1. Ontwikkelingspsychologie De baby (0 – 1,5 jaar)

2. Lichamelijke ontwikkeling Snelle groei in eerste zes maanden Acht weken later

3. Lichamelijke ontwikkeling Asynchrone lichaamsgroei “Infants do not grow all at once.”

4. Lichamelijke ontwikkeling Eerste tandjes: Rond 6 m Melk  vaste voeding Slaappatroon: Tss 1-4 m

5. Motorische ontwikkeling 5 4 1 2 3

6. Motorische ontwikkeling 1.Kijken (0-3 m) Observeren en volgen Hoofd en romp oprichten 2. Grijpen (3-6 m) Grijpreflex  doelgericht grijpen Reiken  vastpakken (handgreep) Handgreep  Tanggreep

7. Motorische ontwikkeling 3. Zitten (6-9 m) 9 m: zelfstandig zitten 4. Kruipen (9-12 m) 10 m, maar heel wat stapjes vooraf 5. Lopen (12- 15 m) Staan met en zonder steun  stappen met en zonder hulp (13 à 15 m)

8. Tekenontwikkeling Krabbelen Rond 1 j Owv tanggreep Tekenen = bewegingsspel Leuk op zich!

9. Perceptuele ontwikkeling Zien Lichtgevoelig Voorkeur: gezichten, beweging, contrast Ziet onscherp Perceptuele constantie reeds aanwezig

10. Perceptuele ontwikkeling Zien Experiment bij baby’s: http://www.youtube.com/watch?v=1VPaBcT1KdY Zal de baby naar de mama gaan? Baby Mama Glasplaat

11. Perceptuele ontwikkeling Zien Zal de baby naar de mama gaan? Ja, nog geen diepteperspectief. Neen, diepteperspectief aanwezig. Rond 3 à 4 m: visuele functies ~ volwassene

12. Perceptuele ontwikkeling Horen Voorkeuren: mensen > instrumenten vrouwen > mannen moeder > andere vrouwen moedertaal > andere talen Hoog > laag Moeilijk onderscheid tussen geluid dat voor hen bestemd is en achtergrondgeluid

13. Perceptuele ontwikkeling Ruiken en proeven Voorkeur Zoete geuren en zoete vloeistoffen Geurvermogen om moederborst te vinden Voelen Reactie op aanrakingen: reflexen Reactie op pijn

14. Perceptuele ontwikkeling Stimulerende omgeving Twee reacties op omgeving Defensieve respons Oriënterende respons !! = Omgeving die oriënterende respons uitlokt = Omgeving rijk aan prikkels ‘Net even anders’

15. Seksuele ontwikkeling Wat is kinderseksualiteit? Ontdekken van eigen lichaam + gevoelens daarbij Ontdekken van ander lichaam Verliefdheid Huidcontact  basisgevoel veiligheid

16. Seksuele ontwikkeling Freud Psychoseksuele ontwikkelingstheorie 5 stadia ~ lichaamsdeel dat lust verschaft Orale fase – mond (baby) Anale fase – anus (peuter) Fallische fase – geslachtsdelen (kleuter) Latentiefase – verstand (lagereschoolkind) Genitale fase – geslachtscontact (adolescent) Geen/teveel bevrediging in een stadium  fixatie

17. Seksuele ontwikkeling Baby: Orale fase Mond centraal Zuigen  Lustbevrediging Bvb. op vingertjes, tenen, aan de moederborst, op mama’s vingers, op speelgoed, etc. Vanaf 1 j: auto-erotisch gedrag = bewust herhalen van gedrag ‘wat goed doet’, bvb. strelen van bepaald plekje

18. Seksuele ontwikkeling Baby Bevredigd, aangenaam gevoel Zuigen Bevrediging directe behoeften Bvb. eten, warmte Geur/stem moeder Huidcontact

19. Sociaal-emotionele ontwikkeling Pasgeborene ‘lacht/praat’ tegen iedereen Moeder-kind interactie: Groeit Vooral geleid door moeder Moeder > vader Noodzaak van contact Onderzoek Ferdinand de 2de OnderzoekHarlow http://www.youtube.com/watch?v=tlJS8LeLWjs&feature=related

20. Sociaal-emotionele ontwikkeling Hechting = emotionele band tussen kind-verzorger Hoe? Gehechtheidsgedrag van baby om verzorger te ‘roepen’ en nabij te houden Bvb. huilen, glimlachen, brabbelen Sensitieve responsiviteit van verzorger = positieve reactie op behoefte baby

21. Sociaal-emotionele ontwikkeling Hechting  Intern werkmodel Is opvoeder beschikbaar en responsief? Veilig versus onveilig Consistent responsief Niet (consistent) responsief Invloed op persoonlijkheid, latere vriendschappen, eigen ouderschap, …

22. Sociaal-emotionele ontwikkeling Gehechtheidspatronen http://www.youtube.com/watch?v=QTsewNrHUHU Veilige gehechtheid Vermijdende gehechtheid Afwerende gehechtheid Gedesoriënteerde gehechtheid Onveiligehechting

23. Sociaal-emotionele ontwikkeling Vreemdenangst < 6-8 m: baby lacht naar iedereen 6-8 m: baby wordt selectief Gehechtheidsfiguur centraal Bij vreemde: afwenden, huilen, vastklampen aan gehechtheidsfiguur Separatieangst Oplossing: kiekeboespelletjes, eigen knuffelbeer in vreemde context

24. Sociaal-emotionele ontwikkeling Socialreferencing = kijken naar gevoelens van anderen bij onduidelijke situaties Doel: begrijpen van onduidelijke situatie Rond 8 à 9 http://www.youtube.com/watch?v=EE76gCfrRmk

25. Cognitieve ontwikkeling Piaget Denkontwikkeling = Zelfsturend proces: “Kind construeert kennis.” 4 stadia: Sensori-motorisch stadium (baby) Pre-operationele stadium (peuter/ kleuter) Concreet operationele stadium (lagereschoolkind) Formeel operationeel stadium (adolescent) 2 kernbegrippen: adaptatie en equilibratie

26. Cognitieve ontwikkeling Adaptatie = Aanpassen aan omgeving Assimilatie: realiteit inpassen in denken Accommodatie: denken aanpassen aan realiteit http://www.youtube.com/watch?v=WAQur-Y_BJY Equilibratie = Nieuw evenwicht

27. Cognitieve ontwikkeling Baby: Sensori-motorisch stadium Wereld verkennen via ‘zintuigen’ door te ‘bewegen’ Handelen = denken 6 stadia op de weg naar intern denken

28. Cognitieve ontwikkeling Adaptatie via babyreflexen Herhaling mogelijk (1 m) Owv plezier van handeling Relatie handeling-effect (4-8 m) Herhaling owv plezier effect

29. Cognitieve ontwikkeling Intentioneel handelen (8-12 m) Eerst doel, dan handeling Actief experimenteren (12-18 m) Uitproberen van gedrag, kijken naar effecten Echte denken (18-24 m = peuter)

30. Cognitieve ontwikkeling Sensori-motorisch stadium Jonge baby = egocentrisch Geen onderscheid tussen zichzelf en omgeving Geen objectpermanentie Vanaf 1 j: Beginnende objectpermanentie Vanaf 1,5 j (peuter): Echte denken – Voorstellingen maken

31. Taalontwikkeling Geboortekreet Huilen Eerste fase in taalontwikkeling Belangrijk communicatiemiddel Ouders ervaren verschil in gehuil Bvb. honger, pijn, …

32. Taalontwikkeling Prelinguale periode (0-1 j) Niet verstaanbaar 3 fasen: Huilen bij onlust (0-6 w) Vocaliseren (6w - 7m): geluidjes bij welbehagen Bvb. a-a-a, eu-eu-eu, … http://www.youtube.com/watch?v=xBnfNhXZQmE Brabbelen (8m - 12m): herhaling lettergrepen  sociale functie Bvb. ba-ba-ba, wa-wa, ti-ti-ti, djoe-djoe, …

33. Taalontwikkeling Vroeglinguale periode (> 1 j) Betekenisvol taalgebruik Eerste woordjes / korte zinnetjes Imitatie taalgebruik volwassenen Taal = communicatiemiddel Opmerking: grote verschillen tussen kinderen

34. Spelontwikkeling Spel? = Activiteiten waarin kinderen met materialen en met elkaar al handelend, zich in rollen en situaties verplaatsend, bezig zijn. Spelontwikkeling? Verandering in spelactiviteiten Complexiteit 

35. Spelontwikkeling Spel voor ‘ontwikkeling’? Kinderen ontwikkelen tijdens spelen Bvb. sociale, motorische, cognitieve, persoonlijkheidsontwikkeling, … SPEL noodzaak voor ONTWIKKELING Spel bij baby? Beweging is FUN! Prentjes benoemen (1 j)

36. Persoonlijkheids-ontwikkeling Erikson Theorie van de psychosociale ontwikkeling 8 stadia ~ oplossen van conflict/crisis Vertrouwen versus wantrouwen (baby) Autonomie versus schaamte/twijfel (peuter) Initiatief versus schuld (kleuter) Vlijt versus minderwaardigheid (lagereschoolkind)

37. Persoonlijkheids-ontwikkeling Vervolg stadia Identiteit versus identiteitsverwarring (adolescent) Intimiteit versus isolement (jongvolwassene) Generativiteit versus stagnatie (volwassene) Integriteit versus wanhoop (rijpheid)

38. Persoonlijkheids-ontwikkeling Baby: Wortels persoonlijkheid Door ervaringen? (Erikson) Vertrouwen versus wantrouwen Afhankelijk van sensitieve responsiviteit Door aanleg? Temperament, geslacht Genderverschillen Verschil j/m is klein Maar: differentiële behandeling

39. Indien ontwikkeling anders loopt … Wiegendood Voornaamste doodsoorzaak bij allerkleinsten Oorzaak? Buikligging Warmtestuwing Roken Verhoogd risico Bvb. abnormaal slaappatroon, overvloedig zweten, laag geboortegewicht, …

40. Indien ontwikkeling anders loopt … Hechtingsstoornis = Fundamentele relatiestoornis = Onaangepaste sociale relatievormen Oorzaak? Vroegkinderlijke verwaarlozing Bvb. Geen bevrediging van behoeften, wisseling verzorgers

41. Samengevat Asynchrone groei – Eerste tanden Van kijken, grijpen en zitten naar kruipen en lopen Tekenen = krabbelen = bewegingsspel en beweging is fun! Zien, horen, ruiken, proeven en voelen Orale fase: Mond = centraal: Zuigen lust

42. Samengevat Hechting: veilig versus onveilig Sensori-motorischstadium: Handelen = denken Beginnende objectpermanentie Van huilen, vocaliseren en brabbelen naar betekenisvol taalgebruik. Wortels persoonlijkheid