2. INFORMACJE OGÓLNE
Franciszek Andrzej Bobola Starowieyski urodzony 8 lipca 1930 r. w
Bratkówce koło Krosna.
Był polskim grafikiem, malarzem, rysownikiem oraz scenografem.
Znawca i kolekcjoner sztuki, głównie XVII wiecznej.
Używał pseudonimu Jan Byk.
Zmarł 23 lutego 2009 r. w Warszawie w wieku 79 lat.
3. ŻYCIORYS
Pochodził z rodziny szlacheckiej, pieczętującej się herbem Biberstein.
W latach 1949–1952 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie a
następnie w ASP w Warszawie, gdzie uzyskał dyplom w 1955.
4. Popularność zyskał w latach 60. XX wieku serią plakatów teatralnych i
filmowych. Był twórcą tzw. teatru rysowania. Jego malarstwo cechowały
fascynacja ciałem kobiecym o rubensowskich kształtach, zmysłowością
oraz refleksja nad przemijaniem i śmiercią. Wielokrotnie wystawiał w
galeriach i muzeach w Polsce i na świecie. Był laureatem wielu nagród,
m.in.: Grand Prix na Biennale Sztuki Współczesnej w Saô Paulo, Grand
Prix za plakat filmowy na festiwalu w Cannes, Grand Prix na
Międzynarodowym Festiwalu w Paryżu, Annual Key Award gazety
Hollywood Reporter, nagrody na Międzynarodowym Biennale Plakatu w
Warszawie i na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago.
5. W obrazach Starowieyskiego świat realny łączył się z tworami jego
„niepohamowanej” wyobraźni, a jego twórczość ostentacyjnie nawiązywała
do starych XVII-wiecznych mistrzów i była przesycona groteską oraz
humorem. Obraz Divina Polonia Rapta Per Europa Profana, co znaczy:
„Boska Polska porwana przez świecką Europę” wystawiony w polskim
przedstawicielstwie w Unii Europejskiej w Brukseli wywołał wiele
kontrowersyjnych ocen.
W 1994 otrzymał Nagrodę „Złotej Maski” za scenografię do
komediodramatu „Ubu Król czyli Polacy” Krzysztofa Pendereckiego w
Teatrze Wielkim w Łodzi, a w 2004 Nagrodę Ministra Kultury w dziedzinie
sztuk plastycznych. W 2005 został odznaczony przez ministra kultury
Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria
Artis”.
6. Franciszek Starowieyski jest jedną z postaci cyklu dokumentalnego pt.
Polnische Plakatkunst o polskiej szkole plakatu. Odcinek zatytułowany
„Polnische Plakat Kunst – Franciszek Starowieyski” zrealizowany był w 2009.
W 2006 roku w Muzeum Plakatu w Wilanowie odbyła się retrospektywna
wystawa Franciszka Starowieyskiego, zatytułowana "Absolut
Starowieyskiego". Zgromadzono na niej 220 prac wyselekcjonowanych
przez samego artystę.
Ciekawostką był niewątpliwie plakat-rysunek "Zając w pogoni za
Volkswagenem", jaki artysta wykonał w wieku ośmiu lat, przedstawiający
reklamę samochodu tej marki. Oprócz plakatów Starowieyski pokazał
również szkice i rysunki oraz zabytkowe przedmioty, np. ozdobna ekierka
sprzed kilkuset lat.