Smartphones zijn inmiddels overal: tijdens de les kunnen ze efficiënt worden ingezet om lessen aantrekkelijker te maken en de interactie te bevorderen. Maar wat als studenten de grip op hun telefoongebruik verliezen? Als de telefoon geen middel meer is, maar een apparaat waarvan ze afhankelijk zijn of zelfs verslaafd aan raken, onder andere door social media? In deze sessie kijken we kritsich naar telefoongebruik in de klas, vanuit een neuropsychologisch, didactisch en sociaal-maatschappelijk perspectief. Ook studenten zelf komen ‘aan het woord’: in recent onderzoek zijn de meningen, ervaringen en kennis van 88 eerstejaars hbo-studenten over dit thema in kaart gebracht, nadat zij gedurende 8 weken hun telefoon niet bij zich mochten houden in de les.

1. Smartphone in het onderwijs:
digitaal leermiddel of digitale afleiding?
mw. dr. J.A.M. Thissen
neuropsycholoog, docent Toegepaste Psychologie
Academie Mens & Arbeid, Saxion Deventer
j.a.m.thissen@saxion.nl

4. ““Aandeelhouders Apple vragen aandacht voor
negatieve gevolgen gebruik i-phone kinderen.

5. ““
multitasken: 21th century skill?

6. ““
multitasken: 21th century skill?
leercapaciteit
kortetermijn beloningssysteem
informatieverwerking
empathisch vermogen
visus
slaap
houding

7. ““
21th century skill → be indistractable
interne prikkels als:
verveling en eenzaamheid
Nir Eyal

8. ““
21th century skill → be indistractable
Nir Eyal

9. ““
21th century skill → be indistractable
Nir Eyal

10. ““
What to do?
Nir Eyal
experimentje…
• 85 studenten, eerste jaar TP
• 8 weken geen telefoon in SLB-les
• evaluatie ervaringen
• reacties op stellingen

11. ““
Eens?
Veel studenten verslaafd aan telefoon 95%
Ik zelf verslaafd aan telefoon 48%
Gemakkelijk een dag zonder telefoon 55%
Telefoon nodig om les goed te volgen 10%

12. ““
Eens?
Nuttig initiatief van docent 70%
Positief over gebruik telefoontas 62%
Onprettig om telefoon op te bergen 47%
Verschil merkbaar lessen met / zonder 43%
ca. 20% last van gebruik anderen

13. ““Herhaald telefoon checken tijdens les belemmerend voor…
opslaan van informatie
richten aandacht op lesstof
leerproces
aandacht volhouden in les
actieve werkhouding
contact docent
verwerkingstempo
leerklimaat
contact studenten
65 tot 80%*
30 tot 55%*
* % van de studenten dat aangeeft te denken dat deze aspecten belemmerd werden

14. ““And how about me…?

15. ““open reacties
Kritisch Tips Positief
eigen verantwoordelijkheid
te schools
geen agenda / klok
geen notities maken
5 min. tijdens les wel
andere vorm, geen tas
ook toepassen op laptops
eye-opener afhankelijkheid
meer aandacht voor docent
minder afgeleid
positieve invloed op les
effectief, terechte keuze
nuttig / interessant / leuk
dacht niet meer aan telefoon

16. ““
Vervolgacties Saxion …
• plenair college smartphonegebruik en social
media eerstejaars Toegepaste Psychologie
• saxionbreed – Digital Detox (nov 2018)
studium generale, Saskia van Zwolle
Top 5 interesses (n=196)*
invloed smartphones & social media op:
1. studie, leren en presteren, concentratie en motivatie
2. verslaving
3. brein en fysieke gezondheid
4. sociaal gedrag, dagelijks leven en persoonlijkheid
5. mentale gezondheid, zelfbeeld en stemming * survey na plenair college TP sep 2018

17. aanvraag of verzoek
inschrijving maillijst via:
j.a.m.thissen@saxion.nl
hjhjk
““““Saxion - under construction
lespakket social mediawijsheid: ‘smart world – smart brain’
i.s.m. Geerle van der Wijk, Mediastudies – Academie Creatieve Technologie
https://lab.nos.nl/projects/telefoonverslaving/index.html
http://www.checkyapp.com
https://mediawijzer.net

18. Bronmateriaal
Ward et al. (2017). The mere presence of one’s own spartphone reduces available cognitive capacity. Journal of
the association for consumer research.
https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/691462
Rosen et al. (2011) abstract. An empirical examination of the educational impact of text message-induced task
switching in the classroom: educational implications and strategies to enhance learning.
https://www.psychologytoday.com/sites/default/files/attachments/40095/anempiricalexaminationofthe
educationalimpactoftextmessage-inducedtaskswitchingintheclassroom-educati.pdf
Glass & Kang (2018). Dividing attention in the classroom reduces exam performance. Educational Psychology.
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/01443410.2018.1489046
Kirschner & Karpinski (2010). Facebook and academic performance. Computers in Human Behavior.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0747563210000646
Meshi et al. (2013). Nucleus accumbens respons to gains in reputation for the self relative to gains for others
predicts social media use. Front. Hum. Neurosci.
https:// www. frontiersin. org/articles/ 10.3389/fnhum. 2013.00439/full
Montag et al. (2017). Facebook usage on smartphones and gray matter volume of the nucleus accumbens.
Behavioural Brain Research.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0166432817305090
Polling (2018). Kwart 13-jarigen bijziend, onderzoekers waarschuwen voor telefoongebruik. Erasmus MC via NOS.
https://nos.nl/artikel/2235090-kwart-13-jarigen-bijziend-onderzoekers-waarschuwen-voor-telefoongebruik.html?_sp
=f1c16c60-c669-4bcf-9f77-94da20e468f5.1541538814339
RIVM (2017). Schermgebruik voor het slapen gaat samen met slechtere nachtrust.
https://www.rivm.nl/ Documenten_en_publicaties/Algemeen_Actueel/Nieuwsberichten/2017/Schermgebruik
_voor_het_slapen_gaat_samen_met_slechtere_nachtrust
Nir Eyal (2015). What makes technology so habit-forming? TED at IBM.
https://www.ted.com/talks/nir_eyal_what_makes_technology_so_habit_forming
UCLA brain mapping centre (2016). The teenage brain on social media.
http://newsroom.ucla.edu/releases/the-teenage-brain-on-social-media