Tijdens de dag voor het gezin op 20 mei 2013 in Conferentieoord Zonnewende van Stichting SOKA sprak Dr. Angela Crott over Echte mannen gezocht. Jongens moeten weer de ruimte krijgen om jongens te zijn Dit document is de powerpointpresentatie van de lezing, de bijhorende integrale tekst is eveneens hier op slideshare te vinden. Stichting SOKA- sociaal-culturele en kunstactiviteiten- organiseert sinds 1983 cursussen, thema- en bezinningsweekends, concerten en lezingen die willen bijdragen aan de rijkdom van het menselijk bestaan. Zonnewende Tilburgseweg 54 5066 BV Moergestel Telefoon: 013-513 2630 http://www.soka.nl/ Angela Crott zal vier jongenseigenschappen behandelen die steeds opnieuw in de literatuur terugkeren en waar ouders tot op de dag van vandaag mee te maken hebben: baldadigheid of kattenkwaad, hoogmoed of grootspraak, ledigheid of luiheid en zwijgzaamheid of verlegenheid. Ook wordt de rol van de moeder en de vader afzonderlijk belicht en vervolgens die van de ouders gezamenlijk. Welke rol krijgt ieder van hen in de opvoedboeken toebedeeld? In de jaren zeventig vond een grote omslag plaats als gevolg van grote maatschappelijke veranderingen. De democratisering en de individualisering kregen hun beslag en de secularisering en de vrouwenemancipatie zetten door. De rollen van moeder en vader werden inwisselbaar. De meeste opvoedkundigen moesten concluderen dat jongens daar niet op zaten te wachten. Ook nu blijven zij herhalen: jongens hebben veel ouderlijke aandacht nodig. En een jongen heeft, als hij groter wordt, vooral aandacht nodig van zijn vader. Van hem wil hij leren hoe een man zich moet gedragen. Angela Crott is historica. Haar interesse in jongensgedrag dateert van de periode 1975-1980 toen ze in het basisonderwijs werkzaam was. Ook haar beide zonen, die begin jaren 80 geboren werden, waren voor haar een leerschool. Deze ervaringen heeft ze vastgelegd in Is mijn zoon een macho? Over het opvoeden van jongens (2004). In 2011 promoveerde ze aan de Radboud Universiteit te Nijmegen op het proefschrift Van hoop des vaderlands naar ADHD’er. Het beeld van de jongen in opvoedingsliteratuur (1882-2005). Een van de conclusies van dit proefschrift was dat niet het gedrag van jongens is veranderd, maar de manier waarop de maatschappij tegen dit gedrag aankijkt. Voor dit onderwerp was zoveel publieke belangstelling dat er een publieksversie is verschenen onder de titel Jongens zijn ’t. Van Pietje Bell tot probleemgeval.

2. Echte mannen gezocht
Jongens moeten weer de ruimte krijgen om jongens te zijn
Angela Crott behandelt vier jongenseigenschappen die steeds opnieuw in de literatuur
terugkeren en waar ouders tot op de dag van vandaag mee te maken hebben: baldadigheid
of kattenkwaad, hoogmoed of grootspraak, ledigheid of luiheid en zwijgzaamheid of
verlegenheid. Ook wordt de rol van de moeder en de vader afzonderlijk belicht en
vervolgens die van de ouders gezamenlijk. Welke rol krijgt ieder van hen in de
opvoedboeken toebedeeld?
In de jaren zeventig vond een grote omslag plaats als gevolg van grote
maatschappelijke veranderingen. De democratisering en de individualisering kregen hun
beslag en de secularisering en de vrouwenemancipatie zetten door. De rollen van moeder
en vader werden inwisselbaar. De meeste opvoedkundigen moesten concluderen dat
jongens daar niet op zaten te wachten.
Ook nu blijven zij herhalen: jongens hebben veel ouderlijke aandacht nodig. En
een jongen heeft, als hij groter wordt, vooral aandacht nodig van zijn vader. Van hem wil hij
leren hoe een man zich moet gedragen.

3. Angela Crott is historica.
Haar interesse in jongensgedrag dateert van de
periode 1975-1980 toen ze in het basisonderwijs
werkzaam was. Ook haar beide zonen, die begin
jaren 80 geboren werden, waren voor haar een
leerschool. Deze ervaringen heeft ze vastgelegd
in Is mijn zoon een macho? Over het opvoeden van
jongens (2004).
In 2011 promoveerde ze aan de Radboud
Universiteit te Nijmegen op het proefschrift Van
hoop des vaderlands naar ADHD’er. Het beeld van
de jongen in opvoedingsliteratuur (1882-2005). Een
van de conclusies van dit proefschrift was dat niet
het gedrag van jongens is veranderd, maar de
manier waarop de maatschappij tegen dit gedrag
aankijkt. Voor dit onderwerp was zoveel publieke
belangstelling dat er een publieksversie is
verschenen onder de titel Jongens zijn ’t. Van
Pietje Bell tot probleemgeval.

4. Twee jongens die vechten en twee meisjes die commentaar
geven
Zuid-Limburg, zomer 1996
Foto: Luc Habets

5. Een jongen klimt over een schutting
Nederland jaren zestig
Foto: Louis van Paridon

6. • Kattenkwaad of baldadigheid

7. Jongen schiet met katapult op straatlantaarn
Amsterdam 1933, foto Spaarnestad

8. • Kattenkwaad of baldadigheid
• Hoogmoed of grootspraak

9. ‘Hij oordeelt over sociale misstanden, over de
economische crisis, over de “dwaze wetten” van de
regeering, alsof hij al minstens Kamerlid is geweest. Hij
oordeelt over z’n vader en over den dominee, alsof hij
zelf al jaren vader en dominee is geweest. En hij is er
vast van overtuigd, dat hij later zulke dingen niet zal
doen: bespottelijk! Vierkant verkeerd! Snap je dat nou,
dat ze dát niet zien! ’t Is een ventje! die Minister!’
A. Janse, Moeilijkheden van jongens (3de druk; Hoenderloo 1933)

10. • Kattenkwaad of baldadigheid
• Hoogmoed of grootspraak
• Ledigheid of luiheid

11. Leermeester en leerling
Uit: H.A.J. (Harry) Verhoeven, De verwondering van het maken. De
bouwopleiding van gilde tot opleidingsbedrijf (Bergeijk 2007)

12. Cover van: Jan Hazekamp, Rondhangen als tijdverdrijf (1985)
J o n g e n s o n d e r e l k a a r

13. Jongens leren boksen
Uit: M. Jakobs, Gesprekken met jongens (Leiden 1958)

14. Minstens een goede daad per dag
Uit: Robert Baden-Powell, Het verkennen voor jongens. Een handboek
voor de opleiding van jongens tot goede burgers (2e druk; 's Gravenhage
1929)

15. • Kattenkwaad of baldadigheid
• Hoogmoed of grootspraak
• Ledigheid of luiheid
• Verlegenheid of zwijgzaamheid

16. Het meisje demonstreert (…) veel en uitvoerig haar gevoelens. Zij
(…) heeft tientallen woordjes om haar gevoelens uit te drukken.
Knusse, intieme, prettige, leuke, aardige, schattige, snoezige
woordjes.
Maar bij den jongen is het anders. Hij verbergt juist zijn gevoel. Hij
heeft voor zijn verschillende sentimenten maar twee woorden (…).
Alles wat mooi en goed en schoon en prettig is heet ‘reuze’. En wat
onschoon, onaangenaam, leelijk is, heet b.v. ‘beroerd’.
Uit: Jan Waterink, Moeilijkheden met 12- tot 14 jarige jongens (Kampen 1941)

17. Laat mij worden!
Uit: P. J. A. Calon, De jongen. De psychologie van de jongen van de laatste
schooljaren tot aan de volwassen leeftijd (Heemstede 1953) Foto: L. van Kol

18. Moeder schept de soep op voor haar gezin
1963, foto Spaarnestad

19. ‘Geen gaatjes mee in de bank
prikken, geen andere jongens mee
in hun rug steken en zo.’
Uit: Hans Helmer, Wie wat worden wil …
Toekomstmogelijkheden voor jongens (Haarlem 1955)

20. ‘Zij staat je vaak in de weg, verijdelt je plannetjes, zeurt, vit. Al
heb je een eigen scheerapparaat, al loop je in schuiten van
schoenen, toch probeert ze je nog steeds in een kinderwagen te
persen. Nu en dan zou je haast wensen dat je maar uit haar
buurt was. Dezelfde moederlijke bezorgdheid die je vroeger
vertederde, hangt je nu de keel uit. Haar innigste omhelzing
voelt soms aan als een worggreep.’
Uit: Claire Glass Miller, Over meisjes gesproken ... Wat jongens over meisjes
willen weten (Helmond 1963)

21. Wie kan het verst schieten met pijl en boog?
Denemarken, 1989
Foto: Norbert Schurgers

22. Hoe de rol van de moeder verandert
Tot in de jaren vijftig:
De moeder is het hart van het gezin. Zij begrijpt haar zoon en is altijd voor
hem daar
Vanaf midden jaren vijftig:
Aan het begrip van de moeder wordt getwijfeld. Emotionaliteit en
overbezorgdheid liggen bij haar op de loer
Vanaf de jaren zeventig:
Met de vrouwenemancipatie is de moeder gelijk aan de vader en kan ze
kiezen uit moederen en/of vaderen
Vanaf de jaren negentig:
Het is toch beter voor de emotionele ontwikkeling van de zoon als de moeder
weer gaat moederen

23. De heilige Georgius, schutspatroon van de soldaten
Uit: Alban Butler,
Heiligenlevens (Lisse 1995)

24. Vader en zoon maken grapjes bij de afwas
Jaren vijftig, foto Spaarnestad

25. Verjaarsfeestje met allemaal jongens
Zuid-Holland, 1989
Foto: Norbert Schurgers

26. Tekening bij hoofdstuk over
vaders

27. Vader en zoon aan de waterkant
Zuid-Holland, 1990
Foto: Angela Crott

28. Vader stoeit met zoontje
de Volkskrant 5 mei 2013
Foto: An-Sofie Kesteleyn

29. Vaderlijke aandacht
Sigmund, Peter de Wit
De Volkskrant, 28 oktober 2010

30. Hoe de rol van de vader verandert
Tot in de jaren vijftig:
De vader is het hoofd van het gezin. Hij zorgt ervoor dat zijn zoon hem
gehoorzaamt
Vanaf midden jaren vijftig:
De vader wordt dringend verzocht meer aandacht aan zijn zoon te besteden
om zo tegenwicht te bieden aan de emotionaliteit van de moeder
Vanaf de jaren zeventig:
Met de vrouwenemancipatie moet de vader zijn vrouwelijke emoties
aanspreken en gaan moederen
Vanaf de jaren negentig:
Voor de ontwikkeling van de mannelijke identiteit van de zoon is het beter als
de vader weer gaat vaderen

31. Ouders die niet luisteren
Sigmund, Peter de Wit
De Volkskrant, 19 mei 2010

32. Ouders en puberzoon
Uit: Claire Glass Miller, Over meisjes gesproken ... Wat jongens over meisjes willen
weten (Helmond 1963) Illustratie: Susan Perl

33. Cowboy en indiaantje spelen
Duitsland 1955, foto Spaarnestad

37. Vader van groot belang voor het kindergeluk, ook na een
scheiding
Limburger, 14 januari 2012
llustratie: Helen van Vliet

38. Initiatierite bij de Amazone indianen
Uit: Stephen Hugh-Jones, De Amazone Indianen
(Amsterdam/Brussel 1979) illustratie: Maurice Wilson

39. Het ‘Rots en Water’-huis
Bouwstenen:
Zelfbeheersing, zelfreflectie en
zelfvertrouwen
Oefening van externe
communicatie op eerste drie
verdiepingen:
Fysieke kracht
Lichaamstaal
Ontwikkeling van grensbewustzijn
Oefening van interne
communicatie op laatste twee
verdiepingen
Dit leren hanteren van het
innerlijk kompas zal bijdragen aan
verbondenheid met de
gemeenschap

40. Boys of the Wood
de Volkskrant, 1 februari 2012
Foto: Bart Mühl

42. Samenvatting ‘Echte mannen gezocht’
Jongens moeten weer de ruimte krijgen om jongens te zijn.
Dit betekent dat we
- rekening moeten houden met hun jongenseigenschappen
- hun behoefte aan veel ouderlijke aandacht moeten erkennen,
- hun grote behoefte aan structuur en begrenzing voor ogen
moeten houden
- het grote belang moeten inzien van de rol van de vader voor
de ontwikkeling van de mannelijke identiteit van de zoon

43. Angela Crott was de spreker tijdens een “Dag over het gezin” in
Conferentieoord Zonnewende op 20 mei 2013.
De integrale tekst van de lezing is te vinden op:
http://www.slideshare.net/CSRsource/echte-mannen-gezocht
Conferentieoord Zonnewende
Tilburgseweg 54, 5066 BV Moergestel
info: www.soka.nl