Lectura de comprensión.

1. !!!!!"#$$#%&'"!!!!!!!!!!
!"#$%&'()*+#)'#,&-./
!"#$%&'#()%*+$&,)-%$.%'.%/$0".)%,"12-%3+3+4%'.%56'0)%7'$%*$.1"%8"&"%9$%2$6%$/%()&56$
&:2% 2"5+)% 7'$% ("51"% $.% &'#("2% &+//"2% "% /"% 6$9).9";% <"2"5"% /"% &"=)6% ,"6*$% 9$% 2'% *+$&,)
$2*'9+".9)%/)2%3+$0)2%/+56)2>%=%/'$?)-%$.%$/%/"5)6"*)6+)-%$.2"="5"%.'$3)2%#).0'6)2%=%#6$"5"
,4#+&"2%.'$3"2;% $.1"%$2$%56'0)%'.%0)3$.%",6$.9+!-%7'$%/$%("#1"%/"2%/"5)6$2%9)&"2*+#"2%=%/$
"='9"5"%$.%$/%/"5)6"*)6+);%#6"%'.%&'#("#()%9$2,+$6*)%#'="%&"=)6%+/'2+4.%$6"%//$?"6%"%2$6%$.%$/
8'*'6)%'.%?6".%56'0)%#)&)%2'%&"$2*6);
$.%91"-%$/%56'0)%2"/+4%"/%5)27'$%"%6$#)?$6%'."2%(+$65"2%,"6"%2'2%,4#+&"2;%<$6)%".*$2%9$
2"/+6%,+9+4%"%2'%",6$.9+!%7'$%*6"0$6"%"?'"%9$/%,)!)%,"6"%//$."6%/"%5"%$6";
&'".9)%$/%0)3$.%2$%3+)%2)/)-%9$#+9+4%$.*6"6%$.%$/%/"5)6"*)6+)%9$/%56'0);%'('"%$),$6+$.#+"
*".%$)#+*".*$*%+//1%$2*"5".%/"2%6$9)&"2%$.%/"2%7'$%$/%56'0)%6$"/+!"5"%2'2%&$!#/"2;%+//1%$2*"5".%/)2
/+56)2%//$.)2%9$%846&'/"2%&:?+#"2;%,%"//1%$2*"5".%$/%?)66)%=%/"%3"6+*"%&:?+#"%9$/%56'0);%-/$.)%9$
$&)#+4.-%$/%",6$.9+!%*)&4%/"%3"6+*"-%2$%,'2)%$/%?)66)-%5'2#4%$.%'.%?6".%/+56)%'.%".*+?')%#).0'6)
=%9+6+?+".9)2$%"%'."%$2#)5"%7'$%("51"%$.%'.%6+.#4.%,6).'.#+4%'."2%,"/"56"2%&:?+#"2.
!"#!$%&'!"#!$(&')"*"#!%&')"*"#!(
+/%+.2*".*$-%/"%$2#)5"%#)564%3+9"-%#)?+4%9)2%#'5)2-%2$%9+6+?+4%"/%,"*+)%=%#)&$.!4%"
"#"66$"6%"?'"%9$29$%$/%,)!)%"%/"%5"%$6";%#/%&'#("#()%$2*"5"%8$/+!%3+$.9)%/)2%6$2'/*"9)2%9$%2'
$),$6+&$.*);
#/%0)3$.%&"?)%2+?'+4%$.6$9".9)%#).%/)2%86"2#)2%9$/%/"5)6"*)6+)%("2*"%7'$-%,"2"9)%'.%6"*)-
2+.*+4%/)2%,+$2%(/&$9)2;%#.*).#$2%9$%9+)%#'$.*"%9$%7'$%/"%$2#)5"%#).*+.'"5"%"#"66$".9)%"?'"%"
,$2"6%9$%7'$%/"%5"%$6"%$2*"5"%="%//$."%=%$/%"?'"%#'561"%$/%2'$/)%9$%*)9"%/"%#"2";
#/%",6$.9+!%9+6+?+4%/"%3"6+*"%("#+"%/"%$2#)5"%=%,6).'.#+4%.'$3"&$.*$%/"2%,"/"56"2%&:?+#"2;
<$6)%/"%$2#)5"%,6)2$?'1"%2'%/"5)6%2+.%+.&'*"62$;%0.*$.*4%$.*).#$2%,6).'.#+"6%/"%846&'/"%&:?+#"
"/%6$3"2>%/$%/"%$2#)5"%#).*+.'"5"%#).%2'%*"6$";%1$2$2,$6"9)%=%2+.%2"5$6%7'"%("#$6-%$/%0)3$.
",6$.9+!%*)&4%'.%("#("%=%,"6*+4%/"%$2#)5"%$.%#+$.%,$9"!)2;
2)%("51"%,"2"9)%.+%'.%&+.'*)%#'".9)%#"9"%*6)!)%9$%/"%$2#)5"%#)564%3+9"-%#)?+4%'.)2
#'5)2%=%2$%9+6+?+4%"/%,)!)%"%#)?$6%"?'";%+()6"%$6".%#+$.%$2#)5"2%/"2%7'$%"66)0"5".%"?'"%2)56$%/"
5"%$6";
&'".9)%$/%56'0)%6$?6$24%"%2'%#"2"%2$%$.#).*64%#).%'.%$2,$#*:#'/)%*$66+5/$;% )9)%2'
/"5)6"*)6+)%$2*"5"%+.'.9"9)%=%2'%0)3$.%",6$.9+!-%#).%$/%"?'"%("2*"%$/%#'$//)-%2$%$28)6!"5"%,)6
2"/3"6%2'%3+9";
#/%&"?)%$)*$.9+4%/)2%56"!)2%=%,6).'.#+4%'.%$)*6"%)%#).0'6);%+/%+.2*".*$-%/"2%$2#)5"2
9$0"6).%9$%&)3$62$%=%/"2%"?'"2%6$?6$2"6).%"/%,)!);%34/)%$/%",6$.9+!%7'$94%"//1%*'&5"9)%$.%$/
2'$/)-%"*'69+9)-%&$9+)%"()?"9);
3+.%9$#+6%.+%&$9+"%,"/"56"-%$/%0)3$.%2$%/$3".*4-%"?"#(4%/"%#"5$!"-%2$%9+6+?+4%"/%,)!)%,"6"
#)?$6%"?'"%#).%/"%7'$%//$."6%/"%5"%$6"-%5"0)%/"%"*$.*"%&+6"9"%9$%2'%&"$2*6);

2. &)&,6$.9$&)2%/"%(+2*)6+"%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
()!*+,-./0
! 4('"%,"/"56"2%&:?+#"2%9+0)%$/%",6$.9+!%,"6"%9"6%3+9"%"%/"%$2#)5"5%66666666666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
! 4&).%7'"%,"/"56"2%+.*$.*4%9$*$.$6%/"%$2#)5"5%666666666666666666666666666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
1)!%2340+45
! 4&4&)%#6$$2%7'$%2$%$.#).*6"5"%$/%56'0)%#'".9)%3+)%/)%)#'66+9)5
03657572 0869-.,2 4-.+40
! 4&4&)%#6$$2%7'$%2$%2+.*+4%$/%",6$.9+!%#'".9)%//$?4%$/%56'0)5
5:0-;23<572 2-;8==2+2 68-.2+2
>)!%2340+45
! 4('"%,"24%#'".9)%$/%",6$.9+!%9+0)%/"2%,"/"56"2%&:?+#"25%6666666666666666666666666
6666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
! &':.9)%/"%$2#)5"%$&,$!4%"%*6"5"0"6-%47'"%(+!)%$/%0)3$.%",6$.9+!5%66666666666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
! 4('"%,"24%#'".9)%$/%",6$.9+!%#)6*4%#).%$/%("#("%/"%$2#)5"%$.%#+$.%,$9"!)25%666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
! 4('"%2$%$.#).*64%$/%&"?)%#'".9)%//$?4%"%2'%#"2"5%66666666666666666666666666666
6666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
! 4('"%,"24%#'".9)%$/%&"?)%9+0)%$/%$)*6"%)%#).0'6)5%('$%/"2%$2#)5"2%666666666666666
66666666666666666666%=%/"2%"?'"2%6666666666666666666666666666666666666666
! 4&4&)%2$%7'$94%$/%0)3$.%",6$.9+!%$.%$/%2'$/)5%66666666666666666666666666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
! 4('"%(+!)%$/%",6$.9+!%#'".9)%*)9"2%/"2%#)2"2%2$%"66$?/"6).5%6666666666666666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666

3. $2"&)2%/"2%,"/"56"2%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
*?!# !#
()!?00!0=!40"42!0$#1&$21$)$!#!,2340+45)!$%8&!+.;3.6.,5!)*"-3*$&4
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
! 769$."%$2*"2%,"/"56"2%9$%&"=)6%"%&$.)6%+.*$.2+9"9
"%9+/'3+"6 "%#(+2,$"6 "%//)3$6
666666666666666 666666666666666 666666666666666
1)!%2'(=045!=5+!2-5,.230+!,23!=5+!(5=5/-5+!70=!-0,857-2
'5-02 +/%"*"69$#$6-%2'5+4%/"%666666666666666
'5-05 #/%*+5'64.%$2%'.%".+&"/%666666666666666
'5-.+,2 '('"%666666666666666%*$.?)*
'5-.32 8'+&)2%"/%6$2*"'6".*$%=%#)&+&)2%666666666666666
>)!%85372!:0'2+!5!72+!3.)2+!#!8+5'2+!=5!0"(-0+.93!52/(#6/7/#)/2#8/1$2#)'#$8-$9!$*8&
*80-0'2+!70,.-+
6666 #2*"6%&)0"9)2
6666 <"6$#$62$%&'#()
6666 3$6%&'=%/$.*)2
0$#1&$21$)$
#/%/"5)6"*)6+)%("51"%7'$9"9)%#)&,/$*"&$.*$%+.'.9"9)-%#)&)%2+%('5+$6"
$2*"9)%9+/'3+".9)%9'6".*$%()6"2;
&'".9)%//$?4%$/%56'0)%=%3+)%/)%)#'66+9);%#2*'3)%"%,'.*)%9$%2'86+6%'.
&"6$);%4('"%*6"2*"9"%("561"%($#()%"7'"/%&'#("#()5%<$.24%$.%#"2*+?"6/)-%,$6)%.)-
.)%,)91";%'3$%,"6$#1"%*".*)%"%"/%#'".9)%$6"%0)3$.*%'#6".%#)&)%9)2%?)*"2%9$%?'"*
3+.%9'9"-%2'%"='9".*$%//$?"61"%"%2$6%'.%?6".%56'0);

4. ,)!?2,5=.<5!#!-2705!,.3,2!(5=5/-5+!-0=5,.23575+!,23!0=!5;85
# + + < 3 9 7 0 &
7 : : # 2 # !
3 < : ; 1 + - # +
: + 7 < - + = 7 :
0 3 , $ 9 7 0 1 &
7%%%%%%%%& 7 3 # ( 8 ; 7
#-2-5!0+,-./0=5+
666666666666666 666666666666666 666666666666666 666666666666666
666666666666666
/)!$0,2-70'2+!83!4-2<2!70!=5!-.+42-.5
! 4('"%/$%)#'66+4%'.%91"-%"/%",6$.9+!%9$%56'0)5%6666666666666666666666666666666666
6666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
66666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
! 4('"%,"24%"/%&)&$.*)5%66666666666666666666666666666666666666666666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
! 4('"%)#'66+4%,)#)%9$2,'"25%66666666666666666666666666666666666666666666666
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
6666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666

5. ! !!!!$!!!!#!!!!0!!!!1!!!!2!!!&!!!!%!!!!#!
34?#5#3!2'"&%#3!6!34?#5#3!127"#3
#:;<!=>?#####
"%31/"5"2%*4.+#"2%=%21/"5"2%:*)."2
#.%/"%,"/"56"%+,-./01203%("=%#'"*6)%21/"5"2.
%,23!%%%%%:0-!%%%%%!4.!!!!!!!-&!
! -"%21/"5"%-&%2'$."%&:2%8'$6*$%7'$%/"2%9$&:2%21/"5"2.%$2%/"%+.=5/5!493.,5%9$%/"%,"/"56";
! -"2%21/"5"2%+,-&'./0%='12%.)%2'$.".%*".%8'$6*$%#)&)%/"%21/"5"%*4.+#".%2).%+.=5/5+!84235+
#.%/"%,"/"56"%456,%("=%9)2%21/"5"2.!'5%$2%/"%21/"5"%*4.+#"%=!;2%$2%'."%21/"5"%:*).";
-"2%21/"5"2%,'$9$.%2$6%9$%9)2%#/"2$2.%493.,5+%=%84235+;%-"%21/"5"%7'$%2'$."%&:2
8'$6*$%$.%'."%,"/"56"%$2%/"%21/"5"%*4.+#">%/"2%9$&:2%21/"5"2%9$%/"%&+2&"%,"/"56"
2).%21/"5"2%:*)."2;
#%#/%"#$.*)
#.%/"%,"/"56"%7/85810/%/"%21/"5"%*4.+#"%$2%+5+;%-"2%21/"5"2%70%=%4-0%2).%21/"5"2%:*)."2;
1$#+&)2% 7'$% 2)56$% /"% 21/"5"% +5+% 6$#"$% $/% 5,0342-% ="% 7'$% $2"% 21/"5"% 2$% ,6).'.#+"% #).% &:2
+.*$.2+9"9%7'$%/"2%9$&:2;
#/%5,0342%$2%$/%6$8'$6!)%9$%+.*$.2+9"9%7'$%#"6"#*$6+!"%"%/"%21/"5"%*4.+#"%9$%'."
,"/"56";
#? 0!"?#####
$$$$!=00!0+45+!(5=5/-5+!-0+5=45372!=5!+.=5/5!493.,5
"%8>:%?%&'%?%/" "%,$%?%1+%?%!)2 "%6$%?%?6$%?%3>
# #2#6+5$%#"9"%,"/"56"%$.%2'%#"2+//$6);% $.%$.%#'$.*"%7'$%/"%21/"5"%*4.+#"%9$5$%+6%$.
/"%#"2+//"%2)&56$"9"
%%%%!9.:.70!0+45+!(5=5/-5+
$2#)5" 56'0) $2*'9+".9) /"5)6"*)6+)
%$2%?%#)%?%5"% 666666666666666 666666666666666 666666666666666
"//1 5)27'$ 9)&"2*+#"2 ",6$.9+!
666666666666666 666666666666666 666666666666666 666666666666666
$."%3$!%2$,"6"9)-%2'56"="%/"%21/"5"%*4.+#"%#)&)%$.%$/%$0$&,/);

6. &&&&!?00!=5+!(5=5/-5+!#!+8/-5#5!03!,575!,5+2!=5!+.=5/5!+2/-0!=5!*80!-0,50!0=!5,0342
"%#'5) "%*).$/ "%/+56) "%#).0'6) "%#)($*$
"%5"%"6 "%3"6+*" "%9)/)6 "%#()#)/"*$ "%3)/"9)6
''''! *+,-./0! 835! (5=5/-5! 03! ,575! ,5+.==0-2)! $0,80-75! *80! =5+! ,5+.==5+! +2'/-0575+
,2--0+(23703!5!=5!+.=5/5!493.,5
#0$&,/).
,5 2" &) 42-
##=!"#!=$?#####
((((!#(-0370
-"%21/"5"%*4.+#"%2$%&"6#"%"%3$#$2%#).%'.%2+?.)%"/%7'$%//"&"&)2%5,0342!;-86.,2
)%4.=70!:!;%-"%*+/9$%2$%,).$%$.#+&"%9$%/"%3)#"/%9$%/"%21/"5"%*4.+#";%#0$&,/).%89:5;5&
;,4;<-&'+=0+/:
# -"2%2+?'+$.*$2%,"/"56"2%9$5$.%//$3"6%*+/9$;%&)/)#"%/"%*+/9$%$.%/"%3)#"/%"9$#'"9"%#)&)%$.
$/%$0$&,/)
@%#4&+#) @%*6"0+. @%&"6+*+&) @%#$2,$9

7. !!!!!!!!!!!!!!!*;<73&%&'"!!!
%$-&&$8*/2
-)2%5"6#)2%$2*:.%($#()2%,"6"%#6'!"6%/)2%&"6$2-%"'.7'$-%9$2?6"#+"9"&$.*$-%"%/)%/"6?)%9$
/"%(+2*)6+"%"/?'.)2%5"6#)2%(".%"#"5"9)%5"0)%/"2%"?'"2;
#.%(,=1-%/"%<$(1$#'$&($-%'."%9$%/"2%#"/"5$6"2%#).%/"2%7'$%&)/4.%//$?4%"%+&"6+#"-%7'$94
",6+2+)."9"%$.%'.%"66$#+8$%9$%#)6"/;%-"%*6+,'/"#+4.%'*+/+!4%/"%&"9$6"%9$%/"%."3$%,"6"%#).2*6'+6%'.
8'$6*$%$.%*+$66"%8+6&$;
#.%(>?1-%)*6)%5"6#)-%$/%<$(1/#"&*21/#)'#'$&$6$*,/-%$&5"66".#4%=%2$%('.9+4%86$.*$%"%/"2
#)2*"2%?"//$?"2%6$,/$*)%9$%)6)%=%0)="2%7'$%*6"1"%9$%+&"6+#";% )9"31"%()=%2$%5'2#".%2'2%*$2)6)2
5"0)%$/%"?'";
9'#()%*+$&,)%9$2,'"2-%$.%(=(1-%'.)%9$%/)2%5"6#)2%&:2%8"&)2)2%9$/%&'.9)-%$/%)*1$(*6
#()#4%#).%'.%+#$5$6?%=%9$2","6$#+4%5"0)%/"2%"?'"2;%',%2$%9$#1"%7'$%$6"%+.2'&$6?+5/$*
+'.7'$%$2*)2%5"6#)2%2$%('.9+$6).-%()=%$.%91"%,'$9$%3+"0"6%,)6%&"2%2+.%,6)5/$&"2;%'#2
2$?'6)%=%&'=%9+3$6*+9)*
+."/+!"&)2%$/%*$)*)%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"%05-,5)!$%8&!4.48=2!,-00+!*80!+0!5@8+45!'0@2-!5=!40"42+
6666 A"6#)2
6666 A"6#)2%('.9+9)2
6666 -"%(+2*)6+"%9$%/"%."3$?"#+4.
#%%2340+45)!$*3!*8&!5)2!+0!-837.9!,575!/5-,2+
>5-15'#5095 >5-1,')0281,'7/'#505+52;, ?215-2+
666666666666666 666666666666666 666666666666666
)%!30)!$<2-!*8&!+0!-837.9!,575!/5-,2+
"%>5-15'#5095 "%&()#4%#).%'.%+#$5$6?
"%>5-1,')0281,'7/'#505+52;, "%#&5"66".#4
"%?215-2+ "%#.#"//4%#).%'.%"66$#+8$
*%%2340+45)!$%8&!-.<2!=5!4-.(8=5,.93!70!=5!<$(1$#'$&($!,23!=5!'570-5!70!=5!35:0+
666666666666666666666666666666666666666666666666666666666666
+%%2340+45)!$90!*8&!:03.5!,5-;572!0=!/5-,2!<$(1/#"&*21/#)'#'$&6$*,/+!AAAAAAAAAAAAAAA
AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA!$70!79370!:03.5+%66666666666666666666666

8. !7!!!!$!!!!2!!!!7!!!! !!!!#!!!!B!!!!4!!!#!
*?!37"&97!$!B!*$2*
#:;<!=>?#####
""""!?00!0=!40"42!#!,2(.5!=5+!(5=5/-5+!*80!==0:53!0=!+23.72!&!!680-40
*=!-0'2@93!70!#8-0=.2
2)2%//$3"&)2%'.%2'2*)%()66+5/$%#'".9)%+'6$/+)-%.'$2*6)
,$66)-%2$%&$*+4%$.%$/%61)%=%2$%$.6$94%$.*6$%/"2%6"1#$2%9$/%8).9);
34/)%3)/3+&)2%"%2).6$16%#'".9)%","6$#+4%#'5+$6*)%9$%5"66)%*6"2%$/
6$&)04.;
5:5;058'+,-'&'!"/01/
666666666666666 666666666666666 666666666666666 666666666666666
666666666666666 666666666666666 666666666666666 666666666666666
666666666666666
, &/"2+8+#"%/"2%,"/"56"2%7'$%*+$.$.%$/%2).+9)%-%8'$6*$
#!(-.3,.(.2!70!(5=5/-5 %$%6666666666666666666666666666666666666666666666666
90+(8&+!70!,23+235340 $%66666666666666666666666666666666666666666666666666
*34-0!:2,5=0+ $%6666666666666666666666666666666666666666666666666
#? =!%$!#####
#/%2).+9)%-!680-40%2$%$2#6+5$%#).%-%)%--%B$66$%9)5/$C;%34/)%2$
$2#6+5$%--%$.*6$%3)#"/$2.%+#"00,
##? 0!"?#####
####!%2(.5!=5+!+.;8.0340+!(5=5/-5+
!"#$%&" !"'" ($))* +"))*
666666666666666 666666666666666 666666666666666 666666666666666
))))!*+,-./0
,-.)"&/'.0%.%01*'23/.%'.%-.4"))/' 5".1"))%&".6%)23/.0$.)$%2"
66666666666666666666666666666666666 666666666666666666666666666666666