SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 194
Descargar para leer sin conexión
[DOCUMENT TITLE]
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
‫ئ‬
‫صابر‬ ‫ةسعةد‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
1
ِ
‫رت‬‫ئةليك‬ ‫َوةى‬
‫ي‬‫بةش‬ ‫بةرهةمة‬ ‫ئةم‬
‫ؤنى‬
‫َاوكراوةتةوة‬
‫ل‬‫ب‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
2
:‫بة‬ ‫َشكةشة‬
‫ي‬‫ث‬
‫باوكم‬ ‫ثاكى‬ ‫ِؤحى‬
‫ر‬ ‫بة‬
‫(حاجى‬
)‫َروانى‬
‫ي‬‫ش‬ ‫صابر‬
‫كة‬
‫تةرخانك‬ ‫خؤى‬ ‫ذيانى‬ ‫هةموو‬
‫بؤ‬ ‫رد‬
‫َمة‬
‫ي‬‫ئ‬ ‫ئةوةى‬
‫لة‬ ‫بةردةوامبني‬
‫زانستخوازيدا‬ ‫دروستى‬ ‫َطةى‬
‫ي‬‫ر‬ ‫سةر‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
3
: ‫َك‬‫ي‬‫دةستث‬
‫لة‬
‫بة‬ ‫كة‬ ‫سةردةمة‬ ‫م‬
‫تةكنةلؤذيا‬ ‫و‬ ‫َشكةوتن‬‫ي‬‫ث‬ ‫سةردةمى‬
‫زؤرى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫بةش‬ ‫ناسراوة‬
‫بةدةست‬ ‫جيهان‬
‫َشةى‬‫ي‬‫ك‬
‫وزةى‬ ‫كةمى‬
‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬َ
‫ل‬‫دةنا‬ ‫كارةباوة‬
‫كارةبايان‬ ‫وزةى‬ ‫كة‬ ‫هةن‬ ‫َات‬
‫ل‬‫و‬ ‫ضةندان‬ ,
‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةستناكةو‬
.‫ذيانيان‬ ‫َداويستى‬‫ي‬‫ث‬ ‫بضوكرتين‬ ‫َكردنى‬‫ي‬‫َبةج‬‫ي‬‫ج‬
,‫جيهان‬ ‫َشةكانى‬‫ي‬‫ك‬ ‫لة‬ ‫ِاونية‬‫ر‬‫داب‬ ‫َكى‬‫ي‬‫بةش‬ ‫كوردستانيش‬
‫كة‬
‫دوا‬
‫ضةند‬ ‫ى‬
‫خاكيكى‬ ‫بوونى‬ ‫و‬ ‫َوةبردن‬‫ي‬ِ‫ر‬‫بة‬ ‫خؤ‬ ‫لة‬ َ‫ل‬‫سا‬ ‫ين‬
‫بةثيت‬
‫َام‬
‫ل‬‫بة‬
‫َستا‬‫ي‬‫ئ‬ ‫تاوةكو‬
‫َشةى‬‫ي‬‫ك‬ ‫نةتوانراوة‬
‫كةمى‬
‫كارةبا‬
‫ضا‬ ‫بةتةواوى‬
‫رةسةر‬
َ‫ي‬‫س‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬ ‫لة‬ ‫كورد‬ ‫َاتى‬
‫ل‬‫هاو‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫بكر‬
‫بةرى‬
.‫بذيت‬ ‫خؤشطوزةرانى‬ ‫بة‬ ‫داوة‬ ‫بؤ‬ ‫َنى‬‫ي‬‫خو‬ ‫كة‬ ‫َاتةى‬
‫ل‬‫و‬ ‫ئةو‬
‫بةردةستت‬ ‫نوسينةى‬ ‫ئةم‬
‫بابةت‬ ‫ضةندان‬ ‫كؤكراوةى‬
‫و‬
‫بة‬ ‫كة‬ ‫َينةوةية‬
‫ل‬‫َكؤ‬‫ي‬‫ل‬
‫نوسراون‬ ‫جيهان‬ ‫جياوازةكانى‬ ‫زمانة‬
,
‫بؤ‬ ‫سةرةتايةكة‬
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫و‬ ‫كارةبا‬ ‫زانستةكانى‬ ‫ناو‬ ‫ضونة‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
4
‫و‬ ‫كارةبا‬
‫بةرهة‬ ‫كورتيةكانى‬ ‫و‬ ‫كةم‬ ‫دياريكردنى‬
‫َنانى‬‫ي‬‫مه‬
‫وزةى‬
‫مةبةستمانة‬ ‫َمة‬‫ي‬‫ئ‬ ‫كة‬ , ‫كارةبا‬
‫َطا‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫طوجناوترين‬ ‫و‬ ‫باشرتين‬
‫بكةينة‬ ‫ِوون‬‫ر‬
‫ذينط‬ ‫ثاراستنى‬ ‫بؤ‬
‫لة‬ ‫َات‬
‫ل‬‫و‬ ‫خاكى‬ ‫ةو‬
‫و‬ ‫ثيسبوون‬
‫فةوتان‬
,
‫َبدةين‬
‫ل‬‫هةو‬ ‫هةروةها‬
‫داهاتوو‬ ‫نةوةكانى‬ ‫مايف‬
‫َزين‬‫ي‬‫بثار‬
,
‫ئاسا‬ ‫َشمةرطة‬‫ي‬‫ث‬ ‫ضؤن‬
‫باثريامنان‬
‫كوردستان‬
‫ي‬
‫ئاواش‬ ‫ثاراست‬ ‫ان‬
‫َمة‬‫ي‬‫ئ‬
‫بةردة‬
‫لة‬ ‫ثيتةى‬ ‫بة‬ ‫طةوهةرة‬ ‫ئةو‬ ‫ثاراستنى‬ ‫لة‬ ‫وامبني‬
‫داية‬ ‫خاكةكةمان‬
.‫َداية‬‫ي‬‫ت‬ ‫نةوةى‬ ‫دواى‬ ‫نةوة‬ ‫مافى‬ ‫كة‬
‫بةشى‬ ‫لة‬
‫يةكةم‬
‫نوسينة‬ ‫ئةم‬ ‫ى‬
‫سةر‬ ‫دةخةينة‬ ‫تيشك‬ ‫كورتى‬ ‫بة‬
‫كة‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫بوارى‬ ‫لة‬ ‫دةستةواذةيةك‬ ‫و‬ ‫ضةمك‬ ‫ضةند‬
‫بة‬ ‫ئاماذة‬ ‫تيايدا‬
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫دؤزينةوةو‬ ‫ضؤنيةتى‬ ‫و‬ ‫َذوو‬‫ي‬‫م‬
‫وزةى‬
‫كارةبا‬
‫دةكةين‬
.
‫َامى‬
‫ل‬‫وة‬ ‫َدةدةين‬
‫ل‬‫هةو‬ ‫دووةم‬ ‫بةشى‬ ‫لة‬
‫تايبةت‬ ‫َكى‬‫ي‬‫ثرسيار‬ ‫ضةند‬
‫لةوانة‬ ‫بدةينةوة‬ ‫بوارة‬ ‫بةم‬
:
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
5
‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َطةيانةوة‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫كة‬ ‫ضني‬ ‫وزانة‬ ‫ئةو‬
‫َت؟‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬
‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫كة‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ ‫بةردةستة‬ ‫وزة‬ ‫جؤرى‬ ‫كام‬
َ‫ي‬‫ر‬
َ‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬ ‫كارةبا‬ ‫طةيانةوة‬
‫ت؟‬
‫طرنطرتين‬
‫جيهان‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َطاكانى‬‫ي‬ِ‫ر‬
‫ضني؟‬
‫َس‬‫ي‬‫ئ‬ ‫تاوةكو‬ ‫كة‬ ‫كامانةن‬ ‫َطايانة‬‫ي‬‫ر‬ ‫ئةو‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬ ‫تا‬
‫بةرهةم‬ ‫بؤ‬ ‫بةكارهاتوون‬
‫كارةبا؟‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫ه‬
‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بؤ‬ ‫باشرتينة‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ ‫َطا‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫كام‬
‫كارةبا؟‬
‫كور‬ ‫و‬ ‫كةم‬
‫ت‬
‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫يةكانى‬
‫ضني؟‬
‫َبينى‬‫ي‬‫ت‬ ‫و‬ ‫َشنيار‬‫ي‬‫ث‬ ‫ضةندين‬ ‫َك‬‫ي‬‫سةرجن‬ ‫ضةند‬ ‫لة‬ ‫كؤتايشدا‬ ‫لة‬
‫ِوو‬‫ر‬ ‫دةخةينة‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
6
‫َتمان‬‫ي‬‫توانيب‬ ‫كة‬ ‫هيوادارم‬
‫د‬
‫يا‬
‫بة‬ ‫ببةخشني‬ ‫بضوك‬ ‫ريةكى‬
‫َبخانةى‬‫ي‬‫كت‬
‫و‬ ‫كوردى‬
‫َتة‬‫ي‬‫بب‬ ‫نوسينة‬ ‫ئةم‬
‫طةياندنى‬ ‫بؤ‬ ‫سةرةتايةك‬
.‫كورد‬ ‫َنةرى‬‫ي‬‫خو‬ ‫بة‬ ‫زانيارى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
7
:‫يةكةم‬ ‫بةشى‬
‫ضةند‬ ‫لة‬ ‫َطةيشنت‬‫ي‬‫ت‬
‫ضةمك‬
‫و‬
‫دةستةواذةيةك‬
‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫بوارى‬ ‫لة‬
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
8
‫ضةند‬ ‫لة‬ ‫َطةيشنت‬‫ي‬‫ت‬ :‫يةكةم‬ ‫بةشى‬
‫ضةمك‬
‫لة‬ ‫دةستةواذةيةك‬
‫ب‬
.‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫وارى‬
:‫يةكةم‬
:‫ئةتؤم‬ ‫َكهاتةى‬‫ي‬‫ث‬
‫طةردوو‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫شت‬ ‫هةموو‬
,‫شاخةكان‬ , ‫مرؤظ‬ ( ‫لة‬ ‫هةر‬ ‫ن‬
‫و‬ ‫دار‬
‫طيان‬ ,‫درةخت‬
‫ل‬
‫ةبةر‬
‫و‬
‫ثارضةى‬ ‫لة‬ )‫هتد‬.... ‫ئاو‬
‫دروستبووة‬ ‫بضوك‬ ‫زؤر‬
. ‫ئةتؤم‬ ‫َن‬‫ي‬َ
‫ل‬‫دة‬ ‫َى‬‫ي‬‫ث‬ ‫كة‬
‫ناوكى‬ ‫دةورى‬ ‫خولطةيةى‬ ‫ئةو‬ ‫و‬ ‫ناوك‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫د‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫ئةتؤم‬
‫طرتووة‬
‫ِؤتؤ‬‫ر‬‫ث‬ ‫لة‬ ‫ناوك‬ ,
‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫ِؤن‬‫ر‬‫نيوت‬ ‫و‬ ‫ن‬
,‫َت‬‫ي‬‫د‬
.‫ناوك‬ ‫دةورى‬ ‫كةوتؤتة‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬
‫هةموو‬ ‫و‬ ‫يةكة‬ ‫وةكو‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫و‬ ‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫ذمارةى‬
‫َك‬‫ي‬‫ئةتؤم‬
‫كةم‬ ‫بةاليةنى‬
‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫و‬ ‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫لةيةك‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬
.‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬
.‫موجةبة‬ ‫بارطةى‬ ‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫و‬ ‫سالبة‬ ‫بارطةى‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
9
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
1
‫ئةتؤم‬ ‫َكهاتةى‬‫ي‬‫ث‬
‫لة‬
ِ‫ر‬
‫ئة‬ ‫قةبارةوة‬ ‫ووى‬
,‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫لة‬ ‫بضوكرتة‬ ‫زؤر‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ليك‬
‫كة‬ ‫ئةوةى‬ ‫بةهؤى‬ ,‫هةية‬ ‫بارطاويان‬ ‫َزى‬‫ي‬‫ه‬ ‫هةمان‬ ‫َام‬
‫ل‬‫بة‬
‫َوانيان‬‫ي‬‫ن‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫َز‬‫ي‬‫ه‬ ‫ئةوا‬ ‫يةكدين‬ ‫َضةوانةى‬‫ي‬‫ث‬ ‫بارطةكانيان‬
‫د‬
‫كارةباى‬ ‫بارطةى‬ ‫َن‬‫ي‬َ
‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫َت‬‫ي‬‫روستدةب‬
electric
charge
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
10
‫بارطةي‬ َ‫ى‬‫بةب‬ ‫و‬ ‫ناوك‬ ‫ناو‬ ‫كةوتؤتة‬ ‫ِؤنيش‬‫ر‬‫نيوت‬
‫نزيكةى‬ ‫و‬ ‫ة‬
‫م‬ , ‫هةية‬ ‫ِؤتؤنى‬‫ر‬‫ث‬ ‫قةبارةى‬ ‫هةمان‬
‫هةموو‬ ‫لة‬ ‫نية‬ ‫ةرج‬
‫زؤربةى‬ ‫لة‬ ‫ِؤن‬‫ر‬‫نيوت‬ ‫ذمارةى‬ .‫َت‬‫ي‬‫هةب‬ ‫ِؤن‬‫ر‬‫نيوت‬ ‫َك‬‫ي‬‫ئةتؤم‬
ِ‫رت‬‫ئةليك‬ ‫و‬ ‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫ذمارةى‬ ‫بة‬ ‫نية‬ ‫يةكسان‬ ‫ئةتؤمةكان‬
.‫ؤن‬
‫دووةم‬
:
‫و‬ ‫كارةبايى‬ ‫بوارى‬ , ‫كارةبايى‬ ‫بارطةى‬
‫بوارى‬
:‫موطناتيسى‬
‫ن‬ ‫و‬ ‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫كرد‬ ‫بامسان‬ ‫وةكو‬
‫َزى‬‫ي‬‫ه‬ ‫هةمان‬ ‫ِؤن‬‫ر‬‫يوت‬
‫بارطاوي‬
)‫سالب‬ ‫و‬ ‫موجةب‬ ( ‫بارطةكانيان‬ ‫و‬ ‫هةية‬ ‫ان‬
‫َوانيان‬‫ي‬‫ن‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫َز‬‫ي‬‫ه‬ ‫هؤيةوة‬ ‫بة‬ ‫ئةوا‬ ,‫يةكدين‬ ‫َضةوانةى‬‫ي‬‫ث‬
‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬ ‫َن‬‫ي‬َ
‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫َت‬‫ي‬‫دروستدةب‬
‫ى‬
electric
charge
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
11
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
2
ِ‫ر‬
‫كارةبايى‬ ‫بارطةى‬ ‫ونكردنةوةى‬
‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬ ‫دةورى‬ ‫بوارةى‬ ‫ئةو‬
‫َن‬‫ي‬َ
‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫دةدات‬ ‫ى‬
‫كارة‬ ‫بوارى‬
‫بايى‬
electric field
.
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
3
‫ِو‬‫ر‬
‫كارةبايى‬ ‫بوارى‬ ‫بارطةو‬ ‫نكردنةوةى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
12
‫ِؤنى‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫هةية‬ ‫ئةتؤم‬ ‫ناوكى‬ ‫دةورى‬ ‫لة‬ ‫خولطةيةى‬ ‫ئةو‬
َ‫ي‬‫ت‬
‫داية‬
‫موطناتيس‬ ‫جةمسةرةكانى‬ ‫َوان‬‫ي‬‫ن‬ ‫َزى‬‫ي‬‫ه‬ ‫و‬
‫َن‬‫ي‬َ
‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬
‫موطناتيسى‬ ‫بوارى‬
magnetic field
.
:‫َيةم‬‫ي‬‫س‬
:‫بةرطرى‬ ‫و‬ ‫تةزوو‬ , ‫َتية‬
‫ل‬‫ظؤ‬
‫كارةبا‬ ‫باسكردنى‬ َ‫ل‬‫لةطة‬
‫دةستةواذةيةك‬ ‫ضةند‬
‫َنة‬‫ي‬‫د‬
, ‫بيانزانني‬ ‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫كة‬ ‫بةردةممان‬
‫ئةوانيش‬
‫تةزوو‬ , ‫َتية‬
‫ل‬‫ظؤ‬
‫بةرطرين‬ ‫و‬
.
‫كارةبا‬ ‫ئةطةر‬
‫برييت‬
ِ‫رت‬‫ئةليك‬ ‫ِؤيشتنى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬
‫ئةو‬ ‫ئةوا‬ ‫ؤن‬
‫بؤ‬ ‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫َزةى‬‫ي‬‫ه‬
‫َنةردا‬‫ي‬‫طةي‬ ‫بةناو‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫ئةوةى‬
‫َتية‬
‫ل‬‫ظؤ‬ ‫َن‬‫ي‬َ
‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫ِوات‬‫ر‬‫ب‬
voltage
‫َوانةكةى‬‫ي‬‫ث‬ ‫يةكةى‬
( ‫َتة‬
‫ل‬‫ظؤ‬
V
)
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
13
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
4
‫َوان‬‫ي‬‫ن‬ ‫ثةيوةندى‬ ‫ِونكردنةوةى‬‫ر‬
I
,
V
‫و‬
R
‫َنةر‬‫ي‬‫طةي‬ ‫بةناو‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫ِؤيشتنى‬‫ر‬
‫تةزوو‬ ‫َني‬
‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫دا‬
current
( ‫َرة‬‫ي‬‫ئةمث‬ ‫َوانةكةى‬‫ي‬‫ث‬ ‫يةكةى‬
A
)
.
‫ِؤيشتى‬‫ر‬ ‫بؤ‬ ‫َنةر‬‫ي‬‫طةي‬ ‫ماددةى‬ ‫بةرطريةى‬ ‫ئةو‬
‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬
‫بةرطرى‬ ‫لة‬ ‫بريتيية‬ ‫دةيكات‬
resistance
‫يةكةى‬
( ‫ئؤمة‬ ‫َوانةكةى‬‫ي‬‫ث‬
Ohm
.)
.
‫زيادبوونى‬ ‫بة‬ ‫َضةوانةية‬‫ي‬‫ث‬ ‫تةزوو‬ ‫و‬ ‫بةرطرى‬ ‫ِانى‬‫ر‬‫طؤ‬
‫َتي‬
‫ل‬‫ظؤ‬ ‫وة‬ ‫كةمدةكات‬ ‫تةزوو‬ ‫بةرطرى‬
‫وة‬ ‫زياددةكات‬ ‫ة‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
14
ِ‫ر‬‫طؤ‬ ‫هةروةها‬
‫ياساى‬ ‫َى‬‫ي‬‫بةث‬ ‫ِاستةوانةية‬‫ر‬ ‫َتية‬
‫ل‬‫ظؤ‬ ‫تةزوو‬ ‫انى‬
.‫ئؤم‬
:‫ضوارةم‬
‫تةز‬ , ‫توانا‬
‫ِاو‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫ووى‬
AC
ِ‫ر‬‫نةطؤ‬ ‫و‬
DC
:
‫لة‬ ‫كار‬ ‫ئةجنامدانى‬ ‫بؤ‬ ‫بةكارهاتوو‬ ‫وزةى‬ ‫لة‬ ‫بريتية‬ ‫توانا‬
, ‫كاتدا‬ ‫يةكةى‬
:‫َت‬‫ي‬‫َور‬‫ي‬‫دةث‬ ‫وات‬ ‫بة‬
P=VI
ِ‫ر‬‫نةطؤ‬ ‫تةزووى‬
direct current
‫لة‬ ‫بريتية‬
‫ِؤيشتنى‬‫ر‬
.‫ئاراستة‬ ‫بةيةك‬ ‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬
‫بوو‬ ‫كارةبا‬ ‫جؤرى‬ ‫يةكةم‬
‫وة‬ ‫هةية‬ ‫َواز‬‫ي‬‫ش‬ ‫بةضةندان‬ ‫و‬ ‫دؤزرايةوة‬ ‫كة‬
‫و‬ ‫ثاترى‬ ‫كو‬
.‫َؤث‬
‫ل‬‫ط‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
15
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
5
‫ِونكردنةوةى‬‫ر‬
‫كارةباى‬
ac
‫و‬
dc
‫ِاو‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫تةزووى‬
alternative current
‫لة‬ ‫بريتية‬
,‫ِاو‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫نرخى‬ ‫و‬ ‫ئاراستة‬ ‫بة‬ ‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬ ‫ِؤيشتنى‬‫ر‬
‫ئةو‬
‫َان‬
‫ل‬‫ما‬ ‫بؤ‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطوازر‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ ‫َستا‬‫ي‬‫ئ‬ ‫كة‬ ‫كارةبايةى‬
‫َطةى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫لة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ .‫جؤرةية‬ ‫لةم‬
‫ج‬
‫ة‬
‫نةرةيتؤ‬
‫ر‬
‫و‬
.‫كارةباية‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
16
:‫َنجةم‬‫ي‬‫ث‬
ِ‫ر‬‫نةطؤ‬ ‫كارةباى‬
(
static electricity
:)
‫َك‬‫ي‬ِ‫ر‬‫نا‬ ‫بوونى‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دروستدةب‬
‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫ث‬ ‫و‬
َ‫ي‬‫ِو‬‫ر‬ ‫سةر‬
‫نةطةيةنةر‬ ‫كى‬
,
‫لة‬ ‫دةبن‬ ‫ثةيدا‬ ‫كارةباييةكان‬ ‫بارطة‬
‫َك‬‫ي‬‫ل‬ ‫ياخود‬ ‫دةطةن‬ ‫بةيةك‬ ‫ماددةيةك‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫دوو‬ ‫َك‬‫ي‬‫كات‬
‫ج‬
‫دةبنةوة‬ ‫يا‬
,
‫َطايةك‬‫ي‬‫ر‬ ‫تاوةكو‬ ‫َننةوة‬‫ي‬‫دةم‬ ‫ِؤنةكان‬‫رت‬‫ئةليك‬
.‫ِؤيشنت‬‫ر‬ ‫بؤ‬ ‫دةدؤزنةوة‬
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
6
‫ِونكردنةوةى‬‫ر‬
ِ‫ر‬‫نةطؤ‬ ‫كارةباى‬
‫ِؤذانة‬‫ر‬ ‫ذيانى‬ ‫لة‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
17
‫ِؤذ‬‫ر‬ ‫ذيانى‬ ‫لة‬
‫ا‬
‫ن‬
‫ئةو‬ ‫َوازى‬‫ي‬‫ش‬ ‫ضةندان‬ ‫بة‬ ‫هةست‬ ‫ةمان‬
‫جؤرة‬
‫ئةجنامى‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫تريشقة‬ ‫هةورة‬ ‫وةكو‬ ‫دةكةين‬ ‫كارةباية‬
ِ‫رت‬‫ئةليك‬ ‫َةى‬
‫ل‬‫جو‬
‫تر‬ ‫َكى‬‫ي‬‫هةور‬ ‫بؤ‬ ‫َكةوة‬‫ي‬‫هةور‬ ‫لة‬ ‫ؤنةكان‬
‫لةكاتى‬ ‫هةروةها‬ ,‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ثةيدا‬
‫بةرط‬ ‫و‬ ‫جل‬ ‫لة‬ ‫دةستدان‬
.‫َدةكةين‬‫ي‬‫ث‬ ‫هةستى‬ ‫قذمان‬ ‫شانةكردنى‬ ‫كاتى‬ ‫لة‬ ‫يان‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
18
:‫شةشةم‬
‫كارةبا‬ ‫ثاترى‬
(
electrical battery
)
:
‫كؤ‬ ‫كيميايى‬ ‫وزةى‬ ‫كة‬ ‫َكة‬‫ي‬‫َر‬‫ي‬‫ئام‬
‫ك‬
‫ر‬
‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫اوة‬
‫كة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َكد‬‫ي‬‫ث‬ ‫سةرةكى‬ ‫بةشى‬ َ‫ى‬‫س‬ ‫لة‬ .‫كارةبايى‬ ‫وزةى‬
‫ئةوان‬
‫كارةبايى‬ ‫َنةرى‬‫ي‬‫طةي‬ ‫جةمسةرى‬ ‫دوو‬ ‫يش‬
electrode
‫ئا‬ ‫بارطةى‬ , ‫كاسؤدن‬ ‫و‬ ‫ئانؤد‬
‫و‬ ‫موجةبة‬ ‫نؤد‬
‫بارط‬
‫دياريكر‬ ‫دووريةكى‬ .‫سالب‬ ‫كاسؤد‬ ‫ةى‬
‫لة‬ ‫او‬
‫هةية‬ ‫َوانيان‬‫ي‬‫ن‬
‫َن‬‫ي‬َ
‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫َداية‬‫ي‬‫ت‬ ‫كيمياى‬ ‫ماددةيةكى‬ ‫و‬
electrolyte
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
19
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
7
‫كارةبا‬ ‫ثاترى‬ ‫َكهاتةى‬‫ي‬‫ث‬ ‫ِونكردنةوةى‬‫ر‬
َ‫ي‬‫ن‬ ‫كيميايى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫كارل‬ ‫ئةجنامى‬ ‫لة‬
‫و‬ ‫كيميايةكة‬ ‫ماددة‬ ‫وان‬
‫ئا‬ ‫جةمسةر‬
‫ئةلي‬ ‫نؤد‬
‫دةب‬ ‫دروست‬ ‫زؤر‬ ‫َكى‬‫ي‬‫ِؤن‬‫رت‬‫ك‬
‫ئةو‬ ,‫َت‬‫ي‬
‫ئا‬ ‫جةمسةرى‬ ‫لة‬ ‫ِؤنانة‬‫رت‬‫ئةليك‬
‫بؤ‬ ‫بضن‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةيانةو‬ ‫وة‬ ‫نؤدة‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
20
‫بوونى‬ ‫هؤى‬ ‫بة‬ ‫َام‬
‫ل‬‫بة‬ ‫كاسؤد‬ ‫جةمسةرى‬
electrolyte
. ‫ِنةوة‬‫ر‬‫بثة‬ ‫ناتوانن‬
‫كارةباى‬ ‫ترى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫بار‬ ‫هةر‬ ‫ياخود‬ ‫َك‬‫ي‬‫َؤث‬
‫ل‬‫ط‬ ‫َك‬‫ي‬‫كات‬
‫ئةلي‬ ‫ئةوا‬ ‫ثاترى‬ ‫جةمسةرةكانى‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةبةسرت‬
‫ِؤنة‬‫رت‬‫ك‬
‫ئا‬ ‫جةمسةرى‬ ‫دروستبووةكانى‬
َ
‫ل‬‫دةجو‬ ‫نؤد‬
‫بةرةو‬ ‫َن‬‫ي‬
‫ِؤيشتنى‬‫ر‬ ‫ئةجنامى‬ ‫لة‬ ‫َوةية‬‫ي‬‫ش‬ ‫بةم‬ ,‫كاسؤد‬ ‫جةمسةرى‬
‫طة‬ ‫بةناو‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةيك‬
‫كارةب‬ ‫تةزووى‬ ‫دا‬ ‫ييةنةر‬
‫دةست‬ ‫امان‬
.‫َت‬‫ي‬‫دةكةو‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
21
:‫حةوتةم‬
‫دؤزينةوةى‬
‫وزةى‬
: ‫كارةبا‬
‫تريشقةو‬ ‫هةورة‬ ‫َى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫لة‬ ‫ناسيوة‬ ‫كارةباى‬ ‫كؤنةوة‬ ‫لة‬ ‫مرؤظ‬
‫ستاتيك‬ ‫كارةباى‬ ‫ترى‬ ‫جؤرةكانى‬
,
‫بري‬ ‫كة‬ ‫ئةوةى‬ ‫بةالم‬
‫لة‬
‫ِؤذانةدا‬‫ر‬ ‫ذيانى‬ ‫لة‬ ‫َى‬‫ي‬‫ل‬ ‫وةرطرتن‬ ‫سوود‬ ‫بؤ‬ ‫بكاتةوة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬
‫ئةوا‬ ,
‫س‬ ‫سةرةتاى‬ ‫بؤ‬ ‫َتةوة‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطة‬
‫بة‬ ‫ئةويش‬ ,‫هةذدة‬ ‫ةدةى‬
‫كارةبا‬ ‫دياردةى‬ ‫دؤزينةوةى‬
‫ي‬
‫ى‬
‫بنيامني‬ ‫ئةمةريكى‬ ‫زاناى‬ ‫لةاليةن‬
‫َى‬
‫ل‬‫سا‬ ‫لة‬ ‫فرانكلني‬
1746
. ‫ز‬
‫ئامسا‬ ‫بةرةو‬ ‫كؤالرة‬ ‫كاغةزى‬ ‫َدانى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫لةكاتى‬ ‫ِانكلني‬‫ر‬‫ف‬
‫ن‬
‫كة‬ ‫بوو‬ ‫كةس‬ ‫يةكةم‬ .‫كرد‬ ‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬ ‫بوونى‬ ‫بة‬ ‫هةستى‬
‫با‬ ‫لة‬ ‫باسى‬
‫كة‬ ‫توانى‬ ‫و‬ ‫كرد‬ ‫سالب‬ ‫و‬ ‫موجةب‬ ‫رطةى‬
‫ث‬
‫ا‬
‫ستةر‬
.‫كارةباى‬ ‫ثاترى‬ ‫دةوت‬ ‫َى‬‫ي‬‫ث‬ ‫ئةوكات‬ ‫كة‬ ‫َنى‬‫ي‬‫دابه‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
22
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
8
‫دروستكراوى‬ ‫َنةى‬‫ي‬‫و‬
‫دؤزينةوةى‬ ‫كاتى‬ ‫لة‬ ‫فرانكلني‬
‫كارةباى‬ ‫دياردةى‬
‫َانى‬
‫ل‬‫لةسا‬
1800
-
1819
‫ئةليساند‬
‫يةكةم‬ ‫توانى‬ ‫َتا‬
‫ل‬‫ظؤ‬ ‫رؤ‬
‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫كة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫بسةمل‬ ‫ئةوةش‬ ‫هةروةها‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫دابه‬ ‫ثاترى‬
‫كردارى‬ ‫ئةجنامى‬ ‫لة‬
.‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬ ‫كارةبا‬ ‫كيميايى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
23
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
9
‫َتا‬
‫ل‬‫ظؤ‬ ‫ثاترى‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
‫َى‬
‫ل‬‫لةسا‬
1831
‫توانى‬ ‫ِاداى‬‫ر‬‫فا‬ ‫مايكل‬ ‫بةريتانى‬ ‫زاناى‬
‫تةزووى‬
‫ب‬ ‫موطناتيسى‬ ‫بوارى‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬
‫ةرهة‬
‫بوارى‬ ‫بريدؤزى‬ ,‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫به‬ ‫م‬
‫كا‬
‫دانا‬ ‫رؤموطناتيسى‬
‫كارةبا‬ ‫َناى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بنةماى‬ ‫بة‬ ‫بوو‬ ‫كة‬
‫ب‬ ‫َستاش‬‫ي‬‫ئ‬ ‫تاوةكو‬
.‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫ةكاردةه‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
24
‫َوان‬‫ي‬‫ن‬ ‫ثةيوةندى‬ ‫بةهؤى‬
‫و‬ ‫كارةباى‬ ‫بوارى‬
‫بوارى‬
‫موطناتيسى‬
‫ِاداى‬‫ر‬‫فا‬
‫ناو‬ ‫لة‬ ‫موطناتيس‬ ‫َك‬‫ي‬‫كات‬ ‫كة‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫بدؤز‬ ‫ئةوة‬ ‫توانى‬
‫تةزوو‬ ‫ئةوا‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫دةجول‬ ‫َك‬‫ي‬‫كؤيل‬
‫وايةرةكانى‬ ‫بةناو‬ ‫كارةبا‬ ‫ى‬
‫َة‬
‫ل‬‫جو‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫درووست‬ ‫كارةبا‬ ‫ياخود‬ .‫ِوات‬‫ر‬‫دة‬ ‫كؤيلةكةدا‬
‫طةي‬ ‫تةىل‬ ‫َكردنى‬‫ي‬‫ث‬
‫دوو‬ ‫َوان‬‫ي‬‫ن‬ ‫لة‬ ‫مس‬ ‫ثارضة‬ ‫ياخود‬ ‫نةر‬
.‫ديارة‬ ‫َنةكة‬‫ي‬‫و‬ ‫لة‬ ‫وةكو‬ .‫موطناتيس‬ ‫جةمسةرى‬
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
10
‫فاراداى‬ ‫بريدؤزى‬ ‫ِونكردنةوةى‬‫ر‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
25
‫ئةو‬ ‫هةر‬
‫ب‬
‫ِى‬‫ر‬‫ِة‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫كة‬ ‫بوو‬ ‫ريدؤزةية‬
‫كارةبا‬
‫و‬
)‫(مؤليدة‬
‫جةنةرةيتؤر‬
‫ى‬
. ‫بنياتنراوة‬ ‫لةسةر‬ ‫كارةباى‬
‫بيست‬ ‫سةدةى‬ ‫سةرةتاى‬ ‫نؤزدةو‬ ‫سةدةى‬ ‫لةكؤتاى‬
‫تؤماس‬
‫ئةديسؤن‬
‫كارةباى‬ ‫و‬ ‫كارةباى‬ ‫َؤثى‬
‫ل‬‫ط‬ ‫توانى‬
DC
‫َتةوة‬‫ي‬‫بدؤز‬
‫توانى‬ ‫تيسال‬ ‫نيكؤال‬ ‫هةروةها‬
‫كارةباى‬
AC
‫و‬
‫ضةندان‬
‫كارةباى‬ ‫َرى‬‫ي‬‫ئام‬
,‫بدؤزنةوة‬
‫زانا‬ ‫هةردوو‬
‫َكى‬‫ي‬َ
‫ل‬‫هةو‬
‫زؤرياندا‬
‫َطايةكى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫دؤزينةوةى‬ ‫بؤ‬
‫ط‬
‫كارةبا‬ ‫طواستنةوةى‬ ‫بؤ‬ ‫وجناو‬
‫بؤ‬
‫َك‬‫ي‬َ
‫ل‬‫ما‬ ‫طشت‬
‫ك‬ ‫ناكؤكى‬ ‫ئةجنامدا‬ ‫لة‬ ,
‫دةربارة‬ ‫َوانيان‬‫ي‬‫ن‬ ‫ةوتة‬
‫ى‬
‫ئاية‬ ‫كة‬ ‫ئةوةى‬
‫سة‬ ‫بؤ‬ ‫مةترسى‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬
‫ئاسانى‬ ‫و‬ ‫مرؤظ‬ ‫ذيانى‬ ‫ر‬
‫طواستنةوة‬
‫كارةباى‬
DC
‫يا‬ ‫باشرتة‬
‫ن‬
AC
.
‫ئةديسؤن‬
‫كارةباى‬ ‫ثشتطريى‬
DC
‫تيس‬ ‫دةكردو‬
‫ثشتطريى‬ ‫الش‬
‫كارةباى‬
AC
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
26
:‫دووةم‬ ‫بةشى‬
‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
(
Generation of electrical
energy
)
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
27
:‫دووةم‬ ‫بةشى‬
‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
(
Generation
of electrical
energy
)
.‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بؤ‬ ‫وزة‬ ‫سةرضاوةكانى‬ :‫يةكةم‬
‫َت‬‫ي‬‫دروستناكر‬ ‫وزة‬
‫نا‬ ‫لةناو‬ ‫و‬
‫َت‬‫ي‬‫ض‬
‫َوةيةك‬‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫َكو‬
‫ل‬‫بة‬
‫بؤ‬ ‫ةوة‬
,‫َت‬‫ي‬‫ِدر‬‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫تر‬ ‫َوةيةكى‬‫ي‬‫ش‬
‫ئةجنامدانى‬ ‫تواناى‬ ‫لة‬ ‫بريتية‬ ‫وزة‬
.‫كار‬
‫كردار‬
‫بةر‬ ‫ى‬
‫كردارى‬ ‫لة‬ ‫ية‬ ‫بريتى‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫هةمه‬
َ‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫وزة‬ ‫طؤرينى‬
‫َوةيةكى‬‫ي‬‫ش‬ ‫بؤ‬ ‫وةيةكةوة‬
, ‫تر‬
‫كارةبا‬ ‫وزةى‬
‫وزةيةكى‬
‫دووة‬ ‫ثلة‬
‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫و‬
‫لة‬
‫َطةى‬‫ي‬ِ‫ر‬
‫سةرةتايةوة‬ ‫وزةى‬
‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
28
‫سةرةتاييةكة‬ ‫وزة‬
‫ثةيدابوونى‬ ‫هؤى‬ ‫َتة‬‫ي‬‫دةب‬
‫ميكانيكى‬ ‫وزةى‬
)‫(خوالنةوة‬
‫لة‬
‫جةنةرةيتؤرى‬
‫كارةبا‬
electrical
generator
.
‫جةنةرةيتؤ‬
‫ئةلتةرنة‬ ‫ياخود‬ ‫ر‬
‫ي‬
‫و‬ ‫ميكانيكية‬ ‫ِؤ‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َر‬‫ي‬‫ئام‬ ‫تةر‬
‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫كارةبايى‬ ‫وزةى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫ميكانيكى‬ ‫وزةى‬
‫كارةباى‬
AC
‫لة‬
‫بنضينةى‬ ‫سةر‬
‫ك‬ ‫بريدؤزى‬
‫ا‬
‫رؤموطناتيسى‬
‫ِاداى‬‫ر‬‫فا‬
‫كاردةكات‬
.
‫وزة‬ ‫ئةو‬ ‫سةرضاوةى‬
‫سةرةتاي‬
‫ب‬ ‫كة‬ ‫يةى‬
‫ة‬
‫َن‬‫ي‬‫دةه‬ ‫كارى‬
‫ر‬
َ‫ي‬
‫ت‬
‫بؤ‬
‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬
‫جؤر‬ ‫دوو‬ ‫ميكانيكى‬ ‫وزةى‬
‫ئةوانيش‬ ‫كة‬ ‫ة‬
‫بر‬
‫يتني‬
‫لة‬
:
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
29
1
-
‫سةرضاوةى‬
‫َنةبو‬‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬
‫وةكان‬
(
(Non-renewable energy source
‫كة‬
)
,‫نةوت‬
,‫ِؤثان‬‫ر‬‫ث‬ ,‫سروشتى‬ ‫طازى‬
‫َوز‬
‫ل‬‫خة‬
‫بةردين‬ ‫ى‬
.)...‫يؤرانيؤم‬ ‫و‬
‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطر‬
‫َنةبو‬‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬ ‫َن‬‫ي‬‫دةل‬ ‫َى‬‫ي‬‫ث‬ ‫بؤية‬
‫سةرضاوةكةيان‬ ‫ضونكة‬ ‫وةكان‬
‫و‬ ‫سنوردارة‬
‫ِؤذ‬‫ر‬ ‫دواى‬ ‫لة‬ ‫ِؤذ‬‫ر‬
‫ب‬
‫ة‬
.‫دةضن‬ ‫كةمبوونةوة‬ ‫رةو‬
‫لة‬
75
.‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫دةه‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫جيهان‬ ‫َويستى‬‫ي‬‫ث‬ ‫وزةى‬ ‫ى‬ %
2
-
‫سةرضاوةى‬
َ‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬
‫بو‬
‫و‬
‫ة‬
‫كان‬
(
Renewable energy
source
)
‫كة‬
(
‫طةرما‬
‫ى‬
‫َر‬‫ي‬‫ذ‬
,‫زةوى‬
,‫ثاوةر‬ ‫هايدرؤ‬
‫وزةى‬ ‫و‬ ‫با‬ ‫وزةى‬ , ‫خؤر‬ ‫وزةى‬
‫داشكانى‬ ‫و‬ ‫َكشان‬
‫ل‬‫هة‬
)‫َةكان‬
‫ل‬‫شةثؤ‬
‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطر‬
.
‫ث‬
َ‫ي‬
َ‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬ ‫َن‬‫ي‬‫دةل‬ ‫ى‬
‫بو‬
‫وة‬
‫كورت‬ ‫ماوةيةكى‬ ‫لة‬ ‫ضونكة‬ ‫كان‬
‫دروستدةكاتةوة‬ ‫خؤى‬
‫َت‬‫ي‬‫لةناوناض‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫كةمناب‬ ‫و‬
,
‫بؤمنونة‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
30
,‫خؤر‬ ‫تيشكى‬
‫با‬ ‫وزةى‬
‫ئا‬ ‫و‬
‫بةردةوامن‬ ‫ِؤذانة‬‫ر‬ ‫ِوبارةكان‬‫ر‬ ‫وى‬
‫و‬
.‫كةمناكةن‬
25
‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫دةه‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫جيهان‬ ‫َويستى‬‫ي‬‫ث‬ ‫وزةى‬ ‫ى‬ %
.
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
11
‫وزة‬ ‫سةرضاوةكانى‬
‫هؤ‬ ‫بة‬
‫جيا‬ ‫ى‬
‫سةر‬ ‫وازى‬
‫وزة‬ ‫ضاوةى‬
‫بؤ‬ ‫ناوضةيةكةوة‬ ‫لة‬
‫تر‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َات‬
‫ل‬‫و‬ ‫بؤ‬ ‫َكةوة‬‫ي‬‫َات‬
‫ل‬‫و‬ ‫لة‬ ‫تر‬ ‫ناوضةيةكى‬
‫بةهؤى‬ ‫هةروةها‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
31
‫ئةوا‬ , ‫سةرةتاييةكان‬ ‫وزة‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫جؤر‬ ‫هةر‬ ‫زيانى‬ ‫و‬ ‫سود‬
‫َطا‬‫ي‬ِ‫ر‬
‫ى‬
‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ش‬
.‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬
‫بؤ‬
‫َطاية‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫ئةو‬ ‫َك‬‫ي‬‫َات‬
‫ل‬‫و‬ ‫هةر‬
‫طوجناوة‬
‫سةرضاوةى‬ ‫كة‬
‫سوتةمةني‬
‫ةكة‬
‫ت‬ ‫ى‬
‫ئةوةى‬ ‫بؤ‬ , ‫بةردةستة‬ ‫َدا‬‫ي‬
‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬
‫ئابوو‬
‫ريةوة‬
‫َت‬‫ي‬‫بوةست‬ ‫كةمرت‬ ‫َضووى‬‫ي‬‫ت‬
.
‫ئةطةر‬ ‫َك‬‫ي‬‫َات‬
‫ل‬‫و‬
‫بة‬ ‫بوو‬ ‫كةم‬ ‫طازى‬ ‫و‬ ‫نةوت‬ ‫سةرضاوةى‬
‫ئاوى‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫َام‬
‫ل‬
‫ئةوا‬ ‫بوو‬ ‫زؤر‬
‫باشرتة‬
‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫كارؤئاوى‬
‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫بةكاربه‬
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫وزةى‬
.‫كارةبا‬
‫ثيسبوونى‬
‫ئاو‬
‫و‬
‫هةوا‬
‫طازى‬ ‫زيادبوونى‬ ‫و‬
‫كاربؤ‬ ‫دوانؤكسيدى‬
‫ن‬
CO2
‫هؤكار‬ ‫كة‬
‫ن‬
‫ث‬ ‫زيادبوونى‬ ‫بؤ‬
‫لة‬
‫زةوى‬ ‫طةرماى‬ ‫ى‬
‫هةروةها‬
‫سةرضاوةى‬ ‫كةمبوونةوةى‬
‫ماددة‬
‫(نةوتى‬ ‫فؤسيلةكان‬
‫طا‬ , ‫ِةش‬‫ر‬
.)‫بةردين‬ ‫َوزى‬
‫ل‬‫خة‬ ,‫زةوى‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬ ‫زى‬
‫ضةن‬
‫د‬
‫َكى‬‫ي‬‫هؤكار‬
‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫لة‬ ‫َن‬‫ي‬‫ِةضاوبكر‬‫ر‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫كة‬ ‫ترن‬
,
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
32
‫ناوضةيةك‬ ‫ئةطةر‬
‫سةرضاوةى‬
‫ماد‬
‫دة‬
‫فؤسي‬
‫زؤربوو‬ ‫لةكانى‬
,
‫ئةو‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫بةتةنها‬ ‫ئةوا‬
‫هؤى‬ ‫َتة‬‫ي‬‫دةب‬ ‫سةرضاوانة‬
,‫بضن‬ ‫نةمان‬ ‫بةرةو‬ ‫تر‬ ‫َكى‬‫ي‬َ
‫ل‬‫سا‬ ‫ضةند‬ ‫لةوانةية‬ ‫و‬ ‫كةمبونةوةيان‬
‫داها‬ ‫نةوةكانى‬ ‫هؤيةوة‬ ‫بةم‬
‫سةرض‬ ‫لةم‬ ‫َبةشدةبن‬‫ي‬‫ب‬ ‫توو‬
. ‫اوانة‬
‫ئةو‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫هةروةها‬
‫بؤ‬ ‫سةرةكية‬ ‫َكى‬‫ي‬‫هؤكار‬ ‫وزانة‬ ‫جؤرة‬
‫ثيسبوونى‬
‫ذ‬
‫ي‬
‫ئاو‬ ‫و‬ ‫نطة‬
‫و‬
‫جيهانى‬ ‫بةرؤكى‬ ‫َشةيةكة‬‫ي‬‫ك‬ ‫كة‬ ‫هةوا‬
‫طةرمى‬ ‫ثلةى‬ ‫بةرزبوونةوةى‬ ‫سةر‬ ‫كردؤتة‬ ‫كاريطةرى‬ ‫طرتووةو‬
‫و‬ ‫زةوى‬
‫زيادبوونى‬
‫ِادةى‬‫ر‬
َ‫ى‬‫ش‬
َ‫ل‬‫خؤ‬ ‫و‬ ‫تؤز‬ ‫زيادبوونى‬ ‫و‬
‫و‬
ِ‫ر‬ ‫ضةندان‬
‫وداوى‬
‫سروشتى‬
‫َكردنيان‬
‫ل‬‫ِؤ‬‫رت‬‫كؤن‬ ‫كة‬ .. ‫الفاو‬ ‫وةكو‬
‫زؤر‬
‫ئةستةم‬
‫ة‬
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
33
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
12
‫ذينطة‬ ‫و‬ ‫وزة‬ ‫سةرضاوةكانى‬
‫لة‬
‫س‬
‫ةرةتاى‬
‫ِابردوو‬‫ر‬ ‫سةدةى‬
‫َشكةوتووةكانى‬‫ي‬‫ث‬ ‫َاتة‬
‫ل‬‫و‬ ‫زؤربةى‬
‫جيهان‬
‫ماددة‬
‫فؤ‬
‫س‬
‫يل‬
, ‫نةوت‬ ,‫بةردين‬ ‫َوزى‬
‫ل‬‫خة‬ ( ‫ةكان‬
‫طازى‬
)‫زةوى‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بؤ‬ ‫َنا‬‫ي‬‫بةكاردةه‬ ‫يان‬
‫وزةى‬
, ‫كارةبا‬
‫تةكنةلؤذيا‬ ‫َشضوونى‬‫ي‬‫ث‬ ‫بةرةو‬ َ‫ل‬‫لةطة‬ ‫َام‬
‫ل‬‫بة‬
‫و‬
‫ثةيدابوونى‬
‫بونى‬ ‫كةم‬ ‫مةترسى‬ ‫كة‬ ‫َرت‬‫ي‬‫هؤب‬ ‫كينط‬ ‫بريدؤزى‬
‫نةوتى‬
‫ِاطةياند‬‫ر‬
,
‫ئةو‬
‫كة‬ ‫بةوةدا‬ ‫ئاماذةى‬ ‫بريدؤزة‬
‫نةوت‬ ‫كةمبوونةوةى‬
‫بة‬
‫ج‬
‫تاوةكو‬ ‫كة‬ ‫َكة‬‫ي‬‫ؤر‬
‫ن‬ ‫تر‬ ‫سةدةيةكى‬
‫كؤتا‬ ‫بةرةو‬ ‫ةوت‬
‫ى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
34
‫َت‬‫ي‬‫دةض‬
.
‫كوردستان‬ ‫نةوتى‬ ‫يةدةطى‬ ‫ئةطةر‬ ‫بؤمنونة‬
40
‫مليار‬
‫ثالنى‬ ‫لة‬ ‫وةكو‬ ‫نةوتى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫بةرميل‬
‫وةزارةتى‬
‫ه‬ ‫سروشتيةكاندا‬ ‫سامانة‬
‫بطات‬ ‫اتووة‬
‫ة‬
2
‫لة‬ ‫بةرميل‬ ‫مليؤن‬
‫دواى‬ ‫ئةوا‬ ‫َكدا‬‫ي‬‫ِؤذ‬‫ر‬
55
‫تةواو‬ ‫كوردستان‬ ‫نةوتى‬ ‫تر‬ ‫َى‬
‫ل‬‫سا‬
‫لة‬ ‫برييان‬ ‫َاتان‬
‫ل‬‫و‬ .‫َت‬‫ي‬‫دةب‬
‫ثةيداكردنى‬
‫َطرةوة‬‫ي‬‫ج‬ ‫وزةى‬
‫كردةوة‬
‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫وزةيةك‬ ‫كة‬
‫وة‬ ‫َت‬‫ي‬‫هةب‬ ‫بةردةوامى‬
‫هةروةها‬
‫بؤ‬ ‫زيانى‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫َن‬‫ي‬‫خاو‬ ‫وزةيةكى‬
‫و‬ ‫ئاو‬ ‫و‬ ‫ذينطة‬
‫هةوا‬
‫َت‬‫ي‬‫نةب‬
,
‫ئةو‬
‫يش‬
‫سةرضاوةى‬
‫وزة‬
‫نو‬
‫َبو‬‫ي‬
‫وةكان‬
‫ن‬
‫كة‬
‫ياخود‬ ‫ثاك‬ ‫وزةى‬
‫َني‬
‫ل‬‫َدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫سةوزيان‬ ‫وزةى‬
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
35
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
13
‫كارةباى‬ ‫و‬ ‫وزة‬ ‫جؤرى‬
‫بةره‬
‫ةمها‬
‫توو‬
-
‫َشبينيكراو‬‫ي‬‫ث‬
‫ئةو‬ ‫ئةوانيش‬ ‫كة‬ ‫دةبن‬ ‫جؤر‬ ‫دوو‬ ‫دابةشى‬ ‫َبووةوةكان‬‫ي‬‫نو‬ ‫وزو‬
‫نا‬ ‫يان‬ ‫ِاستةوخؤ‬‫ر‬ ‫كاريطةرى‬ ‫كة‬ ‫نويبوةوانةى‬ ‫وزة‬ ‫جؤرة‬
‫نيي‬ ‫لةسةر‬ ‫خؤريان‬ ‫وزة‬ ‫ِاستةوخؤى‬‫ر‬
‫َكشان‬
‫ل‬‫هة‬ ‫وزةى‬ ‫وةكو‬ ,‫ة‬
‫داكشانى‬ ‫و‬
‫دةريا‬ ‫ئاوى‬ ‫َى‬
‫ل‬‫شةثؤ‬
.‫زةوى‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬ ‫طةرماى‬ ‫وزةى‬ ‫و‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
36
‫جؤرة‬ ‫ئةو‬ ‫دووةميان‬ ‫جؤرى‬
‫وز‬ ‫كاريطةرى‬ ‫كة‬ ‫وزانةن‬
‫ةى‬
‫ئينجا‬ ,‫لةسةرة‬ ‫خؤريان‬
‫كاريطةريةكة‬
‫ِاستةوخؤ‬‫ر‬
‫وةكو‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬
َ‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ ‫كة‬ ‫خؤر‬ ‫وزةى‬
‫وزةى‬ ‫و‬ ‫طةرمى‬ ‫نانى‬
‫كة‬ ‫ِاستةوخؤ‬‫ر‬‫نا‬ ‫يان‬ ‫كارةبا‬
‫وز‬
‫هايدرؤثا‬ ‫ةى‬
,‫با‬ ‫وزةى‬ , ‫وةر‬
‫دةرياكان‬ ‫زةرياو‬ ‫طةرماى‬ ‫وزةى‬
.‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطر‬ ....
‫َبو‬‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬ ‫الوازى‬ ‫َى‬
‫ل‬‫خا‬
‫وةك‬
‫ان‬
‫و‬ ‫ناوةكى‬ ‫وزةى‬ ‫بة‬ ‫بةبةراورد‬
‫ماددة‬
‫وزة‬ ‫كة‬ ‫ئةوةية‬ ‫فؤسليةكان‬
‫ضوستى‬ ‫نويبوةوةكان‬
‫لة‬ ‫كةمرتة‬ ‫با‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫ضوستى‬ ‫منونة‬ ‫بؤ‬ ‫كةمة‬ ‫َنانيان‬‫ي‬‫بةكاره‬
29
‫وةهةروةها‬ , %
‫هة‬ ‫ِى‬‫ر‬‫ض‬
‫بونيان‬
‫َت‬‫ي‬‫ناتوانر‬ ‫و‬ ‫ِانداية‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫لة‬
‫ِؤذ‬‫ر‬
24
‫ك‬
‫ا‬
‫َرو‬‫ي‬‫تذم‬
‫ب‬
‫َك‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬ ‫هةموو‬ ‫لة‬ ‫و‬ َ‫ل‬‫سا‬ ‫َذاى‬‫ي‬‫ةدر‬
‫سوديان‬
‫َو‬‫ي‬‫ل‬
‫ةربطري‬
‫َرةى‬‫ي‬‫بةطو‬ ‫خؤر‬ ‫تيشكى‬ ‫ِى‬‫ر‬‫ب‬ ‫منونة‬ ‫بؤ‬ ,‫َت‬‫ي‬
.‫َت‬‫ي‬‫ِر‬‫ؤ‬‫دةط‬ َ‫ل‬‫سا‬ ‫وةرزةكانى‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫بةطو‬ ‫َانة‬
‫ل‬‫سا‬ ‫و‬ ‫ِؤذ‬‫ر‬ ‫و‬ ‫شةو‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
37
:‫دووةم‬
‫َطاكانى‬‫ي‬ِ‫ر‬
.‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫و‬
‫لة‬ ‫وزة‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫جياوازى‬ ‫بةهؤى‬ ‫كة‬ ‫كرد‬ ‫بامسان‬ ‫ةكو‬
‫هةية‬ ‫َطامان‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫ضةندان‬ ‫تر‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬ ‫بؤ‬ ‫َكةوة‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬
‫بؤ‬
.‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫نية‬ ‫مةرج‬ , ‫هةية‬ ‫خؤى‬ ‫الوازى‬ ‫َزو‬‫ي‬‫بةه‬ ‫َى‬
‫ل‬‫خا‬ ‫و‬ ‫َطاية‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫هةر‬
‫َطايةك‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫ئةطةر‬
‫بوو‬ ‫كةم‬ ‫سوتةمةنيةكةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫َضووى‬‫ي‬‫ت‬
‫ئةوا‬
‫َطاية‬‫ي‬ِ‫ر‬
‫و‬ ‫بةردةوامى‬ ‫لة‬ ‫بري‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ,‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫باش‬ ‫كى‬
‫لة‬ ‫بري‬ ,‫بكةيتةوة‬ ‫سوتةمةنيةكة‬ ‫بةردةستبوونى‬
‫نرخى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةدةسته‬
‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫ى‬
‫ك‬ ‫بكةيتةوة‬ ‫يةكة‬
‫ضةندى‬ ‫ئاية‬ ‫ة‬
‫دة‬ ‫تاوةكو‬ ‫َت‬‫ي‬‫َدةض‬‫ي‬‫ت‬
‫ط‬
‫ا‬
‫بةكار‬ ‫دةستى‬ ‫تة‬
‫َنةر‬‫ي‬‫ه‬
‫ئةوةى‬ ‫هةروةها‬ ,
‫ذينطة‬ ‫ثاراستنى‬ ‫طرنطرتة‬ ‫هةمووى‬ ‫لة‬
‫هةواية‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫و‬
.
َ‫ي‬‫ر‬ ‫طرنطرتين‬
‫وزةى‬ ‫زؤرى‬ ‫َكى‬‫ي‬ِ‫ر‬‫ب‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫كة‬ ‫طاكان‬
,‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫لة‬ ‫بريتني‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬ َ‫ى‬‫ث‬ ‫كارةبايى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
38
‫و‬ ,‫ناوةكى‬ ,‫َوز‬
‫ل‬‫خة‬
‫كارؤئاوى‬
‫و‬ ‫ئابوورى‬ ‫بة‬ ‫ثشت‬ ‫كة‬ .
.‫دةبةسنت‬ ‫َاتةكة‬
‫ل‬‫و‬ ‫وزةى‬ ‫سةرضاوةى‬
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
14
‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بؤ‬ ‫بةكارهاتوو‬ ‫وزةى‬
‫بؤمنونة‬
‫و‬ ‫ئاوى‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫هيندستان‬ ‫و‬ ‫ضني‬ ‫َاتانى‬
‫ل‬‫و‬ ‫بؤ‬
‫ناو‬ ‫َاتى‬
‫ل‬‫ِؤذهة‬‫ر‬ ‫َاتانى‬
‫ل‬‫و‬ ‫بؤ‬ ‫َام‬
‫ل‬‫بة‬ , ‫طوجناوة‬ ‫َوز‬
‫ل‬‫خة‬
‫كة‬ ‫ِاست‬‫ر‬‫ة‬
‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطر‬ ‫كوردستانيش‬ ‫و‬ ‫َراق‬‫ي‬‫ئ‬
‫و‬ ‫طازى‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
39
‫طوجناوة‬ ‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬
(
‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫كة‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫خؤر‬ ‫وزةى‬ ‫لة‬ ‫جطة‬ ‫ئةوة‬
‫َت‬‫ي‬‫َببينر‬‫ي‬‫ل‬ ‫سوودى‬
)
.
‫با‬ ‫لة‬
‫سة‬
‫دواتر‬ ‫كانى‬
‫ط‬ ‫باسى‬
‫َطايانة‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫ئةو‬ ‫رنطرتين‬
‫دة‬
‫كةين‬
‫كة‬
َ‫ي‬‫دةه‬ ‫بةكار‬ ‫جيهان‬ ‫َاتانى‬
‫ل‬‫و‬ ‫لة‬
‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بؤ‬ ‫َن‬‫ي‬‫نر‬
,
‫هةرو‬
‫ةها‬
‫لة‬
‫سةر‬ ‫دةخةينة‬ ‫تيشك‬ ‫َك‬‫ي‬‫باس‬ ‫هةر‬ َ‫ل‬‫طة‬
‫بوونى‬
.‫كوردستان‬ ‫لة‬ ‫َطاكة‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫طوجناوى‬ ‫و‬ ‫وزةكة‬ ‫سةرضاوةى‬
1
-
َ‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫نانى‬
‫كارةباى‬
(‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬
thermal
power station
.)
2
-
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫كارةباى‬
‫ناوةكى‬
nuclear
power station)
.)
3
-
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫كارؤئاو‬
‫ى‬
(
hydo power
station
.)
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
40
4
-
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫كارةباى‬
(‫طازى‬ ‫و‬ ‫ديزل‬
gas
power station
.)
5
-
(‫با‬ ‫بةهؤى‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
wind
power station
.)
6
-
َ‫ي‬‫و‬
‫خؤر‬ ‫وزةى‬ ‫بةهؤى‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ستطةى‬
(
solar power station
.)
7
-
‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫زيندووةكان‬ ‫خانة‬
(
Biomass power plant
)
.
8
-
‫طةرماى‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫َر‬‫ي‬‫ذ‬
‫زةوى‬
(
Geothermal power plant
)
.
9
-
‫َكشان‬
‫ل‬‫هة‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫داك‬ ‫و‬
‫ش‬
‫انى‬
‫دةرياكان‬
(
Tidal power plant
)
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
41
10
-
‫دةرياكان‬ ‫َى‬
‫ل‬‫شةثؤ‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
(
wave power plant
)
.
‫يةكةم‬
:
-
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫كارةباى‬
(‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬
thermal-steam power station
)
:
‫وزةى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫ِدر‬‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫طةرمى‬ ‫وزةى‬ ‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫لة‬
‫دةستكةوتنى‬ , ‫كارةبا‬
‫هؤى‬ ‫بة‬ ‫طةرميش‬ ‫وزةى‬
‫سةرضاوةى‬
‫فؤس‬ ‫وزة‬
‫يل‬
‫ةكانةوةية‬
‫طازى‬ ‫و‬ ‫نةوت‬ ‫و‬ ‫بةردين‬ ‫َوزى‬
‫ل‬‫خة‬ ‫وةكو‬
‫زةوى‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬
,
‫طازو‬
.‫ايل‬
‫هتد‬ .
.
‫ئةو‬
, ‫طةورةية‬ ‫قةبارةيان‬ ‫و‬ ‫زؤرة‬ ‫َضووى‬‫ي‬‫ت‬ ‫َستطانة‬‫ي‬‫و‬ ‫جؤرة‬
‫ئاوةكة‬ ‫كردنى‬ ‫َم‬
‫ل‬‫بةهة‬ ‫بؤ‬ ‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫سوتةمةنى‬ ‫كةمى‬ ‫َام‬
‫ل‬‫بة‬
,
‫ئاب‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫هةروةها‬
‫زيات‬ ‫سودى‬ ‫وريةوة‬
‫طوجناو‬ ‫ضونكة‬ ‫رة‬
‫و‬ ‫تر‬
.‫زياترة‬ ‫بةردةوامى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
42
‫ئاو‬ ‫طةرمكردنى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ ‫سوتةمةنيةكة‬ ‫كة‬ ‫ئةوةى‬ ‫بةهؤى‬
‫د‬ ‫ئةوا‬
‫نزيك‬ ‫َستطةكة‬‫ي‬‫و‬ ‫دانانى‬ ‫َنى‬‫ي‬‫شو‬ ‫َت‬‫ي‬‫ةب‬
‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬
.‫ئاو‬ ‫و‬ ‫سوتةمةنى‬ ‫سةرضاوةى‬
‫َوزى‬
‫ل‬‫خة‬ ‫كة‬ ‫َستطانةى‬‫ي‬‫و‬ ‫ئةو‬
‫بةكارد‬ ‫بةردين‬
‫َنن‬‫ي‬‫ةه‬
‫وةكو‬
‫َويست‬‫ي‬‫ث‬ ‫ئةوا‬ ‫سوتةمةنى‬
‫ة‬
‫لة‬
ِ‫ر‬‫ف‬ ‫سةرضاوةى‬
‫نزيك‬ ‫َوزةكة‬
‫ل‬‫خة‬ ‫بةكارهاتووى‬ ‫ثامشاوةى‬ ‫َدانى‬‫ي‬
.‫بن‬
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
15
‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
43
‫َكهاتة‬‫ي‬‫ث‬
‫ه‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫ئيشكردنى‬ ‫و‬
‫لة‬ ‫نزيكة‬ ‫َمى‬
‫ل‬‫ة‬
‫تياياندا‬ ‫كة‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫ترى‬ ‫جؤرةكانى‬
‫ب‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةكاردةه‬ ‫طةرمى‬ ‫وزةى‬
,‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫ؤ‬
‫و‬ ‫ناوةكى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ , ‫سايكل‬ ‫كؤمباين‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫وةكو‬
..‫خؤر‬ ‫تيشكى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
.
‫كاركردنى‬ ‫ضؤنيةتى‬
‫جؤرى‬ ‫بة‬ ‫ثشت‬ ‫هةملى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫سوتةمةنيةكةو‬
‫سوتانى‬ ‫تواناى‬
‫َوازى‬‫ي‬‫ش‬ ‫بؤمنونة‬ ,‫َت‬‫ي‬‫دةبةست‬
‫طواستنةوةو‬ ‫و‬ ‫دةستكةوتن‬
‫خةزنكردنى‬
َ‫ل‬‫لةطة‬ ‫َوز‬
‫ل‬‫خة‬
‫َكهاتةكا‬‫ي‬‫ث‬
‫خ‬ ‫نةوتى‬ ‫نى‬
( ‫او‬
‫سروشتى‬ ‫طازى‬ ‫و‬ ‫نةوت‬ ,‫طازوايل‬
)
.‫جياوازة‬
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫زؤربةى‬ ‫ِابردوو‬‫ر‬ ‫َى‬
‫ل‬‫سا‬ ‫ضةند‬ ‫لة‬
‫َنا‬‫ي‬‫دةه‬ ‫بةكار‬ ‫بةردينيان‬ ‫َوزى‬
‫ل‬‫خة‬ ‫كة‬ ‫كارةبا‬
‫سوتةمةني‬
‫ةكةيان‬
‫و‬ ‫َنان‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫كة‬ , ‫سروشتى‬ ‫طازى‬ ‫بؤ‬ ‫ِيوة‬‫ر‬‫طؤ‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
44
‫ثيسبوونى‬ ‫سةر‬ ‫بؤ‬ ‫كاريطةرى‬
‫ذينطة‬
‫لة‬ ‫باشرتة‬
‫َوزى‬
‫ل‬‫خة‬
‫ب‬
‫بةردين‬ ‫َوزى‬
‫ل‬‫خة‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫كاربؤنةى‬ ‫دوانؤكسيدى‬ ‫ئةو‬ .‫ةردين‬
‫طازى‬ ‫كاربؤنى‬ ‫دوانؤكسيدى‬ ‫َندةى‬‫ي‬‫دووه‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ثةيدا‬
.‫سروشتية‬
‫ئ‬ ‫كةوتؤتة‬ ‫بةردين‬ ‫َوزى‬
‫ل‬‫خة‬ ‫يةدةطى‬ ‫زؤرترين‬
‫ِوسيا‬‫ر‬ , ‫ةمةريكا‬
‫لة‬ ‫هيندستان‬ ‫و‬ ‫ضني‬ ‫َنانةوة‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫هةروةها‬ , ‫ضني‬ ‫و‬
‫جيها‬ ‫لة‬ ‫َن‬‫ي‬‫د‬ ‫يةكةم‬ ‫ثلةى‬
‫زؤربةى‬ ‫وةكو‬ ‫كوردستانيش‬ .‫ن‬
‫ب‬ ‫دةوروبةر‬ ‫َاتانى‬
‫ل‬‫و‬
.‫بةردين‬ ‫َوزى‬
‫ل‬‫خة‬ ‫بوونى‬ ‫لة‬ ‫َبةشن‬‫ي‬
‫بةرامبةردا‬ ‫لة‬
‫خاو‬ ‫نةوتى‬ ‫زؤرى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫يةدةط‬ ‫خاوةنى‬ ‫كوردستان‬
‫دةتو‬ ‫كة‬ ‫َرزةويية‬‫ي‬‫ذ‬ ‫طازى‬ ‫و‬
‫سوديان‬ ‫ئاسان‬ ‫َوةيةكى‬‫ي‬‫بةش‬ ‫َت‬‫ي‬‫انر‬
.‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫لة‬ ‫سوتةمةنى‬ ‫وةكو‬ ‫َت‬‫ي‬‫َوةربطري‬‫ي‬‫ل‬
‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬
‫ر‬ ‫لة‬
‫َطة‬‫ي‬
‫دروستكردنى‬ ‫ى‬
boiler
‫طةرم‬ ‫ئاو‬
‫كؤمباين‬ ‫سيستةمى‬ ‫بة‬ ‫ياخود‬ ‫َم‬
‫ل‬‫بةهة‬ ‫بوون‬ ‫تاوةكو‬ ‫َت‬‫ي‬‫بكر‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
45
‫يةكةكانى‬ ‫لة‬ ‫طةرميةيى‬ ‫ئةو‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫بة‬ ‫ئةويش‬ َ‫ل‬‫سايك‬
‫ط‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةردةض‬ ‫طازى‬
.‫ئاوةكة‬ ‫كردنى‬ ‫ةرم‬
َ‫ل‬‫سايك‬ ‫كؤمباين‬ ‫جؤرى‬ ‫و‬ ‫بؤيلةر‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫َطةى‬‫ي‬‫ر‬ ‫هةردوو‬
.‫هةية‬ ‫بوونى‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬
‫كةوتؤتة‬ ‫خةبات‬ ‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫يةكةى‬ ‫دوو‬ ‫لة‬ ‫طةورة‬ ‫َى‬‫ي‬‫ز‬ ‫نزيك‬
150
‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫ميطاواتى‬
, ‫َت‬‫ي‬‫د‬
‫ِةش‬‫ر‬ ‫نةوتى‬ ‫هةريةكةيةك‬ ‫لة‬
‫َم‬
‫ل‬‫هة‬ ‫بة‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةكاردةه‬
‫و‬ ‫ئاو‬ ‫كردنى‬
‫سو‬ ‫بؤ‬ ‫َمةكة‬
‫ل‬‫هة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬
‫و‬ ‫تؤرباين‬ ‫ِانةوةى‬‫ر‬
‫جةنةرةيتؤ‬
.‫ر‬
‫هةو‬ ‫طازى‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫هةروةها‬
‫جؤرى‬ ‫لة‬ ‫َمانى‬‫ي‬‫سل‬ ‫َرو‬‫ي‬‫ل‬
‫كؤمبا‬
‫تؤرباينى‬ ‫طزؤزى‬ ‫لة‬ ‫دةرضوو‬ ‫طةرمى‬ ‫كة‬ ‫سايكلن‬ ‫ين‬
َ‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةكاردةه‬ ‫طازى‬
‫تةوة‬
َ
‫ل‬‫هة‬ ‫بة‬ ‫بؤ‬
‫لة‬ ‫َوةية‬‫ي‬‫بةش‬ .‫ئاو‬ ‫مكردنى‬
1000
‫طازى‬ ‫ميطاواتى‬
‫توانراوة‬
500
‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫ميطاوات‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
46
‫زياتر‬ ‫دواتر‬ ‫باسةكانى‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬ ‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫َطةى‬‫ي‬‫ر‬
‫ئ‬ ‫سةر‬ ‫دةخةينة‬ ‫تيشك‬
.‫َستطانة‬‫ي‬‫و‬ ‫جؤرة‬ ‫ةو‬
.
‫هةروةها‬
‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫وةربطريدر‬ ‫خؤر‬ ‫طةرمى‬ ‫وزةى‬ ‫لة‬ ‫سوود‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬
‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫بؤ‬ ‫تر‬ ‫شلةيةكى‬ ‫هةر‬ ‫ياخود‬ ‫ئاو‬ ‫طةرمكردنى‬
‫َم‬
‫ل‬‫هة‬
‫و‬ ‫تؤرباين‬ ‫ِانةوةى‬‫ر‬‫سو‬ ‫و‬
‫جةنةرةيتؤ‬
.‫ر‬
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
16
‫خةبات‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
47
‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫دواى‬
, ‫طةرمى‬ ‫وزةى‬
‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ ‫طةرمى‬ ‫وزةى‬
‫كردنى‬ ‫طةرم‬ ‫بؤ‬
‫ئ‬
‫ناو‬ ‫اوى‬
(
Boiler
‫)ةكان‬
‫طةرمى‬ ‫ثلةيةكى‬ ‫تا‬
‫وا‬
‫َم‬
‫ل‬‫هة‬ ‫َتة‬‫ي‬‫بب‬ ‫كة‬
‫ئةو‬ .
‫زؤرة‬ ‫ثةستانى‬ ‫و‬ ‫طةرمى‬ ‫ثلةى‬ ‫َمة‬
‫ل‬‫هة‬
‫و‬
‫هؤية‬ ‫بة‬ ‫تؤرباين‬ ‫ناو‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫َردر‬‫ي‬‫دةن‬
‫وة‬
‫تؤرباين‬
‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫ى‬
‫َتةوة‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةسو‬
‫ميكانيكى‬ ‫وزةى‬ ‫بؤ‬ ‫َم‬
‫ل‬‫هة‬ ‫وزةى‬
‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬
.
‫جةنةرةيتؤ‬
‫ر‬
‫بة‬ ‫َك‬‫ي‬‫شةفت‬ ‫بة‬ ‫راستةوخؤ‬ ‫ةكة‬
‫بةسرتاو‬ ‫تؤرباين‬
‫ةتةوة‬
ِ‫و‬‫س‬ ‫لةطةل‬ ,
‫ئةوا‬ ‫تؤرباين‬ ‫رانى‬
‫بةشى‬
rotor
‫جةنةرةيتؤ‬
‫بة‬ ‫رةكة‬
‫َراى‬‫ي‬‫خ‬ ‫هةمان‬
‫بةشى‬
rotor
‫ى‬
‫تؤرباينةك‬
‫ة‬
‫َتةوة‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةسو‬
,
‫لة‬
ِ‫ر‬‫سو‬ ‫ئةجنامى‬
‫بةشى‬ ‫انةوةى‬
rotor
‫تيادا‬ ‫موطناتيسى‬ ‫بوارى‬
‫لةبةشى‬ ‫و‬ , ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫دروست‬
stator
‫بةرهةم‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬
‫َلةكانى‬‫ي‬‫ه‬ ‫و‬ ِ‫ر‬‫بطؤ‬ ‫بةهؤى‬ ‫ثاشان‬ ,‫َت‬‫ي‬‫د‬
‫كارةباكة‬ ‫طواستنةوة‬
.‫دابةشكردن‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫بؤ‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطوازر‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
48
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
17
‫َستط‬‫ي‬‫و‬ ‫َكهاتةكانى‬‫ي‬‫ث‬
‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫ةى‬
‫َكهاتةكانى‬‫ي‬‫ث‬
:‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
1
.
‫سوتةمةنى‬ ‫وةرطرتنى‬
unloading
:
‫بةشةى‬ ‫لةو‬ ‫بريتية‬
‫ئ‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫وةردةطري‬ ‫سوتةمةنيةكة‬ ‫تيايدا‬ ‫كة‬
‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫امادةدةكر‬
‫ئةو‬ ‫كارى‬ , ‫سوتان‬
‫سوتةمةنيةكة‬ ‫جؤرى‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫بةشة‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
49
‫طواست‬ ‫كارى‬ ‫بةردين‬ ‫َوزى‬
‫ل‬‫خة‬ ‫لة‬ ‫بؤمنونة‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬
‫نةوة‬
‫َت‬‫ي‬‫ئامادةب‬ ‫ئةوةى‬ ‫بؤ‬ ‫َوزةكانة‬
‫ل‬‫خةل‬ ‫ثارضةكردنى‬ ‫ثارضة‬ ‫و‬
.‫سوتان‬ ‫بؤ‬
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
18
‫بةردين‬ ‫َوزى‬
‫ل‬‫خة‬ ‫وةرطرتنى‬ ‫بةشى‬
2
.
ِ‫ر‬‫ف‬
( ‫ن‬
furnace
: )
-
َ‫ي‬‫ث‬
َ‫ي‬‫كد‬
‫ت‬
‫بؤ‬ ‫طةورة‬ ‫َكى‬‫ي‬‫ذوور‬ ‫لة‬
‫سوتان‬
‫دن‬
, ‫سوتةمةنيةكة‬ ‫ى‬
‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫فرنةكة‬ ‫جؤرى‬ ‫َوةو‬‫ي‬‫ش‬
..‫بةكارهاتوو‬ ‫سوتةمةنى‬ ‫جؤرى‬ ‫ِانى‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫بةطو‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
50
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
19
‫َكهاتةكانى‬‫ي‬‫ث‬ ‫و‬ ‫بؤيلةر‬
3
.
‫بؤيلةر‬
boiler
:
-
‫بريتيية‬
‫لة‬
‫ئاو‬ ‫َمكردنى‬
‫ل‬‫بةهة‬ ‫َنى‬‫ي‬‫شو‬
,‫َت‬‫ي‬‫دةكةو‬ ‫دةستمان‬ ‫ِنةوة‬‫ر‬‫ف‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫طةرميةى‬ ‫ئةو‬ ‫بةهؤى‬
‫ط‬ ‫َكى‬‫ي‬‫تانك‬ ‫لة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
‫كاتدا‬ ‫زؤربةى‬ ‫لة‬ ,‫َت‬‫ي‬‫دةض‬ ‫ةورة‬
ِ‫ر‬‫ف‬
‫بؤيلةرةكة‬ ‫نةكةو‬
.‫بةيةكةوةن‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
51
4
.
‫تؤ‬
‫رباين‬
turbine
:
-
‫ثارضةيةكى‬ ‫لة‬ ‫بريتية‬ ‫تورباين‬
‫ثتةو‬
ِ‫ر‬‫ثة‬ ‫َوة‬‫ي‬‫ش‬ ‫ثارضةى‬ ‫ضةندين‬ ‫كة‬ ‫دار‬ ‫تةوةر‬ ‫ى‬
‫لةدةور‬
‫بةسرتاون‬ ‫َك‬‫ي‬‫شةفت‬
‫َك‬‫ي‬‫كةكات‬
‫َم‬
‫ل‬‫هة‬
‫دةدات‬ ‫ثةرةكان‬ ‫لة‬
‫ِانةوةى‬‫ر‬‫سو‬ ‫هؤى‬ ‫َتة‬‫ي‬‫دةب‬
,
‫د‬ ‫ِانةوةكةى‬‫ر‬‫سو‬ ‫َرايى‬‫ي‬‫خ‬
‫ةطاتة‬
3000
‫دةقي‬ ‫لة‬ ‫خول‬
‫قةيةك‬
‫َرةى‬‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫و‬
)‫َنسى(لةرةلةرى‬‫ي‬‫فريكو‬
‫كارةباى‬ ‫سيستةمى‬ ‫لة‬ ‫بةكارهاتوو‬
‫َت‬‫ي‬‫دةطؤر‬ ‫َاتة‬
‫ل‬‫و‬ ‫ئةو‬
.
َ‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةطؤر‬ ‫تؤرباين‬ ‫ديزاينى‬ ‫َوةو‬‫ي‬‫ش‬ ‫و‬ ‫جؤر‬
‫و‬ ِ‫ر‬‫ب‬ ‫رةى‬
‫طةرمى‬ ‫ثلةى‬ ‫و‬ ‫ثةستان‬ ‫و‬ ‫َرايى‬‫ي‬‫خ‬
‫َمةكة‬
‫ل‬‫هة‬
‫زؤربةى‬ ‫لة‬ ,
َ‫ي‬‫د‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫بةش‬ َ‫ى‬‫س‬ ‫لة‬ ‫تؤرباين‬ ‫َستطةكان‬‫ي‬‫و‬
‫ئةوانيش‬ ‫كة‬ ‫ت‬
‫ثةست‬ ‫تؤرباينى‬ , ‫بةرز‬ ‫ثةستان‬ ‫تؤرباينى‬
‫تؤرباينى‬ , ‫مامناوةند‬ ‫ان‬
‫نزم‬ ‫ثةستان‬
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
52
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
20
‫تؤرباين‬
5
.
‫َن‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫كارةبا‬ ‫ى‬
generator/alternator :
‫َك‬‫ي‬‫ث‬
‫بةشى‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫د‬
rotor
‫خوالوة‬
‫ِاس‬‫ر‬ ‫كة‬
‫بة‬ ‫تةوخؤ‬
‫سرتاوة‬
‫بةشى‬ ‫و‬ ‫تؤرباينةكة‬ ‫شةفتى‬ ‫بة‬
stator
‫هةردوو‬ , ‫ضةسثاو‬
‫بوارى‬ ‫هؤيانةوة‬ ‫بة‬ ‫كة‬ ‫مس‬ ‫ى‬ ‫َل‬‫ي‬‫ت‬ ‫بة‬ ‫َضراون‬‫ي‬‫ث‬ ‫بةشةكة‬
‫موطناتيسى‬
rotor
ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫و‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطوازر‬
َ‫ي‬
‫ت‬
‫ب‬
‫ؤ‬
‫بةشى‬ ‫جةمسةرةكانى‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫تةزووى‬
stator
.....
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
53
‫ج‬ ‫بضوكى‬ ‫طةورةو‬
‫ةنةرةيتؤ‬
َ‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫رةكة‬
‫رةى‬
‫ِانى‬‫ر‬‫طؤ‬
‫َستطةكة‬‫ي‬‫و‬ ‫قةبارةى‬
...
6
.
‫دوكة‬
َ
‫ل‬
‫َش‬‫ي‬‫ك‬
chimney
‫طةرمى‬ ‫دذة‬ ‫مادةى‬ ‫لة‬ :
‫ضونة‬ ‫بؤ‬ ‫بةرزة‬ ‫لولةيةكى‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫درووستكراوةو‬
‫دةرةوةى‬
‫سوتاو‬ ‫طازى‬ ‫ثامشاوةى‬
‫ذ‬ ‫َكى‬‫ي‬‫طاز‬ ‫كة‬
‫بؤ‬,‫ةهرة‬
‫ئةو‬ ‫ثامشاوةى‬ ‫ئةوةى‬
.‫ذينطة‬ ‫ثيسبوونى‬ ‫هؤى‬ ‫َتة‬‫ي‬‫نةب‬ ‫طازة‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
54
‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
‫ذمارة‬
21
‫َش‬‫ي‬‫َك‬
‫ل‬‫دووكة‬ ‫ثيشاندانى‬ ‫و‬ ‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
7
.
‫خةستكةرةوة‬
condenser
‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ ‫كة‬ ‫ئةوبةشةية‬ :
‫دوابةشى‬ ‫لة‬ ‫َمةى‬
‫ل‬‫هة‬ ‫ئةو‬ ‫ئاوى‬ ‫وكردنةوة‬ ‫ساؤدكرنةوة‬ ‫بؤ‬
‫ِبا‬‫ر‬‫تؤ‬
‫سودى‬ ‫بارة‬ ‫دوو‬ ‫ئةوةى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةردةض‬ ‫ين‬
‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫بة‬ ‫ئةويش‬ , ‫َتةوة‬‫ي‬‫َوةربطريدر‬‫ي‬‫ل‬
cooling
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
55
tower
‫ش‬ ‫بة‬ ‫ياخود‬
‫َوةى‬‫ي‬
air cooled
condenser
.
8
.
‫ياريدةدةرةكان‬ ‫َرة‬‫ي‬‫ئام‬
auxiliary
‫لة‬ ‫بريتية‬ :
‫و‬ ‫ثةمث‬ ‫لة‬ ‫زؤر‬ ‫ذمارةيةكى‬
‫َنةرى‬‫ي‬‫بزو‬
‫كارةبايى‬
‫و‬
‫طةرمى‬ ‫ِى‬‫ر‬‫ِة‬‫ر‬‫طؤ‬
heat exchanger
‫و‬
‫َن‬‫ي‬‫شو‬
‫ى‬
‫َكر‬
‫ل‬‫َؤ‬‫رت‬‫كؤن‬
‫َم‬
‫ل‬‫هة‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫ثةستانى‬ ‫زيادكردنى‬ ‫و‬ ‫دن‬
‫و‬
‫بؤكاركردنى‬ ‫دةرن‬ ‫يارمةتى‬ ‫كة‬ ‫تر‬ ‫َرى‬‫ي‬‫ئام‬ ‫ضةندين‬
َ‫ي‬‫و‬
‫ستطةكة‬
( ‫لةوانة‬
dearator boiler feed water
pump, raw water pump, drum
)
.
9
.
‫ئاو‬ ‫ضاككردنى‬ ‫ثاككردنةوةو‬ ‫سيستةمى‬
water
treatment system
‫بؤ‬ ‫هاتوو‬ ‫ئاوى‬ ‫سيستةمةدا‬ ‫لةم‬ :
َ‫ي‬‫و‬
‫كيمياى‬ ‫ماددةى‬ ‫هؤى‬ ‫بة‬ ‫و‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫ثاكدةكر‬ ‫ستطة‬
.‫بؤيلةر‬ ‫لة‬ ‫ى‬ ‫َنان‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫ئامادةدةكر‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
56
:‫دووةم‬
‫َست‬‫ي‬‫و‬
‫ب‬ ‫طةى‬
‫َنانى‬‫ي‬‫ةرهةمه‬
‫كارةباى‬
‫ناوةكى‬
nuclear
power station)
)
‫بة‬
‫جؤرةكانى‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫يةك‬
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫كارةباى‬
(‫َمى‬
‫ل‬‫هة‬
thermal power station
‫لةسةر‬ , ‫َت‬‫ي‬‫دادةنر‬ )
‫بةهؤيى‬ ‫َمة‬
‫ل‬‫هة‬ ‫دةستكةوتنى‬ ‫كة‬ ‫ئيشدةكات‬ ‫بنضينة‬ ‫هةمان‬
‫وزةى‬
‫ِانةوةي‬‫ر‬‫سو‬ ‫هؤيى‬ ‫َتة‬‫ي‬‫دةب‬ ‫هةملةكة‬ ‫َزى‬‫ي‬‫ه‬,‫طةرمى‬
‫ى‬
‫تؤرباينةكة‬
,
‫لةطةل‬
‫تؤرباينةكة‬ ‫ِانةوةى‬‫ر‬‫سو‬
‫بةشى‬
rotor
‫لة‬
‫ج‬
‫ةنةرةيتؤ‬
‫ر‬
‫بةهؤيةوة‬ ‫كة‬, ‫َتةوة‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةسو‬ ‫ةكة‬
‫لةجةمسةرةكانى‬
stator
.‫َت‬‫ي‬‫دةكةو‬ ‫دةست‬ ‫كارةبامان‬ ‫وزةى‬
‫لة‬ ‫بريتيية‬ ‫ويستطانة‬ ‫جؤرة‬ ‫لةم‬ ‫جياوازة‬ ‫ئةوةيى‬ ‫بةالم‬
.‫طةرمى‬ ‫وزةى‬ ‫دةستكةوتنى‬ ‫بؤ‬ ‫بةكارهاتوو‬ ‫وزةى‬ ‫سةرضاوةى‬
َ‫ي‬‫و‬ ‫لة‬
َ
‫مل‬‫هة‬ ‫ستطةيى‬
َ
‫ل‬‫خة‬ ‫ى‬
‫جؤرةكانى‬ ‫ياخود‬ ‫وز‬
‫سوتةمةنى‬ ‫تريى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
57
‫بةكاردةهات‬
‫وي‬ ‫لة‬ ‫بةالم‬
َ
‫ستطةيى‬
‫ناوةكى‬
‫كورةى‬
‫ناوةكى‬
nuclear reactor
‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬
.
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
21
‫كا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةيةكى‬‫ي‬‫و‬
‫لة‬ ‫ناوةكى‬ ‫رةباى‬
‫ئةمةريكا‬
‫ناوةكى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫َكديت‬‫ي‬‫ث‬
ِ‫ر‬‫ف‬ ‫لة‬
‫ديوارى‬ ‫بة‬ ‫كة‬ ‫ناوةكى‬ ‫نيكى‬
‫ناوةكى‬ ‫تيشكى‬ ‫دذة‬
َ‫ي‬‫ث‬ ‫ضينيك‬ ‫ضةند‬ ‫ولة‬ ‫دراوة‬ ‫دةورة‬
َ‫ي‬‫كد‬
,‫ت‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
58
‫لة‬ ‫ضينيك‬ ‫و‬ ‫ئاسن‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫لة‬ ‫بريتني‬ ‫ضينةكان‬
‫ضيمةنتؤ‬
‫كة‬
‫ئةو‬ ,‫مةتر‬ ‫دوو‬ ‫دةطاتة‬ ‫ثانيةكةى‬
‫و‬ ‫كاركةران‬ ‫ثاراستنى‬ ‫بؤ‬ ‫ةش‬
‫دةورو‬ ‫ذينطةيى‬
.‫ناوةكى‬ ‫تيشكى‬ ‫بةرلة‬
‫ضؤن‬ ‫كة‬ ‫ناوةكى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫دانانى‬ ‫دواى‬ ‫طرنطة‬ ‫ئةوةى‬
‫دة‬ ‫ناوكيةكة‬ ‫ثامشاوةى‬ ‫َى‬
‫ل‬‫ِؤ‬‫رت‬‫كؤن‬
‫َت‬‫ي‬‫نةب‬ ‫زيانى‬ ‫ئةوةى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫كر‬
.‫دةوروبةر‬ ‫بؤ‬
‫يؤر‬ ‫ماددةى‬
‫انيؤم‬
‫خام‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫بةش‬
‫ضينةكانى‬ ‫لة‬
‫ِووى‬‫ر‬ ‫سةر‬
‫هةية‬ ‫زةوى‬
,
‫ئاوى‬ ‫و‬ ‫بةرد‬ ‫ثارضة‬ ‫لة‬ ‫زياتر‬ ‫و‬
‫هةية‬ ‫زةرياكان‬ ‫ناو‬
,
‫ش‬ ‫لة‬
,‫هةية‬ ‫َككشانى‬‫ي‬‫ل‬ ‫تواناى‬ ‫و‬ ‫َاداية‬
‫ل‬‫ثؤ‬ ‫َوةى‬‫ي‬
‫زؤربةى‬ ‫لة‬
‫ش‬
‫كةنةد‬ ‫َاتانى‬
‫ل‬‫و‬ . ‫َت‬‫ي‬‫دةكةو‬ ‫دةست‬ ‫جيهان‬ ‫َنةكانى‬‫ي‬‫و‬
‫و‬ ‫ا‬
‫يةد‬ ‫زؤرترين‬ ‫خاوةنى‬ ‫ئةمةريكا‬ ‫و‬ ‫كؤنطؤ‬ ‫كؤمارى‬
‫ةطى‬
.‫يؤرانيؤمن‬
% ‫هةروةها‬
29
‫جيها‬ ‫لة‬ ‫يؤرانيؤم‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬
‫ن‬
‫َاتى‬
‫ل‬‫و‬ ‫كةوتؤتة‬
‫َيا‬
‫ل‬‫ِا‬‫رت‬‫ئوس‬
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
59
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
22
‫َذةى‬‫ي‬ِ‫ر‬
‫جيهان‬ ‫لة‬ ‫يؤرانيؤم‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫يؤرانيؤم‬
U235
% ‫َذةى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫كة‬
0,7
‫سروشت‬ ‫يؤرانيؤمى‬ ‫ى‬
‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫َكد‬‫ي‬‫ث‬
‫و‬ ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫تواناى‬ ‫كة‬ ‫يؤرانيؤمة‬ ‫جؤرى‬ ‫تاكة‬
.‫كيميايى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫كارل‬ ‫زجنريةيةك‬ ‫هؤى‬ ‫بة‬ ‫هةية‬ ‫زيادبوونى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
60
‫طةرديلةكانى‬ ‫هةلوةشانى‬ ‫َك‬‫ي‬‫ل‬ ‫بالوبوونةوةو‬ ‫ئةجنامى‬ ‫لة‬
‫يؤرانيؤم‬
U235
‫ئةليكرتؤنة‬ ‫لةطةل‬ ‫يةككةوتنييان‬ ‫بةر‬ ‫و‬
‫طةرمى‬ ‫وزةى‬ ‫ئةوا‬, ‫جوالوةكان‬
‫ئةو‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ثةيدا‬
‫طةرمييةش‬
‫ئاوي‬
‫بؤيلةرةك‬ ‫ناو‬ ‫ى‬
.‫بةرز‬ ‫ثةستانيكى‬ ‫بة‬ ‫هةمل‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةطؤر‬ ‫ان‬
‫زؤرى‬ ‫وزةيةكى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫تواناى‬ ‫يؤرانيؤم‬ ‫لة‬ ‫كةم‬ ‫َكى‬‫ي‬ِ‫ر‬‫ب‬
َ‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫توانى‬ ‫يؤرانيؤم‬ ‫كيلؤ‬ ‫يةك‬ , ‫هةية‬ ‫ناوةكى‬
‫وزةى‬ ‫نانى‬
‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫هةية‬ ‫طةرميةيى‬ ‫وزة‬ ‫ئةو‬
1500
‫َوز‬
‫ل‬‫خة‬ ‫تةن‬
.‫َت‬‫ي‬‫دةكةو‬ ‫دةستمان‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
61
‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
‫ذمارة‬
23
‫يؤرانيؤم‬ ‫طةرديلةكانى‬ ‫َوةشانةوةى‬
‫ل‬‫َكهة‬‫ي‬‫ل‬ ‫كردارى‬
‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بة‬ ‫تايبةت‬ ‫ناوةكى‬ ‫َستطةيى‬‫ي‬‫و‬ ‫يةكةم‬
‫َى‬
‫ل‬‫سا‬ ‫لة‬
1954
‫توا‬ ‫بة‬ ‫سؤظييةت‬ ‫يةكيتى‬ ‫لة‬
‫نايى‬
5
‫ميطاوات‬
.‫دروستكرا‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
62
‫نزيكةى‬ ‫جيهان‬ ‫سةرانسةرى‬ ‫لة‬
500
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
‫ناوةكى‬ ‫كارةباى‬
‫هةية‬
‫بةسةر‬ ‫دابةشبوون‬ ‫كة‬
30
,‫َات‬
‫ل‬‫و‬
‫كةوتونةتة‬ ‫زياتر‬ ‫َاتةكانيش‬
‫ل‬‫و‬
‫كيشوةرى‬
.‫ئةوروثا‬ ‫ئةمةريكاو‬
%‫سةدا‬ ‫لة‬
17
‫وزةى‬ ‫َطةى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫لة‬ ‫جيهان‬ ‫كارةباى‬ ‫وزةى‬ ‫ى‬
, ‫َت‬‫ي‬‫بةرهةمد‬ ‫ناوةكيةوة‬
‫ِةنسا‬‫ر‬‫فة‬ ‫وةكو‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َات‬
‫ل‬‫و‬ ‫كة‬ ‫َك‬‫ي‬‫بةجؤر‬
% ‫سةدا‬ ‫لة‬
75
‫سةدا‬ ‫لة‬ ‫ئةمةريكا‬ ‫و‬
15
‫وزةى‬ ‫بةرهةمى‬ ‫ى‬ %
‫لة‬ ‫كارةبايان‬
, ‫َطةيةوةية‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫م‬
‫كةمكردنةوةى‬ ‫ِيارى‬‫ر‬‫ب‬ ‫َرؤشيما‬‫ي‬‫ه‬ ‫كارةساتى‬ ‫دواى‬ ‫يابان‬ ‫َاتى‬
‫ل‬‫و‬
‫سةدا‬ ‫لة‬ ‫َستا‬‫ي‬‫ئ‬ ‫تاوةكو‬ ‫داوةو‬ ‫ئةتؤمى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
44
‫ى‬%
.‫ِاطرتووة‬‫ر‬ ‫ناوةكيةكانى‬ ‫َستطة‬‫ي‬‫و‬
‫بةر‬
‫بةهؤى‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫هةمه‬
‫وزةى‬
‫َى‬
‫ل‬‫خا‬ ‫ضةندان‬ ‫ناوةكى‬
‫الو‬ ‫و‬ ‫َز‬‫ي‬‫بةه‬
‫َزةكانى‬‫ي‬‫بةه‬ ‫َة‬
‫ل‬‫خا‬ ‫لة‬ .‫هةية‬ ‫ازى‬
‫دةستكة‬
‫وتنى‬
‫و‬
,‫فؤسيلةكان‬ ‫وزة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫لةضاو‬ ‫طةرمية‬ ‫زؤرى‬ ‫زةيةكى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
63
‫وزة‬ ‫بة‬ ‫بةراورد‬ ‫بة‬ ‫هةروةها‬
‫ذةهراوى‬ ‫طازى‬ ‫فؤسيلةكان‬
‫وزة‬ ‫جؤرةكانى‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫يةك‬ ‫بة‬ ‫بؤية‬ ,‫َت‬‫ي‬‫َدةردة‬‫ي‬‫ل‬ ‫كةمرتى‬
‫ثاك‬ ‫ى‬
.‫َت‬‫ي‬‫دادةنر‬ ‫ذينطة‬ ‫دؤستى‬ ‫و‬
‫بؤ‬ ‫ناوةكى‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫الوازةكانى‬ ‫َة‬
‫ل‬‫لةخا‬
‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫زيانةكانى‬ ‫بة‬ ‫ثةيوةندى‬ ‫زؤرى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫بةش‬
‫تيشكةى‬ ‫ئةو‬ ‫كاريطةرى‬ ‫و‬ ‫يؤرانيؤم‬
‫هةية‬ ‫َت‬‫ض‬‫َيدةردة‬‫ي‬‫ل‬ ‫كة‬
‫َستطةكان‬‫ي‬‫و‬ ‫لة‬ ‫نزيك‬ ‫دانيشتوانى‬ ‫بؤ‬ ‫بةتايبةتى‬
‫هةروةها‬ ,
‫ضؤنيةتى‬
َ
‫ل‬‫ِؤ‬‫رت‬‫كؤن‬
‫كة‬ ‫ترة‬ ‫َكى‬‫ي‬َ
‫ل‬‫خا‬ ‫ناوةكيةكان‬ ‫كورة‬ ‫كردنى‬
‫ِوداوى‬‫ر‬ ‫وةكو‬ ‫َكةوتؤتةوة‬‫ي‬‫ل‬ ‫كارةساتبارى‬ ‫ِوداوى‬‫ر‬ ‫ضةندان‬
‫تشرن‬
‫وبي‬
( ‫ل‬
‫َى‬
‫ل‬‫سا‬ ‫لة‬ )‫ئؤكرانيا‬
1986
‫كوذرانى‬ ‫هؤى‬ ‫بووة‬ ‫كة‬
‫نزيكةى‬
30
‫لة‬ ‫زياتر‬ ‫وبرينداربوونى‬ ‫كةس‬
100000
‫هةزار‬
.‫كةس‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
64
:‫ناوةكى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫َكهاتةكانى‬‫ي‬‫ث‬
1
-
‫كورةى‬
‫ناوةكى‬
nuclear reactor
:
‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬
‫ئةجنامى‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫وزةيةى‬ ‫ئةو‬ ‫َكردنى‬
‫ل‬‫ِؤ‬‫رت‬‫كؤن‬ ‫و‬ ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ئةتؤمةكا‬ ‫َوةشانى‬
‫ل‬‫َكهة‬‫ي‬‫ل‬
‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ثةيدا‬ ‫يؤرانيؤم‬ ‫نى‬
.
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
24
‫ناوةكى‬ ‫كورةى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
65
2
-
‫تؤ‬
‫رباين‬
turbine
:
‫ثارضة‬ ‫لة‬ ‫بريتية‬ ‫تورباين‬
‫ثتةو‬ ‫يةكى‬
‫تةوةر‬ ‫ى‬ ‫رةق‬ ‫و‬
‫لةدةور‬ ِ‫ر‬‫ثة‬ ‫َوة‬‫ي‬‫ش‬ ‫ثارضةى‬ ‫ضةندين‬ ‫كة‬ ‫دار‬
‫َتة‬‫ي‬‫دةب‬ ‫دةدات‬ ‫ثةرةكان‬ ‫لة‬ ‫َم‬
‫ل‬‫هة‬ ‫َك‬‫ي‬‫كةكات‬ ‫بةسرتاون‬ ‫َك‬‫ي‬‫شةفت‬
‫ِانةوةكةى‬‫ر‬‫سو‬ ‫َرايى‬‫ي‬‫خ‬ , ‫ِانةوةى‬‫ر‬‫سو‬ ‫هؤى‬
‫دةطاتة‬
3000
‫ئةو‬ )‫َنسى(لةرةلةرى‬‫ي‬‫فريكو‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫و‬ ‫دةقيقةيةك‬ ‫لة‬ ‫خول‬
.‫َت‬‫ي‬‫دةطؤر‬ ‫َاتة‬
‫ل‬‫و‬
‫َوةو‬‫ي‬‫ش‬ ‫و‬ ‫جؤر‬
‫تؤربا‬ ‫ديزاينى‬
‫و‬ ِ‫ر‬‫ب‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةطؤر‬ ‫ين‬
‫و‬ ‫َرايى‬‫ي‬‫خ‬
‫َم‬
‫ل‬‫هة‬ ‫طةرمى‬ ‫ثلةى‬ ‫و‬ ‫ثةستان‬
‫ةكة‬
.
3
-
(
‫جةنةرةيتؤر‬
)
‫كارةبا‬ ‫ى‬
generator: alternator
‫بةشى‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫د‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ :
rotor
‫بةسرتاوة‬ ‫ِاستةوخؤ‬‫ر‬ ‫كة‬ ‫خوالوة‬
‫بةشى‬ ‫و‬ ‫تؤرباينةكة‬ ‫شةفتى‬ ‫بة‬
stator
‫هةردوو‬ , ‫ضةسثاو‬
‫ب‬ ‫َضراون‬‫ي‬‫ث‬ ‫بةشةكة‬
‫بوارى‬ ‫هؤيانةوة‬ ‫بة‬ ‫كة‬ ‫مس‬ ‫ى‬ ‫َل‬‫ي‬‫ت‬ ‫ة‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
66
‫موطناتيسى‬
rotor
‫تةزووى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫و‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطوازر‬
‫بةشى‬ ‫جةمسةرةكانى‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬
stator
.....
‫بضوكى‬ ‫طةورةو‬
‫ج‬
‫ةنةرةيتؤ‬
‫ر‬
‫ةكة‬
‫َرةى‬‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬
...‫َستطةكة‬‫ي‬‫و‬ ‫قةبارةى‬ ‫ِانى‬‫ر‬‫طؤ‬
4
-
‫طةرمى‬ ‫البردنى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ :‫ساردكردنةوة‬ ‫سيستةمى‬
‫لة‬
reactor core
‫بؤ‬ ‫طواستنةوةى‬ ‫و‬
‫ترى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬
.‫َستطة‬‫ي‬‫و‬
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
25
reactor core
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
67
:‫َيةم‬‫ي‬‫س‬
‫ئاويى‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةيى‬‫ي‬‫و‬
hydro
power station
:
‫سةرضاوةى‬ ‫ئاو‬
‫مرؤظ‬ ,‫ذيانة‬
‫ِووةكةكان‬‫ر‬ ‫بونةوةرو‬ ‫طشت‬ ‫و‬
‫دةكاتة‬ ‫كة‬ ‫زةوى‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫زؤرى‬ ‫بةشى‬ .‫بذين‬ ‫ناتوانن‬ ‫ئاو‬ َ‫ى‬‫بةب‬
71
, ‫داثؤشراوة‬ ‫ئاو‬ ‫بة‬ ‫لةسةدى‬ %
‫هةسارةيةكى‬ ‫بة‬ ‫زةوى‬
‫ناسراوة‬ ‫ئاوى‬
‫ب‬ .
‫َذةى‬‫ي‬ِ‫ر‬‫ة‬
97
‫ب‬ ‫ئاوة‬ ‫ئةم‬ ‫سةدى‬ ‫لة‬ %
‫َوةى‬‫ي‬‫ةش‬
‫َذةى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ,‫زةرياكان‬ ‫لة‬ ‫َرة‬‫ي‬‫سو‬ ‫ئاوى‬
2
‫َة‬
‫ل‬‫سةهؤ‬ ‫دؤخى‬ ‫ى‬ %
,
1
‫ئا‬ ‫ى‬ %
.‫شريينة‬ ‫وى‬
‫بة‬ ‫بةراورد‬ ‫بة‬ ‫كةمة‬ ‫زؤر‬ ‫زةوى‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫شريين‬ ‫ئاوى‬ ‫ِيضةى‬‫ر‬
‫َةى‬
‫ل‬‫مامة‬ ‫َك‬‫ي‬‫طةوهةر‬ ‫وةكو‬ ‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫بؤية‬ ,‫ئاو‬ ‫ترى‬ ‫جؤرةكانى‬
.‫َت‬‫ي‬‫َزر‬‫ي‬‫بثار‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫بكر‬ َ‫ل‬‫لةطة‬
‫َاتان‬
‫ل‬‫و‬
.‫َنن‬‫ي‬َ
‫ل‬‫دةنا‬ ‫ذيرين‬ ‫ئاوى‬ ‫نةبوونى‬ ‫دةست‬ ‫بة‬ ‫زؤر‬ ‫َكى‬‫ي‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
68
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
26
‫زةوى‬ ‫لة‬ ‫ئاو‬ ‫دابةشبوونى‬
‫ئاو‬
‫بة‬
‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫سةرةكيةكانى‬ ‫سةرضاوة‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫يةك‬
‫نزيكةى‬ ‫سةرةتاى‬ ‫وزةى‬ , ‫َت‬‫ي‬‫دادةنر‬ ‫كارةبا‬
20
‫ى‬%
‫ض‬ ‫كارؤئاوى‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫ض‬ ‫جيهان‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫بةسوودوةرطرتن‬
‫ياخود‬ َ‫ل‬‫شةثؤ‬ ‫لة‬ ‫ثةيدابوو‬ ‫َزى‬‫ي‬‫ه‬ ‫لة‬
‫دةرياكان‬ ‫داكشانى‬ ‫و‬ ‫َكشان‬
‫ل‬‫هة‬
‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫َكدةه‬‫ي‬‫ث‬
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
69
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
27
ِ‫ر‬
َ‫ي‬
‫جيهان‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫طاكانى‬
‫ئاو‬
‫َكة‬‫ي‬‫جؤر‬
‫َبو‬‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫جؤرةكانى‬ ‫لة‬
, ‫وةكان‬
‫َتة‬‫ي‬‫ناب‬ , ‫َنة‬‫ي‬‫خاو‬ ‫وزةى‬ , ‫َت‬‫ي‬‫ناض‬ ‫لةناوضوون‬ ‫و‬ ‫كةمبونةوة‬ ‫بةرةو‬
‫هؤى‬
‫ذينطة‬ ‫ثيسبوونى‬
,
‫بؤية‬ , ‫نية‬ ‫دةستكةوتنى‬ ‫َضووى‬‫ي‬‫ت‬
‫َو‬‫ي‬‫ث‬ ‫َك‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬ ‫هةر‬ ‫لة‬ ‫ئاو‬ ‫سةرضاوةكانى‬ ‫هةبوونى‬ ‫لةكاتى‬
‫يستة‬
‫بةتايبةتى‬ ,‫َتةوة‬‫ي‬‫بكر‬ ‫وزة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫لة‬ ‫بري‬
‫َنةكة‬‫ي‬‫شو‬ ‫ئةطةر‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
70
‫بةرزى‬ ‫َى‬‫ي‬‫ز‬ ‫و‬ ‫روبار‬ ‫سةرضاوةكانى‬ ‫و‬ ‫بوو‬ ‫باراناوى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬
.‫َدابوو‬‫ي‬‫ت‬
‫ئ‬ ‫سةرضاوةكانى‬ ‫هاتوو‬ ‫ئةطةر‬
‫دةهات‬ ‫بةرزةكانةوة‬ ‫َنة‬‫ي‬‫شو‬ ‫لة‬ ‫او‬
‫دروستكردنى‬ ‫بة‬ ‫َويست‬‫ي‬‫ث‬ ‫ئةوا‬
‫بةنداو‬
‫ئةطةر‬ ‫َام‬
‫ل‬‫بة‬ ,‫َت‬‫ي‬‫ناكر‬
‫سةرضاوةكانى‬
‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ئةوا‬ ‫بوون‬ ‫نزم‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫ئاو‬
‫بةنداو‬
‫لة‬
.‫ئاوةكة‬ ‫كؤكردنةوةى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫بكر‬ ‫دروست‬ ‫ئاوةكة‬ ‫َش‬‫ي‬‫ث‬
‫نزيك‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫كارةبا‬ ‫َستطةيى‬‫ي‬‫و‬
‫بةنداو‬
‫دروست‬ ‫ةكان‬
‫ل‬ ‫هةروةكو‬ ‫َت‬‫ي‬‫بكر‬
‫دوكان‬ ‫كارةباى‬ ‫َستطةيى‬‫ي‬‫و‬ ‫ة‬
‫و‬
‫دوكان‬ ‫كارةباى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ,‫َت‬‫ي‬‫بةديدةكر‬ ‫دةربةندخيان‬
‫لة‬
5
‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫َكد‬‫ي‬‫ث‬ ‫يةكة‬
‫ب‬ ‫تواناى‬ ‫يةكةيةكيش‬ ‫هةر‬
‫َنانى‬‫ي‬‫ةرهةمه‬
80
MW
,‫هةية‬ ‫ى‬
‫دةربةندخيان‬ ‫كارةباى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫هةروةها‬
‫لة‬
‫تواناى‬ ‫هةريةكةيان‬ ‫كة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َكد‬‫ي‬‫ث‬ ‫يةكة‬ َ‫ى‬‫س‬
83
‫َطاوات‬‫ي‬‫م‬
‫كارة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
.‫هةية‬ ‫باى‬
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
71
‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬
28
‫بةنداوى‬
‫دوكان‬
‫ب‬ ‫تاظطة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫ئاوةكة‬ ‫سةرضاوةيى‬ ‫هاتوو‬ ‫ئةطةر‬
‫ئةوا‬ ‫وو‬
‫ِاستةوخؤ‬‫ر‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬
‫بةنداو‬ ‫دروستكردنى‬ َ‫ى‬‫بةب‬
‫بة‬
‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫كاربه‬
‫ب‬ ‫بؤ‬
.‫وزة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫ةرهةمه‬
‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫هةرضةند‬ ‫ئاوةكة‬ ‫ِى‬‫ر‬‫ب‬ ‫طشتى‬ ‫َوةيةكى‬‫ي‬‫بؤش‬
‫بةرهة‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫َوةربطري‬‫ي‬‫ل‬ ‫سودى‬
‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫مه‬
.
‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬
‫ى‬
‫وزةى‬
‫كارةب‬
‫ا‬
‫كوردستان‬ ‫لة‬
72
‫سةربةخؤنية‬ ‫طةورةو‬ ‫ئاوى‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫خاوةنى‬ ‫كوردستان‬
‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫كة‬ ‫َت‬‫ي‬‫ِدةب‬‫ر‬‫َثة‬‫ي‬‫ت‬ ‫بةناودا‬ ‫ِوبارى‬‫ر‬ ‫و‬ َ‫ي‬‫ز‬ ‫ضةندين‬ ‫َام‬
‫ل‬‫بة‬
‫بةند‬ ‫دروستكردنى‬ ‫َى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫لة‬
‫و‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫بدر‬ َ‫ل‬‫ط‬ ‫ئاوةكةيان‬ ‫او‬
.‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫مةبةستى‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةكاربه‬
‫منونة‬ ‫بؤ‬
‫بةنداوى‬
‫در‬ ‫تواناى‬ ‫َخمة‬‫ي‬‫ب‬
‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫وستكردنى‬
650
-
1500
‫تواناى‬ ‫تةق‬ ‫تةق‬ ‫بةنداوى‬ , ‫هةية‬ ‫ميطاواتى‬
270
–
400
.‫هةية‬ ‫َطاواتى‬‫ي‬‫م‬
‫هةية‬ ‫قةشةنطى‬ ‫تاظطةى‬ ‫ضةندين‬ ‫هةروةها‬
‫َت‬‫ي‬‫دةتوان‬ ‫كة‬
‫بة‬ ‫ئةطةر‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةميه‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫َببينر‬‫ي‬‫ل‬ ‫سووديان‬
.‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫كةميش‬ ‫َذةيةكى‬‫ي‬ِ‫ر‬
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان
بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

مُفَرِّج الكروب ومُفَرِّح القلوب
مُفَرِّج الكروب ومُفَرِّح القلوبمُفَرِّج الكروب ومُفَرِّح القلوب
مُفَرِّج الكروب ومُفَرِّح القلوبLanguage Explore
 
Aditya hrudayam-in-telugu
Aditya hrudayam-in-teluguAditya hrudayam-in-telugu
Aditya hrudayam-in-teluguJyothi Vbs
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...Facebook
 
Attayya andaalu-01-03
Attayya andaalu-01-03Attayya andaalu-01-03
Attayya andaalu-01-03venkatesha9
 
Evari saradalu-varivi
Evari saradalu-variviEvari saradalu-varivi
Evari saradalu-varivivenkatesha9
 
Cheera ka t-tu-choodu
Cheera ka t-tu-chooduCheera ka t-tu-choodu
Cheera ka t-tu-chooduvenkatesha9
 
قرة العيون بتلخيص أصول رواية قالون من طريق الشاطبية
قرة العيون بتلخيص أصول رواية قالون من طريق الشاطبيةقرة العيون بتلخيص أصول رواية قالون من طريق الشاطبية
قرة العيون بتلخيص أصول رواية قالون من طريق الشاطبيةسمير بسيوني
 
Bricks خشت،کەرپوچ
Bricks خشت،کەرپوچBricks خشت،کەرپوچ
Bricks خشت،کەرپوچBahzad5
 
Amma lalita-01-02
Amma lalita-01-02Amma lalita-01-02
Amma lalita-01-02venkatesha9
 
Surah at Taghabun 2021 Urdu
Surah at Taghabun 2021 UrduSurah at Taghabun 2021 Urdu
Surah at Taghabun 2021 UrduSHAISTA_HASAN
 
025 kantam
025 kantam025 kantam
025 kantamHari99
 
Dukaa naalu 01-02
Dukaa naalu 01-02Dukaa naalu 01-02
Dukaa naalu 01-02venkatesha9
 
Edurinti ammaayi-03
Edurinti ammaayi-03Edurinti ammaayi-03
Edurinti ammaayi-03venkatesha9
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...AWDERQAMTARANI
 
Atta kootulla-mottalanu-01-03
Atta kootulla-mottalanu-01-03Atta kootulla-mottalanu-01-03
Atta kootulla-mottalanu-01-03venkatesha9
 
جوامع الدعاء من اعداد و جمع توفيق بن سعيد الصايغ
جوامع الدعاء من اعداد و جمع توفيق بن سعيد الصايغجوامع الدعاء من اعداد و جمع توفيق بن سعيد الصايغ
جوامع الدعاء من اعداد و جمع توفيق بن سعيد الصايغDR. NAJEEB ALREFAE
 

La actualidad más candente (20)

مُفَرِّج الكروب ومُفَرِّح القلوب
مُفَرِّج الكروب ومُفَرِّح القلوبمُفَرِّج الكروب ومُفَرِّح القلوب
مُفَرِّج الكروب ومُفَرِّح القلوب
 
Aditya hrudayam-in-telugu
Aditya hrudayam-in-teluguAditya hrudayam-in-telugu
Aditya hrudayam-in-telugu
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
 
Attayya andaalu-01-03
Attayya andaalu-01-03Attayya andaalu-01-03
Attayya andaalu-01-03
 
Evari saradalu-varivi
Evari saradalu-variviEvari saradalu-varivi
Evari saradalu-varivi
 
Cheera ka t-tu-choodu
Cheera ka t-tu-chooduCheera ka t-tu-choodu
Cheera ka t-tu-choodu
 
قرة العيون بتلخيص أصول رواية قالون من طريق الشاطبية
قرة العيون بتلخيص أصول رواية قالون من طريق الشاطبيةقرة العيون بتلخيص أصول رواية قالون من طريق الشاطبية
قرة العيون بتلخيص أصول رواية قالون من طريق الشاطبية
 
Bricks خشت،کەرپوچ
Bricks خشت،کەرپوچBricks خشت،کەرپوچ
Bricks خشت،کەرپوچ
 
Amma lalita-01-02
Amma lalita-01-02Amma lalita-01-02
Amma lalita-01-02
 
Surah at Taghabun 2021 Urdu
Surah at Taghabun 2021 UrduSurah at Taghabun 2021 Urdu
Surah at Taghabun 2021 Urdu
 
025 kantam
025 kantam025 kantam
025 kantam
 
Dimma
DimmaDimma
Dimma
 
مصحف التدبر
مصحف التدبرمصحف التدبر
مصحف التدبر
 
Alludu golilata
Alludu golilataAlludu golilata
Alludu golilata
 
Dukaa naalu 01-02
Dukaa naalu 01-02Dukaa naalu 01-02
Dukaa naalu 01-02
 
Edurinti ammaayi-03
Edurinti ammaayi-03Edurinti ammaayi-03
Edurinti ammaayi-03
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
 
جوهر التغيير .
جوهر التغيير .جوهر التغيير .
جوهر التغيير .
 
Atta kootulla-mottalanu-01-03
Atta kootulla-mottalanu-01-03Atta kootulla-mottalanu-01-03
Atta kootulla-mottalanu-01-03
 
جوامع الدعاء من اعداد و جمع توفيق بن سعيد الصايغ
جوامع الدعاء من اعداد و جمع توفيق بن سعيد الصايغجوامع الدعاء من اعداد و جمع توفيق بن سعيد الصايغ
جوامع الدعاء من اعداد و جمع توفيق بن سعيد الصايغ
 

Similar a بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان

الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...Facebook
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...awderahmed1989
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...awderahmed1989
 
Onecoin presentation in kurdish
Onecoin presentation in kurdishOnecoin presentation in kurdish
Onecoin presentation in kurdishsaminwr
 
ابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندیابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندیSemian Sindi
 
Obsessive compulsive disorder and coronavirus
Obsessive compulsive disorder and coronavirusObsessive compulsive disorder and coronavirus
Obsessive compulsive disorder and coronavirusSaefullahMaye
 
كات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَت
كات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَتكات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَت
كات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَتQAMTARANI
 
جۆینت لەکاری کۆنکرێتدا
جۆینت لەکاری کۆنکرێتداجۆینت لەکاری کۆنکرێتدا
جۆینت لەکاری کۆنکرێتداBahzad5
 
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...Facebook
 
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...AWDER AHMED QAMTARANI
 
2_5453956163466955701.pptx
2_5453956163466955701.pptx2_5453956163466955701.pptx
2_5453956163466955701.pptxssuserd41a151
 
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟Hoshmand Ne'mat
 
ديوان " بكائية للنغم النافر" للاستاذ الدكتور /شعبان صلاح حسين
ديوان " بكائية للنغم النافر" للاستاذ الدكتور /شعبان صلاح حسين  ديوان " بكائية للنغم النافر" للاستاذ الدكتور /شعبان صلاح حسين
ديوان " بكائية للنغم النافر" للاستاذ الدكتور /شعبان صلاح حسين Ahmed Albadry
 
الإجراءات القانونية لتسجيل الشركات
الإجراءات القانونية لتسجيل الشركاتالإجراءات القانونية لتسجيل الشركات
الإجراءات القانونية لتسجيل الشركاتpictipal
 
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-Chakkraw
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-ChakkrawZanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-Chakkraw
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-ChakkrawAli Abdallah
 

Similar a بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان (20)

نيَرطةلة
نيَرطةلةنيَرطةلة
نيَرطةلة
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
 
Hamwii (1)
Hamwii (1)Hamwii (1)
Hamwii (1)
 
Onecoin presentation in kurdish
Onecoin presentation in kurdishOnecoin presentation in kurdish
Onecoin presentation in kurdish
 
البعد الإنساني في الخطب السياسية للمرجعية الدينية العليا : دراسة في ضوء تحلي...
البعد الإنساني  في الخطب السياسية للمرجعية الدينية العليا : دراسة في ضوء تحلي...البعد الإنساني  في الخطب السياسية للمرجعية الدينية العليا : دراسة في ضوء تحلي...
البعد الإنساني في الخطب السياسية للمرجعية الدينية العليا : دراسة في ضوء تحلي...
 
ابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندیابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندی
 
Berewebirdiny pol
Berewebirdiny polBerewebirdiny pol
Berewebirdiny pol
 
Obsessive compulsive disorder and coronavirus
Obsessive compulsive disorder and coronavirusObsessive compulsive disorder and coronavirus
Obsessive compulsive disorder and coronavirus
 
وورك زلى
وورك زلىوورك زلى
وورك زلى
 
كات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَت
كات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَتكات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَت
كات وةك شمشيَر واية ئةطةر نةيبرِي دةتبرِيَت
 
جۆینت لەکاری کۆنکرێتدا
جۆینت لەکاری کۆنکرێتداجۆینت لەکاری کۆنکرێتدا
جۆینت لەکاری کۆنکرێتدا
 
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
 
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
 
2_5453956163466955701.pptx
2_5453956163466955701.pptx2_5453956163466955701.pptx
2_5453956163466955701.pptx
 
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
 
ديوان " بكائية للنغم النافر" للاستاذ الدكتور /شعبان صلاح حسين
ديوان " بكائية للنغم النافر" للاستاذ الدكتور /شعبان صلاح حسين  ديوان " بكائية للنغم النافر" للاستاذ الدكتور /شعبان صلاح حسين
ديوان " بكائية للنغم النافر" للاستاذ الدكتور /شعبان صلاح حسين
 
الإجراءات القانونية لتسجيل الشركات
الإجراءات القانونية لتسجيل الشركاتالإجراءات القانونية لتسجيل الشركات
الإجراءات القانونية لتسجيل الشركات
 
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-Chakkraw
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-ChakkrawZanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-Chakkraw
Zanisty jwan xwendnewey qur'an tajweed 03-Chakkraw
 

Más de Bahzad5

دليل تجارب الاسفلت المختبرية - Asphalt Experiments Guide Laboratory
دليل تجارب الاسفلت المختبرية - Asphalt Experiments Guide Laboratoryدليل تجارب الاسفلت المختبرية - Asphalt Experiments Guide Laboratory
دليل تجارب الاسفلت المختبرية - Asphalt Experiments Guide LaboratoryBahzad5
 
2013 (Total Station & Civil 3D) فێرکاری
2013  (Total Station & Civil 3D) فێرکاری2013  (Total Station & Civil 3D) فێرکاری
2013 (Total Station & Civil 3D) فێرکاریBahzad5
 
Engineering field knowledge -زانیاری بواری ئەندازیاری
Engineering field knowledge -زانیاری بواری ئەندازیاریEngineering field knowledge -زانیاری بواری ئەندازیاری
Engineering field knowledge -زانیاری بواری ئەندازیاریBahzad5
 
(atmosphere correction) زانیاری دەربارەی
(atmosphere correction) زانیاری دەربارەی(atmosphere correction) زانیاری دەربارەی
(atmosphere correction) زانیاری دەربارەیBahzad5
 
(Building Permit Guidelines ) ڕێنماییەکانی مۆڵەتی بینا
(Building Permit Guidelines ) ڕێنماییەکانی مۆڵەتی بینا(Building Permit Guidelines ) ڕێنماییەکانی مۆڵەتی بینا
(Building Permit Guidelines ) ڕێنماییەکانی مۆڵەتی بیناBahzad5
 
المبادئ التوجيهية البلدية - ڕێنامەی شارەوانی (Municipal guidelines)
المبادئ التوجيهية البلدية - ڕێنامەی شارەوانی  (Municipal guidelines)المبادئ التوجيهية البلدية - ڕێنامەی شارەوانی  (Municipal guidelines)
المبادئ التوجيهية البلدية - ڕێنامەی شارەوانی (Municipal guidelines)Bahzad5
 
CONDITIONS OF CONTRACT FOR WORKS OF CIVIL ENGINEERING CONSTRUCTION
CONDITIONS OF CONTRACT  FOR WORKS OF CIVIL  ENGINEERING CONSTRUCTIONCONDITIONS OF CONTRACT  FOR WORKS OF CIVIL  ENGINEERING CONSTRUCTION
CONDITIONS OF CONTRACT FOR WORKS OF CIVIL ENGINEERING CONSTRUCTIONBahzad5
 
Lecture 1: Basics of trigonometry (surveying)
Lecture 1: Basics of trigonometry (surveying)Lecture 1: Basics of trigonometry (surveying)
Lecture 1: Basics of trigonometry (surveying)Bahzad5
 
الشروط العامة لمقاولات اعمال الهندسة المدنية
الشروط العامة لمقاولات اعمال الهندسة المدنيةالشروط العامة لمقاولات اعمال الهندسة المدنية
الشروط العامة لمقاولات اعمال الهندسة المدنيةBahzad5
 
GENERAL CONDITIONS FOR CONTRACTS OF CIVIL ENGINEERING WORKS
GENERAL CONDITIONS  FOR  CONTRACTS OF CIVIL ENGINEERING WORKS GENERAL CONDITIONS  FOR  CONTRACTS OF CIVIL ENGINEERING WORKS
GENERAL CONDITIONS FOR CONTRACTS OF CIVIL ENGINEERING WORKS Bahzad5
 
2 سەرەتاکانی دیزاین
2 سەرەتاکانی دیزاین2 سەرەتاکانی دیزاین
2 سەرەتاکانی دیزاینBahzad5
 
Soil Mechanics (Problems & solutions)
Soil Mechanics (Problems & solutions)Soil Mechanics (Problems & solutions)
Soil Mechanics (Problems & solutions)Bahzad5
 
ڕێبەری بەشە ئەندازیارییەکان
ڕێبەری بەشە ئەندازیارییەکانڕێبەری بەشە ئەندازیارییەکان
ڕێبەری بەشە ئەندازیارییەکانBahzad5
 
ڕێبەری بەشەئەندازیارییەكانی زانكۆی كۆیە
ڕێبەری بەشەئەندازیارییەكانی زانكۆی كۆیەڕێبەری بەشەئەندازیارییەكانی زانكۆی كۆیە
ڕێبەری بەشەئەندازیارییەكانی زانكۆی كۆیەBahzad5
 
پرۆژەی ناساندنی ئەندازیاری
پرۆژەی ناساندنی ئەندازیاریپرۆژەی ناساندنی ئەندازیاری
پرۆژەی ناساندنی ئەندازیاریBahzad5
 
slump test سڵەمپ تێست
slump test سڵەمپ تێستslump test سڵەمپ تێست
slump test سڵەمپ تێستBahzad5
 
Design of Storm Sewer System
Design of Storm Sewer SystemDesign of Storm Sewer System
Design of Storm Sewer SystemBahzad5
 
ڕۆنی بزوێنەر
ڕۆنی بزوێنەرڕۆنی بزوێنەر
ڕۆنی بزوێنەرBahzad5
 
فەرهەنگی تەکنۆلۆژیای زانیاری
فەرهەنگی تەکنۆلۆژیای زانیاریفەرهەنگی تەکنۆلۆژیای زانیاری
فەرهەنگی تەکنۆلۆژیای زانیاریBahzad5
 
دەروازەیەک بۆ فێربوونی سیستەمی زانیاری جوگرافی (GIS)
دەروازەیەک بۆ فێربوونی سیستەمی زانیاری جوگرافی (GIS)دەروازەیەک بۆ فێربوونی سیستەمی زانیاری جوگرافی (GIS)
دەروازەیەک بۆ فێربوونی سیستەمی زانیاری جوگرافی (GIS)Bahzad5
 

Más de Bahzad5 (20)

دليل تجارب الاسفلت المختبرية - Asphalt Experiments Guide Laboratory
دليل تجارب الاسفلت المختبرية - Asphalt Experiments Guide Laboratoryدليل تجارب الاسفلت المختبرية - Asphalt Experiments Guide Laboratory
دليل تجارب الاسفلت المختبرية - Asphalt Experiments Guide Laboratory
 
2013 (Total Station & Civil 3D) فێرکاری
2013  (Total Station & Civil 3D) فێرکاری2013  (Total Station & Civil 3D) فێرکاری
2013 (Total Station & Civil 3D) فێرکاری
 
Engineering field knowledge -زانیاری بواری ئەندازیاری
Engineering field knowledge -زانیاری بواری ئەندازیاریEngineering field knowledge -زانیاری بواری ئەندازیاری
Engineering field knowledge -زانیاری بواری ئەندازیاری
 
(atmosphere correction) زانیاری دەربارەی
(atmosphere correction) زانیاری دەربارەی(atmosphere correction) زانیاری دەربارەی
(atmosphere correction) زانیاری دەربارەی
 
(Building Permit Guidelines ) ڕێنماییەکانی مۆڵەتی بینا
(Building Permit Guidelines ) ڕێنماییەکانی مۆڵەتی بینا(Building Permit Guidelines ) ڕێنماییەکانی مۆڵەتی بینا
(Building Permit Guidelines ) ڕێنماییەکانی مۆڵەتی بینا
 
المبادئ التوجيهية البلدية - ڕێنامەی شارەوانی (Municipal guidelines)
المبادئ التوجيهية البلدية - ڕێنامەی شارەوانی  (Municipal guidelines)المبادئ التوجيهية البلدية - ڕێنامەی شارەوانی  (Municipal guidelines)
المبادئ التوجيهية البلدية - ڕێنامەی شارەوانی (Municipal guidelines)
 
CONDITIONS OF CONTRACT FOR WORKS OF CIVIL ENGINEERING CONSTRUCTION
CONDITIONS OF CONTRACT  FOR WORKS OF CIVIL  ENGINEERING CONSTRUCTIONCONDITIONS OF CONTRACT  FOR WORKS OF CIVIL  ENGINEERING CONSTRUCTION
CONDITIONS OF CONTRACT FOR WORKS OF CIVIL ENGINEERING CONSTRUCTION
 
Lecture 1: Basics of trigonometry (surveying)
Lecture 1: Basics of trigonometry (surveying)Lecture 1: Basics of trigonometry (surveying)
Lecture 1: Basics of trigonometry (surveying)
 
الشروط العامة لمقاولات اعمال الهندسة المدنية
الشروط العامة لمقاولات اعمال الهندسة المدنيةالشروط العامة لمقاولات اعمال الهندسة المدنية
الشروط العامة لمقاولات اعمال الهندسة المدنية
 
GENERAL CONDITIONS FOR CONTRACTS OF CIVIL ENGINEERING WORKS
GENERAL CONDITIONS  FOR  CONTRACTS OF CIVIL ENGINEERING WORKS GENERAL CONDITIONS  FOR  CONTRACTS OF CIVIL ENGINEERING WORKS
GENERAL CONDITIONS FOR CONTRACTS OF CIVIL ENGINEERING WORKS
 
2 سەرەتاکانی دیزاین
2 سەرەتاکانی دیزاین2 سەرەتاکانی دیزاین
2 سەرەتاکانی دیزاین
 
Soil Mechanics (Problems & solutions)
Soil Mechanics (Problems & solutions)Soil Mechanics (Problems & solutions)
Soil Mechanics (Problems & solutions)
 
ڕێبەری بەشە ئەندازیارییەکان
ڕێبەری بەشە ئەندازیارییەکانڕێبەری بەشە ئەندازیارییەکان
ڕێبەری بەشە ئەندازیارییەکان
 
ڕێبەری بەشەئەندازیارییەكانی زانكۆی كۆیە
ڕێبەری بەشەئەندازیارییەكانی زانكۆی كۆیەڕێبەری بەشەئەندازیارییەكانی زانكۆی كۆیە
ڕێبەری بەشەئەندازیارییەكانی زانكۆی كۆیە
 
پرۆژەی ناساندنی ئەندازیاری
پرۆژەی ناساندنی ئەندازیاریپرۆژەی ناساندنی ئەندازیاری
پرۆژەی ناساندنی ئەندازیاری
 
slump test سڵەمپ تێست
slump test سڵەمپ تێستslump test سڵەمپ تێست
slump test سڵەمپ تێست
 
Design of Storm Sewer System
Design of Storm Sewer SystemDesign of Storm Sewer System
Design of Storm Sewer System
 
ڕۆنی بزوێنەر
ڕۆنی بزوێنەرڕۆنی بزوێنەر
ڕۆنی بزوێنەر
 
فەرهەنگی تەکنۆلۆژیای زانیاری
فەرهەنگی تەکنۆلۆژیای زانیاریفەرهەنگی تەکنۆلۆژیای زانیاری
فەرهەنگی تەکنۆلۆژیای زانیاری
 
دەروازەیەک بۆ فێربوونی سیستەمی زانیاری جوگرافی (GIS)
دەروازەیەک بۆ فێربوونی سیستەمی زانیاری جوگرافی (GIS)دەروازەیەک بۆ فێربوونی سیستەمی زانیاری جوگرافی (GIS)
دەروازەیەک بۆ فێربوونی سیستەمی زانیاری جوگرافی (GIS)
 

بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا لە کوردستان

  • 3. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 2 :‫بة‬ ‫َشكةشة‬ ‫ي‬‫ث‬ ‫باوكم‬ ‫ثاكى‬ ‫ِؤحى‬ ‫ر‬ ‫بة‬ ‫(حاجى‬ )‫َروانى‬ ‫ي‬‫ش‬ ‫صابر‬ ‫كة‬ ‫تةرخانك‬ ‫خؤى‬ ‫ذيانى‬ ‫هةموو‬ ‫بؤ‬ ‫رد‬ ‫َمة‬ ‫ي‬‫ئ‬ ‫ئةوةى‬ ‫لة‬ ‫بةردةوامبني‬ ‫زانستخوازيدا‬ ‫دروستى‬ ‫َطةى‬ ‫ي‬‫ر‬ ‫سةر‬
  • 4. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 3 : ‫َك‬‫ي‬‫دةستث‬ ‫لة‬ ‫بة‬ ‫كة‬ ‫سةردةمة‬ ‫م‬ ‫تةكنةلؤذيا‬ ‫و‬ ‫َشكةوتن‬‫ي‬‫ث‬ ‫سةردةمى‬ ‫زؤرى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫بةش‬ ‫ناسراوة‬ ‫بةدةست‬ ‫جيهان‬ ‫َشةى‬‫ي‬‫ك‬ ‫وزةى‬ ‫كةمى‬ ‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬َ ‫ل‬‫دةنا‬ ‫كارةباوة‬ ‫كارةبايان‬ ‫وزةى‬ ‫كة‬ ‫هةن‬ ‫َات‬ ‫ل‬‫و‬ ‫ضةندان‬ , ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةستناكةو‬ .‫ذيانيان‬ ‫َداويستى‬‫ي‬‫ث‬ ‫بضوكرتين‬ ‫َكردنى‬‫ي‬‫َبةج‬‫ي‬‫ج‬ ,‫جيهان‬ ‫َشةكانى‬‫ي‬‫ك‬ ‫لة‬ ‫ِاونية‬‫ر‬‫داب‬ ‫َكى‬‫ي‬‫بةش‬ ‫كوردستانيش‬ ‫كة‬ ‫دوا‬ ‫ضةند‬ ‫ى‬ ‫خاكيكى‬ ‫بوونى‬ ‫و‬ ‫َوةبردن‬‫ي‬ِ‫ر‬‫بة‬ ‫خؤ‬ ‫لة‬ َ‫ل‬‫سا‬ ‫ين‬ ‫بةثيت‬ ‫َام‬ ‫ل‬‫بة‬ ‫َستا‬‫ي‬‫ئ‬ ‫تاوةكو‬ ‫َشةى‬‫ي‬‫ك‬ ‫نةتوانراوة‬ ‫كةمى‬ ‫كارةبا‬ ‫ضا‬ ‫بةتةواوى‬ ‫رةسةر‬ َ‫ي‬‫س‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬ ‫لة‬ ‫كورد‬ ‫َاتى‬ ‫ل‬‫هاو‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫بكر‬ ‫بةرى‬ .‫بذيت‬ ‫خؤشطوزةرانى‬ ‫بة‬ ‫داوة‬ ‫بؤ‬ ‫َنى‬‫ي‬‫خو‬ ‫كة‬ ‫َاتةى‬ ‫ل‬‫و‬ ‫ئةو‬ ‫بةردةستت‬ ‫نوسينةى‬ ‫ئةم‬ ‫بابةت‬ ‫ضةندان‬ ‫كؤكراوةى‬ ‫و‬ ‫بة‬ ‫كة‬ ‫َينةوةية‬ ‫ل‬‫َكؤ‬‫ي‬‫ل‬ ‫نوسراون‬ ‫جيهان‬ ‫جياوازةكانى‬ ‫زمانة‬ , ‫بؤ‬ ‫سةرةتايةكة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫و‬ ‫كارةبا‬ ‫زانستةكانى‬ ‫ناو‬ ‫ضونة‬
  • 5. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 4 ‫و‬ ‫كارةبا‬ ‫بةرهة‬ ‫كورتيةكانى‬ ‫و‬ ‫كةم‬ ‫دياريكردنى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫مه‬ ‫وزةى‬ ‫مةبةستمانة‬ ‫َمة‬‫ي‬‫ئ‬ ‫كة‬ , ‫كارةبا‬ ‫َطا‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫طوجناوترين‬ ‫و‬ ‫باشرتين‬ ‫بكةينة‬ ‫ِوون‬‫ر‬ ‫ذينط‬ ‫ثاراستنى‬ ‫بؤ‬ ‫لة‬ ‫َات‬ ‫ل‬‫و‬ ‫خاكى‬ ‫ةو‬ ‫و‬ ‫ثيسبوون‬ ‫فةوتان‬ , ‫َبدةين‬ ‫ل‬‫هةو‬ ‫هةروةها‬ ‫داهاتوو‬ ‫نةوةكانى‬ ‫مايف‬ ‫َزين‬‫ي‬‫بثار‬ , ‫ئاسا‬ ‫َشمةرطة‬‫ي‬‫ث‬ ‫ضؤن‬ ‫باثريامنان‬ ‫كوردستان‬ ‫ي‬ ‫ئاواش‬ ‫ثاراست‬ ‫ان‬ ‫َمة‬‫ي‬‫ئ‬ ‫بةردة‬ ‫لة‬ ‫ثيتةى‬ ‫بة‬ ‫طةوهةرة‬ ‫ئةو‬ ‫ثاراستنى‬ ‫لة‬ ‫وامبني‬ ‫داية‬ ‫خاكةكةمان‬ .‫َداية‬‫ي‬‫ت‬ ‫نةوةى‬ ‫دواى‬ ‫نةوة‬ ‫مافى‬ ‫كة‬ ‫بةشى‬ ‫لة‬ ‫يةكةم‬ ‫نوسينة‬ ‫ئةم‬ ‫ى‬ ‫سةر‬ ‫دةخةينة‬ ‫تيشك‬ ‫كورتى‬ ‫بة‬ ‫كة‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫بوارى‬ ‫لة‬ ‫دةستةواذةيةك‬ ‫و‬ ‫ضةمك‬ ‫ضةند‬ ‫بة‬ ‫ئاماذة‬ ‫تيايدا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫دؤزينةوةو‬ ‫ضؤنيةتى‬ ‫و‬ ‫َذوو‬‫ي‬‫م‬ ‫وزةى‬ ‫كارةبا‬ ‫دةكةين‬ . ‫َامى‬ ‫ل‬‫وة‬ ‫َدةدةين‬ ‫ل‬‫هةو‬ ‫دووةم‬ ‫بةشى‬ ‫لة‬ ‫تايبةت‬ ‫َكى‬‫ي‬‫ثرسيار‬ ‫ضةند‬ ‫لةوانة‬ ‫بدةينةوة‬ ‫بوارة‬ ‫بةم‬ :
  • 6. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 5 ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َطةيانةوة‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫كة‬ ‫ضني‬ ‫وزانة‬ ‫ئةو‬ ‫َت؟‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫كة‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ ‫بةردةستة‬ ‫وزة‬ ‫جؤرى‬ ‫كام‬ َ‫ي‬‫ر‬ َ‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬ ‫كارةبا‬ ‫طةيانةوة‬ ‫ت؟‬ ‫طرنطرتين‬ ‫جيهان‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َطاكانى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫ضني؟‬ ‫َس‬‫ي‬‫ئ‬ ‫تاوةكو‬ ‫كة‬ ‫كامانةن‬ ‫َطايانة‬‫ي‬‫ر‬ ‫ئةو‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ ‫تا‬ ‫بةرهةم‬ ‫بؤ‬ ‫بةكارهاتوون‬ ‫كارةبا؟‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫ه‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بؤ‬ ‫باشرتينة‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ ‫َطا‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫كام‬ ‫كارةبا؟‬ ‫كور‬ ‫و‬ ‫كةم‬ ‫ت‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫يةكانى‬ ‫ضني؟‬ ‫َبينى‬‫ي‬‫ت‬ ‫و‬ ‫َشنيار‬‫ي‬‫ث‬ ‫ضةندين‬ ‫َك‬‫ي‬‫سةرجن‬ ‫ضةند‬ ‫لة‬ ‫كؤتايشدا‬ ‫لة‬ ‫ِوو‬‫ر‬ ‫دةخةينة‬
  • 7. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 6 ‫َتمان‬‫ي‬‫توانيب‬ ‫كة‬ ‫هيوادارم‬ ‫د‬ ‫يا‬ ‫بة‬ ‫ببةخشني‬ ‫بضوك‬ ‫ريةكى‬ ‫َبخانةى‬‫ي‬‫كت‬ ‫و‬ ‫كوردى‬ ‫َتة‬‫ي‬‫بب‬ ‫نوسينة‬ ‫ئةم‬ ‫طةياندنى‬ ‫بؤ‬ ‫سةرةتايةك‬ .‫كورد‬ ‫َنةرى‬‫ي‬‫خو‬ ‫بة‬ ‫زانيارى‬
  • 8. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 7 :‫يةكةم‬ ‫بةشى‬ ‫ضةند‬ ‫لة‬ ‫َطةيشنت‬‫ي‬‫ت‬ ‫ضةمك‬ ‫و‬ ‫دةستةواذةيةك‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫بوارى‬ ‫لة‬ .
  • 9. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 8 ‫ضةند‬ ‫لة‬ ‫َطةيشنت‬‫ي‬‫ت‬ :‫يةكةم‬ ‫بةشى‬ ‫ضةمك‬ ‫لة‬ ‫دةستةواذةيةك‬ ‫ب‬ .‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫وارى‬ :‫يةكةم‬ :‫ئةتؤم‬ ‫َكهاتةى‬‫ي‬‫ث‬ ‫طةردوو‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫شت‬ ‫هةموو‬ ,‫شاخةكان‬ , ‫مرؤظ‬ ( ‫لة‬ ‫هةر‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫دار‬ ‫طيان‬ ,‫درةخت‬ ‫ل‬ ‫ةبةر‬ ‫و‬ ‫ثارضةى‬ ‫لة‬ )‫هتد‬.... ‫ئاو‬ ‫دروستبووة‬ ‫بضوك‬ ‫زؤر‬ . ‫ئةتؤم‬ ‫َن‬‫ي‬َ ‫ل‬‫دة‬ ‫َى‬‫ي‬‫ث‬ ‫كة‬ ‫ناوكى‬ ‫دةورى‬ ‫خولطةيةى‬ ‫ئةو‬ ‫و‬ ‫ناوك‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫د‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫ئةتؤم‬ ‫طرتووة‬ ‫ِؤتؤ‬‫ر‬‫ث‬ ‫لة‬ ‫ناوك‬ , ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫ِؤن‬‫ر‬‫نيوت‬ ‫و‬ ‫ن‬ ,‫َت‬‫ي‬‫د‬ .‫ناوك‬ ‫دةورى‬ ‫كةوتؤتة‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫هةموو‬ ‫و‬ ‫يةكة‬ ‫وةكو‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫و‬ ‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫ذمارةى‬ ‫َك‬‫ي‬‫ئةتؤم‬ ‫كةم‬ ‫بةاليةنى‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫و‬ ‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫لةيةك‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ .‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ .‫موجةبة‬ ‫بارطةى‬ ‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫و‬ ‫سالبة‬ ‫بارطةى‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬
  • 10. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 9 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 1 ‫ئةتؤم‬ ‫َكهاتةى‬‫ي‬‫ث‬ ‫لة‬ ِ‫ر‬ ‫ئة‬ ‫قةبارةوة‬ ‫ووى‬ ,‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫لة‬ ‫بضوكرتة‬ ‫زؤر‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ليك‬ ‫كة‬ ‫ئةوةى‬ ‫بةهؤى‬ ,‫هةية‬ ‫بارطاويان‬ ‫َزى‬‫ي‬‫ه‬ ‫هةمان‬ ‫َام‬ ‫ل‬‫بة‬ ‫َوانيان‬‫ي‬‫ن‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫َز‬‫ي‬‫ه‬ ‫ئةوا‬ ‫يةكدين‬ ‫َضةوانةى‬‫ي‬‫ث‬ ‫بارطةكانيان‬ ‫د‬ ‫كارةباى‬ ‫بارطةى‬ ‫َن‬‫ي‬َ ‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫َت‬‫ي‬‫روستدةب‬ electric charge .
  • 11. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 10 ‫بارطةي‬ َ‫ى‬‫بةب‬ ‫و‬ ‫ناوك‬ ‫ناو‬ ‫كةوتؤتة‬ ‫ِؤنيش‬‫ر‬‫نيوت‬ ‫نزيكةى‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫م‬ , ‫هةية‬ ‫ِؤتؤنى‬‫ر‬‫ث‬ ‫قةبارةى‬ ‫هةمان‬ ‫هةموو‬ ‫لة‬ ‫نية‬ ‫ةرج‬ ‫زؤربةى‬ ‫لة‬ ‫ِؤن‬‫ر‬‫نيوت‬ ‫ذمارةى‬ .‫َت‬‫ي‬‫هةب‬ ‫ِؤن‬‫ر‬‫نيوت‬ ‫َك‬‫ي‬‫ئةتؤم‬ ِ‫رت‬‫ئةليك‬ ‫و‬ ‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫ذمارةى‬ ‫بة‬ ‫نية‬ ‫يةكسان‬ ‫ئةتؤمةكان‬ .‫ؤن‬ ‫دووةم‬ : ‫و‬ ‫كارةبايى‬ ‫بوارى‬ , ‫كارةبايى‬ ‫بارطةى‬ ‫بوارى‬ :‫موطناتيسى‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ِؤتؤن‬‫ر‬‫ث‬ ‫كرد‬ ‫بامسان‬ ‫وةكو‬ ‫َزى‬‫ي‬‫ه‬ ‫هةمان‬ ‫ِؤن‬‫ر‬‫يوت‬ ‫بارطاوي‬ )‫سالب‬ ‫و‬ ‫موجةب‬ ( ‫بارطةكانيان‬ ‫و‬ ‫هةية‬ ‫ان‬ ‫َوانيان‬‫ي‬‫ن‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫َز‬‫ي‬‫ه‬ ‫هؤيةوة‬ ‫بة‬ ‫ئةوا‬ ,‫يةكدين‬ ‫َضةوانةى‬‫ي‬‫ث‬ ‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬ ‫َن‬‫ي‬َ ‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫َت‬‫ي‬‫دروستدةب‬ ‫ى‬ electric charge .
  • 12. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 11 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 2 ِ‫ر‬ ‫كارةبايى‬ ‫بارطةى‬ ‫ونكردنةوةى‬ ‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬ ‫دةورى‬ ‫بوارةى‬ ‫ئةو‬ ‫َن‬‫ي‬َ ‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫دةدات‬ ‫ى‬ ‫كارة‬ ‫بوارى‬ ‫بايى‬ electric field . ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 3 ‫ِو‬‫ر‬ ‫كارةبايى‬ ‫بوارى‬ ‫بارطةو‬ ‫نكردنةوةى‬
  • 13. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 12 ‫ِؤنى‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫هةية‬ ‫ئةتؤم‬ ‫ناوكى‬ ‫دةورى‬ ‫لة‬ ‫خولطةيةى‬ ‫ئةو‬ َ‫ي‬‫ت‬ ‫داية‬ ‫موطناتيس‬ ‫جةمسةرةكانى‬ ‫َوان‬‫ي‬‫ن‬ ‫َزى‬‫ي‬‫ه‬ ‫و‬ ‫َن‬‫ي‬َ ‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫موطناتيسى‬ ‫بوارى‬ magnetic field . :‫َيةم‬‫ي‬‫س‬ :‫بةرطرى‬ ‫و‬ ‫تةزوو‬ , ‫َتية‬ ‫ل‬‫ظؤ‬ ‫كارةبا‬ ‫باسكردنى‬ َ‫ل‬‫لةطة‬ ‫دةستةواذةيةك‬ ‫ضةند‬ ‫َنة‬‫ي‬‫د‬ , ‫بيانزانني‬ ‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫كة‬ ‫بةردةممان‬ ‫ئةوانيش‬ ‫تةزوو‬ , ‫َتية‬ ‫ل‬‫ظؤ‬ ‫بةرطرين‬ ‫و‬ . ‫كارةبا‬ ‫ئةطةر‬ ‫برييت‬ ِ‫رت‬‫ئةليك‬ ‫ِؤيشتنى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫ئةو‬ ‫ئةوا‬ ‫ؤن‬ ‫بؤ‬ ‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫َزةى‬‫ي‬‫ه‬ ‫َنةردا‬‫ي‬‫طةي‬ ‫بةناو‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫ئةوةى‬ ‫َتية‬ ‫ل‬‫ظؤ‬ ‫َن‬‫ي‬َ ‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫ِوات‬‫ر‬‫ب‬ voltage ‫َوانةكةى‬‫ي‬‫ث‬ ‫يةكةى‬ ( ‫َتة‬ ‫ل‬‫ظؤ‬ V ) .
  • 14. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 13 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 4 ‫َوان‬‫ي‬‫ن‬ ‫ثةيوةندى‬ ‫ِونكردنةوةى‬‫ر‬ I , V ‫و‬ R ‫َنةر‬‫ي‬‫طةي‬ ‫بةناو‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫ِؤيشتنى‬‫ر‬ ‫تةزوو‬ ‫َني‬ ‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫دا‬ current ( ‫َرة‬‫ي‬‫ئةمث‬ ‫َوانةكةى‬‫ي‬‫ث‬ ‫يةكةى‬ A ) . ‫ِؤيشتى‬‫ر‬ ‫بؤ‬ ‫َنةر‬‫ي‬‫طةي‬ ‫ماددةى‬ ‫بةرطريةى‬ ‫ئةو‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫بةرطرى‬ ‫لة‬ ‫بريتيية‬ ‫دةيكات‬ resistance ‫يةكةى‬ ( ‫ئؤمة‬ ‫َوانةكةى‬‫ي‬‫ث‬ Ohm .) . ‫زيادبوونى‬ ‫بة‬ ‫َضةوانةية‬‫ي‬‫ث‬ ‫تةزوو‬ ‫و‬ ‫بةرطرى‬ ‫ِانى‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫َتي‬ ‫ل‬‫ظؤ‬ ‫وة‬ ‫كةمدةكات‬ ‫تةزوو‬ ‫بةرطرى‬ ‫وة‬ ‫زياددةكات‬ ‫ة‬
  • 15. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 14 ِ‫ر‬‫طؤ‬ ‫هةروةها‬ ‫ياساى‬ ‫َى‬‫ي‬‫بةث‬ ‫ِاستةوانةية‬‫ر‬ ‫َتية‬ ‫ل‬‫ظؤ‬ ‫تةزوو‬ ‫انى‬ .‫ئؤم‬ :‫ضوارةم‬ ‫تةز‬ , ‫توانا‬ ‫ِاو‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫ووى‬ AC ِ‫ر‬‫نةطؤ‬ ‫و‬ DC : ‫لة‬ ‫كار‬ ‫ئةجنامدانى‬ ‫بؤ‬ ‫بةكارهاتوو‬ ‫وزةى‬ ‫لة‬ ‫بريتية‬ ‫توانا‬ , ‫كاتدا‬ ‫يةكةى‬ :‫َت‬‫ي‬‫َور‬‫ي‬‫دةث‬ ‫وات‬ ‫بة‬ P=VI ِ‫ر‬‫نةطؤ‬ ‫تةزووى‬ direct current ‫لة‬ ‫بريتية‬ ‫ِؤيشتنى‬‫ر‬ .‫ئاراستة‬ ‫بةيةك‬ ‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬ ‫بوو‬ ‫كارةبا‬ ‫جؤرى‬ ‫يةكةم‬ ‫وة‬ ‫هةية‬ ‫َواز‬‫ي‬‫ش‬ ‫بةضةندان‬ ‫و‬ ‫دؤزرايةوة‬ ‫كة‬ ‫و‬ ‫ثاترى‬ ‫كو‬ .‫َؤث‬ ‫ل‬‫ط‬
  • 16. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 15 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 5 ‫ِونكردنةوةى‬‫ر‬ ‫كارةباى‬ ac ‫و‬ dc ‫ِاو‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫تةزووى‬ alternative current ‫لة‬ ‫بريتية‬ ,‫ِاو‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫نرخى‬ ‫و‬ ‫ئاراستة‬ ‫بة‬ ‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬ ‫ِؤيشتنى‬‫ر‬ ‫ئةو‬ ‫َان‬ ‫ل‬‫ما‬ ‫بؤ‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطوازر‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ ‫َستا‬‫ي‬‫ئ‬ ‫كة‬ ‫كارةبايةى‬ ‫َطةى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫لة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ .‫جؤرةية‬ ‫لةم‬ ‫ج‬ ‫ة‬ ‫نةرةيتؤ‬ ‫ر‬ ‫و‬ .‫كارةباية‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬
  • 17. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 16 :‫َنجةم‬‫ي‬‫ث‬ ِ‫ر‬‫نةطؤ‬ ‫كارةباى‬ ( static electricity :) ‫َك‬‫ي‬ِ‫ر‬‫نا‬ ‫بوونى‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دروستدةب‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫ث‬ ‫و‬ َ‫ي‬‫ِو‬‫ر‬ ‫سةر‬ ‫نةطةيةنةر‬ ‫كى‬ , ‫لة‬ ‫دةبن‬ ‫ثةيدا‬ ‫كارةباييةكان‬ ‫بارطة‬ ‫َك‬‫ي‬‫ل‬ ‫ياخود‬ ‫دةطةن‬ ‫بةيةك‬ ‫ماددةيةك‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫دوو‬ ‫َك‬‫ي‬‫كات‬ ‫ج‬ ‫دةبنةوة‬ ‫يا‬ , ‫َطايةك‬‫ي‬‫ر‬ ‫تاوةكو‬ ‫َننةوة‬‫ي‬‫دةم‬ ‫ِؤنةكان‬‫رت‬‫ئةليك‬ .‫ِؤيشنت‬‫ر‬ ‫بؤ‬ ‫دةدؤزنةوة‬ ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 6 ‫ِونكردنةوةى‬‫ر‬ ِ‫ر‬‫نةطؤ‬ ‫كارةباى‬ ‫ِؤذانة‬‫ر‬ ‫ذيانى‬ ‫لة‬
  • 18. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 17 ‫ِؤذ‬‫ر‬ ‫ذيانى‬ ‫لة‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ئةو‬ ‫َوازى‬‫ي‬‫ش‬ ‫ضةندان‬ ‫بة‬ ‫هةست‬ ‫ةمان‬ ‫جؤرة‬ ‫ئةجنامى‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫تريشقة‬ ‫هةورة‬ ‫وةكو‬ ‫دةكةين‬ ‫كارةباية‬ ِ‫رت‬‫ئةليك‬ ‫َةى‬ ‫ل‬‫جو‬ ‫تر‬ ‫َكى‬‫ي‬‫هةور‬ ‫بؤ‬ ‫َكةوة‬‫ي‬‫هةور‬ ‫لة‬ ‫ؤنةكان‬ ‫لةكاتى‬ ‫هةروةها‬ ,‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ثةيدا‬ ‫بةرط‬ ‫و‬ ‫جل‬ ‫لة‬ ‫دةستدان‬ .‫َدةكةين‬‫ي‬‫ث‬ ‫هةستى‬ ‫قذمان‬ ‫شانةكردنى‬ ‫كاتى‬ ‫لة‬ ‫يان‬
  • 19. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 18 :‫شةشةم‬ ‫كارةبا‬ ‫ثاترى‬ ( electrical battery ) : ‫كؤ‬ ‫كيميايى‬ ‫وزةى‬ ‫كة‬ ‫َكة‬‫ي‬‫َر‬‫ي‬‫ئام‬ ‫ك‬ ‫ر‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫اوة‬ ‫كة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َكد‬‫ي‬‫ث‬ ‫سةرةكى‬ ‫بةشى‬ َ‫ى‬‫س‬ ‫لة‬ .‫كارةبايى‬ ‫وزةى‬ ‫ئةوان‬ ‫كارةبايى‬ ‫َنةرى‬‫ي‬‫طةي‬ ‫جةمسةرى‬ ‫دوو‬ ‫يش‬ electrode ‫ئا‬ ‫بارطةى‬ , ‫كاسؤدن‬ ‫و‬ ‫ئانؤد‬ ‫و‬ ‫موجةبة‬ ‫نؤد‬ ‫بارط‬ ‫دياريكر‬ ‫دووريةكى‬ .‫سالب‬ ‫كاسؤد‬ ‫ةى‬ ‫لة‬ ‫او‬ ‫هةية‬ ‫َوانيان‬‫ي‬‫ن‬ ‫َن‬‫ي‬َ ‫ل‬‫َيدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫َداية‬‫ي‬‫ت‬ ‫كيمياى‬ ‫ماددةيةكى‬ ‫و‬ electrolyte .
  • 20. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 19 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 7 ‫كارةبا‬ ‫ثاترى‬ ‫َكهاتةى‬‫ي‬‫ث‬ ‫ِونكردنةوةى‬‫ر‬ َ‫ي‬‫ن‬ ‫كيميايى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫كارل‬ ‫ئةجنامى‬ ‫لة‬ ‫و‬ ‫كيميايةكة‬ ‫ماددة‬ ‫وان‬ ‫ئا‬ ‫جةمسةر‬ ‫ئةلي‬ ‫نؤد‬ ‫دةب‬ ‫دروست‬ ‫زؤر‬ ‫َكى‬‫ي‬‫ِؤن‬‫رت‬‫ك‬ ‫ئةو‬ ,‫َت‬‫ي‬ ‫ئا‬ ‫جةمسةرى‬ ‫لة‬ ‫ِؤنانة‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫بؤ‬ ‫بضن‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةيانةو‬ ‫وة‬ ‫نؤدة‬
  • 21. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 20 ‫بوونى‬ ‫هؤى‬ ‫بة‬ ‫َام‬ ‫ل‬‫بة‬ ‫كاسؤد‬ ‫جةمسةرى‬ electrolyte . ‫ِنةوة‬‫ر‬‫بثة‬ ‫ناتوانن‬ ‫كارةباى‬ ‫ترى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫بار‬ ‫هةر‬ ‫ياخود‬ ‫َك‬‫ي‬‫َؤث‬ ‫ل‬‫ط‬ ‫َك‬‫ي‬‫كات‬ ‫ئةلي‬ ‫ئةوا‬ ‫ثاترى‬ ‫جةمسةرةكانى‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةبةسرت‬ ‫ِؤنة‬‫رت‬‫ك‬ ‫ئا‬ ‫جةمسةرى‬ ‫دروستبووةكانى‬ َ ‫ل‬‫دةجو‬ ‫نؤد‬ ‫بةرةو‬ ‫َن‬‫ي‬ ‫ِؤيشتنى‬‫ر‬ ‫ئةجنامى‬ ‫لة‬ ‫َوةية‬‫ي‬‫ش‬ ‫بةم‬ ,‫كاسؤد‬ ‫جةمسةرى‬ ‫طة‬ ‫بةناو‬ ‫ِؤن‬‫رت‬‫ئةيك‬ ‫كارةب‬ ‫تةزووى‬ ‫دا‬ ‫ييةنةر‬ ‫دةست‬ ‫امان‬ .‫َت‬‫ي‬‫دةكةو‬
  • 22. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 21 :‫حةوتةم‬ ‫دؤزينةوةى‬ ‫وزةى‬ : ‫كارةبا‬ ‫تريشقةو‬ ‫هةورة‬ ‫َى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫لة‬ ‫ناسيوة‬ ‫كارةباى‬ ‫كؤنةوة‬ ‫لة‬ ‫مرؤظ‬ ‫ستاتيك‬ ‫كارةباى‬ ‫ترى‬ ‫جؤرةكانى‬ , ‫بري‬ ‫كة‬ ‫ئةوةى‬ ‫بةالم‬ ‫لة‬ ‫ِؤذانةدا‬‫ر‬ ‫ذيانى‬ ‫لة‬ ‫َى‬‫ي‬‫ل‬ ‫وةرطرتن‬ ‫سوود‬ ‫بؤ‬ ‫بكاتةوة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫ئةوا‬ , ‫س‬ ‫سةرةتاى‬ ‫بؤ‬ ‫َتةوة‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطة‬ ‫بة‬ ‫ئةويش‬ ,‫هةذدة‬ ‫ةدةى‬ ‫كارةبا‬ ‫دياردةى‬ ‫دؤزينةوةى‬ ‫ي‬ ‫ى‬ ‫بنيامني‬ ‫ئةمةريكى‬ ‫زاناى‬ ‫لةاليةن‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫سا‬ ‫لة‬ ‫فرانكلني‬ 1746 . ‫ز‬ ‫ئامسا‬ ‫بةرةو‬ ‫كؤالرة‬ ‫كاغةزى‬ ‫َدانى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫لةكاتى‬ ‫ِانكلني‬‫ر‬‫ف‬ ‫ن‬ ‫كة‬ ‫بوو‬ ‫كةس‬ ‫يةكةم‬ .‫كرد‬ ‫كارةبا‬ ‫بارطةى‬ ‫بوونى‬ ‫بة‬ ‫هةستى‬ ‫با‬ ‫لة‬ ‫باسى‬ ‫كة‬ ‫توانى‬ ‫و‬ ‫كرد‬ ‫سالب‬ ‫و‬ ‫موجةب‬ ‫رطةى‬ ‫ث‬ ‫ا‬ ‫ستةر‬ .‫كارةباى‬ ‫ثاترى‬ ‫دةوت‬ ‫َى‬‫ي‬‫ث‬ ‫ئةوكات‬ ‫كة‬ ‫َنى‬‫ي‬‫دابه‬
  • 23. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 22 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 8 ‫دروستكراوى‬ ‫َنةى‬‫ي‬‫و‬ ‫دؤزينةوةى‬ ‫كاتى‬ ‫لة‬ ‫فرانكلني‬ ‫كارةباى‬ ‫دياردةى‬ ‫َانى‬ ‫ل‬‫لةسا‬ 1800 - 1819 ‫ئةليساند‬ ‫يةكةم‬ ‫توانى‬ ‫َتا‬ ‫ل‬‫ظؤ‬ ‫رؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫كة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫بسةمل‬ ‫ئةوةش‬ ‫هةروةها‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫دابه‬ ‫ثاترى‬ ‫كردارى‬ ‫ئةجنامى‬ ‫لة‬ .‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬ ‫كارةبا‬ ‫كيميايى‬
  • 24. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 23 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 9 ‫َتا‬ ‫ل‬‫ظؤ‬ ‫ثاترى‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫لةسا‬ 1831 ‫توانى‬ ‫ِاداى‬‫ر‬‫فا‬ ‫مايكل‬ ‫بةريتانى‬ ‫زاناى‬ ‫تةزووى‬ ‫ب‬ ‫موطناتيسى‬ ‫بوارى‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫ةرهة‬ ‫بوارى‬ ‫بريدؤزى‬ ,‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫به‬ ‫م‬ ‫كا‬ ‫دانا‬ ‫رؤموطناتيسى‬ ‫كارةبا‬ ‫َناى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بنةماى‬ ‫بة‬ ‫بوو‬ ‫كة‬ ‫ب‬ ‫َستاش‬‫ي‬‫ئ‬ ‫تاوةكو‬ .‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫ةكاردةه‬
  • 25. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 24 ‫َوان‬‫ي‬‫ن‬ ‫ثةيوةندى‬ ‫بةهؤى‬ ‫و‬ ‫كارةباى‬ ‫بوارى‬ ‫بوارى‬ ‫موطناتيسى‬ ‫ِاداى‬‫ر‬‫فا‬ ‫ناو‬ ‫لة‬ ‫موطناتيس‬ ‫َك‬‫ي‬‫كات‬ ‫كة‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫بدؤز‬ ‫ئةوة‬ ‫توانى‬ ‫تةزوو‬ ‫ئةوا‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫دةجول‬ ‫َك‬‫ي‬‫كؤيل‬ ‫وايةرةكانى‬ ‫بةناو‬ ‫كارةبا‬ ‫ى‬ ‫َة‬ ‫ل‬‫جو‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫درووست‬ ‫كارةبا‬ ‫ياخود‬ .‫ِوات‬‫ر‬‫دة‬ ‫كؤيلةكةدا‬ ‫طةي‬ ‫تةىل‬ ‫َكردنى‬‫ي‬‫ث‬ ‫دوو‬ ‫َوان‬‫ي‬‫ن‬ ‫لة‬ ‫مس‬ ‫ثارضة‬ ‫ياخود‬ ‫نةر‬ .‫ديارة‬ ‫َنةكة‬‫ي‬‫و‬ ‫لة‬ ‫وةكو‬ .‫موطناتيس‬ ‫جةمسةرى‬ ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 10 ‫فاراداى‬ ‫بريدؤزى‬ ‫ِونكردنةوةى‬‫ر‬
  • 26. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 25 ‫ئةو‬ ‫هةر‬ ‫ب‬ ‫ِى‬‫ر‬‫ِة‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫كة‬ ‫بوو‬ ‫ريدؤزةية‬ ‫كارةبا‬ ‫و‬ )‫(مؤليدة‬ ‫جةنةرةيتؤر‬ ‫ى‬ . ‫بنياتنراوة‬ ‫لةسةر‬ ‫كارةباى‬ ‫بيست‬ ‫سةدةى‬ ‫سةرةتاى‬ ‫نؤزدةو‬ ‫سةدةى‬ ‫لةكؤتاى‬ ‫تؤماس‬ ‫ئةديسؤن‬ ‫كارةباى‬ ‫و‬ ‫كارةباى‬ ‫َؤثى‬ ‫ل‬‫ط‬ ‫توانى‬ DC ‫َتةوة‬‫ي‬‫بدؤز‬ ‫توانى‬ ‫تيسال‬ ‫نيكؤال‬ ‫هةروةها‬ ‫كارةباى‬ AC ‫و‬ ‫ضةندان‬ ‫كارةباى‬ ‫َرى‬‫ي‬‫ئام‬ ,‫بدؤزنةوة‬ ‫زانا‬ ‫هةردوو‬ ‫َكى‬‫ي‬َ ‫ل‬‫هةو‬ ‫زؤرياندا‬ ‫َطايةكى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫دؤزينةوةى‬ ‫بؤ‬ ‫ط‬ ‫كارةبا‬ ‫طواستنةوةى‬ ‫بؤ‬ ‫وجناو‬ ‫بؤ‬ ‫َك‬‫ي‬َ ‫ل‬‫ما‬ ‫طشت‬ ‫ك‬ ‫ناكؤكى‬ ‫ئةجنامدا‬ ‫لة‬ , ‫دةربارة‬ ‫َوانيان‬‫ي‬‫ن‬ ‫ةوتة‬ ‫ى‬ ‫ئاية‬ ‫كة‬ ‫ئةوةى‬ ‫سة‬ ‫بؤ‬ ‫مةترسى‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫ئاسانى‬ ‫و‬ ‫مرؤظ‬ ‫ذيانى‬ ‫ر‬ ‫طواستنةوة‬ ‫كارةباى‬ DC ‫يا‬ ‫باشرتة‬ ‫ن‬ AC . ‫ئةديسؤن‬ ‫كارةباى‬ ‫ثشتطريى‬ DC ‫تيس‬ ‫دةكردو‬ ‫ثشتطريى‬ ‫الش‬ ‫كارةباى‬ AC .
  • 28. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 27 :‫دووةم‬ ‫بةشى‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ( Generation of electrical energy ) .‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بؤ‬ ‫وزة‬ ‫سةرضاوةكانى‬ :‫يةكةم‬ ‫َت‬‫ي‬‫دروستناكر‬ ‫وزة‬ ‫نا‬ ‫لةناو‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫ض‬ ‫َوةيةك‬‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫َكو‬ ‫ل‬‫بة‬ ‫بؤ‬ ‫ةوة‬ ,‫َت‬‫ي‬‫ِدر‬‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫تر‬ ‫َوةيةكى‬‫ي‬‫ش‬ ‫ئةجنامدانى‬ ‫تواناى‬ ‫لة‬ ‫بريتية‬ ‫وزة‬ .‫كار‬ ‫كردار‬ ‫بةر‬ ‫ى‬ ‫كردارى‬ ‫لة‬ ‫ية‬ ‫بريتى‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫هةمه‬ َ‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫وزة‬ ‫طؤرينى‬ ‫َوةيةكى‬‫ي‬‫ش‬ ‫بؤ‬ ‫وةيةكةوة‬ , ‫تر‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫وزةيةكى‬ ‫دووة‬ ‫ثلة‬ ‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫و‬ ‫لة‬ ‫َطةى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫سةرةتايةوة‬ ‫وزةى‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬ .
  • 29. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 28 ‫سةرةتاييةكة‬ ‫وزة‬ ‫ثةيدابوونى‬ ‫هؤى‬ ‫َتة‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ميكانيكى‬ ‫وزةى‬ )‫(خوالنةوة‬ ‫لة‬ ‫جةنةرةيتؤرى‬ ‫كارةبا‬ electrical generator . ‫جةنةرةيتؤ‬ ‫ئةلتةرنة‬ ‫ياخود‬ ‫ر‬ ‫ي‬ ‫و‬ ‫ميكانيكية‬ ‫ِؤ‬‫رت‬‫ئةليك‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َر‬‫ي‬‫ئام‬ ‫تةر‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫كارةبايى‬ ‫وزةى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫ميكانيكى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةباى‬ AC ‫لة‬ ‫بنضينةى‬ ‫سةر‬ ‫ك‬ ‫بريدؤزى‬ ‫ا‬ ‫رؤموطناتيسى‬ ‫ِاداى‬‫ر‬‫فا‬ ‫كاردةكات‬ . ‫وزة‬ ‫ئةو‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫سةرةتاي‬ ‫ب‬ ‫كة‬ ‫يةى‬ ‫ة‬ ‫َن‬‫ي‬‫دةه‬ ‫كارى‬ ‫ر‬ َ‫ي‬ ‫ت‬ ‫بؤ‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫جؤر‬ ‫دوو‬ ‫ميكانيكى‬ ‫وزةى‬ ‫ئةوانيش‬ ‫كة‬ ‫ة‬ ‫بر‬ ‫يتني‬ ‫لة‬ :
  • 30. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 29 1 - ‫سةرضاوةى‬ ‫َنةبو‬‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬ ‫وةكان‬ ( (Non-renewable energy source ‫كة‬ ) ,‫نةوت‬ ,‫ِؤثان‬‫ر‬‫ث‬ ,‫سروشتى‬ ‫طازى‬ ‫َوز‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫بةردين‬ ‫ى‬ .)...‫يؤرانيؤم‬ ‫و‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطر‬ ‫َنةبو‬‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬ ‫َن‬‫ي‬‫دةل‬ ‫َى‬‫ي‬‫ث‬ ‫بؤية‬ ‫سةرضاوةكةيان‬ ‫ضونكة‬ ‫وةكان‬ ‫و‬ ‫سنوردارة‬ ‫ِؤذ‬‫ر‬ ‫دواى‬ ‫لة‬ ‫ِؤذ‬‫ر‬ ‫ب‬ ‫ة‬ .‫دةضن‬ ‫كةمبوونةوة‬ ‫رةو‬ ‫لة‬ 75 .‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫دةه‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫جيهان‬ ‫َويستى‬‫ي‬‫ث‬ ‫وزةى‬ ‫ى‬ % 2 - ‫سةرضاوةى‬ َ‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬ ‫بو‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫كان‬ ( Renewable energy source ) ‫كة‬ ( ‫طةرما‬ ‫ى‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬ ,‫زةوى‬ ,‫ثاوةر‬ ‫هايدرؤ‬ ‫وزةى‬ ‫و‬ ‫با‬ ‫وزةى‬ , ‫خؤر‬ ‫وزةى‬ ‫داشكانى‬ ‫و‬ ‫َكشان‬ ‫ل‬‫هة‬ )‫َةكان‬ ‫ل‬‫شةثؤ‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطر‬ . ‫ث‬ َ‫ي‬ َ‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬ ‫َن‬‫ي‬‫دةل‬ ‫ى‬ ‫بو‬ ‫وة‬ ‫كورت‬ ‫ماوةيةكى‬ ‫لة‬ ‫ضونكة‬ ‫كان‬ ‫دروستدةكاتةوة‬ ‫خؤى‬ ‫َت‬‫ي‬‫لةناوناض‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫كةمناب‬ ‫و‬ , ‫بؤمنونة‬
  • 31. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 30 ,‫خؤر‬ ‫تيشكى‬ ‫با‬ ‫وزةى‬ ‫ئا‬ ‫و‬ ‫بةردةوامن‬ ‫ِؤذانة‬‫ر‬ ‫ِوبارةكان‬‫ر‬ ‫وى‬ ‫و‬ .‫كةمناكةن‬ 25 ‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫دةه‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫جيهان‬ ‫َويستى‬‫ي‬‫ث‬ ‫وزةى‬ ‫ى‬ % . ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 11 ‫وزة‬ ‫سةرضاوةكانى‬ ‫هؤ‬ ‫بة‬ ‫جيا‬ ‫ى‬ ‫سةر‬ ‫وازى‬ ‫وزة‬ ‫ضاوةى‬ ‫بؤ‬ ‫ناوضةيةكةوة‬ ‫لة‬ ‫تر‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َات‬ ‫ل‬‫و‬ ‫بؤ‬ ‫َكةوة‬‫ي‬‫َات‬ ‫ل‬‫و‬ ‫لة‬ ‫تر‬ ‫ناوضةيةكى‬ ‫بةهؤى‬ ‫هةروةها‬
  • 32. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 31 ‫ئةوا‬ , ‫سةرةتاييةكان‬ ‫وزة‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫جؤر‬ ‫هةر‬ ‫زيانى‬ ‫و‬ ‫سود‬ ‫َطا‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫ى‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ش‬ .‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫بؤ‬ ‫َطاية‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫ئةو‬ ‫َك‬‫ي‬‫َات‬ ‫ل‬‫و‬ ‫هةر‬ ‫طوجناوة‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫كة‬ ‫سوتةمةني‬ ‫ةكة‬ ‫ت‬ ‫ى‬ ‫ئةوةى‬ ‫بؤ‬ , ‫بةردةستة‬ ‫َدا‬‫ي‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫ئابوو‬ ‫ريةوة‬ ‫َت‬‫ي‬‫بوةست‬ ‫كةمرت‬ ‫َضووى‬‫ي‬‫ت‬ . ‫ئةطةر‬ ‫َك‬‫ي‬‫َات‬ ‫ل‬‫و‬ ‫بة‬ ‫بوو‬ ‫كةم‬ ‫طازى‬ ‫و‬ ‫نةوت‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫ئاوى‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫َام‬ ‫ل‬ ‫ئةوا‬ ‫بوو‬ ‫زؤر‬ ‫باشرتة‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫كارؤئاوى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫بةكاربه‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫وزةى‬ .‫كارةبا‬ ‫ثيسبوونى‬ ‫ئاو‬ ‫و‬ ‫هةوا‬ ‫طازى‬ ‫زيادبوونى‬ ‫و‬ ‫كاربؤ‬ ‫دوانؤكسيدى‬ ‫ن‬ CO2 ‫هؤكار‬ ‫كة‬ ‫ن‬ ‫ث‬ ‫زيادبوونى‬ ‫بؤ‬ ‫لة‬ ‫زةوى‬ ‫طةرماى‬ ‫ى‬ ‫هةروةها‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫كةمبوونةوةى‬ ‫ماددة‬ ‫(نةوتى‬ ‫فؤسيلةكان‬ ‫طا‬ , ‫ِةش‬‫ر‬ .)‫بةردين‬ ‫َوزى‬ ‫ل‬‫خة‬ ,‫زةوى‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬ ‫زى‬ ‫ضةن‬ ‫د‬ ‫َكى‬‫ي‬‫هؤكار‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫لة‬ ‫َن‬‫ي‬‫ِةضاوبكر‬‫ر‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫كة‬ ‫ترن‬ ,
  • 33. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 32 ‫ناوضةيةك‬ ‫ئةطةر‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫ماد‬ ‫دة‬ ‫فؤسي‬ ‫زؤربوو‬ ‫لةكانى‬ , ‫ئةو‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫بةتةنها‬ ‫ئةوا‬ ‫هؤى‬ ‫َتة‬‫ي‬‫دةب‬ ‫سةرضاوانة‬ ,‫بضن‬ ‫نةمان‬ ‫بةرةو‬ ‫تر‬ ‫َكى‬‫ي‬َ ‫ل‬‫سا‬ ‫ضةند‬ ‫لةوانةية‬ ‫و‬ ‫كةمبونةوةيان‬ ‫داها‬ ‫نةوةكانى‬ ‫هؤيةوة‬ ‫بةم‬ ‫سةرض‬ ‫لةم‬ ‫َبةشدةبن‬‫ي‬‫ب‬ ‫توو‬ . ‫اوانة‬ ‫ئةو‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫هةروةها‬ ‫بؤ‬ ‫سةرةكية‬ ‫َكى‬‫ي‬‫هؤكار‬ ‫وزانة‬ ‫جؤرة‬ ‫ثيسبوونى‬ ‫ذ‬ ‫ي‬ ‫ئاو‬ ‫و‬ ‫نطة‬ ‫و‬ ‫جيهانى‬ ‫بةرؤكى‬ ‫َشةيةكة‬‫ي‬‫ك‬ ‫كة‬ ‫هةوا‬ ‫طةرمى‬ ‫ثلةى‬ ‫بةرزبوونةوةى‬ ‫سةر‬ ‫كردؤتة‬ ‫كاريطةرى‬ ‫طرتووةو‬ ‫و‬ ‫زةوى‬ ‫زيادبوونى‬ ‫ِادةى‬‫ر‬ َ‫ى‬‫ش‬ َ‫ل‬‫خؤ‬ ‫و‬ ‫تؤز‬ ‫زيادبوونى‬ ‫و‬ ‫و‬ ِ‫ر‬ ‫ضةندان‬ ‫وداوى‬ ‫سروشتى‬ ‫َكردنيان‬ ‫ل‬‫ِؤ‬‫رت‬‫كؤن‬ ‫كة‬ .. ‫الفاو‬ ‫وةكو‬ ‫زؤر‬ ‫ئةستةم‬ ‫ة‬ .
  • 34. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 33 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 12 ‫ذينطة‬ ‫و‬ ‫وزة‬ ‫سةرضاوةكانى‬ ‫لة‬ ‫س‬ ‫ةرةتاى‬ ‫ِابردوو‬‫ر‬ ‫سةدةى‬ ‫َشكةوتووةكانى‬‫ي‬‫ث‬ ‫َاتة‬ ‫ل‬‫و‬ ‫زؤربةى‬ ‫جيهان‬ ‫ماددة‬ ‫فؤ‬ ‫س‬ ‫يل‬ , ‫نةوت‬ ,‫بةردين‬ ‫َوزى‬ ‫ل‬‫خة‬ ( ‫ةكان‬ ‫طازى‬ )‫زةوى‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بؤ‬ ‫َنا‬‫ي‬‫بةكاردةه‬ ‫يان‬ ‫وزةى‬ , ‫كارةبا‬ ‫تةكنةلؤذيا‬ ‫َشضوونى‬‫ي‬‫ث‬ ‫بةرةو‬ َ‫ل‬‫لةطة‬ ‫َام‬ ‫ل‬‫بة‬ ‫و‬ ‫ثةيدابوونى‬ ‫بونى‬ ‫كةم‬ ‫مةترسى‬ ‫كة‬ ‫َرت‬‫ي‬‫هؤب‬ ‫كينط‬ ‫بريدؤزى‬ ‫نةوتى‬ ‫ِاطةياند‬‫ر‬ , ‫ئةو‬ ‫كة‬ ‫بةوةدا‬ ‫ئاماذةى‬ ‫بريدؤزة‬ ‫نةوت‬ ‫كةمبوونةوةى‬ ‫بة‬ ‫ج‬ ‫تاوةكو‬ ‫كة‬ ‫َكة‬‫ي‬‫ؤر‬ ‫ن‬ ‫تر‬ ‫سةدةيةكى‬ ‫كؤتا‬ ‫بةرةو‬ ‫ةوت‬ ‫ى‬
  • 35. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 34 ‫َت‬‫ي‬‫دةض‬ . ‫كوردستان‬ ‫نةوتى‬ ‫يةدةطى‬ ‫ئةطةر‬ ‫بؤمنونة‬ 40 ‫مليار‬ ‫ثالنى‬ ‫لة‬ ‫وةكو‬ ‫نةوتى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫بةرميل‬ ‫وةزارةتى‬ ‫ه‬ ‫سروشتيةكاندا‬ ‫سامانة‬ ‫بطات‬ ‫اتووة‬ ‫ة‬ 2 ‫لة‬ ‫بةرميل‬ ‫مليؤن‬ ‫دواى‬ ‫ئةوا‬ ‫َكدا‬‫ي‬‫ِؤذ‬‫ر‬ 55 ‫تةواو‬ ‫كوردستان‬ ‫نةوتى‬ ‫تر‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫سا‬ ‫لة‬ ‫برييان‬ ‫َاتان‬ ‫ل‬‫و‬ .‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ثةيداكردنى‬ ‫َطرةوة‬‫ي‬‫ج‬ ‫وزةى‬ ‫كردةوة‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫وزةيةك‬ ‫كة‬ ‫وة‬ ‫َت‬‫ي‬‫هةب‬ ‫بةردةوامى‬ ‫هةروةها‬ ‫بؤ‬ ‫زيانى‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫َن‬‫ي‬‫خاو‬ ‫وزةيةكى‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫و‬ ‫ذينطة‬ ‫هةوا‬ ‫َت‬‫ي‬‫نةب‬ , ‫ئةو‬ ‫يش‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫وزة‬ ‫نو‬ ‫َبو‬‫ي‬ ‫وةكان‬ ‫ن‬ ‫كة‬ ‫ياخود‬ ‫ثاك‬ ‫وزةى‬ ‫َني‬ ‫ل‬‫َدة‬‫ي‬‫ث‬ ‫سةوزيان‬ ‫وزةى‬ .
  • 36. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 35 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 13 ‫كارةباى‬ ‫و‬ ‫وزة‬ ‫جؤرى‬ ‫بةره‬ ‫ةمها‬ ‫توو‬ - ‫َشبينيكراو‬‫ي‬‫ث‬ ‫ئةو‬ ‫ئةوانيش‬ ‫كة‬ ‫دةبن‬ ‫جؤر‬ ‫دوو‬ ‫دابةشى‬ ‫َبووةوةكان‬‫ي‬‫نو‬ ‫وزو‬ ‫نا‬ ‫يان‬ ‫ِاستةوخؤ‬‫ر‬ ‫كاريطةرى‬ ‫كة‬ ‫نويبوةوانةى‬ ‫وزة‬ ‫جؤرة‬ ‫نيي‬ ‫لةسةر‬ ‫خؤريان‬ ‫وزة‬ ‫ِاستةوخؤى‬‫ر‬ ‫َكشان‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫وزةى‬ ‫وةكو‬ ,‫ة‬ ‫داكشانى‬ ‫و‬ ‫دةريا‬ ‫ئاوى‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫شةثؤ‬ .‫زةوى‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬ ‫طةرماى‬ ‫وزةى‬ ‫و‬
  • 37. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 36 ‫جؤرة‬ ‫ئةو‬ ‫دووةميان‬ ‫جؤرى‬ ‫وز‬ ‫كاريطةرى‬ ‫كة‬ ‫وزانةن‬ ‫ةى‬ ‫ئينجا‬ ,‫لةسةرة‬ ‫خؤريان‬ ‫كاريطةريةكة‬ ‫ِاستةوخؤ‬‫ر‬ ‫وةكو‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬ َ‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ ‫كة‬ ‫خؤر‬ ‫وزةى‬ ‫وزةى‬ ‫و‬ ‫طةرمى‬ ‫نانى‬ ‫كة‬ ‫ِاستةوخؤ‬‫ر‬‫نا‬ ‫يان‬ ‫كارةبا‬ ‫وز‬ ‫هايدرؤثا‬ ‫ةى‬ ,‫با‬ ‫وزةى‬ , ‫وةر‬ ‫دةرياكان‬ ‫زةرياو‬ ‫طةرماى‬ ‫وزةى‬ .‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطر‬ .... ‫َبو‬‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬ ‫الوازى‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫خا‬ ‫وةك‬ ‫ان‬ ‫و‬ ‫ناوةكى‬ ‫وزةى‬ ‫بة‬ ‫بةبةراورد‬ ‫ماددة‬ ‫وزة‬ ‫كة‬ ‫ئةوةية‬ ‫فؤسليةكان‬ ‫ضوستى‬ ‫نويبوةوةكان‬ ‫لة‬ ‫كةمرتة‬ ‫با‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫ضوستى‬ ‫منونة‬ ‫بؤ‬ ‫كةمة‬ ‫َنانيان‬‫ي‬‫بةكاره‬ 29 ‫وةهةروةها‬ , % ‫هة‬ ‫ِى‬‫ر‬‫ض‬ ‫بونيان‬ ‫َت‬‫ي‬‫ناتوانر‬ ‫و‬ ‫ِانداية‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫لة‬ ‫ِؤذ‬‫ر‬ 24 ‫ك‬ ‫ا‬ ‫َرو‬‫ي‬‫تذم‬ ‫ب‬ ‫َك‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬ ‫هةموو‬ ‫لة‬ ‫و‬ َ‫ل‬‫سا‬ ‫َذاى‬‫ي‬‫ةدر‬ ‫سوديان‬ ‫َو‬‫ي‬‫ل‬ ‫ةربطري‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫بةطو‬ ‫خؤر‬ ‫تيشكى‬ ‫ِى‬‫ر‬‫ب‬ ‫منونة‬ ‫بؤ‬ ,‫َت‬‫ي‬ .‫َت‬‫ي‬‫ِر‬‫ؤ‬‫دةط‬ َ‫ل‬‫سا‬ ‫وةرزةكانى‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫بةطو‬ ‫َانة‬ ‫ل‬‫سا‬ ‫و‬ ‫ِؤذ‬‫ر‬ ‫و‬ ‫شةو‬
  • 38. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 37 :‫دووةم‬ ‫َطاكانى‬‫ي‬ِ‫ر‬ .‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫و‬ ‫لة‬ ‫وزة‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫جياوازى‬ ‫بةهؤى‬ ‫كة‬ ‫كرد‬ ‫بامسان‬ ‫ةكو‬ ‫هةية‬ ‫َطامان‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫ضةندان‬ ‫تر‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬ ‫بؤ‬ ‫َكةوة‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬ ‫بؤ‬ .‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫نية‬ ‫مةرج‬ , ‫هةية‬ ‫خؤى‬ ‫الوازى‬ ‫َزو‬‫ي‬‫بةه‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫خا‬ ‫و‬ ‫َطاية‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫هةر‬ ‫َطايةك‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫ئةطةر‬ ‫بوو‬ ‫كةم‬ ‫سوتةمةنيةكةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫َضووى‬‫ي‬‫ت‬ ‫ئةوا‬ ‫َطاية‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫و‬ ‫بةردةوامى‬ ‫لة‬ ‫بري‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ,‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫باش‬ ‫كى‬ ‫لة‬ ‫بري‬ ,‫بكةيتةوة‬ ‫سوتةمةنيةكة‬ ‫بةردةستبوونى‬ ‫نرخى‬ ‫َنان‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫ى‬ ‫ك‬ ‫بكةيتةوة‬ ‫يةكة‬ ‫ضةندى‬ ‫ئاية‬ ‫ة‬ ‫دة‬ ‫تاوةكو‬ ‫َت‬‫ي‬‫َدةض‬‫ي‬‫ت‬ ‫ط‬ ‫ا‬ ‫بةكار‬ ‫دةستى‬ ‫تة‬ ‫َنةر‬‫ي‬‫ه‬ ‫ئةوةى‬ ‫هةروةها‬ , ‫ذينطة‬ ‫ثاراستنى‬ ‫طرنطرتة‬ ‫هةمووى‬ ‫لة‬ ‫هةواية‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫و‬ . َ‫ي‬‫ر‬ ‫طرنطرتين‬ ‫وزةى‬ ‫زؤرى‬ ‫َكى‬‫ي‬ِ‫ر‬‫ب‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫كة‬ ‫طاكان‬ ,‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫لة‬ ‫بريتني‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬ َ‫ى‬‫ث‬ ‫كارةبايى‬
  • 39. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 38 ‫و‬ ,‫ناوةكى‬ ,‫َوز‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫كارؤئاوى‬ ‫و‬ ‫ئابوورى‬ ‫بة‬ ‫ثشت‬ ‫كة‬ . .‫دةبةسنت‬ ‫َاتةكة‬ ‫ل‬‫و‬ ‫وزةى‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 14 ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بؤ‬ ‫بةكارهاتوو‬ ‫وزةى‬ ‫بؤمنونة‬ ‫و‬ ‫ئاوى‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫هيندستان‬ ‫و‬ ‫ضني‬ ‫َاتانى‬ ‫ل‬‫و‬ ‫بؤ‬ ‫ناو‬ ‫َاتى‬ ‫ل‬‫ِؤذهة‬‫ر‬ ‫َاتانى‬ ‫ل‬‫و‬ ‫بؤ‬ ‫َام‬ ‫ل‬‫بة‬ , ‫طوجناوة‬ ‫َوز‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫كة‬ ‫ِاست‬‫ر‬‫ة‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطر‬ ‫كوردستانيش‬ ‫و‬ ‫َراق‬‫ي‬‫ئ‬ ‫و‬ ‫طازى‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬
  • 40. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 39 ‫طوجناوة‬ ‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ ( ‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫كة‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫خؤر‬ ‫وزةى‬ ‫لة‬ ‫جطة‬ ‫ئةوة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َببينر‬‫ي‬‫ل‬ ‫سوودى‬ ) . ‫با‬ ‫لة‬ ‫سة‬ ‫دواتر‬ ‫كانى‬ ‫ط‬ ‫باسى‬ ‫َطايانة‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫ئةو‬ ‫رنطرتين‬ ‫دة‬ ‫كةين‬ ‫كة‬ َ‫ي‬‫دةه‬ ‫بةكار‬ ‫جيهان‬ ‫َاتانى‬ ‫ل‬‫و‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بؤ‬ ‫َن‬‫ي‬‫نر‬ , ‫هةرو‬ ‫ةها‬ ‫لة‬ ‫سةر‬ ‫دةخةينة‬ ‫تيشك‬ ‫َك‬‫ي‬‫باس‬ ‫هةر‬ َ‫ل‬‫طة‬ ‫بوونى‬ .‫كوردستان‬ ‫لة‬ ‫َطاكة‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫طوجناوى‬ ‫و‬ ‫وزةكة‬ ‫سةرضاوةى‬ 1 - َ‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫نانى‬ ‫كارةباى‬ (‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ thermal power station .) 2 - ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫كارةباى‬ ‫ناوةكى‬ nuclear power station) .) 3 - ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫كارؤئاو‬ ‫ى‬ ( hydo power station .)
  • 41. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 40 4 - ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫كارةباى‬ (‫طازى‬ ‫و‬ ‫ديزل‬ gas power station .) 5 - (‫با‬ ‫بةهؤى‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ wind power station .) 6 - َ‫ي‬‫و‬ ‫خؤر‬ ‫وزةى‬ ‫بةهؤى‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ستطةى‬ ( solar power station .) 7 - ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫زيندووةكان‬ ‫خانة‬ ( Biomass power plant ) . 8 - ‫طةرماى‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬ ‫زةوى‬ ( Geothermal power plant ) . 9 - ‫َكشان‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫داك‬ ‫و‬ ‫ش‬ ‫انى‬ ‫دةرياكان‬ ( Tidal power plant ) .
  • 42. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 41 10 - ‫دةرياكان‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫شةثؤ‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ( wave power plant ) . ‫يةكةم‬ : - ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫كارةباى‬ (‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ thermal-steam power station ) : ‫وزةى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫ِدر‬‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫طةرمى‬ ‫وزةى‬ ‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫لة‬ ‫دةستكةوتنى‬ , ‫كارةبا‬ ‫هؤى‬ ‫بة‬ ‫طةرميش‬ ‫وزةى‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫فؤس‬ ‫وزة‬ ‫يل‬ ‫ةكانةوةية‬ ‫طازى‬ ‫و‬ ‫نةوت‬ ‫و‬ ‫بةردين‬ ‫َوزى‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫وةكو‬ ‫زةوى‬ ‫َر‬‫ي‬‫ذ‬ , ‫طازو‬ .‫ايل‬ ‫هتد‬ . . ‫ئةو‬ , ‫طةورةية‬ ‫قةبارةيان‬ ‫و‬ ‫زؤرة‬ ‫َضووى‬‫ي‬‫ت‬ ‫َستطانة‬‫ي‬‫و‬ ‫جؤرة‬ ‫ئاوةكة‬ ‫كردنى‬ ‫َم‬ ‫ل‬‫بةهة‬ ‫بؤ‬ ‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫سوتةمةنى‬ ‫كةمى‬ ‫َام‬ ‫ل‬‫بة‬ , ‫ئاب‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫هةروةها‬ ‫زيات‬ ‫سودى‬ ‫وريةوة‬ ‫طوجناو‬ ‫ضونكة‬ ‫رة‬ ‫و‬ ‫تر‬ .‫زياترة‬ ‫بةردةوامى‬
  • 43. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 42 ‫ئاو‬ ‫طةرمكردنى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ ‫سوتةمةنيةكة‬ ‫كة‬ ‫ئةوةى‬ ‫بةهؤى‬ ‫د‬ ‫ئةوا‬ ‫نزيك‬ ‫َستطةكة‬‫ي‬‫و‬ ‫دانانى‬ ‫َنى‬‫ي‬‫شو‬ ‫َت‬‫ي‬‫ةب‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬ .‫ئاو‬ ‫و‬ ‫سوتةمةنى‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫َوزى‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫كة‬ ‫َستطانةى‬‫ي‬‫و‬ ‫ئةو‬ ‫بةكارد‬ ‫بةردين‬ ‫َنن‬‫ي‬‫ةه‬ ‫وةكو‬ ‫َويست‬‫ي‬‫ث‬ ‫ئةوا‬ ‫سوتةمةنى‬ ‫ة‬ ‫لة‬ ِ‫ر‬‫ف‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫نزيك‬ ‫َوزةكة‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫بةكارهاتووى‬ ‫ثامشاوةى‬ ‫َدانى‬‫ي‬ .‫بن‬ ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 15 ‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
  • 44. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 43 ‫َكهاتة‬‫ي‬‫ث‬ ‫ه‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫ئيشكردنى‬ ‫و‬ ‫لة‬ ‫نزيكة‬ ‫َمى‬ ‫ل‬‫ة‬ ‫تياياندا‬ ‫كة‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫ترى‬ ‫جؤرةكانى‬ ‫ب‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةكاردةه‬ ‫طةرمى‬ ‫وزةى‬ ,‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫ؤ‬ ‫و‬ ‫ناوةكى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ , ‫سايكل‬ ‫كؤمباين‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫وةكو‬ ..‫خؤر‬ ‫تيشكى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ . ‫كاركردنى‬ ‫ضؤنيةتى‬ ‫جؤرى‬ ‫بة‬ ‫ثشت‬ ‫هةملى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫سوتةمةنيةكةو‬ ‫سوتانى‬ ‫تواناى‬ ‫َوازى‬‫ي‬‫ش‬ ‫بؤمنونة‬ ,‫َت‬‫ي‬‫دةبةست‬ ‫طواستنةوةو‬ ‫و‬ ‫دةستكةوتن‬ ‫خةزنكردنى‬ َ‫ل‬‫لةطة‬ ‫َوز‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫َكهاتةكا‬‫ي‬‫ث‬ ‫خ‬ ‫نةوتى‬ ‫نى‬ ( ‫او‬ ‫سروشتى‬ ‫طازى‬ ‫و‬ ‫نةوت‬ ,‫طازوايل‬ ) .‫جياوازة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫زؤربةى‬ ‫ِابردوو‬‫ر‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫سا‬ ‫ضةند‬ ‫لة‬ ‫َنا‬‫ي‬‫دةه‬ ‫بةكار‬ ‫بةردينيان‬ ‫َوزى‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫كة‬ ‫كارةبا‬ ‫سوتةمةني‬ ‫ةكةيان‬ ‫و‬ ‫َنان‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫كة‬ , ‫سروشتى‬ ‫طازى‬ ‫بؤ‬ ‫ِيوة‬‫ر‬‫طؤ‬
  • 45. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 44 ‫ثيسبوونى‬ ‫سةر‬ ‫بؤ‬ ‫كاريطةرى‬ ‫ذينطة‬ ‫لة‬ ‫باشرتة‬ ‫َوزى‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫ب‬ ‫بةردين‬ ‫َوزى‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫كاربؤنةى‬ ‫دوانؤكسيدى‬ ‫ئةو‬ .‫ةردين‬ ‫طازى‬ ‫كاربؤنى‬ ‫دوانؤكسيدى‬ ‫َندةى‬‫ي‬‫دووه‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ثةيدا‬ .‫سروشتية‬ ‫ئ‬ ‫كةوتؤتة‬ ‫بةردين‬ ‫َوزى‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫يةدةطى‬ ‫زؤرترين‬ ‫ِوسيا‬‫ر‬ , ‫ةمةريكا‬ ‫لة‬ ‫هيندستان‬ ‫و‬ ‫ضني‬ ‫َنانةوة‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫هةروةها‬ , ‫ضني‬ ‫و‬ ‫جيها‬ ‫لة‬ ‫َن‬‫ي‬‫د‬ ‫يةكةم‬ ‫ثلةى‬ ‫زؤربةى‬ ‫وةكو‬ ‫كوردستانيش‬ .‫ن‬ ‫ب‬ ‫دةوروبةر‬ ‫َاتانى‬ ‫ل‬‫و‬ .‫بةردين‬ ‫َوزى‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫بوونى‬ ‫لة‬ ‫َبةشن‬‫ي‬ ‫بةرامبةردا‬ ‫لة‬ ‫خاو‬ ‫نةوتى‬ ‫زؤرى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫يةدةط‬ ‫خاوةنى‬ ‫كوردستان‬ ‫دةتو‬ ‫كة‬ ‫َرزةويية‬‫ي‬‫ذ‬ ‫طازى‬ ‫و‬ ‫سوديان‬ ‫ئاسان‬ ‫َوةيةكى‬‫ي‬‫بةش‬ ‫َت‬‫ي‬‫انر‬ .‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫لة‬ ‫سوتةمةنى‬ ‫وةكو‬ ‫َت‬‫ي‬‫َوةربطري‬‫ي‬‫ل‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫ر‬ ‫لة‬ ‫َطة‬‫ي‬ ‫دروستكردنى‬ ‫ى‬ boiler ‫طةرم‬ ‫ئاو‬ ‫كؤمباين‬ ‫سيستةمى‬ ‫بة‬ ‫ياخود‬ ‫َم‬ ‫ل‬‫بةهة‬ ‫بوون‬ ‫تاوةكو‬ ‫َت‬‫ي‬‫بكر‬
  • 46. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 45 ‫يةكةكانى‬ ‫لة‬ ‫طةرميةيى‬ ‫ئةو‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫بة‬ ‫ئةويش‬ َ‫ل‬‫سايك‬ ‫ط‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةردةض‬ ‫طازى‬ .‫ئاوةكة‬ ‫كردنى‬ ‫ةرم‬ َ‫ل‬‫سايك‬ ‫كؤمباين‬ ‫جؤرى‬ ‫و‬ ‫بؤيلةر‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫َطةى‬‫ي‬‫ر‬ ‫هةردوو‬ .‫هةية‬ ‫بوونى‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ ‫كةوتؤتة‬ ‫خةبات‬ ‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫يةكةى‬ ‫دوو‬ ‫لة‬ ‫طةورة‬ ‫َى‬‫ي‬‫ز‬ ‫نزيك‬ 150 ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫ميطاواتى‬ , ‫َت‬‫ي‬‫د‬ ‫ِةش‬‫ر‬ ‫نةوتى‬ ‫هةريةكةيةك‬ ‫لة‬ ‫َم‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫بة‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةكاردةه‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫كردنى‬ ‫سو‬ ‫بؤ‬ ‫َمةكة‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫و‬ ‫تؤرباين‬ ‫ِانةوةى‬‫ر‬ ‫جةنةرةيتؤ‬ .‫ر‬ ‫هةو‬ ‫طازى‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫هةروةها‬ ‫جؤرى‬ ‫لة‬ ‫َمانى‬‫ي‬‫سل‬ ‫َرو‬‫ي‬‫ل‬ ‫كؤمبا‬ ‫تؤرباينى‬ ‫طزؤزى‬ ‫لة‬ ‫دةرضوو‬ ‫طةرمى‬ ‫كة‬ ‫سايكلن‬ ‫ين‬ َ‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةكاردةه‬ ‫طازى‬ ‫تةوة‬ َ ‫ل‬‫هة‬ ‫بة‬ ‫بؤ‬ ‫لة‬ ‫َوةية‬‫ي‬‫بةش‬ .‫ئاو‬ ‫مكردنى‬ 1000 ‫طازى‬ ‫ميطاواتى‬ ‫توانراوة‬ 500 ‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫ميطاوات‬
  • 47. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 46 ‫زياتر‬ ‫دواتر‬ ‫باسةكانى‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةرهةمبه‬ ‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫َطةى‬‫ي‬‫ر‬ ‫ئ‬ ‫سةر‬ ‫دةخةينة‬ ‫تيشك‬ .‫َستطانة‬‫ي‬‫و‬ ‫جؤرة‬ ‫ةو‬ . ‫هةروةها‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫وةربطريدر‬ ‫خؤر‬ ‫طةرمى‬ ‫وزةى‬ ‫لة‬ ‫سوود‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫بؤ‬ ‫تر‬ ‫شلةيةكى‬ ‫هةر‬ ‫ياخود‬ ‫ئاو‬ ‫طةرمكردنى‬ ‫َم‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫و‬ ‫تؤرباين‬ ‫ِانةوةى‬‫ر‬‫سو‬ ‫و‬ ‫جةنةرةيتؤ‬ .‫ر‬ ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 16 ‫خةبات‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬
  • 48. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 47 ‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫دواى‬ , ‫طةرمى‬ ‫وزةى‬ ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ ‫طةرمى‬ ‫وزةى‬ ‫كردنى‬ ‫طةرم‬ ‫بؤ‬ ‫ئ‬ ‫ناو‬ ‫اوى‬ ( Boiler ‫)ةكان‬ ‫طةرمى‬ ‫ثلةيةكى‬ ‫تا‬ ‫وا‬ ‫َم‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫َتة‬‫ي‬‫بب‬ ‫كة‬ ‫ئةو‬ . ‫زؤرة‬ ‫ثةستانى‬ ‫و‬ ‫طةرمى‬ ‫ثلةى‬ ‫َمة‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫و‬ ‫هؤية‬ ‫بة‬ ‫تؤرباين‬ ‫ناو‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫َردر‬‫ي‬‫دةن‬ ‫وة‬ ‫تؤرباين‬ ‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫ى‬ ‫َتةوة‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةسو‬ ‫ميكانيكى‬ ‫وزةى‬ ‫بؤ‬ ‫َم‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫وزةى‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ . ‫جةنةرةيتؤ‬ ‫ر‬ ‫بة‬ ‫َك‬‫ي‬‫شةفت‬ ‫بة‬ ‫راستةوخؤ‬ ‫ةكة‬ ‫بةسرتاو‬ ‫تؤرباين‬ ‫ةتةوة‬ ِ‫و‬‫س‬ ‫لةطةل‬ , ‫ئةوا‬ ‫تؤرباين‬ ‫رانى‬ ‫بةشى‬ rotor ‫جةنةرةيتؤ‬ ‫بة‬ ‫رةكة‬ ‫َراى‬‫ي‬‫خ‬ ‫هةمان‬ ‫بةشى‬ rotor ‫ى‬ ‫تؤرباينةك‬ ‫ة‬ ‫َتةوة‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةسو‬ , ‫لة‬ ِ‫ر‬‫سو‬ ‫ئةجنامى‬ ‫بةشى‬ ‫انةوةى‬ rotor ‫تيادا‬ ‫موطناتيسى‬ ‫بوارى‬ ‫لةبةشى‬ ‫و‬ , ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫دروست‬ stator ‫بةرهةم‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َلةكانى‬‫ي‬‫ه‬ ‫و‬ ِ‫ر‬‫بطؤ‬ ‫بةهؤى‬ ‫ثاشان‬ ,‫َت‬‫ي‬‫د‬ ‫كارةباكة‬ ‫طواستنةوة‬ .‫دابةشكردن‬ ‫َستطةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫بؤ‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطوازر‬
  • 49. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 48 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 17 ‫َستط‬‫ي‬‫و‬ ‫َكهاتةكانى‬‫ي‬‫ث‬ ‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫ةى‬ ‫َكهاتةكانى‬‫ي‬‫ث‬ :‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ 1 . ‫سوتةمةنى‬ ‫وةرطرتنى‬ unloading : ‫بةشةى‬ ‫لةو‬ ‫بريتية‬ ‫ئ‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫وةردةطري‬ ‫سوتةمةنيةكة‬ ‫تيايدا‬ ‫كة‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫امادةدةكر‬ ‫ئةو‬ ‫كارى‬ , ‫سوتان‬ ‫سوتةمةنيةكة‬ ‫جؤرى‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫بةشة‬
  • 50. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 49 ‫طواست‬ ‫كارى‬ ‫بةردين‬ ‫َوزى‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫لة‬ ‫بؤمنونة‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫نةوة‬ ‫َت‬‫ي‬‫ئامادةب‬ ‫ئةوةى‬ ‫بؤ‬ ‫َوزةكانة‬ ‫ل‬‫خةل‬ ‫ثارضةكردنى‬ ‫ثارضة‬ ‫و‬ .‫سوتان‬ ‫بؤ‬ ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 18 ‫بةردين‬ ‫َوزى‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫وةرطرتنى‬ ‫بةشى‬ 2 . ِ‫ر‬‫ف‬ ( ‫ن‬ furnace : ) - َ‫ي‬‫ث‬ َ‫ي‬‫كد‬ ‫ت‬ ‫بؤ‬ ‫طةورة‬ ‫َكى‬‫ي‬‫ذوور‬ ‫لة‬ ‫سوتان‬ ‫دن‬ , ‫سوتةمةنيةكة‬ ‫ى‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫فرنةكة‬ ‫جؤرى‬ ‫َوةو‬‫ي‬‫ش‬ ..‫بةكارهاتوو‬ ‫سوتةمةنى‬ ‫جؤرى‬ ‫ِانى‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫بةطو‬
  • 51. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 50 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 19 ‫َكهاتةكانى‬‫ي‬‫ث‬ ‫و‬ ‫بؤيلةر‬ 3 . ‫بؤيلةر‬ boiler : - ‫بريتيية‬ ‫لة‬ ‫ئاو‬ ‫َمكردنى‬ ‫ل‬‫بةهة‬ ‫َنى‬‫ي‬‫شو‬ ,‫َت‬‫ي‬‫دةكةو‬ ‫دةستمان‬ ‫ِنةوة‬‫ر‬‫ف‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫طةرميةى‬ ‫ئةو‬ ‫بةهؤى‬ ‫ط‬ ‫َكى‬‫ي‬‫تانك‬ ‫لة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫كاتدا‬ ‫زؤربةى‬ ‫لة‬ ,‫َت‬‫ي‬‫دةض‬ ‫ةورة‬ ِ‫ر‬‫ف‬ ‫بؤيلةرةكة‬ ‫نةكةو‬ .‫بةيةكةوةن‬
  • 52. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 51 4 . ‫تؤ‬ ‫رباين‬ turbine : - ‫ثارضةيةكى‬ ‫لة‬ ‫بريتية‬ ‫تورباين‬ ‫ثتةو‬ ِ‫ر‬‫ثة‬ ‫َوة‬‫ي‬‫ش‬ ‫ثارضةى‬ ‫ضةندين‬ ‫كة‬ ‫دار‬ ‫تةوةر‬ ‫ى‬ ‫لةدةور‬ ‫بةسرتاون‬ ‫َك‬‫ي‬‫شةفت‬ ‫َك‬‫ي‬‫كةكات‬ ‫َم‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫دةدات‬ ‫ثةرةكان‬ ‫لة‬ ‫ِانةوةى‬‫ر‬‫سو‬ ‫هؤى‬ ‫َتة‬‫ي‬‫دةب‬ , ‫د‬ ‫ِانةوةكةى‬‫ر‬‫سو‬ ‫َرايى‬‫ي‬‫خ‬ ‫ةطاتة‬ 3000 ‫دةقي‬ ‫لة‬ ‫خول‬ ‫قةيةك‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫و‬ )‫َنسى(لةرةلةرى‬‫ي‬‫فريكو‬ ‫كارةباى‬ ‫سيستةمى‬ ‫لة‬ ‫بةكارهاتوو‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةطؤر‬ ‫َاتة‬ ‫ل‬‫و‬ ‫ئةو‬ . َ‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةطؤر‬ ‫تؤرباين‬ ‫ديزاينى‬ ‫َوةو‬‫ي‬‫ش‬ ‫و‬ ‫جؤر‬ ‫و‬ ِ‫ر‬‫ب‬ ‫رةى‬ ‫طةرمى‬ ‫ثلةى‬ ‫و‬ ‫ثةستان‬ ‫و‬ ‫َرايى‬‫ي‬‫خ‬ ‫َمةكة‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫زؤربةى‬ ‫لة‬ , َ‫ي‬‫د‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫بةش‬ َ‫ى‬‫س‬ ‫لة‬ ‫تؤرباين‬ ‫َستطةكان‬‫ي‬‫و‬ ‫ئةوانيش‬ ‫كة‬ ‫ت‬ ‫ثةست‬ ‫تؤرباينى‬ , ‫بةرز‬ ‫ثةستان‬ ‫تؤرباينى‬ ‫تؤرباينى‬ , ‫مامناوةند‬ ‫ان‬ ‫نزم‬ ‫ثةستان‬ .
  • 53. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 52 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 20 ‫تؤرباين‬ 5 . ‫َن‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫كارةبا‬ ‫ى‬ generator/alternator : ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ ‫بةشى‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫د‬ rotor ‫خوالوة‬ ‫ِاس‬‫ر‬ ‫كة‬ ‫بة‬ ‫تةوخؤ‬ ‫سرتاوة‬ ‫بةشى‬ ‫و‬ ‫تؤرباينةكة‬ ‫شةفتى‬ ‫بة‬ stator ‫هةردوو‬ , ‫ضةسثاو‬ ‫بوارى‬ ‫هؤيانةوة‬ ‫بة‬ ‫كة‬ ‫مس‬ ‫ى‬ ‫َل‬‫ي‬‫ت‬ ‫بة‬ ‫َضراون‬‫ي‬‫ث‬ ‫بةشةكة‬ ‫موطناتيسى‬ rotor ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫و‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطوازر‬ َ‫ي‬ ‫ت‬ ‫ب‬ ‫ؤ‬ ‫بةشى‬ ‫جةمسةرةكانى‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫تةزووى‬ stator .....
  • 54. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 53 ‫ج‬ ‫بضوكى‬ ‫طةورةو‬ ‫ةنةرةيتؤ‬ َ‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫رةكة‬ ‫رةى‬ ‫ِانى‬‫ر‬‫طؤ‬ ‫َستطةكة‬‫ي‬‫و‬ ‫قةبارةى‬ ... 6 . ‫دوكة‬ َ ‫ل‬ ‫َش‬‫ي‬‫ك‬ chimney ‫طةرمى‬ ‫دذة‬ ‫مادةى‬ ‫لة‬ : ‫ضونة‬ ‫بؤ‬ ‫بةرزة‬ ‫لولةيةكى‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫درووستكراوةو‬ ‫دةرةوةى‬ ‫سوتاو‬ ‫طازى‬ ‫ثامشاوةى‬ ‫ذ‬ ‫َكى‬‫ي‬‫طاز‬ ‫كة‬ ‫بؤ‬,‫ةهرة‬ ‫ئةو‬ ‫ثامشاوةى‬ ‫ئةوةى‬ .‫ذينطة‬ ‫ثيسبوونى‬ ‫هؤى‬ ‫َتة‬‫ي‬‫نةب‬ ‫طازة‬
  • 55. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 54 ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫ذمارة‬ 21 ‫َش‬‫ي‬‫َك‬ ‫ل‬‫دووكة‬ ‫ثيشاندانى‬ ‫و‬ ‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ 7 . ‫خةستكةرةوة‬ condenser ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ ‫كة‬ ‫ئةوبةشةية‬ : ‫دوابةشى‬ ‫لة‬ ‫َمةى‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫ئةو‬ ‫ئاوى‬ ‫وكردنةوة‬ ‫ساؤدكرنةوة‬ ‫بؤ‬ ‫ِبا‬‫ر‬‫تؤ‬ ‫سودى‬ ‫بارة‬ ‫دوو‬ ‫ئةوةى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةردةض‬ ‫ين‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫بة‬ ‫ئةويش‬ , ‫َتةوة‬‫ي‬‫َوةربطريدر‬‫ي‬‫ل‬ cooling
  • 56. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 55 tower ‫ش‬ ‫بة‬ ‫ياخود‬ ‫َوةى‬‫ي‬ air cooled condenser . 8 . ‫ياريدةدةرةكان‬ ‫َرة‬‫ي‬‫ئام‬ auxiliary ‫لة‬ ‫بريتية‬ : ‫و‬ ‫ثةمث‬ ‫لة‬ ‫زؤر‬ ‫ذمارةيةكى‬ ‫َنةرى‬‫ي‬‫بزو‬ ‫كارةبايى‬ ‫و‬ ‫طةرمى‬ ‫ِى‬‫ر‬‫ِة‬‫ر‬‫طؤ‬ heat exchanger ‫و‬ ‫َن‬‫ي‬‫شو‬ ‫ى‬ ‫َكر‬ ‫ل‬‫َؤ‬‫رت‬‫كؤن‬ ‫َم‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫ثةستانى‬ ‫زيادكردنى‬ ‫و‬ ‫دن‬ ‫و‬ ‫بؤكاركردنى‬ ‫دةرن‬ ‫يارمةتى‬ ‫كة‬ ‫تر‬ ‫َرى‬‫ي‬‫ئام‬ ‫ضةندين‬ َ‫ي‬‫و‬ ‫ستطةكة‬ ( ‫لةوانة‬ dearator boiler feed water pump, raw water pump, drum ) . 9 . ‫ئاو‬ ‫ضاككردنى‬ ‫ثاككردنةوةو‬ ‫سيستةمى‬ water treatment system ‫بؤ‬ ‫هاتوو‬ ‫ئاوى‬ ‫سيستةمةدا‬ ‫لةم‬ : َ‫ي‬‫و‬ ‫كيمياى‬ ‫ماددةى‬ ‫هؤى‬ ‫بة‬ ‫و‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫ثاكدةكر‬ ‫ستطة‬ .‫بؤيلةر‬ ‫لة‬ ‫ى‬ ‫َنان‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫ئامادةدةكر‬
  • 57. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 56 :‫دووةم‬ ‫َست‬‫ي‬‫و‬ ‫ب‬ ‫طةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫ةرهةمه‬ ‫كارةباى‬ ‫ناوةكى‬ nuclear power station) ) ‫بة‬ ‫جؤرةكانى‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫يةك‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫كارةباى‬ (‫َمى‬ ‫ل‬‫هة‬ thermal power station ‫لةسةر‬ , ‫َت‬‫ي‬‫دادةنر‬ ) ‫بةهؤيى‬ ‫َمة‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫دةستكةوتنى‬ ‫كة‬ ‫ئيشدةكات‬ ‫بنضينة‬ ‫هةمان‬ ‫وزةى‬ ‫ِانةوةي‬‫ر‬‫سو‬ ‫هؤيى‬ ‫َتة‬‫ي‬‫دةب‬ ‫هةملةكة‬ ‫َزى‬‫ي‬‫ه‬,‫طةرمى‬ ‫ى‬ ‫تؤرباينةكة‬ , ‫لةطةل‬ ‫تؤرباينةكة‬ ‫ِانةوةى‬‫ر‬‫سو‬ ‫بةشى‬ rotor ‫لة‬ ‫ج‬ ‫ةنةرةيتؤ‬ ‫ر‬ ‫بةهؤيةوة‬ ‫كة‬, ‫َتةوة‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةسو‬ ‫ةكة‬ ‫لةجةمسةرةكانى‬ stator .‫َت‬‫ي‬‫دةكةو‬ ‫دةست‬ ‫كارةبامان‬ ‫وزةى‬ ‫لة‬ ‫بريتيية‬ ‫ويستطانة‬ ‫جؤرة‬ ‫لةم‬ ‫جياوازة‬ ‫ئةوةيى‬ ‫بةالم‬ .‫طةرمى‬ ‫وزةى‬ ‫دةستكةوتنى‬ ‫بؤ‬ ‫بةكارهاتوو‬ ‫وزةى‬ ‫سةرضاوةى‬ َ‫ي‬‫و‬ ‫لة‬ َ ‫مل‬‫هة‬ ‫ستطةيى‬ َ ‫ل‬‫خة‬ ‫ى‬ ‫جؤرةكانى‬ ‫ياخود‬ ‫وز‬ ‫سوتةمةنى‬ ‫تريى‬
  • 58. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 57 ‫بةكاردةهات‬ ‫وي‬ ‫لة‬ ‫بةالم‬ َ ‫ستطةيى‬ ‫ناوةكى‬ ‫كورةى‬ ‫ناوةكى‬ nuclear reactor ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ . ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 21 ‫كا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةيةكى‬‫ي‬‫و‬ ‫لة‬ ‫ناوةكى‬ ‫رةباى‬ ‫ئةمةريكا‬ ‫ناوةكى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫َكديت‬‫ي‬‫ث‬ ِ‫ر‬‫ف‬ ‫لة‬ ‫ديوارى‬ ‫بة‬ ‫كة‬ ‫ناوةكى‬ ‫نيكى‬ ‫ناوةكى‬ ‫تيشكى‬ ‫دذة‬ َ‫ي‬‫ث‬ ‫ضينيك‬ ‫ضةند‬ ‫ولة‬ ‫دراوة‬ ‫دةورة‬ َ‫ي‬‫كد‬ ,‫ت‬
  • 59. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 58 ‫لة‬ ‫ضينيك‬ ‫و‬ ‫ئاسن‬ ‫و‬ ‫ئاو‬ ‫لة‬ ‫بريتني‬ ‫ضينةكان‬ ‫ضيمةنتؤ‬ ‫كة‬ ‫ئةو‬ ,‫مةتر‬ ‫دوو‬ ‫دةطاتة‬ ‫ثانيةكةى‬ ‫و‬ ‫كاركةران‬ ‫ثاراستنى‬ ‫بؤ‬ ‫ةش‬ ‫دةورو‬ ‫ذينطةيى‬ .‫ناوةكى‬ ‫تيشكى‬ ‫بةرلة‬ ‫ضؤن‬ ‫كة‬ ‫ناوةكى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫دانانى‬ ‫دواى‬ ‫طرنطة‬ ‫ئةوةى‬ ‫دة‬ ‫ناوكيةكة‬ ‫ثامشاوةى‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫ِؤ‬‫رت‬‫كؤن‬ ‫َت‬‫ي‬‫نةب‬ ‫زيانى‬ ‫ئةوةى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫كر‬ .‫دةوروبةر‬ ‫بؤ‬ ‫يؤر‬ ‫ماددةى‬ ‫انيؤم‬ ‫خام‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫بةش‬ ‫ضينةكانى‬ ‫لة‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫سةر‬ ‫هةية‬ ‫زةوى‬ , ‫ئاوى‬ ‫و‬ ‫بةرد‬ ‫ثارضة‬ ‫لة‬ ‫زياتر‬ ‫و‬ ‫هةية‬ ‫زةرياكان‬ ‫ناو‬ , ‫ش‬ ‫لة‬ ,‫هةية‬ ‫َككشانى‬‫ي‬‫ل‬ ‫تواناى‬ ‫و‬ ‫َاداية‬ ‫ل‬‫ثؤ‬ ‫َوةى‬‫ي‬ ‫زؤربةى‬ ‫لة‬ ‫ش‬ ‫كةنةد‬ ‫َاتانى‬ ‫ل‬‫و‬ . ‫َت‬‫ي‬‫دةكةو‬ ‫دةست‬ ‫جيهان‬ ‫َنةكانى‬‫ي‬‫و‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫يةد‬ ‫زؤرترين‬ ‫خاوةنى‬ ‫ئةمةريكا‬ ‫و‬ ‫كؤنطؤ‬ ‫كؤمارى‬ ‫ةطى‬ .‫يؤرانيؤمن‬ % ‫هةروةها‬ 29 ‫جيها‬ ‫لة‬ ‫يؤرانيؤم‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫ن‬ ‫َاتى‬ ‫ل‬‫و‬ ‫كةوتؤتة‬ ‫َيا‬ ‫ل‬‫ِا‬‫رت‬‫ئوس‬ .
  • 60. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 59 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 22 ‫َذةى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫جيهان‬ ‫لة‬ ‫يؤرانيؤم‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫يؤرانيؤم‬ U235 % ‫َذةى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫كة‬ 0,7 ‫سروشت‬ ‫يؤرانيؤمى‬ ‫ى‬ ‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫َكد‬‫ي‬‫ث‬ ‫و‬ ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫تواناى‬ ‫كة‬ ‫يؤرانيؤمة‬ ‫جؤرى‬ ‫تاكة‬ .‫كيميايى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫كارل‬ ‫زجنريةيةك‬ ‫هؤى‬ ‫بة‬ ‫هةية‬ ‫زيادبوونى‬
  • 61. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 60 ‫طةرديلةكانى‬ ‫هةلوةشانى‬ ‫َك‬‫ي‬‫ل‬ ‫بالوبوونةوةو‬ ‫ئةجنامى‬ ‫لة‬ ‫يؤرانيؤم‬ U235 ‫ئةليكرتؤنة‬ ‫لةطةل‬ ‫يةككةوتنييان‬ ‫بةر‬ ‫و‬ ‫طةرمى‬ ‫وزةى‬ ‫ئةوا‬, ‫جوالوةكان‬ ‫ئةو‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ثةيدا‬ ‫طةرمييةش‬ ‫ئاوي‬ ‫بؤيلةرةك‬ ‫ناو‬ ‫ى‬ .‫بةرز‬ ‫ثةستانيكى‬ ‫بة‬ ‫هةمل‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةطؤر‬ ‫ان‬ ‫زؤرى‬ ‫وزةيةكى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫تواناى‬ ‫يؤرانيؤم‬ ‫لة‬ ‫كةم‬ ‫َكى‬‫ي‬ِ‫ر‬‫ب‬ َ‫ي‬‫بةدةسته‬ ‫توانى‬ ‫يؤرانيؤم‬ ‫كيلؤ‬ ‫يةك‬ , ‫هةية‬ ‫ناوةكى‬ ‫وزةى‬ ‫نانى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫هةية‬ ‫طةرميةيى‬ ‫وزة‬ ‫ئةو‬ 1500 ‫َوز‬ ‫ل‬‫خة‬ ‫تةن‬ .‫َت‬‫ي‬‫دةكةو‬ ‫دةستمان‬
  • 62. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 61 ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫ذمارة‬ 23 ‫يؤرانيؤم‬ ‫طةرديلةكانى‬ ‫َوةشانةوةى‬ ‫ل‬‫َكهة‬‫ي‬‫ل‬ ‫كردارى‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بة‬ ‫تايبةت‬ ‫ناوةكى‬ ‫َستطةيى‬‫ي‬‫و‬ ‫يةكةم‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫سا‬ ‫لة‬ 1954 ‫توا‬ ‫بة‬ ‫سؤظييةت‬ ‫يةكيتى‬ ‫لة‬ ‫نايى‬ 5 ‫ميطاوات‬ .‫دروستكرا‬
  • 63. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 62 ‫نزيكةى‬ ‫جيهان‬ ‫سةرانسةرى‬ ‫لة‬ 500 ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫ناوةكى‬ ‫كارةباى‬ ‫هةية‬ ‫بةسةر‬ ‫دابةشبوون‬ ‫كة‬ 30 ,‫َات‬ ‫ل‬‫و‬ ‫كةوتونةتة‬ ‫زياتر‬ ‫َاتةكانيش‬ ‫ل‬‫و‬ ‫كيشوةرى‬ .‫ئةوروثا‬ ‫ئةمةريكاو‬ %‫سةدا‬ ‫لة‬ 17 ‫وزةى‬ ‫َطةى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫لة‬ ‫جيهان‬ ‫كارةباى‬ ‫وزةى‬ ‫ى‬ , ‫َت‬‫ي‬‫بةرهةمد‬ ‫ناوةكيةوة‬ ‫ِةنسا‬‫ر‬‫فة‬ ‫وةكو‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َات‬ ‫ل‬‫و‬ ‫كة‬ ‫َك‬‫ي‬‫بةجؤر‬ % ‫سةدا‬ ‫لة‬ 75 ‫سةدا‬ ‫لة‬ ‫ئةمةريكا‬ ‫و‬ 15 ‫وزةى‬ ‫بةرهةمى‬ ‫ى‬ % ‫لة‬ ‫كارةبايان‬ , ‫َطةيةوةية‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫م‬ ‫كةمكردنةوةى‬ ‫ِيارى‬‫ر‬‫ب‬ ‫َرؤشيما‬‫ي‬‫ه‬ ‫كارةساتى‬ ‫دواى‬ ‫يابان‬ ‫َاتى‬ ‫ل‬‫و‬ ‫سةدا‬ ‫لة‬ ‫َستا‬‫ي‬‫ئ‬ ‫تاوةكو‬ ‫داوةو‬ ‫ئةتؤمى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ 44 ‫ى‬% .‫ِاطرتووة‬‫ر‬ ‫ناوةكيةكانى‬ ‫َستطة‬‫ي‬‫و‬ ‫بةر‬ ‫بةهؤى‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫هةمه‬ ‫وزةى‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫خا‬ ‫ضةندان‬ ‫ناوةكى‬ ‫الو‬ ‫و‬ ‫َز‬‫ي‬‫بةه‬ ‫َزةكانى‬‫ي‬‫بةه‬ ‫َة‬ ‫ل‬‫خا‬ ‫لة‬ .‫هةية‬ ‫ازى‬ ‫دةستكة‬ ‫وتنى‬ ‫و‬ ,‫فؤسيلةكان‬ ‫وزة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫لةضاو‬ ‫طةرمية‬ ‫زؤرى‬ ‫زةيةكى‬
  • 64. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 63 ‫وزة‬ ‫بة‬ ‫بةراورد‬ ‫بة‬ ‫هةروةها‬ ‫ذةهراوى‬ ‫طازى‬ ‫فؤسيلةكان‬ ‫وزة‬ ‫جؤرةكانى‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫يةك‬ ‫بة‬ ‫بؤية‬ ,‫َت‬‫ي‬‫َدةردة‬‫ي‬‫ل‬ ‫كةمرتى‬ ‫ثاك‬ ‫ى‬ .‫َت‬‫ي‬‫دادةنر‬ ‫ذينطة‬ ‫دؤستى‬ ‫و‬ ‫بؤ‬ ‫ناوةكى‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةكاره‬ ‫الوازةكانى‬ ‫َة‬ ‫ل‬‫لةخا‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫زيانةكانى‬ ‫بة‬ ‫ثةيوةندى‬ ‫زؤرى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫بةش‬ ‫تيشكةى‬ ‫ئةو‬ ‫كاريطةرى‬ ‫و‬ ‫يؤرانيؤم‬ ‫هةية‬ ‫َت‬‫ض‬‫َيدةردة‬‫ي‬‫ل‬ ‫كة‬ ‫َستطةكان‬‫ي‬‫و‬ ‫لة‬ ‫نزيك‬ ‫دانيشتوانى‬ ‫بؤ‬ ‫بةتايبةتى‬ ‫هةروةها‬ , ‫ضؤنيةتى‬ َ ‫ل‬‫ِؤ‬‫رت‬‫كؤن‬ ‫كة‬ ‫ترة‬ ‫َكى‬‫ي‬َ ‫ل‬‫خا‬ ‫ناوةكيةكان‬ ‫كورة‬ ‫كردنى‬ ‫ِوداوى‬‫ر‬ ‫وةكو‬ ‫َكةوتؤتةوة‬‫ي‬‫ل‬ ‫كارةساتبارى‬ ‫ِوداوى‬‫ر‬ ‫ضةندان‬ ‫تشرن‬ ‫وبي‬ ( ‫ل‬ ‫َى‬ ‫ل‬‫سا‬ ‫لة‬ )‫ئؤكرانيا‬ 1986 ‫كوذرانى‬ ‫هؤى‬ ‫بووة‬ ‫كة‬ ‫نزيكةى‬ 30 ‫لة‬ ‫زياتر‬ ‫وبرينداربوونى‬ ‫كةس‬ 100000 ‫هةزار‬ .‫كةس‬
  • 65. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 64 :‫ناوةكى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫َكهاتةكانى‬‫ي‬‫ث‬ 1 - ‫كورةى‬ ‫ناوةكى‬ nuclear reactor : ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ ‫ئةجنامى‬ ‫لة‬ ‫كة‬ ‫وزةيةى‬ ‫ئةو‬ ‫َكردنى‬ ‫ل‬‫ِؤ‬‫رت‬‫كؤن‬ ‫و‬ ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ئةتؤمةكا‬ ‫َوةشانى‬ ‫ل‬‫َكهة‬‫ي‬‫ل‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ثةيدا‬ ‫يؤرانيؤم‬ ‫نى‬ . ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 24 ‫ناوةكى‬ ‫كورةى‬
  • 66. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 65 2 - ‫تؤ‬ ‫رباين‬ turbine : ‫ثارضة‬ ‫لة‬ ‫بريتية‬ ‫تورباين‬ ‫ثتةو‬ ‫يةكى‬ ‫تةوةر‬ ‫ى‬ ‫رةق‬ ‫و‬ ‫لةدةور‬ ِ‫ر‬‫ثة‬ ‫َوة‬‫ي‬‫ش‬ ‫ثارضةى‬ ‫ضةندين‬ ‫كة‬ ‫دار‬ ‫َتة‬‫ي‬‫دةب‬ ‫دةدات‬ ‫ثةرةكان‬ ‫لة‬ ‫َم‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫َك‬‫ي‬‫كةكات‬ ‫بةسرتاون‬ ‫َك‬‫ي‬‫شةفت‬ ‫ِانةوةكةى‬‫ر‬‫سو‬ ‫َرايى‬‫ي‬‫خ‬ , ‫ِانةوةى‬‫ر‬‫سو‬ ‫هؤى‬ ‫دةطاتة‬ 3000 ‫ئةو‬ )‫َنسى(لةرةلةرى‬‫ي‬‫فريكو‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫و‬ ‫دةقيقةيةك‬ ‫لة‬ ‫خول‬ .‫َت‬‫ي‬‫دةطؤر‬ ‫َاتة‬ ‫ل‬‫و‬ ‫َوةو‬‫ي‬‫ش‬ ‫و‬ ‫جؤر‬ ‫تؤربا‬ ‫ديزاينى‬ ‫و‬ ِ‫ر‬‫ب‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةطؤر‬ ‫ين‬ ‫و‬ ‫َرايى‬‫ي‬‫خ‬ ‫َم‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫طةرمى‬ ‫ثلةى‬ ‫و‬ ‫ثةستان‬ ‫ةكة‬ . 3 - ( ‫جةنةرةيتؤر‬ ) ‫كارةبا‬ ‫ى‬ generator: alternator ‫بةشى‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫د‬ ‫َك‬‫ي‬‫ث‬ : rotor ‫بةسرتاوة‬ ‫ِاستةوخؤ‬‫ر‬ ‫كة‬ ‫خوالوة‬ ‫بةشى‬ ‫و‬ ‫تؤرباينةكة‬ ‫شةفتى‬ ‫بة‬ stator ‫هةردوو‬ , ‫ضةسثاو‬ ‫ب‬ ‫َضراون‬‫ي‬‫ث‬ ‫بةشةكة‬ ‫بوارى‬ ‫هؤيانةوة‬ ‫بة‬ ‫كة‬ ‫مس‬ ‫ى‬ ‫َل‬‫ي‬‫ت‬ ‫ة‬
  • 67. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 66 ‫موطناتيسى‬ rotor ‫تةزووى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ‫و‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫دةطوازر‬ ‫بةشى‬ ‫جةمسةرةكانى‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬ stator ..... ‫بضوكى‬ ‫طةورةو‬ ‫ج‬ ‫ةنةرةيتؤ‬ ‫ر‬ ‫ةكة‬ ‫َرةى‬‫ي‬‫طو‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬ِ‫ر‬‫دةطؤ‬ ...‫َستطةكة‬‫ي‬‫و‬ ‫قةبارةى‬ ‫ِانى‬‫ر‬‫طؤ‬ 4 - ‫طةرمى‬ ‫البردنى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫بةكارد‬ :‫ساردكردنةوة‬ ‫سيستةمى‬ ‫لة‬ reactor core ‫بؤ‬ ‫طواستنةوةى‬ ‫و‬ ‫ترى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬ .‫َستطة‬‫ي‬‫و‬ ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 25 reactor core
  • 68. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 67 :‫َيةم‬‫ي‬‫س‬ ‫ئاويى‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةيى‬‫ي‬‫و‬ hydro power station : ‫سةرضاوةى‬ ‫ئاو‬ ‫مرؤظ‬ ,‫ذيانة‬ ‫ِووةكةكان‬‫ر‬ ‫بونةوةرو‬ ‫طشت‬ ‫و‬ ‫دةكاتة‬ ‫كة‬ ‫زةوى‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫زؤرى‬ ‫بةشى‬ .‫بذين‬ ‫ناتوانن‬ ‫ئاو‬ َ‫ى‬‫بةب‬ 71 , ‫داثؤشراوة‬ ‫ئاو‬ ‫بة‬ ‫لةسةدى‬ % ‫هةسارةيةكى‬ ‫بة‬ ‫زةوى‬ ‫ناسراوة‬ ‫ئاوى‬ ‫ب‬ . ‫َذةى‬‫ي‬ِ‫ر‬‫ة‬ 97 ‫ب‬ ‫ئاوة‬ ‫ئةم‬ ‫سةدى‬ ‫لة‬ % ‫َوةى‬‫ي‬‫ةش‬ ‫َذةى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ,‫زةرياكان‬ ‫لة‬ ‫َرة‬‫ي‬‫سو‬ ‫ئاوى‬ 2 ‫َة‬ ‫ل‬‫سةهؤ‬ ‫دؤخى‬ ‫ى‬ % , 1 ‫ئا‬ ‫ى‬ % .‫شريينة‬ ‫وى‬ ‫بة‬ ‫بةراورد‬ ‫بة‬ ‫كةمة‬ ‫زؤر‬ ‫زةوى‬ ‫ِووى‬‫ر‬ ‫لة‬ ‫شريين‬ ‫ئاوى‬ ‫ِيضةى‬‫ر‬ ‫َةى‬ ‫ل‬‫مامة‬ ‫َك‬‫ي‬‫طةوهةر‬ ‫وةكو‬ ‫َويستة‬‫ي‬‫ث‬ ‫بؤية‬ ,‫ئاو‬ ‫ترى‬ ‫جؤرةكانى‬ .‫َت‬‫ي‬‫َزر‬‫ي‬‫بثار‬ ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫بكر‬ َ‫ل‬‫لةطة‬ ‫َاتان‬ ‫ل‬‫و‬ .‫َنن‬‫ي‬َ ‫ل‬‫دةنا‬ ‫ذيرين‬ ‫ئاوى‬ ‫نةبوونى‬ ‫دةست‬ ‫بة‬ ‫زؤر‬ ‫َكى‬‫ي‬
  • 69. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 68 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 26 ‫زةوى‬ ‫لة‬ ‫ئاو‬ ‫دابةشبوونى‬ ‫ئاو‬ ‫بة‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫سةرةكيةكانى‬ ‫سةرضاوة‬ ‫لة‬ ‫َك‬‫ي‬‫يةك‬ ‫نزيكةى‬ ‫سةرةتاى‬ ‫وزةى‬ , ‫َت‬‫ي‬‫دادةنر‬ ‫كارةبا‬ 20 ‫ى‬% ‫ض‬ ‫كارؤئاوى‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫ض‬ ‫جيهان‬ ‫كارةباى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫بةسوودوةرطرتن‬ ‫ياخود‬ َ‫ل‬‫شةثؤ‬ ‫لة‬ ‫ثةيدابوو‬ ‫َزى‬‫ي‬‫ه‬ ‫لة‬ ‫دةرياكان‬ ‫داكشانى‬ ‫و‬ ‫َكشان‬ ‫ل‬‫هة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫َكدةه‬‫ي‬‫ث‬ .
  • 70. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 69 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 27 ِ‫ر‬ َ‫ي‬ ‫جيهان‬ ‫لة‬ ‫كارةبا‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫طاكانى‬ ‫ئاو‬ ‫َكة‬‫ي‬‫جؤر‬ ‫َبو‬‫ي‬‫نو‬ ‫وزة‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫جؤرةكانى‬ ‫لة‬ , ‫وةكان‬ ‫َتة‬‫ي‬‫ناب‬ , ‫َنة‬‫ي‬‫خاو‬ ‫وزةى‬ , ‫َت‬‫ي‬‫ناض‬ ‫لةناوضوون‬ ‫و‬ ‫كةمبونةوة‬ ‫بةرةو‬ ‫هؤى‬ ‫ذينطة‬ ‫ثيسبوونى‬ , ‫بؤية‬ , ‫نية‬ ‫دةستكةوتنى‬ ‫َضووى‬‫ي‬‫ت‬ ‫َو‬‫ي‬‫ث‬ ‫َك‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬ ‫هةر‬ ‫لة‬ ‫ئاو‬ ‫سةرضاوةكانى‬ ‫هةبوونى‬ ‫لةكاتى‬ ‫يستة‬ ‫بةتايبةتى‬ ,‫َتةوة‬‫ي‬‫بكر‬ ‫وزة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫لة‬ ‫بري‬ ‫َنةكة‬‫ي‬‫شو‬ ‫ئةطةر‬
  • 71. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 70 ‫بةرزى‬ ‫َى‬‫ي‬‫ز‬ ‫و‬ ‫روبار‬ ‫سةرضاوةكانى‬ ‫و‬ ‫بوو‬ ‫باراناوى‬ ‫َكى‬‫ي‬‫َن‬‫ي‬‫شو‬ .‫َدابوو‬‫ي‬‫ت‬ ‫ئ‬ ‫سةرضاوةكانى‬ ‫هاتوو‬ ‫ئةطةر‬ ‫دةهات‬ ‫بةرزةكانةوة‬ ‫َنة‬‫ي‬‫شو‬ ‫لة‬ ‫او‬ ‫دروستكردنى‬ ‫بة‬ ‫َويست‬‫ي‬‫ث‬ ‫ئةوا‬ ‫بةنداو‬ ‫ئةطةر‬ ‫َام‬ ‫ل‬‫بة‬ ,‫َت‬‫ي‬‫ناكر‬ ‫سةرضاوةكانى‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫ئةوا‬ ‫بوون‬ ‫نزم‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫ئاو‬ ‫بةنداو‬ ‫لة‬ .‫ئاوةكة‬ ‫كؤكردنةوةى‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫بكر‬ ‫دروست‬ ‫ئاوةكة‬ ‫َش‬‫ي‬‫ث‬ ‫نزيك‬ ‫لة‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةب‬ ‫كارةبا‬ ‫َستطةيى‬‫ي‬‫و‬ ‫بةنداو‬ ‫دروست‬ ‫ةكان‬ ‫ل‬ ‫هةروةكو‬ ‫َت‬‫ي‬‫بكر‬ ‫دوكان‬ ‫كارةباى‬ ‫َستطةيى‬‫ي‬‫و‬ ‫ة‬ ‫و‬ ‫دوكان‬ ‫كارةباى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ,‫َت‬‫ي‬‫بةديدةكر‬ ‫دةربةندخيان‬ ‫لة‬ 5 ‫و‬ ‫َت‬‫ي‬‫َكد‬‫ي‬‫ث‬ ‫يةكة‬ ‫ب‬ ‫تواناى‬ ‫يةكةيةكيش‬ ‫هةر‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫ةرهةمه‬ 80 MW ,‫هةية‬ ‫ى‬ ‫دةربةندخيان‬ ‫كارةباى‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫هةروةها‬ ‫لة‬ ‫تواناى‬ ‫هةريةكةيان‬ ‫كة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َكد‬‫ي‬‫ث‬ ‫يةكة‬ َ‫ى‬‫س‬ 83 ‫َطاوات‬‫ي‬‫م‬ ‫كارة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ .‫هةية‬ ‫باى‬
  • 72. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 71 ‫ذمارة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ 28 ‫بةنداوى‬ ‫دوكان‬ ‫ب‬ ‫تاظطة‬ ‫َوةى‬‫ي‬‫ش‬ ‫لة‬ ‫ئاوةكة‬ ‫سةرضاوةيى‬ ‫هاتوو‬ ‫ئةطةر‬ ‫ئةوا‬ ‫وو‬ ‫ِاستةوخؤ‬‫ر‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫بةنداو‬ ‫دروستكردنى‬ َ‫ى‬‫بةب‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫كاربه‬ ‫ب‬ ‫بؤ‬ .‫وزة‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫ةرهةمه‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫هةرضةند‬ ‫ئاوةكة‬ ‫ِى‬‫ر‬‫ب‬ ‫طشتى‬ ‫َوةيةكى‬‫ي‬‫بؤش‬ ‫بةرهة‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫َوةربطري‬‫ي‬‫ل‬ ‫سودى‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫مه‬ .
  • 73. ‫َنان‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫ى‬ ‫وزةى‬ ‫كارةب‬ ‫ا‬ ‫كوردستان‬ ‫لة‬ 72 ‫سةربةخؤنية‬ ‫طةورةو‬ ‫ئاوى‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫خاوةنى‬ ‫كوردستان‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوانر‬ ‫كة‬ ‫َت‬‫ي‬‫ِدةب‬‫ر‬‫َثة‬‫ي‬‫ت‬ ‫بةناودا‬ ‫ِوبارى‬‫ر‬ ‫و‬ َ‫ي‬‫ز‬ ‫ضةندين‬ ‫َام‬ ‫ل‬‫بة‬ ‫بةند‬ ‫دروستكردنى‬ ‫َى‬‫ي‬ِ‫ر‬ ‫لة‬ ‫و‬ ‫َتةوة‬‫ي‬‫بدر‬ َ‫ل‬‫ط‬ ‫ئاوةكةيان‬ ‫او‬ .‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫مةبةستى‬ ‫بة‬ ‫َت‬‫ي‬‫َنر‬‫ي‬‫بةكاربه‬ ‫منونة‬ ‫بؤ‬ ‫بةنداوى‬ ‫در‬ ‫تواناى‬ ‫َخمة‬‫ي‬‫ب‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةمه‬ ‫َستطةى‬‫ي‬‫و‬ ‫وستكردنى‬ 650 - 1500 ‫تواناى‬ ‫تةق‬ ‫تةق‬ ‫بةنداوى‬ , ‫هةية‬ ‫ميطاواتى‬ 270 – 400 .‫هةية‬ ‫َطاواتى‬‫ي‬‫م‬ ‫هةية‬ ‫قةشةنطى‬ ‫تاظطةى‬ ‫ضةندين‬ ‫هةروةها‬ ‫َت‬‫ي‬‫دةتوان‬ ‫كة‬ ‫بة‬ ‫ئةطةر‬ ‫كارةبا‬ ‫وزةى‬ ‫َنانى‬‫ي‬‫بةرهةميه‬ ‫بؤ‬ ‫َت‬‫ي‬‫َببينر‬‫ي‬‫ل‬ ‫سووديان‬ .‫َت‬‫ي‬‫ب‬ ‫كةميش‬ ‫َذةيةكى‬‫ي‬ِ‫ر‬