2. उपभोक्ता
उपभोक्ता भन्नाले उपभोग्य वस्तु वा सेवा उपभोग वा प्रयोग गर्ने सववसाधारण
व्यक्तक्त, समूह वा संस्था र उपभोग्य वस्तु भन्नाले उपभोक्ताले उपभोग वा
प्रयोग गर्ने वस्तु वा वस्तुहरुको सममश्रणबाट बर्नेको स्वास्थ्यलाला हामर्न,
र्नोक्सार्नी वा र्नकारात्मक प्रभाव र्नगर्ने पदाथवला जर्नाउँछ ।
उपभोक्ता संरक्षण ऐर्न, २०७५ माउपभोक्ता अमधकार भन्नाले - सहज पहँचको
अमधकार; प्रमिस्पधावत्मक मूल्यमा वस्तु वा सेवाको छर्नौट गर्नव पाउर्ने
अमधकार; वस्तु वा सेवाको मूल्य, पररमाण, शुद्धिा, गुणस्तर आमद बारेमा
सूमचि हुर्न पाउर्ने अमधकार; दु वा दु भन्दा बमि पदाथवको सममश्रणबाट
बर्नेको वा उत्पामदि वस्तुमा रहेका त्यस्ता पदाथवको मात्रा, ित्व वा
प्रमिशिको बारेमा जार्नकारी पाउर्ने अमधकार; मार्नव जीउ, ज्यार्न, स्वास्थ्यला
िथा सम्पमिमा हामर्न पुयावउर्ने वस्तु िथा सेवाको मबक्री मविरण बाट सुरमक्षि
हुर्न पाउर्ने अमधकार; अर्नुमचि व्यापाररक िथा व्यवसायजन्य मक्रयाकलाप
मवरुद्ध उमचि कार्नूर्नी कारवाही गराउर्न पाउर्ने अमधकार; वस्तु वा सेवाको
प्रयोगबाट भएको हामर्न, र्नोक्सार्नी मवरुद्ध क्षमिपूमिव पाउर्ने अमधकार;
उपभोक्ताको हक, महिको संरक्षणका सम्वन्धमा अमधकार प्राप्त अमधकारी
वा मर्नकायबाट उपचार पाउर्ने वा सुर्नुवा हुर्ने अमधकार िथा उपभोक्ता
मशक्षा पाउर्ने अमधकारला समेमटएको छ ।
3. खाद्य स्वच्छता सबैको सरोकारः हामम सबैको
र्ुममका बराबर
खाद्य
स्वच्छिा
खाद्य स्वच्छिा
सम्बक्तन्ध ज्ञार्न
स्वच्छ अभ्यास/बामर्नहरु
स्वच्छ मोर्नबृमि
6. खाद्य स्वच्छताः उपभोग गररर्ने खाद्य पदाथव वा खाद्य
पदाथव उत्पादर्न, प्रशोधर्न, भन्डारण, पररवहर्न गदाव
प्रयोग गररर्ने पदाथवहरुको कारणले उपभोक्ताको
स्वास्थ्यलामा ित्काल वा कालान्तर मा क
ु र्नै पमर्न
र्नकारात्मक असर र्नपर्ने अवस्था।
7. खाद्य स्वच्छिा िथा गुणस्तर कायम गर्ने सम्बन्धमा मबमभन्न
पक्षहरुको भुममका
• उत्पादकको भुममकााः गुणस्तरीय उत्पादर्न, लेवलमा
आवस्यक मववरण, त्रुमटपुणव उत्पादर्न/सेवामा Recall/क्षमिपुमिव
को व्यवस्था।
• आयािकिाव/मर्नयाविकिावको भुममका
• संचयकिावको भुममका
• मबक्र
े िाको भुममका
• अमधकारकममव/मममिया/र्नागररक समाजको भुममका
• सरकारको भुममका
• उपभोक्ताको भुममका
8. • उपर्ोक्ताको र्ूममकाः- उपभोक्तालेगुणस्तरीय एवम् पुरा
पररमाणमा वस्तु िथा सेवा प्राप्त गर्ने संवैधार्नद्धारा प्रत्याभूि
अमधकारअर्नुभुमिका मर्नममि किवव्य, मजम्मेवारी र दामयत्व
िथा सचेि उपभोक्ताको भूममका पमर्न मर्नवावह गर्नुवपर्ने हुन्छ।
• वस्तु िथा सेवा खररद गदावका बखि वस्तुको अमधकिम् खुद्रा
मुल्य, उपयोग गर्ने म्याद, वस्तुको सामान्य अवस्था जस्ता
आधारभूि क
ु राहरुका बारेमा ख्याल राख्र्नुपर्ने हुन्छ।
• बजारमा भएका वा हुर्न सक्ने उपभोक्ता अमधकार मवरुद्दका
अवाक्तन्छि कामकारबाहीका सचेि वा सजग उपभोक्ताका
हैमसयिले मर्नयमर्न मर्नकायला जार्नकारी गराउर्नु पदवछ ।
10. खररद गदाभः दु वा सो भन्दा बमि खाद्यान्न बाट
बर्नेको खाद्य सामामि लेवल हेरेर मात्र मकन्छ...
लेवलमा क
े हेछव ????
१.उत्पादर्न मममि, उपभोग्य मममि, भण्डारण गर्ने
िररका
२. खाद्य पदाथवको सममश्रण
३. आफ
ु ला क
ु र्नै बस्तुदेक्तख एलमजव भए खाद्य पदाथवमा
त्यस्तो बस्तु भए र्नभएको
11. खररद गरर प्रयोग गर्नभ थामलसक
े को खाद्यान्न मा
शंका लागेमाः
मबक्र
े िाला शंका लाग्नुको कारण समहि सचेि
गराउँछ, ममलेसम्म त्यस्तो खाद्यान्न मफिाव गछव ।
सम्बक्तन्धि मर्नकायमा शंका लाग्नुको कारण समहि
जार्नकारर गराउँछ, आवस्यक देखेमा उजुरर गछव ।
कसैसंग ररमसइमव साध्नको लामग अर्नावस्यक उजुर
बाजुर झमेला गदैर्न।
Notas del editor
The instructor warms up the audience showing the different food safety issues.