1. O MUNDO GREGO
(A GRECIA ANTIGA)

2. INTRODUCIÓN
● A civilización grega naceu nas costas da península balcánica e nas illas
do Mar Exeo, e espallouse polo litoral mediterráneo.
● Os gregos organizáronse en polis, cidades-estado, independentes unhas
das outras.
● As primeiras polis estaban gobernadas por unha minoría de propietarios de
terras, aristócratas, que formaron gobernos oligáquicos (gobernos duns
poucos).
● No século V a.C, en Atenas iniciouse un novo sistema político: a
democracia, goberno dos cidadáns.
● No século IV a.C Filipo II, rei de Macedonia, someteu baixo a súa coroa a
todas as cidades gregas. O seu fillo Alexandre Magno creou un gran
imperio que se espallou cara a Oriente: O imperio helenístico.

3. O NACEMENTO DO MUNDO GREGO
O ESPAZO FÍSICO
● A civilización grega
orixinouse na Península
Balcánica e nas costas e illas
do Mar Exeo: relevo
montañoso, con difíciles
comunicacións.
● Nunca existiu un Estado
grego como en Exipto ou
Mesopotamia, senón
cidades-Estado chamadas
polis, independentes unhas
das outras.
● A agricultura de tipo
mediterráneo (trigo, oliveiras,
viñas) e o pastoreo eran as
actividades principais.
● Tamén foi importante a pesca
e o comercio que
desenvolveron os gregos ao
longo de todo o
Mediterráneo.

4. O NACEMENTO DO MUNDO GREGO
UNHA MESMA CIVILIZACIÓN
● Os gregos sentíanse membros dunha mesma comunidade e cultura: Hélade, unidos
por unha mesma lingua e unha mesma relixión.
● O grego era a lingua e tiñan un alfabeto común: o alfabeto grego.

5. O NACEMENTO DO MUNDO GREGO
UNHA MESMA CIVILIZACIÓN
● Os poemas de Homero, A Ilíada e a Odisea, explicaban as orixes dos gregos.

6. O NACEMENTO DO MUNDO GREGO
UNHA MESMA CIVILIZACIÓN
● A relixión grega era politeista. Os deuses eran antropomórficos, parecíanse aos
seres humanos, habitaban no monte sagrado do Olimpo e Zeus era o pai de todos
eles.

7. O NACEMENTO DO MUNDO GREGO
OS PRIMEIROS GREGOS
● Os gregos son unha mestura de pobos:
– Minoicos (2500-1500 a.C): na illa de Creta.
– Aqueos (2000 a.C): coñécense co nome de micénicos.
– Dorios (1200 a.C): acabaron instalándose nas costas de Asia Menor.
Palacio de Cnosos Porta dos leóns

8. AS POLIS GREGAS
A POLIS: UNHA CIDADE-ESTADO
● Os gregos estaban organizados en
pequenas cidades-Estado
independentes chamadas POLIS.
● Cada polis tiña as súas leis,
moeda, exército e goberno propios.
● A cidade tiña dúas partes
diferenciadas:
– Ágora: parte baixa onde se
atopaban as vivendas, tendas e
edificios públicos situados ao
redor dunha gran praza.
– Acrópole: parte alta onde se
atopaban os principais edificios
relixiosos e servía de refuxio da
poboación en caso de perigo.

9. AS POLIS GREGAS
AS POLIS ARISTOCRÁTICAS
● As primeiras polis tiñan un goberno oligárquico, compostos por uns
poucos aristócratas, grandes propietarios agrícolas que constituían a élite
guerreira. Formaban o Consello de Aristócratas que era onde se tomaban
as decisións que lle afectaban ás polis.
● O resto dos cidadáns podían reunirse en Asemblea, pero as súas opinións
só eran escoitadas. Esparta é un exemplo deste tipo de goberno.
● Durante o século V a.C nalgunhas polis producíronse revoltas sociais
contra o poder dos aristócratas xa que escravizaban aos cidadáns que non
podían pagar as débedas.

10. AS POLIS GREGAS
EVOLUCIÓN CARA A DEMOCRACIA
● As demandas de maior participación política deron lugar a reformas sociais
e políticas a prol do demos (pobo).
● Na polis de Atenas estes cambios deron orixe a unha nova forma de
goberno: a DEMOCRACIA (poder exercido polos cidadáns):
– Os cidadáns que disponían de diñeiro para mercar o seu propio equipo
militar e participar na defensa da cidade, HOPLITAS, esixiron participar
no goberno.
– No século VI a.C lexisladores como Solón ou Clístenes anularon a
escravitude por débedas e introduciron o dereito de todos os cidadáns a
participaren no goberno.

11. AS COLONIZACIÓNS GREGAS
CAUSAS DAS COLONIZACIÓNS
● Entre os séculos VIII-VI a.C numerosos habitantes das cidades gregas
emigraron a diferentes lugares das costas mediterráneas e do Mar Negro e
colonizaron novas terras.
● Causas:
– Escaseza de terras, a maioría eran propiedade dos aristócratas.
– Presión demográfica.
– Miseria de moitos campesiños.
– Escravitude por débedas.
– Espíritu comercial e navegante dos gregos.
● Os gobernos das polis fomentaron as migracións.

12. AS COLONIZACIÓNS GREGAS
A EXPANSIÓN GREGA
● A bordo de lixeiras embarcacións os gregos percorreron as costas
buscando lugares para establecerse, comerciar cos indíxenas e extraeren
materias primas.

13. AS COLONIZACIÓNS GREGAS
A EXPANSIÓN GREGA
● As zonas máis importanes de colonización foron: Magna Grecia (sur de
Italia e Sicilia), Massalia (sur de Francia), Iberia (Emporion,
Homeroskopeion, Mainaké) e o Mar Negro.

14. AS COLONIZACIÓNS GREGAS
AS NOVAS COLONIAS
● As colonias construíanse
seguindo o modelo das
polis gregas e imitaban as
súas institucións políticas.
● Eran polis independentes
das cidades de orixe
(METRÓPOLE) ainda
que mantiñan con ella
estreitos lazos comerciais
e culturais.
● Os colonos gregos
establecían relacións
comerciais cos pobos
autóctonos e influían nos
seus costumes, cultura,
arte (difusión de novos
cultivos, introdución do
uso da moeda,
escritura...)

15. A ATENAS DE PERICLES
● No século V a.C, baixo o goberno de Pericles (foi un estratego), Atenas
convertiuse na polis hexemónica de Grecia:
– Properidade económica.
– Consolidación da democracia.
– Florecemento da arte de da cultura.
AS INSTITUCIÓNS DEMOCRÁTICAS
● A Asemblea: era a reunión de todos os cidadáns de Atenas (Ekklesia), para
votar as leis, controlar os orzamentos, decidir as declaracións de guerra e
elixir maxistrados.
● Os maxistrados: eran cidadáns elixidos pola Asemblea que se ocupaban
dos asuntos públicos. Os máis importantes eran:
– Estrategos: dirixían a política exterior e o exército.
– Arcontes: presidían os tribunais e as cerimonias relixiosas.
● Heliaia (Helie): Tribunais populares para impartir xustiza.
● Boulé: Asemblea para elaborar as leis e controlar os maxistrados.

16. A ATENAS DE PERICLES

17. A ATENAS DE PERICLES
UNHA DEMOCRACIA LIMITADA
● A democracia ateniense era limitada: só podían participar na vida política e
estar protexidos pola lei os cidadáns.
● Cidadáns atenieneses: todos os homes libres, maiores de idade, nados de
pai cidadán e nai ateniense. Eran unha minoría
● Estaban obrigados a formar parte do exército e pagar impostos.
● Estaban excluídos dos dereitos políticos: as mulleres, os metecos
(estranxeiros) e escravos.

18. O ESPLENDOR DE ATENAS
A VITORIA SOBRE OS PERSAS
● No século V a.C., os persas (medos) lánzanse á conquista das polis de
Grecia, foron as Guerras Médicas (492-449 a.C) .
● Os exércitos atenienses xunto coas polis aliadas inflixíronlles importantes
derrotas ( Maratón e Salamina ) aos persas que acabarán retirándose.
●

19. O ESPLENDOR DE ATENAS
ATENAS DOMINA GRECIA
● A vitoria sobre os persas outorgoulle a
Atenas un papel dominante sobre o
resto de cidades gregas, as cales
formaron a Liga de Delos (447 a.C),
alianza dirixida por Atenas, en previsión
dun novo ataque dos persas.
● Atenas recadaba e administraba os
impostos que pagaban as polis e
gardábaos na illa de Delos: Tesouro da
Liga de Delos.
● Cando algunhas polis, cansas do
dominio abusivo de Atenas, quixeron
abandonar a alianza, esta impedíullelo
pola forza.
● Ademais, trasladou o tesouro da Liga á
cidade de Atenas e empregouno para
reconstruír a Acrópole; a Liga
convertérase nun Imperio ateniense.

20. A ACRÓPOLE DE ATENAS

21. O ESPLENDOR DE ATENAS
FIN DA HEXEMONÍA ATENIENSE
● Entre o 431 e o 404 a.C teñen lugar as Guerras do Peloponeso.
● Esparta encabezou unha coalición de cidades,Liga do Peloponeso, contra a Liga
de Delos dirixida por Atenas.
● Estas guerra remataron coa derrota de Atenas e coa progresiva decadencia das
polis gregas.

22. A GRECIA HELENÍSTICA
O REINO DE MACEDONIA
● Macedonia, norte de Grecia, era no século IV un reino illado.
● O rei Filipo II aproveitando o declive das cidades gregas, logo das Guerras
do Peloponeso, cun potente exército (falanxes) conseguiu o dominio de
Grecia cara o 338 a.C.
● No 336 a.C o fillo de Filipo II, Alexandre, que recibiu o alcume de Magno
sucedeuno no goberno.
Filipo II
Falanxe macedonia

23. A GRECIA HELENÍSTICA
O IMPERIO DE ALEXANDRE
● Alexandre conseguiu unificar as cidades gregas e lanzouse á conquista do Imperio
Persa.
● Entre os anos 334 e 323 a.C conseguiu derrotar aos persas e chegou ata a India.
● O soño de Alexandre era crear un único imperio que abranguese Europa e Asia,
cunha base cultural grega, onde cada territorio conservase as súas formas sociais e
políticas.

24. A GRECIA HELENÍSTICA
OS REINOS HELENÍSTICOS: ALEXANDRÍA
● Tras a morte de Alexandre Magno (323 a.C) os seus xenerais repartíronse
entre eles o imperio, xurdindo reinos independentes chamados reinos
helenísticos.
● Os maís importantes foron Exipto, con centro en Alexandría, e Siria, con
capital en Antioquía.
● Todos tiñan unha forma de goberno autoritaria con monarcas divinizados,
pero a cultura e a lingua continuaron a ser gregas.