Apopseis eidikon comments final

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ
Οικονομικό Επιμελητήριο
της Ελλάδος
ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ
ΤΩΝ
ΕΙΔΙΚΩΝ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΤΥΠΟΣ
ΕΡΕΥΝΑΣ
ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ
ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ
ΜΕΣΩ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ
ΕΡΕΥΝΑΣ
12/11/2012 – 28/11/2012
ΜΕΓΕΘΟΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ
ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ
ΑΝΕΡΧΕΤΑΙ ΣΕ 1553 ΑΤΟΜΑ ΑΝΩ
ΤΩΝ 18 ΕΤΩΝ
2 2
Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδος
Οι Απόψεις των Ειδικών
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

3
ΘΕΜΑ ΣΕΛΙΔΑ
Εισαγωγή 6
Μέρος 1ο:
ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ
28
Μέρος 2ο:
ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ
33
Μέρος 3ο:
ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
37
Μέρος 4ο:
ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ
168
Μέρος 5ο:
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
196
Μέρος 6ο:
ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ
217
Μέρος 7ο:
ΑΝΑΠΤΥΞΗ
226
Μέρος 8ο:
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
347
Περιεχόμενα

Η έρευνα αυτή διεξήχθη με επιστημονικό υπεύθυνο τον
Καθηγητή και Πρόεδρο του Τμήματος Στατιστικής του
Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Επαμεινώνδα Πανά.
Τα σχόλια και οι ερμηνείες που δίνονται στην ανάλυση της
έρευνας εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο την άποψη του.
4

5
Ο επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας αυτής
επιθυμεί να ευχαριστήσει θερμά όλους εκείνους
που έλαβαν μέρος στην έρευνα για τη σημαντική
τους συμβολή.
Επιστημονικός υπεύθυνος:
Επαμεινώνδας Πανάς
Πρόεδρος Τμήματος Στατιστικής
Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
6

ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ7 7
Δυστυχώς, η χώρα μας βρίσκεται σε κατάσταση γενικευμένης κρίσης. Ηθικής, πολιτικής,
οικονομικής, περιβαλλοντικής και κοινωνικής.
Η σημερινή οικονομική κατάσταση της χώρας είναι πολύ διαφορετική από ότι αυτή ήταν
πριν μια δεκαετία. Σήμερα, εκτός από τις συζητήσεις για το χρέος της χώρας, το ζητούμενο
είναι πώς θα επιτευχθεί ανάπτυξη.
Ποιας μορφής ανάπτυξη;
Αυτοί οι οποίοι λαμβάνουν αποφάσεις είναι επικεντρωμένοι στο «δένδρο» της μελλοντικής
ανάπτυξης της χώρας και αποτυγχάνουν να δουν το «δάσος».
Κατ’ αρχήν είναι σωστό να επιδιώκεται μελλοντική ανάπτυξη της χώρας. Όμως, η μελλοντική
ανάπτυξη της χώρας χρειάζεται μία ενδελεχή ανάλυση για το τι έγινε στο παρελθόν.
Ασφαλώς, τις περισσότερες φορές προσπαθούμε να αντιληφθούμε την κατάσταση
επεκτείνοντας το παρελθόν προς το μέλλον.
Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να αξιολογήσουμε αν η Ελλάδα στα χρόνια που πέρασαν
ακολούθησε κάποιο αναπτυξιακό υπόδειγμα. Μόνο το γεγονός ότι δανειζόμασταν για να
καταναλώνουμε, αρκεί για να αναδείξει, γιατί οδηγηθήκαμε στη σημερινή οικονομική κρίση
και ακόμα ότι το συγκεκριμένο αναπτυξιακό σχέδιο, αν φυσικά υπήρχε, δεν ήταν
αναπτυξιακό.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο σκοπός της έρευνας αυτής, είναι να διερευνήσει και να εξετάσει τις απόψεις και τις
προτιμήσεις απλών πολιτών αλλά και των ειδικών της οικονομίας για τα οικονομικά
προβλήματα και για τα θέματα της ανάπτυξης.
Οι απόψεις τους αποτελούν ένα σημαντικό πληροφοριακό υλικό διαθέσιμο σε αυτούς που
παίρνουν τις αποφάσεις. Αυτοί οι οποίοι παίρνουν αποφάσεις, χρειάζονται κυρίως
αντικειμενικές πληροφοριακές εισροές –πέρα από τα στατιστικά δεδομένα (νοθευμένα ή
μη)– οι οποίες θα τους είναι χρήσιμες για τη διαμόρφωση των στρατηγικών τους.
Στο πλαίσιο της έρευνάς μας σχετικά με την ανάπτυξη, συμπεριλάβαμε διαστάσεις της
αντίληψης και των προτεραιοτήτων της ανάπτυξης, από διαφορετικές ομάδες πολιτών. Οι
απόψεις και οι αντιλήψεις που προέρχονται από διαφορετικές πηγές, ρίχνουν φως, στο πώς
ακριβώς οι πολίτες αντιλαμβάνονται την ανάπτυξη.
Ένας βασικός τρόπος είναι η αξιοποίηση των στατιστικών δεδομένων σε διάφορα
οικονομετρικά υποδείγματα. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να προκύψουν μακροπρόθεσμες
προβλέψεις και τάσεις, έτσι ώστε στη συνέχεια να διερευνηθούν διαφορετικά σενάρια
πολιτικών.
Σήμερα, οι αλλαγές που συντελούνται σε οικονομικό και τεχνολογικό επίπεδο είναι τόσο
γρήγορες που δεν αρκούν μόνον οι μέθοδοι που προαναφέραμε.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί από τα εργαλεία του σχεδιασμού για την ανάπτυξη πρόσθετη
πληροφόρηση. Πληροφόρηση κατάλληλη που να δίνει ευελιξία και ερμηνεία για την
επίτευξη του μελλοντικού στόχου.
Έτσι, αυτοί οι οποίοι παίρνουν τις αποφάσεις, έχουν τη δυνατότητα της επιλογής μέσα από
ένα σύνολο πληροφοριών. Κάθε πληροφορία αναδεικνύει ένα σύνολο ενεργειών τις οποίες
δεν πρέπει να αγνοήσει αυτός που παίρνει αποφάσεις.
Επίσης, σημαντικό για αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις είναι: οι πληροφορίες που
αντλούνται από τους ειδικούς, όπως στην περίπτωσή μας, είναι εκείνες που πρέπει να
δώσουν την κατευθυντήριο γραμμή για τις προτεραιότητες ή τις αλλαγές που θα γίνουν.
Έτσι, μέσω της έρευνας αυτής επιχειρείται η άντληση των απόψεων των ειδικών ώστε να
εξειδικευθούν προβλήματα της πραγματική οικονομίας. Με τον τρόπο αυτό, αυτοί που
ασκούν πολιτική, θα έχουν μια σαφή εικόνα για την κατάσταση και ταυτόχρονα θα
αναδειχθεί μία τάση, η οποία αναλόγως θα πρέπει να αξιοποιηθεί από τους ασκούντες
πολιτική για τις αποφάσεις που αφορούν την ανάπτυξη.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Όπως ήδη αναφέρθηκε, σ’ αυτό το τμήμα στηριχθήκαμε στις απόψεις των οικονομολόγων
που δραστηριοποιούνται στην πραγματική οικονομία.
Το δείγμα των ειδικών – οικονομολόγων που δραστηριοποιούνται καθημερινά με τα
προβλήματα της πραγματικής και τοπικής οικονομίας θεωρούμε ότι πρέπει να είναι
αξιοποιήσιμο για την τρέχουσα Ελληνική πραγματικότητα και αποτελεί μια πρόκληση η
συλλογή των απόψεών τους. Έτσι, το δείγμα των ειδικών που το κριτήριο επιλογής είναι ο
βαθμός της ειδικότητάς τους και η εμπειρογνωμοσύνη τους, θα δώσει έγκυρες απόψεις για
την προσπάθεια καθορισμού προτεραιοτήτων για την ανάπτυξη.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η άντληση των απόψεων των ειδικών επιτυγχάνεται με ερωτήσεις κλειστού τύπου που
δίνονται σε κλίμακα τύπου Likert 5 σημείων.
Τα μέλη του Οικονομικού Επιμελητηρίου θεωρούνται αποδεκτά από τους δημόσιους φορείς
– άλλωστε το Οικονομικό Επιμελητήριο είναι ο σύμβουλος λόγω του γνωστικού τους
αντικειμένου. Εξάλλου συμβάλλουν στην εφαρμογή των αποφάσεων του Υπουργείου.
Επομένως, η συμμετοχή των ειδικών αποτελεί μια ουσιαστική διαδικασία με σκοπό να
βελτιωθούν οι αποφάσεις που θα ληφθούν σε ανώτερο ιεραρχικά φορέα, όπως είναι το
Υπουργείο Ανάπτυξης.
Θεωρούμε ότι αποτελεί άμεση προτεραιότητα να δίνεται η ευκαιρία στους ειδικούς να
σχολιάσουν επίκαιρα θέματα της οικονομίας και να εκφράσουν τις απόψεις τους για ένα από
τα σημαντικότερα ζητήματα της χώρας: την ανάπτυξη.
Η διαδικασία αυτή μπορεί να θεωρηθεί ως μία συνιστώσα στα πλαίσια του σχεδιασμού και
της διαδικασίας λήψης αποφάσεων για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Με τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας η Πολιτεία έχει στη διάθεσή της ένα φάσμα των
απόψεων των ειδικών που μπορεί να συμπληρώσει τις γνώσεις αυτών που θα πάρουν
αποφάσεις για την ανάπτυξη της Χώρας.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Με άλλα λόγια, η ίδια η Πολιτεία επιχειρώντας ένα συνδυασμό «από επάνω προς τα κάτω»
(top-down) και «από κάτω προς τα πάνω» (bottom-up) μπορεί να συμβάλει σε μια
προσέγγιση μεταξύ του Υπουργείου και του θεσμοθετημένου Οικονομικού Επιμελητηρίου.
Η εφαρμογή μιας πολιτικής αυτής της μορφής δε θα αφορά μόνο στην ουσία του
σχεδιασμού της ανάπτυξης, αλλά και στη δημιουργία μιας καλύτερα ενημερωμένης και
αξιόλογης πηγής πληροφόρησης που μπορεί να δώσει μεγαλύτερες διαστάσεις σε
δημιουργικές ιδέες.
Η αναγνώριση του ειδικού βάρους των απόψεων ειδικών και η αξιοποίησή τους θα αποβεί
προς όφελος της ίδιας της Πολιτείας, αφού οι αναπτυξιακές της αποφάσεις θα οδηγήσουν
σε μεγαλύτερη αποδοχή της εξειδίκευσης των προβλημάτων και των λύσεων που θα κληθεί
να εφαρμόσει.
Γίνεται κατανοητό ότι το ζήτημα της ανάπτυξης αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προς
επίλυση προβλήματα της χώρας.
Φυσικά, υπάρχουν και εκφράζονται διαφορετικές απόψεις για την ανάπτυξη. Όμως, αυτές οι
απόψεις πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από αυτούς που ασκούν την πολιτική. Η επίλυση
των προβλημάτων και η διαμόρφωση των πιθανών πολιτικών ανάπτυξης, χρειάζονται
διαδικασίες συνεργασίας της Πολιτείας με θεσμοθετημένους φορείς, όπως είναι το
Οικονομικό Επιμελητήριο.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η προσπάθεια της έρευνας αυτής, θεωρούμε ότι εμπλουτίζει τη διαδικασία λήψης
κατάλληλων αποφάσεων για την ανάπτυξη της χώρας. Εξάλλου, ο ρόλος του Οικονομικού
Επιμελητηρίου είναι να συνεισφέρει με προτάσεις και ιδέες στον κοινό επιδιωκόμενο στόχο
που είναι η ανάπτυξη. Όχι με γενικόλογα, αλλά προσδιορίζοντας πώς οι πολίτες της κάθε
τοπικής οικονομίας αισθάνονται την ανάπτυξη και τι επιθυμούν.
Η δειγματοληπτική αυτή έρευνα των ειδικών, δίνει σ’ αυτούς που παίρνουν αποφάσεις τη
δυνατότητα να κατανοήσουν τις απόψεις για την τοπική οικονομική ανάπτυξη που μπορεί να
εφαρμόσουν οι τοπικές κοινότητες.
Ασφαλώς και δεν υπάρχουν κατάλληλα στατιστικά δεδομένα και γι’ αυτό η πληροφόρηση
αυτή είναι σημαντική.
Επαναλαμβάνουμε ότι αρκετοί παράγοντες που έχουν επιπτώσεις στην πραγματική
οικονομία δεν φαίνονται στα στατιστικά δεδομένα. Οι απόψεις των ειδικών σχετικά με
αυτούς τους παράγοντες αποτελούν σημαντική πηγή πληροφόρησης γι’ αυτούς που
σχεδιάζουν τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη.
Επίσης, σημαντικό είναι και το γεγονός ότι οι ειδικοί αυτοί ορίζουν τις προτεραιότητές τους,
έστω και αν αυτές είναι υποκειμενικές, για την επίτευξη των οικονομικών και κοινωνικών
στόχων.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Με την έρευνα των απόψεων των ειδικών, αποκαλύπτονται οι προτεραιότητες και η
ιεράρχηση των πολιτικών που θα πρέπει να γίνουν για την ανάπτυξη κατά τη γνώμη τους
εκφράζοντας με αυτό τον τρόπο τη συμμετοχή τους και το ενδιαφέρον τους για την
ανάπτυξη. Ασφαλώς τα αποτελέσματα αυτά θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από αυτούς
που λαμβάνουν τις αποφάσεις.
Ο σχεδιασμός αυτής της μελέτης στηρίζεται σε πέντε τμήματα, το καθένα από τα οποία έχει
το ρόλο του μέσα στο πλαίσιο της έρευνας.
Η παρουσίαση βασικών στατιστικών στοιχείων των Περιφερειών, παρουσιάζει μια
αντικειμενική εικόνα της κατάστασης των Περιφερειών. Τα στοιχεία προέρχονται από την
Ελληνική Στατιστική Αρχή. Τα στοιχεία αυτά μας δίνουν τη δυνατότητα σύγκρισης μεταξύ
των Περιφερειών.
Σημειώνουμε ότι τα πέντε τμήματα είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους. Κάτω από αυτή την
άποψη, η έρευνα είναι πολυσυλλεκτική, γιατί συνδυάζει τα αποτελέσματα των επι μέρους
τμημάτων της.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ
για την ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΣΤΑΔΙΟ 1
Εξειδίκευση του Προβλήματος
ΣΤΑΔΙΟ 2.1
Ανάλυση του
προβλήματος με
τις απόψεις των
ειδικών
ΣΤΑΔΙΟ 2.2
Ανάλυση του
προβλήματος
Εμπλεκόμενοι
φορείς Τ.Α.
ΣΤΑΔΙΟ 2.3
Εμπλεκόμενοι
φορείς: νέοι
ΣΤΑΔΙΟ 2.4
Απλοί πολίτες
ΣΤΑΔΙΟ 3
Διάδοση Αποτελεσμάτων
ΣΤΑΔΙΟ 4
Κέντρα Λήψης Αποφάσεων
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Ελλάδα την τελευταία τετραετία έχει υποστεί μια σειρά από σημαντικούς αιφνιδιασμούς
«shocks». Αυτοί οι αιφνιδιασμοί έχουν επηρεάσει την ψυχολογία, τη διάθεση και την
κοινωνική στάση των Ελλήνων πολιτών. Γεγονός είναι ότι για πρώτη φορά οι Έλληνες πολίτες
ζουν την τραγική εμπειρία μιας παρατεταμένης ύφεσης.
Αυτό είναι ένα νέο φαινόμενο στη ζωή του Έλληνα, που διαμορφώνει μία άσχημη διάθεση
και μία μελαγχολική στάση σε όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει καθημερινά.
Η διάθεσή του επηρεάζεται:
• Από τη μείωση του εισοδήματός του
• Από την πιθανή απώλεια της εργασίας του
• Από την ακρίβεια που αντιμετωπίζει
• Από την αύξηση της ανεργίας των νέων
• Από τη φυγή νέων επιστημόνων προς το εξωτερικό
• Από το φάσμα ενδεχόμενης πείνας
• Από την αδυναμία του να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του (στεγαστικό δάνειο,
φορολογικές υποχρεώσεις και άλλες ανάγκες).
• Από ένα ανεπαρκές σύστημα υγείας και κοινωνικής ασφάλισης.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα οικονομικά ζητήματα δεν μονοπωλούν τη διάθεση του Έλληνα. Άλλα γεγονότα έχουν πιο
σημαντικές επιπτώσεις στη διάθεσή του. Μερικά πολύ σημαντικά προβλήματα που τον
απασχολούν επίσης είναι:
• Η διαφθορά
• Η ανασφάλεια
• Η εγκληματικότητα
• Η λαθρομετανάστευση
• Η ηθική
Όλα αυτά που μοιάζουν να εμφανίστηκαν ξαφνικά και να δρουν συνεργικά, έχουν
προσθετική ιδιότητα γιατί:
δημιουργούν το έλλειμμα εμπιστοσύνης:
• στο πολιτικό σύστημα
• στην ικανότητα της Πολιτείας να επιλύσει τα προβλήματα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Αν διαβάσει κάποιος δειγματοληπτικά τις εφημερίδες, τα διάφορα blogs στο διαδίκτυο, τα
άρθρα σε περιοδικά, θα διαπιστώσει ότι η πολιτική αρένα είναι φορτισμένη με όλα αυτά τα
αιφνιδιαστικά γεγονότα που προαναφέραμε. Ταυτόχρονα ακούμε κάθε μέρα για την
ανάπτυξη. Πώς όμως η κοινή γνώμη, οι Έλληνες πολίτες αντιλαμβάνονται αυτήν την
ανάπτυξη; Αναμφίβολα, η διάθεση, οι απόψεις και οι στάσεις των πολιτών αποτελούν ένα
μέτρο της κοινής γνώμης. Η δημόσια διάθεση μπορεί να αποτυπωθεί από ένα μεγάλο και
αντιπροσωπευτικό αριθμό Ελλήνων πολιτών που ανταποκρίθηκαν να συμπληρώσουν ένα
ερωτηματολόγιο που καλύπτει ένα σύνολο οικονομικών δραστηριοτήτων σχετικών με την
ανάπτυξη.
Η καρδιά της ανάλυσής μας επιδιώκει τη διερεύνηση της σχέσης που υφίσταται ανάμεσα
στη διάθεση των πολιτών και την προσδοκώμενη ανάπτυξη.
Μία ανάλυση αυτής της μορφής δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα, όπως προκύπτει από την
επισκόπηση της ελληνικής βιβλιογραφίας. Συνεπώς, το γεγονός αυτό αποτελεί ένα
σημαντικό και χρήσιμο στοιχείο της όλης ανάλυσης.
Η δημόσια διάθεση χαρακτηρίζεται από τη διεθνή βιβλιογραφία – βλ. Erikson, Mecknen &
Stimson (2002), Wiezien (1995), Stimson (1999), ως μια θερμοστατική ανταπόκριση σε
κυβερνητικές αποφάσεις.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Γενικά, οι πολιτικές που εφαρμόζουν οι Κυβερνήσεις και ιδιαίτερα εκείνες που στοχεύουν
στην ανάπτυξη, θα πρέπει να είναι συνεπείς με τις επιλογές και τις προτιμήσεις των πολιτών.
Η γενική διάθεση των πολιτών δημιουργεί το κλίμα της κοινής γνώμης σχετικά με τις
προτιμήσεις ως προς τις Κυβερνητικές Πολιτικές. Με τον τρόπο αυτό γίνεται αντιληπτή η
αξία της διάθεσης των πολιτών ως σημαντική παράμετρος επιρροής των πολιτικών της
Κυβέρνησης. Το γεγονός αυτό πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη όσον αφορά στις πολιτικές
της ανάπτυξης της χώρας που θα υιοθετηθούν. Αναγκαία συνθήκη της επιτυχίας τους θα
είναι η αποδοχή των πολιτικών επιλογών ανάπτυξης από τους πολίτες.
Είναι δεδομένη σήμερα η αναξιοπιστία των Ελληνικών Κυβερνήσεων ως προς τις πολιτικές
που ασκήθηκαν την τελευταία τριακονταετία. Τι έγιναν οι Κοινοτικοί Πόροι (πρώτο, δεύτερο
πακέτο Ντελόρ, πακέτο Πρόντι); Συντέλεσαν στην ανάπτυξη; Ασφαλώς όχι. Τι απέγιναν;
Σεμινάρια από τους ΟΤΑ και κατανάλωση. Ποιοι έκαναν την κατανομή των πόρων; η
πελατειακή «νομενκλατούρα». Όμως, αυτά δεν αποτελούν στοιχεία αναπτυξιακής πολιτικής.
Αυτά ήταν μικροέργα με κριτήρια στήριξης της «νομενκλατούρας». Αυτά οδήγησαν σε
μαρασμό τη χώρα. Αντί οι πόροι να χρησιμοποιηθούν για ανάπτυξη, τροφοδότησαν την
άκρατη κατανάλωση.
Ή μήπως ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος στην ανάπτυξη ήταν διαφορετικός; Αρκεί
κάποιος να εξετάσει τη δομή των χορηγήσεων δανείων του τραπεζικού συστήματος:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τα τραπεζικά δάνεια
Τέλη Σεπτεμβρίου 2012
Ποσά σε εκατ.
ευρώ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 110.320
1. Γεωργία 1.503
2. Βιομηχανία 22.011
2.1. Ορυχεία και λατομεία 672
2.2. Μεταποίηση 21.338
3. Εμπόριο 22.641
4. Τουρισμός 7.326
5. Ναυτιλία 14.190
6. Κατασκευές 10.146
7. Ηλεκτρισμός – Φωταέριο – Ύδρευση 5.944
8. Αποθηκεύσεις και μεταφορές πλην ναυτιλίας 1.135
9. Λοιπά 18.523
9.1. Ενημέρωση και επικοινωνία 2.885
9.2. Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 4.720
9.3. Επαγγελματικές και λοιπές Δραστηριότητες 2.873
9.4. Λοιποί κλάδοι 8.046
10. Ασφαλιστικές επιχ/σεις και λοιπά χρηματοπιστ. ιδρύματα 6.902
ΕΛΕΥΘ. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ, ΑΓΡΟΤΕΣ & ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 13.957
ΙΔΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ 107.541
1. Στεγαστικά 75.098
2. Καταναλωτικά 30.634
3. Λοιπά 1.809
Σύνολο: 231.818
Μεταποίηση 21.338
Ορυχεία 672
Ενημέρωση και
επικοινωνία
2.885
Διαχείριση Ακίνητης
Περιουσίας
4.720
Επαγγελματικές και λοιπές
Δραστηριότητες
2.873
Λοιποί κλάδοι 8.046
Στεγαστικά 75.098
Καταναλωτικά 30.634
Λοιπά 1.809
Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος

Από τα στοιχεία του πιο πάνω πίνακα προκύπτει ότι:
• Οι χορηγήσεις καταναλωτικής πίστης είναι το 13,2% του συνόλου
• Οι χορηγήσεις των δανείων προς:
• τη ναυτιλία είναι 6,1%
• τον τουρισμό είναι 3,2%
• τη γεωργία είναι 0,65% (!!!)
• τις κατασκευές είναι 4,4%.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Δηλαδή, παρατηρούμε ότι και οι τέσσερις αυτοί τομείς που χαρακτηρίζονται πυλώνες της
οικονομίας, ξεπερνούν μετά βίας κατά 1,15% τις χορηγήσεις προς την καταναλωτική πίστη.
Συνεχώς δίνεται έμφαση του τραπεζικού συστήματος στον τομέα των καταναλωτικών
δανείων. Παρατηρούμε τη γεωργία να αποτελεί στόχο εξαφάνισης και εγκατάλειψης ενώ
είναι ένας από τους παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας.
Αυτή η αντίληψη υπήρχε στους ασκούντες τη γεωργική πολιτική. Ας μην ξεχνάμε την
αντίληψη του τότε υπουργού γεωργίας κ. Σημίτη, που έλεγε ότι έπρεπε να κόψουμε τις
ελιές.

Κάτω λοιπόν από τα δυσάρεστα αποτελέσματα της ύφεσης της οικονομίας της χώρας, η
έρευνα αυτή έχει ως στόχο να αναδείξει τις απόψεις και τις προθέσεις των πολιτών ως προς
τις δυνατότητες ανάπτυξης της χώρας.
Η ανάλυση της διάθεσης και των στάσεων των Ελλήνων πολιτών μέχρι τώρα δεν έχει παίξει
ιδιαίτερο ρόλο επιρροής στην πολιτική σκηνή της χώρας. Ουδέποτε είχε διεξαχθεί έρευνα
αυτής της μορφής και παραδόξως η πολιτική ηγεσία δεν είχε δείξει ενδιαφέρον για τέτοιου
είδους προσεγγίσεις που πιθανά να έβλαπταν τις πελατειακές σχέσεις.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το ζητούμενο σήμερα για τη χώρα είναι να υπάρξει γρήγορη ανάπτυξη.
Η ανάπτυξη, είναι μια έννοια την οποία χρησιμοποιούν οι πάντες. Όμως, οι αντιλήψεις των
πολιτών για την ανάπτυξη διαφέρουν.
Σήμερα το Ελληνικό νοικοκυριό, λόγω της οικονομικής κρίσης της χώρας, έχει υποστεί
πολλαπλές συνέπειες: μείωση του οικογενειακού εισοδήματος, εργαζόμενους που έχουν
χάσει την εργασία τους, τιμές των αγαθών που δεν έχουν μειωθεί σημαντικά, πολλά
νοικοκυριά που λόγω των μισθολογικών περικοπών βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας.
Ακριβώς, επειδή κάθε πολίτης, υπό το φάσμα της οικονομικής κρίσης, αντιμετωπίζει και
διαφορετικό πρόβλημα, είναι λογικό να αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον όρο της ανάπτυξης.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στη βιβλιογραφία των οικονομικών, η «ανάπτυξη» αποτελεί μία διαδικασία
προσανατολισμένη στη μεγιστοποίηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ ως προς τις συνθήκες
διαβίωσης.
Η έννοια της ανάπτυξης είναι από τις συχνότερα χρησιμοποιούμενες λέξεις από αυτούς που
ασκούν πολιτική. Όμως, η πραγματικότητα της Ελληνικής οικονομίας δεν δείχνει ότι είναι
προσανατολισμένη στην ανάπτυξη.
Είναι πάρα πολύ ξεκάθαρο σε κάθε Έλληνα πολίτη ότι οι πολιτικές ανάπτυξης που
εφαρμόστηκαν ση χώρα δεν απέδωσαν.
Από το 2010, η χώρα βρίσκεται σε καθοδική τροχιά. Η γενική αυτή τάση οδήγησε στη μείωση
των οικονομικών και κοινωνικών προσδοκιών.
Σήμερα, όλοι οι πολίτες γνωρίζουν ότι η χώρα βρίσκεται σε μια συνεχιζόμενη ύφεση.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Όμως, γιατί οι Έλληνες πολίτες θα πρέπει, χωρίς να εκφράσουν την άποψή τους, να
υιοθετήσουν αναπτυξιακές πολιτικές που είναι άγνωστο πώς θα επηρεάσουν το επίπεδο
διαβίωσής τους;
Άραγε, δε δικαιολογείται η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών, όταν διαπιστώνουν ότι η
κακοδιαχείριση εκ μέρους των Κυβερνήσεων οδήγησε τη χώρα στην κατάρρευση;
Έχοντας ως δεδομένο την ιστορική αποτυχία των Κυβερνήσεων, δικαιολογείται η πολιτική
άποψη και στάση του Έλληνα πολίτη. Οι πολίτες μπορούν να ανεχθούν την όποια οικονομική
ανάπτυξη αν αλλάξει πρώτα η νοοτροπία που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα.
Η διαμόρφωση της στάσης των πολιτών ως προς την οικονομική πολιτική που αφορά την
ανάπτυξη βασίζεται στις πληροφορίες που έχουν αυτοί συλλέξει, αλλά και στις αξιολογήσεις
τους σχετικά με το παρελθόν, αλλά και τις μελλοντικές προοπτικές της ανάπτυξης. Αν όλα
αυτά είναι θετικά τότε θα είναι πρόθυμοι να υιοθετήσουν την πολιτική ανάπτυξης.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι αξιολογήσεις των πολιτών για κάποια εφαρμοζόμενη πολιτική ανάπτυξης
διαμορφώνονται από τη συνολική οικονομική επίδοση (αυτή η αξιολόγηση αναφέρεται στη
βιβλιογραφία ως κοινωνικοτροπική (sociotropic) αξιολόγηση). Ενδιαφέρον παρουσιάζει το
γεγονός ότι οι πολίτες αξιολογούν την απόδοση της οικονομίας της χώρας και όχι την
ατομική τους οικονομική ανάπτυξη. Δηλαδή, οι πολιτικές τους προτιμήσεις αφορούν στην
ανάπτυξη της χώρας. Μία περίπτωση της κοινωνικοτροπικής προσέγγισης στηρίζεται στο
ερώτημα: «τι θα προσφέρει η χάραξη συγκεκριμένης πολιτικής ανάπτυξης στο Έθνος;», ενώ
η ατομική ωφέλεια στηρίζεται στο ερώτημα «τι θα προσφέρει η χάραξη της συγκεκριμένης
οικονομικής ανάπτυξης στο άτομό μου;».
Το πρόβλημα της οικονομικής ανάπτυξης σχετίζεται με τις αιτίες που την προκαλούν αλλά
και με τους στόχους που επιδιώκονται. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει μία μόνο αιτία που
μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη, αλλά αντίθετα υπάρχει ένας συνδυασμός στόχων για
την επίτευξη της ανάπτυξης.
Στο πλαίσιο της έρευνάς μας σχετικά με την ανάπτυξη, συμπεριλάβαμε διαστάσεις της
αντίληψης και των προτεραιοτήτων της ανάπτυξης, από διαφορετικές ομάδες πολιτών. Οι
απόψεις και οι αντιλήψεις που προέρχονται από διαφορετικές πηγές, ρίχνουν φως, στο πώς
ακριβώς οι πολίτες αντιλαμβάνονται την ανάπτυξη.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Επαμεινώνδας Ε. Πανάς
Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρόεδρος του Τμήματος Στατιστικής

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Erikson, Robert S., Michael MacKuen, and James A. Stimson. 2002, The Macro Polity. New
York: Cambridge University Press.
Stimson, James A. 1999. Public Opinion in America: Moods, Cycles and Swings. 2nd ed.
Boulder, CO: Westview Press.
Wlezien, Christopher. 1995. “The Public as Thermostat: Dynamics of Preferences for
Spending.” American Journal of Political Science 39(4): 981-1000.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΜΕΡΟΣ 1Ο: ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ
28

29
ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΑΝΑ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑ
48,9%
51,1%
Άνδρας Γυναίκα
41,0%
40,6%
7,5%
10,4%
0,4%
18 – 29 ετών 30 – 44 ετών 37 – 43 ετών
45 – 59 ετών άνω των 60 ετών

ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΑΝΑ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
30
60,2%
33,9%
5,3%
0,6%
Ανώτατη Σχολή Ανώτερη Σχολή
Γυμνάσιο, Λύκειο ή άλλη Μέση σχολή Τίποτα από τα παραπάνω

ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΑΝΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
31
Συνταξιούχος
0,5%
Αυτοαπασχολούμενος
2,8%
Μισθωτός
Δημοσίου Τομέα
8,8%
Μισθωτός
Ιδιωτικού Τομέα
48,0%
Επιχειρηματίας
2,2%
Ελεύθερος
Επαγγελματίας
19,1%
Άνεργος
18,6%

27,1%
12,2%
28,5%
28,7%
3,5%
Δύσκολη Μη ανεκτή Στάσιμη Ανεκτή Άνετη
ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΑΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
32Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδος

ΜΕΡΟΣ 2Ο: ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ
33

«Τι θεωρείτε ότι πρέπει να κάνει το Οικονομικό
Επιμελητήριο προκειμένου να αυξήσει την
επαγγελματική σας αξία;»

«Τι θεωρείτε ότι πρέπει να κάνει το Οικονομικό Επιμελητήριο προκειμένου να αυξήσει
την επαγγελματική σας αξία;»
35
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Δημιουργία
πληροφοριακού υλικού
μέσω διαδικτύου
Δημιουργία
ταχύρρυθμων
εκπαιδευτικών
σεμιναρίων
Καταγραφή των
αιτημάτων και των
προβλημάτων των μελών
του επιμελητηρίου
29,6
37,5 32,9

Τι θεωρείτε ότι πρέπει να κάνει το Οικονομικό Επιμελητήριο προκειμένου να αυξήσει την επαγγελματική σας αξία;
Δημιουργία πληροφοριακού
υλικού μέσω διαδικτύου
Δημιουργία ταχύρρυθμων
εκπαιδευτικών σεμιναρίων
Καταγραφή των αιτημάτων και
των προβλημάτων των μελών του
επιμελητηρίου
Σύνολο 29,6 37,5 32,9
ΦΥΛΟ
Άνδρας 29,0 32,8 38,2
Γυναίκα 30,1 42,0 27,9
ΗΛΙΚΙΑ
18 – 29 ετών 28,4 46,5 25,1
30 – 44 ετών 30,0 32,4 37,6
37 – 43 ετών 30,8 33,3 35,9
45 – 59 ετών 32,1 24,1 43,8
άνω των 60 ετών 16,7 66,7 16,7
ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Ανώτατη Σχολή 27,6 41,4 30,9
Ανώτερη Σχολή 32,6 32,3 35,1
Γυμνάσιο, Λύκειο ή άλλη Μέση σχολή 31,3 28,9 39,8
Τίποτα από τα παραπάνω 42,9 14,3 42,9
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Συνταξιούχος 37,5 50,0 12,5
Αυτοαπασχολούμενος 31,0 26,2 42,9
Μισθωτός Δημοσίου Τομέα 25,6 34,6 39,8
Μισθωτός Ιδιωτικού Τομέα 32,4 37,3 30,3
Επιχειρηματίας 30,3 27,3 42,4
Ελεύθερος Επαγγελματίας 29,2 26,7 44,1
Άνεργος 25,0 50,0 25,0
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Δύσκολη 29,0 36,1 34,9
Μη ανεκτή 31,2 38,6 30,2
Στάσιμη 31,9 36,7 31,4
Ανεκτή 27,6 39,7 32,7
Άνετη 25,9 33,3 40,7
36

ΜΕΡΟΣ 3Ο: ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
37

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
• Λαθρομετανάστευση
• Ανεργία
• Φτώχεια
• Ακρίβεια
• Δημογραφικό πρόβλημα
• Υποδομές
• Εγκατάλειψη της γεωργίας
• Αποβιομηχάνιση
• Ασφάλεια πολιτών
• Δυσκολίες εκμετάλλευσης ορυκτού πλούτου
• Εγκατάλειψη της υπαίθρου
• Διαφθορά

ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
«Πόσο σημαντικό ζήτημα θεωρείτε κατά την άποψή σας
τo ακόλουθο πρόβλημα για την περιοχή σας;»

40
37,8%
32,1%
20,1%
7,0% 3,0%
Πολύ σημαντικό
Σημαντικό
Ουδέτερο
Ασήμαντο
Τελείως ασήμαντο
«Πόσο σημαντικό ζήτημα θεωρείτε κατά την άποψή σας τo ακόλουθο πρόβλημα
για την περιοχή σας;»

«Πόσο σημαντικό ζήτημα θεωρείτε κατά την άποψή σας τo ακόλουθο πρόβλημα για την περιοχή σας;»
Λαθρομετανάστευση
Πολύ σημαντικό Σημαντικό Ουδέτερο Ασήμαντο Τελείως ασήμαντο
Σύνολο 37,8 32,1 20,1 7,0 3,0
ΦΥΛΟ
Άνδρας 35,7 30,5 21,1 8,4 4,4
Γυναίκα 39,8 33,6 19,1 5,7 1,7
ΗΛΙΚΙΑ
18 – 29 ετών 35,7 33,4 21,1 6,6 3,2
30 – 44 ετών 39,6 31,1 19,0 7,9 2,4
37 – 43 ετών 49,5 27,2 16,5 2,9 3,9
45 – 59 ετών 30,6 32,8 23,1 9,0 4,5
άνω των 60 ετών 40,0 60,0 0,0 0,0 0,0
Ανώτατη Σχολή 34,0 32,9 20,7 8,0 4,4
Ανώτερη Σχολή 43,1 31,3 19,2 5,3 1,0
Γυμνάσιο, Λύκειο ή άλλη Μέση σχολή 49,3 26,8 15,5 8,5 0,0
Τίποτα από τα παραπάνω 28,6 42,9 28,6 0,0 0,0
Συνταξιούχος 57,1 42,9 0,0 0,0 0,0
Αυτοαπασχολούμενος 32,5 25,0 25,0 17,5 0,0
Μισθωτός Δημοσίου Τομέα 40,5 28,9 21,5 5,0 4,1
Μισθωτός Ιδιωτικού Τομέα 41,3 32,9 18,8 4,5 2,6
Επιχειρηματίας 20,0 43,3 26,7 10,0 0,0
Ελεύθερος Επαγγελματίας 34,0 30,4 22,1 10,3 3,2
Άνεργος 33,5 33,5 19,1 9,6 4,4
Δύσκολη 41,6 29,5 19,1 7,2 2,6
Μη ανεκτή 35,2 32,4 23,9 4,5 4,0
Στάσιμη 39,2 32,1 18,1 7,8 2,9
Ανεκτή 35,3 33,9 20,2 7,3 3,3
Άνετη 26,9 36,5 28,8 5,8 1,9
41

0 20 40 60 80 100
Άνδρας
Γυναίκα
66,2
73,4
12,8
7,5
Πολύ σημαντικό +
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Φύλο

0 20 40 60 80 100
18 – 29 ετών
30 – 44 ετών
37 – 43 ετών
45 – 59 ετών
άνω των 60 ετών
69,1
70,7
76,7
63,4
100,0
9,8
10,3
6,8
13,4
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Ηλικία

Για το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης παρατηρούμε με βάση την ηλικία των
ερωτηθέντων το πρόβλημα καθίσταται πολύ σημαντικό και η σημαντικότητά του
αυξάνεται αυξανόμενης της ηλικίας, εκτός της ηλικιακής ομάδας 45 – 59 που είναι
στο 63,4%.

0 20 40 60 80 100
Ανώτατη Σχολή
Ανώτερη Σχολή
Γυμνάσιο, Λύκειο ή
άλλη Μέση σχολή
Τίποτα
67,0
74,4
76,1
71,4
12,3
6,3
8,5 Πολύ σημαντικό +
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Εκπαίδευση

Με βάση το επίπεδο εκπαίδευσης διαπιστώνουμε ότι θεωρείται σημαντικό με
ποσοστό 67% για τους απόφοιτους Ανώτατης Σχολής και με 76.1% για αποφοίτους
Γυμνασίου και Λυκείου.

0 20 40 60 80 100
Μισθωτός Δημοσίου Τομέα
Μισθωτός Ιδιωτικού Τομέα
Ελεύθερος Επαγγελματίας
Άνεργος
100,0
57,5
69,4
74,2
63,3
64,4
66,9
17,5
9,1
7,1
10,0
13,4
14,0
Σημαντικό
Ασήμαντο + Τελείως
ασήμαντο
Επάγγελμα

Με βάση το επάγγελμα οι ερωτηθέντες εκφράζουν τουλάχιστον έξι στους δέκα ότι
είναι πολύ σημαντικό πρόβλημα.

0 20 40 60 80 100
Δύσκολη
Μη ανεκτή
Στάσιμη
Ανεκτή
Άνετη
71,1
67,6
71,3
69,2
63,5
9,8
8,5
10,7
10,6
7,7
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Οικονομική
Κατάσταση

Έξι στους δέκα με βάση την οικονομική κατάσταση εκφράζουν ότι είναι η
λαθρομετανάστευση σημαντικό πρόβλημα.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
ΔΕΙΚΤΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ
Σύνολο 73,6
ΦΥΛΟ
Άνδρας 71,2
Γυναίκα 76,0
ΗΛΙΚΙΑ
18 – 29 ετών 73,0
30 – 44 ετών 74,4
37 – 43 ετών 78,9
45 – 59 ετών 69,0
άνω των 60 ετών 85,0
Ανώτατη Σχολή 71,1
Ανώτερη Σχολή 77,6
Γυμνάσιο, Λύκειο ή άλλη Μέση σχολή 79,2
Τίποτα από τα παραπάνω 75,0
Συνταξιούχος 89,3
Αυτοαπασχολούμενος 68,1
Μισθωτός Δημοσίου Τομέα 74,2
Μισθωτός Ιδιωτικού Τομέα 76,4
Επιχειρηματίας 68,3
Ελεύθερος Επαγγελματίας 70,5
Άνεργος 70,5
Δύσκολη 75,1
Μη ανεκτή 72,6
Στάσιμη 74,2
Ανεκτή 72,6
Άνετη 70,2
51
Σημείωση:
Ο Δείκτης Διάχυσης (ΔΔ) υπολογίζεται ως εξής:
ο κάθε ερωτώμενος έχει για κάθε ερώτηση πέντε επιλογές:
• Πολύ Σημαντικό (ΠΣ),
• Σημαντικό (Σ),
• Ουδέτερο,
• Ασήμαντο (Α), και
• Τελείως Ασήμαντο (ΤΑ).
Η τιμή Δείκτη Διάχυσης υπολογίζεται ως εξής:
ΔΔ = 50 + 0,5(ΠΣ - ΤΑ) + 0,25(Σ - Α)
και κυμαίνεται στο διάστημα 0 ≤ ΔΔ ≤ 100
Η τιμή του Δείκτη διάχυσης κυμαίνεται από 0
έως 100. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη από 50
σημαίνει τάση συμφωνίας με την πρόταση.

ΑΝΕΡΓΙΑ

53
89,6%
9,4%
0,7% 0,1% 0,1%
Σημαντικό
Ουδέτερο
Ασήμαντο
ΑΝΕΡΓΙΑ

Ανεργία
Σύνολο 89,6 9,4 0,7 0,1 0,1
ΦΥΛΟ
Άνδρας 88,4 10,4 0,9 0,1 0,1
Γυναίκα 90,8 8,5 0,5 0,0 0,1
ΗΛΙΚΙΑ
18 – 29 ετών 91,2 8,3 0,5 0,0 0,0
30 – 44 ετών 90,7 8,0 1,0 0,2 0,2
37 – 43 ετών 82,1 17,1 0,0 0,0 0,9
45 – 59 ετών 84,6 14,1 1,3 0,0 0,0
άνω των 60 ετών 100,0 0,0 0,0 0,0 0,0
Ανώτατη Σχολή 89,5 9,8 0,5 0,0 0,1
Ανώτερη Σχολή 91,3 8,1 0,6 0,0 0,0
Συνταξιούχος 87,5 12,5 0,0 0,0 0,0
Επιχειρηματίας 78,1 15,6 3,1 0,0 3,1
Άνεργος 95,3 4,7 0,0 0,0 0,0
Δύσκολη 91,9 7,2 0,7 0,0 0,2
Μη ανεκτή 91,4 8,6 0,0 0,0 0,0
Στάσιμη 89,0 10,0 0,9 0,0 0,0
Ανεκτή 89,3 10,0 0,5 0,2 0,0
Άνετη 73,6 20,8 3,8 0,0 1,9
54

ΑΝΕΡΓΙΑ
0 20 40 60 80 100
Άνδρας
Γυναίκα
98,8
99,4
0,3
0,1
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Φύλο

ΑΝΕΡΓΙΑ
0 20 40 60 80 100
18 – 29 ετών
30 – 44 ετών
37 – 43 ετών
45 – 59 ετών
99,5
98,7
99,1
98,7
100,0
0,3
0,9
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Ηλικία

ΑΝΕΡΓΙΑ
0 20 40 60 80 100
Τίποτα
99,4
99,4
93,8
100,0
0,1
Σημαντικό
Ασήμαντο +

ΑΝΕΡΓΙΑ
0 20 40 60 80 100
Άνεργος
100,0
100,0
98,5
99,6
93,8
97,5
100,0
0,8
3,1
0,4
Σημαντικό
ασήμαντο
Επάγγελμα

ΑΝΕΡΓΙΑ
0 20 40 60 80 100
Δύσκολη
Μη ανεκτή
Στάσιμη
Ανεκτή
Άνετη
99,0
100,0
99,1
99,3
94,3
0,2
0,2
1,9
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Κατάσταση

ΑΝΕΡΓΙΑ
Ανεξάρτητα από τα δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του δείγματος η
ανεργία αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα, αφού οι ειδικοί σε ποσοστό 90%
την ιεραρχούν ως πρώτο πρόβλημα.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ
Σύνολο 97,1
ΦΥΛΟ
Άνδρας 96,7
Γυναίκα 97,5
ΗΛΙΚΙΑ
18 – 29 ετών 97,7
30 – 44 ετών 97,2
37 – 43 ετών 94,9
45 – 59 ετών 95,8
Άνεργος 98,8
Δύσκολη 97,6
Στάσιμη 97,0
Ανεκτή 97,1
Άνετη 91,0
61

ΦΤΩΧΕΙΑ

63
66,6%
27,6%
5,3% 0,5%
Σημαντικό
Ουδέτερο
Ασήμαντο
ΦΤΩΧΕΙΑ

Φτώχεια
Σύνολο 66,6 27,6 5,3 0,5 0,0
ΦΥΛΟ
Άνδρας 64,9 30,7 4,0 0,4 0,0
Γυναίκα 68,2 24,7 6,6 0,5 0,0
ΗΛΙΚΙΑ
18 – 29 ετών 63,2 29,9 6,8 0,2 0,0
30 – 44 ετών 68,5 26,2 4,5 0,8 0,0
37 – 43 ετών 76,1 19,3 4,6 0,0 0,0
45 – 59 ετών 66,4 29,8 3,1 0,8 0,0
άνω των 60 ετών 66,7 33,3 0,0 0,0 0,0
Ανώτατη Σχολή 63,7 29,7 6,3 0,2 0,0
Ανώτερη Σχολή 72,9 22,8 3,6 0,8 0,0
Συνταξιούχος 57,1 28,6 14,3 0,0 0,0
Επιχειρηματίας 43,3 40,0 13,3 3,3 0,0
Άνεργος 68,1 23,8 7,0 1,1 0,0
Δύσκολη 76,6 19,9 3,0 0,5 0,0
Μη ανεκτή 66,5 30,2 3,4 0,0 0,0
Στάσιμη 63,2 31,1 5,7 0,0 0,0
Ανεκτή 63,9 28,6 6,8 0,7 0,0
Άνετη 39,2 41,2 15,7 3,9 0,0
64

ΦΤΩΧΕΙΑ
0 20 40 60 80 100
Άνδρας
Γυναίκα
95,6
92,9
0,4
0,5
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Φύλο

ΦΤΩΧΕΙΑ
0 20 40 60 80 100
18 – 29 ετών
30 – 44 ετών
37 – 43 ετών
45 – 59 ετών
93,0
94,7
95,4
96,2
100,0
0,2
0,8
0,8
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Ηλικία

ΦΤΩΧΕΙΑ
0 20 40 60 80 100
Τίποτα
93,5
95,6
94,4
85,7
0,2
0,8
Σημαντικό
Ασήμαντο +

ΦΤΩΧΕΙΑ
0 20 40 60 80 100
Άνεργος
85,7
97,5
94,4
95,9
83,3
95,0
91,9
0,1
3,3
0,8
1,1
Σημαντικό
ασήμαντο
Επάγγελμα

ΦΤΩΧΕΙΑ
0 20 40 60 80 100
Δύσκολη
Μη ανεκτή
Στάσιμη
Ανεκτή
Άνετη
96,5
96,6
94,3
92,5
80,4
0,5
0,7
3,9
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Κατάσταση

ΦΤΩΧΕΙΑ
Και το πρόβλημα της φτώχειας – ανεξάρτητα από τα δημογραφικά και
κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά του δείγματος – κατατάσσεται από τους
ειδικούς ως το τρίτο στη σειρά από τα σημαντικότερα προβλήματα της χώρας.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ
Σύνολο 90,1
ΦΥΛΟ
Άνδρας 90,0
Γυναίκα 90,2
ΗΛΙΚΙΑ
18 – 29 ετών 89,0
30 – 44 ετών 90,6
37 – 43 ετών 92,9
45 – 59 ετών 90,5
Άνεργος 89,7
Δύσκολη 93,2
Στάσιμη 89,4
Ανεκτή 88,9
Άνετη 78,9
71

ΑΚΡΙΒΕΙΑ

73
69,2%
26,6%
4,0% 0,1% 0,1%
Σημαντικό
Ουδέτερο
Ασήμαντο
ΑΚΡΙΒΕΙΑ

Ακρίβεια
Σύνολο 69,2 26,6 4,0 0,1 0,1
ΦΥΛΟ
Άνδρας 66,4 28,7 4,4 0,3 0,1
Γυναίκα 71,9 24,6 3,5 0,0 0,0
ΗΛΙΚΙΑ
18 – 29 ετών 64,4 30,6 4,8 0,0 0,2
30 – 44 ετών 70,9 25,3 3,7 0,2 0,0
37 – 43 ετών 81,5 13,9 3,7 0,9 0,0
45 – 59 ετών 73,4 24,5 2,1 0,0 0,0
άνω των 60 ετών 83,3 16,7 0,0 0,0 0,0
Ανώτατη Σχολή 65,2 30,5 4,0 0,2 0,1
Ανώτερη Σχολή 74,9 21,4 3,6 0,0 0,0
Συνταξιούχος 85,7 14,3 0,0 0,0 0,0
Επιχειρηματίας 46,9 50,0 3,1 0,0 0,0
Άνεργος 67,8 28,9 3,3 0,0 0,0
Δύσκολη 75,7 21,1 3,2 0,0 0,0
Μη ανεκτή 68,9 29,4 1,7 0,0 0,0
Στάσιμη 70,2 25,8 3,6 0,2 0,2
Ανεκτή 65,2 29,5 5,3 0,0 0,0
Άνετη 46,2 42,3 9,6 1,9 0,0
74

ΑΚΡΙΒΕΙΑ
0 20 40 60 80 100
Άνδρας
Γυναίκα
95,2
96,5
0,4
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Φύλο

ΑΚΡΙΒΕΙΑ
0 20 40 60 80 100
18 – 29 ετών
30 – 44 ετών
37 – 43 ετών
45 – 59 ετών
95,1
96,2
95,4
97,9
100,0
0,2
0,2
0,9
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Ηλικία

ΑΚΡΙΒΕΙΑ
0 20 40 60 80 100
Τίποτα
95,7
96,4
93,1
100,0
0,3
Σημαντικό
Ασήμαντο +

ΑΚΡΙΒΕΙΑ
0 20 40 60 80 100
Άνεργος
100,0
97,6
96,8
95,0
96,9
96,6
96,7
0,3
0,4
Σημαντικό
ασήμαντο
Επάγγελμα

ΑΚΡΙΒΕΙΑ
0 20 40 60 80 100
Δύσκολη
Μη ανεκτή
Στάσιμη
Ανεκτή
Άνετη
96,8
98,3
95,9
94,7
88,5
0,5
1,9
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Κατάσταση

ΑΚΡΙΒΕΙΑ
Το δεύτερο κατά σειρά πρόβλημα της χώρας είναι η ακρίβεια, αφού σε ποσοστό
μεγαλύτερο του 90% (αθροιστικά: «πολύ σημαντικό» + «σημαντικό») το αξιολογούν
οι ειδικοί.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ
Σύνολο 91,2
ΦΥΛΟ
Άνδρας 90,3
Γυναίκα 92,1
ΗΛΙΚΙΑ
18 – 29 ετών 89,8
30 – 44 ετών 91,7
37 – 43 ετών 94,0
45 – 59 ετών 92,8
Άνεργος 91,1
Δύσκολη 93,1
Στάσιμη 91,3
Ανεκτή 90,0
Άνετη 83,2
81

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

83
20,3%
35,7%
35,3%
6,9%
1,8%
Σημαντικό
Ουδέτερο
Ασήμαντο

Δημογραφικό Πρόβλημα
Σύνολο 20,3 35,7 35,3 6,9 1,8
ΦΥΛΟ
Άνδρας 23,8 35,4 32,0 7,0 1,8
Γυναίκα 17,1 36,0 38,3 6,8 1,8
ΗΛΙΚΙΑ
18 – 29 ετών 14,5 33,8 41,6 8,2 1,9
30 – 44 ετών 22,7 36,9 32,1 6,7 1,5
37 – 43 ετών 25,2 36,9 32,0 2,9 2,9
45 – 59 ετών 33,6 38,3 21,9 4,7 1,6
άνω των 60 ετών 33,3 50,0 16,7 0,0 0,0
Ανώτατη Σχολή 19,7 33,6 37,2 7,3 2,2
Ανώτερη Σχολή 20,6 38,7 33,1 6,5 1,1
Συνταξιούχος 33,3 50,0 16,7 0,0 0,0
Επιχειρηματίας 3,4 48,3 48,3 0,0 0,0
Άνεργος 18,0 30,9 40,8 9,2 1,1
Δύσκολη 25,4 34,3 31,2 7,1 2,1
Μη ανεκτή 20,1 35,1 36,8 7,5 0,6
Στάσιμη 19,9 35,2 37,4 6,6 1,0
Ανεκτή 17,3 39,1 35,3 6,4 1,9
Άνετη 11,8 25,5 43,1 9,8 9,8
84

0 20 40 60 80 100
Άνδρας
Γυναίκα
59,2
53,1
8,8
8,5
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Φύλο

0 20 40 60 80 100
18 – 29 ετών
30 – 44 ετών
37 – 43 ετών
45 – 59 ετών
48,2
59,6
62,1
71,9
83,3
10,1
8,2
5,8
6,3
Σημαντικό
Ασήμαντο +
Ηλικία

0 20 40 60 80 100
Τίποτα
53,3
59,4
68,8
66,7
9,5
7,6
4,7
16,7
Σημαντικό
Ασήμαντο +

0 20 40 60 80 100
Άνεργος
83,3
76,3
64,2
57,1
51,7
55,9
48,9
7,9
5,7
7,6
11,8
10,3
Σημαντικό
ασήμαντο
Επάγγελμα

Apopseis eidikon comments final

Apopseis eidikon comments final

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

Destacado

Destacado (20)

Similar a Apopseis eidikon comments final

Similar a Apopseis eidikon comments final (20)

Más de 2epalkav

Más de 2epalkav (20)

Último

Último (14)

Apopseis eidikon comments final