1. เรื่อง โครงการแก้ปัญหาดินเปรี้ยว
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระราชดาริให้ศึกษาทดลองการแก้ไข
ปัญหาดินเปรี้ยว ในที่ดินของมูลนิธิชัยพัฒนา ที่หมู่บ้านหนองคันจาม
ตาบลบ้านพริก อาเภอบ้านนา จังหวัดนครนายก สรุปประเด็นสาคัญได้
ดังนี้ “ในที่ดินของมูลนิธิชัยพัฒนา แปลงที่ 1 ให้ศึกษาทดลองแก้ไข
ปัญหาดินเปรี้ยว โดยใช้วิธีทางธรรมชาติ ส่วนในแปลงที่ 2 ให้พิจารณา
ใช้ระบบน้า และใช้ปูนแก้ปัญหาดินเปรี้ยวได้ นอกจากนั้นให้พิจารณา
พัฒนาปรับปรุงดินและส่งเสริมอาชีพ เพื่อเพิ่มรายได้ให้กับเกษตรกร
ในพื้นที่ด้วย และสาหรับแปลงที่ 3 ให้จัดทาศูนย์ฝึกอาชีพด้าน
การเกษตร”

2. • แผนการดาเนินงานสนองพระราชดาริ
• สานักงานเลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา กองทัพบก กรมพัฒนาทีดิน กรมชลประทาน กรม
่
วิชาการเกษตรและจังหวัดนครนายก ได้ประสานดาเนินงาน โครงการ โดยมีรายละเอียด
ดังนี้
• แปลงที่ 1 (พื้นที่ 50 ไร่เศษ) ดาเนินการศึกษาทดลองการแก้ไขปัญหาดินเปรี้ยวโดยวิธี
ธรรมชาติ กล่าวคือใช้น้าฝนแก้ปัญหาดินเปรี้ยวเพียง อย่างเดียวและทาการเก็บรวบรวมขอ้
มูลคุณภาพน้าระดับน้าใตดิ้นปริมาณน้าฝนเป็นระยะๆ

3. • แปลงที่ 2 (พื้นที่ 31 ไร่เศษ) ดาเนินการแก้ไขดินเปรี้ยวโดยใช้ระบบน้าจากภายนอก
พื้นที่โครงการฯ รวมทั้งใช้หินปูนและปูนมาร์ลเข้าช่วย แก้ไขปัญหาดินเปรี้ยว
รวมทั้งทดลองปลูกพืชน้าและพืชผลทางการเกษตรในพื้นที่นี้ด้วย
• แปลงที่ 3 (พื้นที่ 47 ไร่เศษ) ดาเนินการจัดตั้งศูนย์ฝึกอบรมอาชีพและศาลาวิชาการ
เพื่อการศึกษาทดลองและส่งเสริมอาชีพให้กับ เกษตรกรที่อยู่อาศัยในพื้นที่ดิน
เปรี้ยว

4. • ผลการดาเนินงานสนองพระราชดาริ
• แปลงที่ 1 เป็นการสนองพระราชดาริ เพื่อการศึกษาเก็บข้อมูลการแก้ไขปัญหาดิน
เปรี้ยว โดยวิธีธรรมชาติกล่าวคือ ใช้น้าฝนเพียงอย่างเดียว เพื่อแก้ไขปัญหาดิน
เปรี้ยว กรมพัฒนาที่ดิน ได้ดาเนินการศึกษาเก็บข้อมูลน้าฝน ระดับน้าในสระ ระดับ
น้าใต้ดิน รวมทั้งตรวจสอบคุณภาพน้าแลคุณภาพ ดินเป็นระยะ ๆ ปรากฎว่าpH ยัง
ต่าอยู่ คือประมาณ 3 – 4 ทั้งนี้เนื่องจาก ปริมาณน้าที่เก็บกักให้เต็มทั้ง 2 สระ โดย
อาศัยน้าฝนที่ตกลงมาอย่างเดียว คาดว่ามีปริมาณไม่พอเพียงที่จะเก็บกักให้เต็มทั้ง 2
สระ ในขณะที่น้าผิวดินรอบโครงการจะไหลลงท่อที่ฝังไว้ เพื่อลงสระก็มีปริมาณ
น้อยมาก เพราะ ในระยะเวลา 18 เดือนที่ผ่านมา แทบจะไม่มีน้าขังในพื้นที่

5. • แปลงที่ 1 เลย ผนวกกับในฤดูแล้ง น้าในสระทั้ง 2 จะระเหยมาก ทาให้ปริมาณน้า
ลดลงอีกเป็น จานวนมาก เมื่อมีปริมาณน้าน้อย โอกาสที่จะถ่ายน้าเปรี้ยวจากสระ 2
ไปยังสระ 1 ก็มีได้น้อย ทาให้การชะล้างน้าเปรี้ยว โดยน้าฝนของสระ 2 ด้วย การ
ถ่ายน้าจากสระ 2 ไปเก็บไว้สระ 1ไม่ประสบผลตามที่คาดหมาย
• แปลงที่ 2 เป็นการสนองพระราชดาริเพื่อการศึกษาเก็บข้อมูลการแก้ไขปัญหาดิน
เปรี้ยว โดยใช้น้าจากภายนอกพื้นที่โครงการ (จากคลองลาชวด) ชะล้างความเปรี้ยว
ใช้หินปูนและปูนมาร์ลในการแก้ไขปัญหาดินเปรี้ยว
• แปลงที่ 3 เป็นการสนองพระราชดาริ ดาเนินการจัดสร้างศูนย์ฝึกอบรมอาชีพแก่
ผู้สนใจกรมชลประทาน ดาเนินการสารวจระดับ รังวัดวางผังการใช้พื้นที่แล้วเสร็จ
ขณะนี้อยู่ระหว่างการออกแบบและขอความเห็นชอบจากกรมชลประทาน ซึ่งจะ
พร้อมลงมือก่อสร้างทันที เมื่อกรมชลประทานอนุมัติแบบและสานักงาน กปร.
อนุมัติงบประมาณในกิจกรรมต่าง ๆ ดังนี้ ขุดสระขนาดใหญ่ 2 สระ เพื่อเก็บกักน้า
สาหรับใช้ในแปลง ทาคันดินรอบแปลง ถมที่สาหรับก่อสร้างอาคารเอนกประสงค์
และเรือนเพาะชา ยกร่องแปลงไม้ดอกไม้ประดับ ก่อสร้างถนนเข้าพื้นที่ ระบบส่ง
น้าและระบบระบายน้าภายในแปลง

6. • กรมพัฒนาที่ดิน ดาเนินการออกแบบศาลาเอนกประสงค์จังหวัดนครนายก
สานักงานเกษตรจังหวัดนครนายกได้จัดเตรียมแผนงานและกิจกรรมในการจัด
อบรมเกษตรกร และการจัดทาแปลงไม้ดอกไม้ประดับในแปลงที่ 3 สานักงาน
พัฒนาชุมชนจังหวัดนครนายก พร้อมดาเนินการก่อสร้างอาคารเรือนเพาะชา
หลังจากกรมชลประทานดาเนินการถมที่เสร็จ

7. • กรมชลประทาน ดาเนินการโครงสร้างพื้นฐานแล้วเสร็จ ดังต่อไปนี้
• - ก่อสร้างระบบชักน้าจากคลองลาชวดเข้าพื้นที่
• - ก่อสร้างอาคารสูบน้า และติดตั้งเครื่องสูบน้า
• - ก่อสร้างระบบน้าภายในแปลง
• กรมพัฒนาที่ดิน ดาเนินการควบคุมคุณภาพน้าภายในแปลง โดยมีการตรวจสอบ
คุณภาพน้าบริหารจัดการน้าที่มาจากคลองลาชวดเข้ามาในแปล§áละระบายน้า
ออก จากแปลงลงสู่คลอง 32กรมวิชาการเกษตร ดาเนินการศึกษาทดลองการเกษตร
ตามแนวทฤษฎีใหม่ ซึ่งไม้ผลได้เติบโตขึ้นเป็นลาดับ ส่วนนาข้าวได้ ปลูกข้าวนาปี
(พันธุ์ขาวดอกมะลิ 105) พื้นที่ 5.4 ไร่ และเก็บเกี่ยวได้ผลผลิต 1,248 กิโลกรัม
สาหรับผักสวนครัวนั้นสามารถนาผลผลิตไปบริโภคได้โดย ตลอ´ ปัจจุบันได้
ดาเนินการปลูกข้าวโพดฝักอ่อนในแปลงนา เพื่อเป็นพืชหมุนเวียนและเป็นการ
บารุงดิน นอกจากนี้ยังได้มีการทดลองปลูกข้าวโพด เปรียบเทียบระหว่างใส่ปูน
มาร์ลและไม่ใส่ ซึ่งจะมีการติดตามเก็บข้อมูลเป็นระยะ ๆ

8. • กรมป่าไม้ ดาเนินการจัดทาแปลงทดลองปลูกไม้เสม็ดและป่าบึงน้าจืดแนวทางการ
ดาเนินงานในระยะต่อไปในแปลงที่ 1 เนื่องจากปี 2541 มีปริมาณฝนตกในพื้นที่
โครงการน้อย การเก็บข้อมูลพบว่าคุณภาพของดินและน้าในแปลงที่ 1 ไม่ดีขึ้น จึง
จาเป็นต้องทาการศึกษาและเก็บข้อมูลต่อไป

9. • ในแปลงที่ 2 จะดาเนินการเก็บข้อมูลการทาการเกษตรตามแนวทฤษฎีใหม่คุณภาพ
ดินและน้าเป็นระยะ ๆ อีกทั้งจะปรับปรุงเพิ่มเติมระบบ การระบายน้าเข้าและออก
จากพื้นที่โครงการฯ ให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น
• ในแปลงที่ 3 เร่งดาเนินการขุดสระน้า จัดแปลงไม้ดอกไม้ประดับ ก่อสร้างอาคาร
ศูนย์ฝึกอาชีพและศาลาวิชาการ จากนั้นก็จะจากนั้นก็จะจัดการฝึก อบรมเผยแพร่
ความรู้ด้านการประกอบอาชีพให้กับเกษตรกร ต่อไป

10. จัดทำโดย
• นำงสำวโศจิรส ขอพร
• ชั้น ม.4/8 เลขที่ 40