To Decide the point of production of the firm, Break-Even Analysis helps.

1. http://www.slideshare.net/ChannabasavaiahHurul/break-even-analysiskannada Page 1
ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆ or ೆಚ-ಪ ಾಣ- ಾಭ ೇಷ ೆ (Break Even Analysis)
ೕ ೆ
ೊಸ ಉದ ಮವನು ಾ ರಂ ಸುವ ೈ ಾ ೋದ ಯು, ಾವ ವ ವ ಾರದ ಹೂ ೆ ಾ ದ ೆ ಉತಮ
ಎನುವ ದರ ಆಸ ೊಂ ರು ಾ ೆ. ೈ ಾ ೆಯ ಈ ಾಗ ೇ ಅ ತ ದ ರುವ ಉದ ಮದ ೈ ೕ ಯನು ಎದು
ತನ ಉತ ನಗಳನು ಾ ಾಟ ಾಡಲು ಾಧ ೇ ಎನುವ ದನು ಗಮ ಸ ೇ ಾಗುತ ೆ. ಅದ ೆ ಅವನು ಗಮ ಸ ೇ ಾದ
ಬಹಳ ಪ ಮುಖ ಾದ ಅಂಶ ಎಂದ ೆ ೕ ತ ಾಭದ ಪ ಾಣ. ಾಭವ ಆ ಾಯದ ಪ ಾಣ ಂದ ಾ ರ ಾಗುತ ೆ.
ಆ ಾಯದ ಪ ಾಣವ ೆಚ ಂದ ಾ ರ ಾಗುತ ೆ. ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯು ಈ ಹಂತದ ಉದ ೆ ಸ ಾಯ
ಾಡುತ ೆ. ಸಮ- ೇದ ಎಂದ ೆ ಾಭ ಲದ ಮತು ನಷ ಲದ ಉದ ಮ ವ ವ ಾರಗಳ ಹಂತ ಾ ೆ.
ಉದ ಮ ವ ವ ಾಪಕರು ರಂತರ ಾ ಾ ಾಟದ ೆ ೆಗಳ , ಬದ ಾಗುವ ೆಚಗಳ ಮತು ರ ೆಚಗಳ
ಬ ೆ ನ ಾ ರಗಳನು ಎದು ಸುತ ೇ ಇರು ಾ ೆ. ಮೂಲಭೂತ ಾ ವ ವ ಾಪಕರು ಉದ ಮದ ಗು ಮತು
ಉ ೇಶಗಳನು ಗಮನದ ಟು ೊಂಡು ಆ ಕ ಸಂಪನೂ ಲಗಳನು ೇ ೆ ೊ ೕ ೕಕ ಸ ೇಕು ಮತು ೇ ೆ
ಬಳ ೊಳ ೇಕು ಎನುವ ದರ ಬ ೆ ೆ ಾ ರಗಳನು ೆ ೆದು ೊಳ ೇ ಾಗುತ ೆ. ೆಚಗಳ ಮತು ಆ ಾಯಗಳ ಬ ೆ ೆ
ಸೂಕ ಾ ರಗಳನು ೆ ೆದು ೊಳ ದ ೆ, ಅದು ಅನ ೇ ತ ಫ ಾಂಶಗಳನು ತಂ ೊಡಬಹುದು. ಈ ಎ ಾ ಾ ರಗಳ
ಅ ಾ ವ ಯ ಾ ರುತ ೆ, ಉ ಾ ಎಷು ಘಟಕಗಳನು ಉ ಾ ಸ ೇಕು? ಸರ ನ ೆ ೆಯನು ಬದ ಾ ಸ ೇ ೆ?
ೆಚದ ನ ಬದ ಾವ ೆಗಳ ಾಭದ ೕ ೆ ಾವ ಪ ಾಮ ೕರುತ ೆ? ಾ ಾ ನ ೕ ೆ ಇನೂ ೆಚು ೆಚ
ಾಡ ೇ ೆ? ಈ ಎ ಾ ಪ ೆಗ ಗೂ ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆ ಅಥ ಾ ೆಚ-ಪ ಾಣ- ಾಭ ೇಷ ೆ ಉತರ ೕಡುವ
ಪ ಯತ ಾಡುತ ೆ.
ೆ ೕ ಈವ ೇಷ ೆಯು, ಕಂಪ ನಷ ಅನುಭ ಸದ ಕ ಷ ಾ ಾಟ ಮಟ ಾವ ದು? ಅಥ ಾ ಕಂಪ
ಾವ ಪ ಾಣದ ಾ ಾಟವನು ಕ ಾ , ನಷ ಅನುಭ ಸ ೆ ಇರಬಹುದು? ಎನುವ ಪ ೆಗ ೆ ಉತರವನು
ೊಡುವ ಪ ಯತ ಾಡುತ ೆ. ಇನೂ ಮುಂದುವ ದು ೇಳ ೇ ೆಂದ ೆ ೆ ೕ ಈವ ೇಷ ೆಯು ಶ ನ ಾಭ ಗ ಸುವ
ಾ ಾಟದ ಮಟವನು ೇ ಸುತ ೆ. ೆಸ ೇ ೇಳ ವಂ ೆ ೆ ೕ ಈವ ಎಂದ ೆ ಸಮ ಾ ಮು ಎಂದಥ , ಅಂದ ೆ
ಉದ ಮವ ಾಭ ನಷ ಲ ೆ ನ ೆಯುವ ಹಂತ ಎಂದಥ . ಆದ ಾರಣ ಂದ ೇ ೆ ೕ ಈವ ೇಷ ೆಯನು ೆಚ-
ಪ ಾಣ- ಾಭ ೇಷ ೆ (Cost-Volume-Profit Analysis) ಎಂದೂ ಕ ೆಯ ಾಗುತ ೆ. ೆ ೕ ಈವ ೇಷ ೆಯು ಾಭ
ೕಜ ೆಯ ಪ ಮುಖ ತಂತ ಾ ೆ. ಈ ೇಷ ೆಯನು ಒಂದು ಷ ಪ ಾಣದ ಉತ ನದ ಮಟದ ಒಟು ೆಚ,
ಒಟು ಆ ಾಯ ಮತು ಒಟು ನಷಗಳ ನಡು ನ ಸಂಬಂಧವನು ಅಧ ಯನ ಾಡಲು ಬಳಸ ಾಗುತ ೆ. ಪ ಂದೂ
ಉದ ಮದ ಮೂಲ ಉ ೇಶ ಾಭ ಗ ಸುವ ದು. ಒಂದು ವಸು ನ ಉ ಾ ದ ೆಯ ಆ ಕ ಾಭ ಎನುವ ದು, ಆ ವಸು ನ
ಉ ಾ ದ ಾ ೆಚ ಮತು ಅದರ ಾ ಾಟ ಂದ ಬಂದ ಆ ಾಯಗಳ ನಡು ನ ವ ಾ ಸ ಾ ೆ. ಅಥ ಾಸ ದ ಉದ ಮವ

2. http://www.slideshare.net/ChannabasavaiahHurul/break-even-analysiskannada Page 2
ಗ ದ ಾಭವನು ಎರಡು ಾಗಗಳ ಾ ಂಗ ಸ ಾಗುತ ೆ, ಒಂದು ಆ ಕ ಅಥ ಾ ಅ ಾ ಾನ (Super Normal)
ಾಭ, ಮ ೊಂದು ಾ ಾನ ಅಥ ಾ ಶ ನ ಆ ಕ ಾಭ.
(1) ಆ ಕ ಅಥ ಾ ಅ ಾ ಾನ ಾಭ (Economic or Super Normal Profit) ಒಂದು ಉದ ಮವ ಷ
ಪ ಾಣದ ಉತ ನವನು ಾ ಗ ದ ಆ ಾಯದ ತವ ಒಟು ೆಚ (ವ ಕ ೆಚ + ಅವ ಕ ೆಚ) ಂತ ೆ ಾದ ೆ,
ಅದನು ಆ ಕ ಅಥ ಾ ಅ ಾ ಾನ ಾಭ ಎನ ಾಗುತ ೆ. ಉ ಾಹರ ೆ ೆ ಾಲು ೇಬಲುಗಳನು ತ ಾ ಸಲು ತಗು ದ
ೆಚ ರೂ.4000 ಮತು ಅವ ಗಳ ಾ ಾಟ ಂದ ಗ ದ ಒಟು ಆ ಾಯವ ರೂ.5000 ಆದ ೆ, ರೂ.1000 ನು ಆ ಕ
ಅಥ ಾ ಅ ಾ ಾನ ಾಭ ಎಂದು ಕ ೆಯ ಾಗುತ ೆ.
(2) ಾ ಾನ ಅಥ ಾ ಶ ನ ಆ ಕ ಾಭ (Normal or Zero Economic Profit) ಉದ ಯು ತನ ವೃ ಯ
ಉ ದು ೊಳಲು ಗ ಸ ೇ ಾದ ಕ ಷ ತ ೇ ಾ ಾನ ಾಭ ಾ ೆ. ಒಂದು ವಸು ನ ಾ ಾಟ ಂದ ಬಂದ
ಆ ಾಯವ ಅದರ ಒಟು ೆಚ ೆ ಸಮ ಾ ಾಗ ಈ ಪ ಉದ ಸುತ ೆ. ಇ ೊ ಂದು ೕ ಯ ೇಳ ೇ ೆಂದ ೆ,
ಾ ಾನ ಅಥ ಾ ಶ ನ ಆ ಕ ಾಭ = ಒಟು ಆ ಾಯ = ಒಟು ೆಚ. ಉದ ಮವ ಒಂದು ವಸುವನು ಉ ಾ ಸಲು
ತಗುಲುವ ೆಚವ ಅದರ ಆ ಾಯ ೆ ಸಮ ಾ ರುವ ಂದು ೇ ೆ ೕ ಈವ ಂದು. ಪ ಂದು ಉದ ಮವ ಈ
ಂದು ಂತ ಮುಂ ೆ ಉ ಾ ಗ ಷ ಆ ಕ ಾಭ ಗ ಸಲು ಆ ಸುತ ೆ. ಈ ಉ ೇಶ ಾಧ ೆ ಾ ಉದ ಮವ
ಬಳ ೊಳ ವ ತಂತ ೇ ೆ ೕ ಈವ ೇಷ ೆ.
ಶ ನ ಾಭ-ನಷ ೇಷ ೆ ಅಥ ಾ ೆ ೕ ಈವ ೇಷ ೆಯ ಅಥ ಾ ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯ
ಅಥ (Meaning of Break-Even Analysis)
ೆ ೕ ಈವ ೇಷ ಾ ತಂತ ವ ಒಂದು ಕ ೆ ಉ ಾ ದ ೆಯ ಪ ಾಣ ಮತು ಉ ಾ ದ ಾ ೆಚಗಳ ಪರಸ ರ
ಸಂಬಂಧವನು ೇ ದ ೆ, ಮ ೊಂದು ಕ ೆ ಾ ಾಟ ಂದ ಬಂದ ಆ ಾಯ ಮತು ಾಭಗಳ ಸಂಬಂಧವನು
ೇ ಸುತ ೆ.
ೋ ಾ ೇ ೕ ರವರ ಪ ಾರ – “ಉದ ಮವ ಅದರ ಎ ಾ ೆಚಗಳನು ಭ ಸುವಷು ಆ ಾಯವನು ಗ ಸುವ ದರ
ಮೂಲಕ ‘ಸಮ- ೇದ’ ಾ , ಆ ಹಂತದ ರುವ ಉತ ನದ ಪ ಾಣ ಮತು ಾ ಾಟ ಪ ಾಣದ ಮಟವನು ೇ ೆ
ಗುರು ಸುವ ದು ಎನುವ ದನು ೆ ೕ ಈವ ಅಥ ಾ ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯ ತಂತ ವ ೋ ಸುತ ೆ”.
ೆ. ೆ. ೕರವರ ಪ ಾರ – ೆ ೕ ಈವ ೇಷ ೆಯು ಉದ ಮದ ೆಚಗಳ , ಆ ಾಯ ಮತು ಾಭಗಳನು
ಸಂ ೕ ಸುವ ಒಂದು ತಂತ ಅಥ ಾ ಯು ಾ ದು, ವ ಳ ಾಭದ ೕ ೆ ಸಂಭ ಸಬಹು ಾದ ಪ ಾಮಗಳನು
ವ ಸಲು ಬಳ ೊಳ ಾಗುತ ೆ”.

3. http://www.slideshare.net/ChannabasavaiahHurul/break-even-analysiskannada Page 3
ಸಮ- ೇದ ಂದು ನ ಅಥ
ಉದ ಮದ ಒಟು ೆಚವ ಒಟು ಆ ಾಯ ೆ ಸಮ ಾ ರು ಾಗ ಉ ಾ ಸುವ ಪ ಾಣ ಹಂತದ ಂದು ೇ ಸಮ-
ೇದ ಂದು ಅಥ ಾ ಶ ನ ಾಭ-ನಷ ಂದು. ಇ ೊ ಂದು ೕ ಯ ೇಳ ೇ ೆಂದ ೆ, ಈ ಹಂತದ ಉದ ಮವ
ಾಭವನೂ ಗ ಸದ ಮತು ನಷದ ಯೂ ಇರದ ಾ ೆ, ಅಂದ ೆ ಅ TR = TC ಆ ರುತ ೆ. ಇದು ಶ ನ ಆ ಕ
ಾಭದ ಸ ೇಷ ಾ ೆ. ನಮ ಾಗ ೇ ಳ ೆ, ಒಟು ೆಚವ ಒಟು ರ ೆಚ ಮತು ಒಟು ಬದ ಾಗುವ ೆಚಗಳನು
ಒಳ ೊಂ ೆ.
ಾ ೆ ಅವರ ಪ ಾರ – “ಒಟು ಆ ಾಯವ ಒಟು ೆಚ ೆ ಸಮ ಾ ರು ಾಗ ಜರುಗುವ ಚಟುವ ೆಗಳ
ಂದು ೇ ಸಮ- ೇದ ಂದು ಅಥ ಾ ಶ ನ ಾಭ-ನಷ ಂದು ಎಂದು ಕ ೆಯ ಾಗುತ ೆ. ಇದು ಶ ನ ಾಭದ
ಂದು ಾ ೆ”.
ಸಮ- ೇದ ಂದು = ಒಟು ಆ ಾಯ = ಒಟು ೆಚ (ಒಟು ರ ೆಚ + ಒಟು ಬದ ಾಗುವ ೆಚ)
ಉದ ಮವ ತನ ಉ ಾ ದ ೆಯನು ಸಮ- ೇದ ಂದು ನ ಹಂತ ಂತ ಕ ಾ ದ ೆ, ನಷ
ಅನುಭ ಸ ೇ ಾಗುತ ೆ ಮತು ಆ ಂದು ಂತ ಮುಂ ೆ ಉ ಾ ದ ೆ ಾ ದ ೆ, ೆಚು ಾಭ ಗ ಸಲು ಾಧ ಾಗುತ ೆ.
ಅಂದ ೆ ಒಂದು ಉದ ಮವ ಸಮ- ೇದ ಂದು ನ ಉ ಾ ಸುವ ದರ ಮೂಲಕ ಅದು ತನ ಎ ಾ ಉ ಾ ದ ಾ
ೆಚಗಳನು ಭ ೊಳ ತ ೆ. ಉ ಾ ದ ಾ ೆಚದ ಾ ಾನ ಾಭವ ೇ ರುತ ೆ. ಆದ ಂದ ಒಂದು ಉದ ಮವ
ಸಮ- ೇದ ಂದು ನ ೇವಲ ಾ ಾನ ಾಭ ಅಥ ಾ ಶ ನ ಆ ಕ ಾಭವನು ಾತ ಗ ಸುತ ೆ.
ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯ ಊ ೆಗಳ
1) ೆಚ ಮತು ಆ ಾಯದ ಗಳ ಒಂ ೇ ೆರ ಾದ ಬದ ಾವ ೆಯ ದರಗಳನು ೊಂ ೆ (Linear)
2) ಒಟು ೆಚವನು ರ ೆಚ ಮತು ಬದ ಾಗುವ ೆಚ ಎಂದು ಂಗ ಸ ಾಗುತ ೆ.
3) ರ ೆಚದ ಾವ ೇ ಬದ ಾವ ೆಗಳ ಇಲ ಎಂದು ಊ ಸ ಾ ೆ.
4) ಉ ಾ ದ ೆ ೆ ಅನುಗುಣ ಾ ಬದ ಾಗುವ ೆಚಗಳ ಬದ ಾವ ೆ ೊಂದುತ ೆ
5) ಉ ಾ ದ ಸರಕುಗಳ ಮತು ಾ ಾಟ ೆ ಒದ ದ ಸರಕುಗಳ ಎ ಾ ಹಂತಗಳಲೂ ಏಕರೂಪ ಾ ರುತ ೆ.
ಅಂದ ೆ ಾ ರಂಭದ ಸಂಗ ಹ ಮತು ಮು ಾಯ ಸಂಗಹ ಎನುವ ಪ ಾವ ೆ ಇಲ.
6) ಾ ಾಟದ ೆ ೆ ರ ಾ ರುತ ೆ.
7) ಉ ಾ ದ ಾಂಗಗಳ ೆ ೆಗಳ ರ ಾಗುತ ೆ.
8) ಉ ಾ ದ ೆಯ ಪ ಾಣ ಬದ ಾ ಾಗ ಾತ ೆಚಗಳ ಬದ ಾಗುತ ೆ.
9) ಉ ಾ ದಕ ೆ ಮತು ತಂತ ಾನದ ಬದ ಾವ ೆ ಇರುವ ಲ.
10) ಾರುಕ ೆ ಒಂ ೇ ಸರದು ಾ ಾಟ ೆ ಲಭ ರುತ ೆ.

4. http://www.slideshare.net/ChannabasavaiahHurul/break-even-analysiskannada Page 4
ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯ ಾನಗಳ
ಸಮ- ೇದ ಂದುವನು ಕಂಡು ಯಲು ಬಳ ೆ ಾಗುವ ಾನಗಳ ಪ ಮುಖ ಾ ಮೂರು ಇ ೆ. (1)ಅ ೇಖ
ಾನ(Graphical Method) (2)ಸ ೕಕರಣ ಾನ(Equation Method) ಮತು (3)ಅಂ ನ ವಂ ೆ ಾನ(Contribution
Margin Method). ಇವ ಗಳ ೇವಲ ಎರಡನು ಾತ ಇ ೇ ಸ ಾ ೆ
(1) ಅ ೇಖ ಅಥ ಾ ೇ ಾ ತ ಾನ(Graphical Method):
ಅ ೇಖ ಅಥ ಾ ೇ ಾ ತ ಾನವ ಸಮ- ೇದ ಂದುವನು, ಸಮ- ೇದ ಪ ಯ ಸ ಾಯ ಂದ ವ ಸಲು
ಪ ಯ ಸುತ ೆ. ಸಮ- ೇದ ಪ ಯು ಉದ ಮದ ಧ ಹಂತದ ಉ ಾ ದ ೆಯ ಮಟಗಳ ಉ ಾ ದ ಾ ೆಚ ಮತು
ಆ ಾಯಗಳ ನಡು ನ ಸಂಬಂಧವನು ವ ಸುತ ೆ, ಅಂದ ೆ ೆಚ ಮತು ಆ ಾಯಗಳ ಾರ ಅಥ ಾ ಅಳ ೆಯನು
ವ ಸುವ ಪ ಯತ ಾಡುತ ೆ. ಸಮ- ೇದ ಪ ಯ ಆ ಾರದ ೕ ೆ ಸಮ- ೇದ ಂದುವನು ೇ , ಸಮ- ೇದ
ಂದು ನ ೇ ಾ ತ ವನು ರ ಸ ಾಗುತ ೆ. ಈ ೆಳ ೆ ಒಂದು ಪ ವ ಕ ತ (Hypothetical) ಪ ಯ ಸ ಾಯ ಂದ ಸಮ-
ೇದ ಂದುವನು ವ ಸ ಾ ೆ. ಉ ಾಹರ ೆ ೆ ೆ ೆದು ೊಂಡ ಸರ ನ ೆ ೆ ರೂ.3 ಆ ದು, ಅದ ೆ ಾಡುವ
ಬದ ಾಗುವ ೆಚವ ರೂ.2 ಆ ರುತ ೆ ಎಂದು ೊಳ ಾ ೆ
ಪ – 1: ಸಮ- ೇದ ಪ
( ಾ ರ ರೂ ಾ ಗಳ )
ಉತ ನ
(000 ಘಟಕಗಳ )
ಒಟು ರ ೆಚಗಳ
ಒಟು ಬದ ಾಗುವ
ೆಚಗಳ
ಒಟು ೆಚಗಳ ಒಟು ಆ ಾಯ
00 40 00 x 2 = 00 40 00 x 3 = 00
10 40 10 x 2 = 20 60 10 x 3 = 30
20 40 20 x 2 = 40 80 20 x 3 = 60
30 40 30 x 2 = 60 100 30 x 3 = 90
40 40 40 x 2 = 80 120 40 x 3 = 120
50 40 50 x 2 = 100 140 50 x 3 = 150
60 40 60 x 2 = 120 160 60 x 3 = 180
70 40 70 x 2 = 140 180 70 x 3 = 210
80 40 80 x 2 = 160 200 80 x 3 = 240
90 40 90 x 2 = 180 220 90 x 3 = 270
100 40 100 x 2 = 200 240 100 x 3 = 300
ೕ ಾ ದ ಪ ಯ ಉದ ಮವ ಉ ಾ ದ ೆಯ ಧ ಹಂತಗಳ ಾಡುವ ೆಚಗಳ ಮತು ಆ ಾಯಗಳ
ಪ ಾಣವನು ೋ ಸ ಾ ೆ. ಉ ಾ ದ ೆಯ ಾ ರಂಭದ ಹಂತದ ಉ ಾ ದ ೆ ಶ ನ ಾ ಾಗ, ರ ೆಚದ ಪ ಾಣ
ರೂ.40000/- ಇ ೆ, ಆದ ೆ ಬದ ಾಗುವ ೆಚಗಳ ಪ ಾಣ ಶ ನ ಾ ೆ. ಉ ಾ ದ ೆ ೆ ಾಗು ಾ ೋದಂ ೆಲ
ಬದ ಾಗುವ ೆಚದ ಪ ಾಣವ ೆ ಾಗು ಾ ೋಗುತ ೆ. ಾ ರಂಭ ಂದ 30000 ಘಟಕಗಳನು ಉ ಾ ಸುವ ವ ೆ ೆ

5. http://www.slideshare.net/ChannabasavaiahHurul/break-even-analysiskannada Page 5
ಉದ ಮವ ನಷವನು ಅನುಭ ಸುತ ೆ. ಉ ಾ ದ ೆ 40000 ಘಟಕಗ ೆ ೆ ಾ ಾಗ, ೆಚವ ಒಟು ರೂ.1,20,000/-
ಮತು ಒಟು ಆ ಾಯವ ರೂ.1,20,000/- ಇರು ಾಗ, ಉದ ಮವ 40000 ಘಟಕಗಳನು ಉ ಾ ಸುತ ೆ. ಈ ಹಂತದ
ಉದ ಮವ ಾವ ೇ ಾಭ ಗ ಸುವ ಲ ಮತು ನಷವನೂ ಅನುಭ ಸುವ ಲ. ಆ ಹಂತವ ೇ ಸಮ- ೇದ ಂದು
ಅಥ ಾ ಶ ನ ಾಭ-ನಷ ಂದು ಎಂದು ಕ ೆಯ ಾಗುತ ೆ.
ೕ ೆ ಪ ಯ ೋ ದ ಅಂ ಅಂಶಗಳನು ಮುಂ ನ ೇ ಾ ತ ದ ೋ ಸ ಾ ೆ.
ೕ ಾ ದ ೇ ಾ ತ ದ OX ಅ ದ ಉತ ನದ ಪ ಾಣವನು ಗುರು ಸ ಾ ೆ. OY ಅ ದ ಉದ ಮದ
ೆಚ ಮತು ಆ ಾಯಗಳನು ಗುರು ಸ ಾ ೆ. FC ೇ ೆಯು ರ ೆಚದ ೇ ೆ ಾ ೆ. TR ಮತು TC ೇ ೆಗಳ
ಅನುಕ ಮ ಾ ಒಟು ಆ ಾಯದ ೇ ೆಗಳ ಮತು ಒಟು ೆಚದ ೇ ೆಗ ಾ ೆ. ೇ ಾ ತದ E ಂದುವ ಸಮ- ೇದ
ಅಥ ಾ ಶ ನ ಾಭ-ನಷ ಂದು ಾ ೆ. ಉದ ಮವ ಆ ಂದು ನ ನಂತರದ ಸ ೇಷದ ಉ ಾ ದ ೆ ಾ ದ ೆ
10 20 30 40 50 60 70 80 90
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
ಉತ ನ (Output)
ೆಚಮತುಆಾಯ(Cost/Revenue)
0
X
Y
ಸಮ- ೇದ ಂದು (Break-Even Point)
TR = TC
ಬದ ಾಗುವ ೆಚಗಳ
ರ ೆಚಗಳ
TC
TR
ನಷದ ವಲಯ
ಾಭದ ವಲಯ
E
FC

6. http://www.slideshare.net/ChannabasavaiahHurul/break-even-analysiskannada Page 6
ಾಭವನು ಗ ಸುತ ೆ ಮತು ಆ ಂದು ಂತ ಂದ ೆ ಉ ಾ ದ ೆ ಕ ಾದ ೆ, ನಷ ಅನುಭ ಸ ೇ ಾಗುತ ೆ.
ಅಂದ ೆ 40,000 ಘಟಕಗ ಂತ ೆಚು ಉ ಾ ದ ೆ ಾ ದ ಾಭ ಪ ೆಯು ಾ ೆ ಅಥ ಾ 40,000 ಘಟಕಗ ಂತ
ಕ ಾದ ೆ ನಷ ಅನುಭ ಸ ೇ ಾಗುತ ೆ. ೇ ಾ ತ ದ ಉದ ಮವ E ಂದು ಂದ ಂ ೆ ಬಂದ ೆ, ಒಟು ೆಚವ
ಒಟು ಆ ಾಯ ಂತ ೆ ಾ ನಷ ಅನುಭ ಸ ೇ ಾಗುತ ೆ. ಅದ ೆ ತ ರುದ ಾ E ಂದು ಂತ ಮುಂ ೆ ೋದ ೆ
ಒಟು ಆ ಾಯವ ಒಟು ೆಚ ಂತ ೆ ಾ ಾಭವನು ಗ ಸುತ ೆ. ಅಂದ ೆ E ಂದುವ ಒಂದು ಕ ೆ ನಷವ ಇಲದ
ಮ ೊಂದು ಕ ೆ ಾಭವ ಇಲದ ಪ ತ ಾ ೆ. ಇದ ೇ ಸಮ- ೇದ ಅಥ ಾ ಶ ನ ಾಭ-ನಷ ಂದು ಎಂದು
ಕ ೆಯ ಾಗುತ ೆ. ಉದ ಮವ ನಷ ಅನುಭ ಸ ಾರದು ಎಂದ ೆ ಕ ಷ 40,000 ಘಟಕಗಳನು ಉ ಾ ಸ ೇ ೇಕು. ಈ
ಂದು ನ ಂ ೆ ೋದ ೆ TR < TC ಆ ದು ನಷ ಅನುಭ ಸ ೇ ಾಗುತ ೆ ಮತು ಂದು ಂತ ಮುಂ ೆ ೋದ ೆ,
TR < TC ಆ ದು ಉದ ಮವ ಾಭ ಗ ಸುತ ೆ.
(2) ಸ ೕಕರಣ ಾನ (Equation Method):
ಒಂದು ಉದ ಮದ ೆಚ-ಉತ ನ, ಆ ಾಯ-ಉತ ನ ಮತು ಾಭ-ಉತ ನಗಳ ಸಂಬಂಧಗಳನು ವ ಸಲು ಸಮ-
ೇದ ೇಷ ೆಯ ಅ ೇಖ ಾನವ ಉಪಯುಕ ಾ ದರೂ ಕೂಡ, ೕಜಗ ತ ಾದ ಯ ಮೂಲಕ ಸಮ- ೇದ
ೇಷ ೆಯು ಉದ ಮದ ಾ ರ ೆ ೆದು ೊಳ ವ ಸಮ ೆ ಗ ೆ (Decision-Making Problems) ಉತಮ ಸ ಾಯ
ಾಡುತ ೆ. ಉದ ಮವ ಗ ಸುವ ಾಭವ ಒಟು ೆಚ ಮತು ಒಟು ಆ ಾಯಗಳ ನಡು ನ ವ ಾ ಸ ಾ ೆ. ಅಂದ ೆ,
ಾಭ (Profit) = TR – TC. ಉದ ಮವ ಉ ಾ ದ ಸರಕುಗಳ ಸಂ ೆ ಯನು ಅದರ ೆ ೆ ಂದ ಗು ಾಗ ಒಟು
ಆ ಾಯ ಲಭ ಾಗುತ ೆ. ಅಂದ ೆ, TR = P x Q. ಒಟು ೆಚವ ಒಟು ರ ೆಚ ಮತು ಒಟು ಬದ ಾಗುವ ೆಚಗಳ
ತ ಾ ೆ. ದ ೇ ೇ ದಂ ೆ
TC = TVC + TFC TC = ಒಟು ೆಚ
TVC = ಒಟು ಬದ ಾಗುವ ೆಚಗಳ
TFC = ಒಟು ರ ೆಚಗಳ
TC = (AVC x Q) + TFC (ಏ ೆಂದ ೆ TVC = AVC x Q ಆ ೆ)
ೕ ೆ ೇಷ ೆಯ ದಂ ೆ ಒಟು ಆ ಾಯವ ಒಟು ೆಚ ೆ ಸಮ ಾ ಾಗ ಸಮ- ೇದ ಂದು
ಲಭ ಾಗುತ ೆ. ಈಗ ನಮ ಉ ಾಹರ ೆ ಾ QB ಯನು ಸಮ- ೇದ ಂದುವನು ೋ ಸುವ ಪ ಾಣ ಎಂದು
ಊ ೊಂಡ ೆ, ಸ ೕಕರಣ ಾನದ ಈ ೆಳ ನಂ ೆ ಸಮ- ೇದ ಂದುವನು ಕಂಡು ಯಬಹುದು.

7. http://www.slideshare.net/ChannabasavaiahHurul/break-even-analysiskannada Page 7
TR = TC TR = P x QB ಆ ೆ ಮತು
ದ ೇ ದಂ ೆ TC = TVC + TFC ಮತು
TVC = AVC x QB ಆ ೆ.
ಎರಡರ ೌಲ ಗಳನು ವ ಾ ಾಗ ಸ ೕಕರಣವ ಈ ೆಳ ನಂ ಾಗುತ ೆ.
P x QB = TFC + (AVC x QB)
P x QB – (AVC x QB) = TFC
QB (P-AVC) = TFC
ಈ ೕ ನ ಸ ೕಕರಣವನು ಸರ ೕಕರಣ ೊ ಾಗ
QB =
ಲಭ ಾದ ಸ ೕಕರಣ ೆ ೇ ಾ ತ ಾನದ ನ ಉ ಾಹರ ೆಯನು ಅನ ಾಗ
QB =
&"
% $
P = 3
AVC = 2
TFC = 40
QB =
&"
#
QB = 40
ೕ ಾ ದ ಸಮ- ೇದ ಪ ಯ ೋ ದ ಉ ಾಹರ ೆಯ ಉದ ಮವ 40,000 ಘಟಕಗಳನು
ಉ ಾ ದ ೆ ಾಡು ಾಗ ಶ ನ ಾಭ-ನಷದ ಹಂತದ ರುತ ೆ. ಇ ಾಗ ೇ ಅ ೇಖ ಅಥ ಾ ೇ ಾ ತ ಾನದ
ದ ಾ ೆ. ಸ ೕಕರಣ ಾನದ ಯೂ ಕೂಡ ಸಮ- ೇದ ಂದು 40,000 ಘಟಕಗಳ ಹಂತದ ರುತ ೆ ಎಂದು
ೋ ಸು ೆ.
ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯ ಉಪ ೕಗಗಳ
(1) ಆದಶ ಮಟದ ಾಭ (Optimum Level of Output): ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯ ಸ ಾಯ ಂದ ಒಂದು
ಉದ ಮವ ತನ ಆದಶ ಉತ ನದ ಪ ಾಣವನು ಕಂಡು ೊಳಲು ಾಧ ಾಗುತ ೆ. ಸಮ- ೇದ ಂದು ಂತ ಕ
ಉ ಾ ದ ೆ ಾ ದ ೆ ಉದ ಮ ನಷ ಅನುಭ ಸ ೇ ಾಗುತ ೆ. ಉ ಾ ದ ೆಯ ಮಟ ಕು ದು ನಷ ಸಂಭ ಸದಂ ೆ
ತ ೆಯಲು ೇಷ ೆಯು ಸ ಾಯ ಾಡುತ ೆ.

8. http://www.slideshare.net/ChannabasavaiahHurul/break-even-analysiskannada Page 8
(2) ಗು ಾಮಥ (Target Capacity): ಒಂದು ಉದ ಮವ ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯು ಸ ಾಯ ಂದ ಕ ಷ
ಉ ಾ ದ ಾ ೆಚದ ಅನುಕೂಲಗಳನು ಲಭ ಾ ೊಂಡು ಉದ ಮದ ಗು ಾಮಥ ವನು ಧ ಸುತ ೆ.
(3) ಕ ಷ ೆಚ (Minimum Cost): ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯ ಸ ಾಯ ಂದ ಉದ ಮವ ಒಂದು ಷ ಮಟದ
ಉ ಾ ದ ೆ ೆ ಾಡುವ ಕ ಷ ೆಚವನು ಕಂಡು ೊಳಲು ಸ ಾಯ ಾಗುತ ೆ. ಕ ಷ ೆಚ ಮತು ಗ ಷ ಉ ಾ ದ ೆಯು
ಉದ ಮದ ಗು ಾ ರುತ ೆ. ಗು ಾ ಸಲು ಅಂದ ೆ ಕ ೆಚದ ೆಚು ಉ ಾ ದ ೆ ಾಡಲು ಈ ೇಷ ೆಯು
ಸ ಾಯ ಾಡುತ ೆ.
(4) ಘಟಕ ಸರ ೆ ಅಥ ಾ ಕು ಸು ೆ (Expansion and Contraction of Plant): ಒಂದು ಉದ ಮವ ೇಶದ
ಆ ಕ ಪ ೆ ಅನುಗುಣ ಾ , ತನ ಉ ಾ ದ ೆಯ ಪ ಾಣವನು ಾವ ಹಂತದವ ೆ ೆ ಸ ಸಬಹುದು ಅಥ ಾ
ಾವ ಹಂತದವ ೆ ೆ ನಷ ಸಂಭ ಸದ ಾ ೆ ಕು ಸಬಹುದು ಎನುವ ದನು ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆ ಸುತ ೆ.
(5) ಉತ ನ ೕಜ ೆ (Product Planning): ಒಂದು ಉದ ಮವ ತನ ೕ ತ ಆ ಾಯ ಮತು ೆಚದ ಆ ಾರದ
ೕ ೆ, ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯ ಸ ಾಯ ಂದ ಉತ ನ ೕಜ ೆಯನು ರೂ ಸಲು ಅನುಕೂಲ ಾಗುತ ೆ. ಈಗ
ಉ ಾ ಸು ರುವ ಉತ ನಗಳ ಉ ಾ ದ ೆಯನು ಮುಂದುವ ಸ ೇ ೆ ಅಥ ಾ ೇಡ ೇ ಎಂದು ಧ ಸಲು ೊ ೆ ೆ
ೊಸ ಉ ಾ ದ ಾ ೆ ೕ ಗಳನು ಾ ರಂ ಸ ೇ ೆ ಅಥ ಾ ೇಡ ೆ ಎಂದು ಧ ಸಲು ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯು ಸ ಾಯ
ಾಡುತ ೆ.
(6) ಾಭ ೕಜ ೆ (Profit Planning): ಉದ ಮವ ಾವ ಮಟದ ಾಭವನು ಗ ಸ ೇಕು ಎನುವ ದನು
ಧ ಸಲು ಅಥ ಾ ೕ ಸಲು ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯು ಸ ಾಯ ಾಡುತ ೆ. ಭ ಷ ದ ೕ ತ ಆ ಾಯ ಮತು
ೕ ತ ೆಚಗಳ ಆ ಾರದ ೕ ೆ ಾಭ ೕಜ ೆಯನು ರೂ ಸಬಹು ಾ ೆ.
(7) ಸುರ ಾ ಅಂಚು (Safety Margin): ಉದ ಮದ ವಸುಗಳ ಾ ಾಟ ಇ ಮುಖ ಾದರೂ ನಷ ಸಂಭ ಸದ
ಾ ೆ ಇರುವ ಉ ಾ ದ ೆಯ ಮಟವನು ಅಂದ ೆ ಸುರ ಾ ಮಟವನು ಕಂಡು ೊಂಡು ಉದ ಮವನು ಮುನ ೆಸಲು
ಸಮ-ಉತ ನ ೇಷ ೆಯು ಸ ಾಯ ಾಡುತ ೆ.
(8) ೆ ೆ ಾ ರ (Price Decision): ಉದ ಮವ ಾಭವನು ಗ ಸ ೇ ಾದ ೆ, ಉತಮ ಾ ಾಟದ ೆ ೆಯನು
ಧ ಸ ೇ ಾಗುತ ೆ. ಉದ ಮವ ತನ ೕ ತ ಆ ಾಯ ಮತು ೕ ತ ೆಚಗಳ ಆ ಾರದ ೕ ೆ ಾವ ಮಟದ
ೆ ೆಯ ಾರ ೇಕು ಎಂದು ಧ ಸಲು ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯು ಸ ಾಯ ಾಡುತ ೆ.
(9) ಾ ಾಂಶದ ಾ ರ (Dividend Decision): ಉದ ಮವ ತನ ೇರು ಾರ ೆ ಾ ಾಂಶವನು
ಹಂಚ ೇ ಾಗುತ ೆ. ಾವ ಹಂತದ ಾ ಾಂಶವನು ಹಂಚ ೇಕು ಎಂದು ಧ ಸಲು ಉದ ಮ ೆ ಸಮ- ೇದ
ೇಷ ೆಯು ಸ ಾಯ ಾಡುತ ೆ.

9. http://www.slideshare.net/ChannabasavaiahHurul/break-even-analysiskannada Page 9
(10) ೕಜ ೆಗಳ ಆ (Choice of Projects): ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯ ಸ ಾಯ ಂದ ಒಂದು ಉದ ಮವ ತನ
ಮುಂ ರುವ ಹಲ ಾರು ೕಜ ೆಗಳ ಮತು ಅವ ಗಳ ಗ ಸುವ ಹಣ ಾ ನ ಶ ಾಂಶವವನು ೊತುಪ ಸಲು (Assess)
ಮತು ಅವ ಗಳ ಒಂದನು ಆ ಾಡಲು ಾಧ ಾಗುತ ೆ.
ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯ ಗಳ (Limitations of Break-Even Analysis)
(1) ಆ ಾನಗಳ ೆ ೆಯ ಬದ ಾವ ೆಯನು ಲ ೆ (Ignores Changes in Input Prices): ಸಮ- ೇದ
ೇಷ ೆಯು ಆ ಾನಗಳ ೆ ೆಯ ಾವ ೇ ಬದ ಾವ ೆ ಆಗುವ ಲ ಎಂದು ಊ ೆ, ಆದ ೆ ಜ ೕವನದ ಕೂ ,
ಕ ಾ ಾಮ ಗಳ ಇ ಾ ಆ ಾನಗಳ ೆ ೆಗಳ ಆ ಂ ಾ ೆ ಬದ ಾಗುತ ೇ ಇರುತ ೆ. ೇಷ ೆಯನು ಂ ನ ಅಂ -
ಅಂಶಗಳ ಆ ಾರದ ೕ ೆ ರ ಸ ಾ ರುತ ೆ, ಆ ಾನಗಳ ೆ ೆಗಳ ಬದ ಾವ ೆ ಾ ಾಗ ೇಷ ೆಯ ಾವ ೇ
ಬದ ಾವ ೆಯನು ಾವ ಾಡುವ ಲ ಾ ಾ ೇಷ ೆಯ ಮೂಲ ಉ ೇಶ ಈ ೇರುವ ಲ.
(2) ರ ೆ ೆಗಳ (Constant Prices): ೇರ ಅಥ ಾ ಸರಳ ೇ ೆಯ ರೂಪದ ರುವ ಒಟು ಆ ಾಯದ ೇ ೆಯು,
ಾ ಾಟ ಾಗುವ ಎಲ ಸರಕುಗಳ ಒಂ ೇ ೆರ ಾದ ೆ ೆಯ ಾ ಾಟ ಾಗುತ ೆ ಎಂದು ಂ ಸುತ ೆ. ಆದ ೆ ಇದು
ಅ ಾಸ ಕ ಾದದು, ಏ ೆಂದ ೆ, ಉ ಾ ದ ೆಯ ಬದ ಾವ ೆ ಾದಂ ೆಲ ಉತ ನದ ೆ ೆಯ ಯೂ ಬದ ಾವ ೆಗಳ
ಸಂಭ ಸುತ ೆ.
(3) ಶಲ ೆಚ (Constant Cost): ಉ ಾ ದ ೆಯ ಹಂತ ಾವ ೇ ಇರ ಬದ ಾಗುವ ೆಚಗಳ ಮತು
ಉತ ನದ ನಡು ನ ಅನು ಾತ ಬದ ಾವ ೆ ಆಗುವ ಲ ಎಂದು ಊ ಸ ಾ ೆ ಆದ ೆ ಇದು ಅ ಾಸ ಕ. ಜ ೕವನದ
ಉ ಾ ದ ೆಯ ಪ ಾಣ ೆ ಾಗುತ ೋದಂ ೆ ಆ ಕ ತವ ಯಗಳ ಾರಣ ಂದ ಸ ಾಸ ಬದ ಾಗುವ ೆಚ
ಪ ಾಣವ ಒಂ ೇ ಅನು ಾತದ ೆ ಾಗುವ ಲ, ವ ತ ಯ ಇ ೇ ಇರುತ ೆ.
(4) ಾತ ಕ ಸಂಬಂಧ (Static Relationship): ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯು ೆಚಗಳ , ಉ ಾ ದ ೆಯ ಪ ಾಣ
ಮತು ಾ ಾಟ ಂದ ಲಭ ಾಗುವ ಆ ಾಯಗಳ ಪ ಾಣದ ನಡು ೆ ಒಂ ೇ ೆರ ಾದ ರ ಸಂಬಂಧ ೊಂ ೆ ಎಂದು
ಊ ಸ ಾ ೆ. ಆದ ೆ ಇ ಾವ ವ ೇರ ಸಂಬಂಧವನು ೊಂ ಲ.
(5) ಾ ಾಟ ೆಚವನು ಲ ೆ (Neglects Selling Costs): ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯು ೇವಲ ಉ ಾ ದ ಾ
ೆಚಗಳನು ಾತ ಪ ಗ ಾ ಾಟ ೆಚಗಳನು ಲ ೆ. ಇ ೕ ನ ನಗಳ ಾ ಾಟ ೆಚಗಳ ವಸು ನ ೆ ೆ
ಮತು ಾ ಾಟದ ಬಹು ಪ ಮುಖ ಾತ ವನು ವ ಸುತ ೆ.
(6) ಅಂ -ಸಂ ೆ ಗಳ ಗಳ (Data Limitations): ಸಂಪ ಣ ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯು ೆಕ ದ ಪ ಸಕದ
ನಮೂ ಾ ರುವ ಅಂ -ಅಂಶಗಳನು ಆಧ ೆ. ಆದ ೆ ೆಕ ದ ಪ ಸಕದ ನಮೂ ದ ೆಕ ಗಳ ಇ ಾನು ಾರ(Arbitrary)

10. http://www.slideshare.net/ChannabasavaiahHurul/break-even-analysiskannada Page 10
ನಮೂ ಾ ರುವ ತಗ ಾ ೆ. ಆದ ಂದ ಈ ಅಂ -ಸಂ ೆ ಗಳ ಆ ಾರದ ೕ ೆ ತ ಾ ದ ೇಷ ೆಯು
ಅ ಾಸ ಕ ಾಗುತ ೆ.
(7) ಬಹು ಧದ ಉತ ನಗ ೆ ಸೂಕ ೇಷ ೆಯಲ (Unsuitable for Long-Term): ಸಮ- ೇದ ೇಷ ೆಯು,
ೆಲ ೇ ೆಲವ ಉತ ನಗಳನು ಆಧ ೆ. ಬಹು-ಉತ ನ ಾದ ಗ ೆ ಈ ೇಷ ೆ ಅನ ಯ ಾಗುವ ಲ. ಇಂ ನ
ನಗಳ ಎ ಾ ಉದ ಮಗಳ ೈ ಧ ಮಯ ಸರಕುಗಳನು ಉ ಾ ಸು ಾ ೆ.
(8) ಇ ಮುಖ ಪ ಫಲವನು ಲ ೆ (Ignores Diminishing Returns): ಈ ೇಷ ೆಯ ಉ ಾ ದ ೆಯ
ಪ ಾಣ ೆ ಾದಂ ೆ ಾ ಆ ಾಯದ ಪ ಾಣವ ಕೂಡ ಸ ಾ ಾಂತರ ಾ ೆ ಾಗುತ ೆ ಎಂದು ಊ ಸ ಾ ೆ ಅಂದ ೆ
ರ ಪ ಫಲವನು ಊ ಸ ಾ ೆ. ಇದೂ ಕೂಡ ಅ ಾಸ ಕ ಾದು ಾ ೆ.
ಸ ಾ ೋಪ
ೕ ನ ಎ ಾ ಅಂಶಗಳನು ಪ ೕ ಾಗ, ಈ ೇಷ ೆಯ ೆಲವ ಗಳ ೆಲವ ಸಂದಭ ಗಳ
ಅನ ಯ ಾದರೂ ಕೂಡ, ಅ ೇಕ ಾ ಾರ, ಉ ಾ ದ ಾ ಪ ಗಳ ಉ ಾರ ೆ ಮತು ಾ ಾಟ ಾರ ೆ ಈ
ೇಷ ೆ ಂದ ಸ ಾಯ ಾಗುತ ೆ ಎನುವ ದರ ಎರಡು ಾ ಲ.
References;
1) Business Economics, by T.R.Jain and O.P.Khanna, Published by V K Publications.
2) Essentials Of Financial Management, By M Pandey, Published by Vikas Publishers.
3) Production and Organisations Management – J.P.Saxena, 2nd Edition, Published by Tata
McGraw-Hill Education.
4) Business Economics, Dr.H.L.Ahuja, Published by S.Chand Publications.
5) Micro Economic Theory by M.L.Jhingan, Published by Vrinda Publications.
6) Financial and Management Accounting, P Weetman and P Gordon. Pearson Education Limited
Sites visited;
1) http://www.tutor2u.net/business/reference/operations-introduction-to-break-even-analysis

11. http://www.slideshare.net/ChannabasavaiahHurul/break-even-analysiskannada Page 11
2) http://www.mbaexamnotes.com/break-even-analysis-notes.html
3) http://www-personal.umich.edu/~dmendez/Lecture_Notes/Austin%26Boxerman.Chpt.2..pdf
4) http://www.math.uh.edu/~ajajoo/MATH1313/LectureNotes/Sec1.52.1Notes.pdf
5) http://www.acornlive.com/demos/pdf/P2_PM_Chapter_5.pdf
6) http://www.businessplantool.org/Dokumenti/Break-even%20point%20analysis.pdf
7) http://www.dineshbakshi.com/igcse-business-studies/production/revision-notes/1422-break-
even-point-calculation-method