SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 31
(FQ 102-104)
1.Ne Reaksionin A+B->2C,dyfishimiI perqendrimitte substances A shkakton
rritjen kater here te shpejtesisesereaksionit,ndersa dyfishimiI perqendrimitte
substances Bnuk jep ndonje efekt ne rritjen apo zvogelimin e shpejtesisese
reaksionit.Shpejtesia e reaksionitne kete rast,jepetnga barazimi I shpejtesis:
A)V=k[A]⁴
B)V=k[A]²
C)V=k[A]⁴
D)V=k[A]⁸
2.Ne reaksionin 2NO + H₂ = N₂ + H₂O eshte gjetur barazimiI shpejtesise V = k ·
[NO]²·[H₂].Cili nga reaksionete meposhtempercakton reaksionin me te
ngadalshem?
A) NO + H₂ =N₂ + H₂O
B) H₂O₂ + H₂ = H₂O
C) H₂O + H₂ = 2H₂O
D) 2NO + H₂ =N₂ + H₂O₂
3.Sa here do te rritet shpejtesia e reaksionit:
N₂ + 3H₂ = 2NH₃
Nqs perqendrimet e azotit dhe te hidrogjenitrriten 2 here:
A)2 here
B)4 here
C)8 here
D)16 here
4.Nuk ndikon ne shpejtesine e reaksionevekimike:
A) temperatura
B)perqendrimi
C)koha
D)trysnia
5.Supozojme se NO dhe H₂,veprojne me shpejtesi qe percaktohen nga barazimi I
shpejtesise : V= k·[NO]²·[H₂].Shpejtesia e ketij reaksioni do te rritet tete here, ne
qofte se:
A) pergjysmohet perqendrimi I H₂
B)pergjysmohet vellimi I enes ku ndodh reaksioni
C)dyfishohet vellimi I enes ku ndodh reaksioni
D)ulet temperature me 8⁰C
6.Reaksioni CH₃COCH₃ + I₂ => CH₃COCH₂I + HI ndodh ne prani ten je teprice
acidi.Duke u bazuar ne te dhenat eksperimentale:
Perqendrimet fillestare Shpejtesia fillestare
[ CH₃COCH₃] [I₂]
0.100 M 0.100 M 1.16 ·10¯⁷ mol/l · s
0.0500 M 0.100 M 5.78 · 10¯⁸ mol/l · s
0.0500 M 0.500 M 5.78 · 10¯⁸ mol/l · s
Shprehja e barazimit te shpejtesiseper kete reaksion eshte :
A) V= k·[CH₃COCH₃]
B) V= k·[CH₃COCH₃] ·[I₂]
C) V= k·[I₂]
D) V= k·[CH₃COCH₃]²·[I₂]²
7.Dukeu nisur nga te dhenat eksperimentale:
[ H₂O₂] [HI] V
0.100 M 0.100 M 0.00676 mol/l·s
0.100 M 0.200 M 0.0152 mol/l·s
0.200 M 0.100 M 0.0152 mol/l·s
Shprehja e barazimit te shpejtesiseper reaksionin
H₂O₂ + 2HI => 2H₂O + I₂eshte :
A) V=k·[HI]
B) V=k·[ H₂O₂]
C) V=k·[ H₂O₂]·[HI]
D) V=k
[ H₂O₂]
[ H]
8.KompleksiI aktivizuar eshte:
A)njeringa produktet
B)nje komponim I ndermjetem
C)njekatalizator I vecante
D)njekomponimshumëI qendrueshem
9.Stadipercaktues I shpejtesisese njereaksionikimik:
A) eshte stadi me I shpejte
B)eshte stadi me I ngadalte
C)eshte nje stad I ndermjetem
D)nuk eshte asnjeprej ketyre 3 rasteve
10.BarazimiI shpejtesiseper reaksionin kimik
2NO + H₂ = N₂ + H₂O eshte:
A)V=k·[NO]²[H₂]²
B)V=k·[NO][H₂]
C)V=k·[NO]²
D)asnje prej tyre
11.Nenje reaksion kimik katalizatori vepron duke:
A)ndikuar ne rritjen e shpeshtesisesegoditjeve
B)ulur energjine e aktivizimit se reaksionit
C)rritur shpejtesisee levizjes se molekulave sereaktanteve
D)ndikuar neterheqjen reciprokemidis molekulave se reaktanteve
12.Enzimatkatalizojnereaksionetbiologjike sepse:
A)formojne kompleks te aktivizuar me reaktantet
B)rritin energjinee aktivizimit te procevebiologjike
C)rritin permbajtjen energjitikete produkteve
D)zvogelojnendryshimin midis energjisesereaktanteve dhe asaj te produkteve
13.Konstantja eshpejtesisete je reaksion:
A)rritet me rritjen e perqendrimevete reaktanteve
B)nuk ndryshon mendryshimin e temperatures
C)nuk varet nga perqendrimi I reaktanteve
D)zvogelohetme rritjen e perqendrimit te produkteve
14.Konstatja eshpejtesise te nje reaksioni:
A)zvogelohetme rritjen e temperatures
B)Ndryshonme ndryshimine temperatures
C)behet e barabarteme zero,kur arrin gjendja eekuilibrit kimik
D)rritetshumë me perfundimin e reaksionit
(FQ 105-107)
1.Reaksioni:
2A(g) + B(g)=> A₂B(g)
Zhvillohet sipas reaksionitme dy stade elementare:
1- A(g) + B(g) -> AB(g),(I ngadalte)
2- AB(g)+B(g)->A₂B,(I shpejte)
Barazimi I shpejtesiseper kete reaksion eshte:
A) V= k·[A]²[B]
B) V=k·[A][B]
C) V=k·[AB][A]
D) V=k·[B][AB]
2.Me rritjen e temperatures,shpejtesia enje reaksionikimik:
A)zbovegolet
B)nuk ndryshon
C)rritet
D)varetnga ∆H
3.Gjej pohimin e gabuar:
Barazimi I shpejtesisete nje reaksionikimik:
A)shpreh varesinee shpejtesisete reaksionit kimik nga perqendrimi I reaktanteve
B)percaktohetekperimentalisht
C)ekponentet prane perqendrimevemund te jene edhe koeficentet stekiometrike
D)shpreh shpejtesinee stadit me te shpejtete reaksionit
4.Energjia e aktivizimit eshte energjia:
A)kinetike mesatare e grimcavebashkevepruese
B)qe duhet te kene grimcat bashkevepruesenecastin e ndeshjes
C)e cliruar nga reaksioni
D) e produktevete reaksionit
5.Energjia e aktivizimit te nje reaksionikimik,mund te ulet:
A)dukeperdorur njekatalizator
B)dukeulur temperature
C)dukendryshuar vellimin
D)me asnjenga nderhyrjete mesiperme
6.Gjej pohimin e sakte:
Konstatja e shpejtesisese nje reaksionikimik:
A) Zvogelohet me zhvillimin e reaksionit
B) Eshte e pavarur nga temperature
C) Nuk varetnga perqendrimi I reaktanteve
D) Rritet me rritjen e perqendrimit te reaktanteve
7.MekanizmiI njereaksionikimik eshte:
A) numriI ndeshjeveqe reaktanteve shkembejnemidis tyre
B)barazimiI tij kimik me koeficentet e rregulluar
C)bashkesia e reaksioneveelementare sipas te cileve zhvillohet reaksioni
D)ndryshimiI shpejtesis mekohen
8.Hidrogjen netemperature e zakonshmenuk digjetne ajer sepse:
A)reaksioniI djegies se tij eshte endotermik
B)energjia e aktivizimit eshte shumë e vogel
C)energjia e reaktanteve eshte me e madhe nga ajo e produkteve
D)energjia kinetika e reaktanteve nuk eshte e mjaftueshmeper te kaluar
barrieren e energjisese aktivizmit
9.Reaksionikimik 2NO₂(g) + F₂->2NO₂F zhvillohetsipas mekanizmit me dy stade
elementare:
a) NO₂(g) + F₂(g) -> NO₂F + F
b) NO₂(g) + F -> No₂F
Shpejtesia e stadit te pareqe eshte dhe me I ngadalti eshte V₁,shpejtesia estadit
te dyte eshte V₂.Shpejtesia e reaksionit te pergjithshemeshte:
A) V₁
B) V₂
C) V₁+V₂
D) V₁-V₂
10.ShtimiI katalizatorit ne nje reaksion kimik:
A)i jep sistemit energji
B)ndrshon gjendjen aggregatete reaktanteve
C)ndryshon natyren eprodukteve
D)ndryshon energjineeaktivizimit
11.Dukeemenduar reaksionin:
2AB(g) + B₂ -> 2AB₂(g)
Si reaksion elementar dhe dukeditur se per perqendrimet e reaktanteve: [AB] =
0.3 mol.l dhe [B₂]=0.15 mol/l,shpejtesia e reaksioniteshte V= 1.2 · 10¯³ mol/l
·s,vlera e konstantes seshpejtesiseper kete reaksion eshte:
A)8.9 · 10¯² l²/mol²·s
B) 8.9 · 10¯² l/mol²·s
C)2 mol/l·s
D)17.8 l²/mol²·s
12.Shpejtesia enje reaksioniparaqet:
A)kohen e nevojshmeper shnderrimin e te gjitha substancavevepruesene
produkte
B)zvogelimin e perqendrimit te substancavevepruesene njesinee kohes
C)produktin e reaksionitnga substancatvepruese
D)sasinee pergjithshmete produktevete fituara ne nje kohete caktuar
13. Ne reaksionin 2SO₂(g) + O₂(g) = 3SO₃(g), sa here duhet te rritet trysnia e
gazevene menyreqe shpejtesia e reaksionitte rritet 64 here:
A)12 here
B)4 here
C)8 here
D)10 here
14.Nereaksionin X+aY=C jepet informacioniI meposhtem:
PerqendrimiI substancaverritet 3 here,shpejtesia e reaksionit rritet 27 here.Cila
eshte Vlera e “a “:
A) 1 B)2 C)3 D)4
15.ReaksioniO₃+O->2O₂zhvillohet sipas mekanizmit me dy stade:
a- Cl + O₃ ->ClO + O₂
b- ClO + O ->Cl + O₂
Katalizatori per kete reaksion eshte:
A) Cl B) O₃ C) ClO D)O₂
(FQ 108-116)
1.Ne tabelen e meposhtme jepen rezultatet e tre matjeve te shpejtesisefillestare
per reaksionin:
2A + B -> C
Prova [A] [B] V(shpejtesia fillestare
1 0.05 M 0.05M 5x10¯³mol/l . s
2 0.05M 0.1M 5x10¯³mol/l . s
3 0.1 M 0.05M 1x10¯²mol/l . s
A)shkruanibarazimin e shpejtesiseper kete reaksion
B)njehso vleren numerike te konstantes seshpejtesise
C)A mund te jete ky njereaksion me njestad?
Zgjidhje:
a)nga te dhenat e rabeles shohim se ne proven e dyte,perqendrimi A-seeshte
mbajtur i pandryshueshemkurseo B-seeshte dyfishuar.Verehetqeshpejtesia nuk
ka ndryshuar,pra ajo nuk ndikohetnga perqendrimi i B-se.Ne proven e trete,ne
krahasimme te paren,eshtedyfishuar perqendrimii A-sedhe eshte mbajtur
perqendrimi i B-se.Ne kete rast shpejtesia eshte dyfishuar.ATeher barazimii
shpejtesiseeshte i formes:
V=k[A]
b) dukevendosur njenga vlerat e shpejtesisedhe perqendrimin perkates te A-
se,njehsojmekonstanten eshpejtesise:
1x10¯²mol/l.s=k·0.1 mol/l.s
K= 0.1·s¯¹
c)meqenese barazimii shpejtesisei pergjigjetnje reaksionime nje stad
monomolekular,reaksioni: 2A+B->C, nuk mund te jete nje reaksion me nje stad.
2.Dukeiu referuar te dhenave eksperimentale te paraqitura ne tabele:
Prova [CH₃COCH₃]
(mol/l)
[I₂]
(mol/l)
V (shpejtesia fillestare)
(mol/l.s)
1 0.050 0.050 2.42 ·10¯⁸
2 0.025 0.050 1.21 ·10¯⁸
3 0.025 0.200 2.42 ·10¯⁸
a)shkruanibarazimin eshpejtesiseper reaksionin :
CH₃COCH₃+ I₂ -> CH₃COCH₃I + HI
b)njehso konstanten e shpejtesise
Zgjidhje:
a)nga te dhenat e tabeles shohimse duke mbajtur se pandryshuar perqendrimin e
jodit dhe duke zvogeluar dy here perqendrimin e acetonit,shpejtesia e reaksionit
zvogelohetdy here.Pastaj dukembajtur te pandryshuar perqendrimin eacetonit
dhe duke rritur 4 here perqendrimin e jodit,shpejtesia ereaksionit nuk
ndryshon.Ateherebarazimiishpejtesisedo te jete
V=k [CH₃COCH₃]
b)Per te njehsuar konstanten e shpejtesise,vendosimtek barazimii
shpejtesise,vleren esaj per nje nga perqendrimet e eksperientuara,psh:
V=k [CH₃COCH₃]
2.42 ·10¯⁸ mol/l.s = k · 0.050 mol/l
k=
2.42 ·10¯8mol/l .s
0.050 𝑚𝑜𝑙/𝑙
=4.84 x 10¯⁷ ·s¯¹
3.ReaksioniX+ 2Y=Z e ka k=1.2.Nenje ene me vellim 2 litra ndodhen 2 mole X dhe
4 mole Y.Sa eshte vlera numerikee shpejtesisefillestare
Zgjidhje:
Hapi i pare:
Gjejmeperqendrimin molar te substancaveX dhe Y:
[X]=
n
V
=
2 mol
2 l
= 1 mol/l
[Y]=
n
V
=
4 mol
2 l
= 2 mol/l
Hapi i dyte:
Llogarisimshpejtesinee reaksionit:
V=k·[X]·[Y]² V=1.2 · 1 · 2² = 4.8
4.Veprojne10.8 gr Al( M=27 g/mol) me H₂SO₄ te holluar,brenda 10 sek.Sa do te
jete shpejtesia e formimit te hidrogjenitne mol/sek.
Zgjidhje:
Hapi i pare:
Shkruajmbarazimin ereaksionit:
2Al + 3 H₂SO₄ = Al₂( SO₄ )₃+ 3H₂
Hapi i dyte:
Gjejmevellimin ne litra te hidrogjenit:
2 𝑥 27 𝑔𝑟 𝐴𝑙
10.8 𝑔𝑟 𝐴𝑙
=
3 𝑥 22.4 𝑙 𝐻₂
𝑥 𝑙 𝐻₂
X= 13.44 l H₂
Hapi i trete:
Gjejmenumrin e moleve te hidrogjenit
n=
𝑉(𝑔)
𝑉(𝑀)
n=
13.44 𝑙
22.4 𝑙
= 0.6 𝑚𝑜𝑙𝑒 𝐻₂
Hapi i katert:
Llogarisimshpejtesinee reaksionit:
V=
∆𝐶
∆𝑡
=
0.6 𝑚𝑜𝑙
10 𝑠𝑒𝑘
= 0.6
𝑚𝑜𝑙
𝑙
. 𝑠𝑒𝑘
5.Konstatja eshpejtesisese reaksionit:
A+ 2B= 3C
Eshte e barabarteme 0.6.
Perqendrimet fillestare te substancavejane[A]=2 mol/l ; [B]=2.5 mol/l.
Si pasojee reaksionit,perqendrimii substances B behet 0.5 mol/l
Njehsoni:
a)perqendrimii substances A ne kete cast
b)shpejtesinee reaksionit
Zgjidhje:
Hapi i pare:
a)Llogarisnisa eshte perqendrim i harxhuar i substances B:
C(b) = C(f) – C(p)
C(h)= 2.5- 0.5 = 2 mol/l
Hapi i dyte:
Llogarisimsa eshte perqendrimii harxhuar dhe i mbetur i substances A
SubstancaA eshte ne raport1:2 me substancen B.
Meqenese nga substanceB jane harxhuar 2 mole nga substanceA,eshteharxhuar
1 mol.Pra ka mbetur 2-1=1 mol te substances A
Perqendrimii substances A eshte 1 mol/l.
b) Llogarisimshpejtesinee reaksionit:
V= k·[A]·[B]²
V= 0.6 x 1 x 0.5²= 0.15 mol/l.s
6.Konstantja eshpejtesisese reaksionitelementar:
A₂(g) + B₂(g) -> 2AB(g)
Per njetemperature te caktuar eshte k=0.161 mol¯¹ s¯¹
Perqendrimet fillestare te reaktanteve ishin: [A₂]=0.04 mol/l dhe [B₂]=0.05 mol/l
Njehso:
a)shpejtesinefillestare te reaksionit
b)shpejtesinene castin kur perqendrimii A₂ eshte zvogeluar 2 here
Zgjidhje:
a)Meqenese reaksionieshte elementar,barazimi i shpejtesiseshkruhet:
V=[A₂][B₂]
Bejme zevendesimet perkatesedhe gjejmeshpejtesinefillestare:
V₁=0.161 mol¯¹ s¯¹ 0.04 mol/l · 0.05 mol/l = 3.2·10¯⁴ mol/l.s
b)njehsojmetanishpejtesine e reaksionitkur perqendrimi i A₂ eshte zvogeluar dy
here.Nga barazimikimik shohimse A₂ me B₂ veprojnene raportin 1:1 pra pot e
zvogelohetdy here perqendrimi i A₂.Po dy here te zvogelohet dhe perqendrimii
B₂.Bejme njehsimet:
V₂=0.161 mol¯¹ s¯¹ 0.02 mol/l · 0.025 mol/l = 8·10¯⁵mol/l.s
7.Gjateperzierjes sesubstancavete gazta D dhe G ndodh reaksionikimik
elementar:
2D + G -> 2C + B
Pas nje fare kohenga fillimi i reaksionitperqendrimi i substancaveu be:
[D]=4 mol/l,[G]=2 mol/,[C]=3.2 mol/l
Njehso:
a)perqendrimin fillestar te substancave
b)shpejtesinefillestare nqs konstatja e shpejtesiseeshte 0.5 · l² mol¯² ·s¯¹
c)argumentsi ndryshon shpejtesia ereaksionitkimik me rritjen e goditjeve
efektive te reaktanteve
Zgjidhje:
Hapi i pare:
a)Dukeu bazuar ne raportin e moleve te harxhuara te reaktanteve dhe te moleve
te perftuara te produktevene reaksion,nxjerrimperqendrimete harxhuar per:
[D]=3.2 mol/l,[G]=1.6 mol/l,per substanceC themi qe ajo shtohet me 3.2 mol/l
sepsene gjendjefillestare perqendrimi i saj eshte 0.
Hapi i dyte:
Percaktojmeperqendrimet fillestare:
Cf=Cp-Ch [D]=4+3.2=7.2 mol/l [G]=2+1.6=3.6 mol/l
b)njesojmeshpejtesinefillestare sipas ekuacionit:
V=k[D]²[G]
V=0.5 l² mol¯² s¯¹ ·(7.2 mol/l)² · (3.6 mol¯¹)=93.3 mol·l¯¹·s¯¹
c)nqs rritet numri i goditjeve efektive midis reaktanteve ,kjo do te thot qe ne
momentin e goditjeve reaktantevezoterojneenergji te mjaftueshmeper prishjen
e lidhjevete vjetra dhe perfitimin e lidhjevete reja te produkteve,kjo con ne
rritjen e shpejtesinese reaksionit.
8.Dukeiu referuar te dhenave eksperimentale ne tabele:
[ A ] [ B ] [ C ] Vo
0.1 0.1 0.1 4.0 . 10¯⁴
0.1 0.1 0.2 0.8 . 10¯³
0.1 0.2 0.2 3.2 . 10¯³
0.2 0.1 0.1 4.0 . 10¯⁴
Per reaksionin A+2B+C->3D
a)shkruanibarazimin eshpejtesise
b)njehso vleren e konstantes seshpejtesise
Zgjidhje:
a)Barazimii shpejtesisejepet me ekuacionin V=k.[A]ᵡ[B]ᵞ[𝐶] 𝑍
Nga tabela nxjerrimvaresinee ndryshimitte shpejtesise nga ndryshimii
perqendrimit te substacaveneinterval te ndryshmeper secilin reactant:
Per A kemi:
(
𝐶₂
𝐶₁
)ᵡ =
𝑉₂
𝑉₁
(
0.2
0.1
)ᵡ =
4·10¯⁴
4·10¯⁴
2ᵡ=1 x=0,rezultati tregon se dyshimii perqendrimit te A nuk ndikon ne
shpejtesinee reaksionit.
Per B kemi:
(
𝐶₂
𝐶₁
)ᵞ =
𝑉₂
𝑉₁
(
0.2
0.1
)ᵡ =
3.2 ·10¯³
0.8·10¯³
2ᵞ=4 y=2,rezultatitregon se dyfishimii perqendrimit te B,katershifron
shpejtesinee reaksionit.
Per C ckemi:
(
𝐶₂
𝐶₁
)ᴢ =
𝑉₂
𝑉₁
(
0.2
0.1
) 𝑧 =
0.8·10¯³
4·10¯⁴
2 𝑧
= 2 z=1,rezultatitregon se dyfishimii perqendrimit t C dyfishon shpejtesine
e reaksionitpra barazimi i shpejtesisedel:
V=k·[A]⁰[B]²[C]¹
a)Nga barazimii shpejtesisenxjerrimvleren e konstantes per nje interval cfaredo
ne tabele:
k=
𝑉
[ 𝐵]2[𝐶]
k=
4·10¯4
𝑚𝑜𝑙/𝑙.𝑠
(0.1
𝑚𝑜𝑙
𝑙
)
2
·0.1𝑚𝑜𝑙/𝑙
k=4 · 10¯¹(
𝑙
𝑚𝑜𝑙
)². 𝑠¯¹
9.Sindryshon shpejtesia ereaksionit elementar A₂(g) + 2B(g) = 2AB(g) nqs
a)katerfishojnetrysnineesistemit
b)dyfishojneperqendrimin esubstances A
c) dyfishojnevellimin e sistemit
Zgjidhje:
a)Nga barazimie shpejtesisenxjerrimekuacionin e shpejtesiseV=k·[A₂][B²]
Shenojmeme a=[A₂],b=[B] pra V= k·a·b².
Kur katerfishohettrysnia,do te rritet kater here perqendrimi i reaktanteve.Si
rrjedhim,kemi:
a->4a,b->4b dhe V= k·4a·(4b)²=64·k·a·b²,shpejtesia u rrit64 here
b)kur dyfishojmeperqendrimin e a->2a,V=k·2·a·b²,shpejtesia rritet2 here
c)kur dyfishojmevellimin e sistemit,perqendrimii substancavezvogelohet2 here
a->
𝑎
2
b->
𝑏
2
V=
𝑘·𝑎
2
·(
𝑏
2
)
2
=
1
8
· 𝑘 · 𝑎 · 𝑏²
Shpejtesia rritet 8 here.
10.ReaksioniO₃+O=2O₂
Zhvillohet sipas ketij mekanizmi:
Stadi i pare: O₃+Cl=ClO + O₂
Stadi i dyte: ClO+O=Cl+O₂
Dukeargumentuar,percaktoni:
a)katalizatorin
b)produktin e ndermjetem
c)ekuacionin e shpejtesisesereaksionit,dukeditur qe katalizatorimerr pjesene
barazimin e shpejtesise
Zgjidhje:
a)Atomi Cl eshte ne rolin e katalizatorit,futet si reactant ne stadin e paredhe del
si productne stadin e dyte.
b)Produkti ndermjetemeshte ClO qe formohetne stadin e paredhe harxhohet
shumëshpejt ne stadin e dyte si i paqendrueshem.
c)Sipas ketij mekanizmi,stadiqe percakton shpejtesin eshte ai ku katalizatori
eshte reactant,ky duhet te jete dhe reaksionime i ngadalshem
V=k·[O₃][Cl]
11.Sido te vepronit ne kushteekperimentale per te matur shpejtesine e ketyre
reaksioneve:
a) I₂(verdhe) +2 S₂O₃²¯(pangjyre)=S₂O₄(pangjyre) +2I¯(pangjyre)
b)2H₂O₂(l) = 2H₂O
c)2HBr(g)=H₂+Br₂(g)
Zgjidhje:
Ne kushteekperimentale,do te vepronimdukevezhguar karakteristikate ketyre
reaksioneve:
a)ne reaksionin e pare masim kohen e zhdukjes sengjyres severdhete jodit
b)ky reaksion shoqerohetme clirimin e O₂,te cilin e provojmekur del dhe kur
perfundon me anen e njeashkle te ndezur,ecila aktivizohet ne pranite O₂
c)ky reaksion cliron avuj me ngjyrete kuqerremtete bromit.Masimkohen e
shfaqjes sengjyres.
12.Per reaksionin 3D(g)+E(g)=2F(g)+G(g) rritja e perqendrimitte substances E,2
here,rritshpejtesine e reaksionit2 here.Nqs trysnia rritet 2 here,shpejtesia e
reaksionitrritet 8 here.
a)arsyetonimbi te dhenat e ketij reaksioni
b)Shkruaniekuacionin e shpejtesisese reaksionit
Zgjidhje:
a)shkruajmenemenyrete pergjithsmeekuacionin e shpejtesisese reaksionit:
V=k·[D]ᵡ[E]ᵞ
Dukearsyetur mbi te dhenat e ushtrimit,del qe rritja e perqendrimit te E dhe
shpejtesia jane ne perpjestimte drejte,ne raportete barabarta:
(
𝐶₂
𝐶₁
)ᵞ =
𝑉₂
𝑉₁
=> 2ᵞ=2 Y=1
Kur dyfishohettrysnia,do te thote qe dyfishohetperqendrimii reaktanteve 2
here.Si rrjedhim,dyfishimii substances D rrite shpejtesine4 here(sepse2 here ka
ardhur nga E)
(
𝐶₂
𝐶₁
)ᵡ =
𝑉₂
𝑉₁
=> 2ᵡ=4 X=2
b)V=k·[D]²[E]¹
13.Nga te dhenat eksperimentale,dolise nje reaksion midis peroksiditte
hidrogjenitdhe joduritte hidrogjenitzhvillohet ne 2 stade:
H₂O₂ + HI->H₂O + HIO (ingadalshem)
HIO+HI->H₂O + I₂ (i shpejte)
Percaktoni:
a)reaksionin e pergjithshem
b)barazimin e shpejtesise
Zgjidhje:
a)Reaksionii pergjithshemdel nga mbledhja per ane e dy stadeve:
H₂O₂ + 2HI =2H₂O+I₂
b)Barazimii shpejtesisedel nga barazimii reaksionit elementar te stadit me te
ngadalshem
V=k·[H₂O₂]·[HI]
14.Pershkruaj kuptimin etermave:
a)reaksion elementar
b)mekanizemreaksioni
c)reaksion i pergjithshem
Zgjidhje:
a)Reaksionielementar zhvillohet vetem me nje stad dhe nuk mund te zberthehet
ne stade te tjera me te thjeshta
b)Mekanizmii reaksioniteshte rruga qe ndjek nje reaksion gjate zhvillimit te tij
c)Reaksionii pergjithshemeshte shuma e te gjitha reaksioneveelementare
15)ReaksioniA₂ + B₂ -> 2AB ndodh ne baze te njemekanizmi ne dy stade
A₂=2A (stadii ngadalte)
2A + B₂=2AB (stadi i shpejte)
Dukeu mbeshtetur ne keto te dhena:
a)argumenta varet shpejtesia e reaksionitnga numrii perplasjevemidis
perberjeveA₂ dhe B₂?
b)dukefuture nje katalizator qe favorizon keputjen e lidhjeve ne molekulen B₂,a
rritet shpejtesia e reaksionit?
Zgjidhje:
a)Shpejtesia e reaksionit varetnga stadi me i ngadalshem,pra barazimii
shpejtesisejepet:
V=k·[A₂] dhe nuk varet nga perplasja midis perbjeveA₂ dhe B₂
b)Katalizatorifavorizon keputjen e lidhjeve ne molekulen B₂,e cila merr pjese ne
reaksionin e shpejte dhe nuk ndikon ne shpejtesinee reaksionitkimik
( FQ 131-138)
1.Shkruaj shprehjetekonstantevete ekuilibrit per reaksionet e meposhtem:
a)H₂(g) + I₂(g) ↔ 2HI(g)
b)N₂O₄(g) ↔ 2NO₂(g)
c)2CO(g) +O₂↔2CO(g)
d)N₂(g) + 3H₂(g) ↔ 2NH₃(g)
Zgjidhje
a) k=
[𝐻𝐼]²
[ 𝐻2][𝐼2]
b) k=
[𝑁𝑂₂]²
[𝑁₂𝑂₄]
c)k=
[𝐶𝑂₂]²
[ 𝐶𝑂]2[𝑂₂]
d) k=
[𝑁𝐻₃]²
[𝑁₂][𝐻₂]³
2.Dukeiu referuar shembullit 1,tregonise ne cilen ane zhvendosetekuilibri me
rritjen e perqendrimit te
a)HI b)N₂O₄ c)O₂ d)NH₃
Zgjidhje:
Ne bazete parimit Le Shatelje,per shembujta dhe d,me rritjen e perqendrimit te
HI apo te NH₃,te cilet jane produkte,ekuilibrido te zhvendosetmajtas,sepse
sistemi per te rivendosur vleren e konstantes seekuilibrit i harxhon produktet
duke formuar reaktantet,pra dukerritur perqendrimin e ketyrete fundit.Kjo do te
thote qe ekuilibrat jane zhvendosur majtas.Neshembujtb dhec,eshte rritur
perqendrimi i reaktanteve.Ne keto raste,ekuilibratne baze te parimit te Le
Shatelje,do te zhvendosen djathtas,dukerritur perqendrimete produktevene
menyre qe te rivendosen vlerate konstantevete ekuilibrave.
3.Ne cilen ane do te zhvendosen ekuilibrat e meposhtem me rritjen e
temperatures?
a)2HBr + nxehtesi ↔ H₂ + Br₂
b)2NO + O₂ ↔2NO₂+ nxehtesi
Zgjidhje:
Ne rastin a) reaksionii drejte eshte endotermik,prandaj rritja e temperatures do
ta zhvendoseekuilibrin djathtas.
Ne rastin b) reaksionii drejte eshte endotermik,prandaj rritja e temperatures do
ta zhvendose
4.Ne cilen ane do te zhvendosen ekuilibrat e meposhtem si rezultat i rritjes se
trysnisene sistem:
a)4HCl(g)+O₂(g)↔2H₂O +2Cl(g)
b)PCl₂(g)↔PCl₃(g)+Cl₂(g)
c)H₂(g)+I₂(g)↔2HI(g)
Zgjidhje:
Ne rastina. ,∆n<0,pra numrii pergjithshemi moleve te produkteve(nefazete
gazte) eshte me i vogel senumri i pergjithshemi moleve te reaktaneve(nefaze te
gazte).
Ne bazete parimit Le Shatelje,rritja e trysnisee zhvendos ekuilibrin ne drejtimin e
zvogelimit te saj,pra andej nga zvogelohetnumri i moleve dmth djathtas.
Ne rastinb.,∆n>0,pra numrii pergjithshemi moleve te produkteve(ne faze te
gazte)eshte me i madh se numri i pergjithshemi moleve te reaktanteve(ne fazete
gazte)
Ne bazete parimit Le Shateje:rritja e trysnisee zhvendos ekuilibrin ne drejtimin e
zvogelimit te saj,pra andej nga zvogelohetnumri i moleve(ne fazete gazte)dmth
majtas.
Ne rastinc.,∆n=0,pra numriipergjithshemi moleve te produkteve(nefaze te
gazte) eshte i barabarteme numrin e pergjithshemte moleve te reaktanteve(ne
faze te gazte).Ne keto raste,ndryshimiitrysnisenuk shkakton zhvendosjete
ekuilibrit.
5.Per reaksionin e prapesueshem:
CO(g)+H₂O↔CO₂(g)+H₂(g)
Perqendrimet e ekuilibrit jane:
[CO]=0.004 mol/l; [H₂O]=0.064 mol/l; [CO₂]=[H₂]=0.062 mol/l
a)njehso konstanten e ekuilibrit
b)a zhvendosetekuilibrikimik nqs trysnia rritet 2 here?
Zgjidhje:
a)Shkruajmkonstanten eekuilibrit dhe zevendesojmevlerate perqendrimeve te
ekuilibrit:
k=
[ 𝑂₂][𝐻₂]
[ 𝑂][𝐻₂𝑂]
=
0.016·0.016
0.004·0.064
= 1
b)Ne kete reaksion,numriimoleve te gazta eshe i barabartene ted y anet e
barazimit.Per rrjedhim,faktoritrysni nukndikon neekuiliber.
6.Njehso perqendrimete ekuilibrit te substancaveqemarrin pjese ne reaksionin e
prapsueshem:
CO(g)+H₂O↔CO₂(g)+H₂(g)
Dukeditur perqendrimet fillestare:[CO]=0.10 mol/l;[H₂O]=0.40 mol/lsidhe
konstanten e ekuilibrit,k=1.
Zgjidhje:
Shkruajmeshprehjen ekonstantes seekuilibrit:
k=
[ 𝑂₂][𝐻₂]
[ 𝑂][𝐻₂𝑂]
Meqenese ne reaksionin e dhene,te gjtiha substancatmarrin pjeseme numer te
barabartemolekulash(molesh),atehereulja e perqendrimitte reaktanteve dhe
rritja e perqendrimit te produktevedo te jene te barabarta.Shenojmemex uljen e
perqendrimit te secilit prej reaktantevenag fillimi i reaksionitderi ne vendosjen e
ekuilibrit kimik.Po kaq do te jete edhe rritja e perqendrimit te secilit prej
produkteve.Prandaj,necastin e ekuilibrit,perqendrimete substancaveqemarrin
pjesene reaksion,do te jene:
[CO]=(0.10-x) mol/l; [H₂O]=(0.40-xmol/l) ; [CO₂]=[H₂]=xmol/l
Zevendesojmeketo vlera te shprehja e konstantes seekuilibrit:
k=
[ 𝐶𝑂₂][𝐻₂]
[ 𝐶𝑂][𝐻₂𝑂]
=
𝑋²
(0.10−𝑥)(0.40−𝑥)
= 1
dhe zgjidhimekuacionin:
x²=0.04-0.5x+x²
qe nga x=0.08 mol/l dhe perqendrimet e ekuilibrit do te jene:
[CO]=0.02 mol/l; [H₂O]=0.32 mol/l ; [CO₂]=[H₂]=0.08 mol/l
7.Reaksionii oksidimit te oksiditte azotit me oksigjen eshtei prapesueshem:
2NO+O₂↔2NO₂
Konstantja e ekuilibrit te ketij reaksionine temperature 496⁰C,esht2.2
Ne gjendjen e ekuilibrit,perqendrimet e NO dhe NO₂,ishin perkatesisht0.020 dhe
0.030 mol/l.Njehso perqendrimin fillestar te oksigjenit.
Zgjidhje:
Shenojmeme x perqendrimin e panjohur te oksigjenit.Meqenesesipas barazimit
te reaksionit,numrii moleve te oksigjenitqe marrin pjese ne reaksion eshte dy
here me i vogel se numrii moleve te NO₂,te formuara,atehereulja e perqendrimit
te oksigjenitdo te jete dy here me i vogelse rritja e perqendrimit fillestar te
NO₂.Rritja e perqendrimit te NO₂ eshte perqendrimi i ekuilibrit te NO₂(sepse
perqendrimi fillestar te NO₂ eshte i barabarteme zero).Prandajulja e
perqendrimit te oksigjenitnga fillimi i reaksionitderi ne arritjen e ekuilibrit esht ei
barabarteme 0.030:2=0.015 mol/l.Nga kjo rrjedh sene ekuiliber jane [O₂]=(x-
0.015) mol/l. Bejme zevendesimet e perqendrimeve ne shprehjen e konstantes se
ekuilibrit:
k=
[ 𝑁𝑂₂]²
[ 𝑁𝑂][𝑂₂]
=
0.030²
0.020²·(𝑥−0.015)
= 2.2
kryejmeveprimet dhe gjejme:x=1.04.SI rrjedhim,perqendrimifillestar i oksigjenit
ka qene:[O₂]=1.04 mol/l
8.Per nje temperature te caktuar,perqendrimeteekuilibrit te substancaveqe
marrin pjese ne rekasionin e prapesueshem:
CO+Cl₂↔COCl₂
Ishin:[CO]=0.020 mol/l; [ Cl₂]=0.010 mol/l ; [COCl₂]=0.020 mol/l
Me rritjen e perqendrimit te Cl₂ deri ne vleren 0.030 mol/l,ekuilibriprishet.
Njehso perqendrimet e substancavete pranishmene pozicionin e ri te ekuilibrit.
Zgjidhje:
Ne castin e prishjes seekuilibrit,perqendrimete substancavejane:
[CO]=0.020 mol/l; [ Cl₂]=0.030 mol/l ; [COCl₂]=0.020 mol/l
Ne bazete parimit te Le Shatelje,ekuilibri do te zhvendosetdjathtas.Sirrjedhim
[CO] dhe [Cl₂],do te zvogelohen,ndersa[COCl₂] do te rritet.Shenojmeme x
zvogelimin e perqendrimit te Cl₂.Meqenese te gjitha substancatne sistemin e
dhene veprojneme te njejtin numer molesh,Cl₂.Meqenese te gjitha susbtancatne
sistemin e dhene veprojneme te njejtin numer molesh,ateheredo te jene te
njejta ne vlere absolute dhe zvogelimii perqendrimit te CO dhe rritja e
perqendrimit te COCl₂.Prandaj perqendrimete ekuilibrit te substancavembas
zhvendosjes seekuilibritmund t’i shenojme:
[CO]=(0.020-x) mol/l; [ Cl₂]=(0.030-x) mol/l; [COCl₂]=(0.020 +x)mol/l
Nga perqendrimet e ekuilibrit per pozicionin e pare te tij,njehsojmekonstanten e
ekuilibrit:
k=
[ 𝐶𝑂𝐶𝑙₂]
[ 𝐶𝑂][𝐶𝑙₂]
=
0.020
0.020·0.010
= 100
Meqenese konstantja e ekuilibrit nuk varet nga perqendrimi edhe ne pozicionin e
ri te ekuilibrit,ajo do te jete e njejte me vleren qe kishte ne pozicionin e
pare,prandaj shkruajme:
k=
0.020+𝑥
(0.020−𝑥)(0.030−𝑥)
= 100
Bejme veprimet dhe zgjidhimekuacionin:
100x²-6x+0.04=0
𝑥 =
6±√20
200
=
6±4.5
200
x₁=0.052 mole/l x₂=0.007 mol/l
x₁ e perjashtojmesepsezvogelimi i [CO] dhe [Cl₂],nuk mund te jete me i madh se
perqendrimi fillestar.Pra vlera e kerkuar ex eshte 0.007.Bejmezevendesimin ex-
it perqendrimet e pozicionit te ri te ekuilibrit dhe kemi:
[CO]=(0.020-0.007)=0.013mol/l
[Cl₂]=(0.030-0.007)=0.023 mol/l
[COCl₂]=(0.020+0.07)=0.027 mol/l
9.Per reaksionin ne ekuiliber:
3Fe(ng)+4H₂O₂(g)↔Fe₃O₄(ng)+4H₂O(g)
a)shkruanishprehjen ekonstantes seekuilibrit kimik
b)sindyrhson shpejtesia ereaksionit te drejte e te zhdrejtenqs trysnia rritet 3
here?
c)Argumentonizhvendosetosejo ekuilibri kimik nese trysnia rritet 3 here
Zgjidhje:
a)kemi te bejme me nje ekuiliber heterogjen,prandaj neshprehjen e konstantes
se ekuilibrit kimik,nuk merren parasysh perqendrimete substancavete ngurta.
K=
[ 𝐻₂(𝑔)]⁴
[𝐻₂𝑂(𝑔)]⁴
b)Trysnia do te ndikojevetem ne perqendrimin e substancavetegazta,meqenese
numri i substancavete gazta eshte i barabartene te dyja anet e reaksionit,rritja e
trysnisetri here do te rrise 3 here shpejtesine ne te dy reaksionet.Reaksioniv₁/v₂
do te jete konstant.
c)ne kete rast ekuilibri kimik nuk zhvendosetnen ndikimin e trysnisesepsenumrii
moleve te gazta ne te dy anet e reaksioniteshte i barabarte.
10.Nenje ene me vellim 800 ml ndodhen 3.2 mole H₂ dhe 1.6 mole I₂.Ato
veprojnesipas reaksionitH₂+I₂↔2HI.Konstantja eekuilibrit per nje temperature
te caktuar eshte 4.Njehso perqendrimin ne ekuiliber te substancave:
a)H₂ b)I₂ c)HI
Zgjidhje:
Hapi i pare
Njehsojmeperqendrimet fillestare per cdo substance:
C=
𝑛
𝑉
[H₂]=
3.2 𝑚𝑜𝑙
0.8 𝑙
= 4 𝑚𝑜𝑙/𝑙
[I₂]=
1.6 𝑚𝑜𝑙
0.8 𝑙
= 2 𝑚𝑜𝑙/𝑙
[HI]=0 mol/l
Hapi i dyte:
Dukeu mbeshtetur ne raportin e moleve te harxhuara dhe te shtuara ne reaksion
shenojme:
[H₂]=x [I₂]=x [HI]=2x
Perqendrimet e substancavene ekuiliber do te jene:
[H₂]=4-x [I₂]=2-x [HI]=0+2x
Hapi i trete
Shprehimkonstanten e ekuilibrit dhe zevendesojmevlerat e perqendrimeve ne
ekuiliber
K=
[𝐻𝐼]²
[ 𝐻₂][𝐼₂]
4=
(2𝑥)²
(4−𝑥)(2−𝑥)
32-24x+4x²=4x²
24x=32
X=1.3
Perqendrimet ne ekuiliber do te jene:
a)[H₂]=4-1.3=2.7mol/l
b)[I₂]=2-1.3=0.7mol/l
c)[HI]=2·1.3=2.6 mol/l
11.Nereaksionin e prapesueshemA(g)+2B(g)↔D(g)+E(g) janedhene
perqendrimet fillestare: [A]=6 mol/l ; [B]=5 mol/l ne momentin e arritjes se
ekuilibrit ka reaguar 80% e substances B.
Njehso:
a)perqendrimete te gjitha substancavenekete moment
b)perqendrimete substancaveneekuiliber
c)konstanten e ekuilibrit kimik
Zgjidhje:
a)Ne baze te raportitstekiometrik ne reaksion percaktojmeperqendrimet e
moleve te substancaveqekane vepruar dhe plotesojmetabelen ne bazete
arsyetimit te meposhtem:
Cm A B D E
Cf 6 5 0 0
Cb 4 4 2 2
Ce 2 1 2 2
[B]=
80
100
· 5 = 4
𝑚𝑜𝑙
𝑙
jane harxhuar
Meqenese substancatA,D,Ejane ne raport1:2 me substanceB,kemi
perqendrimet per:
[A]=2 mol/l e harxhuar
[B]=[E]=2 mol/l e shtuar
b)percaktojmeperqendrimete ekuilibrit
Ce=Cf-Ch (per reaktantet)
[A]=6-2=4mol/l
[B]=5-4=1 mol/l
Per produktetkemi Ce=Cf+Csh (Csh=perqendrimi shtuar)
Perqendrimifillestar i produkteveeshte 0.
[D]=[E]=2 mol/l
c)Njehsojmevleren e konstantes:
k=
[ 𝐷][𝐸]
[ 𝐴][𝐵]²
k=
2·2
4·1²
k=1
12.ReaksioniCO(g) +Cl₂(g)↔COCl₂(g) kryhetne njeene me vellimin 5 litra ku u
futen 10 mole Cl₂ dhe 5 mole COCl₂.Ekuilibri u arritkur veproi 20% e njerëz prej
substancavete futura ne ane:
Njehso:
a)perqendrimete substancavenekete moment
b)perqendrimetne ekuiliber
c)konstanten e ekuilibrit
Zgjidhje:
Gjejmeperqendrimet fillestare te COCl₂ dhe Cl₂ sipas formules
C=
𝑛
𝑉
[COCl₂]=
5 𝑚𝑜𝑙
5 𝑙
= 1 𝑚𝑜𝑙/𝑙 [Cl₂]=
10 𝑚𝑜𝑙
5 𝑙
= 2𝑚𝑜𝑙/𝑙
Substanceqe ka vepruar 20% eshteCOCl₂ e cila do te shperbehet,kurseCl₂nuk ka
me ke te veproj sepsene kete ene nuk ka CO.
Njehsojme:
a)perqendrimin e COCl₂ qe ka vepruar
20
100
· 1
𝑚𝑜𝑙
𝑙
= 0.2 𝑚𝑜𝑙/𝑙 perqendrimin e CO
dhe Cl₂ te formuara neraportin 1:1 me COCl₂
[CO]=[Cl₂]=0.2 mol/l
b)perqendrimin e ekuilibrit [COCl₂]=1-0.2=0.8 mol/l
perqendrimin e ekuilibrit[CO]=0+0.2=0.2 mol/l; [Cl₂]=2+0.2=2.2 mol/l
Per zgjidhjen e kerkesavea dhe b mund te perdorim menyren me tabele sine
shembull
Cm CO Cl₂ COCl₂
Cf 0 2 1
Ch 0.2 0.2 0.2
Ce 0.2 2.2 0.8
c)Shkruajmeshprehjen ekonstantes seekuilibrit
k=
[𝐶𝑂𝐶𝑙₂]
[ 𝐶𝑂][𝐶𝑙₂]
zevendesojmene konstanten e ekuilibrit
k=
0.8 𝑚𝑜𝑙/𝑙
0.2 𝑚𝑜𝑙/𝑙·2.2𝑚𝑜𝑙/𝑙
= 1.82 𝑚𝑜𝑙/𝑙
13.Jepetreaksionii prapesueshem PCl₅(g)+130 kJ↔PCl₃(g)+Cl₂(g).Duke
argumentuar,listoni3 ndryshimenga faktoret e ekuilibrit qe e zhvendosin djathtas
ekuilibrin kimik.
Zgjidhje:
Zbatojme parimin Le Shatelje,cdo ndryshimi bere ne sistemin ne ekuiliber e
zhvendos ekuilibrin kimik ne drejtim te kundertme ndryshimin e bere duke
rivendosur perserigjendjen e ekuilibrit.
a)Nqs [PCl₅] rritet,ekuilibri i zhvendosetdjathtas,andej nga ulet [PCl₅];
[PCl₃] ulet; [Cl₂] ulet,ekuilibri i zhvendosur djathtas synon rritjen e[PCl₃] dhe [Cl₂]
b)rrisim temperature ne system,reaksionizhvendosetnedrejtim te reaksionit
endotermik (djathtas),icili ul temperature.
c)zvogelojmetrysninene system,sirrjedhimekuilibrizhvendosetdjathtas nga
numri i moleve te gazta rritet.
(FQ 139-141)
1.Jepet reaksioni: I₂+H₂↔2HI
a)Trego pse shigjeta vendoset me dy drejtime te kunderta
b)shkruaj shprehjen matematikete ligjit te veprimit te masave
c)shrkuaj shprehjen matematikete ligjit te ekuilibrit
2.Ne nje ene 3 litershe ndodhen 6 mole SO₂dhe 3 mole SO₃.
Ekuilibri 2SO₂(g)+O₂(g)↔2SO₃(g) arrihetkur nereaksion ka hyre40% e njerëz prej
dy substancaveqe ndodhen ne ene.
Njehso perqendrimin e substancaveneekuiliber.
3.Ne reaksionin e prapesueshem: 2NO+O₂↔2NO₂perqendrimifillestar i oksidit
te azotit(NO) dhe (O₂) eshte perkatesisht0.4 mol/l dhe 0.3 mol/l kurse
perqendrimi ne gjendjeekuilibri i NO₂ eshte 0.1 mol/l.
a)Te gjendet perqendrimi ne gjendjeekuilibri i (NO) dhe (O₂)
b)Te gjendet vlera e konstantes se ekuilibrit
4.Per reaksionin e dhene,tregoni:
H₂(g) + I₂(g) ↔2HI(g)
a)shprehjen ekonstantes se dhene
b)te gjtiha nderhyrjetqe e zhvendosin ekuilibrin kimik majtas
5.Ne reaksionin e dhene:
C(ng) +H₂O↔CO(g)+H₂(g)
a)shkruaj shprehjen ekonstantes seekuilibrit kimik
b)argumentonivaresinee konstantes nga:
-perqendrimii substancave
-temperatura
6.Dukeu bazuar nevlerat e K,per reaksionete meposhtem ,tregonise cili prej tyre
ka prirjeme te madhe per te shkuar derine fund:
C₂H₄ + H₂O↔C₂H₅OH K=8.2·10³
N₂O₄↔2NO₂ K=0.36
7.Tregonise me cilet faktoremund te nderhyjmeper te ndryshuar gjendjen e
ekuilibrit te reaksionit:
H₂(g)+I₂(g)↔2HI +nxehtesi
Dukeu zhvendosur atene drejtimte formimit te produktit:
a)temperature
b)trysninen
c)perqendrimin e reaktanteve?
8.Jepet reaksioni:
2CO(g)+O₂(g)↔2CO₂+nxehtesi
Tregoni si ndikojnene ekuilibrin e mesipermrastet e meposhtme:
a)shtimi i CO
b)shtimi i CO₂
c)zvogelimii vellimit te enes
d)ulja e temperatures
9.Jepet reaksioni:
2A(g)+B(g)↔C(g)+D(g)
Perqendrimet fillestare te substancavejane: [A]f=8 mol/l,[B]f=4 mol/l.Ne castin e
arritjes se ekuilibrit ka vepruar 50% esubstances B.
Njehso:
a)sindryshojneperqendrimete te gjitha substancavenekete cast
b)perqendrimete substancaveneekuiliber
c)konstanten e ekuilibrit kimik
10.Nenje ene me vellim 10 litra u futen 20 mole Cl₂ dhe 10 mole PCl₅.Reaksionii
prapesueshemPCl₃(g)+Cl₂(g)↔PCl₅(g) arritigjendjen e ekuilibrit kur veproi40% e
njeres prej substancavete future ne ene
Njehso:
a)perqendrimete substancavenekete moment
b)perqendrimete substancaveneekuiliber
c)konstanten e ekuilibrit
11.Per njetemperature te caktuar,perqendrimete ekuilibrit te substancaveqe
marrin pjese ne reaksionin:
CO(g)+Cl₂(g)↔COCl₂(g) ishin
[CO]=0.020 mol/l
[Cl₂]=0.010 mol/l
[COCl₂]=0.020 mol/l
Sa do te jene perqendrimet e ekuilibrit te ri qe vendoset mbas rritjes se
perqendrimit te Cl₂,tre here?
12.Konstantja eekuilibrit per reaksionin:
A(g)+B(g)↔C(g)+D(g)
Ne njetemperature te caktuar eshte K=1.Nefillim te reaksionitne njeene me
cellim 10 litra,u futen 60 mole substanceA dhe 40 mole substanceB.
Njehso perqendrimet e ekuilibrit per:
a)substancatnistore
b)substancatperfundimtare
13.Negjendjen e ekuilibrit te reaksionitte prapesueshem
PCl₅(g)↔PCl₃(g)+Cl₂(g)
Perqendrimet e substancaveqe marrin pjesene reaksion ishin:
[PCl₅]=0.05 mol/l ; [PCl₃]=0.06 mol/l ; [Cl₂]=0.080 mol/l
Njehso perqendrimet e ekuilibrit te ketyresubstancavembas zhvendosjesse
ekuilibrit ne sajete rritjes se perqendrimitte klorit 2 here.
14.Per sistemin ne ekuiliber: A(g)+B(g)↔C(g) nenje temperature te
caktuar,konstantja ekuilibritka vleren 10¯⁵ mol¯¹liter.
Argumentonindikimin e :
a)rritjes seperqendrimit te substances A ne vleren e konstantes se ekuilibrit
b)ndryshimitte trysnisene pozicionin e ekuilibrit
c)rritjes seperqendrimit te substances A ne perqendrimin e substances B

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
Burim Guri
 
Zbatimet e elektricitetit ne teknike dhe ne jeten e perditshme
Zbatimet e elektricitetit ne teknike dhe ne jeten e perditshme Zbatimet e elektricitetit ne teknike dhe ne jeten e perditshme
Zbatimet e elektricitetit ne teknike dhe ne jeten e perditshme
ornela rama
 
Rajoni perendimor i Shqiperise
Rajoni perendimor i ShqiperiseRajoni perendimor i Shqiperise
Rajoni perendimor i Shqiperise
inescela
 

La actualidad más candente (20)

Ngrohja globale
Ngrohja globaleNgrohja globale
Ngrohja globale
 
Figurat letrare
Figurat letrareFigurat letrare
Figurat letrare
 
Projekt Ndotja e mjedisit! Ervis Cara
Projekt Ndotja e mjedisit! Ervis Cara Projekt Ndotja e mjedisit! Ervis Cara
Projekt Ndotja e mjedisit! Ervis Cara
 
Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
Detyra nga fizika_-_www.unik-place.blogspot.com (1)
 
Funksioni
FunksioniFunksioni
Funksioni
 
PROJEKT KIMIE : Elementi Galvanik
PROJEKT  KIMIE : Elementi Galvanik PROJEKT  KIMIE : Elementi Galvanik
PROJEKT KIMIE : Elementi Galvanik
 
Ulliam shekspir
Ulliam shekspirUlliam shekspir
Ulliam shekspir
 
Hebrenjtë në Shqipëri
Hebrenjtë në ShqipëriHebrenjtë në Shqipëri
Hebrenjtë në Shqipëri
 
Zbatimet e elektricitetit ne teknike dhe ne jeten e perditshme
Zbatimet e elektricitetit ne teknike dhe ne jeten e perditshme Zbatimet e elektricitetit ne teknike dhe ne jeten e perditshme
Zbatimet e elektricitetit ne teknike dhe ne jeten e perditshme
 
Libër mësuesi-fizika-10
Libër mësuesi-fizika-10Libër mësuesi-fizika-10
Libër mësuesi-fizika-10
 
Projekt "Letersi": Katedralja e Parisit - Viktor Hygo
Projekt "Letersi": Katedralja e Parisit  - Viktor HygoProjekt "Letersi": Katedralja e Parisit  - Viktor Hygo
Projekt "Letersi": Katedralja e Parisit - Viktor Hygo
 
PUNE ME PROJEKT
PUNE ME PROJEKTPUNE ME PROJEKT
PUNE ME PROJEKT
 
Gazeta e shkolles
Gazeta e shkollesGazeta e shkolles
Gazeta e shkolles
 
Shqiperia dhe Bashkimi Europian
Shqiperia dhe Bashkimi EuropianShqiperia dhe Bashkimi Europian
Shqiperia dhe Bashkimi Europian
 
Letersia dhe Folklori !!!!
Letersia dhe Folklori !!!!Letersia dhe Folklori !!!!
Letersia dhe Folklori !!!!
 
Syprina e trekëndëshit
Syprina e trekëndëshitSyprina e trekëndëshit
Syprina e trekëndëshit
 
Siguria rrugore
Siguria rrugoreSiguria rrugore
Siguria rrugore
 
Rajoni perendimor i Shqiperise
Rajoni perendimor i ShqiperiseRajoni perendimor i Shqiperise
Rajoni perendimor i Shqiperise
 
Derivati dhe zbatimet
Derivati dhe zbatimet Derivati dhe zbatimet
Derivati dhe zbatimet
 
Ndotja nga Hidrokarburet
Ndotja nga HidrokarburetNdotja nga Hidrokarburet
Ndotja nga Hidrokarburet
 

Más de Daniela Muhaj

Más de Daniela Muhaj (17)

Ushqimet
UshqimetUshqimet
Ushqimet
 
Sida Shqiperi
Sida ShqiperiSida Shqiperi
Sida Shqiperi
 
Rilindja,histori..daniela
Rilindja,histori..danielaRilindja,histori..daniela
Rilindja,histori..daniela
 
Publiciteti
PublicitetiPubliciteti
Publiciteti
 
Ftesa,letersi..daniela
Ftesa,letersi..danielaFtesa,letersi..daniela
Ftesa,letersi..daniela
 
Fjalimi..letersi
Fjalimi..letersiFjalimi..letersi
Fjalimi..letersi
 
Bardha e temalit
Bardha e temalitBardha e temalit
Bardha e temalit
 
Ambalazhet..etika..daniela
Ambalazhet..etika..danielaAmbalazhet..etika..daniela
Ambalazhet..etika..daniela
 
Zonja BOVARI
Zonja BOVARIZonja BOVARI
Zonja BOVARI
 
Gjenerali i ushtrise se vdekur
Gjenerali i ushtrise se vdekurGjenerali i ushtrise se vdekur
Gjenerali i ushtrise se vdekur
 
Zbulimet e medha gjeografike..histori
Zbulimet e medha gjeografike..historiZbulimet e medha gjeografike..histori
Zbulimet e medha gjeografike..histori
 
Rrezatimi berthamor.fizik
Rrezatimi berthamor.fizikRrezatimi berthamor.fizik
Rrezatimi berthamor.fizik
 
Projekti psikologji..crregullimet psikologjike..daniela muhaj
Projekti psikologji..crregullimet psikologjike..daniela muhajProjekti psikologji..crregullimet psikologjike..daniela muhaj
Projekti psikologji..crregullimet psikologjike..daniela muhaj
 
Projekti edukim per karriere.daniela xia
Projekti edukim per karriere.daniela xiaProjekti edukim per karriere.daniela xia
Projekti edukim per karriere.daniela xia
 
Projekt informatike..
Projekt informatike..Projekt informatike..
Projekt informatike..
 
Eu and albania
Eu and albaniaEu and albania
Eu and albania
 
Hipertensioni..Daniela Muhaj XIA
Hipertensioni..Daniela Muhaj XIAHipertensioni..Daniela Muhaj XIA
Hipertensioni..Daniela Muhaj XIA
 

Kimia 10 kinetika kimika.ushtrimet e fp

  • 1. (FQ 102-104) 1.Ne Reaksionin A+B->2C,dyfishimiI perqendrimitte substances A shkakton rritjen kater here te shpejtesisesereaksionit,ndersa dyfishimiI perqendrimitte substances Bnuk jep ndonje efekt ne rritjen apo zvogelimin e shpejtesisese reaksionit.Shpejtesia e reaksionitne kete rast,jepetnga barazimi I shpejtesis: A)V=k[A]⁴ B)V=k[A]² C)V=k[A]⁴ D)V=k[A]⁸ 2.Ne reaksionin 2NO + H₂ = N₂ + H₂O eshte gjetur barazimiI shpejtesise V = k · [NO]²·[H₂].Cili nga reaksionete meposhtempercakton reaksionin me te ngadalshem? A) NO + H₂ =N₂ + H₂O B) H₂O₂ + H₂ = H₂O C) H₂O + H₂ = 2H₂O D) 2NO + H₂ =N₂ + H₂O₂ 3.Sa here do te rritet shpejtesia e reaksionit: N₂ + 3H₂ = 2NH₃ Nqs perqendrimet e azotit dhe te hidrogjenitrriten 2 here: A)2 here
  • 2. B)4 here C)8 here D)16 here 4.Nuk ndikon ne shpejtesine e reaksionevekimike: A) temperatura B)perqendrimi C)koha D)trysnia 5.Supozojme se NO dhe H₂,veprojne me shpejtesi qe percaktohen nga barazimi I shpejtesise : V= k·[NO]²·[H₂].Shpejtesia e ketij reaksioni do te rritet tete here, ne qofte se: A) pergjysmohet perqendrimi I H₂ B)pergjysmohet vellimi I enes ku ndodh reaksioni C)dyfishohet vellimi I enes ku ndodh reaksioni D)ulet temperature me 8⁰C 6.Reaksioni CH₃COCH₃ + I₂ => CH₃COCH₂I + HI ndodh ne prani ten je teprice acidi.Duke u bazuar ne te dhenat eksperimentale: Perqendrimet fillestare Shpejtesia fillestare [ CH₃COCH₃] [I₂] 0.100 M 0.100 M 1.16 ·10¯⁷ mol/l · s 0.0500 M 0.100 M 5.78 · 10¯⁸ mol/l · s 0.0500 M 0.500 M 5.78 · 10¯⁸ mol/l · s Shprehja e barazimit te shpejtesiseper kete reaksion eshte : A) V= k·[CH₃COCH₃] B) V= k·[CH₃COCH₃] ·[I₂] C) V= k·[I₂] D) V= k·[CH₃COCH₃]²·[I₂]²
  • 3. 7.Dukeu nisur nga te dhenat eksperimentale: [ H₂O₂] [HI] V 0.100 M 0.100 M 0.00676 mol/l·s 0.100 M 0.200 M 0.0152 mol/l·s 0.200 M 0.100 M 0.0152 mol/l·s Shprehja e barazimit te shpejtesiseper reaksionin H₂O₂ + 2HI => 2H₂O + I₂eshte : A) V=k·[HI] B) V=k·[ H₂O₂] C) V=k·[ H₂O₂]·[HI] D) V=k [ H₂O₂] [ H] 8.KompleksiI aktivizuar eshte: A)njeringa produktet B)nje komponim I ndermjetem C)njekatalizator I vecante D)njekomponimshumëI qendrueshem 9.Stadipercaktues I shpejtesisese njereaksionikimik: A) eshte stadi me I shpejte B)eshte stadi me I ngadalte C)eshte nje stad I ndermjetem D)nuk eshte asnjeprej ketyre 3 rasteve 10.BarazimiI shpejtesiseper reaksionin kimik 2NO + H₂ = N₂ + H₂O eshte: A)V=k·[NO]²[H₂]² B)V=k·[NO][H₂] C)V=k·[NO]² D)asnje prej tyre
  • 4. 11.Nenje reaksion kimik katalizatori vepron duke: A)ndikuar ne rritjen e shpeshtesisesegoditjeve B)ulur energjine e aktivizimit se reaksionit C)rritur shpejtesisee levizjes se molekulave sereaktanteve D)ndikuar neterheqjen reciprokemidis molekulave se reaktanteve 12.Enzimatkatalizojnereaksionetbiologjike sepse: A)formojne kompleks te aktivizuar me reaktantet B)rritin energjinee aktivizimit te procevebiologjike C)rritin permbajtjen energjitikete produkteve D)zvogelojnendryshimin midis energjisesereaktanteve dhe asaj te produkteve 13.Konstantja eshpejtesisete je reaksion: A)rritet me rritjen e perqendrimevete reaktanteve B)nuk ndryshon mendryshimin e temperatures C)nuk varet nga perqendrimi I reaktanteve D)zvogelohetme rritjen e perqendrimit te produkteve 14.Konstatja eshpejtesise te nje reaksioni: A)zvogelohetme rritjen e temperatures B)Ndryshonme ndryshimine temperatures C)behet e barabarteme zero,kur arrin gjendja eekuilibrit kimik D)rritetshumë me perfundimin e reaksionit (FQ 105-107)
  • 5. 1.Reaksioni: 2A(g) + B(g)=> A₂B(g) Zhvillohet sipas reaksionitme dy stade elementare: 1- A(g) + B(g) -> AB(g),(I ngadalte) 2- AB(g)+B(g)->A₂B,(I shpejte) Barazimi I shpejtesiseper kete reaksion eshte: A) V= k·[A]²[B] B) V=k·[A][B] C) V=k·[AB][A] D) V=k·[B][AB] 2.Me rritjen e temperatures,shpejtesia enje reaksionikimik: A)zbovegolet B)nuk ndryshon C)rritet D)varetnga ∆H 3.Gjej pohimin e gabuar: Barazimi I shpejtesisete nje reaksionikimik: A)shpreh varesinee shpejtesisete reaksionit kimik nga perqendrimi I reaktanteve B)percaktohetekperimentalisht C)ekponentet prane perqendrimevemund te jene edhe koeficentet stekiometrike D)shpreh shpejtesinee stadit me te shpejtete reaksionit 4.Energjia e aktivizimit eshte energjia: A)kinetike mesatare e grimcavebashkevepruese B)qe duhet te kene grimcat bashkevepruesenecastin e ndeshjes C)e cliruar nga reaksioni D) e produktevete reaksionit 5.Energjia e aktivizimit te nje reaksionikimik,mund te ulet: A)dukeperdorur njekatalizator B)dukeulur temperature
  • 6. C)dukendryshuar vellimin D)me asnjenga nderhyrjete mesiperme 6.Gjej pohimin e sakte: Konstatja e shpejtesisese nje reaksionikimik: A) Zvogelohet me zhvillimin e reaksionit B) Eshte e pavarur nga temperature C) Nuk varetnga perqendrimi I reaktanteve D) Rritet me rritjen e perqendrimit te reaktanteve 7.MekanizmiI njereaksionikimik eshte: A) numriI ndeshjeveqe reaktanteve shkembejnemidis tyre B)barazimiI tij kimik me koeficentet e rregulluar C)bashkesia e reaksioneveelementare sipas te cileve zhvillohet reaksioni D)ndryshimiI shpejtesis mekohen 8.Hidrogjen netemperature e zakonshmenuk digjetne ajer sepse: A)reaksioniI djegies se tij eshte endotermik B)energjia e aktivizimit eshte shumë e vogel C)energjia e reaktanteve eshte me e madhe nga ajo e produkteve D)energjia kinetika e reaktanteve nuk eshte e mjaftueshmeper te kaluar barrieren e energjisese aktivizmit 9.Reaksionikimik 2NO₂(g) + F₂->2NO₂F zhvillohetsipas mekanizmit me dy stade elementare: a) NO₂(g) + F₂(g) -> NO₂F + F b) NO₂(g) + F -> No₂F Shpejtesia e stadit te pareqe eshte dhe me I ngadalti eshte V₁,shpejtesia estadit te dyte eshte V₂.Shpejtesia e reaksionit te pergjithshemeshte: A) V₁ B) V₂ C) V₁+V₂ D) V₁-V₂
  • 7. 10.ShtimiI katalizatorit ne nje reaksion kimik: A)i jep sistemit energji B)ndrshon gjendjen aggregatete reaktanteve C)ndryshon natyren eprodukteve D)ndryshon energjineeaktivizimit 11.Dukeemenduar reaksionin: 2AB(g) + B₂ -> 2AB₂(g) Si reaksion elementar dhe dukeditur se per perqendrimet e reaktanteve: [AB] = 0.3 mol.l dhe [B₂]=0.15 mol/l,shpejtesia e reaksioniteshte V= 1.2 · 10¯³ mol/l ·s,vlera e konstantes seshpejtesiseper kete reaksion eshte: A)8.9 · 10¯² l²/mol²·s B) 8.9 · 10¯² l/mol²·s C)2 mol/l·s D)17.8 l²/mol²·s 12.Shpejtesia enje reaksioniparaqet: A)kohen e nevojshmeper shnderrimin e te gjitha substancavevepruesene produkte B)zvogelimin e perqendrimit te substancavevepruesene njesinee kohes C)produktin e reaksionitnga substancatvepruese D)sasinee pergjithshmete produktevete fituara ne nje kohete caktuar 13. Ne reaksionin 2SO₂(g) + O₂(g) = 3SO₃(g), sa here duhet te rritet trysnia e gazevene menyreqe shpejtesia e reaksionitte rritet 64 here: A)12 here B)4 here C)8 here D)10 here 14.Nereaksionin X+aY=C jepet informacioniI meposhtem:
  • 8. PerqendrimiI substancaverritet 3 here,shpejtesia e reaksionit rritet 27 here.Cila eshte Vlera e “a “: A) 1 B)2 C)3 D)4 15.ReaksioniO₃+O->2O₂zhvillohet sipas mekanizmit me dy stade: a- Cl + O₃ ->ClO + O₂ b- ClO + O ->Cl + O₂ Katalizatori per kete reaksion eshte: A) Cl B) O₃ C) ClO D)O₂ (FQ 108-116) 1.Ne tabelen e meposhtme jepen rezultatet e tre matjeve te shpejtesisefillestare per reaksionin: 2A + B -> C Prova [A] [B] V(shpejtesia fillestare 1 0.05 M 0.05M 5x10¯³mol/l . s 2 0.05M 0.1M 5x10¯³mol/l . s 3 0.1 M 0.05M 1x10¯²mol/l . s A)shkruanibarazimin e shpejtesiseper kete reaksion B)njehso vleren numerike te konstantes seshpejtesise C)A mund te jete ky njereaksion me njestad? Zgjidhje: a)nga te dhenat e rabeles shohim se ne proven e dyte,perqendrimi A-seeshte mbajtur i pandryshueshemkurseo B-seeshte dyfishuar.Verehetqeshpejtesia nuk ka ndryshuar,pra ajo nuk ndikohetnga perqendrimi i B-se.Ne proven e trete,ne krahasimme te paren,eshtedyfishuar perqendrimii A-sedhe eshte mbajtur perqendrimi i B-se.Ne kete rast shpejtesia eshte dyfishuar.ATeher barazimii shpejtesiseeshte i formes: V=k[A] b) dukevendosur njenga vlerat e shpejtesisedhe perqendrimin perkates te A- se,njehsojmekonstanten eshpejtesise: 1x10¯²mol/l.s=k·0.1 mol/l.s
  • 9. K= 0.1·s¯¹ c)meqenese barazimii shpejtesisei pergjigjetnje reaksionime nje stad monomolekular,reaksioni: 2A+B->C, nuk mund te jete nje reaksion me nje stad. 2.Dukeiu referuar te dhenave eksperimentale te paraqitura ne tabele: Prova [CH₃COCH₃] (mol/l) [I₂] (mol/l) V (shpejtesia fillestare) (mol/l.s) 1 0.050 0.050 2.42 ·10¯⁸ 2 0.025 0.050 1.21 ·10¯⁸ 3 0.025 0.200 2.42 ·10¯⁸ a)shkruanibarazimin eshpejtesiseper reaksionin : CH₃COCH₃+ I₂ -> CH₃COCH₃I + HI b)njehso konstanten e shpejtesise Zgjidhje: a)nga te dhenat e tabeles shohimse duke mbajtur se pandryshuar perqendrimin e jodit dhe duke zvogeluar dy here perqendrimin e acetonit,shpejtesia e reaksionit zvogelohetdy here.Pastaj dukembajtur te pandryshuar perqendrimin eacetonit dhe duke rritur 4 here perqendrimin e jodit,shpejtesia ereaksionit nuk ndryshon.Ateherebarazimiishpejtesisedo te jete V=k [CH₃COCH₃] b)Per te njehsuar konstanten e shpejtesise,vendosimtek barazimii shpejtesise,vleren esaj per nje nga perqendrimet e eksperientuara,psh: V=k [CH₃COCH₃] 2.42 ·10¯⁸ mol/l.s = k · 0.050 mol/l k= 2.42 ·10¯8mol/l .s 0.050 𝑚𝑜𝑙/𝑙 =4.84 x 10¯⁷ ·s¯¹ 3.ReaksioniX+ 2Y=Z e ka k=1.2.Nenje ene me vellim 2 litra ndodhen 2 mole X dhe 4 mole Y.Sa eshte vlera numerikee shpejtesisefillestare Zgjidhje:
  • 10. Hapi i pare: Gjejmeperqendrimin molar te substancaveX dhe Y: [X]= n V = 2 mol 2 l = 1 mol/l [Y]= n V = 4 mol 2 l = 2 mol/l Hapi i dyte: Llogarisimshpejtesinee reaksionit: V=k·[X]·[Y]² V=1.2 · 1 · 2² = 4.8 4.Veprojne10.8 gr Al( M=27 g/mol) me H₂SO₄ te holluar,brenda 10 sek.Sa do te jete shpejtesia e formimit te hidrogjenitne mol/sek. Zgjidhje: Hapi i pare: Shkruajmbarazimin ereaksionit: 2Al + 3 H₂SO₄ = Al₂( SO₄ )₃+ 3H₂ Hapi i dyte: Gjejmevellimin ne litra te hidrogjenit: 2 𝑥 27 𝑔𝑟 𝐴𝑙 10.8 𝑔𝑟 𝐴𝑙 = 3 𝑥 22.4 𝑙 𝐻₂ 𝑥 𝑙 𝐻₂ X= 13.44 l H₂ Hapi i trete: Gjejmenumrin e moleve te hidrogjenit n= 𝑉(𝑔) 𝑉(𝑀) n= 13.44 𝑙 22.4 𝑙 = 0.6 𝑚𝑜𝑙𝑒 𝐻₂ Hapi i katert: Llogarisimshpejtesinee reaksionit: V= ∆𝐶 ∆𝑡 = 0.6 𝑚𝑜𝑙 10 𝑠𝑒𝑘 = 0.6 𝑚𝑜𝑙 𝑙 . 𝑠𝑒𝑘
  • 11. 5.Konstatja eshpejtesisese reaksionit: A+ 2B= 3C Eshte e barabarteme 0.6. Perqendrimet fillestare te substancavejane[A]=2 mol/l ; [B]=2.5 mol/l. Si pasojee reaksionit,perqendrimii substances B behet 0.5 mol/l Njehsoni: a)perqendrimii substances A ne kete cast b)shpejtesinee reaksionit Zgjidhje: Hapi i pare: a)Llogarisnisa eshte perqendrim i harxhuar i substances B: C(b) = C(f) – C(p) C(h)= 2.5- 0.5 = 2 mol/l Hapi i dyte: Llogarisimsa eshte perqendrimii harxhuar dhe i mbetur i substances A SubstancaA eshte ne raport1:2 me substancen B. Meqenese nga substanceB jane harxhuar 2 mole nga substanceA,eshteharxhuar 1 mol.Pra ka mbetur 2-1=1 mol te substances A Perqendrimii substances A eshte 1 mol/l. b) Llogarisimshpejtesinee reaksionit: V= k·[A]·[B]² V= 0.6 x 1 x 0.5²= 0.15 mol/l.s 6.Konstantja eshpejtesisese reaksionitelementar: A₂(g) + B₂(g) -> 2AB(g) Per njetemperature te caktuar eshte k=0.161 mol¯¹ s¯¹ Perqendrimet fillestare te reaktanteve ishin: [A₂]=0.04 mol/l dhe [B₂]=0.05 mol/l Njehso: a)shpejtesinefillestare te reaksionit
  • 12. b)shpejtesinene castin kur perqendrimii A₂ eshte zvogeluar 2 here Zgjidhje: a)Meqenese reaksionieshte elementar,barazimi i shpejtesiseshkruhet: V=[A₂][B₂] Bejme zevendesimet perkatesedhe gjejmeshpejtesinefillestare: V₁=0.161 mol¯¹ s¯¹ 0.04 mol/l · 0.05 mol/l = 3.2·10¯⁴ mol/l.s b)njehsojmetanishpejtesine e reaksionitkur perqendrimi i A₂ eshte zvogeluar dy here.Nga barazimikimik shohimse A₂ me B₂ veprojnene raportin 1:1 pra pot e zvogelohetdy here perqendrimi i A₂.Po dy here te zvogelohet dhe perqendrimii B₂.Bejme njehsimet: V₂=0.161 mol¯¹ s¯¹ 0.02 mol/l · 0.025 mol/l = 8·10¯⁵mol/l.s 7.Gjateperzierjes sesubstancavete gazta D dhe G ndodh reaksionikimik elementar: 2D + G -> 2C + B Pas nje fare kohenga fillimi i reaksionitperqendrimi i substancaveu be: [D]=4 mol/l,[G]=2 mol/,[C]=3.2 mol/l Njehso: a)perqendrimin fillestar te substancave b)shpejtesinefillestare nqs konstatja e shpejtesiseeshte 0.5 · l² mol¯² ·s¯¹ c)argumentsi ndryshon shpejtesia ereaksionitkimik me rritjen e goditjeve efektive te reaktanteve Zgjidhje: Hapi i pare: a)Dukeu bazuar ne raportin e moleve te harxhuara te reaktanteve dhe te moleve te perftuara te produktevene reaksion,nxjerrimperqendrimete harxhuar per: [D]=3.2 mol/l,[G]=1.6 mol/l,per substanceC themi qe ajo shtohet me 3.2 mol/l sepsene gjendjefillestare perqendrimi i saj eshte 0. Hapi i dyte: Percaktojmeperqendrimet fillestare:
  • 13. Cf=Cp-Ch [D]=4+3.2=7.2 mol/l [G]=2+1.6=3.6 mol/l b)njesojmeshpejtesinefillestare sipas ekuacionit: V=k[D]²[G] V=0.5 l² mol¯² s¯¹ ·(7.2 mol/l)² · (3.6 mol¯¹)=93.3 mol·l¯¹·s¯¹ c)nqs rritet numri i goditjeve efektive midis reaktanteve ,kjo do te thot qe ne momentin e goditjeve reaktantevezoterojneenergji te mjaftueshmeper prishjen e lidhjevete vjetra dhe perfitimin e lidhjevete reja te produkteve,kjo con ne rritjen e shpejtesinese reaksionit. 8.Dukeiu referuar te dhenave eksperimentale ne tabele: [ A ] [ B ] [ C ] Vo 0.1 0.1 0.1 4.0 . 10¯⁴ 0.1 0.1 0.2 0.8 . 10¯³ 0.1 0.2 0.2 3.2 . 10¯³ 0.2 0.1 0.1 4.0 . 10¯⁴ Per reaksionin A+2B+C->3D a)shkruanibarazimin eshpejtesise b)njehso vleren e konstantes seshpejtesise Zgjidhje: a)Barazimii shpejtesisejepet me ekuacionin V=k.[A]ᵡ[B]ᵞ[𝐶] 𝑍 Nga tabela nxjerrimvaresinee ndryshimitte shpejtesise nga ndryshimii perqendrimit te substacaveneinterval te ndryshmeper secilin reactant: Per A kemi: ( 𝐶₂ 𝐶₁ )ᵡ = 𝑉₂ 𝑉₁ ( 0.2 0.1 )ᵡ = 4·10¯⁴ 4·10¯⁴ 2ᵡ=1 x=0,rezultati tregon se dyshimii perqendrimit te A nuk ndikon ne shpejtesinee reaksionit.
  • 14. Per B kemi: ( 𝐶₂ 𝐶₁ )ᵞ = 𝑉₂ 𝑉₁ ( 0.2 0.1 )ᵡ = 3.2 ·10¯³ 0.8·10¯³ 2ᵞ=4 y=2,rezultatitregon se dyfishimii perqendrimit te B,katershifron shpejtesinee reaksionit. Per C ckemi: ( 𝐶₂ 𝐶₁ )ᴢ = 𝑉₂ 𝑉₁ ( 0.2 0.1 ) 𝑧 = 0.8·10¯³ 4·10¯⁴ 2 𝑧 = 2 z=1,rezultatitregon se dyfishimii perqendrimit t C dyfishon shpejtesine e reaksionitpra barazimi i shpejtesisedel: V=k·[A]⁰[B]²[C]¹ a)Nga barazimii shpejtesisenxjerrimvleren e konstantes per nje interval cfaredo ne tabele: k= 𝑉 [ 𝐵]2[𝐶] k= 4·10¯4 𝑚𝑜𝑙/𝑙.𝑠 (0.1 𝑚𝑜𝑙 𝑙 ) 2 ·0.1𝑚𝑜𝑙/𝑙 k=4 · 10¯¹( 𝑙 𝑚𝑜𝑙 )². 𝑠¯¹ 9.Sindryshon shpejtesia ereaksionit elementar A₂(g) + 2B(g) = 2AB(g) nqs a)katerfishojnetrysnineesistemit b)dyfishojneperqendrimin esubstances A c) dyfishojnevellimin e sistemit Zgjidhje: a)Nga barazimie shpejtesisenxjerrimekuacionin e shpejtesiseV=k·[A₂][B²] Shenojmeme a=[A₂],b=[B] pra V= k·a·b². Kur katerfishohettrysnia,do te rritet kater here perqendrimi i reaktanteve.Si rrjedhim,kemi:
  • 15. a->4a,b->4b dhe V= k·4a·(4b)²=64·k·a·b²,shpejtesia u rrit64 here b)kur dyfishojmeperqendrimin e a->2a,V=k·2·a·b²,shpejtesia rritet2 here c)kur dyfishojmevellimin e sistemit,perqendrimii substancavezvogelohet2 here a-> 𝑎 2 b-> 𝑏 2 V= 𝑘·𝑎 2 ·( 𝑏 2 ) 2 = 1 8 · 𝑘 · 𝑎 · 𝑏² Shpejtesia rritet 8 here. 10.ReaksioniO₃+O=2O₂ Zhvillohet sipas ketij mekanizmi: Stadi i pare: O₃+Cl=ClO + O₂ Stadi i dyte: ClO+O=Cl+O₂ Dukeargumentuar,percaktoni: a)katalizatorin b)produktin e ndermjetem c)ekuacionin e shpejtesisesereaksionit,dukeditur qe katalizatorimerr pjesene barazimin e shpejtesise Zgjidhje: a)Atomi Cl eshte ne rolin e katalizatorit,futet si reactant ne stadin e paredhe del si productne stadin e dyte. b)Produkti ndermjetemeshte ClO qe formohetne stadin e paredhe harxhohet shumëshpejt ne stadin e dyte si i paqendrueshem. c)Sipas ketij mekanizmi,stadiqe percakton shpejtesin eshte ai ku katalizatori eshte reactant,ky duhet te jete dhe reaksionime i ngadalshem V=k·[O₃][Cl] 11.Sido te vepronit ne kushteekperimentale per te matur shpejtesine e ketyre reaksioneve: a) I₂(verdhe) +2 S₂O₃²¯(pangjyre)=S₂O₄(pangjyre) +2I¯(pangjyre) b)2H₂O₂(l) = 2H₂O c)2HBr(g)=H₂+Br₂(g)
  • 16. Zgjidhje: Ne kushteekperimentale,do te vepronimdukevezhguar karakteristikate ketyre reaksioneve: a)ne reaksionin e pare masim kohen e zhdukjes sengjyres severdhete jodit b)ky reaksion shoqerohetme clirimin e O₂,te cilin e provojmekur del dhe kur perfundon me anen e njeashkle te ndezur,ecila aktivizohet ne pranite O₂ c)ky reaksion cliron avuj me ngjyrete kuqerremtete bromit.Masimkohen e shfaqjes sengjyres. 12.Per reaksionin 3D(g)+E(g)=2F(g)+G(g) rritja e perqendrimitte substances E,2 here,rritshpejtesine e reaksionit2 here.Nqs trysnia rritet 2 here,shpejtesia e reaksionitrritet 8 here. a)arsyetonimbi te dhenat e ketij reaksioni b)Shkruaniekuacionin e shpejtesisese reaksionit Zgjidhje: a)shkruajmenemenyrete pergjithsmeekuacionin e shpejtesisese reaksionit: V=k·[D]ᵡ[E]ᵞ Dukearsyetur mbi te dhenat e ushtrimit,del qe rritja e perqendrimit te E dhe shpejtesia jane ne perpjestimte drejte,ne raportete barabarta: ( 𝐶₂ 𝐶₁ )ᵞ = 𝑉₂ 𝑉₁ => 2ᵞ=2 Y=1 Kur dyfishohettrysnia,do te thote qe dyfishohetperqendrimii reaktanteve 2 here.Si rrjedhim,dyfishimii substances D rrite shpejtesine4 here(sepse2 here ka ardhur nga E) ( 𝐶₂ 𝐶₁ )ᵡ = 𝑉₂ 𝑉₁ => 2ᵡ=4 X=2 b)V=k·[D]²[E]¹ 13.Nga te dhenat eksperimentale,dolise nje reaksion midis peroksiditte hidrogjenitdhe joduritte hidrogjenitzhvillohet ne 2 stade:
  • 17. H₂O₂ + HI->H₂O + HIO (ingadalshem) HIO+HI->H₂O + I₂ (i shpejte) Percaktoni: a)reaksionin e pergjithshem b)barazimin e shpejtesise Zgjidhje: a)Reaksionii pergjithshemdel nga mbledhja per ane e dy stadeve: H₂O₂ + 2HI =2H₂O+I₂ b)Barazimii shpejtesisedel nga barazimii reaksionit elementar te stadit me te ngadalshem V=k·[H₂O₂]·[HI] 14.Pershkruaj kuptimin etermave: a)reaksion elementar b)mekanizemreaksioni c)reaksion i pergjithshem Zgjidhje: a)Reaksionielementar zhvillohet vetem me nje stad dhe nuk mund te zberthehet ne stade te tjera me te thjeshta b)Mekanizmii reaksioniteshte rruga qe ndjek nje reaksion gjate zhvillimit te tij c)Reaksionii pergjithshemeshte shuma e te gjitha reaksioneveelementare 15)ReaksioniA₂ + B₂ -> 2AB ndodh ne baze te njemekanizmi ne dy stade A₂=2A (stadii ngadalte) 2A + B₂=2AB (stadi i shpejte) Dukeu mbeshtetur ne keto te dhena: a)argumenta varet shpejtesia e reaksionitnga numrii perplasjevemidis perberjeveA₂ dhe B₂? b)dukefuture nje katalizator qe favorizon keputjen e lidhjeve ne molekulen B₂,a rritet shpejtesia e reaksionit?
  • 18. Zgjidhje: a)Shpejtesia e reaksionit varetnga stadi me i ngadalshem,pra barazimii shpejtesisejepet: V=k·[A₂] dhe nuk varet nga perplasja midis perbjeveA₂ dhe B₂ b)Katalizatorifavorizon keputjen e lidhjeve ne molekulen B₂,e cila merr pjese ne reaksionin e shpejte dhe nuk ndikon ne shpejtesinee reaksionitkimik ( FQ 131-138) 1.Shkruaj shprehjetekonstantevete ekuilibrit per reaksionet e meposhtem: a)H₂(g) + I₂(g) ↔ 2HI(g) b)N₂O₄(g) ↔ 2NO₂(g) c)2CO(g) +O₂↔2CO(g) d)N₂(g) + 3H₂(g) ↔ 2NH₃(g) Zgjidhje a) k= [𝐻𝐼]² [ 𝐻2][𝐼2] b) k= [𝑁𝑂₂]² [𝑁₂𝑂₄] c)k= [𝐶𝑂₂]² [ 𝐶𝑂]2[𝑂₂] d) k= [𝑁𝐻₃]² [𝑁₂][𝐻₂]³ 2.Dukeiu referuar shembullit 1,tregonise ne cilen ane zhvendosetekuilibri me rritjen e perqendrimit te a)HI b)N₂O₄ c)O₂ d)NH₃ Zgjidhje: Ne bazete parimit Le Shatelje,per shembujta dhe d,me rritjen e perqendrimit te HI apo te NH₃,te cilet jane produkte,ekuilibrido te zhvendosetmajtas,sepse sistemi per te rivendosur vleren e konstantes seekuilibrit i harxhon produktet duke formuar reaktantet,pra dukerritur perqendrimin e ketyrete fundit.Kjo do te thote qe ekuilibrat jane zhvendosur majtas.Neshembujtb dhec,eshte rritur perqendrimi i reaktanteve.Ne keto raste,ekuilibratne baze te parimit te Le Shatelje,do te zhvendosen djathtas,dukerritur perqendrimete produktevene menyre qe te rivendosen vlerate konstantevete ekuilibrave.
  • 19. 3.Ne cilen ane do te zhvendosen ekuilibrat e meposhtem me rritjen e temperatures? a)2HBr + nxehtesi ↔ H₂ + Br₂ b)2NO + O₂ ↔2NO₂+ nxehtesi Zgjidhje: Ne rastin a) reaksionii drejte eshte endotermik,prandaj rritja e temperatures do ta zhvendoseekuilibrin djathtas. Ne rastin b) reaksionii drejte eshte endotermik,prandaj rritja e temperatures do ta zhvendose 4.Ne cilen ane do te zhvendosen ekuilibrat e meposhtem si rezultat i rritjes se trysnisene sistem: a)4HCl(g)+O₂(g)↔2H₂O +2Cl(g) b)PCl₂(g)↔PCl₃(g)+Cl₂(g) c)H₂(g)+I₂(g)↔2HI(g) Zgjidhje: Ne rastina. ,∆n<0,pra numrii pergjithshemi moleve te produkteve(nefazete gazte) eshte me i vogel senumri i pergjithshemi moleve te reaktaneve(nefaze te gazte). Ne bazete parimit Le Shatelje,rritja e trysnisee zhvendos ekuilibrin ne drejtimin e zvogelimit te saj,pra andej nga zvogelohetnumri i moleve dmth djathtas. Ne rastinb.,∆n>0,pra numrii pergjithshemi moleve te produkteve(ne faze te gazte)eshte me i madh se numri i pergjithshemi moleve te reaktanteve(ne fazete gazte) Ne bazete parimit Le Shateje:rritja e trysnisee zhvendos ekuilibrin ne drejtimin e zvogelimit te saj,pra andej nga zvogelohetnumri i moleve(ne fazete gazte)dmth majtas. Ne rastinc.,∆n=0,pra numriipergjithshemi moleve te produkteve(nefaze te gazte) eshte i barabarteme numrin e pergjithshemte moleve te reaktanteve(ne
  • 20. faze te gazte).Ne keto raste,ndryshimiitrysnisenuk shkakton zhvendosjete ekuilibrit. 5.Per reaksionin e prapesueshem: CO(g)+H₂O↔CO₂(g)+H₂(g) Perqendrimet e ekuilibrit jane: [CO]=0.004 mol/l; [H₂O]=0.064 mol/l; [CO₂]=[H₂]=0.062 mol/l a)njehso konstanten e ekuilibrit b)a zhvendosetekuilibrikimik nqs trysnia rritet 2 here? Zgjidhje: a)Shkruajmkonstanten eekuilibrit dhe zevendesojmevlerate perqendrimeve te ekuilibrit: k= [ 𝑂₂][𝐻₂] [ 𝑂][𝐻₂𝑂] = 0.016·0.016 0.004·0.064 = 1 b)Ne kete reaksion,numriimoleve te gazta eshe i barabartene ted y anet e barazimit.Per rrjedhim,faktoritrysni nukndikon neekuiliber. 6.Njehso perqendrimete ekuilibrit te substancaveqemarrin pjese ne reaksionin e prapsueshem: CO(g)+H₂O↔CO₂(g)+H₂(g) Dukeditur perqendrimet fillestare:[CO]=0.10 mol/l;[H₂O]=0.40 mol/lsidhe konstanten e ekuilibrit,k=1. Zgjidhje: Shkruajmeshprehjen ekonstantes seekuilibrit: k= [ 𝑂₂][𝐻₂] [ 𝑂][𝐻₂𝑂]
  • 21. Meqenese ne reaksionin e dhene,te gjtiha substancatmarrin pjeseme numer te barabartemolekulash(molesh),atehereulja e perqendrimitte reaktanteve dhe rritja e perqendrimit te produktevedo te jene te barabarta.Shenojmemex uljen e perqendrimit te secilit prej reaktantevenag fillimi i reaksionitderi ne vendosjen e ekuilibrit kimik.Po kaq do te jete edhe rritja e perqendrimit te secilit prej produkteve.Prandaj,necastin e ekuilibrit,perqendrimete substancaveqemarrin pjesene reaksion,do te jene: [CO]=(0.10-x) mol/l; [H₂O]=(0.40-xmol/l) ; [CO₂]=[H₂]=xmol/l Zevendesojmeketo vlera te shprehja e konstantes seekuilibrit: k= [ 𝐶𝑂₂][𝐻₂] [ 𝐶𝑂][𝐻₂𝑂] = 𝑋² (0.10−𝑥)(0.40−𝑥) = 1 dhe zgjidhimekuacionin: x²=0.04-0.5x+x² qe nga x=0.08 mol/l dhe perqendrimet e ekuilibrit do te jene: [CO]=0.02 mol/l; [H₂O]=0.32 mol/l ; [CO₂]=[H₂]=0.08 mol/l 7.Reaksionii oksidimit te oksiditte azotit me oksigjen eshtei prapesueshem: 2NO+O₂↔2NO₂ Konstantja e ekuilibrit te ketij reaksionine temperature 496⁰C,esht2.2 Ne gjendjen e ekuilibrit,perqendrimet e NO dhe NO₂,ishin perkatesisht0.020 dhe 0.030 mol/l.Njehso perqendrimin fillestar te oksigjenit. Zgjidhje: Shenojmeme x perqendrimin e panjohur te oksigjenit.Meqenesesipas barazimit te reaksionit,numrii moleve te oksigjenitqe marrin pjese ne reaksion eshte dy here me i vogel se numrii moleve te NO₂,te formuara,atehereulja e perqendrimit te oksigjenitdo te jete dy here me i vogelse rritja e perqendrimit fillestar te NO₂.Rritja e perqendrimit te NO₂ eshte perqendrimi i ekuilibrit te NO₂(sepse perqendrimi fillestar te NO₂ eshte i barabarteme zero).Prandajulja e perqendrimit te oksigjenitnga fillimi i reaksionitderi ne arritjen e ekuilibrit esht ei barabarteme 0.030:2=0.015 mol/l.Nga kjo rrjedh sene ekuiliber jane [O₂]=(x- 0.015) mol/l. Bejme zevendesimet e perqendrimeve ne shprehjen e konstantes se ekuilibrit: k= [ 𝑁𝑂₂]² [ 𝑁𝑂][𝑂₂] = 0.030² 0.020²·(𝑥−0.015) = 2.2
  • 22. kryejmeveprimet dhe gjejme:x=1.04.SI rrjedhim,perqendrimifillestar i oksigjenit ka qene:[O₂]=1.04 mol/l 8.Per nje temperature te caktuar,perqendrimeteekuilibrit te substancaveqe marrin pjese ne rekasionin e prapesueshem: CO+Cl₂↔COCl₂ Ishin:[CO]=0.020 mol/l; [ Cl₂]=0.010 mol/l ; [COCl₂]=0.020 mol/l Me rritjen e perqendrimit te Cl₂ deri ne vleren 0.030 mol/l,ekuilibriprishet. Njehso perqendrimet e substancavete pranishmene pozicionin e ri te ekuilibrit. Zgjidhje: Ne castin e prishjes seekuilibrit,perqendrimete substancavejane: [CO]=0.020 mol/l; [ Cl₂]=0.030 mol/l ; [COCl₂]=0.020 mol/l Ne bazete parimit te Le Shatelje,ekuilibri do te zhvendosetdjathtas.Sirrjedhim [CO] dhe [Cl₂],do te zvogelohen,ndersa[COCl₂] do te rritet.Shenojmeme x zvogelimin e perqendrimit te Cl₂.Meqenese te gjitha substancatne sistemin e dhene veprojneme te njejtin numer molesh,Cl₂.Meqenese te gjitha susbtancatne sistemin e dhene veprojneme te njejtin numer molesh,ateheredo te jene te njejta ne vlere absolute dhe zvogelimii perqendrimit te CO dhe rritja e perqendrimit te COCl₂.Prandaj perqendrimete ekuilibrit te substancavembas zhvendosjes seekuilibritmund t’i shenojme: [CO]=(0.020-x) mol/l; [ Cl₂]=(0.030-x) mol/l; [COCl₂]=(0.020 +x)mol/l Nga perqendrimet e ekuilibrit per pozicionin e pare te tij,njehsojmekonstanten e ekuilibrit: k= [ 𝐶𝑂𝐶𝑙₂] [ 𝐶𝑂][𝐶𝑙₂] = 0.020 0.020·0.010 = 100 Meqenese konstantja e ekuilibrit nuk varet nga perqendrimi edhe ne pozicionin e ri te ekuilibrit,ajo do te jete e njejte me vleren qe kishte ne pozicionin e pare,prandaj shkruajme: k= 0.020+𝑥 (0.020−𝑥)(0.030−𝑥) = 100 Bejme veprimet dhe zgjidhimekuacionin: 100x²-6x+0.04=0
  • 23. 𝑥 = 6±√20 200 = 6±4.5 200 x₁=0.052 mole/l x₂=0.007 mol/l x₁ e perjashtojmesepsezvogelimi i [CO] dhe [Cl₂],nuk mund te jete me i madh se perqendrimi fillestar.Pra vlera e kerkuar ex eshte 0.007.Bejmezevendesimin ex- it perqendrimet e pozicionit te ri te ekuilibrit dhe kemi: [CO]=(0.020-0.007)=0.013mol/l [Cl₂]=(0.030-0.007)=0.023 mol/l [COCl₂]=(0.020+0.07)=0.027 mol/l 9.Per reaksionin ne ekuiliber: 3Fe(ng)+4H₂O₂(g)↔Fe₃O₄(ng)+4H₂O(g) a)shkruanishprehjen ekonstantes seekuilibrit kimik b)sindyrhson shpejtesia ereaksionit te drejte e te zhdrejtenqs trysnia rritet 3 here? c)Argumentonizhvendosetosejo ekuilibri kimik nese trysnia rritet 3 here Zgjidhje: a)kemi te bejme me nje ekuiliber heterogjen,prandaj neshprehjen e konstantes se ekuilibrit kimik,nuk merren parasysh perqendrimete substancavete ngurta. K= [ 𝐻₂(𝑔)]⁴ [𝐻₂𝑂(𝑔)]⁴ b)Trysnia do te ndikojevetem ne perqendrimin e substancavetegazta,meqenese numri i substancavete gazta eshte i barabartene te dyja anet e reaksionit,rritja e trysnisetri here do te rrise 3 here shpejtesine ne te dy reaksionet.Reaksioniv₁/v₂ do te jete konstant. c)ne kete rast ekuilibri kimik nuk zhvendosetnen ndikimin e trysnisesepsenumrii moleve te gazta ne te dy anet e reaksioniteshte i barabarte.
  • 24. 10.Nenje ene me vellim 800 ml ndodhen 3.2 mole H₂ dhe 1.6 mole I₂.Ato veprojnesipas reaksionitH₂+I₂↔2HI.Konstantja eekuilibrit per nje temperature te caktuar eshte 4.Njehso perqendrimin ne ekuiliber te substancave: a)H₂ b)I₂ c)HI Zgjidhje: Hapi i pare Njehsojmeperqendrimet fillestare per cdo substance: C= 𝑛 𝑉 [H₂]= 3.2 𝑚𝑜𝑙 0.8 𝑙 = 4 𝑚𝑜𝑙/𝑙 [I₂]= 1.6 𝑚𝑜𝑙 0.8 𝑙 = 2 𝑚𝑜𝑙/𝑙 [HI]=0 mol/l Hapi i dyte: Dukeu mbeshtetur ne raportin e moleve te harxhuara dhe te shtuara ne reaksion shenojme: [H₂]=x [I₂]=x [HI]=2x Perqendrimet e substancavene ekuiliber do te jene: [H₂]=4-x [I₂]=2-x [HI]=0+2x Hapi i trete Shprehimkonstanten e ekuilibrit dhe zevendesojmevlerat e perqendrimeve ne ekuiliber K= [𝐻𝐼]² [ 𝐻₂][𝐼₂] 4= (2𝑥)² (4−𝑥)(2−𝑥) 32-24x+4x²=4x² 24x=32 X=1.3 Perqendrimet ne ekuiliber do te jene:
  • 25. a)[H₂]=4-1.3=2.7mol/l b)[I₂]=2-1.3=0.7mol/l c)[HI]=2·1.3=2.6 mol/l 11.Nereaksionin e prapesueshemA(g)+2B(g)↔D(g)+E(g) janedhene perqendrimet fillestare: [A]=6 mol/l ; [B]=5 mol/l ne momentin e arritjes se ekuilibrit ka reaguar 80% e substances B. Njehso: a)perqendrimete te gjitha substancavenekete moment b)perqendrimete substancaveneekuiliber c)konstanten e ekuilibrit kimik Zgjidhje: a)Ne baze te raportitstekiometrik ne reaksion percaktojmeperqendrimet e moleve te substancaveqekane vepruar dhe plotesojmetabelen ne bazete arsyetimit te meposhtem: Cm A B D E Cf 6 5 0 0 Cb 4 4 2 2 Ce 2 1 2 2 [B]= 80 100 · 5 = 4 𝑚𝑜𝑙 𝑙 jane harxhuar Meqenese substancatA,D,Ejane ne raport1:2 me substanceB,kemi perqendrimet per: [A]=2 mol/l e harxhuar [B]=[E]=2 mol/l e shtuar b)percaktojmeperqendrimete ekuilibrit Ce=Cf-Ch (per reaktantet) [A]=6-2=4mol/l [B]=5-4=1 mol/l Per produktetkemi Ce=Cf+Csh (Csh=perqendrimi shtuar) Perqendrimifillestar i produkteveeshte 0. [D]=[E]=2 mol/l c)Njehsojmevleren e konstantes:
  • 26. k= [ 𝐷][𝐸] [ 𝐴][𝐵]² k= 2·2 4·1² k=1 12.ReaksioniCO(g) +Cl₂(g)↔COCl₂(g) kryhetne njeene me vellimin 5 litra ku u futen 10 mole Cl₂ dhe 5 mole COCl₂.Ekuilibri u arritkur veproi 20% e njerëz prej substancavete futura ne ane: Njehso: a)perqendrimete substancavenekete moment b)perqendrimetne ekuiliber c)konstanten e ekuilibrit Zgjidhje: Gjejmeperqendrimet fillestare te COCl₂ dhe Cl₂ sipas formules C= 𝑛 𝑉 [COCl₂]= 5 𝑚𝑜𝑙 5 𝑙 = 1 𝑚𝑜𝑙/𝑙 [Cl₂]= 10 𝑚𝑜𝑙 5 𝑙 = 2𝑚𝑜𝑙/𝑙 Substanceqe ka vepruar 20% eshteCOCl₂ e cila do te shperbehet,kurseCl₂nuk ka me ke te veproj sepsene kete ene nuk ka CO. Njehsojme: a)perqendrimin e COCl₂ qe ka vepruar 20 100 · 1 𝑚𝑜𝑙 𝑙 = 0.2 𝑚𝑜𝑙/𝑙 perqendrimin e CO dhe Cl₂ te formuara neraportin 1:1 me COCl₂ [CO]=[Cl₂]=0.2 mol/l b)perqendrimin e ekuilibrit [COCl₂]=1-0.2=0.8 mol/l perqendrimin e ekuilibrit[CO]=0+0.2=0.2 mol/l; [Cl₂]=2+0.2=2.2 mol/l Per zgjidhjen e kerkesavea dhe b mund te perdorim menyren me tabele sine shembull Cm CO Cl₂ COCl₂ Cf 0 2 1 Ch 0.2 0.2 0.2 Ce 0.2 2.2 0.8 c)Shkruajmeshprehjen ekonstantes seekuilibrit k= [𝐶𝑂𝐶𝑙₂] [ 𝐶𝑂][𝐶𝑙₂]
  • 27. zevendesojmene konstanten e ekuilibrit k= 0.8 𝑚𝑜𝑙/𝑙 0.2 𝑚𝑜𝑙/𝑙·2.2𝑚𝑜𝑙/𝑙 = 1.82 𝑚𝑜𝑙/𝑙 13.Jepetreaksionii prapesueshem PCl₅(g)+130 kJ↔PCl₃(g)+Cl₂(g).Duke argumentuar,listoni3 ndryshimenga faktoret e ekuilibrit qe e zhvendosin djathtas ekuilibrin kimik. Zgjidhje: Zbatojme parimin Le Shatelje,cdo ndryshimi bere ne sistemin ne ekuiliber e zhvendos ekuilibrin kimik ne drejtim te kundertme ndryshimin e bere duke rivendosur perserigjendjen e ekuilibrit. a)Nqs [PCl₅] rritet,ekuilibri i zhvendosetdjathtas,andej nga ulet [PCl₅]; [PCl₃] ulet; [Cl₂] ulet,ekuilibri i zhvendosur djathtas synon rritjen e[PCl₃] dhe [Cl₂] b)rrisim temperature ne system,reaksionizhvendosetnedrejtim te reaksionit endotermik (djathtas),icili ul temperature. c)zvogelojmetrysninene system,sirrjedhimekuilibrizhvendosetdjathtas nga numri i moleve te gazta rritet. (FQ 139-141) 1.Jepet reaksioni: I₂+H₂↔2HI a)Trego pse shigjeta vendoset me dy drejtime te kunderta b)shkruaj shprehjen matematikete ligjit te veprimit te masave c)shrkuaj shprehjen matematikete ligjit te ekuilibrit 2.Ne nje ene 3 litershe ndodhen 6 mole SO₂dhe 3 mole SO₃.
  • 28. Ekuilibri 2SO₂(g)+O₂(g)↔2SO₃(g) arrihetkur nereaksion ka hyre40% e njerëz prej dy substancaveqe ndodhen ne ene. Njehso perqendrimin e substancaveneekuiliber. 3.Ne reaksionin e prapesueshem: 2NO+O₂↔2NO₂perqendrimifillestar i oksidit te azotit(NO) dhe (O₂) eshte perkatesisht0.4 mol/l dhe 0.3 mol/l kurse perqendrimi ne gjendjeekuilibri i NO₂ eshte 0.1 mol/l. a)Te gjendet perqendrimi ne gjendjeekuilibri i (NO) dhe (O₂) b)Te gjendet vlera e konstantes se ekuilibrit 4.Per reaksionin e dhene,tregoni: H₂(g) + I₂(g) ↔2HI(g) a)shprehjen ekonstantes se dhene b)te gjtiha nderhyrjetqe e zhvendosin ekuilibrin kimik majtas 5.Ne reaksionin e dhene: C(ng) +H₂O↔CO(g)+H₂(g) a)shkruaj shprehjen ekonstantes seekuilibrit kimik b)argumentonivaresinee konstantes nga: -perqendrimii substancave -temperatura 6.Dukeu bazuar nevlerat e K,per reaksionete meposhtem ,tregonise cili prej tyre ka prirjeme te madhe per te shkuar derine fund: C₂H₄ + H₂O↔C₂H₅OH K=8.2·10³ N₂O₄↔2NO₂ K=0.36 7.Tregonise me cilet faktoremund te nderhyjmeper te ndryshuar gjendjen e ekuilibrit te reaksionit:
  • 29. H₂(g)+I₂(g)↔2HI +nxehtesi Dukeu zhvendosur atene drejtimte formimit te produktit: a)temperature b)trysninen c)perqendrimin e reaktanteve? 8.Jepet reaksioni: 2CO(g)+O₂(g)↔2CO₂+nxehtesi Tregoni si ndikojnene ekuilibrin e mesipermrastet e meposhtme: a)shtimi i CO b)shtimi i CO₂ c)zvogelimii vellimit te enes d)ulja e temperatures 9.Jepet reaksioni: 2A(g)+B(g)↔C(g)+D(g) Perqendrimet fillestare te substancavejane: [A]f=8 mol/l,[B]f=4 mol/l.Ne castin e arritjes se ekuilibrit ka vepruar 50% esubstances B. Njehso: a)sindryshojneperqendrimete te gjitha substancavenekete cast b)perqendrimete substancaveneekuiliber c)konstanten e ekuilibrit kimik 10.Nenje ene me vellim 10 litra u futen 20 mole Cl₂ dhe 10 mole PCl₅.Reaksionii prapesueshemPCl₃(g)+Cl₂(g)↔PCl₅(g) arritigjendjen e ekuilibrit kur veproi40% e njeres prej substancavete future ne ene Njehso: a)perqendrimete substancavenekete moment b)perqendrimete substancaveneekuiliber c)konstanten e ekuilibrit
  • 30. 11.Per njetemperature te caktuar,perqendrimete ekuilibrit te substancaveqe marrin pjese ne reaksionin: CO(g)+Cl₂(g)↔COCl₂(g) ishin [CO]=0.020 mol/l [Cl₂]=0.010 mol/l [COCl₂]=0.020 mol/l Sa do te jene perqendrimet e ekuilibrit te ri qe vendoset mbas rritjes se perqendrimit te Cl₂,tre here? 12.Konstantja eekuilibrit per reaksionin: A(g)+B(g)↔C(g)+D(g) Ne njetemperature te caktuar eshte K=1.Nefillim te reaksionitne njeene me cellim 10 litra,u futen 60 mole substanceA dhe 40 mole substanceB. Njehso perqendrimet e ekuilibrit per: a)substancatnistore b)substancatperfundimtare 13.Negjendjen e ekuilibrit te reaksionitte prapesueshem PCl₅(g)↔PCl₃(g)+Cl₂(g) Perqendrimet e substancaveqe marrin pjesene reaksion ishin: [PCl₅]=0.05 mol/l ; [PCl₃]=0.06 mol/l ; [Cl₂]=0.080 mol/l Njehso perqendrimet e ekuilibrit te ketyresubstancavembas zhvendosjesse ekuilibrit ne sajete rritjes se perqendrimitte klorit 2 here. 14.Per sistemin ne ekuiliber: A(g)+B(g)↔C(g) nenje temperature te caktuar,konstantja ekuilibritka vleren 10¯⁵ mol¯¹liter. Argumentonindikimin e : a)rritjes seperqendrimit te substances A ne vleren e konstantes se ekuilibrit b)ndryshimitte trysnisene pozicionin e ekuilibrit
  • 31. c)rritjes seperqendrimit te substances A ne perqendrimin e substances B