Kablolama Standartları

1. Kablolama
Standartları
Hazırlayan: CAN BERK ARMAN

2. Kablo nedir?
• Kablo Nedir Çeşitleri Nelerdir? Kablo
Nedir: Elektrik enerjisini ileten araçlardır.
Elektrik iletiminde kullanılan üzeri yalıtkan
madde ile kaplı metalik iletken teldir. Ayrıca
iki elektrik cihazını birbirine elektriksel
olarak bağlar. Elektriksel olarak yalıtılmış,
bir veya birden fazla damardan oluşan
araca kablo denir.
• Elektrik kablosu yapısına göre özel kablolar
kablolar dışında iki kısımdan oluşmaktadır:
oluşmaktadır:
• İletken kısım
• Yalıtkan kısım

3. İletken kısım: İletken kısım elektronların geçerek
elektrik akımını oluşturduğu kısımdır. Elektrik
enerjisini iletmek için kullanılan, bir veya birden
telden oluşan ve yalıtılmamış olan tel veya tel
demetidir (TS 621). İletkenler için kullanılan
bakır ve alüminyumdur.
Yalıtkan kısım: İletkeni elektriksel olarak yalıtan
madde yalıtkan kısımdır (TS 621). Yalıtkan kısım
elektriğin güvenliğini sağlamak üzere iletken teli
saran plastik yapı malzemesidir. Yalıtkanlar için
kullanılan maddeler lastikler, termoplastik
(PVC, PET) ve kâğıtlardır.
Yalıtkan malzeme sayesinde kablolar atmosferik
olaylardan etkilenmezler. Döşendikleri yerlerdeki
kimyasal etkilere, su, rutubet ve hava koşullarına
koruma sağlarlar. Böylece kablolar yerleşim bölgeleri

4. • Pratikte kullanılan birçok farklı kablo
çeşidi vardır.
• Güç kabloları
• Doğru akım kabloları
• Süper iletkenli kablolar
• Gaz yalıtımlı kablolar
• Sodyum iletkenli kablolar
• Çok yüksek gerilim kabloları
• Deniz kabloları

5. Özelliklerine Göre Kablo
Çeşitleri
• Bakır iletkenli, tek damarlı kablolar
• Bükülgen bakır iletkenli kablolar
• PVC izoleli, yassı bakır iletkenli kablolar
• Halojensiz alevi iletmeyen çok damarlı bakır iletkenli
kablolardır.
• Doğru akım ileten kablolarda tek bir tel yerine, aynı
kalınlığı verecek şekilde bükülmüş çok sayıda ince tel
kullanılır. Televizyonda veya radyoda VHF sinyalleri için
koaksiyel kablolar kullanılır. Sanayide veya evlerde elektrik
tesisatı, tek iletkenli normal kablolar ile döşenir.
• Elektrik santrallerinde enerji taşıyan yüksek gerilim
hatlarında izolesiz tel kullanılır. Pratikte kullanılan kablolar,
iletkenlerinin mm² cinsinden kesit alanı ile tanımlanırlar.

6. Kabloların
Sınıflandırılması
• TS (Türk standartları),
• VDE (Alman standartları),
• IEC (İnternational Electrical Comission),
• BS (British Standart) sembollerine göre
sınıflandırılmaktadır.
• İhtiyaçlara Göre Sınıflandırılan Kablo Çeşitleri
• Kablo çeşitleri ihtiyaçlara göre sınıflandırılan pek çok
farklı türde kablo vardır. Günümüzde kablolar ile
okyanuslar altında bile bağlantılar gerçekleşmektedir. Bu
sayede kabloların kıtaları insanları birleştirmek için
üstlendiği rol önemlidir.
• Standart üç telli kablolar
• Fiber kablolar
• Yüksek gerilim kabloları
• Telefon kabloları
• Standart elektrik teli kabloları

7. • Kablo üretiminde çok çeşitli
malzemeler kullanılır.
Kablolar;
• Kullanılış amaçlarına,
• Kullanılacakları işletmenin
şartlarına,
• Kullanılacakları tesisin çeşidi
• Yapımlarında kullanılan
yalıtkan ve iletken malzeme
cinsine göre sınıflandırılır.

8. • Kullanılış Amaçlarına göre;
• Enerji kabloları
• Sinyal ve kumanda kabloları
• Telefon kablosu
• İşletme koşullarına göre;
• Ağır işletme kabloları
• Normal ve hafif işletme kabloları
• Tesis çeşidine göre;
• Sabit tesis kabloları
• Hareketli tesis kabloları
• Yalıtkan kılıf malzemesine göre;
• Termoplastik yalıtkanlı kablolar
• Lastik yalıtkanlı kablolar
• Kâğıt yalıtkanlı kablolar
• Damar iletkeni malzemesine göre;
• Bakır kablolar
• Alüminyum kablolar

9. Kaliteli
Kablo nasıl
olmalıdır?
• Piyasada birçok kablo üreticisi çok farklı tiplerde kabloyu üretip
pazara sunmaktadır. Kabloların teknik olarak belli elektriksel
standartlar dahilinde üretilmesi gerekmektedir. Kaliteli bir kablo
alırken, üreticiden kabloya ait test raporlarını isteyebilirsiniz.
Ayrıca elektriksel değerleri de kontrol edebilirsiniz.
• Kablo Markalama
• Kablonun üzerinde, 1 metrelik aralıklar ile firma, kablo tipi, kesit
bilgisi, üretim standardı yazılı olmalıdır. Kablonun üzerinde bu
bilgiler yazılı değil ise, kablo kaliteli kablo değildir.
• İletken Yüzeyinde Çapaklanma ve Çizik
• Kablonun izolesi soyulduğunda iletken üzerinde çapaklanma ve
çizik olmamalıdır. Hadde bakımları düzgün yapılmaz, takip
edilmezse incelen iletken üzerinde çapak veya çizikler oluşabilir.
Çapaklar izoleyi delip kısa devreye sebep olabileceği gibi,
kablonun ömrünü de kısaltır.
• İletken Yüzeyinde Kararma
• Kablo üretimi yapıldıktan sonra doğru şekilde depolanmalıdır.
Eğer nem veya suya maruz kalırsa iletkenler kararmaya başlar.
Kararan iletken işlevini tam olarak yerine getiremez. Bundan
dolayı uzun vadede enerji kayıpları oluşturabilir. Bu durumu
önlemek için üreticinin kabloyu doğru kablo pabucu ile
kapatması çok önemlidir.

10. • Kablonun Dış Görünüşü
• Kablonun dış yüzeyinde ovalitede bir bozukluk,
hava kabarcığı olmamalıdır. Üretim sırasında oluşan
çeşitli sorunlardan kaynaklanacağı üzere kablonun
kalitesinin düşük olması da son derece olasıdır.
• İletken Direnci
• Üretici eğer iletkenin saflık oranına dikkat etmez yada
kalitesiz iletken kullanırsa, kablo aşırı ısınır. Bundan
dolayı yalıtım katmanlarının ömrü kısalacaktır. Aynı
zamanda akım taşıma kapasitesi düşecek, enerji
kayıpları ve enerji verimsizliği meydana gelecektir. Bu
demektir ki daha fazla elektrik faturası ödemek
durumunda kalabiliriz.
• İzole ve Dış Kılıf Kalınlıkları
• Kabloların izole ve dış kılıf kalınlıklarının standartlar
içinde tanımlanan ortalama ve minimum değerlere
uygun olmalıdır. İzole malzemesinde oluşacak kalınlık
sapmaları kısa devre riskini arttırır ve yangınlara neden
olabilir. Bunun yanı sıra izole çabuk aşınıp patlamalara
ve ciddi yaralanmalara sebep olabilir.

11. Kablo
Çeşitleri
• Kablolar, kullanılan iletken malzemenin
cinsine ve kullanım amaçlarına göre
sınıflandırılırlar. Kullanılan malzemenin
cinsine göre kablo çeşitleri;
• Alüminyum iletkenli kablolar ve
• Bakır iletkenli kablolar
• olarak ikiye ayrılır. Alüminyum kabloların,
aynı akımı taşıyacak bakır kablolara göre
yarım çap daha geniş olması gerekir. Bu
sebeple şayet alan problemi varsa, bakır
iletkenli kablo çeşitleri kullanılması daha
doğrudur. Kullanım amacına göre ise
kablolar, kuvvetli akım kabloları ve zayıf
akım kabloları olarak iki sınıfa ayrılırlar.

12. Zayıf Akım Kabloları
1kV altı ve bina içi uygulamalarda kullanılırlar. Kullanılacak alanlara
yanmaz, yağ, nemden etkilenmezler. Ayrıca kemirgenlere karşı
dış malzeme ile imal edilirler. Zayıf akım kablo çeşitleri şu şekilde
sıralanabilir:
Kontrol Kabloları: Endüstriyel uygulamalarda sinyal iletiminde
kullanılırlar.
Yanmaz Kablo Çeşitleri: Hastane, AVM, havaalanı gibi kalabalık
alanlarda kullanılır. Bu kablolar yangın alarmları veya yangın sırasında
belirli bir süre fonksiyonunu sürdürür.
Koaksiyel Kablo
Koaksiyel kablo anten kablosu olarak kullanılır. Empedansı 75 Ω,
kablonun ortasında üzeri yalıtılmış ve canlı uç olarak bilinen bir iletken
vardır. Yalıtkanın üzerinde hasır şeklinde örülmüş metal siper bulunur.
Genellikle anten kablosu olarak kullanılmaktadır.
Koaksiyel kablo
Uydu, telsiz, kablolu tv ve data iletim sistemlerinde dağıtım amaçlı
kullanılan kablolardır. Yeraltı kablosu, zırhlı kablo, bina içi ve bina dışı
kablolar olarak farklı türleri bulunur.

13. • Birleşik ve CCTV Kablolar: Kapalı devre kamera
sistemlerinde ses, güç, referans, görüntü gibi
eş zamanlı iletimi için kullanılırlar.
• Bus Kablolar: Yüksek hızlarda veri iletimi için
kullanılırlar.
• Dahili Telefon ve Yangın Alarm Kabloları: Bina
içerisinde santral ve abone dağıtım kablosu olarak
kullanılırlar.
• Enerji ve Tesisat Kabloları: Kapalı mekanlarda dağıtım
panolarında kullanılır. Sabit sistemlerde, dış
ise toprak altında veya kablo kanalı içerisinde
kullanılırlar.
• Enstrümantasyon Kabloları: Endüstriyel alanlarda
analog ve dijital sinyal iletiminde kullanılır.
• Gemi Yat Kabloları: Gemi panolarında ve tüm deniz
araçlarında haberleşme ve enstrümantasyon kabloları
olarak kullanılırlar.
• Ses ve Görüntü Kabloları: Profesyonel stüdyo, tv
sektörü, sahneler veya evlerde bulunan cihazlarda ses
görüntü iletimi için kullanılırlar.

14. Kuvvetli
Akım
Kabloları
• Bina içi tesisatlar da pek çok alanda kullanılan kablolardır. Kendi
içinde farklı çeşitleri vardır:
• NYY (YVV) Kablolar: Aydınlatma ve güç dağıtımı amacıyla, toprak
altında ve kablo kanalları içerisinde kullanılırlar. NYY kablolar
mekanik zorlamanın fazla olmadığı alanlarda kullanılacak şekilde
üretilir.
• NHXMH Kablolar (Halogen free): Kalabalık ve yangın riski yüksek
alanlarda kullanılırlar. Yanmaz kablo olma özellikleri vardır. Bu
sayede yangın sırasında alevi iletmez, duman yoğunluğu meydana
getirmezler.
• N2XH Kablolar (Halogen free): İnsan yoğunluğu ve yangın
bulunan yerlerde kullanılırlar. N2XH kablo çeşitleri de yanmaz kablo
olma özelliği taşırlar.
• NHMH Kablolar (Halogen free): Yoğun ve yangın riski taşıyan
mekanlarda kullanılırlar. Yanmaz kablo olarak adlandırılabilirler.
• N2XY Kablolar: Bakır iletkenleri vardır. Bu sayede toprak altı ve
kablo kanalları içerisinde kullanılan kablolardır.
• NVV (NYM) Kablolar: Mekanik zorlamanın minimum olduğu
rutubetli yerlerde sıva altı veya üstünde kullanılırlar.
• H07V-U (NYA) Kablolar: Kapalı ve kuru yerlerde kablo kanalı
içerisinde kullanılırlar. NYA kablo modellerine tesisatlarda veya
dağıtım panolarında rastlanabilir.
• H05VV-F (TTR) Kablolar: Az mekanik zorlamalı kuru ve nemli
yerlerde kullanılırlar.

15. Diğer Kablo
Çeşitleri
• Alpek Kablolar
• Sıcaklığa dayanıklı kablolar
• Haberleşme kabloları
• Fiber optik kablo

16. Alpek Kablo
• Bu hava hattı kablolarında, plastik yalıtkanlı
alüminyum faz iletkenleri çıplak nötr
iletkeni etrafında bükülerek sarılmıştır. Askı
teli tüm yükü ve gerilmeleri taşır. Alpek
kablo alçak gerilim hatlarında kullanılır.

17. Sıcaklığa
Dayanıklı Kablolar
Elektrik panolarının

18. Haberleşme
Kabloları
• Plastik izoleli ve kılıflı, yer altı-kanal- askı telli havaî, dış ve iç
tesisatta kullanılan kablolardır. Bu kabloların dielektrik
kayıpları çok azdır.
• KPD-V kablo
Bu kablolar bina içi tesisatlarda santral ile abone
dağıtımlarında kullanılır. Elektrolitik (tavlı) bakır iletken (TS ve
IEC’ ye göre);
• PE (polietilen) izolasyon, nem içermeyen ve dielektrik özelliği
olan polyester bant, dış kılıfı gri renkli PVC.
• İletken çapları 0,4-0,5 mm ve çeşitli damar sayılarında imal
edilir.

19. Fiber Optik Kablo
• Kesiti boyunca ışığı yönlendirme
özelliği olan cam fiber veya
plastik fiber kablolardır (fiber
cable) . Fiber optik (fiber optic)
veya fiber olarak isimlendirilir.