1.
Verduurzaming van woningen in Maasgouw
Maasbracht, 28 juni 2022

2.
CDM – voorlichtingsessies
• MAASBRACHT: 28 juni 2022: Brede algemene voorlichting
• Zowat alle aspecten en mogelijkheden komen aan bod
• Een breed overzicht.
• Een oriëntatie: oplossingen, maatregelen, indicaties
• MAASBRACHT: 5 juli 2022: Vervolg- of Verdiepingsbijeenkomst
• Afgestemd op de aangegeven interesses.
• Meer detailinformatie per maatregel (keuze)
• Meer over subsidie en financieringsaspecten
• Mogelijkheid voor individueel advies, info
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 3

3.
wie geeft u vanavond informatie?
we stellen ons even voor.
• Gemeente Maasgouw
• Pierre Joosten
• Coöperatie Duurzaam Maasgouw – vrijwilligers, burger initiatief
• Chris Hamans
• Rob Buschman
• Hans van Laanen
• Ger van der Zanden
• Jan Geraeds
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 4

4.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 5
• en ...
wat U zoal wilde weten ....?

5.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 6
14
7
5
6
0
3
11
12
16
6
10
5
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
11= spouwmuurisolatie
12= buitenisolatie gevelmuren
13= binnenisolatie gevelmuren
14= hellenddak-binnenisolatie
15= hellend dak-buitenisolatie
16= zoldervloer isoleren
17= vloer isolatie
18= kruipruimte-vloer isoleren
19= ramen: glas, kozijnen
20= geïsoleerde deuren
21= kierdichting
22= leidingisolatie
isolatie maatregelen - Maasbracht
64 aanmeldingen Maasbracht

6.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 7
15
7
31
19
15
13
21
15
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33
23= lagere ketelwatertemperatuur
HR-verwarming
31= ventilatie
32= warmtepomp
33= zonnepanelen (stroom
opwekken)
34= zonneboiler (warmwater met
zonnewarmte)
35= warmte terug winnen (WTW)
36= energieopslag
37= inregelen
radiatoren/voerverwarming
installatie-maatregelen - Maasbracht
64 aanmeldingen

7.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 8
40
37
33
23
20
25
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42
01= kosten,
investeringsbedrag
02= subsidie
03= besparing
04= technische
prestaties
05= uitvoering door
vakman of doe-het-zelf
06= montage /
installeren"
09= andere informatie
bij de maatregelen
items raamwerk info - Maasbracht
64 aanmeldingen Maasbracht

8.
Programma
• Gemeente Maasgouw
• doelstelling overheid, Gemeente Maasgouw,
meest aangewezen alternatieven voor aardgas per dorp
• Coöperatie Duurzaam Maasgouw
• Waarin bent u geïnteresseerd?
• Woongedrag, kleine besparingsmaatregelen, apparatuur
• Alternatieven voor aardgas?
• Energieverlies van de woning beperken
• De rol en mogelijkheden van een warmtepomp
• PAUZE
• Waar valt de meeste besparing te behalen?
• Hoe pak je het aan?
• Besparingsmogelijkheden – bouwkundig – installaties
• dak, gevel, ramen, vloer, ventilatie
• besparingen, investeringen
• Advisering voor leden
• Subsidies, Financiering
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 9

9.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 10
en ......
De energie- en warmtetransitie in Maasgouw
afzonderlijke presentatie van de Gemeente Maasgouw
zie: https://www.slideshare.net/CDMCoperatieDuurzaam/presentatie-gemeente-warmtetransitie-2022/

10.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 12
energie-transitie
NL gaswinning eindig
dure import aardgas
afhankelijkheid
onzeker
onbetrouwbaar
alternatieven nodig
klimaat-transitie
CO2-uitstoot
stroomproductie
gasverbruik
aardgas uitfaseren
alternatieven nodig
minder
CO2-
uitstoot
hernieuwbare
energie,
H2 , Groengas

11.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 13
aardgas uitfaseren
minder
CO2-
uitstoot
hernieuwbare
energie
H2 , Groengas
=
NOM – jas
BENG
energieverlies beperken
wat je dan nog nodig hebt voor
wooncomfort haal je uit :
hoe bereik je dat?
waarmee?

12.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 14
40
37
33
23
20
25
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42
01= kosten,
investeringsbedrag
02= subsidie
03= besparing
04= technische
prestaties
05= uitvoering door
vakman of doe-het-zelf
06= montage /
installeren"
09= andere informatie
bij de maatregelen
items raamwerk info - Maasbracht
64 aanmeldingen Maasbracht
u gaf aan
geïnteresseerd
te zijn in .....

13.
Waarom NU maatregelen?
1. als je het niet voor het milieu doet,
doe het dan voor je beurs
2. als je het niet voor je beurs doet,
doe het dan voor het milieu
• Hogere energiekosten:
minder besteedbaar inkomen
• Energie zekerheid, onafhankelijkheid
• Wooncomfort
• CO2 - uitstoot beperken
Prijsontwikkeling Energie
Alarmerende Klimaatveranderingen
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 15
prijsontwikkeling op langere termijn ....... ???

14.
Wat kun je nú, of morgen, al doen aan je energiekosten?
woongedrag en apparatuur
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 17

15.
Woongedrag
• 1o lagere kamertemperatuur = 90 m3 gasbesparing / jr.
• korter douchen: 5 minuten i.p.v. 9 minuten = 94 m3 gasbesparing / jr.
• niet te lang luchten: 10 á 30 minuten (ventileren doe je continue)
• deuren sluiten – deurdrangers
• rolluiken – dikke gordijnen
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 18

16.
Kleine maatregelen en bespaartips
• kier- en naadafdichting
• radiatorfolie
• leidingisolatie
• led-verlichting
• pompschakelaar vloerverwarming
• indien redelijk goed geïsoleerd: beperk dan de nachtverlaging tot 2o
• verlagen ketelwater temperatuur: 80o  60o  50o  40o ??
• waterzijdig inregelen
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 19

17.
Bestaande apparatuur
• Oude CV ketel ?
• Slimme kamerthermostaat
• Gelijkstroom ventilatoren
• Led lampen
• Standby killers (25 kWh / jr)
• Oude koelkast / diepvries? weg !
• Jacuzzi
• Waterbed
• Tropisch aquarium
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 20
echte energie-slurpers: kritisch beoordelen

18.
Welke keuze hebben we, kijkend naar 2050?
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 21
isolatie in
therm.
schil
huidige
situatie
groen-gas
waterstofgas
70o
HT-verwarming MT-verwarming LT-verwarming
NOM – jas
BENG
all-electric
welke stap gaat u maken?
hoeveel bent u bereid te investeren?
50o < 50o
verwarmingswater

19.
de uitdaging is groot
Hoeveel woningen moeten energie besparen ?
Hoeveel besparing kan ik, moet ik, realiseren ?
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 22
maatregelen

20.
Maasgouw - energielabel
23
Buurtnaam2
Label A
en beter Label_B Label_C Label_D Label_E Label_F Label_G
Totaal
Woningen
Energielabel
Maasbracht 150 455 788 539 139 349 67 2487
Brachterbeek 12 74 112 85 12 109 66 470
Verspreide huizen Het Vonderen 10 1 0 2 1 1 12 27
Linne 89 212 399 350 64 312 173 1599
Verspreide huizen Linnerveld en Weerd 0 1 0 1 0 0 6 8
Stevensweert waaronder Bilt 7 67 139 70 28 131 115 557
Eiland-Brandt 6 14 2 7 2 17 28 76
Laak 1 7 7 13 4 20 21 73
Ohé 12 29 74 54 9 24 39 241
Thorn 40 103 249 189 43 216 178 1018
Verspreide huizen Thorn 0 2 3 8 1 7 8 29
Heel 237 300 371 336 45 171 68 1528
Panheel 1 3 27 12 5 18 18 84
Verspreide huizen Heel 1 0 0 2 0 11 10 24
Beegden 108 89 191 149 29 100 97 763
Wessem 36 120 177 201 30 165 119 848
Maasgouw
totaal 710 1477 2539 2018 412 1651 1025 9832
Bron: startnotitie PBL
28 juni 2022 verduurzamen van je woning
2272 / 2974
= 77 %

21.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 24

22.
Leeftijd woningen in Maasbracht
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 25
energiebesparende maatregelen

23.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 26
3
7
9
20
14
3
0
0 5 10 15 20 25
vóór 1945
tussen 1946 en 1964
tussen 1965 en 1974
tussen 1975 en 1991
tussen 1992 en 2005
na 2005
weet ik niet
bouwjaar woningen deelnemers in Maasbracht
64 aanmeldingen Maasbracht

24.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 27
6
50
monumentaal - Maasbracht
monumentaal: ja graag
monumentaal: neen voor mij niet
64 aanmeldingen Maasbracht

25.
u gaf aan te wonen in ...........
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 28
30
16
6
4
woningtype in Maasbracht
vrijstaand huis 2 onder 1 kap rijtjes huis appartement
64 aanmeldingen Maasbracht

26.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 29
1581
3284
gemiddeld energieverbruik o.b.v. verstrekte info door 34
deelnemers in Maasbracht
gas m3/jr stroom kWh/jr
max gas= 3600 m3/jr
min gas = 625 m3/jr
max stroom= 6637 kWh/jr
min stroom = 200 kWh/jr

27.
van minder aardgas tot géén aardgas
• doelstelling 2030: 20% minder CO2  minder aardgas
• doelstelling 2050: aardgasvrij
• minder aardgas  door minder energieverlies = efficiëntere woning
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 31
Welke alternatieven hebben we nu voor aardgas ?
Als bron van energie? Als bron voor warmte ?

28.
Wat zijn de alternatieven voor aardgas?
(heeft u behoefte aan aardgas of aan warmte?)
• Warmtenet = collectieve voorziening; levert warm verwarmingswater
• Waterstof (H2): het transportnetwerk is aanwezig !
• Groengas: uit mestafval en groenvergisting
• Elektriciteit: uit wind, zon, kernenergie, afvalverbranding (incl. CO2 afvang)
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 32
collectieve

29.
Situatie Maasgouw: focus op individuele oplossingen
• Weinig mogelijkheden voor grote collectieve oplossingen
(dus: voorlopig geen grootschalige warmtenetten)
• Standaard maatregelen treffen om per woning energieverbruik te verlagen
• Toewerken naar een oplossing per woning die uiteindelijk,
• volledig of (voorlopig) gedeeltelijk van het gas af is mogelijk
naar .... een alternatief voor de aardgasgestookte verwarmingsketel
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 33
de WARMTEPOMP:
gangbare, bewezen techniek, economische interessant
stelt voorwaarden aan de woning en aan woongedrag

30.
Wat is het voordeel van een warmtepomp?
• Om elektrisch dezelfde hoeveelheid warmte te leveren als 1 m3 gas heb je 9,7 kWh
nodig (afgrond 10 kWh)
• 1m3 gas kost €1,86 en 9,7 kWh stroom kost €4,10 (prijspeil 25 januari; gaslicht.com)
• Een warmtepomp haalt heel efficient warmte uit de lucht, uit de bodem of uit
oppervlaktewater. Hiervoor is elektriciteit nodig.
• Met 1 kW elektriciteit haalt een warmtepomp gemiddeld dan 4 kW warmte uit de
buitenlucht of bodem  SCOP (seasenal coëfficient of performance = 4,0)
• Dan kost dezelfde hoeveelheid warmte voor je woning nog maar €1,03 (= €4,10 / 4)
 dat scheelt ruim 44% in je stookkosten (€1,03 t.o.v. €1,86)
12 mei 2022 vervolgbijeenkomst Stevensweert 34

31.
Warmtepomp:
een alternatief voor aardgas, met voorwaarden
Warmtepomp:
• heeft stroom nodig om pomp/compressor aan te drijven
• hoe groter het temperatuurverschil tussen warmtebron en verwarmingswater :
• hoe harder de pomp moet werken
• hoe hoger het stroomverbruik
• levert verwarmingswater van max. 40o á 50o
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 35
het moet wel voordeliger
blijven dan met gas
het moet wel
comfortabel zijn

32.
woning en woninggebruik
afstemmen op
verbruik en vermogen van het warmtepomp-systeem
• hoe lang en hoe hard moet een warmtepomp werken
om het energieverlies van de woning te kunnen aanvullen ?
• verbruik  kWh
 woning: energieverlies beperken = isoleren
• kan de warmtepomp de woning snel genoeg opwarmen?
• vermogen / capaciteit  kW
 woningtype: “traagheid” – lichte / zware bouw = houtbouw, steenachtig, ...
 woongedrag = nachtverlaging < 2o.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 36
WP energieverlies
Van belang:
hoeveelheid energie
Van belang:
voldoende energie

33.
geheel van het gas af
• all electric
• electrische verwarming
en/of
• warmtepomp incl. warmwater
boiler
• netwerkstroom + zonnepanelen
gedeeltelijk van het gas af
• hybride
(electrisch en als er meer nodig is,
dan met gasketel bijspringen)
• warmtepomp +
HR-gasketel
• warmwater van HR-combiketel
evt. met zonneboiler
• netwerkstroom + zonnepanelen
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 37
meer over
warmtepomp en
zonnepanelen volgt !
isolatie in
therm.
schil
NOM – jas
BENG
verbeteringen en aanpassingen
binnen bestaande bouw
bestaande bouw naar
nieuwbouw-prestaties
of

34.
HAMVRAAG:
hoeveel energie heeft u nodig voor verwarming?
• Uw gemiddeld jaarlijks gasverbruik:
• bijv. 1650 m3 aardgas/jaar voor VERWARMING + WARM WATER + KOKEN
• Minus : (WARMWATER + KOKEN) = bijv. 150 m3 gas/jaar
• voor VERWARMING: 1650 – 150 = 1500 m3/jaarlijks
• dat zijn ca. 15.000 kWh / jaar
• dat zijn voor uw (bijv.) 150 m2 verwarmd vloeropp: 100 kWh/m2.jr
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 38
hier: 1600 m3 gas voor 150 m2 woonoppervlak
is te veel
om naar een warmtepomp over te schakelen

35.
is een warmtepomp haalbaar...... ????
Ja, mits:
• de warmtevraag van de woning KLEIN is:
• < 75 kWh/m2.jr voor hybride WP-systeem
• < 50 kWh/m2.jr voor all-electric WP-systeem
• de woning moet goed (tot heel goed) geïsoleerd zijn.
• en ........
• het warmte-afgifte systeem moet groot genoeg zijn
(radiator oppervlak, vloerverwarming, ...)
• extra stroomvraag  zonnepanelen (bij-)plaatsen ?
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 39
je kunt het testen met
verlaging van de
ketelwatertemperatuur

36.
BELANGRIJK : wat wil je bereiken, hoe snel, hoe?
GPS - Navigatie
1. BESTEMMING (E=Groningen)
2. START
(A= MAASBRACHT)
3. WELK VERVOER, HOE SNEL?
Per auto, trein, fiets, …?
4. TUSSENSTOPS ?
(B, C, D)
Plan de verduurzaming
1. DOEL:
Volledig of gedeeltelijk aardgasvrij?
Hoe toekomstbestendig?
Hoeveel lagere energie rekening?
2. Wat is de huidige situatie?
3. DHZ of aannemer? Geleidelijk?
Investeringen, eigen middelen,
Hypotheek, Lening
4. Faseren of alles tegelijk?
1. gevel en dak isoleren, zonnepanelen
2. ramen, ventilatie
3. vloer isoleren, vloerverwarming,
4. hybride WP, zonnepanelen
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 40

37.
Voorwaarden en Aanpak
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 41
VOORWAARDEN
VOORWAARDEN
VOORWAARDEN

38.
Faseren
• Alles gelijk of ... OP NATUURLIJKE MOMENTEN
• bij verbouwing: woonkamer, keuken, badkamer, ....., aanbouw, uitbreiding, ..
• bij vervanging: rotte kozijnen, voordeur, verwarmingsketel, ......
• Volgorde belangrijk, “no-regret” prestaties
1. gevel en dak isoleren, zonnepanelen
2. ramen, ventilatie
3. vloer isoleren, vloerverwarming,
4. hybride WP, (zonnepanelen)
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 42
meer over stapsgewijze realisatie
van verbeteringen
in de verdiepingsbijeenkomst!

39.
de meest duurzame energie
is bespaarde energie
als eerste:
energiegebruik terugdringen = energieverliezen beperken
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 43

40.
vooral met bouwkundige maatregelen:
BEPERK DE ENERGIEVRAAG
je huis inpakken:
• tochtdicht maken
maar gecontroleerd ventileren
• isoleren:
“van een warme jas voorzien”
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 44
DOOR HET ENERGIEVERLIES TE MINIMALISEREN

41.
Waar verliezen we energie ?
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 45
Wat pakken we als eerste aan?

42.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 46
Maasbracht : ca. 2250 woningen (~ 77 %)
Waar kun je grote stappen maken?

43.
Bouwkundige maatregelen
• dak isolatie
• gevel isoleren, ramen isoleren
• vloer isoleren
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 47
Installatie
• warmteafgifte: radiatoren, vloerverwarming
• warmteterugwinning, ventilatie
• warmte en stroom opwekken (wp en pv)

44.
Bouwkundige- en Installatietechnische maatregelen
1. kierdichting
2. dak isoleren
3. gevel isoleren
1. open gevel-delen: ramen en deuren
2. gesloten gevel-delen: buitenmuren
4. vloer – kruipruimte isoleren
5. ventilatie systemen
6. domotica - woongedrag
7. warmte opwek :
1. warmtepomp
2. warmteafgifte sytemen: radiatoren , vloerverwarming
8. stroom opwek : zonnepanelen
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 48
verminderen energie behoefte
= energieverliezen beperken
dan nog benodigde energie
zoveel mogelijk zelf
opwekken en terugwinnen

45.
STANDAARD : minimale waardes
die opgeteld tot de standaard leiden
STREEFWAARDEN
Dak Rc = 3,5 m2K/W
(afhankelijk van het isolatiemateriaal 8 -15 cm isolatie)
€ 53/m2 excl.btw
Rc = 8 m2K/W
(ongeveer 35 cm isolatie;
meestal buitenzijde/dakelementen)
Vloer Rc = 3,5 m2K/W
(afhankelijk van het isolatiemateriaal en vloertype
7 - 14 cm isolatie onder de vloer)
€ 20/m2 excl.btw
Rc = 3,5 m2K/W
(ongeveer 14 cm isolatie)
Gevel Rc = 1,7 m2K/W
(parels, vlokken of schuim in de spouwmuur)
NB Uitsluitend voor naoorlogse woningen
€ 21/m2 excl.btw
Rc = 6 m2K/W
(ongeveer 26 cm isolatie;
meestal buitengevelisolatie)
Paneel Indien aanwezig: isolatiewaarde Rc = 1 m2K/W
(40 mm sandwichpaneel)
1,4 W/m2K (geïsoleerd)
Ramen en
Kozijnen
Uw-waarde raam = 1,4 W/m2K
(HR++ glas)
€ 145/m2 excl.btw
Uw = 1,0 W/m2K
(Triple glas in nieuwe kozijnen)
Voordeur 1,4 W/m2K (geïsoleerd) 1,4 W/m2K (geïsoleerd)
Ventilatie natuurlijke toevoer en mechanische afzuiging in toilet,
keuken en badkamer of gebalanceerde ventilatie met
sensorsturing in woonkamer en hoofdslaapkamer
gebalanceerde ventilatie met warmte terugwinning,
sturing op toe- of afvoer door CO2-meting
Kierdichting qv;10 = 0,7 dm3/sm2
(verbeterde kierdichting van ramen en deuren en
aansluiting gevel en dak)
qv;10 = 0,4 dm3/sm2
(verder verbeterde kierdichting van ramen en deuren en
aansluiting gevel en dak door
een professional)
Toelichting AI deze maatregelen opgeteld leiden tot de standaard.
Deze waardes zijn binnen de bestaande constructie te
realiseren
(naar 50 kWh/m2  hybride WP-systeem)
AI deze maatregelen opgeteld leiden tot een verdere
reductie van de warmtevraag dan de standaard.
(naar 30 kWh/m2  all electric WP)
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 52
bij benadering
kennen we:
• Hoeveelheden
• Prestaties
• Prijs (-indicaties)
isolatie in
therm.
schil
`zwaar
geïsoleerd

46.
wat is de ambitie, wat wilt u bereiken?
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 53
• BEDENK: bouwkundige aanpassingen
doe je minimaal voor de volgende
25 á 30 jaar !
Dus voor het aardgasvrije 2050 !
• Isoleer je GOED voor een
GEDEELTELIJK aardgasvrije woning?
of
• Isoleer je HEEL GOED voor een
VOLLEDIG aardgasvrije woning?
realiseerbaar
met / binnen de
bestaande constructie
vereist (enkele)
vergaande maatregelen
(zoals vloerverwarming, triple glas)

47.
de meest duurzame energie
is bespaarde energie
dus wat gaat u doen .......?
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 54

48.
BOUWKUNDIGE MAATREGELEN
DAK
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 55

49.
Dak of zolder isoleren.
welke volume moet of wil je verwarmen?
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 56
zolder voor bewoning onbewoonde zolder
dakisolatie zolder isolatie
zolder als voor bewoning
met open trap
onbewoonde zolder
geïsoleerde toegang
dakisolatie zolder isolatie
zolder verwarmd of niet:
beperk warmtestroom naar boven

50.
Dak - hoeveel isolatie toevoegen ?
• Er is nog helemaal geen isolatie aanwezig
óf
• Er is al isolatie, maar te weinig.
• nu bijv. dakelement 3 á 4 cm isolatie (1980- 2010)
• nu bijv. na-geïsoleerd met 4 á 6 cm tussen de gordingen/sporen
• Hoeveel isolatie toevoegen?
 meer info in de verdiepingsbijeenkomst
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 57

51.
Dakisolatie, welke mogelijkheden?
• Van binnenuit (door DHZ of professional)
of
• Van buitenaf (door professional)
Het na-isoleren van het dak of van een zolder geeft
nauwelijks overlast of afval en kan binnen één dag
uitgevoerd worden.

52.
DAK: van binnen uit
dak isoleren
tussen en over
de sporen of gordingen
zoldervloer isoleren
tussen en over
de plafondhangers of vloer
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 59

53.
Dakisolatie
Indicatie kosten en besparingen - van geen naar goede isolatie
Dakisolatie
Eénmalige
kosten
(uitbesteden)
Eénmalige
subsidie
Jaarlijkse besparing
energiekosten
Jaarlijkse
besparing CO2
Isoleren schuin dak
(verwarmde zolder)
€ 4.400 € 1.900 € 800 1.700 kilo
Isoleren schuin dak
(onverwarmde zolder)
€ 4.400 € 1.900 € 450 900 kilo
Isoleren zoldervloer
(onverwarmde zolder)
€ 900 € 350 € 450 1.000 kilo
Isoleren plat dak
€ 3.200 € 1.300 € 700 1.500 kilo
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 60
Voorbeeld: hoekwoning of 2-onder-1-kap. Wat betaal en bespaar je dan gemiddeld?
warmteweerstand
Rc= 4,0 m2K/W
isolatie in
therm.
schil

54.
Dak – isolatie van buiten
Dakpannen eraf, isolatie bovenop je dak, pannen er weer op
• nieuwe dakpannen nodig? dak renoveren?
• meest gebruikelijk: isolerende daklementen
• supergoede isolatie zonder koudebruggen
• door een professioneel bedrijf.
• door het isolatiemateriaal wordt het dak hoger:
• aansluitingen met de dakgoot, dakdoorvoeren, dakramen, dakkapellen, boeiboord
aanpassen. = bijkomende werkzaamheden en -kosten
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 62
€ 150 - € 225 / m2
+ bijkomende kosten
jaarlijkse besparing:
€ 70 - € 80 /m2

55.
Gevels
spouwmuurisolatie
buitengevel isolatie
voorzetwand (binnen)
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 63

56.
Voorbeeld spouwmuur
ongeïsoleerd - geïsoleerd
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 65
bu
bi

57.
Spouwmuurisolatie
na-geïsoleerd
mogelijk met verschillende typen
isolatiemateriaal

58.
Na-isolatie Spouwmuurisolatie
• Maatwerk
• woningen voor 1930: meestal geen spouw
• woningen vanaf 1980: vaak al geïsoleerd
• indien een woning al geïsoleerd is,
kan mogelijk wel na-geïsoleerd worden

59.
Hoeveel warmte en geld verdwijnt er door de gevel ?
spouwmuur
ongeïsoleerd
spouwmuur
geïsoleerd
warmte-weerstand
Rc= 1,66 W/m2K
6 cm
jaarlijks per m2
gas: 13,94 m3
€ 11,85
jaarlijks per m2
gas: 4,02 m3
€ 3,42
besparing: 9,92 m3
€ 8,43
investering: € 30
subsidie: € 8
netto: € 22
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 68

60.
De gasprijs is van invloed.
spouwmuur
ongeïsoleerd
spouwmuur
geïsoleerd
6 cm
jaarlijks per m2
gas: 13,94 m3
€ 31,37
jaarlijks per m2
gas: 4,02 m3
€ 9,05
besparing: 9,92 m3
€ 22,32
investering: € 30,-
subsidie: € 8,-
netto: € 22,-
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 69
€ 13,94
€ 9,92
€ 4,02

61.
á propos: even over subsidies
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 70
subsidies
• altijd combinatie van minimaal 2 maatregelen !
• geen subsidie voor doe-het-zelf (dhz) werkzaamheden
• voorwaarden aan prestatie (minimale warmteweerstand)
• voorwaarden aan minimaal aantal m2 ’s

62.
Buitengevel isolatie
• massieve buitengevel zonder spouw
of
• geïsoleerde spouwmuur is onvoldoende
(bijv. voor doelstelling all electric warmtepomp)
of
• renovatie gevel, “littekens” verbouwing,
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 71

63.
Hoeveel warmte verdwijnt er door de gevel ?
massieve muur
ongeïsoleerd
massieve muur
geïsoleerd
25 cm
jaarlijks per m2
gas: 20,30 m3
€ 20,30
jaarlijks per m2
gas: 1,14 m3
€ 1,14
besparing: 19,16 m3
€ 19,16
investering: € 228
subsidie: € 38
netto: € 190
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 72
buitengevel - isolatie
bu
bi

64.
Gevelisolatie – binnen, met voorzetwand
• woonruimte wordt iets kleiner.
• zorgvuldige uitvoering vereist ivm
koudebruggen en risico condensatie
• ...........
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 73

65.
Voorzetwand
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 74
“houten stijlen/regels” “metal stud” (metalen profielen)
dhz: € 40 - € 50 / m2
vakman: € 100 - € 120 / m2
13 cm ; Rc=4,0 m2K/W
jaarlijkse besparing:
€ 10 / m2

66.
Ramen
glas en kozijnen
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 75

67.
Ramen
• HR++ glas
• HR+++ glas = Triple glas
• Voorzetramen – Achterzet ramen (glas in lood - monumentale gebouwen)
• Vacuüm glas (glas in lood - monumentale gebouwen)
• Luiken (geïsoleerde-)
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 76
Zijn je kozijnen binnen 10 jaar aan vervanging toe? Dan kun je
beter direct de kozijnen vervangen als je isolerend glas plaatst.

68.
HR++ glas
• HR-beglazing isoleert beter door coating
• Geen lucht, maar gas als spouwvulling
• Dankzij HR geen hinderlijke tocht en kou meer
bij ramen
• Triple-glas voor maximale prestatie.
(vereist nieuwe verzwaarde én geïsoleerde kozijnen)
• (Vacuum glas voor monumenten;
8 mm dikte ; gewicht als enkel glas)
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 77

69.
42,5
22,3
8,2
4,5
m3 gas per m2
jaarlijks
42,5
22,3
8,2
4,5
Hoeveel energie verdwijnt er door een raam?
glasoppervlak (zonder kozijnen)
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 78

70.
comfort
koude tocht bij het raam
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 79

71.
Kostenindicatie isolatieglas
Glassoort Kosten per m2
Voorzetraam incl. coating €115
HR glas €70
HR+ glas €75
HR++ glas €80
HR+++ glas (Triple glas) €120
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 80
Soort kozijn Oppervlakte
Prijs kozijn
voor HR++ glas
Prijs kozijn
voor HR+++ glas
(Triple glas)
Kunststof kozijnen 10 m2 €650 – €700 €750 - €800
Houten kozijnen 10 m2 €700 – €850 €800 - €975
Aluminium kozijnen 10 m2 €750 – €900 €875 - € 1050
excl. montage

72.
Vloer - Kruipruimte
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 83

73.
Vloerisolatie - Bodemisolatie
• vloerisolatie:
• minimale werkhoogte 50 á 70 cm
• materialen vloerisolatie
• pur = polyurethaan
• cellulose
• steenwol – glaswol
• alu-folie kussens (houten vloeren)
• bodemisolatie
• materialen
• eps – korrels (piep-schuim)
• argex korrels (gebakken klei)
• schelpen
dhz: € 5- €20 /m2
vakman: € 40 - € 50 / m2
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 84

74.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 85
meer over de verschillende maatregelen
in de vervolgbijeenkomst
5 juli 2022

75.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 86
SAMENVATTEND – ISOLEREN
gemiddelde hoekwoning; 142 m2; 3000 m3 gas
onder het dak
of.....zoldervloer
of....dakelementen
platdak
spouwmuur-isolatie
buitengevel-isolatie
voorzet-isolatie
beglazing
vloer / bodem-isolatie

76.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 87
ISOLEREN – INVESTERINGSKOSTEN
gemiddelde hoekwoning; 142 m2 vloeroppervlak
dak - buiten
€ 20.000 / € 1000
dak- binnen
€ 4.400 / € 800
zolder-plafond
€ 900 / € 350
spouwmuurisolatie
€ 2.750 / € 850
vloerisolatie
€ 2.000 / € 300
HR++ glas
€ 3.500 / € 450
plat dak
€ 3.200 / € 700
buitengevel isolatie
€ 18.000 / € 1.600
investering / besparing
per type oplossing
indicaties
keuze pakket investering besparing
dak binnen 4.400
€ 800
€
spouwmuur 2.750
€ 850
€
vloer 2.000
€ 300
€
HR++ glas 3.500
€ 450
€
totaal 12.650
€ 2.400
€

77.
installaties
ventilatie, temperatuur ketelwater
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 88

78.
ventilatie
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 89
natuurlijke ventilatie
mechanische afzuiging mech. toevoer / nat. afvoer
gebalanceerde vent.
https://duurzaammaasgouw.nl/energieopwekking/ventilatie-2/
NIEUW: interessant voor bestaande woningen
CO2 - gestuurde – decentrale voorverwarmde aanvoer
bijv. vanuit woonkamer; van daar naar/door woning
naar afvoer door dak/gevel
voorwaarde: kierdichte – luchtdichte woning voor overdruk

79.
ketelwatertemperatuur
Hoe lager de retourtemperatuur
van verwarmingswater,
hoe hoger het rendement van de
HR-Ketel  gasbesparing!
Je hebt geen 80o water nodig in
een redelijk geïsoleerde woning.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 90
Verlagen ketelwater
temperatuur:
80o  60o  50o  40o ??
beperk
de nachtverlaging tot 2o

80.
waterzijdig inregelen radiatoren
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 91
• alle kamers comfortabel warm
• geen suizende leidingen van de radiator
• lager gasverbruik (claims: 10-20% minder)
• kamers ver van de CV-ketel blijven koud
• suizende leidingen van de radiator
• hoog gasverbruik
(je zet de kamerthermostaat namelijk hoger)
• handmatig inregelen via voetventiel radiatoren: bewerkelijk ;DHZ / installateur
• plaatsing automatisch drukvereffenende ventielen
• plaatsing wifi gestuurde ventielen-radiatorkranen
opties:

81.
Thuisbatterij
met een thuisbatterij verdubbel je ongeveer het verbruik van je eigen zonnestroom.
• voor uitvlakken 24-uurs vraag en aanbod
• niet voor opslag ter overbrugging zomer-winter
• nog steeds vrij duur; nieuwe ontwikkeling laten op zich wachten
• levensduur beperkt (7 jaar - 12 jaar)
• economisch interessanter bij wijziging salderingsregeling
• subsidie?
• veilige plaatsing - blussen niet mogelijk (regelgeving verwacht)
• de elektrische auto als thuisbatterij ?
• (wel SEPP-subsidie; V2G-auto)
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 92

82.
Energie adviezen
door Jan Geraeds
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 93

83.
Energieadviezen van de coöperatie
• uitgebreid energieadvies; specifiek van uw woning en situatie
• een pv advies
• een ir-scan
voorbeelden van rapporten in de zaal
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 94

84.
95
28 juni 2022 verduurzamen van je woning
bestaand
energie
gebruik
besparing
energie
gebruik per
onderdeel
besparing
financieel
nieuw
energie-
gebruik
uit ons uitgebreide energieadvies

85.
Infra Rood rapport
warmtebeeld
• Energie-lekken opsporen
• Bouw en Installaties
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 96

86.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 97
Ongelijkmatige doorstroming radiator Vochtige plek in de muur door lekkage

87.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 98
Kierdichting rondom voordeur en brievenbus Warmtelek tussen dak en muurplaat

88.
Adviesrapport zonnecellen
28-6-2022 verduurzamen van je woning 99

89.
Zonnepanelen: plug-in of toch wat meer?
• Wat is je jaarlijks stroomverbruik ? Nu en in de nabije toekomst.
• Is het dak geschikt? Zijn er andere mogelijkheden.
• Vergunning of niet?
• Hoeveel panelen passen er op het dak?
• Prestaties, levensduur, garanties
• Technisch
• Optimizers
• Omvormers:1-fase of 3-fase, micro omvormers of centrale omvormer,
• Toekomstige uitbreiding?
• Meterkast
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 100

90.
Zonnepanelen
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 101

91.
Verduurzaming van woningen in Maasgouw
15 - SUBSIDIE en FINANCIERING

92.
Subsidies
104
• ISDE = Investerings Subsidie Duurzame Energie en Energiebesparing
• isolatiemaatregelen-woningeigenaren
• HR++ glas, Triple glas, geïsoleerde kozijnen
• warmtepomp
• SEPP = Subsidieregeling Elektrische Personenauto’s Particulieren

93.
ISDE: Isolatiemaatregelen woningeigenaren
• Voorwaarden: o.a.
• minimale aantal m2’s
• voor Triple-glas: nieuwe geïsoleerde kozijnen
• uitvoering door bouwinstallatiebedrijf – geen DHZ-werkzaamheden – niet zelf uitvoeren
• aanvragen: maximaal 12 maanden na uitvoering van de eerste (isolatie)maatregel
• etc.
• Minimale prestaties: materialenlijsten voor isolatie en glas – per merk en type
• eisen aan maximale warmtedoorgang U (Watt/m2) voor HR++ glas en Triple-glas
• eisen aan minimale warmteweerstand RD (m2K/W) en dikte
105
https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/isde/woningeigenaren/isolatiemaatregelen#subsidiebedragen-per-m2

94.
106
Subsidiebedragen en isolatiewaardes - ISOLATIEMATERIALEN
Subsidiebedrag per m2
Minimaal
vereiste
m2
Maximaal
m2
Minimale
Rd-waarde
[m2 K/W]
Uitvoeringsdatum
vanaf 1-1-2022
Uitvoeringsdatum
voor 1-1-2022
Gevelisolatie € 38 € 25 10 170 3,5
Spouwmuurisolatie € 8 € 5 10 170 1,1
Dakisolatie € 30 € 20 20 200 3,5
Zolder/vlieringvloer € 8 € 5 20 130 3,5
Vloerisolatie € 11 € 7 20 130 3,5
Bodemisolatie € 6 € 4 20 130 3,5

95.
107
Subsidiebedragen en isolatiewaardes - GLAS
Subsidiebedrag
per m2
Minimaal
vereiste m2
Maximaal
m2
Maximale
U-waarde
[W/m2K]
Uitvoerings
datum vanaf
1-1-2022
Uitvoerings
datum voor
1-1-2022
HR++ glas 8 m2 45 m2
HR ++ glas U ≤ 1,2 € 53 € 35 1,2
Panelen in kozijn U ≤ 1,2 € 23 € 15 1,2
Isolerende deur Ud ≤ 1,5 € 53 € 35 1,5
Triple glas 8 m2 45 m2
Triple glas U ≤ 0,7 € 150 € 100 0,7
Panelen in kozijn U ≤ 0,7 € 115 € 75 0,7
Isolerende deur Ud ≤ 1,0 € 150 € 100 1

96.
SEPP
Subsidieregeling Elektrische Personenauto’s Particulieren
• Voorwaarden
• 100% elektrische personenauto met een actieradius van minimaal 120 kilometer (WLTP gemeten).
• catalogusprijs (oorspronkelijke nieuwprijs minimaal € 12.000 , maximaal € 45.000.
• de auto mag niet zijn omgebouwd tot elektrische auto.
• aanvullende voorwaarden per categorie
• 2022:
• het budget in 2022 is op 30 mei 2022 overtekend.
U kunt nog aanvragen, maar de kans dat u subsidie krijgt is klein
• Gebruikte elektrische personenauto koop of private lease: € 2.000
• Nieuwe elektrische personenauto koop of private lease: € 3.350
• 2023
• Gebruikte elektrische personenauto koop of private lease: : € 2.000
• Nieuwe elektrische personenauto koop of private lease : € 2.950
108
https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/sepp
Dagblad de Limburger
27-6-2022

97.
Financiering
• Eigen middelen
• Via de Provincie (Stimuleringsregeling Duurzaam Thuis)
• Lening Nationaal Warmtefonds
• Hypotheek
• Subsidies
• Landelijke ISDE subsidie warmtepompen (per merk en type)
• Lage BTW-tarief 9% op arbeidsloon isolatiewerkzaamheden
• BTW-teruggave zonnepanelen
meer over
financieringsaspecten
in de
verdiepingsbijeenkomst!

98.
Lenen
eigen middelen op de bank
of
investeren en er “warm bijzitten” ?
• Voordelige leningen voor verduurzaming
• Leningen Duurzaam Thuis (Provincie Limburg):
www.limburg.nl/@1665/duurzaam-thuis/
• Warmtefonds: www.energiebespaarlening.nl
• Stimuleringsfonds Volkshuisvesting :
https://svn.nl/gemeente/Maasgouw#productblock-Duurzaam%20maken
• Restauratiefonds (voor monumentale gebouwen)
https://www.restauratiefonds.nl/particulier/financieren
• Diverse hypotheekverstrekkers
• Uw bank
110

99.
stimuleringsregeling
DUURZAAM THUIS

100.
• zonnepanelen of zonneceldakpannen;
• zonneboiler;
• vloer- en bodemisolatie;
• dakisolatie ook ‘groen’;
• spouwmuurisolatie;
• hoog rendementsglas;
• isolerende deuren;
• het rollator- en/of rolstoeltoegankelijk (binnenshuis met een trap- of huislift);
• drempels verwijderen en/of drempelhulp aanschaffen;
• trapleuningen aan beide zijden van de trap;
• een mantelzorgwoning op uw eigen perceel realiseren;
• een slaap- en/of badkamer op de begane grond of op uw leefverdieping
realiseren
• kijk op www.duurzaamthuislimburg.nl voor alle maatregelen
Maatregelen Duurzaam Thuis

101.
Type leningen Kenmerken
Stimuleringslening Maandelijkse rente + aflossing, looptijd 10-15 jaar
• Consumptief 2%  woningeigenaren en huurders
• Hypothecair 1,1%  woningeigenaren
• Zakelijk 1,1%  woningeigenaren met meer dan 3 panden in eigendom
Verzilverlening o.b.v overwaarde woning, geen maandelijkse rente + aflossing, looptijd afhankelijk
van verkoop woning of overlijden leningnemer
• Hypothecair 1,7 %  woningeigenaren met een leeftijd van minimaal 10 jaar
voor AOW- datum
Rentekorting - 0,5% op isolerende maatregelen en/of levensloopmaatregelen
meer in de vervolgbijeenkomst

102.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 114
u staat er niet alleen voor,
we adviseren u graag, om er straks
warmpjes bij te zitten !

103.
Welke info in de 2e bijeenkomst?
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 115
0 Kleine besparingen
1 Kierdichting
2 Ventilatie
3 Isolatiematerialen en uitvoering
4 Gevelisolatie - spouwmuur en beglazing
5 Voorzetwanden en Buitengevelisolatie
6 Dakisolatie
7 Vloerisolatie, Bodenisolatie
8 Warmtepomp
9 Zonnepanelen, Zonneboiler
10 Warmteafgiftesysteem, ketelwatertemperatuur, waterzijdig inregelen
11 Woongedrag en Domotica
12 Energieopslag, Thuisbatterij
13 Monumentale gebouwen
14 Klimaatbeheersing , Zonwering
15 Subsidie en Financiering
thema verdiepingssessies
we zullen een keuze
moeten maken.
alle thema’s straks wel
op onze website in te zien

104.
tot slot ....
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 116
komt u ook naar de
vervolg-bijeenkomst ?
lid worden van de coöperatie?
€ 20 jaarlijks
uw lidmaatschapsbijdrage en steun
is heel belangrijk voor ons
vrijwilligerswerk.
en .... kom en help ons
met uw inzet en expertise.

105.
28 juni 2022 verduurzamen van je woning 117
Dank u !
Vragen ?
Pierre Joosten, Rob Buschman, Hans van Laanen, Ger van der Zanden, Jan Geraeds, Chris Hamans