2. Nakliyat Sigortaları
Nakliyat Sigortaları
Nakliyat Sigortacılığının Gelişimi
Sigorta Sözleşmesinin Unsurları
Sigortanın Genel Prensipleri
Nakliyat Hasarları
Sigorta Kapsamına Giren Riskler ve İstisnalar
Sigorta Belgeleri
3. Nakliyat Sigortaları
oluşması muhtemel ve parayla ölçülebilir risk
prim
sigortacı
tazmin
Emtianın yolculuğunun her aşamasında emtia, alıcı veya satıcının sorumluluğu altındadır.
Alıcı veya satıcı, satış sözleşmesinde belirlenen teslim yerine kadar malın yarar ve hasarından
sorumludur.
Malların nakliyesine sigorta dilinde "macera" denilir.
Mallara ilişkin ticari çıkarı olan kişiler, mutlaka sigorta yaptırmalıdır.
Sigorta yaptırırken satıcının deposundan alıcının deposuna kadar tüm yolculuk boyunca malın
sigortalanmış olması önemlidir.
Sigorta primine etki eden hususlar
Deniz parkuru bulunan taşımalarda geminin yaşı, tonajı ve bayrağı
Malın ve ambalajın özellikleri
Sigortanın dört ayağı vardır:
4. Nakliyat Sigortalarında Kapsanan Riskler
Sigorta risklerine ilişkin hususları Londra Sigortacılar Enstitüsünün belirlediği yük klozları standardı
belirlemektedir.
Sigorta riskleri dar veya geniş klozlar olarak yapılandırılmıştır.
Dar klozlar: Malın taşındığı araca ilişkin riskleri kapsar.
Geniş klozlar: Taşıma aracının niteliğiyle ilgisi olmayan diğer hususlar da kapsama alınır.
Tam ziya klozu: En dar kapsamlı teminattır. Mal ancak tamamen zayi olursa ödeme yapılır.
Geniş klozlar (All Risks), savaş, grev, ayaklanma vb. riskleri karşılamaz.
Genelde bütün riskler (all risks) sigorta yapılır.
Ambalajlamada gerekli özenin gösterilmemesi sonucu oluşacak hasar sigorta kapsamı dışında kalır.
Gecikme de sigorta kapsamı dışında kalan bir husustur. Mal gecikmeden dolayı bozulursa sigorta bozulan
malın bedelini bozulma gecikme nedeniyle olduğu için karşılamaz.
Bazı ülkeler, ithalat yapan firmalarına ithalat malları için kendi sigorta firmalarından sigorta yaptırmasını
şart koşabilir.
Farklı iş kollarında veya ürünlerde farklı tür sigortalar gelişmiş olup, kapsadığı riskler farklı olabilir. Buna
da dikkat edilmesi ve yaygın kullanılan sigortanın kullanılması gerekir.
Lloyd's, İngiltere merkezli uluslararası bir sigorta piyasası ve dünya gemicilik bilgilendirme merkezidir.
5. Sigorta Sözleşmesinin Unsurları
TTK Sigorta Hukuku 1401 ve 1520 maddeleri arasında düzenlenmiştir.
TTK'ya göre sigorta sözleşmelerinin içeriği aşağıdaki unsurları içermelidir.
Sigortacı (veya acentesi)
Sigortalı
Sigorta menfaati (Para ile ölçülebilen menfaat: Çalınan tabloyu değil bedelini vermektir.)
Tehlike ihtimali (Riziko)
Tehlike ileride olacak,
Kesinliği olmayacak,
Ne zaman meydana geleceği bilinmeyecek,
Tarafların iradesi dışında ortaya çıkacak
Sigorta bedeli
Sigorta primi
Sigortadan cayma her zaman mümkündür. Sigorta başlamadan cayılmak istenirse primin yarısı
ödenmelidir. Sigorta başladıktan sonra cayılırsa kalan kısım için primin yarısı ödenerek cayılabilir.
6. Sigorta Genel Prensipleri
Sigortalanabilir Menfaat
Azami İyi Niyet
Sigortalıyı olabildiğince hasardan hemen önceki mali konuma getirebilme (Tazminat)
Halefiyet ve Hakların Devri: Sigortacının sigortalıya ödemeyi yaptıktan sonra zarara neden olan
kişileri takibi
Hasara Katılım: Aynı menfaatin aynı rizikolara karşı, aynı sürede birden çok sigortacıya sigorta
ettirilmesi halinde ortaklaşa ödeme yapılır.
Yakın Neden: Hasarın yakın nedeninin poliçede güvence altına alınan bir tehlike olması gereklidir.
7. Nakliyat Hasarları
Nakliyat sigortaları diğer sigorta hasarlarından farklıdır. Hasarın miktarı kadar hasarın sebebi
de bilinmelidir.
Sigorta sözleşmeleri genelde malın varma noktasında kendi temsilcisi veya Lloyds acentesinin
ismini ihtiva eder ve hasar ve zarar halinde ekspertiz için bunlara başvurmayı öngörür. Temsilci
veya acente, bir eksper tayin eder ve eksperin saptadığı hususlar ve diğer hususları da
kapsayan raporu ilgiliye gönderir.
Sözleşmede hasarın ödeme mahalli varma yeri ise alıcı, belgelerini Lloyd acentesine veya
sigorta temsilcisine verir. Aksi halde, poliçeyi düzenleyen sigorta merkezine gönderir.
Derlenmesi gereken belgeler
Sigorta poliçesi
Taşıma belgelerinin kopyası
Fatura
Ekspertiz raporu
Genellikle nakliyat sigortaları düzenlendikleri tarihten başlar, malın varış yerinde
boşaltılmasından 60 gün sonrasına kadar geçerli olur.
8. Nakliyat Sigortalarının Sınıflandırılması
Emtia Sigortaları
Deniz Taşıma Rizikolarına Karşı Sigorta
Müşterek Avarya: Geminin kendisini ve gemideki bütün yükleri kapsar. Gemi
fırtınaya yakalandı, bir mal denize atıldı, bundan herkes sorumludur.
Hususi Avarya: Müşterek avaryadan olmayan, bir kaza sonucu meydana gelen
zarar ve ziyandır. Hususi avaryanın gemiye ait olanına gemi sahibi, yüke ait
olanına yük sahibi katlanır.
Hususi Avarya Hariç: En dar kapsamlı riziko çeşididir. Sadece geminin yanması,
batması ve karaya oturması gibi durumlarda ortaya çıkan kayıpları tazmin eder.
Maden cevheri, vb. mallarda uygulanır.
Navlun Sigortaları: Taşımayı yapan deniz aracının yapacağı navlunun sigortalanmasıdır.
Örneğin geminin hasar alıp yoluna devam edememesi durumunda malların başka gemiye
yüklenmesi bu sigorta kapsamındadır.
9. Sigorta Kapsamına Giren Riskler ve İstisnalar
Nakliyat sigortaları, istenilen klozun sigorta poliçesine eklenmesiyle yapılır.
Londra Sigortacılar Enstitüsü tarafından hazırlanan Enstitü Yük Klozları (Institute Cargo
Clauses) sigortacılığın incoterms'üdür.
Enstitü Yük Klozları - A
Enstitü Yük Klozları - B
Enstitü Yük Klozları - C
Özel Kapsamlı Enstitü Klozları
Klozları dikkatli seçmek, kapsayan ve kapsamayan hususları tam olarak anlamak
firmaların dikkat etmesi gereken en önemli alandır.
Sigorta poliçelerinde klozların tüm içeriği yer almaz. Bunu sigortacıdan istemek de
gereklidir.