by akash panchani......................awesome

3. ÷_hÎÌ, ‹ƒ¿ ±fiı ≠¿Î¿ —
fi√ıLƒ ω…›
Á_’Îÿ¿ —
ËWν· ’W¿HÎν
‹¬M≤Wà ÏÕ{Î¥fi ÷◊Î ·ı±ÎµÀ˚Á —
ËWν· ’W¿HÎν
¿·Î ÁËΛ¿˘ —
¿ı‰ «Î‰ÕÎ, ±Ï‹÷ ÂÎË, ÁÏfi· ÏøÏç›fi
‹ÎÏ·¿ —
ËWν· ’„O·¿ıÂLÁ, ±‹ÿΉÎÿ.
‹ƒHÎV◊Îfi —
±ı·Î¥Õ ±˘ŒÁıÀ, √˘‹÷Ì’fl, ±‹ÿΉÎÿ.
Ï¿o‹÷ — ‰ÌÁ wÏ’›Î
12 ±_¿˘fi_ ·‰Î…‹ —
¤Îfl÷‹Î_ — wÎ. 220. ’flÿı‹Î_ — wÎ.1,500
24 ±_¿˘fi_ ·‰Î…‹ —
¤Îfl÷‹Î_ — wÎ. 440
‰ı⁄ÁÎ¥À — www.safari-india.com
¥-‹ı· —
·‰Î…‹ ‹ÎÀı —
subscriptions@safari-india.com
ÁÒ«fi˘, ’˛Ï÷¤Î‰˘ ÷◊Î ±L› ‹ÎÏË÷Ì ‹ÎÀı —
info@safari-india.com
’hÎT›‰ËÎflfi_ Áflfi΋_ —
ËWν· ’„O·¿ıÂLÁ, 212- 215,
±Îfi_ÿ ‹_√·-3, ¿˘fl ⁄Λ˘Àı¿fiÌ Á΋ı,
’Ïfl‹· ø˘ÏÁ_√ ’ÎÁı, ±ıÏ·Á Ï⁄˛…,
±‹ÿΉÎÿ-380006.
Œ˘fi fi_⁄Á˝ — 2646 16 98 / 6605 6050
¿Î›‹Ì √˛ÎË¿˘±ı ’hÎT›‰ËÎfl ‰¬÷ı
’˘÷Îfi˘ ·‰Î…‹ fi_⁄fl ±«Ò¿ ·¬‰˘.
Printed and published by Nagendra Vijay for
Harshal Publications. 212 to 215, Anand
Mangal-3, Opp. Core Biotech, Near Parimal
Crossing, Ellisbridge Ahmedabad-380 006.
Printed at Allied Offset Printers, 14/2, Kalidas
Mill Compound, Gomtipur, Ahmedabad.
Printer, Publisher & Editor: Nagendra Vijay
Owner: Harshal Publications
Registered with the RNI. No. 38380/80
á fi‰ıQ⁄fl 2008 á ±ÎÏrfi-¿ÎÏ÷˝¿ 1930
±_¿ fi_ — 174 ⁄ıVÀ ±Î˜Œ “ÁŒÎflÌ”
;f+5ffnsgff[ 5fTf
fi‰ıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 1
…fifl· fiÎ"·ı…‹Î_ ◊˘Õ˘¿ ‰‘Îfl˘ ¿fl‰˘ »ı? ±Î flËÌ ±√ε ¿ÿΫ ¿ÿÌ fi ΩHÎÌ
ˢ› ±ı‰Ì ΩHοÎflÌ —
Âıfl-±ı-’_Ω⁄ ÷flÌ¿ı ’_¿Î›ı·Î Â̬ ‹ËÎflÎΩ flHÎÏ…÷ÏÁ_Ë ‹„V·‹˘fiÎ ±ıÀ·Ì Ëÿı
±˘Ï›΂ΠË÷Î ¿ı ‹ŒÏ·Á …ı‰Î ÿı¬Î÷Î ‹„V·‹fiÎ ’√fiı ⁄Î{ı·Ì ‘Ò‚ ’HÎ ÷ı±˘
’˘÷ÎfiÌ ·Î_⁄Ì ÿÎœÌ ‰Õı ÁÎŒ ¿fl÷Î Ë÷Î.
‹Îfi‰Î‹Î_ fi ±Î‰÷_ ˢ› ÷˘ fiıÂfi· ¿Îµ„LÁ· ±Î"Œ ±ıF›¿ıÂfi· ÏflÁ«˝ ±ıLÕ
Àˇı≥Ïfi_√/NCERT ¶ÎflÎ 12 ‹Î ‘˘flHÎfiΠωzÎ◊a±˘ ‹ÎÀı ·¬Î›ı·_ “‹˘Õfi˝ ≥„L՛Δ
’ÎÃu’V÷¿ ‰Î_«‰_ flèÎ_, …ı‹Î_ Á΋ÎL› iÎÎfifiÎ_ ¿Ëı‰Î÷Î_ ±Î‰Î_ ⁄ÌΩ_ Á_A›Î⁄_‘ …^ßÎHÎÎ_
’HÎ ‹‚Ì ±Î‰ı ÷ı‹ »ı. ⁄Îfl‹ÎfiÌ …ı‹ ⁄οÌfiÎ ‰√˘˝fiÎ_ ’ÎÃu’V÷¿˘‹Î_ ’HÎ fi‰Ì ’ıœÌfiı
√ıfl‹Î√ı˝ ÿ˘flfiÎflÎ ±Î‰Î √’√˘‚Îfi˘ Á‹Îfl fi◊Ì. ≥Ï÷ËÎÁfiÎ_ ’ÎÃu’V÷¿˘‹Î_ ÷˘
‰ÎV÷ω¿÷Îfiı ⁄ÿı· ¤Îfl˘¤Îfl ω¿ÚÏkα˘ ¤flı·Ì »ı. Áfl‰Î‚ı ¿ıLƒ Áfl¿Îfl ÷ıfiÎ ‹ÎÀı
…‰Î⁄ÿÎfl »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ’ÎÃu’V÷¿˘ ·¬Î‰÷Ì NCERT Áfl¿Îfl ËV÷¿fiÌ Á_V◊Î »ı ±fiı
Á_V◊ÎfiÎ ¿Î›˝‹Î_ ÿflı¿ Áfl¿Îflfi˘ ËV÷ZÎı’ ◊÷˘ flè΢ »ı.
ËηfiÌ „V◊Ï÷fi_ …flÎ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ Ωı≥±ı. Ï⁄fiÁÎ_’˛ÿÎÏ›¿ ¿Ëı‰Î÷Ì ›.’Ì.±ı. Áfl¿Îflı
‹ı 22, 2004 fiÎ fl˘… ÁkÎÎ ’fl ±ÎT›Î ⁄Îÿ ’Ëı·_ ¿Î‹ ¤Î…’fiÎ fiıI≤I‰‰Î‚Ì ±Î√·Ì
Áfl¿ÎflfiÎ_ ÏfiHν›˘fiı Ïfl‰Á˝ √̱fl‹Î_ fiά‰Îfi_ ¿›* Ë÷_. ’fl˘√Î‹Ì Áfl¿Îflı ’ÎÃu’V÷¿˘fi_
“¤√‰Î¿flHΔ ¿›Î˝fi_ ÷ˢ‹÷ ‹Ò¿Ì ÷ıHÎı ±‹¿ ’V÷¿˘‹Î_ ŒıflŒÎfl˘ ¿flÎT›Î_ ±fiı ¿ıÀ·Î_¿
’V÷¿˘ ŒflÌ ·¬ÎT›Î_. ’Á_ÿ√Ì ‹A›I‰ı ±ı‰Î ·ı¬¿˘fiÌ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì ¿ı …ı‹fi˘ ‰ˆ«ÎÏfl¿
{˘¿ ÁÎQ›‰Îÿ ÷flŒ Ë÷˘ ±fiı ’flÎ÷fi ¤Îfl÷Ì› Á_V¿ÚÏ÷ ’˛I›ı …ı‹fiı ’Ò‰˝√˛Ë Ë÷˘.
⁄οÌfiÎ ·ı¬¿˘ ¿Ï◊÷ ⁄Ï©∞‰Ì ‰√˝fiÎ Ë÷Î. ±Î Á˙±ı ¤ı√Î ‹‚Ìfiı ωzÎ◊a‰√˝‹Î_
ÁI›◊Ì ‰ı√‚Î ±ı‰Î ω«Îfl˘ fl˘’÷Î …ı »⁄flÕÎ ‰ÎY›Î ÷ıfiÎ ¿ıÀ·Î¿ fi‹ÒfiÎ —
á ≥Ï÷ËÎÁfiÌ 8 ‹Î ‘˘flHÎfiÌ ±fiı 12 ‹Î ‘˘flHÎfiÌ Àı¿˚VÀ ⁄Ò¿‹Î_ ·˘¿‹ÎL›
Ï÷·¿, ¬ÿÌfl΋ ⁄˘{, ·Î·Î ·…’÷flΛ, ‰Ìfl ÁΉfl¿fl, «Î’ı¿fl ⁄_‘±˘ ‰√ıflı
øÎ_Ï÷¿Îfḻ˘fiı ±Î÷_¿‰ÎÿÌ/terrorists ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ±Î ÂOÿ’˛›˘√fiı
‰Î…⁄Ì ÃflΉ‰Î NCERT ¶ÎflÎ ±ı‰˘ ⁄«Î‰ ¿flΛ˘ ¿ı ±_√˛ıΩıfiÎ ÂÎÁfi ‰¬÷ı ±Î÷_¿‰Îÿfi˘
‹÷·⁄ ±Î…fiÎ …ı‰˘ fiˢ÷˘ ◊÷˘. ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ±ı ⁄«Î‰ ·Ò·˘ »ı. ωzÎ◊a±˘ ±Î…fiÎ
Á_ÿ¤˝‹Î_ ±Î÷_¿‰Îÿ ÂOÿfi_ …ı ±◊˝CÎÀfi ¿fl÷Πˢ› ÷ıfiÎ … º„WÀÏ⁄Lÿ±ı ÷ı±˘ ·˘¿‹ÎL›
Ï÷·¿fiı ¿ı ·Î·Î ·…’÷flΛfiı …±ı. ’ÎÃu’V÷¿˘‹Î_ ⁄Ì…_ ‰Î_‘Î…fi¿ ·¬ÎHÎ ±ı »ı ¿ı
±Î{ÎÿÌ ‹ÎÀı …ı‹HÎı ±Î÷_¿‰Îÿfi˘ ‹Î√˝ ±’fiÎT›˘ ÷ı‹fiı ¤Îfl÷fiÌ ’˛Ωfi˘ ·ı‹ÎhÎ Àı¿˘
fi Ë÷˘, F›Îflı Ë¿Ì¿÷ı ÷˘ ¬ÿÌfl΋ ⁄˘{◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ¤√÷ÏÁ_Ë Á‘ÌfiÎ ÂËÌÿ˘±ı √·Î‹Ìfi_
‹ÎfiÁ ‘flΉ÷Ì ’˛Ω‹Î_ fi‰Ì «ı÷fiÎ ·Î‰Ì ÿÌ‘Ì. ±Î øÎ_Ï÷¿Îfl˘fi_ ’ÎÃu’V÷¿˘ ¶ÎflÎ
±‰‹ÒS›fi ¿fl‰Î ’λ‚fi˘ ±Î› ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ωzÎ◊a±˘fiÎ ‹fi ’fl ±ı‰Ì »Î’ ’ÎÕ‰Îfi˘
ˢ› ¿ı ¿Î"_√˛ıÁfiÌ ±◊‰Î ÷˘ ±ı ’ZÎfiÎ ±Î√ı‰Îfi˘fiÌ ·Õ÷ı … »ı‰Àı ±Î{ÎÿÌ ·Î‰Ì ±Î’Ì.
á ‘˘flHÎ 12 fiÌ ’˛Î«Ìfi ¤Îfl÷fi˘ ≥Ï÷ËÎÁ ‰Hν‰÷Ì Àı¿˚VÀ ⁄Ò¿ ωzÎ◊a±˘fiı ±ı‹
…HÎΉı »ı ¿ı ‰ıÿ¿Î‚‹Î_ ‘ÎÏ‹˝¿ ωϑ ÿflQ›Îfi ⁄Ï· ‹ÎÀı ’W¿‚ √Λ˘fi˘ ‰‘ ¿flÎ÷˘ flè΢,
±ıÀ·ı ÁÎw_ ±ı‰_ ’Â‘fi fiΠ’ÎQ›_. ±Î ω‘Îfi ÏËLÿ ‘‹˝fiÌ Ï‰«Îfl‘ÎflÎ ¿fl÷Î_ ÁΉ
ω’Ïfl÷ »ı. ∑B‰ıÿ, ±◊‰˝‰ıÿ ÷◊Î ›…‰ı˝ÿ ±ı‹ hÎHÎ ‹Ëk‰fiÎ ‰ıÿ˘‹Î_ √ΛfiÌ ’ωhÎ÷Îfi˘
‹ÏË‹Î √‰Î›˘ »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ √˙‰‘fiÎ ±’flΑfiı ÷ı ‰ıÿ˘±ı Q≤I›ÿoÕfiı ’ÎhÎ
√HÎÎT›˘ »ı. (∑B‰ıÿ — ±K›Î› 10; ±◊‰˝‰ıÿ — ±K›Î› 1; ›…‰ı˝ÿ — ±K›Î› 30.)
‰ıÿ√˛_◊˘‹Î_ ±ÎÿıÂfiÎ ‘˘flHÎı ±Î«ÎflÁ_ÏË÷Î ÀÎ_¿ı·Ì ˢ› I›Îflı ‰ıÿ¿Î‚ ÿflQ›Îfi ›i΢-
ˉfi˘ ‰¬÷ı √Λ˘fiÌ ⁄Ï· «ÕΉÎ÷Ì Ë˘‰Îfi_ ¿S’Ì ’HΠ¿Λ fiÏË. ±Î‹ »÷Î_ ¿ÂÎ

4. ;f+5ffnsgff[ 5fTf
2 á ÁŒÎflÌ á fi‰ıQ⁄fl 2008
±Î‘Îfl ωfiÎ ·¬Î›ı·Ì Àı¿˚VÀ ⁄Ò¿ ¶ÎflÎ Â΂ÎfiΠωzÎ◊a±˘fiı fiÎfiÌ ‰›ı ±ı‰_
ÃÁΉ‰Î‹Î_ ±Î‰Ì flèÎ_ »ı ¿ı ⁄ÌΩ ‘‹˘˝fiÌ …ı‹ ÏËLÿ ‘‹˝‹Î_ ’HÎ √˙ËI›Î
‰F›˝ fi◊Ì. ∂SÀo, ÏËLÿ±˘ ’Â‘fi Ωı¬‹Î› ±ıÀ·Ì Ëÿı ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ √˙‰‘
¿flÌ «Ò@›Î »ı.
á ‘˘flHÎ 7 fiΠωzÎ◊a±˘ ‹ÎÀı Á‹Î…ωiÎÎfifiÎ ’ÎÃu’V÷¿‹Î_ ·¬Î›_
»ı ¿ı ’˛Î«Ìfi ¤Îfl÷fiΠω¶Îfi˘±ı ’˘÷Îfi_ iÎÎfi ¬˘ÀÎ ‹Î√ı˝ ‰Î’›*. ÿÎ. ÷.
±Î›˝¤|ı ¬√˘‚ωiÎÎfifiÎ ZÎıhÎı Á_¢‘fifiı ±_‘l©Î ’fl ±Î‘ÎÏfl÷
F›˘Ï÷ÊÂÎjÎ ÁÎ◊ı ¤ı‚‰Ì ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ’ÎÃu’V÷¿fiÎ ¿◊fi ‹…⁄ ±Îfl⁄
÷◊Î «ÌfiÌ ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ ¤Îfl÷Ì›˘ ¿fl÷Î_ ±Î√‚ Ë÷Î. ÁÎ«Ì ‰Î÷ ±ı »ı
¿ı ±Î’HÎı I›Î_ ±Î›˝¤| …ı‰Î ω¶Îfi˘±ı ¬√˘‚fiÎ ZÎıhÎı ¿flı·Ì ⁄ıfi‹Òfi ¢‘˘
÷ı‹fiÌ …B›Î±ı ›◊Ή÷˚ Ë÷Ì ±fiı F›˘Ï÷Êfi˘ ±P›ÎÁ …ÿÎ ÂÎjÎ ÷flÌ¿ı
¿flΛ˘ Ë÷˘. ⁄ı ÂÎj΢fiı ±ı¿‹ı¿ ÁÎ◊ı ¿ÿÌ ΩıՉ΋Î_ ±ÎT›Î fi Ë÷Î_. ‰‘‹Î_
±Îfl⁄˘ ÷◊Î «Ìfiα˘ ¬√˘‚fiÎ ZÎıhÎı ±Î’HÎÎ ¿fl÷Î_ ±Î√‚ fi Ë÷Î.
⁄ÎèÎΉ¿ÎÂÌ ∞‰V≤„WÀfiÌ ¬˘… ‹ÎÀı SETI fi΋fi_ ±Ï¤›Îfi …ıHÎı Âw ¿flÎT›_
÷ı ±‹ıÏfl¿fi ¬√˘‚ÂÎjÎÌ ¡ıL¿ Õˇı¿fiÎ ÂOÿ˘‹Î_— “India played a pivotal
role in the development of astronomical sciences in the rest of
the world.”
á ±˙fl_√{ı⁄ı fi‰‹Î Â̬ √v ÷ı√⁄ËÎÿflfi˘ ÏÂflE»ıÿ ¿flÎT›˘ Ë÷˘.
±Î ÿW¿ÚI›fiı ‰Î…⁄Ì ÃflΉ‰Î ‘˘flHÎ 11 ‹ÎÀıfiÌ Àı¿˚VÀ ⁄Ò¿‹Î_ ±ı‰_ ¿ÎflHÎ
±’Λ_ »ı ¿ı ÷ı√⁄ËÎÿflı ¿ıÀ·Î¿ ‹„V·‹˘fi_ ‘‹Î˝L÷fl ¿flÎ‰Ì ÷ı‹fiı Â̬
⁄fiÎT›Î, ‹ÎÀı ±˙fl_√{ı⁄ fl˘Êı ¤flΛ˘ Ë÷˘. Ë¿Ì¿÷ ÁΉ …ÿÌ Ë÷Ì. ≥N÷ı¬Îfl
¬Îfi fi΋fiÎ ¿ÎU‹ÌflÌ ÁÒ⁄ÎfiÎ flÎ…‹Î_ I›Î_fiÎ ’_ÏÕ÷˘fiı ⁄‚…⁄flÌ◊Ì ‹„V·‹
⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î Ë÷Î. ¿ıÀ·Î¿ ’_ÏÕ÷˘ ÁËΛ ‹ÎÀı √v ÷ı√⁄ËÎÿfl ’ÎÁı
√›Î I›Îflı √v±ı ÷ı‹fiı …HÎÎT›_ — “±˙fl_√{ı⁄fiı ¿Ë˘ ¿ı √v ÷ı√⁄ËÎÿfl Ωı
‹„V·‹ ⁄fi‰Î ÷ˆ›Îfl ◊Λ ÷˘ ±‹ı ’HÎ ÷ˆ›Îfl »Ì±ı.” ±˙fl_√{ı⁄ı ÷ı ’»Ì
÷ı√⁄ËÎÿfl ’fl ‘QÎνL÷flfi_ ÿ⁄ÎHÎ ¿›*, …ı‹HÎı ‹«¿ fi ±Î’÷Î_ ÷ı‹fi˘ ÏÂflE»ıÿ
¿flÎ‰Ì fiÎA›˘. ±Î ⁄fiΉ ±ıÀ·˘ ΩHÎÌ÷˘ »ı ¿ı ωzÎ◊a±˘ ‹ÎÀıfiÎ ’ÎÃu-
’V÷¿‹Î_ ¿flΛı·Ì ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ÁΉ ω’Ïfl÷ fl…^±Î÷fiı ±ZÎQ› √HÎ‰Ì Ωı≥±ı.
ωzÎ◊a±˘ Á‹ZÎ ¤Îfl÷fiÌ ¬˘ÀÌ »Ï⁄ fl…^ ¿fl÷Î ±Î‰Î Á_A›Î⁄_‘
»⁄flÕÎ ’ÎÃu’V÷¿˘‹Î_ »ı. Ï⁄fiÁÎ_’˛ÿÎÏ›¿÷ÎfiÎ fi΋ı ¿Ï◊÷ ⁄Ï©∞‰Ì ·ı¬¿˘±ı
±ı¿oÿflı ’˛ËÎfl ¤Îfl÷Ì› Á_V¿ÚÏ÷ ’fl ¿›˘˝ »ı. ±Î‰÷Ì ¿Î·ı ÿıÂfiı Á_¤Î‚‰Î
‹ÎÀı ±Î…ı ÷ˆ›Îfl ◊÷Ì fi‰Ì ’ıœÌ‹Î_ ÿı ‹ÎÀı ±Îÿfl¤Î‰ ±fiı ¤ı√Τı√
±ÎI‹Ï‰rÎÁ Ω√ı ±ı Ëı÷fiı fi…fl Á΋ı flÎ¬Ì ’˛Î«Ìfi ÷◊Î ‹K››√Ì ¤Îfl÷fiÌ
µF…‰‚ ’fl_’flÎfi˘ ÁΫ˘ Ï«÷Îfl ÷ıfiı ±Î’‰˘ Ωı≥±ı. ’ÎÃu’V÷¿˘ ÷ıfiı
⁄ÿ·ı ωzÎ◊a±˘‹Î_ √·Î‹Ìfi_ ‹ÎfiÁ ’ıÿÎ ¿flı »ı. ÿÎ. ÷. ‹K››√Ì ¤Îfl÷fiı
±Î·ı¬÷_ ‘˘flHÎ 11 ‹ÎÀıfi_ ’ÎÃu’V÷¿ 317 ’ÎfiÎ_fi_ »ı. ≥. Á. 800 ◊Ì
1200 fiÎ ¤Îfl÷Ì› Á‰Hν¿Î‚ ‹ÎÀı ÷ı‹Î_ Œ@÷ 59 ’ÎfiÎ_ ŒÎ‚‰Î›Î_ »ı,
F›Îflı ⁄οÌfiÎ_ 258 ’ÎfiÎ_‹Î_ ωÿıÂÌ ±Îø‹¿˘±ı V◊Î’ı·Ì ÏÿSËÌ ÁS÷fi÷fiÎ_
±fiı ‹˘√· Ë¿>‹÷fiÎ_ √HÎ√Îfi »ı. ≥Ï÷ËÎÁfiÌ ⁄Ì∞ Àı¿˚VÀ ⁄Ò¿ ‰‚Ì ±_√˛ı…
ÂÎÁfifiı Á‹Ï’˝÷ »ı. ωzÎ◊a±˘fiÎ ‹fi ’fl ±ı‹ ÃÁΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı
¤Îfl÷Ì› ÷‰Îfl̬‹Î_ √·Î‹Ì¿Î‚ ÏÁ‰Î› ¿Â_ fi◊Ì--±fiı ¤Îfl÷Ì› ±„V‹÷Î
…ı‰_ ÷˘ ¿o≥ »ı … fiÏË.
¤Îfl÷fiÌ √˙fl‰’ÒHν ÷‰Îfl̬fiı ±Î‰Ì flÌ÷ı ÷˘ÕÌ-
‹fl˘ÕÌfiı fl…^ ¿fl‰ÎfiÌ fiÌÏ÷ ±_√˛ıΩıfiÌ Ë÷Ì ±fiı ÷ıfi˘
’˛HÎı÷Î ◊˘‹Á ‹ı¿˘·ı Ë÷˘, …ıfiı Ï⁄˛ÏÀ ÷Î…ı 1834 ‹Î_
¤Îfl÷ ‹˘¿S›˘. ¤Îfl÷fiÎ_ Á΋ÎÏ…¿, ÁÎ_V¿ÚÏ÷¿ ÷ı‹…
±ÎÏ◊˝¿ ’ÎÁÎ_fi˘ ±P›ÎÁ ¿flÌ ⁄Ì…ı ‰Êı˝ ÷ı ’˘÷Îfi˘ Ïfl’˘ÀÛ
±Î’‰Î Ï⁄˛Àfi ’λ˘ √›˘. Œı⁄˛±ÎflÌ 2, 1935 fiÎ fl˘…
÷ıHÎı Ï⁄˛ÏÀ ’ην‹ıLÀfiı Á_⁄˘‘fi‹Î_ fiÌ«ı ‹…⁄ …HÎÎT›_—
“Ë_ ÷‹Î‹ ¤Îfl÷‹Î_ Œ›˘˝ »_, F›Î_ ±ı¿ı› «˘fl ¿ı
Ϥ¬ÎflÌ ‹ÎflÎ Ωı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ fi◊Ì. ¤Îfl÷fiÌ Á_’ÏkÎ,
∂E« fiˆÏ÷¿ ‹ÒS›˘ ±fiı ·˘¿˘fiÌ ⁄˙Ï©¿ Z΋÷Îfiı K›Îfi‹Î_
·ı÷Î_ ‹fiı ·Î√ı »ı ¿ı ±Î’HÎı ÷ı ÿıÂfiı ¿ÿÌ ∞÷Ì fi ¿̱ı
--ÏÁ‰Î› ¿ı ¤Îfl÷fiÌ ¿fl˘ÕflF… …ı‰Î ÷ıfiÎ ±ÎK›Î„I‹¿
÷ı‹… ÁÎ_V¿ÚÏ÷¿ ‰ÎflÁÎfiı ÷˘ÕÌ fiά̱ı. ±Î◊Ì ‹Îfl˘
’˛V÷Ή »ı ¿ı ±Î’HÎı ’˛Î«Ìfi ±fiı ’fl_’flÎ√÷ ÏÂZÎHÎ
’©Ï÷fiı ÷◊Î Á_V¿ÚÏ÷fiı ⁄ÿ·Ì fiά̱ı. ¤Îfl÷Ì›˘fiı F›Îflı
±ı‹ ·Î√‰Î ‹Î_ÕÂı ¿ı …ı ¿o≥ ’HΠωÿıÂÌ ÷◊Î ∫„B·Â
ˢ› ÷ıfiı ±’fiΉ‰Î‹Î_ … ’˘÷Îfi_ ÏË÷ »ı I›Îflı ÷ı±˘
V‰ÎϤ‹Îfi, ’˘÷ÎfiÌ ±˘‚¬ ÷◊Î Á_V¿ÚÏ÷ √‹Î‰Ì ±ı‰Î
◊Âı ¿ı …ı‰Î ±Î’HÎı ÷ı‹fiı ⁄fiΉ‰Î ‹Î√̱ı »Ì±ı. ±Î
¿Î‚Î ±_√˛ı∞¤ÎÊÌ ·˘¿˘ Ω÷ı ±Î’HÎÎ √·Î‹ ⁄fiÂı ±fiı
(¤Îfl÷) ÿı ±Î’H΢ ÷Î⁄ıÿÎfl ⁄fiÂı.”
⁄ı-±ı¿ ‰Ê˝ ⁄Îÿ ◊˘‹Á ‹ı¿˘·ı±ı ÷ıfiÎ Ï’÷Îfiı
¬ÂηÌfi˘ ’hÎ ·A›˘ ¿ı ÷ıHÎı ¤Îfl÷‹Î_ ÿά· ¿flı·Ì
ÏÂZÎHÎ’©Ï÷ ‘ΛÎ* ’ÏflHÎ΋˘ ·Î‰Ì flËÌ »ı ±fiı ¤Îfl÷Ì›˘
÷ı‹fiÌ Á_V¿ÚÏ÷ ÷◊Î ‘‹˝ ÁÎ◊ıfi˘ »ıÕ˘ ŒÎÕÌ flèÎÎ »ı.
‹ı¿˘·ıfiÌ ÏÂZÎHÎ’©Ï÷fiÎ ¤Î√w’ı ±_√˛ıΩı±ı ¤Îfl÷Ì›
’˛Ω‹Î_ √·Î‹Ìfi_ ‹ÎfiÁ fl˘’‰ÎfiÌ √HÎ÷flÌ ÁÎ◊ı
’ÎÃu’V÷¿˘ ⁄ÿS›Î_ …ı‹Î_ ¤Îfl÷Ì› ÷‰Îfl̬fiÎ_ Á˘fiıflÌ
’˛¿flH΢ ⁄οÎ÷ flÎ¬Ì ’fl÷_hÎ÷ÎfiÎ ±flÁÎfiı ÷ı…V‰Ì
√HÎΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ‹ı¿˘·ı±ı ÷ıfiÎ Ï’÷Îfiı ·¬ı·Î ’hÎ
‹…⁄ ±_√˛ıΩıfiÌ ÏÂZÎHÎ Œı@ÀflÌ‹Î_ ÷ˆ›Îfl ◊›ı·Î ¬ÎÁ
¿flÌfiı ÏËLÿ ·˘¿˘ ’˘÷ÎfiÎ_ ‘ÎÏ‹˝¿, ÁÎ_V¿ÚÏ÷¿ ÷◊Î
±ÎK›Î„I‹¿ ‹ÒÏ‚›Î_ «Î‰Ì √›Î ±fiı ’flÎÏ‘fi÷Îfiı
±Ïfi‰Î›˝ ÷ı‹… ±Îÿ½ „V◊Ï÷ ‹Îfi‰Î ·ÎB›Î. ±_√˛ıΩıfiÎ
√›Î ’»Ì ÏÂZÎHÎfiÎ ZÎıhÎı ÷ı‹fi˘ ‰ÎflÁ˘ ÁÎQ›‰Îÿ ÷flŒ
œ‚÷Î ÷ı‹… ⁄Ï©∞‰Ì ¿Ëı‰Î÷Î ‰√ı˝ Á_¤Î‚Ì ·Ì‘˘ …ıfiÌ
º„WÀ±ı ·˘¿‹ÎL› Ï÷·¿ ±Î÷_¿‰ÎÿÌ Ë÷Î, ÏËLÿ±˘
√ΛfiÎ ¿ÁÎ≥±˘ Ë÷Î, Â̬ √v±˘ ‘‹˝{fiÒfiÌ Ë÷Î
÷ı‹… ±Î›˝¤| …ı‰Î ¬√˘‚ωt˘ ±_‘l©Î‚ Ë÷Î.
±Î‰÷Ì ¿Î·ı Á’fl’Ήfl ÷flÌ¿ı Õo¿˘ ‰√ÎՉΠ‹Î√÷Î
¤Îfl÷fiÌ fi‰Ì ’ıœÌfiı ±Î’HÎı Â_ Â̬‰Ì flèÎÎ »Ì±ı ?
--ËWν· ’W¿HÎν

5. fi‰ıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 3
vf+s gf+p !&#
“ÁŒÎflÌ”fi˘ ±Î˜@À˘⁄fl ‹ÎÁfi˘ Ïÿ‰Î‚Ì
±_¿ ÿ‚ÿÎfl ±fiı ‹ÎÏË÷Ì’˛ÿ flè΢. ±_¿‹Î_
Ëo‹ı ‹…⁄ ÁΈ ’Ëı·Î_ “Á_’Îÿ¿fi˘ ’hΔ
‰Î_E›˘. √…flÎ÷ Áfl¿ÎflfiÌ ±Î˜’fi ⁄Ò¿
±ı@{΋ ’˘Ï·ÁÌ Ï‰Âı Á_ÿfl »HÎΉÀ
¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ’flÌZÎÎfiÌ ±Îÿ½ ’©Ï÷
¿ı‰Ì ˢ‰Ì Ωı≥±ı ÷ıfiÎ ±_√ı ±Î‰¿ÎflÿΛ¿
‹Î√˝ÿ½fi ‹Y›_. ’ÎÃu’V÷¿˘fiÎ ¿<_Õ΂‹Î_◊Ì
⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì Ï‰zÎ◊a±˘ ’˘÷ÎfiÌ Ω÷ı
ωω‘ ’V÷¿˘‹Î_◊Ì ‹ÎÏË÷Ì ±ı¿ÃÌ ¿flı ÷˘
⁄ı¿ ÷ı‹fiÌ Ï‰«Îfl„@÷, ÷¿Û„@÷ ±fiı
Á…˝fi„@÷ ¬Ì·Ì ∂Ãı. À>_¿‹Î_, ωzÎ◊a
ÁΫΠ±◊˝‹Î_ ÏÂÏZÎ÷ ⁄fiı!
⁄Î⁄·Î· √˘fl, ¤…-¿E»; ω‰ı¿ ±fiı ωV‹›
‹Ëı÷Î, ±¿˘ÀÎ fl˘Õ, ‰Õ˘ÿflÎ; ’flı ’_«Î·, ¿ÕÌ
“ÁŒÎflÌ”fiÎ ±_¿ fi_. 173 fi_ ‹¬M≤WÃ
Á‹›˘Ï«÷ flèÎ_. “⁄fiΉ ±fiı ⁄ı¿√˛ÎµLÕ”
ω¤Î√‹Î_ ·Î…˝ ËıÕˇ˘fi ¿˘·Î≥Õfl ωÂı ⁄Ë
… @·Ì›fl¿À ‹ÎÏË÷Ì ’˛ÎM÷ ◊≥. »Î’α˘±ı
÷ı ωWΛ ’fl ’ÎfiÎ_±˘ ¤flÌfiı ·A›_, ’HÎ
“ÁŒÎflÌ”±ı ‹ÎhÎ ±ı¿ … ’Îfi΋Î_ …ı À<-‘-
’˘≥LÀ ‹ÎÏË÷Ì ±Î’Ì ±ı‰Ì ÷˘ @›Î_›
‰Î_«‰Î ‹‚Ì fiˢ÷Ì. ±Î ’˛˘…ı@À Ë∞ ·Î_⁄˘
«Î·‰Îfi˘ »ı, ±ıÀ·ı ÷ıfiΠωÂı “ÁŒÎflÌ” ’ÎÁı
±ı¿Îÿ ωVI≤÷ ·ı¬fiÌ ±’ıZÎÎ flά̱ı »Ì±ı.
“±ı¿ ‰¬÷ ±ı‰_ ⁄L›_...” ω¤Î√ ·Î…‰Î⁄
flè΢. ‹E» fiÿÌfi˘ ⁄_‘ ÷ÒÀuÎfiÌ CÎÀfiΠωÂı
‰ÕÌ·˘ ’ÎÁı◊Ì CÎb_ ÁÎ_¤Y›_ Ë÷_. ˢfiÎfl÷
¬flı¬fl ÂÌ flÌ÷ı ÁΩ˝≥ ÷ı‹… ÷ıfiÎ_ ’ÏflHÎ΋˘
¿ı‰Î_ ¤›_¿fl ±ÎT›Î_ ÷ı ’Ëı·Ì ‰¬÷ ΩH›_.
ˢfiÎfl÷fiÎ ±flÁÎfiÌ ÷Á‰Ìfl˘ w_‰ÎÕÎ_ ∂¤Î_
¿flÌ ÿı ÷ı‰Ì Ë÷Ì. ˢfiÎflÎ÷fi˘ ¤˘√ ⁄fiı·Î
T›„@÷±˘fiÎ Q≤÷ÿıˢfiÌ ÷Á‰Ìfl˘ ’˛√À
¿›Î˝fi˘ ¬·ÎÁ˘ ±Î’Ìfiı “ÁŒÎflÌ”fiÎ ÷_hÎÌ
ω¤Î√ı ’˘÷ÎfiÌ Ï‰fi‹˛÷Îfi˘ A›Î· ±ÎM›˘
»ı. ±Î‰˘ ¬·ÎÁ˘ ¤ÎB›ı … ¿˘≥ Á΋ϛ¿‹Î_
Ωı‰Î ‹‚ı »ı.
≥-‹ı· ‹ÎflŒ÷ ‰Ëı÷Î ‹Ò¿Î›ı·Î
“Á‹Îfi‰ «_ƒ›ÎhÎÎ ◊›ı·Ì ¿ı fiˢ÷Ì ◊≥?”
±ı ’˛ffi ‰W΢˝ ◊›ı Á÷Ή÷˘ Ë÷˘. “ÁŒÎflÌ”±ı
«_ƒ›ÎhÎÎfiı ·√÷Î ÿÁ Á‰Î·˘fi˘ ⁄Ë Áfl‚
flÌ÷ı ¬·ÎÁ˘ ±Î’Ì Â_¿Îfi_ Á‹Î‘Îfi ±ÎH›_.
±Î ·ı¬ ⁄ÿ· “ÁŒÎflÌ”fiı ¬ÎÁ ±Ï¤fi_ÿfi
±Î’‰Î CÎÀı ! ±_¿fiÎ ±L› ·ı¬˘ ÷ı‹…
ω¤Î√˘ ’HÎ iÎÎfi‰‘˝¿ flèÎÎ. ¿˘Õ ‹ıÏ¿o√fi˘
±fiı ¿˘Õ ⁄˛ıÏ¿o√fi˘ “Á’fl Á‰Î·” ‰Î_«‰ÎfiÌ
‹Ω ’ÕÌ. ±ı … flÌ÷ı Ïÿ‰Î‚Ì ÏfiÏ‹kÎı
±Î’ı·Ì ·Î≥ÀfiÌ “Á’fl„@‰{” Áfl’˛Î≥{◊Ì
¤fl’Òfl Ë÷Ì.
Á_ÿfl ±_¿ ⁄ÿ· ±Î¤Îfl ±fiı
“ÁŒÎflÌ”fiÌ ÀÌ‹fiı fiÒ÷fi ‰WνfiÎ_ ±Ï¤fi_ÿfi!
µk΋¤Î≥ ’Àı·, ¤Îfi⁄ıfi, flÎ…ıÂ, ’˛Ï÷¤Î, Ëω˝÷Î,
ËÏWν· ’Àı·, ±‹·ÁÎÕ, Ï…. fi‰ÁÎflÌ; ≥¿⁄η ∞.
¬·ÌŒÎ, …ı÷’fl; CÎfiU›Î‹ ¤w«Î ±fiı ËoÁÎ⁄ıfi
¤w«Î, ·˘±fl ’flı·, ‹_⁄≥; Ïfi¿<_…, ¤ÎˆÏ‹¿,
…›_Ï÷ ’Àı·, ¿<Á‹ ’Àı·, ›Ï÷fi, lı›Á, ‰Õ˘ÿflÎ;
I≤WÎη ±fiı ÁLfiÌ ‹˘ÿÌ, fl˘fi¿ ’Àı· ±fiı Ï‹h΢,
‹ËıÁÎHÎÎ; ‹¿ı ±Îfl. ÿ‰ı, ‹˘fl⁄Ì
Â_ ±Î’fi˘ ·‰Î…‹ fi_⁄fl
*****/174
»ı ?
÷˘ Á¬ıÿ …HÎΉ‰Îfi_ ¿ı
iÎÎfi-ωiÎÎfifiÌ ÿÏfi›Î‹Î_ ±Î’fiÌ
ÁŒfl «Î· ±_¿ı ’ÒflÌ ◊Λ »ı...
...ÏÁ‰Î› ¿ı ±Î’fi_ 174 ‹Î ±_¿ı
(«Î· ±_¿ı) ’Òw_ ◊›ı·_ ·‰Î…‹
±Î’ ‰ı‚ÎÁfl flÌL›Ò ¿flΉ˘ !
±Î’ Ωı ¿Î›‹Ì √˛ÎË¿ ˢ ±fiı «Î·
±_¿fiÎ ¿‰fl ’fl ±Î’fiÎ Áflfi΋΋Î_
·‰Î…‹ fi_⁄flfi˘ »ıS·˘ ±Î_¿Õ˘ Ωı
174
ˢ› ÷˘ fi‰_ ·‰Î…‹ ‰ı‚ÎÁfl ¤flÌ ÿ˘,
…ı◊Ì iÎÎfi-ωiÎÎfifiÌ ÁŒfl «Î· flËı !
‰‘ ω√÷ ‹ÎÀı …±˘ ’Îfi_ 4
à “Œı@ÀŒÎ≥LÕfl”fiı ’˛ffi˘ ‹˘¿·‰Î Œ@÷
’˘VÀ ¿ÎÕÛ ‰Î’fl˘. ’fl⁄ÌÏÕ›_ fiÏË.
à ’˛ffi˘ ÁÎ◊ı ’Òw_ fi΋, Áflfi΋_, Ï’fi
¿˘Õ ±fiı ÀıÏ·Œ˘fi fi_⁄fl ’HÎ ±«Ò¿ ·¬˘.
à ÿflı¿ ’˛ffi À>_¿˘, ‹tÎÁflfi˘ ÷ı‹… ⁄ÌΩ
‰Î«¿˘fiı flÁ ’Õı ±ı‰˘ ˢ› ÷ı …wflÌ »ı.
à “Œı@ÀŒÎ≥LÕfl”fiÎ ’˛ffi˘, “‰Î«¿˘fi˘
Ô‰‚÷˘ …‰Î⁄”, ¿˘›ÕÎfiÎ …‰Î⁄˘ ÷◊Î “±Î
’hÎ...” ±ı‹ ÿflı¿ ω¤Î√ ‹ÎÀı ±·√ ’h΢
·¬˘, …ı◊Ì …ı ÷ı ω¤Î√ ‹…⁄ ÷ı‹fi_
‰√a¿flHÎ ¿fl‰_ Áfl‚ ⁄fiı.
jffrfsf[gf[ bff;f Ljfgf+tfl

6. 6 á ÁŒÎflÌ á fi‰ıQ⁄fl 2008
O Gjfhuftf O
PtEf+Ltfdff+ ;jfrktffgf]+ ,f[;fgf xflbf[,ff J5ffgflH af+nzf[
µIøÎ_Ï÷fiÎ ø‹ ’˛‹ÎHÎı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ’Ëı·Î_ «˘’√Î ‰Î_ÿflÎ ◊˘ÕÎ CÎHÎÎ Á‘flÌfiı ⁄ı’√Î ‰Îfifl˘
⁄L›Î. ‰Îfifl˘ ’˘÷ı ¿fl˘Õ˘ ‰Ê˝ı ø‹Â— Á‘›Î˝ I›Îflı ±ÎÏÿ‹Îfi‰ ⁄L›˘. ±ÎÏÿ‹Îfi‰ ’HÎ ⁄ÌΩ_
·Î¬˘ ‰Ê˝ı Á‘flÌfiı »ı‰Àı ±Î…fi˘ ÁÎflÌ flÌ÷¤Î÷fi˘ Á_V¿ÎflÌ ‹ÎHÎÁ ⁄L›˘.
±·⁄kÎ, ±‹¿ ’Ò‰˝Ωı ±Î…ı ‹ÎHÎÁ‹Î_ Œıfl‰Î›Î ‰√fl ’HÎ Á‘flÌ √›Î »ı. µIøÎ_Ï÷fiÎ ·Î_⁄Î
ø‹ ÿflQ›Îfi ¤·ı ÷ı±˘ ‰Î_ÿflÎ … flèÎÎ, »÷Î_ ÷ı‹fi΋Î_ ±‹¿ √ÒÕ ‹ıfiÁ˝ ¬Ì·Ì »ı. ’flΉÎw’ı
fiÌ«ı ±Î’ı·˘ Œ˘À˘ …±˘. ¿˘Ï‹Π÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î À«Ò¿ÕÎ Ω’ÎfiÌ{ ÀÎ’ ’fl ‹¿Î¿ ’˛¿ÎflfiÎ
‰Î_ÿflÎ CÎÀÎÿÎfl ‰fiflÎ∞ »˘ÕÌfiı Á‹ƒ¿Î_Ãı ±ÎT›Î »ı. LËΉΠ‹ÎÀı fiÏË, ’fl_÷ …ÿÎ ¿ÎflHÎÁfl ¿ı
…ı‹Î_ ‹A› ‰Î÷ »ı ÁÎflÌ flÌ÷¤Î÷fiÌ. ÿÏfl›ÎfiÎ ’ÎHÎÌ‹Î_ ‰Î_ÿflÎ ⁄ÀıÀÎ ‘˘‰Î ±ÎT›Î »ı ! ±Î‹ ÷˘
‘˘›Î ‰√flfiÎ_ Œ‚˘ ±fiı Âο¤Î∞ fi ¬‰Î› ±ı ‰Î÷ Œ@÷ Á_V¿ÎflÌ ‹ÎHÎÁ … Á‹…ı, ¿ÎflHÎ ¿ı
¤HΉ΋Î_ ±Î‰ı·Î ÂÎflÌÏfl¿ Á¬Î¿ÎflÌfiÎ ’Îà ÷ı‹fiı ›Îÿ ˢ› »ı. ⁄ÌΩ_ ’˛ÎHÎÌ-’_¬Ìfiı ÷˘ ¿<ÿfl÷ı
±ıÀ·Ì ω«Îfl„@÷ … ±Î’Ì fi◊Ì, ‹ÎÀı V‰E»÷Î ±ıÀ·ı Â_ ÷ı±˘ Â_ ΩHÎı ? ±Î‰Î ‰L›∞‰˘
…_√·‹Î_ ‹‚Ì ±Î‰÷Î ÿflı¿ Œ‚fiı ±◊‰Î ¿oÿfiı “±ı{ ≥À ≥{” ±Îfl˘√Ì Ω› »ı. Œ@÷ ‰Î_ÿflÎ
÷ı‹Î_ ±’‰Îÿ »ı--±fiı ÷ı ’HÎ ‹¿Î¿ Ω÷fiÎ ‹ÎhÎ ±ı … ‰Î_ÿflÎ ¿ı …ı±˘ ¿˘Ï‹ΠÀÎ’ ’fl ‰Áı »ı.
±Î ÀÎ’ ’fl Ω’ÎfifiÎ ⁄ı ω¶Îfi ’˛ÎHÎÌÂÎjÎ̱˘ 1952 ‹Î_ ‹¿Î¿ ‰Î_ÿflÎfiÌ flËıHÎÌ¿flHÎÌfi˘
±P›ÎÁ ¿fl‰Î ’Ëı·Ì ‰¬÷ √›Î I›Îflı …_√·‹Î_ »^’Λı·Ì ‹¿Î¿À˘‚¿Ìfiı ⁄ËÎfl ¬S·Î‹Î_ ±Î‰‰Î
‹ÎÀı ·Î·« ◊Λ ±ıÀ·Î ¬Î÷fl ÷ı‹HÎı ◊˘Õο ⁄ÀıÀÎ_ ¿Î_ÃÎfiÌ flı÷Ì ’fl ‰ıflÌ ÿÌ‘Î_. ¤˘…fi ’ÌflÁΛ_
ˢ› I›Îflı ⁄_ÿfl˘fiı …‹‰Îfi_ ±˘ÏŒÏ›· fi˘÷w_ ÿı‰_ ’Õı ¬w_ ? ’˛ÎHÎÌÂÎjÎ̱˘ Â_ ¿flı »ı ÷ı ÿÒflfiÎ
O 8[sgff[,ff[Lh O
5f1flgf]+ 5f1fl vfgf[
5,f[gfgf]+ 5,f[gf C
ω‹Îfi ⁄fiΉ‰Îfi˘ ’Ëı·˘ ω«Îfl
¿˘fiı ÷ı‹… @›Îflı ±ÎT›˘ ÷ı ÂÌ ¬⁄fl,
’HÎ ¿ÿΫ ±ÎÏÿ¿Î‚‹Î_ ¿˘”¿ ‹ÎHÎÁı
∂Õ÷Î ’ZÎÌfiı Ωı›Î ’»Ì ÷ıfiı
√√fiωËÎflÌ ⁄fi‰Îfi_ ‹fi ◊›_ ˢ‰_
Ωı≥±ı. ≥. Á. 1783 ‹Î_ ±ı V‰Mfi
’Ëı·Ì ‰¬÷ ◊˘Õ<_ CÎb_ ÁοÎfl ◊›_,
F›Îflı ⁄ı ¡ıL« ÁÎËÏÁ¿˘ √fl‹ ˉÎfiÎ_
⁄·Òfi ‰Õı ±Î¿Î‹Î_ «ÕuÎ. ±·⁄kÎ,
⁄·Òfifiı ’Î_¬˘ fi ˢ› ±ıÀ·ı ‹ÎHÎÁı
’Î¿Ì flÌ÷ı ’ZÎÌfi_ ±fi¿flHÎ ¿›*
¿Ëı‰Î› fiÏË. ≥. Á. 1853 ‹Î_
‹ÎHÎÁı …√÷fi_ ’Ëı·_ B·Î≥Õfl
∂ÕÎÕu_, …ıfiı ±ı„L…fi fi ˢ‰Î »÷Î_
’Î_¬˘ Ë÷Ì. ’fl_÷ ±ı„L…fifi˘ ’Ήfl
fi ˢ› ±ıÀ·ı ÂÎflÌÏfl¿ ’Ήfl
‰Î’fl÷Î ’ZÎÌfi_ ±fi¿flHÎ ‹ÎHÎÁı
B·Î≥Õfl‹Î_ ’HÎ ¿›* √HÎΛ fiÏË.
≥. Á. 1903 ‹Î_ »ı‰Àı flÎ≥À ⁄˛‘Áı˝
’Î_¬˘ µ’flÎ_÷ ±ı„L…fi ‰Õı ’HÎ ÁF…
◊›ı·_ Á‰˝’˛◊‹ ω‹Îfi ∂ÕÎÕu_.
’ZÎÌfiÌ ÷ı‹HÎı ’Î¿Ì fi¿· ¿flÌ √HÎΛ
¬flÌ ? Ë∞ fi √HÎΛ, ¿ı‹ ¿ı Œ˚·Î›fl
fi΋fiÎ ±ı M·ıfifiÌ ’Î_¬˘ ±ı¿‹ı¿
ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·Ì Ë÷Ì. ’ZÎÌfiÌ …ı‹
‰Ÿ{Ì Â¿Î› ±ı Ω÷fiÌ fiÏË.
flÎ≥À ⁄˛‘Áı˝ ¿flı·Ì ¢‘ ’»Ì ˉı
»ı¿ 21 ‹Ì ÁÿÌ‹Î_ ’ZÎÌfiÌ …ı‹ ’Î_¬˘
ŒŒÕΉ÷_ ’Ëı·_ ω‹Îfi ⁄L›_ »ı--
±fiı ÷ıfiÎ ’Λ·Àfiı ·≥fiı

7. FOR YOUR INFORMATION
fi‰ıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 7
±ı¿ ⁄…fl_√ı ’˘÷ÎfiÌ ⁄ÎflÌ¿ fi…flı Ωı›_ ±fiı Ωı÷ΉıÓ÷ ‹Î‹·˘ ’Î‹Ì √›˘. À˘‚ÎfiÎ ÿflı¿ ‰Î_ÿflÎfiı
÷ı flı÷ÌfiÎ ’À ÷flŒ ÿ˘flÌ ·ÎT›˘. ±√ε ⁄_ÿfl˘±ı ¿ÿÌ ⁄ÀıÀÎfi˘ V‰Îÿ «ÎA›˘ fi Ë÷˘. ¿˘Ï‹ÎfiÎ
…_√·‹Î_ ’ıœÌ ÿfl ’ıœÌ ÷ı±˘ Œ‚˘ ÷◊Î ¿>_’‚˘ ±Îfl˘√Ìfiı ’ıÀ ¤fl÷Î Ë÷Î. VÀΫ˝‰Î‚Î ⁄ÀıÀÎfi˘
V‰Îÿ ÷ı‹fiı ÿÎœı ·Î√Ì √›˘. ⁄Lfiı Ω’ÎfiÌ{ ’˛ÎHÎÌÂÎjÎ̱˘ I›Îfl ’»Ì flı÷Ì ’fl ‰¬÷˘‰¬÷
⁄ÀıÀÎ_ ‰ıflı, ¨«˘ Àı¿fl˘ »˘ÕÌfiı ‹¿Î¿fi_ À˘‚_ fiÌ«ı ±Î‰ı, ⁄ÒŒı ÏÕfifl …‹ı, ’˛ÎHÎÌÂÎjÎ̱˘ ±ı Á‹›ı
÷ı‹fi_ ±‰·˘¿fi ¿flı ±fiı ÏfiflÌZÎHÎfiÎ ‹tÎ ÕΛflÌ‹Î_ fi˘Ó‘Ì ·ı.
±ı¿ ’˛ÎHÎÌÂÎjÎÌfiı ÁË… ’˛ffi ◊›˘ ¿ı ⁄ÀıÀÎ_ Ωı flı÷Ì‹Î_ Á_÷ÎÕÌ ÿÌ‘Î_ ˢ› ÷˘ ‹¿Î¿ ‰Î_ÿflÎ
÷ı‹fiı √_‘ ‰Õı ¢‘Ì ¿Îœı ¿ı fiÏË ? ‰Î_ÿflÎfiÌ CβÎHÎı„Lƒ› ±_√ı ΩHΉΠ¬Î÷fl ±ı ’˛›˘√ ÷ıHÎı ¿flÌ
Ωı›˘. ‹¿Î¿ À˘‚¿Ì±ı flı÷Ì‹Î_ ÿÀΛı·Î_ ⁄ÀıÀÎ_ ¬flı¬fl ¢‘Ì ¿ÎœuÎ_ ±fiı ÷ı‹fiÎ ’fl «˘ÓÀı·Ì flı÷Ì
’HÎ ¬_¬ıflÌfiı ÁÎŒ
¿flÌ. ±Î ’˛¿ÎflfiÎ ±ı¿
’˛›˘√ ÿflQ›Îfi
Ω’ÎfiÌ{ ’˛ÎHÎÌ-
ÂÎjÎ̱˘fiı ±…⁄
¿˙÷¿ Ωı‰Î ‹Y›_.
…‹Ìfi‹Î_ ÿÀΛı·Î
⁄ÀıÀÎfiÌ ¤Î‚
·√ÎT›Î ’»Ì ±ı¿
‰Î_ÿflÌfiı ÂÌ ¬⁄fl Â_
ÁÒ{u_ ¿ı flı÷Ì‹Î_ ¬flÕΛı·_ ⁄ÀıÀ<_ ’_Ω ‰Õı ÁÎŒ ¿fl‰Îfiı ⁄ÿ·ı ÷ı Á‹ƒ ÷flŒ ÿ˘ÕÌ, ’ÎHÎÌ‹Î_ ±ı ⁄ÀıÀ<_
{⁄˘‚Ì V‰E» ¿›* ±fiı ⁄flÎ⁄fl Á_÷˘Ê ◊›˘ I›Îflı ’ıÀ’ÒΩ ¿fl‰Î ·Î√Ì. ’˛ÎHÎÌÂÎjÎ̱˘ ±«_⁄˘
’Î‹Ì √›Î. Á∞‰V≤„WÀ‹Î_ ±Î‰_ ºU› ÷ı‹HÎı ’Ëı·Ì‰Îfl ÿÌÃ<_. ¿˘≥ ’_¬Ì ¿ı ’˛ÎHÎÌ ¤˘…fi ’Ëı·Î_
÷ıfi˘ ¬˘flο fi ‘Ò±ı, ÷˘ ‹¿Î¿fiı ±ı ÷y˘ ¿ı‹ ÁÒ{u˘ ? ±ı¿ ‰Î÷ ΩHÎı ÁÎ«Ì ¿ı ‰Î_ÿflÎ ÷ı‹fiÎ
¬˘flο ¤ı√Ì flı÷Ì ¬Î‰Îfi_ ’Á_ÿ fi ¿flı, ’fl_÷ ⁄ÀıÀÎfiı ’_Ω ‰Õı ÁÎŒ ¿fl‰Îfiı ⁄ÿ·ı ’ÎHÎÌ‹Î_ ‰‘
ÁÎflÌ flÌ÷ı V‰E» ¿flÌ Â¿Î› ±ı‰_ ’ı·Ì ‹¿Î¿ ‰Î_ÿflÌfiı ¿˘HÎı Â̬T›_ ?
◊˘ÕÎ ‰¬÷ ⁄Îÿ ‹¿Î¿ À˘‚¿ÌfiÎ ⁄ÌΩ ÁP›˘ ’HÎ ⁄ÀıÀÎ ’fl Ω‹ı·Ì flı÷Ì ËÎ◊ ‰Õı ¬_¬ıfl‰Îfiı
⁄ÿ·ı Á‹ƒ…‚‹Î_ ‘˘‰Îfi_ ÂÌ¬Ì √›Î. ¿˘≥ ⁄ÌΩ ’˛ÎHÎÌ-’_¬Ì‹Î_ Ωı‰Î fi ‹‚ı ±ı‰˘ V‰E»÷Î
±fiı Á¬Î¿ÎflÌ Ω‚‰‰Îfi˘ √HÎ ‹¿Î¿ ‰Î_ÿfl΋Î_ ¬ÌS›˘. ÿflı¿ ‰Î_ÿflÎfiı ¿ÿΫ ±ı‹ ’HÎ ·ÎB›_
ˢ› ¿ı ËÎ◊ ‰Õı ⁄ÀıÀÎfiı ÁÎŒ ¿fl‰Î‹Î_ fiÎË¿ ‰‘ Á‹› ·Î√ı, ‹ÎÀı ÷ı‹fiı ’ÎHÎÌ‹Î_ … ‘˘‰Î
Ωı≥±ı. ±Î ÷y˘ Á˙fiı …ıHÎı ÁÒ{ÎÕu˘ ÷ı ‹¿Î¿ ‰Î_ÿflÌ‹Î_ ⁄ı› Ω’ÎfiÌ{ ’˛ÎHÎÌÂÎjÎ̱˘ ‰‘ flÁ
·ı‰Î ‹Î_ÕuÎ. ≥‹˘ ÷ı‹fiı ⁄ÌΩ ‰Î_ÿflÎ ¿fl÷Î_ ÁËı… ±y·‰Î‚Ì …HÎÎ÷Ì Ë÷Ì. ±ı¿ ‰Îfl ÷ı‹HÎı
⁄ÀıÀÎfi˘ ±¬÷fl˘ ’Õ÷˘ ‹Ò¿Ì «˘¬ÎfiÎ »^À¿ ÿÎHÎÎ flı÷Ì ’fl ‰ı›Î˝. ·Î¿ÕÎfiÎ ÿ|Î ‰Õı ±ı ÿÎHÎÎfiı
flı÷Ì‹Î_ ÁËı… ¬˘ÁÌ ’HÎ ÿÌ‘Î. flı÷ÌfiÎ ¿H΢ ÁÎ◊ı «˘¬ÎfiÎ ÿÎHÎÎ ¤‚Ì √›Î ’»Ì ¬Î‰Îfi_ ¿Î‹
⁄_ÿfl˘ ‹ÎÀı ¿’w_ ⁄L›_. ±¿ı¿ ÿÎH΢ ‰ÌHÎÌfiı ÁÎŒ ¿fl‰Îfi˘ ◊›˘. ±ı¿ ‹¿Î¿fiı I›Îflı ŒflÌ ‰¬÷
ÁflÁ ›„@÷ ÁÒ{Ì. ÿÏfl›Î≥ flı÷Ìfi˘ ÷ıHÎı ‹ߢ ¤›˘˝, …ı‹Î_ «˘¬Î ’HÎ Ë÷Î. flı÷Ì ÷ıHÎı ÂÎ_÷ ’ÎHÎÌ‹Î_
ŒıÓ¿Ì. ‰…fiÿÎfl ¿H΢ ÷fl÷ Õ>⁄Ì √›Î, ’fl_÷ Ë‚‰Î ‰…fifiÎ «˘¬Î ¿ıÀ·˘¿ Á‹› ÷fl÷Î flèÎÎ. ±Î
«⁄flο ‹¿Î¿ı ÷ı‹fiı ’_Ω ‰Õı ÷fl÷ ±ı¿ÃÎ ¿flÌ ·Ì‘Î. ¿˘Ï‹ΠÀÎ’fiÎ ⁄ÌΩ ÿflı¿ ⁄…fl_√ı ÷ıfiÌ
’ÎÁı ±ı ·ıÁfi ’HÎ ÂÌ¬Ì ·Ì‘_ ±fiı ’»Ì ÷˘ √‹ı ÷ı ¬˘flο ±Îfl˘√÷Î ’Ëı·Î_ ÷ıfiı ‘˘‰ÎfiÌ ±Îÿ÷
‰ÎflÁÎ√÷ ⁄fiÌ √≥.
±ı¿ flÌ÷ı Ωı÷Î_ ±Îfiı … ¿Ëı‰Î› µIøÎ_Ï÷. ·Î¬˘ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ±ÎÏÿ‰Îfifl˘ ’ˆ¿Ì ±ı¿Îÿ …HÎı ÁÎflÌ
Àı‰˘ ±’fiÎ‰Ì ±fiı ⁄ÌΩ ‰Îfifl˘±ı ÷ıfi_ ±fi¿flHÎ ¿›*. ‰Îfifl˘ …flÎ÷flÎ Á‘flÌfiı ±ÎÏÿ‹Îfi‰˘
⁄L›Î. ‹√… ’HÎ ÁËı… ¬ÌS›_. ±ÎÏÿ‹Îfi‰˘ ’ˆ¿Ì ±ı¿Îÿ …HÎı I›Îfl ⁄Îÿ ‰‘ ÁÎflÌ flÌ÷¤Î÷
¿ı‚‰Ì, ±ıÀ·ı ⁄οÌfiÎ √ŒÎ‰ÎÁÌ ‹ÎHÎÁ˘±ı ‰‚Ì ÷ıfi_ ±fi¿flHÎ ¿›*. ±Î ⁄‘Î √H΢ ‰ÎflÁÎ√÷
flÌ÷ı ÷ı‹fiÎ ‰_ÂΩı‹Î_ µ÷›Î˝--±fiı Áfl‰Î‚ı ÁΩ˝›˘ ±ı¿‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfi˘ ‰÷˝‹Îfi ‹Îfi‰ !á
ÁŒ‚÷Î’Ò‰˝¿ ∂Õu_. ω‹Îfifi_ Á…˝fi
¿flfiÎfl ≥…fiıfl …ıQÁ ÿ·˘Ïfl±flı
¿ıfiıÕ΋Î_ ’Ëı·Ì Œ˚·Î≥À ‰¬÷ı ÷ıfiı
14 Áı¿LÕ ·√Ì Ë‰Î‹Î_ flÎA›_. ∂Õ‰Î
‹ÎÀı Œ@÷ ’Î_¬˘ ŒŒÕΉ÷_ M·ıfi
“ÏŒ@VÕ” ’Î_¬˘‰Î‚Î ±fiı
’˛˘’ı·fl‰Î‚Î M·ıfi ¿fl÷Î_ ÁΉ …ÿ_
»ı. ‰…fi 322 Ï¿·˘√˛Î‹, ·_⁄Î≥
7.47 ‹ÌÀfl ±fiı «Îflı¿ ‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì
’Î_¬˘fiı ‰Ÿ{‰Î ‹ÎÀı 24
ˢÁ˝’Ήflfi_ ±ı„L…fi
÷ı‹Î_ ⁄ıÁÎՉ΋Î_ ±ÎT›_
»ı. Ï‹Ω√flÎfiÌ fl«fiÎ
‰Õı ’Î_¬˘ ‰Ÿ{Λ, ±ıÀ·ı
flÎZÎÁÌ √vÕ …ı‰_ M·ıfi
±Î¿Î‹Î_ ¨«ı «ÕÌ Ω›
--±fiı {Õ’ ’HÎ ¿·Î¿fiÎ
82 Ï¿·˘‹ÌÀfl !
ωfiÎ ’˛˘’ı·flı ÷ıfiı
±ÎÀ·˘ ‰ı√ ‹‚Ì Â¿‰Îfi_ ±ı¿ ¿ÎflHÎ
»ı — ¨«¿Î›ı·Ì ’Î_¬˘ fiÌ«ı ÷flŒ
Á’ÎÀ˘ ‹Îflı ±ı ‰¬÷ı ËÁı·ÎfiÌ …ı‹
ÁËı… ’λ‚ ÷flŒ ‰Ÿ{Λ »ı. ±ı
’»Ì ZÎHΉÎfl‹Î_ ’Î_¬˘ ŒflÌ ¨«¿Î›,
’fl_÷ ˉÎfi˘ ±‰fl˘‘ À΂‰Î ÷ı
±ÎÕÌfiı ⁄ÿ·ı …flÎ ∂¤Ì ⁄fiı.
’ÏflHÎ΋ı ±©fl «Õı·_ M·ıfi ‰‚Ì ’λ_
fiÌ«ı ⁄ıÁÌ …‰Îfiı ⁄ÿ·ı ’˘÷Îfi_ ·ı‰·
Ω‚‰ı »ı. ∂SÀ<_, ⁄Ì∞ ‰Îfl fiÌ«ı
÷flŒfiÎ Á’ÎÀÎ ‰¬÷ı ’Î_¬fiı ŒflÌ
±ÎÕÌ ¿flÌ ÷ı ±˘fl ¨«Î≥ ‹ı‚‰ı »ı.
±_÷ı ⁄‚÷HÎ ¬ÒÀ‰Î ±Î‰ı I›Îflı
’Î_¬˘fi˘ ‰ı√ ‘Ì‹˘ ’Õı ±fiı ’ZÎÌfiÌ
fi¿· ¿fl÷_ M·ıfi ’ZÎÌfiÌ …ı‹ … ‘Ì‹ı
flËÌfiı …‹Ìfi ’fl ±Î‰ı »ı.
…ıQÁ ÿ·˘Ïfl±flı ÷ıfiΠω‹ÎfifiÌ
300 ‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì ’˛◊‹ ∂ÕÎfi ¤flÌ
±ı ’»Ì ⁄Ì∞fi˘ ‰Îfl˘ Ë∞ ±ÎT›˘
fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ∂÷flÎHÎ ‰¬÷ı ÷ıfiÎ
‹˘flÎfiı ≥Ω ’Ë˘Ó«Ì »ı. ω‹Îfi
±I›Îflı Á‹Îfl¿Î‹ Ëı »ı--±fiı
I›Îfl ’»Ì ŒflÌ Á_¢‘fifiÌ ±ıflHÎ ’fl
«ÕuÎ ⁄Îÿ ⁄Ì∞ N˚·Î≥À ‹ÎÀı
±Î¿Î‹Î_ «Õ‰Îfi_ »ı.á
’ZÎÌfiÌ …ı‹ ’Î_¬˘ ŒŒÕΉÌfiı ∂Õı·_ …√÷fi_ ’Ëı·_ Á‹Îfi‰ ω‹Îfi

8. 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
123456789012345678901234567890121234567890
8 á ÁŒÎflÌ á fi‰ıQ⁄fl 2008
±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ‘fl÷Ì ’fl ¿˘·Q⁄Áı ’√ ‹Ò@›˘ ÷ıfiÎ_ ‰W΢˝ ’Ëı·Î_ ·Î¬˘ ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘ I›Î_ ‰ÁÌ
«Ò@›Î Ë÷Î. √˘flÌ ’˛ΩfiÎ ±Î√‹fi ⁄Îÿ ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÎ … ÿı‹Î_ √·Î‹ ⁄fi‰Îfi˘ ‰Îfl˘ ±ÎT›˘
uff[zl 5?Jvf[ Biffz[ vfdf[Lzsfgff
z[0 >Lg0ifgff[gf[ uf],ffdf afgffjiff
±ı¿ ‰¬÷ ±ı‰_ ⁄L›_ ¿ı ±Î…◊Ì ·√¤√ 26,000 ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ±Î’HÎÌ
M≤J‰ÌfiΠˉ΋Îfifiı ø‹Â— ⁄ÿ·Ì fiά÷Ì ±ı¿ ¿<ÿfl÷Ì CÎÀfiÎ ⁄fiÌ. ¤‹flÕ˘
…ı‹ ‘flÌ ’fl Œflı ±fiı ¤ı√Τı√ ±ı ‘flÌ ’˘÷ı ±ı¿ fiÎfi_ ‰÷˝‚ ±Î_¿÷Ì flËı ÷ı‹
±_÷ÏflZ΋Î_ ‘fl̤˛‹HÎ ‰¬÷ı M≤J‰Ìfi˘ √˘‚˘ ’HÎ 230
fiÎ ¬ÒHÎı fi‹ı·Ì ¿„S’÷
‘flÌ ‰Õı ¿„S’÷ ‰÷˝‚ fl«÷˘ Ë÷˘. ⁄Ì∞ flÌ÷ı ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı Õ˘·÷Î
¤‹flÕÎfiÌ ‹ÎŒ¿ ÷ı {Ò‹÷˘ Ë÷˘. ±Î
’˛¿Îflfi_ ¤˛‹HÎ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ¿Î›‹fi_ ˢ›,
±ıÀ·ı ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ¤‹flÕÎfiÎ µ’·Î
À˘«¿Î …ı‰_ ÷ıfi_ µkÎfl ‘˛‰ ÁÒ›˝fiÎ
Á_ÿ¤˝‹Î_ Áfl¬Î ±_÷flı flËı fiÏË. ‰Ê˘˝
’Ëı·Î_ ±_÷fl ‰K›_, M≤J‰ÌfiÎ µkÎfl
√˘‚Α˝ ’fl {Ì·Î÷Î_ ÁÒ›˝fiÎ_ Ï¿flH΢ ⁄ıËÿ
hÎÎ_ÁÎ_ ◊›Î_, ÃoÕÌ ø‹Â— ‰‘Ì ±fiı ÷ı
ÁÎ◊ı Âw ◊›˘ ±_ÿÎ…ı 13,000 ‰Ê˝
·Î_⁄˘ ÏË‹›√.
flÏ›Îfi˘ ±I›Îflı ¿˘SÕ VÀ˘flı…
√HÎÎ÷˘ ÁÎ≥Ï⁄Ïfl›Î ≠ÿı ±ı ‰¬÷ı
◊˘Õ˘ CÎH΢ ËÏfl›Î‚˘ ±fiı …flÎ÷flÎ
ËÒ_ŒÎ‚˘ ’HÎ Ë÷˘. ±Î…ı fi΋ÂıÊ ◊›ı·Î
‹ı‹◊ ËÎ◊ÌfiÎ_ À˘‚Î_ I›Î_ ‰Á÷Î_ Ë÷Î_.
flı„LÕ›fl ≠¿ÎflfiÎ_ ËflH΢fiÌ ’W¿‚ ‰V÷Ì
Ë÷Ì. ‹˘Ó√˘·˘≥Õ ‰_ÂfiÎ ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘
’HÎ ¬flÎ, …ı‹fiı ±Î‰Î_ …fiΉfl˘fiÎ
Ï¿Îfl ¶ÎflÎ ’ıÀ’Òfl÷_ ¤˘…fi ‹‚Ì flËı÷_
Ë÷_. ’fl_÷ ÏË‹›√ Âw ◊›Î ’»Ì ÷ı‹fiÎ
‹ÎÀı ¿’flÎ Ïÿ‰Á˘ ±ÎT›Î. µkÎfl
‘˛‰≠ÿı‹Î_ ‰Îÿ‚˘ …ı ¤ı…fiı ÏË‹‰Êν
÷flÌ¿ı ‹@÷ ¿flı ÷ı ±Î‹ ÷˘ ÏË‹fiÿÌfiÎ
V‰w’ı ‘Ì‹Î ‰ı√ı Áfl¿Ìfiı »ı‰Àı ±˘√‚Ì
…‰Î ‹ÎÀı Á‹ƒ‹Î_ Ω›, ’fl_÷ ±ı ø‹
±À¿Ì ’Õu˘. ÏË‹ ‹ÎhÎ ÏË‹ flèÎ_. µkÎfl
‘˛‰≠ÿı‹Î_ ÷ıfi˘ ¤flΉ˘ ◊÷˘ flè΢.
ËΩfl˘ ‹ÌÀfl ΩÕÎ ’˘’ÕÎ ⁄Î{uÎ, …ı±˘
±_÷ı ÿÏZÎHÎ ÷flŒ Áfl¿‰Î ·ÎB›Î.
’ÎHÎÌfiÎ_ C΢ÕÎ’Òflfiı ⁄ÿ·ı ÏË‹fiÎ_
C΢ÕÎ’Òfl ±ÎT›Î_. ›fl˘’fiÌ V¿ı„LÕfiıω›fi
¤ÒÏ‹ ’fl ¬ÎVÁÌ 2,400 ‹ÌÀfl ΩÕÌ
ÏË‹«Îÿfl ŒflÌ ‰‚Ì. µkÎfl ±‹ıÏfl¿Î‹Î_
1,920 ‹ÌÀflfiÎ ‹ÎµLÀ ‰Î"ÏÂ_BÀfi
fi΋fiÎ ‹ÂËÒfl ’‰˝÷fiı ÏË‹fiÎ ◊flı
Á_’ÒHν flÌ÷ı œÎ_¿Ì ÿÌ‘˘. flÏ›fi ≠ÿıÂ
ÁÎ≥Ï⁄Ïfl›ÎfiÎ ’HÎ ±ı … Ëη ◊›Î.
ÏË‹›√ «fl‹Á̋αı ’ˢÓE›˘
I›Îflı M≤J‰Ìfi_ ¤˙√˘Ï·¿ V‰w’ ¿ı‰_
⁄ÿ·Î›_ ÷ıfiÎ ’HÎ ±Î_¿ÕÎ ‰Î_«˘ —
‹ËÎÁÎ√fl˘fiÌ Á’ÎÀÌ 130 ‹ÌÀfl
…ıÀ·Ì fiÌ«ı µ÷flÌ, ¿ı‹ ¿ı √‹Î‰ı·_ ’ÎHÎÌ

9. fi‰ıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 9
÷ı‹fiı ’λ_ ‹‚÷_ ⁄_‘ ◊›_ Ë÷_. ·√¤√ ÁÎÕÎ «Îfl ¿fl˘Õ CÎfi Ï¿·˘‹ÌÀfl
’ÎHÎÌ µkÎfl √˘‚Α˝‹Î_ ⁄flŒw’ı ¿ıÿ Ë÷_. ‹ËÎÁÎ√fl˘ ±˘Á›Î˝ ’»Ì
M≤J‰ÌfiÎ ÁÎ÷ı› ¬_Õ˘fiÌ ‰‘ 8Ñ …‹Ìfi ¬S·Ì ’ÕÌ. …‹Ìfifi_ ZÎıhÎŒ‚
À>_¿‹Î_ 1 ¿fl˘Õ 18 ·Î¬ «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl …ıÀ·_ ‰K›_. ⁄ıgfl√fiÌ
Œ@÷ 80 Ï¿·˘‹ÌÀfl ’ˢ‚Ì Á΋ƒ‘fiÌ ±Î…ı F›Î_ flÏ›Î-±‹ıÏfl¿Îfiı
¤˙√˘Ï·¿ flÌ÷ı »^ÀÎ ’ÎÕı »ı I›Î_ …‚Á’ÎÀÌ fiÌ«ı √›Î ’»Ì ⁄Lfiı
¬_Õ˘ ‰E«ı ¬S·Ì …‹Ìfifi˘ ¿<ÿfl÷Ì ’· ⁄L›˘.
ÏË‹fiÌ «Îÿfl ÁÎ≥Ï⁄Ïfl›Î‹Î_ ‹ı‹◊ ≠¿ÎflfiÎ Ω›LÀ ËÎ◊Ì ÁÏË÷ ±fiı¿
…fiΉfl˘ ’fl ‹˘÷fiÌ «Îÿfl ÷flÌ¿ı ŒflÌ ‰‚Ì Ë÷Ì. ÏË‹ fiÌ«ı ÷ı±˘ ÿŒfi ’ÎQ›Î_
Ë÷Î_. ‹˘Ó√˘·˘≥Õ ‰_ÂfiÎ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ·˘¿˘ ⁄ό۷Π±Îø‹HÎ Á΋ı ‰¬÷˘‰¬÷
V◊‚Î_÷fl ¿flÌfiı ∞‰÷Î flËÌ Â@›Î, »÷Î_ ÷ı‹fiı ’HΠˉı …fiΉfl˘fiÎ ±¤Î‰ı
¬˘flοfiÌ ±»÷ fiÕÌ. ÏË‹fi˘ ¿ıÕ˘ »˘ÕΉ‰ÎfiÎ ≠›ÎÁ‹Î_ ÷ı±˘ ’ı·˘ ⁄ıgfl√fi˘
“’·” ±˘‚_√Ìfiı ’Õ˘ÂÌ ¬_Õ µkÎfl ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ¿Î_Ãı ’ˢÓE›Î. Ëη …ıfiı ±·ÎV¿Î
flÎF› ¿Ëı »ı ÷ı ¤ÒÏ‹ ’fl √›Î. ÏË‹«Îÿfl˘ I›Î_ ’HÎ »‰Î›ı·Ì Ë÷Ì, ‹ÎÀı
±I›ÎflfiÎ ¿ıfiıÕÎfi˘ ≠ÿıÂ
‰ÀΉ÷Î ±˘fl ÿÏZÎHÎı
±Î√‚ ‰K›Î ±fiı I›Î_ …ı
·Ì·Î_»‹ …_√·˘fi˘ ÷◊Î
‰√ÕÎfi˘ ≠ÿı ÷ı‹fiı Ωı‰Î
‹Y›˘ ±ı … ±‹ıÏfl¿Î !
ÿÏfi›ÎfiÎ ‰Á‰Î·Î›¿
⁄ÌΩ ¬_Õ˘ ’fl ±ı Á‹›ı
‹Îfi‰‰V÷Ì Ë÷Ì. µkÎfl
±‹ıÏfl¿Î ‹ÎhÎ ±ı‰˘ ¬_Õ ¿ı
F›Î_ ‹ÎHÎÁ fi΋fi_ ≠ÎHÎÌ
¿ÿÌ ’ˢÓE›_ fi Ë÷_.
‹˘Ó√˘·˘≥Õ ‰_ÂfiÎ ·˘¿˘
÷ıfiÎ ≠◊‹ ‰÷fiÌ ⁄L›Î.
±_ÿÎ…ı 13,000 ‰Ê˝
⁄Îÿ ÏË‹›√ ’Òfl˘ ◊›˘, ¿ı‹
¿ı M≤J‰ÌfiÌ ‘flÌ ÷ıfiÌ
26,000 ‰Ê˝ ·Î_⁄Ì
CÎÀ‹Î‚ ±fiÁÎfl ’Î»Ì ÁÒ›˝ ÷flŒ fi‹Ì. ÁÒ›˝fiÎ_ Ëÿ’flÎ_÷ hÎÎ_ÁÎ_ Ï¿flH΢fi˘ ±ıL√·
⁄ÿ·Î›˘ ±fiı ˉ΋Îfi‹Î_ ø‹Â— ’·À˘ ±ÎT›˘. µkÎfl √˘‚Α˝‹Î_ ÏË‹›√ ’Òfl˘
◊›˘ ±fiı ÏË‹«Îÿfl˘ µkÎfl˘kÎfl ’Ì√‚‰Î ·Î√Ì. ‹ËÎÁÎ√fl˘fiÌ Á’ÎÀÌ ’λÌ
‰‘÷Î_ ’ı·˘ ⁄ıÏfl_√fi˘ ¬S·Ì …‹Ìfiw’Ì “’·” ŒflÌ ’ÎHÎÌ‹Î_ ÕÒ⁄Ì √›˘. ŒflÌ
‰¬÷ fl«Î›ı·Ì ⁄ıgfl√ Á΋ƒ‘fi̱ı ±ıÏ›Π÷◊Î ±‹ıÏfl¿Î ¬_Õ˘fiı ±√εfiÌ
…ı‹ ±·√ ’ÎÕÌ ÿÌ‘Î. ‹˘Ó√˘·˘≥Õ ‰_ÂfiÎ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ·˘¿˘±ı ˉı ±‹ıÏfl¿Î‹Î_
… ‰Á‰Îfi_ Ë÷_. ËΩfl˘ ‰Ê˝ ⁄Îÿ ÷ı±˘ ⁄ı ÂOÿ˘fiÎ ÁΉ ¬˘ÀÎ fi΋ı ±˘‚¬Î‰ÎfiÎ
Ë÷Î — flıÕ ≥„LÕ›LÁ.
±Î fi΋ 1492‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ⁄Ë΋Î{ ¿Î_Ãı ’√ ‹Ò¿fiÎfl ’Ëı·Î ›fl˘’Ì
ÁÎËÏÁ¿ ÏøVÀ˘Œfl ¿˘·Q⁄Áı ’˘÷ÎfiÌ ¤Ò·¤flı·Ì ‹ÎL›÷ÎfiÎ ±Î‘Îflı ’ÎÕu_ Ë÷_.
¤˙√˘Ï·¿ flÌ÷ı ›fl˘’fiÎ
Á_ÿ¤˝‹Î_ ¤Îfl÷fi_ V◊Îfi ’Ò‰˝
÷flŒ ˢ‰Î »÷Î_ M≤J‰Ì √˘‚
»ı ±ı‰_ ΩHÎ÷Î ¿˘·Q⁄Áı
¤Îfl÷ ’ˢӫ‰Î ‹ÎÀı ’Ïç‹
ÏÿÂÎ ’¿ÕÌ Ë÷Ì. ΩHÎÌ⁄Ò{Ìfiı
÷ı ·Î_⁄Î ‹Î√ı˝ Ëo¿Î›˘˝, ¿ı‹ ¿ı ’Ò‰˝fiÎ
‹Î√ı˝ ¤Îfl÷ …‰Îfi˘ ≠›ÎÁ ¿flfiÎfl
±√εfiÎ ÿflı¿ ‰ËÎHΉÀÌfiı ±ÎÏ¡¿Î ¬_Õ
‰E«ı fiÕu˘ Ë÷˘. ÿÏZÎHÎ ÷flŒ ±ı ¬_Õ
ωÊ‰T≤kÎ ±fiı ‹¿flT≤kÎ ¿fl÷Î_› ‰‘
ÿÏZÎHÎı ’◊flΛ˘ Ë÷˘, ‹ÎÀı ±ı¿ı›
‰ËÎHΉÀÌ ÷ıfiı flεLÕ ‹ÎflÌ Â@›˘ fiÏË.
‹ÏËfiα˘ ·√Ì ÁŒfl ¬ıÕuÎ »÷Î_
±ÎÏ¡¿Îfi˘ »ıÕ˘ ±Î‰÷˘ fi …HÎΛ˘ I›Îflı
ÿflı¿ı ›fl˘’ ’λΠŒfl‰_ ’Õu_ Ë÷_.
±ÎÏ¡¿Î ¬_Õfiı ±fi_÷ Á‹∞ ¿˘·Q⁄Á
’Ïç‹ı Ëo¿Î›˘˝, ’HÎ I›Î_ ±‹ıÏfl¿Î ¬_Õ
÷ıfiı fiÕu˘. ¿˘·Q⁄Á ÷ıfiı … ¤Îfl÷ ‘ÎflÌ
⁄ıÃ˘, ±ıÀ·ı I›Î_fiÎ ÁËı… flÎ÷Ì «Î‹ÕÌfiÎ
±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ·˘¿˘fi_ ÷ıHÎı fi΋ ’ÎÕu_ flıÕ
≥„LÕ›LÁ. ±Î ¬˘ÀÎ fi΋fi˘ ’»Ì ÷˘
fl÷Π’Õ÷Ì «Î‹ÕÌfiÎ ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘, …ı±˘ ‰¬÷
…÷Î_ flıÕ ≥„LÕ›LÁ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î‰Î ·ÎB›Î

10. 10 á ÁŒÎflÌ á fi‰ıQ⁄fl 2008
Ëo‹ı ‹ÎÀı ÏÁy˘ Ω‹Ì √›˘.
ÏË‹›√ ÿflQ›Îfi wÁÌ
ÁÎ≥Ï⁄Ïfl›ÎfiÎ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ
·˘¿˘ ±·ÎV¿ÎfiÎ ‹Î√ı˝
±‹ıÏfl¿Î ’ˢÓE›Î ±ı ‰Î÷fiı
¿˘·Q⁄ÁfiÎ ±Î√‹fi ‰¬÷ı
⁄ΉÌÁı¿ ËΩfl ‰Ê˝ …ıÀ·˘ Á‹› ‰Ì÷Ì
«Ò@›˘ Ë÷˘. ±Î Á‹› ÿflQ›Îfi ÷ı‹fiı
⁄οÌfiÎ …√÷ ÁÎ◊ı Ï⁄·¿<· Á_’¿Û fi
flè΢. V◊‚Î_÷fl ¿flfiÎfl ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘
⁄Ë ◊˘ÕÎ Ë÷Î, ¿ı‹ ¿ı
…√÷fiÌ ‰V÷Ì … I›Îflı
{Î{Ì fi Ë÷Ì. µkÎfl
±‹ıÏfl¿ÎfiÎ Á‹ÂÌ÷˘WHÎ
≠ÿı¢‹Î_ ‹ıVÀ˘Õ˘fi
≠¿ÎflfiÎ ËÎ◊Ì, ⁄ΛÁfi
Ω÷fiÎ √˘‘Î, …_√·Ì
flŸ», ⁄̉fl ÷◊Î ±fiı¿
’_¬ÌÕÎ_ ÷ı‹fiı Ï¿Îfl ‹ÎÀı
¤fl’Òfl ‹‚Ì flèÎÎ_.
(±Î‹Î_ ‹ıVÀ˘Õ˘fi ‰¬÷
…÷Î_ fi΋ÂıÊ ◊›Î).
¬˘flοfiÌ ·√Ìflı ¿‹Ì
fiÏË, ±ıÀ·ı ÁflÏZÎ÷
±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÷ı‹fiÌ ‰V÷Ì
ø‹Â— ‰‘Ì. ±Î ¬_Õ ’fl
⁄‘ı ÷ı‹fi˘ Œı·Î‰˘ ◊›˘.
±Î"@À˘⁄fl 12, 1492fiÎ fl˘…
¿˘·Q⁄Á ⁄Ë΋Î{fiÎ ¿Î_Ãı ’ˢÓE›˘ I›Îflı
±Î‰Î ·√¤√ 20,00,000
±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ·˘¿˘ µkÎfl ±‹ıÏfl¿Î‹Î_
‰Á÷Î Ë÷Î. ⁄ÎèÎ …√÷fiı ÷ı‹fiÎ
±„V÷I‰fiÌ ΩHÎ fi Ë÷Ì, ÷˘ ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ
·˘¿˘fiı ‹fi ⁄ÎèÎ …√÷fi_ ±„V÷I‰
fiÏË. ±Î ·˘¿˘ ¿˘·Q⁄Áfiı ±ıÀ·ı …
fi‰÷fl ≠ÎHÎÌ …ı‰Î ·ÎB›Î. V‰¤Î‰ı ÷ı±˘
fifl‹ ±fiı ¤˘‚Î Ë÷Î. Âw±Î÷‹Î_ ÷ı±˘
ÕflfiÎ ‹Î›Î˝ ’ÎÁı fi ±ÎT›Î, ¿ı‹ ¿ı ‘˘‚Ì
I‰«ÎfiÎ ‹ÎHÎÁ˘fiı ±√ε ¿ÿÌ ÷ı‹HÎı
ÿÌÃÎ fi Ë÷Î. «÷fl ¿˘·Q⁄Áı ‹Î‹Ò·Ì
¤ıÀÁÎ√Îÿ˘ ±Î’Ì ÷ı‹fi_ Ïÿ· ∞÷Ì
·Ì‘_. ÿ˘V÷Ì ⁄Î_‘‰Î ‹ÎÀı ±ÎT›˘ ˢ‰Îfi˘
ÿı¬Î‰ ¿›˘˝. Ë¿Ì¿÷‹Î_ ÷ı «÷fl … fiÏË, V‰Î◊a ±fiı ÏÁ÷‹¬˘fl ’HÎ
Ë÷˘. V’ıfifiÌ flÎHÎÌ ≥ÁÎ⁄ı·Î±ı ÷ıfiı ¤Îfl÷fiÌ ¬˘… ¿fl‰Î ‹˘¿S›˘
Ë÷˘. ±Î◊Ì ’˘÷ı ¤Îfl÷fi˘ ’k΢ ·√ÎT›˘ »ı ÷ıfiÌ ÁÎÏ⁄÷Ì ±Î’‰Î
hÎHÎ ‹ÏËfiÎ ⁄Îÿ ’λΠŒfl÷Ì ‰¬÷ı » ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ›‰Îfi˘fiı ÷ıHÎı
ÿ√Î’Ò‰˝¿ ¿ıÿ ’¿ÕuÎ. ÁÎ_¿‚˘ ‰Õı ⁄Î_‘Ì ‰ËÎHÎfiÎ ¤_ÕÏ¿›Î‹Î_ ÷ı‹fiı
’Ò›Î˝ ±fiı V’ıfi ÷flŒ Ëo¿ÎflÌ √›˘. ±Î ⁄Î… ÷ıfiÎ fiÎω¿˘ ’ˆ¿Ì 40
…HÎÎ fi‰Î ‹·¿‹Î_ … fl˘¿Î›Î, ¿ı‹ ¿ı flÎHÎÌfiı ¬¬⁄fl ±ÎM›Î ⁄Îÿ ¿˘·Q⁄Á
‰‘ ‹˘ÀÌ À<¿ÕÌ ÁÎ◊ı ’λ˘ Œfl‰Îfi˘ Ë÷˘.
≥ÁÎ⁄ı·ÎfiÎ ÿfl⁄Îfl‹Î_ ¿˘·Q⁄Áı »±ı » ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ⁄_ÿ̉Îfi˘fiı ÁŒ‚
≠‰ÎÁfiÎ ’flΉΠ÷flÌ¿ı ËÎ…fl ¿›Î˝. Á˙fiı ÷ıHÎı flıÕ ≥„LÕ›fifiÎ fi΋ı ±˘‚¬ÎT›Î.
…_Ï…flı ⁄_‘Λı·Î Á˙fiÌ Ëη÷ ÿ›Î…fi¿ Ë÷Ì. ‰÷fi◊Ì
ËΩfl˘ Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı ±"À·Î„LÀ¿ ‹ËÎÁÎ√flfiÎ ⁄ÌΩ
»ıÕı ÁΉ ±ΩHÎÌ ÿÏfi›Î‹Î_ ÷ı±˘ ±Î‰Ì √›Î Ë÷Î, F›Î_◊Ì
’λΠ…‰_ ±Â@› Ë÷_. ¿˘·Q⁄Á V‰Î◊a ¿ı‰˘ ¿ı ¤Îfl÷fi˘
≠‰ÎÁ ¬ıÕuÎfi˘ Œ@÷ ’flΉ˘ ±Î’‰Î ¬Î÷fl … ÷ıHÎı ±Î‰_
Ïfiÿ˝›Ì ’√·_ ¤›* Ë÷_. flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ÷ıfiÎ ‹÷ı …_√·Ì
Ë÷Î, ÷˘ ¬ÿ ÷ıfiı ±Î’HÎı Â_ Á‹…‰Îfi˘ ? ≥ÁÎ⁄ı·Îfiı
÷ıHÎı Âı¬Ì’Ò‰˝¿ ±ı ’HÎ …HÎÎT›_ ¿ı ±ÎÀ·Î √‹Îfl ·˘¿˘fiÎ
ÿıÂfiı √·Î‹ ⁄fiΉ‰˘ ÷ı V’ıfi ‹ÎÀı ±CÎflÌ ‰Î÷ fi Ë÷Ì.
flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ≠I›ı flÎHÎÌfiı …flÎ ÿ›Î µ’∞, »÷Î_
¤flÿfl⁄Îflı ÷˘ ¿˘·Q⁄Áfiı ÷ıHÎı Ï⁄flÿÎT›˘. ±Î
‰ËÎHΉÀ̱ı V’ıfifi_ Á΋˛ÎF› Œı·Î‰‰Î ‹ÎÀı fi‰˘ ‹·¿
¢‘Ì ¿ÎœÌfiı ÁΫı … ’flÎø‹ ¿flÌ ⁄÷ÎT›_ Ë÷_.
⁄Ì…ı ‰Êı˝ 17 ‰ËÎH΢ ÁÎ◊ı ¿˘·Q⁄Á ’λ˘ ±ı ‹·¿
÷flŒ Ëo¿Î›˘˝ ¿ı …ıfiı ÷ı Ë∞ ¤Îfl÷ ‹Îfi÷˘ Ë÷˘. (‹·¿
≥„LÕ›Îfiı ⁄ÿ·ı ±‹ıÏfl¿Î »ı ±ı ¤ıÿ ÷˘ ⁄ÌΩ_ hÎÌÁ ‰Ê˝
’»Ì ¬Ò·‰Îfi˘ Ë÷˘). ‰ËÎH΢‹Î_ ¿<· 1,000 V’ıÏfi›ÎÕ˘˝ Ë÷Î. Á˙±ı I›Î_ …
Ëo‹ı ‹ÎÀı ‰ÁÌ …‰Îfi_ Ë÷_. ±ı¿‰ÌÁ Ïÿ‰ÁfiÎ ¿Á˘À̤›Î˝ ≠‰ÎÁfiı ±_÷ı
‰ËÎH΢ Ï¿fiÎflı ·Î_√›Î*. ¿˘·Q⁄Á ’ı·Î 40 fiÎω¿˘fiı ¢‘‰Î fiÌ¿Y›˘. ∞‰÷Î
fiÎω¿˘fiı ⁄ÿ·ı ÷ı‹fiÎ_ ‹ÎhÎ ËÎÕÏ’_…fl˘
Ωı‰Î_ ‹Y›Î_. flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ÁÎ◊ı ÷ı‹HÎı
±ı‰˘ ¬flÎ⁄ ‰÷ν‰ ¿flı·˘ ¿ı ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ
·˘¿˘±ı ÷ı‹fiı ‹ÎflÌ fiÎA›Î Ë÷Î. ÷‹Î¬Ì
¿˘·Q⁄Áfi_ ‹√… ŒÀ@›_, »÷Î_ ⁄ÿ·Îfi˘
ω«Îfl ÷I’fl÷˘ ¤Ò·Ìfiı ÷ıHÎı fi‰Î
≠ÿı¢fiÌ ¬˘… ¿flÌ. ◊˘ÕÎ ‰¬÷ ’»Ì
V’ıfifi˘ ‰‚÷˘ ≠‰ÎÁ ±Îfl_¤÷Î ’Ëı·Î_
÷ıHÎı 500 flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiı ‰ËÎH΢fiÎ
ŒÎ·¿Î‹Î_ ⁄_‘ ¿›Î˝ ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ΩıÕı
V’ıfi ·ı÷˘ √›˘. ≥ÁÎ⁄ı·Î Á‹ZÎ ÷ı‹fiı
ωω‘ …fiΉfl˘fiı ‹ÎflÌ ¬Î÷Î ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘fiÎ
‹ıfi-¿ÎÕÛ‹Î_ ‹ıVÀ˘Õ˘fi ËÎ◊Ìfi˘› Á‹Î‰ı ◊÷˘ Ë÷˘
flıÕ ≥„LÕ›LÁfiÌ ¤ÒÏ‹fiı fi¿Î˝√Îfl ⁄fiÎ‰Ì ÿı‰Î‹Î_
ÏfiÏ‹kÎ ⁄fiı·˘ ‰ËÎHΉÀÌ ÏøVÀ˘Œfl ¿˘·Q⁄Á

11. fi‰ıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 11
ËÎ…fl ¿›Î˝ ±fiı ≠V÷Ή ‹Ò@›˘ ¿ı Á˙fiı ‰ıÏÛΠ√·Î‹˘ ÷flÌ¿ı ¿Î‹ı
·√ÎÕÌ ÿ˘. ±Î ÁÒ«fi flÎHÎÌfiı fi √Q›_ ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ⁄‘Î flıÕ
≥„LÕ›fi˘fiı ÁËÌ-Á·Î‹÷ ’λΠ÷ı‹fiÎ ‰÷fi ’ˢӫÎÕÌ ÿı‰Îfi_ ÷ıHÎı
¿˘·Q⁄Áfiı Œfl‹Îfi ±ÎM›_. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ hÎÌΩ ≠‰ÎÁ ‰¬÷ı ¿˘·Q⁄Áı
÷ı Ë¿‹fi_ ’ηfi ¿fl‰_ ’Õu_.
¿˘·Q⁄Áı ¤Îfl÷fi˘ ’k΢ ·√ÎT›˘ ±ı Á‹Î«Îfl ›fl˘’fiÎ ⁄ÌΩ
ÿı¢‹Î_ Œı·Î÷Î ‰Îfl fi ·Î√Ì. ’˘÷˝√ηfi˘ ‰ÎV¿˘ ÿ √΋Π1498‹Î_ ’Ò‰˝fiÎ
flV÷ı ¤Îfl÷ ’ˢÓE›˘ ±ı ’»Ì CÎHÎÎ ‰Êı˝ ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı ¿˘·Q⁄Áı ¢‘ı·˘ ‹·¿
‰ÎV÷‰‹Î_ ¤Îfl÷ fiÏË, ’HÎ ⁄ÌΩı ¿˘≥ Ë÷˘. flÎΩ-‹ËÎflÎΩ±˘, Á˘ÿÎ√fl˘,
¿Á⁄̱˘ ‰√ıflıfi_ ¤Îfl÷ ⁄Ë ÁQ≤© Ë÷_, F›Îflı ¿˘·Q⁄Áı …ıfiÌ ¬˘… ¿flÌ ÷ı
fi‰Î ‹·¿‹Î_ ÷˘ ÁΉ ’»Î÷ ∞‰fi √Ωfl÷Î Œ@÷ flıÕ ≥„LÕ›fi˘ flËı÷Î Ë÷Î.
≥ÀÎÏ·, ¡ÎLÁ, ∫B·ıLÕ ‰√ıflı ›fl˘’Ì ÿı¢fiı ÷ı‹Î_ flÁ ’Õu˘, ¿ı‹ ¿ı Á˙fiı ’˘÷’˘÷Îfi_
Á΋˛ÎF› Œı·Î‰‰_ Ë÷_. ¤Îfl÷fiı ÷˘ ¤Ò·Ì …‰_ flèÎ_, ¿ı‹ ¿ı ’˘÷˝Ï√{˘ I›Î_
’Ë˘Ó«Ì «Ò@›Î Ë÷Î. ¤˙√˘Ï·¿ flÌ÷ı ’HÎ ¤Îfl÷ ⁄Ë ÿÒfl Ë÷_, ‹ÎÀı ’Ïç‹fiÎ …
fi‰Î ±fiı fi‘ÏHΛÎ÷Î ‹·¿ ’fl K›Îfi ±Î’‰_ Ωı≥±ı.
∫B·ıLÕ, ¡ÎLÁ ±fiı V’ıfi ‰E«ı ’»Ì ÷˘ V’‘ν «Î·Ì. ±‹ıÏfl¿Î ’fl ÷ı‹fiı
’√ÿoÕ˘ …‹Î‰‰˘ Ë÷˘, »÷Î_ I›Î_ ‰ÁÌ …‰Î ‹ÎÀı ±Îfl_¤‹Î_ ◊›ı·Î ⁄‘Î ≠›ÎÁ˘
±ÁŒ‚ flèÎÎ. ±Î⁄˘Ë‰Î √fl‹ Ë÷Ì. ’Ò‰˝ ¿Î_Ãı …_√·˘fi˘ ±fiı fiÿÌ-fi΂Î_fi˘
≠ÿı ¬ı÷̷Λ¿ fi Ë÷˘. ¬ı÷Ì ¿fl‰Î
‹ÎÀı ÷˘ ¬S·Î_ ‹ıÿÎfi˘ Ωı≥±ı. flıÕ
≥„LÕ›fi˘ ‰‚Ì ÷ı‹fiı ‹ıÿÎfi˘ ÷flŒ
±Î√‚ ‰‘‰Î ÿı ÷ı‹ fi Ë÷Î. ±Î◊Ì
’Ëı·‰Ëı·Î …ı ±_√˛ıΩı Á‹ƒfi˘ ·Î_⁄˘
±fiı Ωı¬‹Ì ≠‰ÎÁ ¬ıÕÌfiı ±‹ıÏfl¿Î
√›Î ÷ı‹HÎı À>_¿ Á‹›‹Î_ ’λΠŒfl‰_
’Õu_. ∫B·ıLÕfiÌ flÎ…Ë¿>‹÷fiı ÷ı‹HÎı
Ïfl’˘ÀÛ ±ÎM›˘ ¿ı ±‹ıÏfl¿Î
‰Á‰Î·Î›¿ ÿı fi Ë÷˘. ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ
flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ‹ÎÀı ±ı flÌ÷ı ÀÎœÎ
’ÎHÎ̱ı ¬Á √≥. ËΩfl˘ ‰Ê˝ ◊›ı
÷ı±˘ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ_ …_√·˘‹Î_,
’ËÎÕ˘‹Î_ ±fiı ‹ıÿÎfi˘‹Î_ ¿<ÿfl÷fiÎ
¬˘‚ı ÂÎ_Ï÷‹› ∞‰fi √Ωfl÷Î Ë÷Î.
¤·ı ÷ı±˘ ±ÎÀ·Î_ ‰Ê˝ ’»Ì›ı …ı‰Î
fiı ÷ı‰Î ’»Î÷ … flèÎÎ, ’HÎ ÷ı‹fiÌ flÌ÷ı Á¬Ì Ë÷Î.
±·⁄kÎ, ≠◊‹ ±_√˛ı… ‰ÁÎË÷̱˘ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ Õı·ı ËÎ◊ ÿÌ‘Î ⁄Îÿ ’λÎ
√›ı·Î ÷˘ ’HÎ flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ‹ÎÀı Á¬fiÎ Ïÿ‰Á˘ Á‹ÎM÷ ◊‰Î ±ÎÕı {Î{Ì ‰Îfl
fi Ë÷Ì--±fiı Áfl‰Î‚ı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ±ı‹Î_ ¿ÎflHΤÒ÷ ⁄L›Î_ ∫B·ıLÕfiÎ_ ÁÎflÌ
Ω÷fiÎ_ fi‰Î_ CÎıÀÎ_. ±Î CÎıÀÎ_ ¿ÿΉfl Ë÷Î_. ∂fi ’HÎ ¬ÎVÁ_ ±Î’÷Î_ Ë÷Î_. ±ı¿
Á‹›ı ›fl˘’‹Î_ ∂fi ÿ·˝¤ √HÎÎ÷_ Ë÷_, ¿ı‹ ¿ı µI’Îÿfi ⁄Ë ±˘»_ ◊÷_ Ë÷_.
Ω÷‰Îfi CÎıÀÎ_fiÎ ≠÷Î’ı ∂fifi_ ⁄Ωfl Œı·Î‰Î ·ÎB›_, ±ıÀ·ı CÎıÀÎ_fiÎ ‹ÎÏ·¿
Ω√ÌflÿÎfl˘ ‹Î·ÿÎfl ⁄L›Î. «Ïfl›ÎH΢ ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı ‰‘ …‹Ìfi ¬flÌÿ‰Îfi_ Âw
¿›* ±fiı ’»Ì F›Îflı ’Õ÷fl
…‹Ìfi @›Î_› fi flËÌ I›Îflı
Á΋ÎL› ¬ıÕ>÷˘fiı ±Î¿Ê˝¿
¤Î‰˘ ±Î’Ì ÷ı‹fiÎ_ ¬ı÷fl˘
’ÕÎT›Î_. Âw±Î÷‹Î_ ¬ıÕ>÷˘fiı
±ı ’ˆÁÎ ‹⁄·¬ …HÎΛÎ,
’fl_÷ ‰¬÷ …÷Î_ ÷ı‹fiÌ ±ÎÏ◊˝¿ ‹U¿ı·Ì
‰‘Ì. ±Î «yfl ’»Ì ÷˘ ⁄Ë ·Î_⁄_
«ÎS›_. ¬ıÕ>÷˘ ’ÎÁı ¬flÌÿ„@÷ fi flËÌ,
±ıÀ·ı ‹Î√fiÎ ±¤Î‰ı Á‹√˛ ∫B·ıLÕ‹Î_
⁄ÌΩ ¿ıÀ·Î› ‰ı’Îfl‘_‘Î ’ÕÌ ¤Î_B›Î.
±fiı¿ ·˘¿˘ ⁄ı¿Îfl ±fiı ÿı‰ÎÿÎfl ◊›Î.
∫B·ıLÕ‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ_ ±_…‚’ÎHÎÌ ¬ÒÀÌ
√›Î_ »ı ±ı‰_ ‹ÎfiÌ ÷ı‹HÎı ±‹ıÏfl¿Î ÷flŒ
fi…fl ‹Î_ÕÌ. ¬ıÕ>÷˘fiı ’HÎ ◊›_ ¿ı
∫B·ıLÕfiı ⁄ÿ·ı ±ŒÎÀ …‹Ìfi‰Î‚Î
±‹ıÏfl¿Î‹Î_ … ¬ı÷Ì ¿fḻı. ±Î◊Ì
1606‹Î_ ’Ëı·_ ‰ËÎHÎ ±Î‰Î 120
±_√˛ıΩı ÁÎ◊ı ±‹ıÏfl¿Î …‰Î ∂’Õu_. flıÕ
≥„LÕ›fi˘ ‹ÎÀı ±ı ÁÎ◊ı ¿Îfl‹Ì
‹ÁÌ⁄÷˘fi˘ ±Îfl_¤ ◊›˘.
‹Î‹Ò·Ì ±ıÀ·ı ÁΉ ‹Î‹Ò·Ì ‰Î÷fi_
¿ı‰_ ‹˘À<_ ’ÏflHÎ΋ ! ‰Î"ÏÂ_BÀfifiÌ ÿÏZÎHÎı
±I›Îflı F›Î_ ‰Ï…˝Ïfi›Î fi΋fi_ flÎF›
»ı ÷ıfiÌ ¤ÒÏ‹fiÎ ¿Î_Ãı ’ˢӫı·Î ±_√˛ıΩı
’HÎ ¿ÿΫ ±Î√·Ì À<¿ÕÌfiÌ …ı‹
¿˘·Q⁄ÁfiÎ ’√·ı V’ıfi ÷ı‹… ±L› ›fl˘’Ì ÿıÂfiÎ ·˘¿˘ ‰ËÎH΢‹Î_ ·Î_⁄Ì ÿÏfl›Î≥ ÁŒfl ¬ıÕÌ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’Ò‰˝ ¿Î_Ãı
’ˢÓE›Î ±fiı ’»Ì Ëo‹ı ‹ÎÀı I›Î_ … ‰ÁÌ √›Î

12. 12 á ÁŒÎflÌ á fi‰ıQ⁄fl 2008
‰Ëı·Î‹˘ÕÎ ’λΠV‰ÿı Œ›Î˝
ˢ÷, ’fl_÷ ÿ¤Î˝√Ì flıÕ
≥„LÕ›fi˘fi_ ±ı‰_ fiÁÌ⁄
@›Î_◊Ì ? ‰ËÎH΋Î_ ¿<· 120
±_√˛ıΩı Ë÷Î. «Îfl ‹ÏËfiÎfiÎ
·Î_⁄Î ≠‰ÎÁ ÿflQ›Îfi ±‹¿
…HÎÎ Ï⁄‹Îfl ’ÕÌfiı ‹Î›Î˝ √›Î, ±ıÀ·ı
104 ±_√˛ıΩı … ±‹ıÏfl¿Îfi˘ ¿Î_Ã˘ Ωı‰Î
’ÎQ›Î. ‰Ï…˝Ïfi›ÎfiÎ_ √Ì« …_√·˘fi_
fl˘Ï√WÀ ˉ΋Îfi ÷ı‹fiı ‹ÎŒ¿ fi ±ÎT›_.
‹E»fl˘fi˘ ±fiı ∞‰Î÷˘fi˘ hÎÎÁ √˘flÌ
I‰«ÎfiÎ ±_√˛ıΩıfiı ¤Îflı ’ÕÌ √›˘.
Ï¿fiÎflÎ ’ÎÁıfiÎ_ fiÿÌ-fi΂Î_‹Î_ ¤fl÷Ì
‰¬÷ı CÎÒÁÌ ±Î‰÷_ ¬Îw_ ’ÎHÎÌ @›Îflı¿
÷ı‹HÎı ’̉Π‹ÎÀı ŒflÏ…›Î÷ ‰Î’fl‰_
’Õ÷_ Ë÷_. ¬ı÷Ì ¿fl÷Î ’Ëı·Î_ …_√·˘
¿Î’‰Î_ flèÎÎ_, ’HÎ ±ı‰˘ ¿Ã˘fl ’Ïfll‹
Ïÿ‰ÁflÎ÷ ¿›Î˝ »÷Î_ @›Îflı ¬S·Ì …‹Ìfi
‹‚ı ±fiı @›Îflı ÷ı‹Î_ ŒÁ· ∂√Ì flËı ?
ÿflQ›Îfi ¬Î‘ά˘flοÌfiÎ Á˙fiı ŒÎ_ŒÎ
Ë÷Î_. hÎHÎ ‰Ê˝ ’»Ì 1609‹Î_ ¿<·
104 ’ˆ¿Ì ‹ÎhÎ 60 ±_√˛ıΩı ⁄Î¿Ì flèÎÎ.
‹ı·ıÏfl›Îfi˘ ÷Ή ±‹¿ …HÎÎ ‹ÎÀı ∞‰·ıHÎ ’fl‰Îfl ◊›˘. ¤Ò¬‹flαı
¿ıÀ·Î¿fi˘ ¤˘√ ·Ì‘˘, ÷˘ ±‹¿fiı …_√· ±˘◊ı ·Î√ ¢‘÷Î flıÕ
≥„LÕ›fi˘±ı ÷Ìfl »˘ÕÌ ‰Ÿ‘Ì fiÎA›Î. ±_÷ı ¬Ò⁄ ¿oÀ΂Ìfiı ⁄οÌfiÎ 60
±_√˛ıΩı±ı ⁄Ì…ı ‰Êı˝ ±ıÀ·ı ¿ı 1610‹Î_ V‰ÿı ’λΠŒfl‰ÎfiÌ ÷ˆ›ÎflÌ
Âw ¿flÌ ÿÌ‘Ì.
±ı¿ ÁΉ ±HΑÎflÌ CÎÀfiÎ I›Îflı … ⁄fiÌ. ∫B·ıLÕfiÎ_ hÎHÎ ‰ËÎH΢fi˘
¿ÎŒ·˘ ÏZÎÏ÷… ’fl ÿı¬Î›˘, …ı ⁄ÌΩ ÁıÓ¿Õ˘ ‰ÁÎË÷Ì ·˘¿˘ µ’flÎ_÷ ¬˘flοfi˘
‹⁄·¬ ’fl‰Ã˘ ·ı÷˘ ±ÎT›˘ Ë÷˘. ˉı ∫B·ıLÕ ’λΠŒfl‰Îfi˘ Á‰Î· fiˢ÷˘.
¿˘·Q⁄Áı ¢‘ı·Î ‹·¿fiı … Á˙±ı ’˘÷ÎfiÎ fi‰Î ‰÷fi ÷flÌ¿ı ±’fiÎT›˘. ÿÁı¿
‰Ê˝ ’»Ì ±ı V◊‚ı ÷ı‹HÎı ±‹ıÏfl¿Îfi_
’Ëı·‰Ëı·_ fi√fl …ıQÁÀεfi V◊ÎM›_,
…ıfiÌ ‰V÷Ì 600 …ıÀ·Ì Ë÷Ì. Á‹›
‰ÌI›˘ ÷ı‹ V’ıfi, ˢ·ıLÕ, ¡ÎLÁ,
±Î›·ı˝LÕ ‰√ıflı ÿı¢fiÎ ‰ÁÎË÷̱˘
’HÎ ±‹ıÏfl¿Î ÷flŒ ±Î¿Êν›Î.
±œÎfl‹Ì ÁÿÌfiÌ ±‘‰E«ı ÷ı‹fiÌ
‰V÷Ì 20 ·Î¬fiÎ ±Î_¿Õı ’ˢӫÌ.
±Î √˘flÎ ›fl˘Ï’›fi˘ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ Œ@÷ ’Ò‰˝ ¿Î_Ãı V◊’Λı·Ì ‰ÁÎË÷˘‹Î_ flËı÷Î
Ë÷Î. ›fl˘’◊Ì Á‹ƒÌ ≠‰ÎÁ ¬ıÕ‰Îfi˘ ˢ› I›Îflı ±ı … ¿Î_Ã˘ fi∞¿fi˘ Ë÷˘.
’Ïç‹ ¿Î_Ãı ’ˢӫ‰_ ÷˘ ·√¤√ ±Â@› Ë÷_, ¿ı‹ ¿ı ‹Î√˝‹Î_ flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiÎ
‘΋ΠË÷Î. ±Î◊Ì ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ÿÏZÎHÎ »ıÕÎfi˘ «¿flΉ˘ ‹ÎflÌfiı ‰‚Ì
ËΩfl˘ Ï¿·˘‹ÌÀfl µkÎflı Ëo¿Îfl‰_ ’Õ÷_ Ë÷_.
±‹ıÏfl¿ÎfiΠωω‘ ’˛ÿı¢‹Î_ ‰Á÷Î …ÿÌ …ÿÌ
ΩÏ÷±˘fiÎ ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘fiÎ fiο-fi¿Â΋Î_ ¿ıÀ·_
‰ˆÏ‰K› Ë÷_ ÷ı ±ËŸfiÌ ÷Á‰Ìfl˘‹Î_ …±˘

13. fi‰ıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 13
ωω‘ ›fl˘’Ì ÿı¢fiÎ ‰ÁÎË÷̱˘ ¤ÎÊ΋Î_ ±fiı flËıHÎÌ¿flHÎÌ‹Î_
±ı¿‹ı¿ ¿fl÷Î_ …ÿÎ Ë÷Î. ⁄Ì∞ ÷flŒ ±ı ⁄‘Î ›fl˘Ï’›fi˘ ¿fl÷Î_ ÷tfi
…ÿΠˢ› ÷˘ flıÕ ≥„LÕ›fi˘, …ı‹fiı √˘flÌ ≠Ω ÁÎ◊ı ¿Â_ … ÁÎQ› fiÏË.
ÂÎflÌÏfl¿ ÿı¬Î‰ ≠‹ÎHÎı Ωı÷Î_ flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ‹A› ⁄ı Ω÷fiÎ — ≠◊‹
±ı ¿ı …ı±˘ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’Ò‰˝ ¿Î_Ãı ±Î‰ı·Î ≠ÿı¢‹Î_ ±fiı ‹K›fiÎ
ËÏfl›Î‚Î_ ‹ıÿÎfi˘‹Î_ ‰Á÷Î Ë÷Î. ±Î flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ÂflÌflı ±ı¿ÿ‹
VfiΛ⁄©, ’Õ»oÿ ±fiı ‰‘‹Î_ ÁËı… Áflı¬ «ËıflΉ΂ΠË÷Î. ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı «ËıflÎ
’fl ¿flÕÎ¿Ì ÿı¬Î› ±fiı Ωı ÷ı ¿Î⁄fl«Ì÷fl˘ fl_√ı·˘ ˢ› ÷˘ ÁËı… Õfl΋H΢ ’HÎ
·Î√ı. ⁄Ì∞ Ω÷fiÎ flıÕ ≥„LÕ›fi ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘ »ı¿ ’Ïç‹ı ±Î…fiÎ ¿ıÏ·Œ˘Ïfi˝›Î
flÎF› ÷flŒ ‰Á÷Î Ë÷Î. ¿ÿ‹Î_ ÷ı±˘ …flÎ ⁄À¿Î, «Ëıfl˘ √˘‚ ±fiı “ÂÎ’˝
ŒÌ«Á˝” …flΛ fiÏË.
Ë˘Ï·‰ÒÕfiÌ “‹ı¿ıfiÎ{ √˘SÕ” …ı‰Ì ÏŒS‹˘ ΩıfiÎflÎ Á΋ÎL› ≠ıZο˘ ⁄‘Î flıÕ
≥„LÕ›fi˘fiı Áfl¬Î ‘ÎflÌ ·ı, ’HÎ ±ÎÏÿ¿Î‚‹Î_ µkÎfl ±‹ıÏfl¿Îfiı ’˘÷Îfi_ ‰÷fi
⁄fiΉfiÎfl ÷ı ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘ ⁄ı ‹A› ΩÏ÷ µ’flÎ_÷ ¿<· 53 …ıÀ·Ì ’ıÀÎΩÏ÷fiÎ
Ë÷Î. ÿflı¿ ΩÏ÷ ÏÁ±˘¿Á, ±’ΫÌ, M›O·˘, ±ÎS√˘„L¿‰fi, «ıfl˘¿Ì, ø˘, ÁıÏ‹fi˘·
±ı‹ …ÿÎ fi΋ı ±˘‚¬Î÷Ì Ë÷Ì. flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiÌ ‹A› ÁÎ÷ ¤ÎÊα˘ ‰E«ı ’HÎ
Ï⁄·¿<· Á‹Îfi÷Î fiÏË. ±Î ÁÎ÷‹Î_ ’HÎ ±fiı¿ ’ıÀΤÎÊα˘ ÷ı‹… ⁄˘·Ì±˘
Ë÷Ì, …ı‹fi˘ ¿<· …‹·˘ 300 ◊÷˘ Ë÷˘. ωω‘ ΩÏ÷fiÎ flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ±Î‰Î
¤ıÿfiı ¿ÎflHÎı ±ı¿⁄ÌΩ ÁÎ◊ı ‹˙Ϭ¿ ‰Î÷«Ì÷ fi ¿flÌ Â¿ı, ±ıÀ·ı ‹A›I‰ı
±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ‹ıÿÎfiÌ ≠ÿı¢‹Î_ ‰Á÷Î flıÕ ≥„LÕ›fi˘±ı ÁÎ≥fi ·ıLB‰ı… ω¿ÁΉÌ
Ë÷Ì. ≥ÂÎflÎ ‰Õı ÷ı±˘ ±‹¿ fiyfl ω«Îfl˘fiÌ ±Î’-·ı ¿fl÷Î Ë÷Î. ¤ÎÊÎ ±fiı
⁄˘·Ì µ’flÎ_÷ ÷ı±˘ flËıHÎÌ¿flHÎÌ‹Î_ ±fiı flÌ÷Ïfl‰ÎΩı‹Î_ ’flV’fl …ÿÎ Ë÷Î.
flËıÃÎH΢fiÌ fl«fi΋Î_ ’HÎ ‰ˆÏ‰K› Ë÷_. ÿÎ.÷. ÏÁ±˘¿Á ΩÏ÷fiÎ flıÕ ≥„LÕ›fi˘
⁄ΛÁfi √˘‘ÎfiÌ ¬Î· ‰Õı hÎÌÁı¿ ŒÌÀ ¨«˘ Â_¿> ±Î¿Îflfi˘ ÷_⁄Ò ⁄fiΉı, ÷˘
±ÎS√˘„L¿‰fi Ω÷fiÎ ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘ ¤˘…’hÎfiÎ T≤ZÎfiÌ ΩÕÌ »Î· ‰Õı
±ı„V¿‹˘fiÎ ≥B·Ò …ı‰_ flËıÃÎHÎ ⁄Î_‘÷Î Ë÷Î.
±ÎÏÿ¿Î‚◊Ì …ı ¤ÒÏ‹fiı flıÕ ≥„LÕ›fi ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘ ’˘÷ÎfiÌ √HÎ÷Πˢ›
÷ıfiÎ ’fl ›fl˘Ï’›fi ≠ΩfiÌ CÎÒÁHά˘flÌfiı ÷ı±˘ ¿ı‹ ÁÎ_¬Ì ·ı ? ±·⁄kÎ, flıÕ
≥„LÕ›fi˘ √˘flÌ ≠Ω Á΋ı √VÁı ¤flΛΠˢ› ÷˘ ±ı ’˘÷ÎfiÌ ÿıÂÿÎ{fiı ¿ÎflHÎı
fiÏË. ‹ÎI≤¤ÒÏ‹fiÌ flZÎÎ ¿Î…ı ÷ı‹fiı ·Õ‰Îfi_ ‹fi ◊›_ ±ı‰_ fiˢ÷_. ÿı¤„@÷‹Î_
¿ı flÎWÀˇ≠ı‹‹Î_ ±¤HÎ ÷ı‹…
’»Î÷ ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘ Â_
Á‹…ı ? ±fiı Á_’ÒHν ±‹ıÏfl¿Î
‰‚Ì @›Î_ ±ı¿ «˘yÁ
ΩÏ÷fiÎ flıÕ ≥„LÕ›fi˘fi_ Ë÷_ ?
±Î ‹Ò‚ ‰÷fiÌ ·˘¿˘fiı ‰Î_‘˘
’Õu˘ ±ı ‰Î÷ı ¿ı √˘flÌ ≠Ω ÷ı‹fiÌ
…‹Ìfi ’˘÷ÎfiÎ_ fi√fl˘ ‰ÁΉ‰Î ‹ÎÀı
±Î_«¿Ì ·ı÷Ì Ë÷Ì. …‹ÌfifiÌ ŒÁ· ±fiı
¿<ÿfl÷Ì ’ıÿ΢ ‰Õı flıÕ ≥„LÕ›fi˘fi_
√…flÎfi «Î·÷_ Ë÷_. ‘fl÷Ìfi˘ ±ı ¬˘‚˘
Ï»fi‰Î›Î ’»Ì ÷ı±˘ Ω› @›Î_ ?
ÿflQ›Îfi ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’Ò‰˝ ¿Î_Ãı ‰‘ fiı
‰‘ ›fl˘’Ì ‰ÁÎË÷̱˘ ±ı¿ ’»Ì ±ı¿
‰ËÎHÎ ÁÎ◊ı ±ÎT›Î … ¿fl÷Î Ë÷Î, ‹ÎÀı
…B›ÎfiÎ ±¤Î‰ı ÷ı±˘ …flÎ ’Ïç‹ ÷flŒ
±Î√‚ ‰‘Ì flèÎÎ Ë÷Î. flıÕ ≥„LÕ›fi˘±ı
’Ì»ıËà ¿fl‰Îfi˘ ‰¬÷ ±ÎT›˘, »÷Î_
‘Ìfl… ¬ÒÀÌ I›Îflı 1636‹Î_ ’Ëı·Ì‰Îfl
÷ı±˘ ωŒ›Î˝. ⁄ı √˘flÎ ›‰Îfi˘fiı ÷Ìfl
‰Õı ÷ı‹HÎı ‰Ÿ‘Ì fiÎA›Î. …‰Î⁄‹Î_ √˘flÎ
·˘¿˘ ‰‚Ì ±˘fl ωŒ›Î˝. ±ı¿ fiÿÌfiÎ
¿Î_Ãı ‰Áı·Î flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiÎ √΋fiı
«˘÷flŒ CÎıflÌ ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›_. √΋fiÎ ¿<·
500 jÎÌ-’vÊ˘fi˘ ÷◊Î ⁄΂¿˘fi˘
Á_ËÎfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. TËÎ≥À ±fiı flıÕ
≠Ω ‰E«ı ±ı flÌ÷ı ·Î_⁄˘ ±fiı ·˘Ï˛΂
Á_CÎÊ˝ Âw ◊›˘.
Á_CÎÊ˝‹Î_ Œ@÷ Á΋ÁÎ‹Ì gËÁ¿
{’Î{’Ì ◊Λ ±ı‰_ fiÏË. ›fl˘Ï’›fi˘±ı

14. 14 á ÁŒÎflÌ á fi‰ıQ⁄fl 2008
’fl˘ZÎ flÌ÷ı ’HÎ flıÕ
≥„LÕ›fi˘fiı ¬÷‹ ¿fl‰ÎfiÌ
{_⁄ı ±ÎÿflÌ. µkÎfl
±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÿflı¿ ΩÏ÷fiÎ
±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘ ‹A›I‰ı
⁄ΛÁfi √˘‘Îfi˘ Ï¿Îfl ¿flÌ
¬˘flο ‹ı‚‰÷Î ÷ı ›fl˘Ï’›fi˘fiı ¬⁄fl
Ë÷Ì. ⁄ΛÁfifiÎ ÂflÌflfi_ ÿflı¿ ±_√
÷ı‹fiı ∞‰fiÏfi‰ÎÛË‹Î_ ¿Î‹ ·Î√÷_ Ë÷_.
±Î ≠ÎHÎÌfiÌ ΩÕÌ ¬Î· ‰Õı ÷ı±˘ Ë˘Õ¿Î_,
÷_⁄Ò, ‰j΢, ’√fl¬Î_ ‰√ıflı ⁄fiΉ÷Î
Ë÷Î. VfiΛfiÎ ‹…⁄Ò÷ ÷Î_÷HÎÎfiı
‘fiÊfiÌ ’Hλ ‹ÎÀı ‰Î’fl÷Î Ë÷Î. ’˘·Î_
Ÿ√ÕÎ_fi˘ µ’›˘√ ‰ÎÁHÎ ÷flÌ¿ı ¿fl÷Î
Ë÷Î, F›Îflı ËÎÕ¿Î_ ‰Õı ÷ÌflfiÎ_ ±HÎÌÿÎfl
ŒHÎÎ_ ⁄fiÌ Â¿÷Î_ Ë÷Î_. ÁflıflΠ⁄ΛÁfi
√˘‘˘ ‰…fi‹Î_ 900 Ï¿·˘√˛Î‹fi˘ ˢ›
±fiı ÷ıfi_ ÂflÌfl fl˘…‰’flÎÂfiÌ ’«ÎÁı¿
«ÌΩı ⁄fiΉ‰Î‹Î_ µ’›˘√Ì ⁄fiı.
¨«Î≥‹Î_ ⁄ı±ı¿ ‹ÌÀflfiÎ ⁄ΛÁfifiÌ
‰V÷Ì I›Îflı ’Î_« ¿fl˘Õ …ıÀ·Ì Ë÷Ì. ±Î
≠ÎHÎÌfi_ À˘‚_ @›Îflı¿ 90 Ï¿·˘‹ÌÀfl
·Î_⁄Ì Œ˘… …ı‰_ ˢ› ±fiı flıS‰ıfiÎ ’ÎÀÎ
…ı‰Î «˘yÁ V◊‚fiı ’Îfl ¿fl÷Î_ ÷ıfiı
’Î_«ı¿ Ïÿ‰Á ÷˘ ÁËı…ı ·Î√ı. flıÕ
≥„LÕ›fi˘ ¤Ò¬ı ‹flı ±ıÀ·Î ¬Î÷fl
‰ÁÎË÷Ì ⁄_ÿÒ¿⁄ÎΩı ÷ı Ïfiÿ˘˝Ê ≠ÎHÎÌfi_
Á‹Ò‚√_ Ïfi¿oÿfi ¿Îœ‰Î ‹ıÿÎfiı ’ÕuÎ.
ÁŒÎ›˘ ±ıÀ·Ì Ëÿı ¿›˘˝ ¿ı 1889
Á‘Ì‹Î_ Œ@÷ 551 ⁄ΛÁfi ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ⁄Î¿Ì flèÎÎ. @›Î_ ’Î_« ¿fl˘Õ
±fiı @›Î_ Œ@÷ ÁÎÕÎ ’Î_«Á˘ !
flıÕ ≥„LÕ›fi˘ Á΋ı ¬ı·Î›ı·Î ±Î‰Î ’fl˘ZÎ ›©fiı ¿ÎflHÎı ±fiı¿
·Î«Îfl ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘ ¤Ò¬‹fl΋Î_ ‹Î›Î˝ √›Î. ÁÎ◊˘ÁÎ◊ ÷ı‹fiÌ Á΋ı
≠I›ZÎ ›© ’HÎ ¿ıÀ·Ì Ïfiÿ˝›÷Î’Ò‰Û¿ «·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ ÷ıfi˘ ±ı¿
ÿά·˘ Ωı≥±ı — ‰Î"gÂBÀfi ’ÎÁı ±Î‰ı·Ì ’˘≥LÀ±Î¿ fiÿÌfiÎ ¿Î_Ãı
‰ÁÎË÷Ì ≠ΩfiÎ ·U¿flÌ Ï¿S·Î Ë÷Î. flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiÌ À<¿Õ̱ı 1663‹Î_ ÷ı
Ï¿S·Îfiı CÎıflÌ ·Ì‘Î ±fiı ’»Ì ÷ı‹fiı ÷˘ÕÌ ’ÎÕuÎ. ‰ÁÎË÷̱˘ Á‹Á‹Ì flèÎÎ,
’HÎ ‰‚÷˘ …‰Î⁄ ÷ı‹HÎı Ë‹·Î ‰Õı ±ÎM›˘ fiÏË. ÂÎ_Ï÷fiÎ ±fiı Á·ıËfiÎ Õ˘‚
ÁÎ◊ı ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘ ΩıÕı ÿ˘V÷Ì ¿flÌ. ·ÕÎ≥ ¬÷‹ ¿fl‰Îfi_ ‰«fi ÿÌ‘_. ‰ÁÎË÷Ì
Œ˘…fiÎ …fifl· …ı¡Ì ±ı‹ËÀ˚Á˝ ±fiı ¿fi˝· Ëıfi˛Ì ⁄˘¿ıÀ ÷ı ’Ëı·Î_ ±ı¿ ˢ„V’À·‹Î_
√›Î Ë÷Î, F›Î_◊Ì ÂÌ÷‚ÎfiÎ «ı’Ì ∞‰Îb±˘ ‘flΉ÷Î ¿ıÀ·Î¿ ‘Î⁄‚Î ÷ı‹HÎı
‹ı‚T›Î Ë÷Î. flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiı ÷ı ‘Î⁄‚Î ÷ı‹HÎı Â¤ıE»ÎfiÎ ≠÷Ì¿ ÷flÌ¿ı ¤ıÀ
±ÎM›Î. ÂÌ÷‚ÎfiÎ fl˘√ Á΋ı ·Õ‰ÎfiÌ ¿<ÿfl÷Ì ≠Ï÷¿Îfl„@÷ ÷˘ flıÕ ≥„LÕ›fi˘‹Î_
fi΋‹ÎhΠˢ› fiÏË, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ›fl˘’Ì fl˘√ ÷ı‹HÎı ¿ÿÌ ‰ıÃu˘ fi Ë÷˘. ’ÏflHÎ΋ı
±ı ‰Ê˝fiÎ Ï›΂Π‰¬÷ı 10,000 ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘ ‹Î›Î˝ √›Î.
ÿflQ›Îfi ⁄Ë ‹ËI‰’ÒHν CÎÀfiÎ ⁄fiÌ. ±√ε …HÎÎT›_ ÷ı‹ ’flÿıÂÌ
‰ÁÎË÷̱˘ Âw±Î÷ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’Ò‰˝ ¿Î_Ãı … V◊Î›Ì ◊›Î Ë÷Î. ’Ïç‹ ¿Î_Ãı
…‰Î ‹ÎÀı Á‹ƒÌ ‹Î√ı˝ ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿Îfiı 24,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ flεLÕ ‹Îfl‰˘
…wflÌ Ë÷˘. ‰¬÷
…÷Î_ ±ı flÌ÷ı ’HÎ
±‹¿ ‰ÁÎË÷̱˘
’Ïç‹ı ¿ıÏ·Œ˘Ïfi˝›Î
≠ÿıÂfiı ¿Î_Ãı
’ˢÓE›Î. ±ËŸ
÷ı‹fiı ’W¿‚ Á˘fi_
‹‚Ì ±ÎT›_. flı÷ÌfiÎ
’À‹Î_, ¬Õ¿˘‹Î_
±fiı ¿˘÷fl˘‹Î_
Á˘fiÎfiÎ √ßÎ ËÎ◊
·ÎB›Î. g¿‹÷Ì ‘Î÷
ÁΉ flıœÌ ’ÕÌ Ë÷Ì,
±ıÀ·ı “Á⁄ ¤ÒÏ‹ √˘’η ¿Ì” …ı‰Ì ÁΉ˝…Ïfi¿ …‹Ìfi ’fl …ıfiı …ı ‹‚ı ±ı ÷ıfi˘
‹ÎÏ·¿. ±Î ¬¬⁄fl ’Ò‰˝ ¿Î_Ãı V◊’Λı·Ì ‰ÁÎË÷˘‹Î_ ’ˢÓE›Î ¿ı ÷fl÷
¿ıÏ·Œ˘Ïfi˝›Î …‰Î ‹ÎÀı “√˘SÕ fl” ¿Ëı‰Î÷˘ ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ‘ÁÎfl˘ Âw ◊›˘.
±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı ÷ı ‘ÁÎflÎfiı ¿ÎflHÎı ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiÎ
Ïÿ‰Á˘ ·√¤√ ’ÒflÎ ◊‰ÎfiÎ Ë÷Î. ±fiı¿fi_ ¿ÎÁ‚ fiÌ¿‚Ì …‰Îfi_ Ë÷_ ±fiı
flèÎÎÁèÎÎ …ı ¿ıÀ·Î¿ ⁄«Ì Ω› ÷ı±˘ √˘flÌ ≠ΩfiÎ √·Î‹ ⁄fi‰ÎfiÎ Ë÷Î.
“√˘SÕ fl”fiÎ ±Îfl_¤ ‰¬÷ı 1849-50fiÌ Áη Ë÷Ì. ’Ò‰˝◊Ì …‹Ìfi‹Î√ı˝
’Ïç‹ ÷flŒ Á˘fiÎfiÌ ¬˘…‹Î_ …‰Î› ¬w_, ’HÎ ‰E«ıfiÎ ≠ÿı¢‹Î_ ‰Á÷Î flıÕ
≥„LÕ›fi˘ C΢ÕÎ ’fl ¿ı ⁄√Ì‹Î_ Á‰ÎflÌ ¿fl÷Î ›fl˘Ï’›fi˘fiı …‰Î fi ÿı. flV÷΋Î_ …
±Î_÷flÌ ÷Ìfl ‰Õı «˘yÁ ÷ı‹fiı ‰Ÿ‘Ì fiάı. Á˘fi_ ‹ı‚‰‰ÎfiÎ ·˘¤ı ΩfifiÎ
⁄ΛÁfi ’˛¿ÎflfiÎ √˘‘Î ¬˘flο µ’flÎ_÷ ⁄Ì∞ ±fiı¿ flÌ÷ı flıÕ ≥„LÕ›LÁ ‹ÎÀı µ’›˘√Ì Ë÷Î. ¿Ë˘ ¿ı ÷ı‹fi_ ∞‰fi ⁄ΛÁfi ’fl fi¤÷_ Ë÷_.
√˘flÎ ‰ÁÎË÷̱˘±ı ¿fl˘Õ˘ √˘‘α˘fi˘ ¬ÎI‹˘ ⁄Îı·Î‰Ì ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘fi_ ±„V÷I‰ Ωı¬‹‹Î_ ‹Ò¿Ì ÿÌ‘_

15. fi‰ıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 15
Ωı¬‹ı fiÌ¿‚ı·Î ±‹¿ ¬ÎÀÁ‰ÎÏÿ›Î ‰ÁÎË÷̱˘ ±ı flÌ÷ı ‹Î›Î˝ ’HÎ
√›Î, ’fl_÷ »ı‰Àı ÁÂjÎ À<¿Õ̱˘ fl«Ì ‰ÁÎË÷Ì ·˘¿˘±ı flıÕ ≥„LÕ›fi˘
’fl ¿ıfl ‰÷νT›˘. ⁄ıŒÎ‹ flÌ÷ı ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ≠Ωfi˘ Á_ËÎfl ¿›˘˝. ±ı ’»Ì
fiyÌ ◊›_ ¿ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’Ò‰˝ ÷◊Î ’Ïç‹ »ıÕÎfiı Ëo‹ı ‹ÎÀı ΩıÕÌ ÿı÷Î
flıS‰ıfiÎ ’ÎÀÎ fiά‰Î, …ı◊Ì ≠‰ÎÁ Á√‹ ±fiı {Õ’Ì ⁄fiı. Ï⁄˛ÀfifiÎ
·˘ÕÛ Õı·ËεÁ̱ı ¤Îfl÷‹Î_ ±_√˛ı… Ë¿Ò‹÷ …‹Î‰‰Î ‹ÎÀı …ı‹
flıS‰ıT›‰ËÎflfiı …wflÌ √H›˘ ÷ı‹ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ’HÎ ’flÿıÂÌ ‰ÁÎË÷̱˘fiı flıS‰ı
±Ïfi‰Î›˝ ·Î√Ì. ’Ò‰˝◊Ì ›Ïfi›fi ’ıÏÁÏŒ¿ ¿o’fi̱ı ’ÎÀÎ fiά‰Îfi_ Âw ¿›*.
’Ïç‹◊Ì ÁıLÀˇ· ’ıÏÁÏŒ¿ flıS‰ı ¿o’fiÌfiÎ ±ı„L…Ïfi±fl˘ ’HÎ ’ÎÀÎ Ï⁄»Î‰‰Î
·ÎB›Î. ‹K›fiÎ ±‹ıÏfl¿Ì ≠ÿı¢ ÷flŒ ⁄Î_‘¿Î‹ ±Î√‚ ‰K›_. ⁄Lfiı flıS‰ı ¿o’fi̱˘
¬Îfi√Ì ‹ÎÏ·¿ÌfiÌ, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiÎ ‰E«ı ÷̉˛ V’‘ν Ë÷Ì. ⁄ıµfiı ‰‘ ·Î_⁄Î ’ÎÀÎ
fiά‰Î Ë÷Î, …ı◊Ì ‹ÁÎŒfl˘fiÌ ·Î_⁄Ì ÁŒflfiÎ ≠‹ÎH΋Î_ ‰¿fl˘ ’HÎ ‰‘ı. flıÕ
≥„LÕ›fi˘ ÷ı ⁄Î_‘¿Î‹fiı fl˘¿‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î. ±ı„L…Ïfi±fl˘, ¿ÎflÌ√fl˘ ±fiı
‹…^fl˘ ’fl ‰¬÷˘‰¬÷ ÷ı‹HÎı »Î’΋Îfl Ë‹·Î ¿›Î˝. ·˘Ï˛΂ {’Î{’Ì fl˘g…ÿÌ
⁄fiÌ, …ı‹Î_ ‰‘ ÷˘ flıÕ ≥„LÕ›fi˘±ı ÁËfi ¿fl‰_ ’Õu_. ±Î ’»Î÷ ‹Ò‚ ‰÷fi̱˘
’ÎÁı ‹A›I‰ı ÷Ìfl-¿Î‹ÃÎ_ ±fiı ¤Î·Î Ë÷Î, F›Îflı ‰‚÷˘ …‰Î⁄ Ï’V÷˘·,
flΛŒ· ¿ı ⁄_ÿÒ¿ ‰Õı ±’Î÷˘ Ë÷˘. √΋˘ ±fiı ¬ı÷fl˘ ⁄Î‚Ì ÷ı‹fiı ÁΉ ·Î«Îfl
¿flÌ ÿı‰Î÷Î Ë÷Î. flıÕ ≥„LÕ›fi˘ …ı‹fiÎ ’fl fi¤÷Î ±ı ⁄ΛÁfifiÎ_ À˘‚Î_fi_ ’HÎ
±ÎÕı‘Õ Ïfi¿oÿfi ¿Îœ‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ Ë÷_.
µÀÎË flÎF›‹Î_ ⁄ı flıS‰ı·Î≥fi˘ ±Î¬flı Á΋ÁÎ‹Ì ‹‚Ì. ±·⁄kÎ, ¿o’fi̱˘
‰E«ı V’‘ν ±ıÀ·Ì ¿ı I›Î_ ’ÎÀÎ ±ı¿‹ı¿ ÁÎ◊ı ΩıÕÌ ÿı‰Îfiı ⁄ÿ·ı ±ı¿⁄ÌΩfiÌ
·Î≥fifiı Á‹Î_÷fl ’ÎÀÎ Ï⁄»Î‰‰Îfi_ ÷ı‹HÎı 350 Ï¿·˘‹ÌÀfl Á‘Ì «Î· flÎA›_.
ËflÌŒ ¿o’fi̱˘ CÎHÎÎ ‰¬÷ı Á_’Ì ±fiı
≠˘‹˘LÀıflÌ ’˘≥LÀ fi΋fiÎ V◊‚ı 1869‹Î_
÷ı‹HÎı ’ÎÀÎ ΩıÕuÎ. ±Î ΩıÕÎHÎ ‹ÎÀı
‰’flΛı·Î ±_Ï÷‹ ⁄ı ¬Ì·Î Á˘fiÎfiÎ
⁄fiΉı·Î Ë÷Î ±fiı ÷ı‹fiı ÀÌ’‰Î ‹ÎÀıfi˘
Ë◊˘Õ˘ «Î_ÿÌfi˘ Ë÷˘. ±ÎÂflı 15,000 …HÎÎ
÷ı ºU› Ωı‰Î ‹ÎÀı ±ı¿ÃÎ ◊›Î Ë÷Î.
±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’Ò‰˝ ±fiı ’Ïç‹ »ıÕÎ ‰E«ı
ÕΛflı@À Á_’¿Û ±ı Ïÿ‰Áı ’Ëı·Ì‰Îfl V◊’Λ˘.
Àˇıfi˘ ÁÕÁÕÎÀ ÿ˘Õ‰Î ·Î√Ì. ±ËŸ Ï«h΋Î_
⁄÷ÎT›_ »ı ÷ı‹ C΢ÕıÁ‰Îfl flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ±ı
Àˇıfi˘fiı ’HÎ ±Î_÷flÌ ·ı‰Îfi˘ ≠›Ifi ¿fl÷Î
Ë÷Î. ‘ÎHÎÌfiÌ …ı‹ eÀ÷Ì ÀˇıfifiÎ «˘Ï¿›Î÷˘fiÌ
⁄_ÿÒ¿ Ωı ¿ı ÷ı‹fiı ŒÎ‰‰Î ÿı÷Ì fi Ë÷Ì.
Ï¿Îfḻı ‰Ÿ‘ı·Î ÁÁ·Î …ı‰Î ¤Ò_ÕÎ Ëηı
÷ı‹HÎı ‹fl‰Îfi_ ◊÷_ Ë÷_.
±Î flÌ÷fi˘ Á_ËÎfl ·√¤√ ⁄VÁ˘ ‰Wν
Á‘Ì «ÎS›˘. ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ·Î¬˘fiı ⁄ÿ·ı
◊˘Õο ËΩfl ±ÎÏÿ‰ÎÁ̱˘ … ⁄E›Î.
ÿflQ›Îfi ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÷◊Î ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌ‹Î_
…‹Îfi˘ ⁄ÿ·Î›˘ ±fiı
…√÷T›Î’Ì Á_ÿıÂT›‰ËÎflfi˘
›√ Âw ◊›˘. flıÕ ≥„LÕ›fi˘fiı
fl_ΩÕ‰Îfi_ «Î· fl¬Î› ÷˘
ÀıÏ·Œ˘fi, flıÏÕ±˘, ÀıÏ·Ï≠LÀfl
‰√ıflı ÁΑfi˘ ¶ÎflÎ …√÷fiÎ
⁄ÌΩ ÿı¢fiı ÷ı …·‹˘ ±_√ı ΩHÎ ◊›Î
‰√fl flËı‰ÎfiÌ fi Ë÷Ì. ’ÏflHÎ΋ı …ı‹fi_
±„V÷I‰ Ωı¬‹‹Î_ ˢ› ±ı‰Î_ ÿ·˝¤
≠ÎHÎÌ-’_¬Ì ‹ÎÀı …ı‹ ±¤›ÎflH›˘
V◊’Λ ÷ı‹ ±‹ıÏfl¿fi Áfl¿Îflı flıÕ
≥„LÕ›fi˘ ‹ÎÀı ’HÎ ±‹¿ …‹Ìfi
±fi΋÷ ΩËıfl ¿flÌ. ÁΈfiı I›Î_ ¿Î›‹Ì
‘˘flHÎı ‰ÁÎT›Î. ±Î…ı ÷ı “flÌ{TÕÛ”
≠ÿı¢‹Î_ ÷ı‹fiÌ ‰V÷Ì ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ¿<·
‰V÷ÌfiÎ 0.5Ñ ¿fl÷Î_ ’HÎ ±˘»Ì »ı.
Ïfiÿ˘˝WÎ, flÎ_¿ ±fiı ¤˘‚Î flıÕ ≥„LÕ›fi˘
’˘÷ÎfiÎ … ‰÷fi‹Î_ ±Î…ı ’flÿıÂÌ …ı‰Î
»ı. ±ı¿ Á‹›ı ±Î¬Î µkÎfl ±‹ıÏfl¿Î
’fl …ı±˘ ±Î{Îÿ flÌ÷ı Ëfl÷ÎŒfl÷Î ÷ı‹HÎı
ˉı ◊˘Õο «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ÁflÏZÎ÷
≠ÿı‹Î_ ∞‰‰_ ’Õı ÷ı ¿ı‰˘ ±L›Î› !á

16. 16 á ÁŒÎflÌ á fi‰ıQ⁄fl 2008
ÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_ M≤J‰Ì ’fl◊Ì ÕΛfi˘Á˘fl fiΠ’ÎQ›Î, ’HÎ ±Î…ı ÷ı‹fiÎ ‰_Â… …ı‰Î
flÎZÎÁÌ ¿Îg«ÕÎ ≥LÕ˘fiıÏ›ÎfiÎ À«Ò¿ÕÎ ¿˘‹˘Õ˘ ÀÎ’ ’fl ‰Áı »ı. ÿı¬Î‰ı ω¿fl΂ ±fiı V‰¤Î‰ı
{fiÒfiÌ ±ı‰Î ÷ı ¿ÎÏ«_ÕÎ ÷ı‹fiÎ ±ÎÏÿ’Ò‰˝… ÕΛfi˘Á˘flfiÌ ›Îÿ ±’Ήı ÷ı‰Î »ı
hzfL;fs 0fifgff[;ff[zgff
jf+xfh h[jff sf[dff[0f[
8f5f]gff Ljfzf8 sfLrf+0f
0lp vf[gfp sf{Lxfs
]
≥LÕ˘fiıÏ›Π¤˙√˘Ï·¿ flÌ÷ı ±ı‰˘ ÿı »ı ¿ı ¤Ò√˘‚fi˘ ωʛ ¤HÎ÷Î I›Î_fiÎ
ωzÎ◊a±˘ Á‹√˛ ÿıÂfiÎ ÁÌ‹ÎÕÎ ±Î_¿÷˘ fi¿Â˘ @›Îflı› ÿ˘flÌ Â¿÷Î fi◊Ì.
’flÌZÎÎ ‰¬÷ı ±ı‰˘ ‹ı’ ÿ˘fl‰Îfi_ ÷ı‹fiı ¿Ëı‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ fi◊Ì. ω√÷˘ ¤fl‰Î
‹ÎÀı ÷ı‹fiı »Î’ı·˘ ÷ˆ›Îfl fi¿Â˘ ±Î’Ì ÿı‰Î› »ı.
±Î ÿıÂfi ZÎıhÎŒ‚ »ı ÷˘ ¤Îfl÷ ¿fl÷Î_ 13 ·Î¬ «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl …ıÀ·_
±˘»_, ’fl_÷ …‹Ìfi ’fl À̫Λı·_ ‹ÎÀÌfi_ ÃÌ¿w_ ÷ÒÀÌfiı «˘‹ıfl fiÎfiÎ-‹˘ÀÎ À<¿ÕÎ
‰ıflΛΠˢ› ±ı‰˘ ÷ıfi˘ ÿı¬Î‰ »ı. ≥LÕ˘fiıÏ›ÎfiÎ À<¿ÕÎ ±ıÀ·ı Ω‰Î, Á‹ÎhÎÎ,
⁄˘Ïfi˝±˘, Á·Î‰ıÁÌ, ⁄ÎÏ·, Ï÷‹˘fl ‰√ıflı ±I›_÷ ‰ıflω¬ıfl ÀÎ’±˘, …ı‹fiÌ
¿<· Á_A›Î 13,677 »ı--±fiı Ωı ÁΉ À«Ò¿ÕÎ ¿ÿfiÎ ÿflı¿ ÀÎ’fiı K›Îfi‹Î_ ·˘
÷˘ ±Î_¿Õ˘ 17,000 Á‘Ì ’ˢӫı.
≥LÕ˘fiıÏ›ÎfiÎ ‹ı’ ’fl ±ı Á˙fiı ›˘B›
±Î¿Îflı ÷˘ ÃÌ¿, ÏÁQ’· À’¿ÎfiÎ V‰w’ı
⁄÷Ή‰Îfi_› Â@› fi◊Ì. ±Î√Î‹Ì ’Îfiı
±Î’ı·Î ÷ı ÿıÂfiÎ fi¿Â΋Î_ ±ı¿ fiÎfi˘
ÀÎ’ Ωı ¿ı ¤˙√˘Ï·¿fiı ⁄ÿ·ı ‰ˆiÎÎÏfi¿
flÌ÷ı ¬Ò⁄ ‹Ëk‰fi˘ »ı. ±Î ⁄hÎÌÁ
Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄Î ±fiı ‰ÌÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl
’ˢ‚Î ÀÎ’fi_ fi΋ »ı ¿˘‹˘Õ˘.
±Î…◊Ì ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ±ËŸ
“…flÎÏÁ¿ ’ο۔ ÏŒS‹fiÎ ÀˇıÏ…¿ ’˛Á_√
…ı‰˘ ±ı¿ ⁄fiΉ ±HΑÎflÌ flÌ÷ı ⁄L›˘.
¿˘≥ ˢÕ̉΂˘ ’˘÷ÎfiÎ ⁄ı Ï¿Â˘fl ‰›fiÎ_
’h΢ ÁÎ◊ı ÀÎ’fiı ¿Î_Ãı µ÷›˘˝. ⁄‚÷HÎ
‹ÎÀı ÷ıfiı ·Î¿ÕÎ_ ±ı¿ÃÎ_ ¿fl‰Î_ Ë÷Î_.
⁄’˘flfi˘ Á‹› Ë÷˘. µfi΂Îfi_ ¤ı…‰Î‚_
ˉ΋Îfi ±I›_÷ √fl‹ Ë÷_. ’Ïfll‹
¿fl÷Ì ‰¬÷ı »Î_›˘ ‹‚ı ±ı ‹ÎÀı ⁄Î’-
ÿÌ¿flÎ √Îœ …_√·‹Î_ √›Î ±fiı ¿<ËÎÕÌ
«·Î‰‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿÌ‘_. T≤Z΢ ’˛‹ÎH΋Î_
fiÌ«Î_ Ë÷Î_, ±ıÀ·ı ◊Õ ’fl «ÕuÎ ‰√fl
… Õ΂˘ ¿Î’Ì Â¿Î÷Ì Ë÷Ì. ±Õ‘Î ¿·Î¿ı
÷ı‹HÎı hÎHÎ …ÿÎ …ÿÎ ¤ÎflÎ ⁄Î_K›Î.
⁄Î’ı Ë∞ ÷˘ ’˘÷Îfi˘ ¤Îfl˘ ‹Î◊Î
’fl ‹Ò@›˘ I›Î_ ŒoÀΛı·Ì ∞¤fiÎ
·⁄¿ÎflÎ ‹Îfl÷Î ÿˆI›fi˘ e_ŒÎÕ˘
Ï¿Îflfiı ŒÎÕÌ ¬Î‰Î ‹ÎÀı {fiÒfi’Ò‰˝¿ ‘ÁÌ
…÷˘ ¿˘‹˘Õ˘fi˘ ⁄‚¿˘ ±fiı Ï⁄Ë΋H΢ ¿ÎÏ«_Õ˘

17. sf[dff[0f[gff sfLrf+0f
fi‰ıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 17
Á_¤‚Λ˘ ±fiı ⁄Ì∞ … ZÎHÎı ÿˆI› ’˘÷ı fi…flı «Õu˘. ÿı¬Î‰ ‹ÌfiÌ ÕΛfi˘Á˘fl
…ı‰˘ Ë÷˘. ÂflÌfl ⁄ıÃÎ CÎÎÀfi_, ’fl_÷ hÎHÎı¿ ‹ÌÀfl ·Î_⁄_ Ë÷_. ’√ ⁄ıËÿ ΩÕÎ ±fiı
À>_¿Î Ë÷Î. …flÎÏÁ¿ ›√fiÎ ÀΛflıfi˘Á˘flÁ …ı‰˘ … ÷ıfiÎ ‹˘œÎfi˘ ±Î¿Îfl Õfl΋H΢
Ë÷˘. Á˙◊Ì Ï⁄Ë΋HÎÌ ÷ıfiÌ 40 Áı„LÀ‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì ∞¤ Ë÷Ì, …ıfiı Ωı›Î ’»Ì
Õˇı√fi fi΋fiÎ «ÌfiÌ ÿˆI›fi_ Ï«hÎ ›Îÿ ±ÎT›Î ‰√fl flËı fiÏË.
’h΢fiı ¤Î√‰Îfi_ ¿ËÌ ⁄Î’ı ·Î¿ÕÎfi˘ ¤Îfl˘ ’λ˘ …‹Ìfi ’fl ŒıÓ@›˘ ±fiı ÿ˘À
‹Ò¿Ì. ’h΢ ÷ıfiÌ ’λ‚ ÿ˘ÕuÎ. Ï¿Îflfiı »À¿Ì …÷Î fl˘¿‰Î ‹ÎÀı ÿˆI›ı ±ı
hÎHÎı›fi˘ {fiÒfi’Ò‰˝¿ ’Ì»˘ ¿›˘˝. ÿˆI›fi_ ÂflÌfl ±ı¿ÿ‹ V◊Ò‚ ˢ‰Î »÷Î_ ÷ıfi˘
‰ı√ ¿·Î¿fiÎ 20 Ï¿·˘‹ÌÀfl Ë÷˘. ±Î V’ÌÕ ·Î_⁄˘ Á‹› ÷˘ ±ı¿‘ÎflÌ fi
…‚‰Î›, ’fl_÷ ÿˆI›fi_ fiÁÌ⁄ ÷ı Ïÿ‰Áı Ωıfl ¿fl÷_ Ë÷_. ˢÕ̉΂Îfi˘ ±ı¿ ÿÌ¿fl˘
ÿ˘Õ÷Ì ‰¬÷ı ÁËı… ’λ‚ ŒflÌfiı Ωı‰Î √›˘ ±ı‰Î‹Î_ ÷ıfi_ ‹Î◊_ fiÌ«Î ·ı‰·fiÎ
‰ı·Î ÁÎ◊ı À¿flΛ_, „V’˛_√fiÌ …ı‹ Õ΂˘ ÁÏË÷ ‰ı·˘ ÿ⁄Λ˘ ±fiı ’»Ì …ˆÁı ◊ı
⁄fi‰Î …÷Î_ ÷ıHÎı ±ı Ï¿Â˘flfiı ωw© ÏÿÂ΋Î_ ËÕÁı·Ì ÿÌ‘˘. Â_ ⁄L›_ ÷ıfi_ ¤Îfi
◊Λ ±ı ’Ëı·Î_ ÿˆI›fiÎ ÿÎ_÷ ÷ıfiÎ ’ıÕ<‹Î_ ¬Ò_’Ì √›Î. ⁄Ì∞ Áı¿LÕı ·˘ËÌ fiÌ÷fl÷Î
‹Î_Áfi˘ ·˘«˘ ÿˆI›fiÎ ‹˘Ó‹Î_ Ë÷˘. Ï¿Â˘fl Ωı÷Ωı÷΋Î_ Q≤I› ’ÎQ›˘.
≥LÕ˘fiıÏ›ÎfiÌ Áfl¿Îflfiı ¿vHÎ CÎÀfiÎfiÎ Á‹Î«Îfl ⁄ı Ïÿ‰Áı ‹Y›Î. Á‹Î«Îfl
Ωı ¿ı ÷ıfiı ‹ÎÀı fi‰Î fi Ë÷Î, ¿ı‹ ¿ı ±√ε CÎHÎÌ ‰¬÷ ≥LÕ˘fiıÏ›fi √΋·˘¿˘
±◊‰Î ÷˘ ›fl˘’Ì ’›˝À¿˘ ΩHÎ÷Î-±ΩHÎ÷Î @›Îflı¿ «˘’√Î ÿˆI›fiÎ Á¿oΩ‹Î_
ŒÁΛÎfiÎ ⁄fiΉ˘ ⁄L›Î Ë÷Î.
±_ÿÎ…ı 6.5 ¿fl˘Õ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ωflÎÀ ¿ÿfi˘ ±‰¿ÎÂÌ ‘Ò‹¿ı÷ ±Î’HÎÌ ‘fl÷Ì
’fl hÎÎÀ@›˘ I›Îflı ωfiο ’˛·› ◊›˘ ±fiı ⁄‘Î_ ÕΛfi˘Á˘fl fiΠ’ÎQ›Î_.
µIøÎ_Ï÷‹Î_ I›Îfl ’»Ì V÷L›‰_ÂÌ ∞‰˘fiı ‹˘¿‚_ ‹ıÿÎfi ‹Y›_.
ÁÏflV≤’˘fi˘ ±ıÀ·ı ¿ı ÕΛfi˘Á˘fl …ı‰Î_
ÃoÕÎ_ ·˘Ë̉΂Î_ …fiΉfl˘fiÎ ±ı¿«øÌ
flÎ…fi˘ ›√ ±ı ÁÎ◊ı ’Òfl˘ ◊›˘ ±fiı
‹ÎHÎÁ, ‰ÎCÎ, ËflHÎ, ÿÌ’ÕÎ ‰√ıflı …ı‰_
√fl‹ ·˘ËÌ ‘flΉ÷Ì Áÿo÷fl …ÿÌ
’˛ÎHÎÌV≤„WÀ ¬Ì·Ì. ÕΛfi˘Á˘flfiÌ ›Îÿ
±’Ή÷Î ÁÏflV≤’ ÿˆI›˘fiÎ ‰_ÂΩı ±Î…
Á‘Ì ‹˘…^ÿ flèÎΠˢ› ÷˘ ±ı »ı ¿˘‹˘Õ˘
ÀÎ’fiÎ flÎZÎÁÌ ¿ÿfiÎ ¿ÎÏ«_ÕÎ, …ı‹fiı
ωiÎÎfi̱˘ ¿˘‹˘Õ˘ Õˇı√fi ’HÎ ¿Ëı »ı.
…flÎÏÁ¿ ÕΛfi˘Á˘flfiÎ ÷√ÕÎ ‰_ÂΩı
±Î…ı ‰÷˝‹Îfi ›√‹Î_ …√÷fiÎ ±ΩH›Î
¬ÒHÎı ‰Á÷Πˢ› ±ı ‰Î÷fi˘ A›Î· »ı¿
1912 Á‘Ì Á_¢‘¿˘fiı fi Ë÷˘.
≥LÕ˘fiıÏ›΋Î_ I›Îflı fiı‘fl·ıLÕfi_ flÎ…
Ë÷_ ±fiı Á‹√˛ ωV÷Îfl Õ« ≥VÀ
≥„LÕ{fiÎ fi΋ı ΩHÎÌ÷˘ Ë÷˘. ±Î‹ ÷˘
fiı‘fl·ıLÕı ⁄‘Î ÀÎ’±˘ ’˘÷Îfiı ËV÷¿
flάı·Î, ’fl_÷ ±Ï÷› fiÎfiÎ ÀÎ’±˘
÷ıfiı ‹fi fi¿Î‹Î Ë÷Î ±fiı I›Î_ ‰Ë̉ÀÌ
‹◊¿˘ ’HÎ ÷ıHÎı V◊ÎM›Î_ fi Ë÷Î_. ·√¤√
650 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl‹Î_
’◊flΛı·˘ ¿˘‹˘Õ˘ ’HÎ
±ı‰˘ … ÀÎ’ Ë÷˘.
fiı‘fl·ıLÕı ’˘÷Îfi_ Áfl¿ÎflÌ ‹◊¿ ÷ıfiÌ
’Ò‰˝ ÷flŒfiÎ @›Î_› ‰‘ ‹˘ÀÎ ÀÎ’
Œ˚·˘ÏflÁ‹Î_ flÎA›_ Ë÷_.
1912fiÌ … ‰Î÷ ¿fḻı. Œ˚·˘ÏflÁfiÎ
ÕΛfi˘Á˘flfi˘ ‰÷˝‹Îfi
‰_Â… ¿˘‹˘Õ˘ Õˇı√fi

18. sf[dff[0f[gff sfLrf+0f
18 á ÁŒÎflÌ á fi‰ıQ⁄fl 2008
Õ« √‰fi˝fl …ı. ¿ı. ‰Îfi ËıLÁ⁄˛¿fiı ±ı¿
ÁÎ_…ı ¬⁄fl ‹Y›Î ¿ı ¿˘‹˘Õ˘fiÎ ÁÎ√fl¿Î_Ãı
‹˘÷ÌfiÌ ¿Î· »Ì’ ‹ÎÀı Õ>⁄¿Ì ·√Ή÷Î
⁄ı ‹Î»Ì‹Îfl˘±ı ÷ı ÀÎ’ ’fl ‹ËοΛ
Ωfi‰fl˘ Ωı›Î_ Ë÷Î_. ÿı¬Î‰ ‹√fl …ı‰˘
Ë÷˘, »÷Î_ ‹√fl ¿fl÷Î_ ÷ı±˘ CÎHÎÌ flÌ÷ı
…ÿÎ_ Ë÷Î_. ‹Î◊_ √fl˘‚Ì …ı‰_ Ë÷_. ÁÎ’fiÌ
‹ÎŒ¿ ÷ı‹fiÌ› ∞¤ ±ı¿Áfl¬Î ·⁄¿ÎflÎ
‹Îfl÷Ì Ë÷Ì. ÂflÌfl ±I›_÷ ·Î_⁄_ Ë÷_.
√‰fi˝fl ËıLÁ⁄˛¿ı ÷fl÷ Ω‰Î ÀÎ’fiÎ Õ«
’˛ÎHÎÌÂÎjÎÌ ‹ı…fl ’Ì. ±ı. ±Î˜‰ıLÁfiı
ΩHÎ ¿flÌ. w⁄w ÷’ÎÁ ‹ÎÀı ÷ıfiı ¿˘‹˘Õ˘
…‰Î ÁÒ«fiÎ ±Î’Ì. ‹ı…fl ±Î˜‰ıLÁfiı
±Ω›⁄ ’˛ÎHÎÌ Ï‰ÂıfiÌ ‰Î÷‹Î_ ⁄Ë ÷J›
fi ·ÎB›_, »÷Î_ ’HÎ fi˙¿Î‹Î_ Ëo¿ÎflÌ ÷ı
¿˘‹˘Õ˘ ’ˢÓE›˘. ΩıÀÎ‚Ì flΛŒ· ÁÎ◊ı
flάÌ. Ï¿fiÎflı µ÷flÌfiı Ë∞ ◊˘Õο Œ·Î*√
‹Î_Õ «ÎS›˘ I›Î_ Á΋ÀÎ ’Î_«-» ‹ËοΛ
¿ÎÏ«_ÕÎ ÷ıfiÌ Á΋ı ÿ˘Õ÷Î ±ÎT›Î. ’Ëı·Ì
fi…flı … ±Î˜‰ıLÁ ’Î‹Ì √›˘ ¿ı ÷ı±˘
‹√fl fi Ë÷Î. ¿ÎÏ«_ÕÎ Ë÷Î. √≥ ÁÿÌ‹Î_
…ı‹fiÎ ’˛◊‹ ±‰ÂıÊ˘
‹Y›Î ÷ı ÕΛfi˘Á˘fl ÁÎ◊ı
÷ı‹fiÎ ÿı¬Î‰fi_ ±ÿ˚¤÷
ÁÎQ› Ë÷_. ‹ÎhÎ ÁÎQ› fiÏË,
’fl_÷ fi∞¿fi_ Á√’HÎ Ë÷_,
¿ı‹ ¿ı ÕΛfi˘Á˘fl ’˘÷ı ¬w_
Ωı÷Î_ ‹ËοΛ ¿ÎÏ«_ÕÎ Ë÷Î.
±ı¿ ÿˆI›fiı ‹ı…fl
±Î˜‰ıLÁı ⁄·ıÀ ŒÀ¿ÎflÌ,
±ıÀ·ı ⁄οÌfiÎ Á˙ ÷I’fl÷Ì
’Ì»ıËà ¿flÌ √›Î.
Ω÷¤Î≥fiı ‹flı·˘ ÿÌÃÎ ⁄Îÿ ÁΉ ÿÒfl ÷˘ ¬V›Î fiÏË. ˉı ÿÎfi÷ ⁄√ÕÌ Ë÷Ì.
±Î˜‰ıLÁfiÌ ËÎ…flÌfiı ±‰√HÎÌ ÷ı±˘ ’λΠŒ›Î˝ ±fiı Õˇı√fifi˘ Q≤÷ÿıË ŒÎÕÌ
¬Î‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿÌ‘_ ! ±Î‹Î_ ‰‚Ì Ë_ÁÎ÷_ÁÌ «Î·Ì. ¿˘Ï‚›Î ËÕ’ ¿fl‰Î ‹ÎÀı
Á_CÎÊ˝ ΩQ›˘. ±ı¿ ÏËoÁά˘fl ¿ÎÏ«_Õαı ÷ıfiÎ ËflÌŒ ¿ÎÏ«_ÕÎfiÌ √flÿfi ’fl ⁄À¿<_
¤flÌfiı ‹Î_Áfi˘ ·˘«˘ ¿Î’Ì ·Ì‘˘. «Î‹ÕÎ ÁÏË÷ ±Õ‘Ì √flÿfi ‰ÎœÌ fiάÌ.
CΉΛı·˘ ¿ÎÏ«_Õ˘ ·˘ËÌ·ËÎHÎ Ëη÷ı ·◊ÏÕ›Î_ ¬Î‰Î ·ÎB›˘. ’_√ ⁄fiı·Î ¿ÎÏ«_ÕÎ
’fl ±ı ’»Ì ÷˘ ⁄ÌΩ ›÷Îfi˘ ÷ÒÀÌ ’ÕuÎ ±fiı ÿÁ Ï‹ÏfiÀ‹Î_ ÷ıfi˘› ¬ı·
¬÷‹ ! ‹ı…fl ±Î˜‰ıLÁ ÷˘ ŒÎÀÌ ±Î_¬ı Ωı÷˘ … flËÌ √›˘. Ï…_ÿ√Ì‹Î_ ’Ëı·Ì
‰¬÷ ÷ıHÎı ’˛Î«Ìfi ÕΛfi˘Á˘flfiÎ ±‰Î˝«Ìfi ‰_ÂΩı Ωı›Î ±fiı ÷ı‹fiÎ ·˘ËÌ÷flV›Î
V‰¤Î‰fi˘ ’HÎ ±fi¤‰ ¿›˘˝. @›Î_ ‹Î¬Ì-eÿÎ_ …ı‰Î_ ÷E» ∞‰ÕÎ_fiı ‰Ïfl›Î‚ÌfiÌ
…ı‹ ±Îfl˘√÷Î Á΋ÎL› ¿ÎÏ«_ÕÎ ±fiı @›Î_
…√MÁÎ ’ıÿÎ ◊Λ ±ı flÌ÷ı ¬ÿ Ω÷¤Î≥fiı
¬÷‹ ¿flÌ «yÎ √‚Ì …fiÎflÎ ¿˘‹˘Õ˘fiÎ
Õˇı√fi ¿ÎÏ«_ÕÎ!
±Î ›÷Îfi˘ ‹ÎÀı Õˇı√fi (ÿˆI›) ÂOÿ
‹ı…fl ±Î˜‰ıLÁı ’Á_ÿ ¿flı·˘--±fiı ÷ı±˘
‰Ê˘˝ ’»Ì ±Î…ı ’HÎ ±ı fi΋ı ΩHÎÌ÷Î »ı.
¿ÎÏ«_ÕÎfi_ Ï⁄Ë΋b_ V‰w’ ±fiı ⁄‚¿<_
ÂflÌfl Ωı÷Î_ ÂOÿ …flΛ ¬˘À˘ fi◊Ì.
¿˘‹˘Õ˘fi˘ ÁflıflΠ¿ÎÏ«_Õ˘ hÎHÎı¿ ‹ÌÀfl
·Î_⁄˘ ˢ› »ı. 1937 ‹Î_ fi˘Ó‘Λı·˘ flı¿˘ÕÛ
Ωı ¿ı Á‰Î hÎHÎ ‹ÌÀflfi˘ »ı. ±fiı ‰…fi
’˛‹ÎHÎı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ 166 Ï¿·˘√˛Î‹fi˘.
ÕΛfi˘Á˘flfiÌ …ı‹ ¿˘‹˘Õ˘fiÎ ÿˆI› ¿ÎÏ«_ÕÎ
’HÎ ∞‰÷Î_ ⁄E«Î_fiı …L‹ ±Î’÷Î fi◊Ì.
∫ÕÎ_ ‹Ò¿ı »ı. Á΋ÎL› flÌ÷ı ÿflı¿ ⁄E«_ hÎÌÁ
Áı„LÀ‹ÌÀfl ·Î_⁄_ ±fiı 60 √˛Î‹ (hÎHÎ
±˙ÓÁ) ‰…fifi_ ˢ› »ı. …LQ›Î ⁄Îÿ ÷ı
◊˘ÕÎ … ‰¬÷‹Î_ ±ı¿Îÿ {ÎÕ ’fl Õıfl˘
…‹Î‰ı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı …‹Ìfi ’fl ÷˘ ⁄ÌΩ
’A÷ ‰›fiÎ ¬Îµ‘flÎ ¿ÎÏ«_ÕÎ ÷ıfiı CÎÕÌ¿ı
gff[8af}sdff+ gff[+wfl ,ff[
á …flÎÏÁ¿ ›√‹Î_ ÕΛfi˘Á˘fl fi΋ÂıÊ ◊›Î_ ±ıÀ·ı ÁÏflV≤’ ∞‰˘fi˘ ›√ ’HÎ
Ëo‹ı ‹ÎÀı Áÿo÷fl ±Î◊‹Ì √›˘ ±ı‰_ fi◊Ì. ±·⁄kÎ, ÁÏflV≤’ ’»Ì V÷L›‰_ÂÌ
∞‰˘fi_ ¿<ÿfl÷ı Á…˝fi ¿›* ±ıÀ·Î ’Òfl÷Ì ‰Î÷ ÁΫÌ, »÷Î_ ±Î…ı ’HÎ ¿ÎÏ«_ÕÎ, ÁÎ’,
‹√fl, ¿Î«⁄Î ‰√ıflı ‹‚Ìfiı ¿<· 6,250 Ω÷fiÎ ÁÏflV≤’˘ ±Î’HÎÌ ‰E«ı ‹˘…^ÿ
»ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ÏÁ_Ë, ‰ÎCÎ, Ï…flÎŒ, {ı⁄˛Î ±fiı √Λ …ı‰Î_ V÷L›‰_ÂÌ …fiΉfl˘ Œ@÷
4,000 Ω÷fiÎ_ »ı.
á ¿ÿfiÌ flÌ÷ı ¿ÎÏ«_Õ΋Î_ ’Ëı·˘ fi_⁄fl ¿˘‹˘Õ˘fiÎ Õˇı√fifi˘, ’fl_÷ ·_⁄Î≥‹Î_ fiÏË.
Á˙◊Ì ·Î_⁄Î (’˘HÎÎ ’Î_« ‹ÌÀflfiÎ) ¿ÎÏ«_ÕÎ L›Ò √ÌfiÌ ÀÎ’ ’fl ‰flÁı »ı, …ı‹fiı
ÁÎS‰ÎÕ˘flÌ Õˇı√fi ¿Ëı »ı. Ωı‰Î fi √‹ı ±ı‰Î ÷ı‹fiÎ ·’ÁŸÿfl ÂflÌflfi˘ 3/4 ÏËVÁ˘
÷˘ ‹ÎhÎ ’Ò_»ÕÌfi˘ ˢ› »ı.
á ¿ÎÏ«_ÕÎ Ëo‹ıÂÎ_ «Îfl ’√ı «Î·ı, ’HÎ ⁄ıÏÁÏ·V¿ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷˘ ¿ÎÏ«_Õ˘ ’Òfl’ÎÀ
‰ı√ı ÿ˘Õ÷˘ ˢ› I›Îflı ’λ·Î ⁄ı ’√ı ÿ˘À ‹Ò¿ı
»ı. “…flÎÏÁ¿ ’ο۔ ÏŒS‹‹Î_ ±ı … flÌ÷ı ÿ˘Õ÷Î
¿ÎÏ«_ÕÎfi_ ºU› ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ±‹¿
Ω÷fiÎ ⁄ıÏÁÏ·V¿ ÷˘ …‚Á’ÎÀÌ ’fl ’HÎ ÿ˘Õ
‹Ò¿Ì ¿ı »ı. ±·⁄kÎ, ÿ˘Õ‰Îfi_ Âw ¿›Î˝ ’»Ì
Á΋˘ ¿Î_Ã˘ fi ±Î‰ı I›Î_ Á‘Ì ÷ı±˘ ±À¿Ì ¿ı
fiÏË. V’ÌÕ ’HÎ CÎÀÎÕı ÷˘ ’ÎHÎÌ‹Î_ ’fl⁄ÎflÌ Õ>⁄¿Ì!á
…L‹ Á‹›ı ⁄E«Î_ Á΋ÎL› ¿ÿfiÎ ¿ÎÏ«_ÕÎ …ı‰Î_ ·Î√ı, ’HÎ ⁄Îflı¿
‹ÏËfiÎ ‰Ì÷ı I›Î_ ω¿fl΂ ¿ÿfiÎ_ ⁄fiÌ Ω› »ı

19. sf[dff[0f[gff sfLrf+0f
fi‰ıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 19
Á·Î‹÷ flËı‰Î fi ÿı. T≤ZÎfiÌ CÎÀ΋Î_ ÷ı ‹˘ÀÎ_ ∞‰ÕÎ_fiı ÷◊Î fiÎfiÌ √fl˘‚Ìfiı ‹ÎflÌ
√Ωfl˘ ¿flı »ı. ±ı¿ ‰Ê˝ ’»Ì ÂflÌfl ‹K›‹ ¿ÿfi_ ◊Λ I›Îflı {ÎÕfi˘ ±ÎÂfl˘
»˘ÕÌ …‹Ìfi ’fl ±Î‰ı »ı. ‰Á‰ÎÀfiÌ …B›Î ⁄ÿ·‰Î ÁÎ◊ı ’˘÷Îfi˘ ¬˘flο ’HÎ
÷ı ⁄ÿ·ı »ı. ™ÿfl, ’ZÎÌ, Âı‚Î, ¿fl«·Î, ÁÎ’ ‰√ıflıfiı ¤˘…fi ⁄fiΉı »ı. ‰‘
⁄ı±ı¿ ‰Ê˝ı ÂflÌflfi_ ¿ÿ F›Îflı ’A÷ ‰›fiÎ ¿ÎÏ«_ÕÎ …ı‰Õ<_ ◊Λ I›Îflı ŒflÌ ÷ıfi˘
¬˘flο ⁄ÿ·Î› »ı. …fl¬fiÌ ‹ÎŒ¿ ÷ı Ï¿Îfl ’HÎ ¿flı »ı ±fiı ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı ‹flÌ
√›ı·Î_ ’˛ÎHÎÌfiÎ_ Â⁄ ’HÎ «Ò_◊Ì ¬Î› »ı. CβÎHÎı„Lƒ›˘ ±ıÀ·Ì ÷ı… ¿ı ¿˘≥ ’˛ÎHÎÌ
±ÎÃı¿ Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı @›Î_¿ {ÎÕÌ ‰E«ı ‹flı·_ ’Õu_ ˢ› ÷˘ ’HÎ ÷ıfiÎ ¿˘Ëı·Î
‹Î_ÁfiÌ ÿ√*‘ ¿ÎÏ«_ÕÎ ’Î‹Ì Ω› »ı. ÁÎ’ …ı‹ ˉ΋Î_ ’˛Áflı·Ì √_‘fiı ∞¤ ‰Õı
’Îfl¬ı ÷ı‹ ¿ÎÏ«_Õ˘ ’HÎ fiο µ’flÎ_÷ ∞¤fi˘ CβÎHÎı„Lƒ› ÷flÌ¿ı µ’›˘√ ¿flı »ı.
ŒÎ_ÀıÿÎfl ∞¤ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı √_‘fi_ ‹Ò‚ V◊Îfi ⁄÷Ή÷_ ˢ¿Î›_hÎ »ı.
¿˘‹˘Õ˘ ÀÎ’fi˘ ωV÷Îfl »ı ÷˘ ‹Î_Õ ÁÎÕÎ »VÁ˘ «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl, F›Îflı I›Î_
ωflÎÀ ¿Î_Ï«_ÕÎfiÌ ‰V÷Ì ±_ÿÎ…ı 4,000 …ıÀ·Ì »ı. ÀÎ’ ’fl ¿<ÿfl÷Ì ‹˘÷fiı
¤ıÀ÷Î_ …fiΉfl˘fiÎ Q≤÷ÿıˢ ‰Õı ÷˘ ±ı Á˙fiÎ ’ıÀfi˘ ¬ÎÕ˘ fi ’ÒflΛ, ±ıÀ·ı ÷ı‹HÎı
‰¬÷˘‰¬÷ Ï¿Îfl ¿›Î˝ ‰√fl «Î·÷_ ’HÎ
fi◊Ì. ±ı¿ flÌ÷ı ±ı ¿Î‹ …flÎ ¿’w_ »ı.
Ï¿Îflfiı ±Î_⁄Ì ·ı‰Î ‹ÎÀı V’ÌÕ ±fiı VeÏ÷˝
Ωı≥±ı. ‰‚Ì ËÎ_ŒuÎ ‰√fl ±ı¿‘ÎflÌ ÿ˘À
‹Ò¿‰Î …ıÀ·Ì ÷οÎ÷ ’HÎ Ωı≥±ı. ¿ÎÏ«_ÕÎfiı
I›Î_ … ‹U¿ı·Ì fiÕı, ¿ı‹ ¿ı ÷ı ÃoÕÎ ·˘Ë̉΂_
ÁÏflV≤’ ’˛ÎHÎÌ »ı. ‹ÎHÎÁfiÎ ÂflÌflfi_
÷Î’‹Îfi 98.60
ŒıflfiËÌÀfiÎ (370
Áı„S›ÁfiÎ) ·√¤√ ±ı¿Áfl¬Î ·ı‰·ı
…‚‰Î› »ı. ±Î’HÎÎ …ı‰Î √fl‹ ·˘ËÌfiÎ
⁄ÌΩ ±fiı¿ ’˛ÎHÎÌ-’_¬Ìfiı ¿<ÿfl÷ı ÂflÌflfi_
ÀıQ’˛ı«fl ±‹¿ ·ı‰·ı À¿Î‰‰Î ‹ÎÀı Á√‰Õ
¿flÌ ±Î’Ì »ı. ‰Î÷ΉflH΋Î_ ¿Î‚{΂ √fl‹Ì
ˢ› ¿ı ’»Ì ¿ÎÏ÷· ÃoÕÌ, ’fl_÷ ÂflÌflfi_
µWHÎ÷΋Îfi ¬ÎÁ ⁄ÿ·Î÷_ fi◊Ì. ⁄Ì∞ ÷flŒ
¿ÎÏ«_ÕÎfi_ ÂflÌfl Ëo‹ıÂÎ_ ±ÎÁ’ÎÁfiΠˉ΋Îfifiı ±fiÁflı »ı. ˉ΋ÎfifiÌ ÃoÕÌ-
√fl‹Ì ‹…⁄ ÷ı ’HÎ ÃoÕ<_ ¿ı √fl‹ ◊Λ »ı. flÎÏhÎ ÿflQ›Îfi Ωı ÂflÌflfi_ ÷Î’‹Îfi
750
ŒıflfiËÌÀ (250
Áı„S›Á) ¿fl÷Î_ CÎÀÌ Ω› ÷˘ Á‰Îflı Ω√÷Î ¿ÎÏ«_Õ΋Î_
VeÏ÷˝ …ı‰_ ¿Â_ ˢ› fiÏË.
±Î ‰Î÷ ¿˘‹˘Õ˘fiÎ ÿˆI› ¿ÎÏ«_ÕÎfiı ’HÎ ·Î√ ’Õı »ı--±fiı ‹ÎÀı … ÷ı±˘
Á‰Îflfi˘ ¿ıÀ·˘¿ Á‹› ¬S·Î ÷տ΋Î_ ⁄ıÁÌfiı √Ωflı »ı. ÂflÌfl‹Î_ ◊˘ÕÌ CÎHÎÌ
ËÒ_Œ ’ıÿÎ ◊Λ I›Îflı ‹Î_Õ ÷ı‹fiı ÏË·«Î· ¿fl‰ÎfiΠˢ ±Î‰ı »ı. Ï¿ÎflfiÌ
’λ‚ ÿ˘Õ‰Î …ıÀ·Ì VeÏ÷˝ …HÎΛ »ı. …wfl ’Õı ÷˘ ¿·Î¿fiÎ ‰ÌÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ
‰ı√ı ÷ı±˘ ÿ˘Õı »ı, ’fl_÷ ±ı V’ÌÕ ·Î_⁄˘ Á‹› …‚‰Î÷Ì fi◊Ì. ÂflÌfl‹Î_ ’ıÿÎ
◊÷Ì Ëÿ’flÎ_÷ √fl‹Ì ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ∞‰·ıHÎ fỉÕÌ Â¿ı »ı--±fiı ¬w_ ’Ò»˘ ÷˘
’Ïfll‹fiı ·Ì‘ı ÷ı‹fi_ ·˘ËÌ ±‹¿ Ï·Ï‹À ¿fl÷Î_ ‰‘ ÷’ı, ±ıÀ·ı ÿ˘Õ‰Îfi_ ⁄‘_
Ωıfl ±ÎıÁflÌ Ω› »ı.
À>_¿‹Î_, ÏÁ_ËfiÌ …ı‹ Ï¿Îflfiı ·Î_⁄Ì “«ı≥{” ±Î’‰Îfi_ ¿˘‹˘Õ˘fiÎ ÿˆI› ¿ÎÏ«_ÕÎfiı
ŒÎ‰ı fiÏË, ‹ÎÀı ’ıÀ’ÒΩ ¿fl‰Î ‹Î√÷˘
…ı ÷ı ¿ÎÏ«_Õ˘ …_√·fiÌ ¿ıÕÌ fi∞¿ {ÎÕÌ
‰E«ı ¿ı ¬Õ¿ ’λ‚ ÀÎ_’Ìfiı ⁄ıÁÌ flËı
»ı. ¿˘≥ ËflHÎ, …_√·Ì ¤ıÓÁ, ⁄¿fl˘, Õ<yfl
±◊‰Î ⁄Ì…_ ’˛ÎHÎÌ ±ı flV÷ı ’ÁÎfl ◊Λ
¿ı ÷fl÷ ¿ÎÏ«_Õ˘ Â@› ±ıÀ·Ì {Õ’ı hÎÎÀ¿Ì
±ı¿ … ⁄À¿ı ‹Î_Áfi˘ ÷√Õ˘ «y˘ ¿Î’Ì
·ı »ı. ±Î Ω÷fi˘ ’Ëı·˘ …¬‹
’ˢӫÎÕuÎ ⁄Îÿ ÷ı ŒflÌ ±Îø‹HÎ fi ¿flı
÷˘ ’HÎ «Î·ı, ¿ı‹ ¿ı ‰‘ ’Õ÷Î
fl@÷jÎΉfiı ·Ì‘ı Ï¿Îfl ±Î¬flı …‹Ìfi
’fl ŒÁÕΛ »ı. ¿ÎÏ«_Õ˘ ±ı ‰¬÷ı ÷ıfiı
⁄ÌΩ_ ‹flHÎ÷˘· ‰Õ«¿Î_ ¤flÌfiı ŒÎÕÌ
¬Î‰Îfi_ Âw ¿flÌ ÿı. ¿˘‹˘Õ˘fiÌ …_√·Ì
¤ıÓÁ˘ ÷˘ ÃÌ¿, ’fl_÷ ÀÎ’ ’fl ‰Á÷Î
450 ±ÎÏÿ‰ÎÁÌ ·˘¿˘fiÎ C΢ÕÎ ’HÎ
±‰Îflfi‰Îfl ¿ÎÏ«_ÕÎfiÎ Á¿oΩ‹Î_ ±ÎT›Î
‰√fl flËı÷Î fi◊Ì. ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ÀÎ’fiÎ
±ı¿‹ÎhÎ √΋‹Î_ ·˘¿˘ ¿ÎÏ«_ÕÎ Á΋ı
’˘÷ÎfiÎ_ œ˘flœÎ_¬fl˘fi_ «˘‰ÌÁı ¿·Î¿
flZÎHÎ ¿flÌfiı ±ı‰Î ◊Î@›Î ¿ı »ı‰Àı
¿oÀ΂Ìfiı ’˘H΢Á˘ …ıÀ·Î ’η÷ ⁄¿flÎfiı
÷ı‹HÎı fi∞¿fiÎ ⁄ÌΩ ÀÎ’ ’fl ‹˘¿·Ì
±ÎM›Î. ¿˘‹˘Õ˘◊Ì ÿÒfl ±ı ·Î«Îfl ∞‰˘
‹ÎÀı ¿Â_ Ωı¬‹ fi ˢ‰Îfi_ ÷ı‹HÎı ‘Îflı·_,
’fl_÷ ‰Î÷ ÁΉ …ÿÌ ⁄fiÌ. ¤fl«˘‹ÎÁı
±ı¿ ⁄¿fl˘ I›Î_ ¿<ÿfl÷Ì ‹˘÷fiı ¤ıÀu˘
ÁÎ’fiÌ …ı‹ ¿˘‹˘Õ˘ Õˇı√fi ’HΠˉ΋Î_ ’˛Áflı·Ì √_‘fiı ’˘÷ÎfiÌ ∞¤ ‰Õı ±Î⁄Îÿ ’Îfl¬Ì ¿ı »ı