4. Celtismo : Toma como fundamento para o carácter diferencial de Galicia o seu substrato céltico, emparentándoa cunha serie de nacións afins: Irlanda, Gales, Bretaña, Escocia... Enmárcase en relación cos estudos sobre historia de Galiza que levan a cabo Verea Aguiar, Vicetto e, posteriormente, Murguía. Este último, e mais o propio Pondal, serán as figuras máis senlleiras dunha tertulia ilustrativamente denominada Cova Céltica, que funcionará na Coruña até comezos do século XX.
5. Ossianismo: É a influencia que exerce o poeta escocés do século XVIII, James Macpherson. Este poeta, a partir de mitos e lendas da tradición oral escocesa sobre heroes celtas, recreou uns poemas que logo atribuíu a Ossián, un antigo bardo gaélico do século III. A influencia ossiánica terá considerábel repercusión na estética de Pondal en aspectos como: • a aparición do bardo, que canta fazañas de tempos idos. • a consideración do esplendor pasado (celta). • a denuncia dunha situación opresiva presente, da que hai que liberarse.
6. Helenismo: Pondal adopta influencias da cultura helénica co obxecto de fornecer á literatura galega dunha poesía culta. Esta tendencia é apreciábel na presenza de palabras gregas e na caracterización "militar" da maior parte dos seus heroes. Así, chegará a identificar positivamente o forte, rudo, vigoroso, férreo, ousado... (liberdade) e negativamente, o feble, brando, covarde, frouxo, retraído ... (submisión).
7. O bardo e o pobo Esta relación é fundamental para entendermos a poesía de Pondal, e presenta os seguintes trazos definitorios: • O poeta identifícase plenamente co bardo. • Revístese do papel de "guía" ou referencia superior (distinción polos trazos físicos, vestimenta, barba medrada, etc.). • Illamento e tendencia á soidade, á melancolía. • Asóciase ao canto da liberdade, que se simboliza por medio de aves. • Como portador da dignidade do pobo e dos seus signos de identidade, terá como misión espertar a conciencia durmida.
8. En xeral, e baseándonos exclusivamente nos textos pondalianos, poderíamos caracterizar ao bardo seguindo o seguinte esquema:
9. 4. LUGARES DE LOCALIZACION HABITUAL. 4.1. Soñando entre as uces irtas. 4.2. A soidade agreste. 4.3. Apoiado na harpa. CARACTERISTICAS FISICAS 1. O ROSTRO 1.1. De negros ollos. 1.2. Cabeza de pesar escurecido. 1.3. Intonsa barba. 1.4. Cinxido por coroa de espiños punzantes. 3. O ASPECTO FISICO. 3.1. Nobre o garrido andar. 3.2. Ademán esquivo. 3.3. Rudeza producida polo longo camiño 2. A VOZ 2.1. Semellante ao vento nos altos pinos. 2.2. Xemente. 2.3. Singular e sen igual. 2.4. De acento nunca oido.
10. CARACTERISTICAS ESPIRITUAIS 1. POSITIVAS. 1.1. Maravilloso. 1.2. Vagabundo. 1.3. Soñador. 1.4. Sapiente. 1.5. Interlocutor das anduriñas. 1.6. Nobre. 1.7. Escuro 1.8. De alma semellante á arboradura dunha grande nave. 1.9. De alma enérxica e ousada que só soña coa liberdade. 1.10 De alma soberba e grandiosa. 1.11 Divino. 1.12 Escravo das ideas que esquiva todo honor. 2. NEGATIVAS. 2.1 Portador de fonda tristura. 2.2 Cautivo do barro. 2.3 Lanzado fóra da súa condición pola lei fatal. 2.4 Bardo dos servos e ilotas. 2.5 Tratado indignamente pola patria e martirizado polos seus.
11. A paisaxe Pondal procura para a súa poesía a natureza no seu estado máis salvaxe ("uces esquivas", "feros corvos", "carballos retortos"...), aquela que quedou preservada das alteracións humanas. A procura deste fondo primitivo enmárcase no significado mítico e histórico dos ideais de Pondal. Cómpre salientar os seguintes símbolos da natureza: • O vento , como expresión do paso do tempo (da historia), está relacionado coa voz humana e coa música. • As aves , simbolizan a liberdade, a nostalxia e o espírito do poeta. • A toponimia máis característica da rexión de Bergantiños, que expresa a relación do poeta coa terra e coa procura das raíces da patria. • As árbores encarnan as virtudes dos bardos (fortaleza, soidade...).
12.
13. A imaxe da muller elevada degradada Un número ben considerábel de poemas abordan a relación entre o bardo e as mulleres.
14. consideración "elevada“ é a da muller heroína, a das fadas (Morpeguite, Bergantiños, Baltar...), as mulleres de traballo, etc. Nalgunhas ocasións, percíbense certos trazos de romanticismo, amor cabaleiresco e propostas trobadorescas.
15. Sen embargo, a visión predominante é a da muller "degradada“ ou vencida, por máis que se revista de erotismo, sensorialidade da natureza ou apelación á tenrura e á afectividade. Semella que por "lei da natureza" a muller debe ser a vítima na relación guerreira vencedor-vencido, a presa da ave de rapina, etc.
16. Defensa do idioma Cando se dirixe ao anónimo colectivo (o pobo galego), denuncia con dureza o proceso de alienación que sofre Galiza. O esquecemento da lingua propia significa sometemento e, polo tanto, escravitude. Non obstante, cando apela a un destinatario máis concreto , como é o caso das "meniñas da Cruña", emprega termos benevolentes. Meniñas da Cruña, de amabre despexo, de falas graciosas e pasos lixeiros, deixai de Castela os duros acentos, Falade meniñas, falade galego...”(*) Os bos e xenerosos a nosa voz entenden e con arroubo atenden o noso ronco son, mais sóo os iñorantes e féridos e duros , imbéciles e escuros non nos entenden, non.
17.
18. A lingua tiveran por lingua de escravos; esqueceran os patrios acentos, suidosos e brandos. Dos propios acentos tiveran vergoña; de cautivos falaran palabras de servos e ilotas. Deixaran os doces acentos xocundos, por extrañas palabras de servos, ignaros e escuros. A nai aflixida da escura miseria, ós propios tomara por xente extranxeira, e espantada escuitara dos fillos a plática serva. ¡Oh! ¡quen morrer poidera, coma o forte Leónidas, envolto en duro ferro, noutras rudas Thermópilas!; por unha patria escura, de escravos e de ilotas
19. Sinxela rapaceta Non me teñas temor; Non son un vagamundo Non son ningún ladrón Xeroglífico ousado Do limo soñador Vou, e ignoto a min mesmo Escuro enigma eu son: Se quezáis estóu tolo, Estóu tolo d´amor: Por eso as boas xentes, Pronde vagante vou Ao ver meu abandono Din con admiración: -Parece un pino leixado do vento, Parece botado do mar de Niñóns.
20. Extenso poema épico baseado na descuberta do continente americano. O autor só publica un primeiro esbozo en 1858.
