SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 205
Maligayang Pagdalo
upang Matuto at
mag-enjoy sa
Filipino
GRAMATIKA VS
MASINING NA
PAGPAPAHAYAG
1. Ayon sa kanya ang
Wika ay may estilong
frozen.
Sagot:
2. Ayon sa kanya
Tayutay ang kadalasang
gamit upang mapaganda
ang anumang pahayag.
Sagot:
3. Ano ang
Salawikain?
Sagot:
4. Ano ang
Idyoma?
Sagot:
5. Ito’y salita o isang
pahayag na hindi
ordinaryo o
pangkaraniwang salita ?
Sagot:
6. Anong uri ng
tayutay ang “Ang
ugali niya’y kawangis
ng asong ulol”?
Sagot:
7. Anong uri ng
tayutay ang
Personipikasyon”?
Sagot:
8. Anong uri ng
tayutay ang Huwag na
huwag kang tutuntong
sa aming hagdan”?
Sagot:
9. Anong uri ng tayutay ang
Ang pagtukoy sa isang salita
o pahayag upang katawanin
ang isang bagay o
pangalan?
Sagot:
10. Anong uri ng tayutay
ang “Ang Dapat nating
igalang ang puting
buhok”?
Sagot:
Panuto
Magbigay ng mga
halimbawa sa mga
sumusunod pahayag.
Mayroon lamang 60
Segundo upang
makapagbigay ng
sagot.
Ibigay mo Na!
Magbigay ng
limang
halimbawa ng
salawikain.
Ibigay mo Na!
Ibigay mo Na!
Magbigay ng 3 na
halimbawa ng
sawikain.
Ibigay mo Na!
Ibigay mo Na!
Magbigay ng 8 na
halimbawa ng
Idyoma.
Ibigay mo Na!
Ibigay mo Na!
Magbigay ng 3 na
halimbawa ng
Kasabihan.
Ibigay mo Na!
Ibigay mo Na!
Magbigay ng 10
uri ng Tayutay
Ibigay mo Na!
Ibigay mo Na!
Magbigay ng 2 na
halimbawa ng
Pagwawangis
Ibigay mo Na!
Ibigay mo Na!
Magbigay ng 4 na
halimbawa ng
Pag-
uyam/Ironya
Ibigay mo Na!
Ibigay mo Na!
Magbigay ng 4 na
halimbawa ng
Hiperbole/
Eksaherasyon
Ibigay mo Na!
Ibigay mo Na!
Magbigay ng 4 na
halimbawa ng
Onomatopeya
Gramatika vs.
Masining na
Pagpapahayag
LAYUNIN
a. Mapabuti at maiangat ang kakayahang komunikatibo ng mga
magaaral nang may tama at angkop na gamit ng mga salita;
b. Mapalawak ang kaalaman at maisagawa ang mga kasanayang
pambalarila sa pakikipagtalastasan;
c. Magamit ang kasanayan sa pag-unawa, pagpapakahulugan,
pagsusuri, at pagbibigay-halaga sa tama at angkop na gamit ng mga
salita sa iba’t ibang paraan;
d. Makasulat nang maayos at mahusay na komposisyon nang may
tama at angkop na gamit ng mga salita;
e. Makapagpahayag ng mga kaisipan at pananaw sa pamaraang
malinaw, wasto at mabisa.
RETORIKA GRAMATIKA
RETORIKA-
Nagbibigay-linaw,
bisa at kagandahan
sa pahayag.
GRAMATIKA-
Nagdudulot ng
kawastuhan sa
pahayag.
Ang retorika ay may
tungkuling pagandahin
at patimyasin ang isang
pahayag
RETORIKA
Ang pag-uugnayan ng mga salita
sa parirala, sugnay at
pangungusap ng pahayag; mga
tamang panuring, mga pang
ugnay, mga pokus ng pandiwa at
iba pa para sa kaisahan at
kakipilan ng mga pangungusap ay
naibibigay rin ng gramatika.
GRAMATIKA
RETORIKA GRAMATIKA
Nababawasan ang kalinawan at pagiging
kaakit-akit ng isang pahayag kung hindi
wasto ang tungkulin at ugnayan ng mga
salita. Samakatuwid, ang relasyon ng
balarila/gramatika at retorika ay
napakahalaga upang makamit ang mabisang
pagpapahayag.
Tamang pag-uugnayan ng
mga salita sa isang pahayag
upang makabuo ng malinaw
na kaisipan o ideya.
Tamang
paggamit ng
salita.
⚫Pag-aaral ng
anyo uri ng
mga salita.
1
.Pag-aaralng anyo uri ng mga salita
⚫.Kung may kabatiran sa pagpapalawak ng
mga salita, nagkakaroon ng
pagkakataong makapili at makagamit ng
isang angkop na salita.
1
.Pag-aaralng anyo uri ng mga salita
Halimbawa:
B. Sindlan niya ng mga pinamili ang bag.
MALAKAS
Halimbawa:
Siniliran niya ng mga pinamili ang bag.
MAHINA
⚫.Ang maling gamit ng salita ay maaaring makabawas sa kalinawan ng
pagpapahayag at nakapagpapamali sa isang pahayag.mayroong salitang
magkasing-anyo o magka- uri subalit may tiyak at ibang
pinaggagamitan.
Halimbawa: magkaiba ang gamit ng tingin, titig, tanaw, sulyap.
A.
B.
C.
D.
Tingin
Titig
Tanaw
Sulyap
- mababaw na pagbibigay-pansin
- matagal na tingin,may diwa ng pagsusuri.
- pagbibigay-pansin sa isang bagay na malayo.
- panakaw na tingin
2. Tamang Paggamit ng Salita
⚫Ang wastong pagkaka-ugnay ng mga
salita ay nakakatulong upang maging
maayos ang pagpapahayag.
B. Nanaog ng bahay ang mga bata..
(Pinabuti)
3. Tamang Pag-uugnayan ng mga Salita
3. Tamang Pag-uugnayan ng mga Salita
Halimbawa:
- ang gamit at katuturan ng mga salita ng
magkakasingkahulugan ay di-dapat ipagkamali sa
isa’t isa.
Bumaba ng bahay ang mga bata. MAHINA
Halimbawa:
Nanaog ng bahay ang mga bata. Pinabuti
Bahagi ng pananalita/panalita (Part of speech),
o kauriang panleksiko, ay isang lingguwistikong
kaurian ng
mga salita na pangkalahatang binibigyang
kahulugan sa pamamagitan ng sintaktiko at
morpolohikong asal ng bahaging panleksikong
tinutukoy.
⚫May sampung bahagi ng pananalita.
Ang mga ito ay pangngalan, panghalip,
pandiwa, pang-uri, pang-abay,
pantukoy, pangatnig, pang-ukol,
pang-angkop at pandamdam.
(Balarilang Wikang Pambansa(1939;1944) ni LopeK.
Santos)
1.Mga Nominal
a. Pangngalan(noun) - mgasalitang nagsasaad
ng pangalan ng tao, hayop, bagay, pook, katangian,
pangyayari, atbp.
b. Panghalip (pronoun) - mga salitang panghahali
sa pangngalan
2.Pandiwa (verb) - mga salitang nagsasaad ng
kilos o nagbibigay-buhay sa isang lipon ng mga
salita
Mga panuring (mga modifier)
a. Pang-uri (adjective) - mga salitang
nagbibigay-turing o naglalarawan sa
pangngalan at panghalip
b. Pang-abay (adverb) - mga salitang
nagbibigay-turing o naglalarawan sa pandiwa,
pang-uri at kapwa nito pang-abay
1. Mga Pang-ugnay (Connectives)
a.Pangatnig (conjunction) -mga salitangnag-
uugnay ng dalawang salita, parirala o sugnay
b.Pang-angkop(ligature) -mga katagang
nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan
c.Pang-ukol (preposition) - mga salitang nag-uugnay
sa isang pangngalan sa iba pang salita
2.Mga Pananda (Markers)
a.Pantukoy(article/determiner) - mgasalitang
laging nangunguna sa pangngalan o panghalip
b.PangawingoPangawil (linking ocopulative) -
salitang nagkakawing ng paksa (o simuno) at
panaguri
Pang-ugnay (ito ay mga salitang
nagpapakita ng relasyon ng dalawang yunit
sa pangungusap,maaaring salita,dalawang
parirala o ng dalawang sugnay.
Pang-ugnay
⚫Pandamdam (interjection) mga
salitang nagsasaad ng matinding
damdamin.
Pandamdam
⚫ito ay kataga o salitang nag-uugnay sa pangngalan o
panghalip sa ibang salita sa pangungusap.
sa para sa ayon
parakay tungkol sa na may
Halimbawa:
Ang kanyang nilutong tinola ay parasa kanyang
asawa at mga anak.
PANG-UKOL (preposition)
⚫Nagpapakita ng kinalalagyan o patutunguhan ng isang bagay.
Halimbawa:
Ang pera ay nasaloob ng kuwarto ni Coby.
⚫Upang ipakita ang dahilan o pagmamay-ari. Halimbawa:
Ang bagong damit ay parakay Lita.
⚫Ang layon ng pang-ukol ay maaaring pangngalan o panghalip.
Halimbawa:
Ang kanyang talumpati ay parasakababaihan.
Mga Gamit ng Pang-ukol
⚫Ito ang tawag sa mga kataga o salitang
naguugnay sa dalawang salita, parirala o sugnay
na pinagsusunod-sunod sa pangungusap:
PANGATNIG (Conjunction)
at pati
saka
ngunit kung
dahil sa
o ni maging subalit
bago upang sana
sapagkat
⚫Dalawang salitang pinag-ugnay
Halimbawa:
Ang langis sakatubig ay hindi mapagsama.
⚫Dalawang pariralang pinag-ugnay
Halimbawa:
Ang paglalaba ng damit at paglilinis ng
bahay ang kanyang hanapbuhay.
Gamit ng Pangatnig
1.Panimbang -Ito ay nag-uugnay ng dalawang salita,
parirala, o sugnay.
atsaka pati ngunit maging
datapuwat subalit
Halimbawa:
Gusto niyang bumili ng damit, ngunit wala
siyang pera. Naglinis muna si Hannah, saka siya
nagluto.
Uri ng Pangatnig
2. Pantulong -Ito ay nag-uugnay ng di-magkapantay na salita,
parirala o sugnay.
kung kapag upang para nang sapagkat
dahil sa
Halimbawa:
Nag-trabaho siya ng mabuti, paramakabili siya ng damit.
Umasenso ang kanyang buhay, dahil sa kanyang pagsisikap.
Uri ng Pangatnig
⚫Ito ay ang salitang nag-uugnay sa
panuring at salitang tinuturingan.
⚫Tatlo ang pang-angkop na
ginagamit: na, -g, at -ng.
PANG-ANGKOP (Ligatures)
⚫Inilalagay ang na sa pagitan ng salitang
naglalarawan at inilalarawan na ang nauuna'y
nagtatapos sa katinig maliban sa n.
Halimbawa:
masarap na pagkain, malinis na
bahay, masinop na tao, maayos na
pamumuhay.
Wastong Paggamit ng Pang-angkop
 Ikinakabit ang -g sa nauunang salitang
nagtatapos sa letrang n sa magkasunod
na salitang naglalarawan at
inilalarawan.
Halimbawa:
Mahinahong pakikipag-usap,
maalinsangang lugar,
Wastong Paggamit ng Pang-angkop
 Ikinakabit ang -g sa nauunang salitang
nagtatapos sa letrang n sa magkasunod
na salitang naglalarawan at
inilalarawan.
Halimbawa:
Mahinahong pakikipag-usap,
Maalinsangang lugar
Wastong Paggamit ng Pang-angkop
⚫Ikinakabit ang -ng sa nauunang salitang
nagtatapos sa patinig (a, e, i, o, u) sa
magkasunod na salitang naglalarawan at
inilalarawan.
Halimbawa:
bagong bayani, mabuting anak,
masayang naglalaro.
Wastong Paggamit ng Pang-angkop
WASTONG GAMIT
NG MGA SALITA
NG AT NANG
Dalawang kataga na maaaring
makasira sa global na diwa ng
pangungusap. Maaari rin
naming di makasira kung ang
pagbabatayan ay ang tunog
ng mga katagang ito.
1. Nang
 Ginagamit bilang pangatnig sa mga hugnayang pangungusap;
katumbas ng when sa Ingles.
Halimbawa:
Tulog na ang mga anak nang dumating ang kanilang
ina.
 Ginagamit sa gitna ng dalawang salitang-ugat na inuulit.
Halimbawa:
tapon nang tapon
1. Nang
⚫Bilang salitang nangangahulugan din ng “para”o
“upang” .
Halimabawa:
Sumulat ka nang sumulat ng mga
kuwento nang manalo ka sa patimpalak.
1. Nang
⚫Ginagamit bilang pangatnig sa mga hugnayang
pangungusap; bilang panimula ng katulong na
sugnay o sugnay na di makapag-iisa.
Halimbawa:
Nang siya’y umalis, dumating ang
panauhin.
1. Nang
⚫Ginagamit bilang pangatnig sa mga hugnayang
pangungusap; bilang panimula ng katulong na
sugnay.
Halimbawa:
Maghugas ka ng pinggan nang makakain
na kayo.
2. NG
⚫Ginagamit kung ang susunod na salita sa loob ng
pangungusap ay PANGGALAN. Ang ng ay sinusundan
ng pangngalan (halimbawa: ng bahay) at siyang
naginging tuwirang layon ng pangungusap.
Halimbawa:
Ang bata ay bumuli ng tinapay.
pangngalan
Tuwirang layon
2. NG
Halimbawa:
Ang lolo ay kumakain ng prutas
araw araw.
pangngalan
Tuwirang layon
2. NG
⚫Ang ng ay nagsisilbi ring pang-angkop sa
pagitan ng 2 salita kung ang sinusundan
nitong salita ay nagtatapos sa patinig at ang
sumusunod na salita ay pangngalan o iba
pang bahagi ng pananalita maliban sa
pandiwa.
2. NG
Halimbawa:
Batang babae.
Inang mabait
Lalaking duwag
pangngalan
Pang-uri
Pang-angkop dahil ang sumunod ay hindi pandiwa
2. NG
⚫Ang ng nagsisilbi namang panghalip na
pamanggit kung ang sumusunod na salita ay
isang pandiwa. Sa pagiging panghalip na
pamanggit, ito ay nagsisilbing simuno ng
pangungusap ngunit nasa uring sugnay na
di makapag-iisa.
2. NG
Halimbawa:
Ang batang nahulog ay nagkasakit.
Ang pangungusap ay binubuo ng dalawang sugnay
1. Sugnay na nakapag-iisa. Ang bata ay nagkasakit.
2. Sugnay na di nakapag-iisa- ng nahulog
Panaguring pandiwa
Panghalip na pamanggit na naging
simuno ng pangungusap
2. NG
⚫Iba pang gamit ng NG
⚫Ginagamit ang ng bilang pananda ng aktor o
tagaganap ng pandiwa. Halimbawa:
Tinulungan ng dalaga ang kanyang
lola sa pagtawid.
2. NG
⚫Ginagamit ang ng kapag nagsasaad ng
pagmamay-ari ng isang bagay o katangian.
Halimbawa:
Ang boses ng bayan ang dapat na mananaig.
2. NG
⚫Ginagamit bilang pantukoy
Halimbawa:
Maluwag ang looban ng simbahan.
⚫Ginagamit bilang pang-ukol na ang katumbas at tamang
pagkaka- ugnay ng mga salita sa isang pahayag upang makabuo
ng malinaw na kaisipan o diwa.
Halimbawa:
Pinalo niya ng kahoy ang magnanakaw.
MAY AT
MAYROON
1. MAY
Ginagamit ang katagang ito sa loob ng
pangungusap kung ang salitang sinusundan dito
ay bahagi ng pananalita, sa at mga, maliban sa
panghalip na panao. Ang katagang ito sa ganang
sarili kung nag-iisa ay walang kahulugan ngunit
kapag napasa sa mga salita sa loob ng
pangungusap ito’y nagkakaroon ng kahulugan.
1. MAY
⚫Halimbawa:
Ang Pilipinas sa ngayon ay may problemang
pampamahalalaan.
Ang mga magulang ay may matinding
suliranin sa mga anak.
panggalan
Pang-uri
1. MAY
⚫Halimbawa:
 May kahapon na dumating na dadalo sa
seminar.
 Kapuna-punang sa kasalukuyan ay may
mga mag-aaral na para bang wala sa loob
ang pag-aaral..
pang-abay
kataga
1. MAY
⚫Halimbawa:
 Kagabi, naramdaman kong may
lumalakad sa bubungan.
 Sa padala ko ay may para sa iyo.
pandiwa
kataga
1. MAY
⚫Ginagamit kapag sinusundan ng pantukoy.
Halimbawa:
May mga panoorin sapatyo ng simbahan.
⚫Ginagamit kapag sinusundan ng pang-ukol na sa.
Halimbawa:
May sa daga ang anak mong iyan.
pantukoy
2. Mayroon
⚫Ginagamit kung sinusundan ng panghalip.
Halimbawa:
Mayroon kayong libreng gamot sa
baranggay.
⚫Ginagamit kung sinusundan ng kataga.(po, pa, din,
rin) Halimbawa:
Mayroon po kaming ipagtatapat sa inyo.
2. Mayroon
Ginagamit ang mayroon bilang panagot sa isang
tanong.
Halimbawa:
May pera ka ba? Mayroon.
⚫Ginagamit kung nanganghulugan ng pagka-maykaya o
mayaman. Halimbawa:
Ang mga Malate ay mayroon sa probinsya
ng Bicol.
Kong at
Kung
1. kong
Ginagamit kung nagsasaad ng pag-aari.
Hindi ito maaaring gamitin bilang panimula ng
pangugusap.
Isinasaad din ang kilos ay ginawa mismo ng katawan.
Halimbawa:
Matagal kong pinagmasdan ang kanyang mukhang
napakaamo ibig kong bumili ng bagong damit.
1. kong
⚫Ginagamit bilang panghalip panao na ko at ng.
Halimbawa:
Ang tangi kong hangad ngayong taon ay
ang makapasa
sa L.E.T.
2. kung
⚫Ito ay maaaring gamitin na panimula ng
pangungusap sa diwa ng pangungusap ito ay
nagsasaad ng pag-aalinlangan o pasubali. Ang
katagang ito ay kilos na hindi ikinikilos ng
katawan ngunit sa Ingles ang katumbas ay if.
Ginagamit din ang kung sa hugnayang
pangungusap.
2. kung
⚫Halimbawa:
(if)- kung wala kang magandang sasabihin
sa kapwa huwag ka na lamang magsalita.
Uunlad pa rin ang bansa natin kung
magtutulungan ang bawat isa.
Hugnayang pangungusap na may
Pasubali.
RAW
AT DAW
1. RAW
RAW- ito ang ginagamit kung ang salitang
sinusundan ay nagtatapos sa patinig at sa
malapatinig na w at y. Nagpapahiwatig ito
ng kahulugang walang katiyakan.
Halimbawa:
Ang tao raw na matalino ay malayo ang
mararating.
1. RAW
Halimbawa:
Nakakapanghinayang isipin na ang mga
punongkahoy raw sa bundok Cordillas ay unti-
unting na ring nauubos
2. DAW
Ito ay ginagamit tulad ng raw kung ang
pangungusap ay nagsasaad ng walang katiyakan.
Sa loob ng pangungusap ginagamitan ito kung
ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig
maliban sa W at Y.
2. DAW
Halimbawa:
Ayon sa mga dalubwika, umunlad man ang
globalisasyon, may katiyakan daw na ang
Pilipinas ay di maiiwan.
Karapatan daw ng taong-bayan ang magtanong
sa sinuman, sa ikaalam ng katotohanan.
din/daw
DAW
⚫Ginagamit kung ang salitang
sinusundan ay nagtatapos sa katinig
maliban sa w at y.
Halimbawa:
Magpapatingin daw siya sa doktor
ngayon.
rin/raw
RIN/RAW
⚫Ginagamit kung ang salitang
sinusundan ay nagtatapos sa patinig at
malapatinig na w at y.
Halimbawa:
Ikaw raw ay makakasama sa bakasyon
patungong Baguio. May handa raw
tayo sa darating na kaarawan ni tatay.
SINA
AT SILA
sINA
⚫Ginagamit kapag ito ay sinusundan ng
mga pangngalan na tinutukoy sa
pangungusap.
Halimbawa:
Naglilinis sina Gel at Lissette ng
bahay.
Sila
⚫Ginagamit
bilang panghalip na panao; katumbas
ng they sa Ingles.
Halimbawa:
Umalis na sila kanina pang
umaga.
Pinto/
Pintuan
Pinto
⚫Ginagamit bilang bahagi ng daanan na
isinasara at ibinubukas. Halimbawa:
Isinasara niya ang pinto upang
hindi makapasok ang magnanakaw.
Pintuan
⚫Ginagamit bilang
kinalalagyan ng pinto.
Halimbawa:
Hindi pa napipinturahan ang
pinto sa pintuan.
Pahiran/
Pahirin
pahiran
⚫Lagyan ng isang bagay sa pamamagitan
ng pamunas o sa pamamagitan ng
kamay.
Halimbawa:
Pahiran mo ng langis ang
natutuyo mong balat.
pahirin
⚫Alisin sa pamamagitan ng pamunas o
sa pamamagitan ng kamay.
Halimbawa:
Pahirin mo ang natapon na tubig sa sahig.
Subukin/
Subukan
Subukin
⚫May bagay na nais patunayan “to try”.
Halimbawa:
Subukin mong gumamit ng Ariel
sa paglalaba.
Subukan
⚫May mga bagay na tinitingnan
nang palihim. Halimbawa:
Subukan mo kung ano ang
ginagawa niya sa aklatan.
Iwan/
Ewan
Iwan
⚫Nangangahulugan ito ng paglisan o
pag-alis ng isang tao sa isang lugar
malayo man o malapit.
Halimbawa:
Iwan mo siya kung kinakailangan.
Bakit ba nais mo akong iwan tuwina?
EWAN
⚫Maaring mangahulugan ng isang
ekspresyon na may pahiwatig ng
pagkainis.
Halimbawa:
Ay! Ewan.
Ewan ko sa’yo. Makulit ka.
Nila/
Nina
Nila
⚫ Salitang panghalip na kumakatawan sa
marami o grupo ng mga tao. Kung ginagamit
sa loob ng pangungusap hindi na sinusundan
ng pangngalan ng tao.
Halimbawa:
Siya man ay naging kaibigan nila nang
magbakasyon sila sa Baguio.
Nila
Halimbawa:
Binigyan nila ng regalo ang nanay na
nagdaos ng ikawalumpong kaarawan.
Nina
Salitang pantukoy na maramihan na
kung isinulat ay dinudugtungan ng
pangalan ng tao.
Halimbawa:
Kami ay namasyal nina Jun at Rose sa
mga matanawing lugar ng Bohol.
Nina
Halimbawa:
Ganun na lamang ang pagpupuyagi
nina mama’t at papa na kaming
magkakapatid ay makapagtapos ng
pag-aaral.
⚫Tumutukoysapariralangisaatisapa.
hindiitoinuulitnasalitanadapatlagyanng
gitllingsapagitandahilmaykatangiangat
sapagitannginuulitnasalitangisa.
Inilalagayangkudlitupangmapasamasa
unangsalitaangat.
Isa’tisa
⚫Halimbawa:
-Isa’t-isangnagdatingansabahayangmga
panauhin.
-Tuwang-tuwaakonaisa’tisaaymay
regalo.
Isa’tisa
⚫Tumutukoy sa pariralang iba at iba.
Tulad ng isa’t isa di ito giniigitlingan
dahil sa pagitan ng inulit na salitang
iba ay may katagang at. Isinama rin
sa unang salita ang at, kudlit ng
ipinalit sa a.
IBA’TIBA
⚫Halimbawa:
 Ang mga pahayag niya’y iba’t iba
kayat nakakapag-alinlangan.
 Iba’t iba ang binibili ko sa
palengke.
IBA’TIBA
⚫Nilalagyan ito ng gitling dahil inuulit
ang salita iba. Batay sa tuntunin kung
may kahulugan ang kaputol na salita
dapat na ito’y gitlingan sa pagitan ng
dalawang magkaparehong salita
kung paghihiwalayin.
Ibang-iba
⚫Halimbawa:
 Ibang-iba siya sa kanyang kapatid
sa pag-uugali at talion.
 Ibang-iba siya sa dati sa kanyang
ikinikilos.
Ibang-iba
⚫Ginigitlingan ang salitang ito kung
ginagamit sa loob ng pangungusap
bilang pang-uri. Ika nga’y kung
inilalarawan nito ang isang bagay.
Sari-sari
⚫Halimbawa
Ang itinayo ni nanay nang mag-retire
ay isang sari-sari store.
Sari-sari
⚫Ang salitang ito ay hindi ginigitlingan
kung ang tinutukoy mismo ay
panggalan o mga bagay-bagay na
iba-ibang klase.
Sarisari
⚫Halimbawa
Sa palengke ako bumili ng sarisari
para sa ihahanda naming sa Pista.
Sarisari
salo – salo - magkakasama at magkasabay na kumain
salusalo – isang pagtitipon o piging
halo – halo - pagsasama-sama ng mga bagay-bagay o sangkap
haluhalo – pagkaing pampalamig na may yelo
a. Mag-ingat ka kung ikaw ay
magmamaneho ng kotse.
b. Mag-ingat ka naman kapag
ikaw ay nagmamaneho ng kotse.
a. Hindi niya masabi kung Sabado
o Linggo ang dating ng mga bisita.
b. Dumarating ang mga bisita
kapag araw ng Sabado.
Ang KUNG ‘DI ay galing sa salitang kung hindi o if not sa Ingles
a. Hindi ako aalis kung ‘di tayo magsasabay.
b. Hindi ka makakapasa kung ‘di dahil sa tulong ko.
c.Kung ‘di ka dumating, malamang kanina pa sila nagsuntukan.
Ang KUNDI ay nangangahulugang maliban sa o except sa Ingles
a. Walang sinoman ang puwedeng pumasok sa sinehan kundi iyong
mga may tiket lamang.
b. Walang ibang puwedeng sumama kundi ako lang.
HABANG/ SAMANTALANG
Ginagamit ang HABANG kung ang isang kalagayan ay mahaba o walang
tiyak na hangganan
a. Kailangang matutong makibagay sa iba habang nabubuhay.
b.Habang may buhay may pag-asa.
Ginagamit ang SAMANTALA kung ang isang kalagayan ay may taning o
pansamantala lamang
a. Nakikitira ako sa bahay ng aking mga magulang samantalang wala pa
akong trabaho.
b. Mainit ang kanyang ulo samantalang hinihintay na magsiuwian ang
kanilang mga bisita.
Ginagamit din ang SAMANTALA sa pagtatambis ng dalawang kalagayan
a. Bakit ko gagawin ang lahat ng mga gawaing iyan samantalang ikaw ay
tila prinsesang nakaupo lamang?
b. Ang iba ay nagpapakasaya sa parti samantalang ang iba ay halatang
nababagot.
PAM, MAM,SIM
1. PAMPALO
2. MAMBOLA
3. SIMPUTI
PAN, MAN,SIN
1. PANLIMA
2. MANDAYA
3. SINTIGAS
PANG, MANG,SING
1. PANG-ALIS
2. MANGHAKOT
3. SINGKAPAL
Kalilinis lang namin ng bahay
nang siya ay dumating.
Nakasusulat ng talumpati ayon
sa paksang ibinigay.
Sa iyo ko natutunan kung papaano
magmahal.
Sa’yo ko natutunan kung papaano
magmahal.
Ang bag na iyan ay sa akin.
Ang bag na iyan ay sa’kin.
Tanggapin ninyo ang regalong ito.
Tanggapin n’yo ang regalong ito.
Huwag n’yo na lang akong isama mamaya.
Nais na naman niyang kumain. Kumakain pa rin
siya hanggang ngayon.
Nais nilang kumain sa labas.
Ang bahay na iyan ay pagmamay- ari nina
Ana at Maria.
Kila at Kina
Walang salita na KILA.
Ang KINA ay maramihan ng kay
1. Pakidala ang laruang ito kina Anne at Brylle.
2. Mag-uusap tayo kina Vic at Mona mamaya.
IKIT at IKOT
Ginagamit ang IKIT para maipakita ang kilos
mula labas patungo sa loob.
Nakakatatlong ikit muna sila bago natunton ang daan patungo sa
loob ng kuweba.
Ginagamit ang IKOT para maipakita ang kilos
mula loob patungo sa labas.
Paikot-ikot sila sa loob ng tunnel bago sila tuluyang nakalabas.
ang DAHIL ay ginagamit bilang pangatnig
a. Hindi ako nakapasok dahil sumakit ang aking ulo.
b. Masaya ako dahil may nagpapasaya sa akin.
c. Umiiyak ang bata dahil pinagalitan siya ng kanyang ate.
ang DAHILAN ay ginagamit bilang pangngalan
a. Hindi ko alam ang dahilan ng kanyang pagkakasakit.
b. May mga dahilan kung bakit tayo nasasaktan.
c. Kabiguan ang dahilan ng kanyang kamatayan.
ang DAHIL SA/ DAHIL KAY ay ginagamit bilang
pang-ukol
a. Ang dating magkakaibigan ay nagtatalo dahil sa tsismis.
b. Pinagalitan ako ng guro kanina dahil kay Vina.
c. Sumakit ang aking ulo dahil sa ulan.
IBAYAD/IPAGBAYAD
Ibayad - pagbibigay ng bagay bilang kabayaran
a. Isandaang piso ang ibabayad ko sa iyo.
b. Dahil ako ay hindi pa kumikita, titulo ng aking lupa ang ibabayad ko
sa iyo.
Ipagbayad - pagbabayad para sa ibang tao
a. Ipagbayad mo muna ako sa sine. Babayaran kita bukas.
b. Ipagbayad mo na rin kami. Masyadong mataas ang pila.
SUBUKIN/SUBUKAN
Subukin - pagkilatis, to test , to try sa Ingles
a. Huwag n’yo akong subukin.
b.Susubukin ko ang bagong labas na model ng kompyuter na
kasalukuyang inaanunsyo sa telebisyon.
Subukan - pagtingin nang palihim, to spy sa Ingles
a. Ibig kong subukan ang ginagawa ng mga katulong kapag wala ang
kanilang mga amo.
b. Subukan mo si Ana sa kuwarto na hindi ka nakagagawa ng kahit na
kaunting kaluskos na maaari niyang ikagulat.
HATIIN/HATIAN
Hatiin – to divide , partihin
a. Hatiin mo sa anim ang egg pie.
b. Ang natitirang pagkain ay hatiin ninyong magkakapatid.
Hatian - to share, ibahagi
a. Hatian mo siya ng iyong burger.
b. Hatian mo ng iyong baon ang batang pulubi.
INIWAN/INIWANAN
Iniwan - to leave something or somebody – huwag isali o isama
a. Iniwan ni Ana ang kotse sa garahe.
b. Ang hindi dumating sa tamang oras ay iniwan na nila.
Iniwanan - to leave something to somebody , nagbigay
a. Iniwanan ko na sila ng panggastos habang ako ay wala.
b. Ang batang pulubi ay iniwanan ko ng pagkain.
OPERAHIN/OPERAHAN
Operahin- tumutukoy sa tiyak na bahagi ng katawan na titistisin
a. Ooperahin ang tiyan ni Ana sa Lunes.
b. Sira na ang iyong kanang mata kaya marapat lamang na ito ay
operahin.
Operahan - tumutukoy sa taong sasailalim sa pagtitistis
a. Si Rey ang ooperahan bukas.
b. Kahit labag sa loob ko, pumapayag na akong operahan si Inay.
WALISIN/WALISAN
Walisin - to sweep the dirt
tumutukoy sa mga bagay na aalisin o lilinisin
a. Walisin mo ang mga dahon sa bakuran.
b. Ang mga basura sa kalye ay walisin mo.
Walisan - to sweep the place , tumutukoy sa lugar
a. Walisan mo ang bakuran.
b. Sa dami ng mga basurang dala ng bagyong Yolanda, kinakailangan na
talagang walisan ang mga kalye.
NABASAG/BINASAG
BUMILI/MAGBILI
Bumili - to buy
a. Ang ina ng bata ay bumili ng insurance sa akin.
b. Bumili ng tsokolate ang aking kaklase.
Nabasag - tumutukoy sa kilos na hindi sinadya o hindi ginusto
a. Umiiyak ang bata dahil nabasag niya ang plorera.
b. Nagmamadali siyang maghugas kaya nabasag niya ang mamahaling
baso.
Binasag - tumutukoy sa kilos na sinadya o ginusto
a. Galit na galit na binasag ng lalaki ang salamin ng kotse.
b. Binasag ni Tatay ang mga baso nang nag-away sila ni Nanay.
Magbili - to sell
a. Trabaho ng ina ng bata ang magbili ng insurance.
b. Ang aking kaklase ay mahilig magbili ng tsokolate tuwing tanghalian.
PAHIRIN o PAHIRAN/ PUNASIN o PUNASAN
SUNDIN/SUNDAN
Sundin - to obey , pagsunod sa payo o pangaral
a. Sundin mo ang sinasabi ng iyong mga magulang.
a. Dapat ay lagi mong sundin ang sinasabi ng mga mas nakatatanda
sa’yo.
Sundan - to follow, gayahin o pumunta sa pinupuntahan ng iba
a. Sundan mo siya at baka maligaw.
b. Sundan mo ang kabayanihang ginawa ng ating mga ninuno.
Pahirin at Punasin – nangangahulugang alisin o tanggalin
a. Pahirin mo ang luha sa iyong mga mata.
b. Punasin mo ang pawis sa iyong likod.
Pahiran at Punasan – nangangahulugang lagyan
a. Pahiran mo ng palaman ang tinapay.
b. Punasan mo ng alkohol ang iyong mga binti.
KUMUHA/MANGUHA
AGAWAN/AGAWIN
Agawan - sinusundan ng pang-ukol na NG
a. Huwag mong agawan ng laruan ang bata.
b. Ang bata ay huwag mong agawan ng laruan.
Kumuha- to get
a. Kumuha ka ng pera sa aking pitaka.
b. Ang mga bata ay kumuha ng kanin sa kaldero.
Manguha - to collect, to gather
a. Nanguha ng kabibe ang mga bata sa dalampasigan.
b. Ang mga bata ay nanguha ng impormasyon sa internet.
Agawin - sinusundan ng pantukoy na ANG
a. Huwag mong agawin ang aking minamahal.
b. Maling agawin ang mga bagay na hindi mo pagmamay-ari.
Abutin - sinusundan ng pantukoy na ANG
a. Magsikap kang abutin ang iyong mga pangarap sa buhay.
b. Hindi madaling abutin ang iyong mga pangarap.
HAGIS /IHAGIS
Hagis - ginagamit bilang pangngalan o noun
a. Ang hagis ng bola ay napakataas.
IHAGIS - ginagamit bilang pandiwa o verb
a. Ihagis mo ang bola.
ABUTAN/ABUTIN
Abutan - sinusundan ng pang-ukol na NG
a. Huwag mong abutan ng pera ang batang namamalimos..
b. Bawal kang abutan ng gabi sa daan.
BILHAN /BILHIN
Bilhan - sinusundan ng pang-ukol na NG
a. Marapat lamang na bilhan mo ng bagong damit ang mga bata.
b. Bilhan mo ng pagkain ang mga mananahi.
Bilhin - sinusundan ng pantukoy na ANG
a. Bilhin mo ang relo na iyon.
b. Huwag mong bilhin ang inilalako ng taong iyan.
PUSPUSAN/PUSPUSIN
Puspusin - pandiwang nangangahulugang pagkalooban
a.Mabait ang mag-asawang iyan. Nawa’y puspusin ang kanilang anak
ng mga biyaya mula sa Maykapal.
Puspusan - ginagamit bilang pang-abay
a. Puspusan ang ginagawang pag-eensayo ng mga guro at batang
mamamahayag para sa gaganaping RSPC 2015.
HARAPAN /HARAPIN
HARAPAN - pangngalan
tumutukoy sa bahagi ng isang bagay
a. Maaliwalas ang harapan ng kanilang bahay.
b. Mayroon daw itinatayong bagong bahay sa harapan ng plaza.
HARAPIN - pandiwa
tumutukoy sa hindi pagtalikod sa isang sitwasyon
a. Harapin mo ang iyong mga kalaban.
b. Huwag mong talikuran ang iyong mga problema. Harapin mo ito.
NAPATAY /NAMATAY
NAPATAY - may tiyak na tao o hayop na pumaslang / sinadya
a. Napatay nila ang aking alagang aso kagabi.
b.Maraming tao ang napatay dahil sa umaatikabong bakbakan ng mga
rebelde at sundalo.
NAMATAY - kung ang isang tao ay binawian ng buhay dahil sa
sakit, katandaan o anomang dahilang hindi sinasadya
a. Namatay ang aking lolo dahil sa sakit na TB.
b. Ang matandang bangkero daw ay namatay dahil sa masamang
bangungot.
MAGSAKAY /SUMAKAY
MAGSAKAY - to load
a. Ayaw kong magsakay ng karagdagang pasahero ngayon.
b. Magsakay ka ng sampung kahon ng mangga sa kariton.
SUMAKAY - to ride
a. Ayaw kong sumakay sa sasakyan ng kaskasirong drayber.
b. Bilisan nating sumakay dahil malapit na tayong mahuli.
IWAN /EWAN ( pares minimal )
IWAN - nangangahulugang paglisan o pag-alis ng isang tao sa
isang lugar malayo man o malapit
a. Iwan mo na siya kung kinakailangan.
b. Bakit ba nais mo akong iwan tuwina?
EWAN - ekspresyong nangangahulugan ng pagkainis
a. Hay naku! Ewan ko sa iyo.
b. Ewan ! Ang kulit mo talaga.
a. Nagmamadaling inakyat ni Susan ang hagdan.
b. Mag-ingat ka at baka mahulog ka sa hagdan.
c. Ilagay mo ang hagdanan sa tapat ng bintana.
d. Ang susi ng bahay ay nakatago sa likurang
bahagi ng hagdanan.
KITA /KATA
KITA - Kapag ang isa ay siyang gaganap para sa kausap
a. Ibibili kita ng pagkain bukas.
b. Kakausapin kita.
KATA - Ginagamit kung ang dalawang nag-uusap ay
magkasamang gagawa.
a. Kata ay magsisimba bukas.
b. Maghugas kata ng pinggan sa kusina.
SILA, NILA,SINA, NINA
SILA/NILA - Panghalip na panao at hindi na susundan ng noun
a.Sila ay aalis na bukas ng gabi.
b. Nais na nilang umalis bukas ng gabi.
SINA/NINA pantukoy na maramihan na sinusundan ng noun
a.Sina Ana at Maria ay pawang magaganda.
b. Binilisan nina Ana at Maria ang paglalakad.
PANGUNGUSAP
Isang salita o lipon ng mga salita na nagsasaad ng
isang buong diwa.
Ito ay binubuo ng simuno at panaguri.
Simuno – ay siyang pinaguusapan sa pangungusap.
Panaguri – ay ang mga salitang nagsasabi tungkol sa
simuno, kung ano ang ginagawa ng simuno, o kung
ano ang nangyayari sa simuno.
Pangungusap
Kumakatawan ito sa bawat pahayag o pagsasalita
ng isang tao na nagdudulot o nagbibigay ng
kahulugan.
Halimbawa ng lipon ng mga salita:
Ang pagpapataas ng ekonomiya ay patuloy
n
a isinasagawa ng gobyerno natin.
Masarap matulog nang walang alalahanin.
Halimbawa ng isang salitang Pangungusap:
T
akbo;Lakad; Inom
Ang bawat pangungusap aymaypaksa na siyang
pinag-uusapan saloob ng pangungusap.
Sintaks – ay pag-aaral o pag-uugnay-ugnay ng mga
salita para makabuo ng mga parirala, sugnay at
pangungusap.
Semantika – ang tawag sa mensaheng ipinaaabot
nito.
May mga pangungusap na nakalantad ang paksaat
mayroon namang di lantad ang paksa.
Nauuri ang pangungusap ayon saanyo/ayos nito. Sa
pangungusap may malaking kinalaman ang gamit ng ay
dahil inilalalantad ng ay ang ayos ng pangungusap kung
ito’y;
1. Karaniwan –ang ayos ng pangungusap ay
karaniwan kung nauuna ang Panaguri at
sinusundan ng Simuno kaya’t di litaw ang ay. Ika
nga’y P – Sang balangkas ng pangungusap.
Halimbawa: P S
a. Binangungot siya kagabi kaya
namatay. P S
b. Ikinagitla ko ang balita sa televisyon.
2. Kabaligtaran –kung litaw o nakalantad ang ay sa loob
ng pangungusap ang balangkas ay S – P o nauuna ang
Simuno sinusundan ng Panaguri.
Halimbawa: S P
a. Ang balita sa telebisyon ay ikinagitla ko.
S P
b. Ang ekonomiya ng ating bansa ay patuloy na
nagbabago.
Uri ng Pangungusap ayon sa Kayarian
1. Payak – ito ang pangungusap na may iisang pinag-
uusapan na kumakatawan sa iba’t ibang anyo. Bagamat
payak may inihahatid itong mensahe.
Mga anyo ng payak na pangungusap.
a. PS – PP – payak na simuno at payak na panaguri.
Halimbawa:
Masipag na magaaral si Jose.
Matalinong bata si Jay
.
b. PS – TP – payak na simuno at tambalang panaguri.
Halimbawa:
Matalino at masipag na mag-aaral si Jose.
Mabait at mapagkakatiwalaan ang
kaibigan ko.
c. TS– PP – tambalang simuno at payak na panguri.
Halimbawa:
Kapwa Matulungin sina Jun at Lito.
Ang karukhaan at kalinisan ng loob ay
kailangan ninuman.
d. TS–TP– tambalang simuno at tambalang panguri.
Halimbawa:
Mapagkandili at maalalahanin sina mama at
papa.
Sina Pangulong Arroyo at Estrada ay mga
haligi
2. T
n
a
a
m
p
i
b
n
a
a
l
g
a
-
n
u
u
–
g
i
t
n
o
a
y
a
y
o
p
p
a
i
n
a
g
u
d
n
u
g
d
u
u
s
a
g
p
t
o
n
n
a
g
m
s
a
y
t
u
d
l
o
a
l
n
a
g
w
a
n
n
g
g
p
k
a
a
n
i
g
s
i
a
p
t
a
n
n
i
g
.
Halimbawa:
Si Luis ay mahilig mang-asar samantalang si
Lo
Unang kaisipan – Si Luis ay mahilig mang-asar.
Ikalawang kaisipan – Si Loreng ay mapagmahal.
Pangatnig – samantalang
3. H
s
u
u
g
g
n
n
a
a
y
y
n
a
a
n
m
–
a
i
t
k
o
a
p
a
a
y
g
p
-
a
i
i
n
s
a
g
u
a
n
t
g
s
u
g
s
a
n
p
a
y
n
n
a
a
b
d
i
n
i
u
m
b
a
u
k
o
a
n
p
g
a
g
i
s
-
a
i
i
s
n
a
g
. Ang
diwa ng dalawang sugnay ay makarugtong at pinaguugnay
o pinagsasama ng pangatnig.
Halimbawa:
Di malayong umunlad ang Pilipinas kung ang mga
ma
Sugnay na makapag-iisa – Di malayong umunlad
ang Pilipinas.
Sugnay na di makapag-iisa – kung ang mga
mamamayan ay
magtutulong-tulong
Pangatnig - kung
4. Langkapan – ito ay pangungusap na binubuo ng isa o
mahigit pang sugnay na makapag-iisa o sugnay na di
makapag-iisa. Ang dalawang sugnay ay may magkaugnay
diwa.
Halimbawa:
Makapapasa talaga siya at makatatamo ng
diploma kung magsisipag sa pag-aaral at
magtitiis ng hirap.
Ang 2 sugnay na makapag-iisa – Makapapasa
talaga siya at makatatamo ng diploma.
Ang 2 sugnay na di makapag-iisa – kung magsisipag
sa pag-aaral at magtitiis ng hirap.
Uri ng Pangungusap ayon sa Gamit/Tungkulin
1.Paturol – ipinahahayag ng uring ito ng pangungusap ang isang
katotohanan o kalagayan ayon sa paraan ng pagkakapahayag.
Palagiang sa tuldok tinatapos ang pangungusap na nagsasaad ng
katotohanan.
Halimbawa:
Napakagandang pamana ang edukasyon.
Totoong masaya ang buhay, may lungkot man o
ligaya.
2. Pautos – may himig ng pag-uutos ang diwa ng pangungusap.
Ang pag-uutos ay nauuri sa dalawa:
a. May paggalang sa kapwa sa tulong ng unlaping
paki o maki.
b. Pag-uutos ng walang paggalang o pasintabi.
Halimbawang A.
1. Pakiabot bg aking sapatos.
2. Makikuha ng gamit ko.
Halimbawang B.
1. Abutin mo nga ang sapatosko.
2. Kunin mo ang gamit ko.
3. Patanong – pangungusap na may himig ng pagtatanong. Tanong
4. Padamdam – ginagamitan ng tandang padamdam (!) ang
bawat pangungusap na may himig ng matinfing emosyon.
Ang tandang padmdam ay maaaring ilagay sa una o sa
hulihan ng pangungusap.
Halimbawa:
Naku po! Magilawgaw, naluluha tuloy ako.
Ayun! Siya nga ang magnanakaw!
Pangungusap na Walang Paksa
Anumang salita o lipon ng mga salita na walang simuno at panaguri
basta’t maydiwa o mensaheng ipinaaabot. Ang mensaheng
ipinaaabot aymaaaring magpakilos sakapwadahil nauunawaan ito.
Uri ng pangungusap na walang paksa
1. Eksistensyal – may bagay na umiiral sa himig/tono ng
pangungusap sa tulong ng katagang may o mayroon. Na kahit
dalawa o tatlong mga salita ang ginagamit may diwang
ipinaaabot.
Halimbawa:
May tumatakbo.
May dumating.
Mayroong panauhin.
Mayroong napapaayon.
2. Sambitla – ito’y isa o dalawang pantig ng salita na
nagpapaabot ng diwa/kaisipan. Kadalasan isang ekspresyon
ang pahayag.
Halimbawa:
Yehe!
Y
ahoo!
Wow!
Walastik!
3. Penomenal – Nagsasaad ng panahon na kahit ito lamang
sapat upang
ang banggitin, may diwa nang ipinaaabot na
mabigyang kahulugan ang pahayag.
Halimbawa:
Samakalawa; Bukas;Salinggo; Mayamaya
4. Pagtawag – ang pagbanggit o kaya’y pagtawag sa pangalan
ng isang tao ay may sapat na kahulugang ipinaabot. Ang
tinawagan ay agad lalapit dahil baka may iuutos ang
tumawag.
Halimbawa:
Luis!; Maria!; bunso!
5. Paghanga – ito’y parang ekspresyon na nagpapahayag ng
paghanga.
Halimbawa:
Ang ganda nya!
Ang talino mo!
Galing!
6. Pautos – Salitang pautos na kahit nag-iisa ay may ipinaaabot na
diwa o mensahe kaya’t di pwedeng di sundin
lalo na kungang pagkakasabi ay medyo
madiin.
Halimbawa:
Kunin mo. ;Lakad na. ;T
akbo.;Sayaw.
7. Pormularyong Panlipunan – ito ang mga salitang sadyang
itinakda sa sitwasyon: umaga,
tanghali, gabi.
Halimbawa:
Magand
ang
umaga.
Magand
ang
gabi.
Magandang tanghali.
Pag-aangkop ng Salita sa pangungusap
Nagiging malinaw at epektib ang pahayag kung iniaangkop
ang salitang gagamitin saloob ng pangungusap sa
pamamagitan ng mga salitang piling-pili.
Kailan Tiyak o angkop ang Salita saLoob ng Pangungusap?
1. Kung mismong ang salitang ginagamit ay sadyang
dapat sa loob ng pangungusap.
Mali: Maamong humapon ang ibon sa bintana
ng silid ko.
T
ama: Maamong dumapo ang ibon sa bintana
ng silid ko.
2. Tiyakin ang panlaping gagamitin sa loob ng
pangungusap.
Mali:
T
ama:
Nagsidapo sa puno ang maamong ibon.
Dumapo sa puno ang maamong ibon.
3. Bawasan ang dami ng salitang dayuhan sa loob ng
pangungusap.
Mali: Nag-study kami ng aking friends sa library.
T
ama: Nag-aaral kami ng aking mga kaibigan sa
library.
4. Timbangin ang ideya ng pahayag sa pangungusap.
Mali: Ang tulog at naghihilik na bata ay himbing na
himbing.
T
ama: Ang natutulog at naghihilik na bata ay
himbing na himbing.
5. Huwag haluan ng balbal n pahayag/salita ang pormal na
pahayag.
Mali: Samga bagets ng bulwagang ito, hinihiling ko
ang inyong pakikiisa sa isang maayos at
napapanahong layunin.
T
ama: Sakabataan ng bulwagang ito, hinihiling ko
ang inyong pakikiisa sa isang maayos at
napapanahong layunin.
6. Tiyaking nasa tamang aspekto ng pandiwa ang diwa ng
pangungusap.
Mali:
T
ama:
Magsilabasan ang mga maligno tuwing
undas.
Naglalabasan ang mga maligno tuwing
undas.
7.Tiyaking tamang salita ang gagamitin sa sitwasyon.
Mali:
T
ama:
Matangos ang bahay naming sa burol.
Matangos ang ilong ng kaibigan ko.
8. Gamitin ang angkop na salita sa bagay o tao.
Mali: Ang ganda niya gusto kong bilhin.
T
ama:Ang ganda nito, gusto kong ganyan ang
bilhin.
9. Huwag gamitin ang katagang sa kung ang sinusundang salita ay
mayroon.
Mali: Mayroon sa bahay mga panauhing taga-
Amerika.
T
ama:Mayroong panauhin sa bahay na taga-
Amerika.
10.Huwag nang gamitin ang salitang dayuhan kungmay
katumbas sa sariling wika.
Mali: Kitang-kita ang skills ng mga estudyante sa
paglalaro.
T
ama:Kitang-kita ang kasanayan ng mga estudyante
sa paglalaro.
Maraming Salamat Po!

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Pagbibigay ng Angkop na Opinyon.pptx
Pagbibigay ng Angkop na Opinyon.pptxPagbibigay ng Angkop na Opinyon.pptx
Pagbibigay ng Angkop na Opinyon.pptxRioGDavid
 
Grade 9 aralin 2 pagbibigay ng opinyon (1)
Grade 9 aralin 2 pagbibigay ng opinyon (1)Grade 9 aralin 2 pagbibigay ng opinyon (1)
Grade 9 aralin 2 pagbibigay ng opinyon (1)JaypeeVillagonzalo1
 
Tata Selo ( Maikling Kuwento)
Tata Selo ( Maikling Kuwento)Tata Selo ( Maikling Kuwento)
Tata Selo ( Maikling Kuwento)Jenifer Acido
 
Mitolohiya ng-kenya (1)
Mitolohiya ng-kenya (1)Mitolohiya ng-kenya (1)
Mitolohiya ng-kenya (1)faithdenys
 
SIM (ANAPORA AT KATAPORA)
SIM (ANAPORA AT KATAPORA)SIM (ANAPORA AT KATAPORA)
SIM (ANAPORA AT KATAPORA)GinalynMedes1
 
kakayahang linggwistika
kakayahang linggwistikakakayahang linggwistika
kakayahang linggwistikadidday
 
Pamantayan sa pagsulat at pagbigkas ng tula
Pamantayan sa pagsulat at pagbigkas ng tulaPamantayan sa pagsulat at pagbigkas ng tula
Pamantayan sa pagsulat at pagbigkas ng tulaJeremiah Castro
 
Talasalitaan kolokasyon
Talasalitaan kolokasyonTalasalitaan kolokasyon
Talasalitaan kolokasyonAl Beceril
 
Kakayahang pangkomunikatibo
Kakayahang pangkomunikatiboKakayahang pangkomunikatibo
Kakayahang pangkomunikatiboJocelle
 
Opinyon at pananaw.pptx
Opinyon at pananaw.pptxOpinyon at pananaw.pptx
Opinyon at pananaw.pptxrhea bejasa
 
Filipino 10 - Tuwiran at Di-Tuwiran na Pahayag
Filipino 10 - Tuwiran at Di-Tuwiran na PahayagFilipino 10 - Tuwiran at Di-Tuwiran na Pahayag
Filipino 10 - Tuwiran at Di-Tuwiran na PahayagJuan Miguel Palero
 

La actualidad más candente (20)

Pagbibigay ng Angkop na Opinyon.pptx
Pagbibigay ng Angkop na Opinyon.pptxPagbibigay ng Angkop na Opinyon.pptx
Pagbibigay ng Angkop na Opinyon.pptx
 
Grade 9 aralin 2 pagbibigay ng opinyon (1)
Grade 9 aralin 2 pagbibigay ng opinyon (1)Grade 9 aralin 2 pagbibigay ng opinyon (1)
Grade 9 aralin 2 pagbibigay ng opinyon (1)
 
Retorika at gramatika
Retorika at gramatikaRetorika at gramatika
Retorika at gramatika
 
Tata Selo ( Maikling Kuwento)
Tata Selo ( Maikling Kuwento)Tata Selo ( Maikling Kuwento)
Tata Selo ( Maikling Kuwento)
 
Banghay Aralin sa Filipino 1: Komunikasyon
Banghay Aralin sa Filipino 1: KomunikasyonBanghay Aralin sa Filipino 1: Komunikasyon
Banghay Aralin sa Filipino 1: Komunikasyon
 
Demo ni dhang
Demo ni dhangDemo ni dhang
Demo ni dhang
 
Mitolohiya ng-kenya (1)
Mitolohiya ng-kenya (1)Mitolohiya ng-kenya (1)
Mitolohiya ng-kenya (1)
 
SIM (ANAPORA AT KATAPORA)
SIM (ANAPORA AT KATAPORA)SIM (ANAPORA AT KATAPORA)
SIM (ANAPORA AT KATAPORA)
 
The allegory of the cave 1
The allegory of the cave 1The allegory of the cave 1
The allegory of the cave 1
 
ELEMENTO NG TULA
ELEMENTO NG TULAELEMENTO NG TULA
ELEMENTO NG TULA
 
kakayahang linggwistika
kakayahang linggwistikakakayahang linggwistika
kakayahang linggwistika
 
Anapora Katapora.pptx
Anapora Katapora.pptxAnapora Katapora.pptx
Anapora Katapora.pptx
 
Pamantayan sa pagsulat at pagbigkas ng tula
Pamantayan sa pagsulat at pagbigkas ng tulaPamantayan sa pagsulat at pagbigkas ng tula
Pamantayan sa pagsulat at pagbigkas ng tula
 
Talasalitaan kolokasyon
Talasalitaan kolokasyonTalasalitaan kolokasyon
Talasalitaan kolokasyon
 
Pagsasalita
PagsasalitaPagsasalita
Pagsasalita
 
Kakayahang pangkomunikatibo
Kakayahang pangkomunikatiboKakayahang pangkomunikatibo
Kakayahang pangkomunikatibo
 
Opinyon at pananaw.pptx
Opinyon at pananaw.pptxOpinyon at pananaw.pptx
Opinyon at pananaw.pptx
 
Filipino 10 - Tuwiran at Di-Tuwiran na Pahayag
Filipino 10 - Tuwiran at Di-Tuwiran na PahayagFilipino 10 - Tuwiran at Di-Tuwiran na Pahayag
Filipino 10 - Tuwiran at Di-Tuwiran na Pahayag
 
PAGSUSULIT-2.pptx
PAGSUSULIT-2.pptxPAGSUSULIT-2.pptx
PAGSUSULIT-2.pptx
 
ACTIVITY SHEET SA TULA
ACTIVITY SHEET SA TULAACTIVITY SHEET SA TULA
ACTIVITY SHEET SA TULA
 

Similar a yunit 3 gramatika vs retorika.pptx

Retorikaatgramatika 180304144111
Retorikaatgramatika 180304144111Retorikaatgramatika 180304144111
Retorikaatgramatika 180304144111jasongala
 
FINAL Pagbibigay-Kahulugan-ng-Pamilyar-at-Di-Pamilyar-na-mga-Salita.pptx
FINAL Pagbibigay-Kahulugan-ng-Pamilyar-at-Di-Pamilyar-na-mga-Salita.pptxFINAL Pagbibigay-Kahulugan-ng-Pamilyar-at-Di-Pamilyar-na-mga-Salita.pptx
FINAL Pagbibigay-Kahulugan-ng-Pamilyar-at-Di-Pamilyar-na-mga-Salita.pptxMaricrisLanga1
 
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptx
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptxAng Estruktura at Kayarian ng Wika.pptx
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptxRyanRodriguez98
 
Filipino 5 - Ikalawang Markahan - Aralin 6 - Lektyur No. 2 (1).pptx
Filipino 5 - Ikalawang Markahan - Aralin 6 - Lektyur No. 2 (1).pptxFilipino 5 - Ikalawang Markahan - Aralin 6 - Lektyur No. 2 (1).pptx
Filipino 5 - Ikalawang Markahan - Aralin 6 - Lektyur No. 2 (1).pptxEmilJohnLatosa
 
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdfYvonneAasco1
 
Masining-na-Pagpapahayag-Lebores-and-Prabaquil-Kawastuhang-Panggramatika.pdf
Masining-na-Pagpapahayag-Lebores-and-Prabaquil-Kawastuhang-Panggramatika.pdfMasining-na-Pagpapahayag-Lebores-and-Prabaquil-Kawastuhang-Panggramatika.pdf
Masining-na-Pagpapahayag-Lebores-and-Prabaquil-Kawastuhang-Panggramatika.pdfFrancisQuimnoMacapaz
 
KAKAYAHANG_LINGGWISTIKO.pptx
KAKAYAHANG_LINGGWISTIKO.pptxKAKAYAHANG_LINGGWISTIKO.pptx
KAKAYAHANG_LINGGWISTIKO.pptxmerwin manucum
 
Retorikal na pang ungnay
Retorikal na pang ungnayRetorikal na pang ungnay
Retorikal na pang ungnayeijrem
 
KABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.ppt
KABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.pptKABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.ppt
KABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.pptYollySamontezaCargad
 
Ang alpabeto at patnubay sa ispelling ng wikang
Ang alpabeto at patnubay sa ispelling ng wikangAng alpabeto at patnubay sa ispelling ng wikang
Ang alpabeto at patnubay sa ispelling ng wikanghazel flores
 
filipinoretorikatayutayatidyoma-171005183005.pdf
filipinoretorikatayutayatidyoma-171005183005.pdffilipinoretorikatayutayatidyoma-171005183005.pdf
filipinoretorikatayutayatidyoma-171005183005.pdfSemajojIddag
 
Filipino retorika, tayutay at idyoma
Filipino   retorika, tayutay at idyomaFilipino   retorika, tayutay at idyoma
Filipino retorika, tayutay at idyomaArneyo
 
YUNIT-2-GRAMATIKA-AT-RETORIKA.pptx
YUNIT-2-GRAMATIKA-AT-RETORIKA.pptxYUNIT-2-GRAMATIKA-AT-RETORIKA.pptx
YUNIT-2-GRAMATIKA-AT-RETORIKA.pptxBasconCalvinFrancis
 
pantukoy_at_pangatnig.pptx
pantukoy_at_pangatnig.pptxpantukoy_at_pangatnig.pptx
pantukoy_at_pangatnig.pptxJANICEGALORIO2
 

Similar a yunit 3 gramatika vs retorika.pptx (20)

Retorika at Gramatika
Retorika at GramatikaRetorika at Gramatika
Retorika at Gramatika
 
Retorikaatgramatika 180304144111
Retorikaatgramatika 180304144111Retorikaatgramatika 180304144111
Retorikaatgramatika 180304144111
 
FINAL Pagbibigay-Kahulugan-ng-Pamilyar-at-Di-Pamilyar-na-mga-Salita.pptx
FINAL Pagbibigay-Kahulugan-ng-Pamilyar-at-Di-Pamilyar-na-mga-Salita.pptxFINAL Pagbibigay-Kahulugan-ng-Pamilyar-at-Di-Pamilyar-na-mga-Salita.pptx
FINAL Pagbibigay-Kahulugan-ng-Pamilyar-at-Di-Pamilyar-na-mga-Salita.pptx
 
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptx
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptxAng Estruktura at Kayarian ng Wika.pptx
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptx
 
Filipino 5 - Ikalawang Markahan - Aralin 6 - Lektyur No. 2 (1).pptx
Filipino 5 - Ikalawang Markahan - Aralin 6 - Lektyur No. 2 (1).pptxFilipino 5 - Ikalawang Markahan - Aralin 6 - Lektyur No. 2 (1).pptx
Filipino 5 - Ikalawang Markahan - Aralin 6 - Lektyur No. 2 (1).pptx
 
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf
427233070-Ponema-Morpema-at-Leksikon.pdf
 
Masining-na-Pagpapahayag-Lebores-and-Prabaquil-Kawastuhang-Panggramatika.pdf
Masining-na-Pagpapahayag-Lebores-and-Prabaquil-Kawastuhang-Panggramatika.pdfMasining-na-Pagpapahayag-Lebores-and-Prabaquil-Kawastuhang-Panggramatika.pdf
Masining-na-Pagpapahayag-Lebores-and-Prabaquil-Kawastuhang-Panggramatika.pdf
 
KAKAYAHANG_LINGGWISTIKO.pptx
KAKAYAHANG_LINGGWISTIKO.pptxKAKAYAHANG_LINGGWISTIKO.pptx
KAKAYAHANG_LINGGWISTIKO.pptx
 
Morpolohiya
MorpolohiyaMorpolohiya
Morpolohiya
 
Pandiwa..97
Pandiwa..97Pandiwa..97
Pandiwa..97
 
Bahagi ng Pananalita
Bahagi ng PananalitaBahagi ng Pananalita
Bahagi ng Pananalita
 
Retorikal na pang ungnay
Retorikal na pang ungnayRetorikal na pang ungnay
Retorikal na pang ungnay
 
KABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.ppt
KABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.pptKABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.ppt
KABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.ppt
 
Pangungusap(uri)
Pangungusap(uri)Pangungusap(uri)
Pangungusap(uri)
 
Ang alpabeto at patnubay sa ispelling ng wikang
Ang alpabeto at patnubay sa ispelling ng wikangAng alpabeto at patnubay sa ispelling ng wikang
Ang alpabeto at patnubay sa ispelling ng wikang
 
Fil101 istruktura ng wika
Fil101 istruktura ng wikaFil101 istruktura ng wika
Fil101 istruktura ng wika
 
filipinoretorikatayutayatidyoma-171005183005.pdf
filipinoretorikatayutayatidyoma-171005183005.pdffilipinoretorikatayutayatidyoma-171005183005.pdf
filipinoretorikatayutayatidyoma-171005183005.pdf
 
Filipino retorika, tayutay at idyoma
Filipino   retorika, tayutay at idyomaFilipino   retorika, tayutay at idyoma
Filipino retorika, tayutay at idyoma
 
YUNIT-2-GRAMATIKA-AT-RETORIKA.pptx
YUNIT-2-GRAMATIKA-AT-RETORIKA.pptxYUNIT-2-GRAMATIKA-AT-RETORIKA.pptx
YUNIT-2-GRAMATIKA-AT-RETORIKA.pptx
 
pantukoy_at_pangatnig.pptx
pantukoy_at_pangatnig.pptxpantukoy_at_pangatnig.pptx
pantukoy_at_pangatnig.pptx
 

Más de EDNACONEJOS

Pagbabagong Morpoponemiko.pptx
Pagbabagong Morpoponemiko.pptxPagbabagong Morpoponemiko.pptx
Pagbabagong Morpoponemiko.pptxEDNACONEJOS
 
TAGAGANAP AT LAYON.pptx
TAGAGANAP AT LAYON.pptxTAGAGANAP AT LAYON.pptx
TAGAGANAP AT LAYON.pptxEDNACONEJOS
 
PAGSASALINWIKA.pptx
PAGSASALINWIKA.pptxPAGSASALINWIKA.pptx
PAGSASALINWIKA.pptxEDNACONEJOS
 
antas ng wika.pptx
antas ng wika.pptxantas ng wika.pptx
antas ng wika.pptxEDNACONEJOS
 
AWITING BAYAN.pptx
AWITING BAYAN.pptxAWITING BAYAN.pptx
AWITING BAYAN.pptxEDNACONEJOS
 
sanhi at bunga 8.pptx
sanhi at bunga 8.pptxsanhi at bunga 8.pptx
sanhi at bunga 8.pptxEDNACONEJOS
 
Q2 FIL 8 W1-TULA.pptx
Q2 FIL 8 W1-TULA.pptxQ2 FIL 8 W1-TULA.pptx
Q2 FIL 8 W1-TULA.pptxEDNACONEJOS
 
PAUNANG PAGTATAYA.pptx
PAUNANG PAGTATAYA.pptxPAUNANG PAGTATAYA.pptx
PAUNANG PAGTATAYA.pptxEDNACONEJOS
 
G8_Week 7 PANANALIKSIK.pptx
G8_Week 7 PANANALIKSIK.pptxG8_Week 7 PANANALIKSIK.pptx
G8_Week 7 PANANALIKSIK.pptxEDNACONEJOS
 
G8_Week 6 PAGTATALATA AT PAGPAPALAWAK NG PAKSA.pptx
G8_Week 6 PAGTATALATA AT PAGPAPALAWAK NG PAKSA.pptxG8_Week 6 PAGTATALATA AT PAGPAPALAWAK NG PAKSA.pptx
G8_Week 6 PAGTATALATA AT PAGPAPALAWAK NG PAKSA.pptxEDNACONEJOS
 
IKALAWANG MARKAHAN proyekto.pptx
IKALAWANG MARKAHAN proyekto.pptxIKALAWANG MARKAHAN proyekto.pptx
IKALAWANG MARKAHAN proyekto.pptxEDNACONEJOS
 
G8_WEEK 5 SANHI AT BUNGA.pptx
G8_WEEK 5 SANHI AT BUNGA.pptxG8_WEEK 5 SANHI AT BUNGA.pptx
G8_WEEK 5 SANHI AT BUNGA.pptxEDNACONEJOS
 
Filipino 10_Q4_W4.pptx
Filipino 10_Q4_W4.pptxFilipino 10_Q4_W4.pptx
Filipino 10_Q4_W4.pptxEDNACONEJOS
 
G8_WK1 karunungang bayan final.pptx
G8_WK1 karunungang bayan final.pptxG8_WK1 karunungang bayan final.pptx
G8_WK1 karunungang bayan final.pptxEDNACONEJOS
 
RETORIKA FIL 103.pptx
RETORIKA FIL 103.pptxRETORIKA FIL 103.pptx
RETORIKA FIL 103.pptxEDNACONEJOS
 
SD_Q1_Filipino8_W6-1.pptx
SD_Q1_Filipino8_W6-1.pptxSD_Q1_Filipino8_W6-1.pptx
SD_Q1_Filipino8_W6-1.pptxEDNACONEJOS
 

Más de EDNACONEJOS (20)

First.pptx
First.pptxFirst.pptx
First.pptx
 
Day 2.pptx
Day 2.pptxDay 2.pptx
Day 2.pptx
 
Pagbabagong Morpoponemiko.pptx
Pagbabagong Morpoponemiko.pptxPagbabagong Morpoponemiko.pptx
Pagbabagong Morpoponemiko.pptx
 
TAGAGANAP AT LAYON.pptx
TAGAGANAP AT LAYON.pptxTAGAGANAP AT LAYON.pptx
TAGAGANAP AT LAYON.pptx
 
PAGSASALINWIKA.pptx
PAGSASALINWIKA.pptxPAGSASALINWIKA.pptx
PAGSASALINWIKA.pptx
 
antas ng wika.pptx
antas ng wika.pptxantas ng wika.pptx
antas ng wika.pptx
 
AWITING BAYAN.pptx
AWITING BAYAN.pptxAWITING BAYAN.pptx
AWITING BAYAN.pptx
 
Q3 IPT.pptx
Q3 IPT.pptxQ3 IPT.pptx
Q3 IPT.pptx
 
sanhi at bunga 8.pptx
sanhi at bunga 8.pptxsanhi at bunga 8.pptx
sanhi at bunga 8.pptx
 
Q2 FIL 8 W1-TULA.pptx
Q2 FIL 8 W1-TULA.pptxQ2 FIL 8 W1-TULA.pptx
Q2 FIL 8 W1-TULA.pptx
 
PAUNANG PAGTATAYA.pptx
PAUNANG PAGTATAYA.pptxPAUNANG PAGTATAYA.pptx
PAUNANG PAGTATAYA.pptx
 
G8_Week 7 PANANALIKSIK.pptx
G8_Week 7 PANANALIKSIK.pptxG8_Week 7 PANANALIKSIK.pptx
G8_Week 7 PANANALIKSIK.pptx
 
G8_Week 6 PAGTATALATA AT PAGPAPALAWAK NG PAKSA.pptx
G8_Week 6 PAGTATALATA AT PAGPAPALAWAK NG PAKSA.pptxG8_Week 6 PAGTATALATA AT PAGPAPALAWAK NG PAKSA.pptx
G8_Week 6 PAGTATALATA AT PAGPAPALAWAK NG PAKSA.pptx
 
IKALAWANG MARKAHAN proyekto.pptx
IKALAWANG MARKAHAN proyekto.pptxIKALAWANG MARKAHAN proyekto.pptx
IKALAWANG MARKAHAN proyekto.pptx
 
G8_WEEK 5 SANHI AT BUNGA.pptx
G8_WEEK 5 SANHI AT BUNGA.pptxG8_WEEK 5 SANHI AT BUNGA.pptx
G8_WEEK 5 SANHI AT BUNGA.pptx
 
Filipino 10_Q4_W4.pptx
Filipino 10_Q4_W4.pptxFilipino 10_Q4_W4.pptx
Filipino 10_Q4_W4.pptx
 
G8_WK1 karunungang bayan final.pptx
G8_WK1 karunungang bayan final.pptxG8_WK1 karunungang bayan final.pptx
G8_WK1 karunungang bayan final.pptx
 
RETORIKA FIL 103.pptx
RETORIKA FIL 103.pptxRETORIKA FIL 103.pptx
RETORIKA FIL 103.pptx
 
SD_Q1_Filipino8_W6-1.pptx
SD_Q1_Filipino8_W6-1.pptxSD_Q1_Filipino8_W6-1.pptx
SD_Q1_Filipino8_W6-1.pptx
 
cot.pptx
cot.pptxcot.pptx
cot.pptx
 

Último

KALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptx
KALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptxKALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptx
KALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptxFameIveretteGalapia
 
GRADE 7 SIGLO reviewer for Grade 7 students
GRADE 7 SIGLO reviewer for Grade 7 studentsGRADE 7 SIGLO reviewer for Grade 7 students
GRADE 7 SIGLO reviewer for Grade 7 studentsJeielCollamarGoze
 
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptx
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptxLAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptx
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptxjessysilvaLynsy
 
ARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 students
ARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 studentsARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 students
ARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 studentsJeielCollamarGoze
 
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptx
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptxESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptx
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptxPaulineHipolito
 
edukasyon sa pagpapakatao grade 10 values ed
edukasyon sa pagpapakatao grade 10 values ededukasyon sa pagpapakatao grade 10 values ed
edukasyon sa pagpapakatao grade 10 values edFatimaCayusa2
 
Araling Panlipunan Grade 9 Powerpoint Presentation Tax
Araling Panlipunan Grade 9 Powerpoint Presentation TaxAraling Panlipunan Grade 9 Powerpoint Presentation Tax
Araling Panlipunan Grade 9 Powerpoint Presentation Taxdavidsonfadera
 
Florante at Laura.pptx education power point
Florante at Laura.pptx education power pointFlorante at Laura.pptx education power point
Florante at Laura.pptx education power pointbinuaangelica
 
Kabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdf
Kabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdfKabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdf
Kabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdfCamiling Catholic School
 
curriculum map Araling Panlipunan 2.docx
curriculum map Araling Panlipunan 2.docxcurriculum map Araling Panlipunan 2.docx
curriculum map Araling Panlipunan 2.docxChaRellon
 
FILIPINO COT 2.pptx...............................
FILIPINO COT 2.pptx...............................FILIPINO COT 2.pptx...............................
FILIPINO COT 2.pptx...............................VALERIEYDIZON
 
DLL_MAPEH 5_Q4_W5.docx for elementary catechism
DLL_MAPEH 5_Q4_W5.docx for elementary catechismDLL_MAPEH 5_Q4_W5.docx for elementary catechism
DLL_MAPEH 5_Q4_W5.docx for elementary catechismMyrrhBalanayFlorida
 
EsP 9 modyule 14. personal na misyon sa buhaypptx
EsP 9 modyule 14. personal na misyon sa buhaypptxEsP 9 modyule 14. personal na misyon sa buhaypptx
EsP 9 modyule 14. personal na misyon sa buhaypptxSundieGraceBataan
 
AP4_Q4_Mod1_Ako-Ikaw-Tayo-Mamamayang-Pilipino_v2.pptx
AP4_Q4_Mod1_Ako-Ikaw-Tayo-Mamamayang-Pilipino_v2.pptxAP4_Q4_Mod1_Ako-Ikaw-Tayo-Mamamayang-Pilipino_v2.pptx
AP4_Q4_Mod1_Ako-Ikaw-Tayo-Mamamayang-Pilipino_v2.pptxjcgabb0521
 
Kabanata 34 - Ang Pananghalian presented by
Kabanata 34 - Ang Pananghalian presented byKabanata 34 - Ang Pananghalian presented by
Kabanata 34 - Ang Pananghalian presented byjohnpaulpestada09
 
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at Pagsulatpptx
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at PagsulatpptxIntroduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at Pagsulatpptx
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at PagsulatpptxJoseIsip3
 
Florante at Laura Filipino 8 MODYUL-1-4TH-KWARTER.pptx
Florante at Laura Filipino 8 MODYUL-1-4TH-KWARTER.pptxFlorante at Laura Filipino 8 MODYUL-1-4TH-KWARTER.pptx
Florante at Laura Filipino 8 MODYUL-1-4TH-KWARTER.pptxevafecampanado1
 
Karapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling PanlipunanKarapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling PanlipunanRonalynGatelaCajudo
 
Araling Panlipunan 7 digmaang pandaigdig
Araling Panlipunan 7 digmaang pandaigdigAraling Panlipunan 7 digmaang pandaigdig
Araling Panlipunan 7 digmaang pandaigdigAprilJeannelynFeniza
 
Kaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptx
Kaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptxKaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptx
Kaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptxcrisquiambaoalfonso
 

Último (20)

KALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptx
KALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptxKALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptx
KALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptx
 
GRADE 7 SIGLO reviewer for Grade 7 students
GRADE 7 SIGLO reviewer for Grade 7 studentsGRADE 7 SIGLO reviewer for Grade 7 students
GRADE 7 SIGLO reviewer for Grade 7 students
 
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptx
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptxLAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptx
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptx
 
ARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 students
ARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 studentsARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 students
ARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 students
 
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptx
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptxESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptx
ESP9-Q4-M13-QUIZ 1-Mga Pansariling Salik Sa Pagpili ng Track o Kurso.pptx
 
edukasyon sa pagpapakatao grade 10 values ed
edukasyon sa pagpapakatao grade 10 values ededukasyon sa pagpapakatao grade 10 values ed
edukasyon sa pagpapakatao grade 10 values ed
 
Araling Panlipunan Grade 9 Powerpoint Presentation Tax
Araling Panlipunan Grade 9 Powerpoint Presentation TaxAraling Panlipunan Grade 9 Powerpoint Presentation Tax
Araling Panlipunan Grade 9 Powerpoint Presentation Tax
 
Florante at Laura.pptx education power point
Florante at Laura.pptx education power pointFlorante at Laura.pptx education power point
Florante at Laura.pptx education power point
 
Kabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdf
Kabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdfKabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdf
Kabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdf
 
curriculum map Araling Panlipunan 2.docx
curriculum map Araling Panlipunan 2.docxcurriculum map Araling Panlipunan 2.docx
curriculum map Araling Panlipunan 2.docx
 
FILIPINO COT 2.pptx...............................
FILIPINO COT 2.pptx...............................FILIPINO COT 2.pptx...............................
FILIPINO COT 2.pptx...............................
 
DLL_MAPEH 5_Q4_W5.docx for elementary catechism
DLL_MAPEH 5_Q4_W5.docx for elementary catechismDLL_MAPEH 5_Q4_W5.docx for elementary catechism
DLL_MAPEH 5_Q4_W5.docx for elementary catechism
 
EsP 9 modyule 14. personal na misyon sa buhaypptx
EsP 9 modyule 14. personal na misyon sa buhaypptxEsP 9 modyule 14. personal na misyon sa buhaypptx
EsP 9 modyule 14. personal na misyon sa buhaypptx
 
AP4_Q4_Mod1_Ako-Ikaw-Tayo-Mamamayang-Pilipino_v2.pptx
AP4_Q4_Mod1_Ako-Ikaw-Tayo-Mamamayang-Pilipino_v2.pptxAP4_Q4_Mod1_Ako-Ikaw-Tayo-Mamamayang-Pilipino_v2.pptx
AP4_Q4_Mod1_Ako-Ikaw-Tayo-Mamamayang-Pilipino_v2.pptx
 
Kabanata 34 - Ang Pananghalian presented by
Kabanata 34 - Ang Pananghalian presented byKabanata 34 - Ang Pananghalian presented by
Kabanata 34 - Ang Pananghalian presented by
 
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at Pagsulatpptx
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at PagsulatpptxIntroduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at Pagsulatpptx
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at Pagsulatpptx
 
Florante at Laura Filipino 8 MODYUL-1-4TH-KWARTER.pptx
Florante at Laura Filipino 8 MODYUL-1-4TH-KWARTER.pptxFlorante at Laura Filipino 8 MODYUL-1-4TH-KWARTER.pptx
Florante at Laura Filipino 8 MODYUL-1-4TH-KWARTER.pptx
 
Karapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling PanlipunanKarapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
 
Araling Panlipunan 7 digmaang pandaigdig
Araling Panlipunan 7 digmaang pandaigdigAraling Panlipunan 7 digmaang pandaigdig
Araling Panlipunan 7 digmaang pandaigdig
 
Kaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptx
Kaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptxKaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptx
Kaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptx
 

yunit 3 gramatika vs retorika.pptx

  • 1. Maligayang Pagdalo upang Matuto at mag-enjoy sa Filipino
  • 3.
  • 4.
  • 5. 1. Ayon sa kanya ang Wika ay may estilong frozen.
  • 7. 2. Ayon sa kanya Tayutay ang kadalasang gamit upang mapaganda ang anumang pahayag.
  • 13. 5. Ito’y salita o isang pahayag na hindi ordinaryo o pangkaraniwang salita ?
  • 15. 6. Anong uri ng tayutay ang “Ang ugali niya’y kawangis ng asong ulol”?
  • 17. 7. Anong uri ng tayutay ang Personipikasyon”?
  • 19. 8. Anong uri ng tayutay ang Huwag na huwag kang tutuntong sa aming hagdan”?
  • 21. 9. Anong uri ng tayutay ang Ang pagtukoy sa isang salita o pahayag upang katawanin ang isang bagay o pangalan?
  • 23. 10. Anong uri ng tayutay ang “Ang Dapat nating igalang ang puting buhok”?
  • 25.
  • 26. Panuto Magbigay ng mga halimbawa sa mga sumusunod pahayag. Mayroon lamang 60 Segundo upang makapagbigay ng sagot.
  • 27. Ibigay mo Na! Magbigay ng limang halimbawa ng salawikain.
  • 29. Ibigay mo Na! Magbigay ng 3 na halimbawa ng sawikain.
  • 31. Ibigay mo Na! Magbigay ng 8 na halimbawa ng Idyoma.
  • 33. Ibigay mo Na! Magbigay ng 3 na halimbawa ng Kasabihan.
  • 35. Ibigay mo Na! Magbigay ng 10 uri ng Tayutay
  • 37. Ibigay mo Na! Magbigay ng 2 na halimbawa ng Pagwawangis
  • 39. Ibigay mo Na! Magbigay ng 4 na halimbawa ng Pag- uyam/Ironya
  • 41. Ibigay mo Na! Magbigay ng 4 na halimbawa ng Hiperbole/ Eksaherasyon
  • 43. Ibigay mo Na! Magbigay ng 4 na halimbawa ng Onomatopeya
  • 45. LAYUNIN a. Mapabuti at maiangat ang kakayahang komunikatibo ng mga magaaral nang may tama at angkop na gamit ng mga salita; b. Mapalawak ang kaalaman at maisagawa ang mga kasanayang pambalarila sa pakikipagtalastasan; c. Magamit ang kasanayan sa pag-unawa, pagpapakahulugan, pagsusuri, at pagbibigay-halaga sa tama at angkop na gamit ng mga salita sa iba’t ibang paraan; d. Makasulat nang maayos at mahusay na komposisyon nang may tama at angkop na gamit ng mga salita; e. Makapagpahayag ng mga kaisipan at pananaw sa pamaraang malinaw, wasto at mabisa.
  • 46. RETORIKA GRAMATIKA RETORIKA- Nagbibigay-linaw, bisa at kagandahan sa pahayag. GRAMATIKA- Nagdudulot ng kawastuhan sa pahayag.
  • 47. Ang retorika ay may tungkuling pagandahin at patimyasin ang isang pahayag RETORIKA
  • 48. Ang pag-uugnayan ng mga salita sa parirala, sugnay at pangungusap ng pahayag; mga tamang panuring, mga pang ugnay, mga pokus ng pandiwa at iba pa para sa kaisahan at kakipilan ng mga pangungusap ay naibibigay rin ng gramatika. GRAMATIKA
  • 49. RETORIKA GRAMATIKA Nababawasan ang kalinawan at pagiging kaakit-akit ng isang pahayag kung hindi wasto ang tungkulin at ugnayan ng mga salita. Samakatuwid, ang relasyon ng balarila/gramatika at retorika ay napakahalaga upang makamit ang mabisang pagpapahayag.
  • 50. Tamang pag-uugnayan ng mga salita sa isang pahayag upang makabuo ng malinaw na kaisipan o ideya. Tamang paggamit ng salita. ⚫Pag-aaral ng anyo uri ng mga salita.
  • 51. 1 .Pag-aaralng anyo uri ng mga salita ⚫.Kung may kabatiran sa pagpapalawak ng mga salita, nagkakaroon ng pagkakataong makapili at makagamit ng isang angkop na salita.
  • 52. 1 .Pag-aaralng anyo uri ng mga salita Halimbawa: B. Sindlan niya ng mga pinamili ang bag. MALAKAS Halimbawa: Siniliran niya ng mga pinamili ang bag. MAHINA
  • 53. ⚫.Ang maling gamit ng salita ay maaaring makabawas sa kalinawan ng pagpapahayag at nakapagpapamali sa isang pahayag.mayroong salitang magkasing-anyo o magka- uri subalit may tiyak at ibang pinaggagamitan. Halimbawa: magkaiba ang gamit ng tingin, titig, tanaw, sulyap. A. B. C. D. Tingin Titig Tanaw Sulyap - mababaw na pagbibigay-pansin - matagal na tingin,may diwa ng pagsusuri. - pagbibigay-pansin sa isang bagay na malayo. - panakaw na tingin 2. Tamang Paggamit ng Salita
  • 54. ⚫Ang wastong pagkaka-ugnay ng mga salita ay nakakatulong upang maging maayos ang pagpapahayag. B. Nanaog ng bahay ang mga bata.. (Pinabuti) 3. Tamang Pag-uugnayan ng mga Salita
  • 55. 3. Tamang Pag-uugnayan ng mga Salita Halimbawa: - ang gamit at katuturan ng mga salita ng magkakasingkahulugan ay di-dapat ipagkamali sa isa’t isa. Bumaba ng bahay ang mga bata. MAHINA Halimbawa: Nanaog ng bahay ang mga bata. Pinabuti
  • 56.
  • 57. Bahagi ng pananalita/panalita (Part of speech), o kauriang panleksiko, ay isang lingguwistikong kaurian ng mga salita na pangkalahatang binibigyang kahulugan sa pamamagitan ng sintaktiko at morpolohikong asal ng bahaging panleksikong tinutukoy.
  • 58. ⚫May sampung bahagi ng pananalita. Ang mga ito ay pangngalan, panghalip, pandiwa, pang-uri, pang-abay, pantukoy, pangatnig, pang-ukol, pang-angkop at pandamdam. (Balarilang Wikang Pambansa(1939;1944) ni LopeK. Santos)
  • 59. 1.Mga Nominal a. Pangngalan(noun) - mgasalitang nagsasaad ng pangalan ng tao, hayop, bagay, pook, katangian, pangyayari, atbp. b. Panghalip (pronoun) - mga salitang panghahali sa pangngalan 2.Pandiwa (verb) - mga salitang nagsasaad ng kilos o nagbibigay-buhay sa isang lipon ng mga salita
  • 60. Mga panuring (mga modifier) a. Pang-uri (adjective) - mga salitang nagbibigay-turing o naglalarawan sa pangngalan at panghalip b. Pang-abay (adverb) - mga salitang nagbibigay-turing o naglalarawan sa pandiwa, pang-uri at kapwa nito pang-abay
  • 61. 1. Mga Pang-ugnay (Connectives) a.Pangatnig (conjunction) -mga salitangnag- uugnay ng dalawang salita, parirala o sugnay b.Pang-angkop(ligature) -mga katagang nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan c.Pang-ukol (preposition) - mga salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang salita
  • 62. 2.Mga Pananda (Markers) a.Pantukoy(article/determiner) - mgasalitang laging nangunguna sa pangngalan o panghalip b.PangawingoPangawil (linking ocopulative) - salitang nagkakawing ng paksa (o simuno) at panaguri
  • 63. Pang-ugnay (ito ay mga salitang nagpapakita ng relasyon ng dalawang yunit sa pangungusap,maaaring salita,dalawang parirala o ng dalawang sugnay. Pang-ugnay
  • 64. ⚫Pandamdam (interjection) mga salitang nagsasaad ng matinding damdamin. Pandamdam
  • 65. ⚫ito ay kataga o salitang nag-uugnay sa pangngalan o panghalip sa ibang salita sa pangungusap. sa para sa ayon parakay tungkol sa na may Halimbawa: Ang kanyang nilutong tinola ay parasa kanyang asawa at mga anak. PANG-UKOL (preposition)
  • 66. ⚫Nagpapakita ng kinalalagyan o patutunguhan ng isang bagay. Halimbawa: Ang pera ay nasaloob ng kuwarto ni Coby. ⚫Upang ipakita ang dahilan o pagmamay-ari. Halimbawa: Ang bagong damit ay parakay Lita. ⚫Ang layon ng pang-ukol ay maaaring pangngalan o panghalip. Halimbawa: Ang kanyang talumpati ay parasakababaihan. Mga Gamit ng Pang-ukol
  • 67. ⚫Ito ang tawag sa mga kataga o salitang naguugnay sa dalawang salita, parirala o sugnay na pinagsusunod-sunod sa pangungusap: PANGATNIG (Conjunction) at pati saka ngunit kung dahil sa o ni maging subalit bago upang sana sapagkat
  • 68. ⚫Dalawang salitang pinag-ugnay Halimbawa: Ang langis sakatubig ay hindi mapagsama. ⚫Dalawang pariralang pinag-ugnay Halimbawa: Ang paglalaba ng damit at paglilinis ng bahay ang kanyang hanapbuhay. Gamit ng Pangatnig
  • 69. 1.Panimbang -Ito ay nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, o sugnay. atsaka pati ngunit maging datapuwat subalit Halimbawa: Gusto niyang bumili ng damit, ngunit wala siyang pera. Naglinis muna si Hannah, saka siya nagluto. Uri ng Pangatnig
  • 70. 2. Pantulong -Ito ay nag-uugnay ng di-magkapantay na salita, parirala o sugnay. kung kapag upang para nang sapagkat dahil sa Halimbawa: Nag-trabaho siya ng mabuti, paramakabili siya ng damit. Umasenso ang kanyang buhay, dahil sa kanyang pagsisikap. Uri ng Pangatnig
  • 71. ⚫Ito ay ang salitang nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan. ⚫Tatlo ang pang-angkop na ginagamit: na, -g, at -ng. PANG-ANGKOP (Ligatures)
  • 72. ⚫Inilalagay ang na sa pagitan ng salitang naglalarawan at inilalarawan na ang nauuna'y nagtatapos sa katinig maliban sa n. Halimbawa: masarap na pagkain, malinis na bahay, masinop na tao, maayos na pamumuhay. Wastong Paggamit ng Pang-angkop
  • 73.  Ikinakabit ang -g sa nauunang salitang nagtatapos sa letrang n sa magkasunod na salitang naglalarawan at inilalarawan. Halimbawa: Mahinahong pakikipag-usap, maalinsangang lugar, Wastong Paggamit ng Pang-angkop
  • 74.  Ikinakabit ang -g sa nauunang salitang nagtatapos sa letrang n sa magkasunod na salitang naglalarawan at inilalarawan. Halimbawa: Mahinahong pakikipag-usap, Maalinsangang lugar Wastong Paggamit ng Pang-angkop
  • 75. ⚫Ikinakabit ang -ng sa nauunang salitang nagtatapos sa patinig (a, e, i, o, u) sa magkasunod na salitang naglalarawan at inilalarawan. Halimbawa: bagong bayani, mabuting anak, masayang naglalaro. Wastong Paggamit ng Pang-angkop
  • 78. Dalawang kataga na maaaring makasira sa global na diwa ng pangungusap. Maaari rin naming di makasira kung ang pagbabatayan ay ang tunog ng mga katagang ito.
  • 79. 1. Nang  Ginagamit bilang pangatnig sa mga hugnayang pangungusap; katumbas ng when sa Ingles. Halimbawa: Tulog na ang mga anak nang dumating ang kanilang ina.  Ginagamit sa gitna ng dalawang salitang-ugat na inuulit. Halimbawa: tapon nang tapon
  • 80. 1. Nang ⚫Bilang salitang nangangahulugan din ng “para”o “upang” . Halimabawa: Sumulat ka nang sumulat ng mga kuwento nang manalo ka sa patimpalak.
  • 81. 1. Nang ⚫Ginagamit bilang pangatnig sa mga hugnayang pangungusap; bilang panimula ng katulong na sugnay o sugnay na di makapag-iisa. Halimbawa: Nang siya’y umalis, dumating ang panauhin.
  • 82. 1. Nang ⚫Ginagamit bilang pangatnig sa mga hugnayang pangungusap; bilang panimula ng katulong na sugnay. Halimbawa: Maghugas ka ng pinggan nang makakain na kayo.
  • 83. 2. NG ⚫Ginagamit kung ang susunod na salita sa loob ng pangungusap ay PANGGALAN. Ang ng ay sinusundan ng pangngalan (halimbawa: ng bahay) at siyang naginging tuwirang layon ng pangungusap. Halimbawa: Ang bata ay bumuli ng tinapay. pangngalan Tuwirang layon
  • 84. 2. NG Halimbawa: Ang lolo ay kumakain ng prutas araw araw. pangngalan Tuwirang layon
  • 85. 2. NG ⚫Ang ng ay nagsisilbi ring pang-angkop sa pagitan ng 2 salita kung ang sinusundan nitong salita ay nagtatapos sa patinig at ang sumusunod na salita ay pangngalan o iba pang bahagi ng pananalita maliban sa pandiwa.
  • 86. 2. NG Halimbawa: Batang babae. Inang mabait Lalaking duwag pangngalan Pang-uri Pang-angkop dahil ang sumunod ay hindi pandiwa
  • 87. 2. NG ⚫Ang ng nagsisilbi namang panghalip na pamanggit kung ang sumusunod na salita ay isang pandiwa. Sa pagiging panghalip na pamanggit, ito ay nagsisilbing simuno ng pangungusap ngunit nasa uring sugnay na di makapag-iisa.
  • 88. 2. NG Halimbawa: Ang batang nahulog ay nagkasakit. Ang pangungusap ay binubuo ng dalawang sugnay 1. Sugnay na nakapag-iisa. Ang bata ay nagkasakit. 2. Sugnay na di nakapag-iisa- ng nahulog Panaguring pandiwa Panghalip na pamanggit na naging simuno ng pangungusap
  • 89. 2. NG ⚫Iba pang gamit ng NG ⚫Ginagamit ang ng bilang pananda ng aktor o tagaganap ng pandiwa. Halimbawa: Tinulungan ng dalaga ang kanyang lola sa pagtawid.
  • 90. 2. NG ⚫Ginagamit ang ng kapag nagsasaad ng pagmamay-ari ng isang bagay o katangian. Halimbawa: Ang boses ng bayan ang dapat na mananaig.
  • 91. 2. NG ⚫Ginagamit bilang pantukoy Halimbawa: Maluwag ang looban ng simbahan. ⚫Ginagamit bilang pang-ukol na ang katumbas at tamang pagkaka- ugnay ng mga salita sa isang pahayag upang makabuo ng malinaw na kaisipan o diwa. Halimbawa: Pinalo niya ng kahoy ang magnanakaw.
  • 93. 1. MAY Ginagamit ang katagang ito sa loob ng pangungusap kung ang salitang sinusundan dito ay bahagi ng pananalita, sa at mga, maliban sa panghalip na panao. Ang katagang ito sa ganang sarili kung nag-iisa ay walang kahulugan ngunit kapag napasa sa mga salita sa loob ng pangungusap ito’y nagkakaroon ng kahulugan.
  • 94. 1. MAY ⚫Halimbawa: Ang Pilipinas sa ngayon ay may problemang pampamahalalaan. Ang mga magulang ay may matinding suliranin sa mga anak. panggalan Pang-uri
  • 95. 1. MAY ⚫Halimbawa:  May kahapon na dumating na dadalo sa seminar.  Kapuna-punang sa kasalukuyan ay may mga mag-aaral na para bang wala sa loob ang pag-aaral.. pang-abay kataga
  • 96. 1. MAY ⚫Halimbawa:  Kagabi, naramdaman kong may lumalakad sa bubungan.  Sa padala ko ay may para sa iyo. pandiwa kataga
  • 97. 1. MAY ⚫Ginagamit kapag sinusundan ng pantukoy. Halimbawa: May mga panoorin sapatyo ng simbahan. ⚫Ginagamit kapag sinusundan ng pang-ukol na sa. Halimbawa: May sa daga ang anak mong iyan. pantukoy
  • 98. 2. Mayroon ⚫Ginagamit kung sinusundan ng panghalip. Halimbawa: Mayroon kayong libreng gamot sa baranggay. ⚫Ginagamit kung sinusundan ng kataga.(po, pa, din, rin) Halimbawa: Mayroon po kaming ipagtatapat sa inyo.
  • 99. 2. Mayroon Ginagamit ang mayroon bilang panagot sa isang tanong. Halimbawa: May pera ka ba? Mayroon. ⚫Ginagamit kung nanganghulugan ng pagka-maykaya o mayaman. Halimbawa: Ang mga Malate ay mayroon sa probinsya ng Bicol.
  • 101. 1. kong Ginagamit kung nagsasaad ng pag-aari. Hindi ito maaaring gamitin bilang panimula ng pangugusap. Isinasaad din ang kilos ay ginawa mismo ng katawan. Halimbawa: Matagal kong pinagmasdan ang kanyang mukhang napakaamo ibig kong bumili ng bagong damit.
  • 102. 1. kong ⚫Ginagamit bilang panghalip panao na ko at ng. Halimbawa: Ang tangi kong hangad ngayong taon ay ang makapasa sa L.E.T.
  • 103. 2. kung ⚫Ito ay maaaring gamitin na panimula ng pangungusap sa diwa ng pangungusap ito ay nagsasaad ng pag-aalinlangan o pasubali. Ang katagang ito ay kilos na hindi ikinikilos ng katawan ngunit sa Ingles ang katumbas ay if. Ginagamit din ang kung sa hugnayang pangungusap.
  • 104. 2. kung ⚫Halimbawa: (if)- kung wala kang magandang sasabihin sa kapwa huwag ka na lamang magsalita. Uunlad pa rin ang bansa natin kung magtutulungan ang bawat isa. Hugnayang pangungusap na may Pasubali.
  • 106. 1. RAW RAW- ito ang ginagamit kung ang salitang sinusundan ay nagtatapos sa patinig at sa malapatinig na w at y. Nagpapahiwatig ito ng kahulugang walang katiyakan. Halimbawa: Ang tao raw na matalino ay malayo ang mararating.
  • 107. 1. RAW Halimbawa: Nakakapanghinayang isipin na ang mga punongkahoy raw sa bundok Cordillas ay unti- unting na ring nauubos
  • 108. 2. DAW Ito ay ginagamit tulad ng raw kung ang pangungusap ay nagsasaad ng walang katiyakan. Sa loob ng pangungusap ginagamitan ito kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa W at Y.
  • 109. 2. DAW Halimbawa: Ayon sa mga dalubwika, umunlad man ang globalisasyon, may katiyakan daw na ang Pilipinas ay di maiiwan. Karapatan daw ng taong-bayan ang magtanong sa sinuman, sa ikaalam ng katotohanan.
  • 111. DAW ⚫Ginagamit kung ang salitang sinusundan ay nagtatapos sa katinig maliban sa w at y. Halimbawa: Magpapatingin daw siya sa doktor ngayon.
  • 113. RIN/RAW ⚫Ginagamit kung ang salitang sinusundan ay nagtatapos sa patinig at malapatinig na w at y. Halimbawa: Ikaw raw ay makakasama sa bakasyon patungong Baguio. May handa raw tayo sa darating na kaarawan ni tatay.
  • 115. sINA ⚫Ginagamit kapag ito ay sinusundan ng mga pangngalan na tinutukoy sa pangungusap. Halimbawa: Naglilinis sina Gel at Lissette ng bahay.
  • 116. Sila ⚫Ginagamit bilang panghalip na panao; katumbas ng they sa Ingles. Halimbawa: Umalis na sila kanina pang umaga.
  • 118. Pinto ⚫Ginagamit bilang bahagi ng daanan na isinasara at ibinubukas. Halimbawa: Isinasara niya ang pinto upang hindi makapasok ang magnanakaw.
  • 119. Pintuan ⚫Ginagamit bilang kinalalagyan ng pinto. Halimbawa: Hindi pa napipinturahan ang pinto sa pintuan.
  • 121. pahiran ⚫Lagyan ng isang bagay sa pamamagitan ng pamunas o sa pamamagitan ng kamay. Halimbawa: Pahiran mo ng langis ang natutuyo mong balat.
  • 122. pahirin ⚫Alisin sa pamamagitan ng pamunas o sa pamamagitan ng kamay. Halimbawa: Pahirin mo ang natapon na tubig sa sahig.
  • 124. Subukin ⚫May bagay na nais patunayan “to try”. Halimbawa: Subukin mong gumamit ng Ariel sa paglalaba.
  • 125. Subukan ⚫May mga bagay na tinitingnan nang palihim. Halimbawa: Subukan mo kung ano ang ginagawa niya sa aklatan.
  • 127. Iwan ⚫Nangangahulugan ito ng paglisan o pag-alis ng isang tao sa isang lugar malayo man o malapit. Halimbawa: Iwan mo siya kung kinakailangan. Bakit ba nais mo akong iwan tuwina?
  • 128. EWAN ⚫Maaring mangahulugan ng isang ekspresyon na may pahiwatig ng pagkainis. Halimbawa: Ay! Ewan. Ewan ko sa’yo. Makulit ka.
  • 130. Nila ⚫ Salitang panghalip na kumakatawan sa marami o grupo ng mga tao. Kung ginagamit sa loob ng pangungusap hindi na sinusundan ng pangngalan ng tao. Halimbawa: Siya man ay naging kaibigan nila nang magbakasyon sila sa Baguio.
  • 131. Nila Halimbawa: Binigyan nila ng regalo ang nanay na nagdaos ng ikawalumpong kaarawan.
  • 132. Nina Salitang pantukoy na maramihan na kung isinulat ay dinudugtungan ng pangalan ng tao. Halimbawa: Kami ay namasyal nina Jun at Rose sa mga matanawing lugar ng Bohol.
  • 133. Nina Halimbawa: Ganun na lamang ang pagpupuyagi nina mama’t at papa na kaming magkakapatid ay makapagtapos ng pag-aaral.
  • 136. ⚫Tumutukoy sa pariralang iba at iba. Tulad ng isa’t isa di ito giniigitlingan dahil sa pagitan ng inulit na salitang iba ay may katagang at. Isinama rin sa unang salita ang at, kudlit ng ipinalit sa a. IBA’TIBA
  • 137. ⚫Halimbawa:  Ang mga pahayag niya’y iba’t iba kayat nakakapag-alinlangan.  Iba’t iba ang binibili ko sa palengke. IBA’TIBA
  • 138. ⚫Nilalagyan ito ng gitling dahil inuulit ang salita iba. Batay sa tuntunin kung may kahulugan ang kaputol na salita dapat na ito’y gitlingan sa pagitan ng dalawang magkaparehong salita kung paghihiwalayin. Ibang-iba
  • 139. ⚫Halimbawa:  Ibang-iba siya sa kanyang kapatid sa pag-uugali at talion.  Ibang-iba siya sa dati sa kanyang ikinikilos. Ibang-iba
  • 140. ⚫Ginigitlingan ang salitang ito kung ginagamit sa loob ng pangungusap bilang pang-uri. Ika nga’y kung inilalarawan nito ang isang bagay. Sari-sari
  • 141. ⚫Halimbawa Ang itinayo ni nanay nang mag-retire ay isang sari-sari store. Sari-sari
  • 142. ⚫Ang salitang ito ay hindi ginigitlingan kung ang tinutukoy mismo ay panggalan o mga bagay-bagay na iba-ibang klase. Sarisari
  • 143. ⚫Halimbawa Sa palengke ako bumili ng sarisari para sa ihahanda naming sa Pista. Sarisari
  • 144. salo – salo - magkakasama at magkasabay na kumain salusalo – isang pagtitipon o piging halo – halo - pagsasama-sama ng mga bagay-bagay o sangkap haluhalo – pagkaing pampalamig na may yelo
  • 145. a. Mag-ingat ka kung ikaw ay magmamaneho ng kotse. b. Mag-ingat ka naman kapag ikaw ay nagmamaneho ng kotse. a. Hindi niya masabi kung Sabado o Linggo ang dating ng mga bisita. b. Dumarating ang mga bisita kapag araw ng Sabado.
  • 146. Ang KUNG ‘DI ay galing sa salitang kung hindi o if not sa Ingles a. Hindi ako aalis kung ‘di tayo magsasabay. b. Hindi ka makakapasa kung ‘di dahil sa tulong ko. c.Kung ‘di ka dumating, malamang kanina pa sila nagsuntukan. Ang KUNDI ay nangangahulugang maliban sa o except sa Ingles a. Walang sinoman ang puwedeng pumasok sa sinehan kundi iyong mga may tiket lamang. b. Walang ibang puwedeng sumama kundi ako lang.
  • 147. HABANG/ SAMANTALANG Ginagamit ang HABANG kung ang isang kalagayan ay mahaba o walang tiyak na hangganan a. Kailangang matutong makibagay sa iba habang nabubuhay. b.Habang may buhay may pag-asa. Ginagamit ang SAMANTALA kung ang isang kalagayan ay may taning o pansamantala lamang a. Nakikitira ako sa bahay ng aking mga magulang samantalang wala pa akong trabaho. b. Mainit ang kanyang ulo samantalang hinihintay na magsiuwian ang kanilang mga bisita. Ginagamit din ang SAMANTALA sa pagtatambis ng dalawang kalagayan a. Bakit ko gagawin ang lahat ng mga gawaing iyan samantalang ikaw ay tila prinsesang nakaupo lamang? b. Ang iba ay nagpapakasaya sa parti samantalang ang iba ay halatang nababagot.
  • 148.
  • 149.
  • 150.
  • 151. PAM, MAM,SIM 1. PAMPALO 2. MAMBOLA 3. SIMPUTI PAN, MAN,SIN 1. PANLIMA 2. MANDAYA 3. SINTIGAS PANG, MANG,SING 1. PANG-ALIS 2. MANGHAKOT 3. SINGKAPAL
  • 152. Kalilinis lang namin ng bahay nang siya ay dumating. Nakasusulat ng talumpati ayon sa paksang ibinigay. Sa iyo ko natutunan kung papaano magmahal. Sa’yo ko natutunan kung papaano magmahal. Ang bag na iyan ay sa akin. Ang bag na iyan ay sa’kin.
  • 153.
  • 154.
  • 155.
  • 156. Tanggapin ninyo ang regalong ito. Tanggapin n’yo ang regalong ito.
  • 157.
  • 158.
  • 159.
  • 160.
  • 161. Huwag n’yo na lang akong isama mamaya. Nais na naman niyang kumain. Kumakain pa rin siya hanggang ngayon.
  • 162. Nais nilang kumain sa labas. Ang bahay na iyan ay pagmamay- ari nina Ana at Maria.
  • 163.
  • 164.
  • 165.
  • 166. Kila at Kina Walang salita na KILA. Ang KINA ay maramihan ng kay 1. Pakidala ang laruang ito kina Anne at Brylle. 2. Mag-uusap tayo kina Vic at Mona mamaya. IKIT at IKOT Ginagamit ang IKIT para maipakita ang kilos mula labas patungo sa loob. Nakakatatlong ikit muna sila bago natunton ang daan patungo sa loob ng kuweba. Ginagamit ang IKOT para maipakita ang kilos mula loob patungo sa labas. Paikot-ikot sila sa loob ng tunnel bago sila tuluyang nakalabas.
  • 167. ang DAHIL ay ginagamit bilang pangatnig a. Hindi ako nakapasok dahil sumakit ang aking ulo. b. Masaya ako dahil may nagpapasaya sa akin. c. Umiiyak ang bata dahil pinagalitan siya ng kanyang ate. ang DAHILAN ay ginagamit bilang pangngalan a. Hindi ko alam ang dahilan ng kanyang pagkakasakit. b. May mga dahilan kung bakit tayo nasasaktan. c. Kabiguan ang dahilan ng kanyang kamatayan. ang DAHIL SA/ DAHIL KAY ay ginagamit bilang pang-ukol a. Ang dating magkakaibigan ay nagtatalo dahil sa tsismis. b. Pinagalitan ako ng guro kanina dahil kay Vina. c. Sumakit ang aking ulo dahil sa ulan.
  • 168. IBAYAD/IPAGBAYAD Ibayad - pagbibigay ng bagay bilang kabayaran a. Isandaang piso ang ibabayad ko sa iyo. b. Dahil ako ay hindi pa kumikita, titulo ng aking lupa ang ibabayad ko sa iyo. Ipagbayad - pagbabayad para sa ibang tao a. Ipagbayad mo muna ako sa sine. Babayaran kita bukas. b. Ipagbayad mo na rin kami. Masyadong mataas ang pila. SUBUKIN/SUBUKAN Subukin - pagkilatis, to test , to try sa Ingles a. Huwag n’yo akong subukin. b.Susubukin ko ang bagong labas na model ng kompyuter na kasalukuyang inaanunsyo sa telebisyon. Subukan - pagtingin nang palihim, to spy sa Ingles a. Ibig kong subukan ang ginagawa ng mga katulong kapag wala ang kanilang mga amo. b. Subukan mo si Ana sa kuwarto na hindi ka nakagagawa ng kahit na kaunting kaluskos na maaari niyang ikagulat.
  • 169. HATIIN/HATIAN Hatiin – to divide , partihin a. Hatiin mo sa anim ang egg pie. b. Ang natitirang pagkain ay hatiin ninyong magkakapatid. Hatian - to share, ibahagi a. Hatian mo siya ng iyong burger. b. Hatian mo ng iyong baon ang batang pulubi. INIWAN/INIWANAN Iniwan - to leave something or somebody – huwag isali o isama a. Iniwan ni Ana ang kotse sa garahe. b. Ang hindi dumating sa tamang oras ay iniwan na nila. Iniwanan - to leave something to somebody , nagbigay a. Iniwanan ko na sila ng panggastos habang ako ay wala. b. Ang batang pulubi ay iniwanan ko ng pagkain.
  • 170. OPERAHIN/OPERAHAN Operahin- tumutukoy sa tiyak na bahagi ng katawan na titistisin a. Ooperahin ang tiyan ni Ana sa Lunes. b. Sira na ang iyong kanang mata kaya marapat lamang na ito ay operahin. Operahan - tumutukoy sa taong sasailalim sa pagtitistis a. Si Rey ang ooperahan bukas. b. Kahit labag sa loob ko, pumapayag na akong operahan si Inay. WALISIN/WALISAN Walisin - to sweep the dirt tumutukoy sa mga bagay na aalisin o lilinisin a. Walisin mo ang mga dahon sa bakuran. b. Ang mga basura sa kalye ay walisin mo. Walisan - to sweep the place , tumutukoy sa lugar a. Walisan mo ang bakuran. b. Sa dami ng mga basurang dala ng bagyong Yolanda, kinakailangan na talagang walisan ang mga kalye.
  • 171. NABASAG/BINASAG BUMILI/MAGBILI Bumili - to buy a. Ang ina ng bata ay bumili ng insurance sa akin. b. Bumili ng tsokolate ang aking kaklase. Nabasag - tumutukoy sa kilos na hindi sinadya o hindi ginusto a. Umiiyak ang bata dahil nabasag niya ang plorera. b. Nagmamadali siyang maghugas kaya nabasag niya ang mamahaling baso. Binasag - tumutukoy sa kilos na sinadya o ginusto a. Galit na galit na binasag ng lalaki ang salamin ng kotse. b. Binasag ni Tatay ang mga baso nang nag-away sila ni Nanay. Magbili - to sell a. Trabaho ng ina ng bata ang magbili ng insurance. b. Ang aking kaklase ay mahilig magbili ng tsokolate tuwing tanghalian.
  • 172. PAHIRIN o PAHIRAN/ PUNASIN o PUNASAN SUNDIN/SUNDAN Sundin - to obey , pagsunod sa payo o pangaral a. Sundin mo ang sinasabi ng iyong mga magulang. a. Dapat ay lagi mong sundin ang sinasabi ng mga mas nakatatanda sa’yo. Sundan - to follow, gayahin o pumunta sa pinupuntahan ng iba a. Sundan mo siya at baka maligaw. b. Sundan mo ang kabayanihang ginawa ng ating mga ninuno. Pahirin at Punasin – nangangahulugang alisin o tanggalin a. Pahirin mo ang luha sa iyong mga mata. b. Punasin mo ang pawis sa iyong likod. Pahiran at Punasan – nangangahulugang lagyan a. Pahiran mo ng palaman ang tinapay. b. Punasan mo ng alkohol ang iyong mga binti.
  • 173. KUMUHA/MANGUHA AGAWAN/AGAWIN Agawan - sinusundan ng pang-ukol na NG a. Huwag mong agawan ng laruan ang bata. b. Ang bata ay huwag mong agawan ng laruan. Kumuha- to get a. Kumuha ka ng pera sa aking pitaka. b. Ang mga bata ay kumuha ng kanin sa kaldero. Manguha - to collect, to gather a. Nanguha ng kabibe ang mga bata sa dalampasigan. b. Ang mga bata ay nanguha ng impormasyon sa internet. Agawin - sinusundan ng pantukoy na ANG a. Huwag mong agawin ang aking minamahal. b. Maling agawin ang mga bagay na hindi mo pagmamay-ari.
  • 174. Abutin - sinusundan ng pantukoy na ANG a. Magsikap kang abutin ang iyong mga pangarap sa buhay. b. Hindi madaling abutin ang iyong mga pangarap. HAGIS /IHAGIS Hagis - ginagamit bilang pangngalan o noun a. Ang hagis ng bola ay napakataas. IHAGIS - ginagamit bilang pandiwa o verb a. Ihagis mo ang bola. ABUTAN/ABUTIN Abutan - sinusundan ng pang-ukol na NG a. Huwag mong abutan ng pera ang batang namamalimos.. b. Bawal kang abutan ng gabi sa daan.
  • 175. BILHAN /BILHIN Bilhan - sinusundan ng pang-ukol na NG a. Marapat lamang na bilhan mo ng bagong damit ang mga bata. b. Bilhan mo ng pagkain ang mga mananahi. Bilhin - sinusundan ng pantukoy na ANG a. Bilhin mo ang relo na iyon. b. Huwag mong bilhin ang inilalako ng taong iyan. PUSPUSAN/PUSPUSIN Puspusin - pandiwang nangangahulugang pagkalooban a.Mabait ang mag-asawang iyan. Nawa’y puspusin ang kanilang anak ng mga biyaya mula sa Maykapal. Puspusan - ginagamit bilang pang-abay a. Puspusan ang ginagawang pag-eensayo ng mga guro at batang mamamahayag para sa gaganaping RSPC 2015.
  • 176. HARAPAN /HARAPIN HARAPAN - pangngalan tumutukoy sa bahagi ng isang bagay a. Maaliwalas ang harapan ng kanilang bahay. b. Mayroon daw itinatayong bagong bahay sa harapan ng plaza. HARAPIN - pandiwa tumutukoy sa hindi pagtalikod sa isang sitwasyon a. Harapin mo ang iyong mga kalaban. b. Huwag mong talikuran ang iyong mga problema. Harapin mo ito.
  • 177. NAPATAY /NAMATAY NAPATAY - may tiyak na tao o hayop na pumaslang / sinadya a. Napatay nila ang aking alagang aso kagabi. b.Maraming tao ang napatay dahil sa umaatikabong bakbakan ng mga rebelde at sundalo. NAMATAY - kung ang isang tao ay binawian ng buhay dahil sa sakit, katandaan o anomang dahilang hindi sinasadya a. Namatay ang aking lolo dahil sa sakit na TB. b. Ang matandang bangkero daw ay namatay dahil sa masamang bangungot. MAGSAKAY /SUMAKAY MAGSAKAY - to load a. Ayaw kong magsakay ng karagdagang pasahero ngayon. b. Magsakay ka ng sampung kahon ng mangga sa kariton. SUMAKAY - to ride a. Ayaw kong sumakay sa sasakyan ng kaskasirong drayber. b. Bilisan nating sumakay dahil malapit na tayong mahuli.
  • 178. IWAN /EWAN ( pares minimal ) IWAN - nangangahulugang paglisan o pag-alis ng isang tao sa isang lugar malayo man o malapit a. Iwan mo na siya kung kinakailangan. b. Bakit ba nais mo akong iwan tuwina? EWAN - ekspresyong nangangahulugan ng pagkainis a. Hay naku! Ewan ko sa iyo. b. Ewan ! Ang kulit mo talaga.
  • 179. a. Nagmamadaling inakyat ni Susan ang hagdan. b. Mag-ingat ka at baka mahulog ka sa hagdan. c. Ilagay mo ang hagdanan sa tapat ng bintana. d. Ang susi ng bahay ay nakatago sa likurang bahagi ng hagdanan.
  • 180. KITA /KATA KITA - Kapag ang isa ay siyang gaganap para sa kausap a. Ibibili kita ng pagkain bukas. b. Kakausapin kita. KATA - Ginagamit kung ang dalawang nag-uusap ay magkasamang gagawa. a. Kata ay magsisimba bukas. b. Maghugas kata ng pinggan sa kusina. SILA, NILA,SINA, NINA SILA/NILA - Panghalip na panao at hindi na susundan ng noun a.Sila ay aalis na bukas ng gabi. b. Nais na nilang umalis bukas ng gabi. SINA/NINA pantukoy na maramihan na sinusundan ng noun a.Sina Ana at Maria ay pawang magaganda. b. Binilisan nina Ana at Maria ang paglalakad.
  • 181.
  • 182. PANGUNGUSAP Isang salita o lipon ng mga salita na nagsasaad ng isang buong diwa. Ito ay binubuo ng simuno at panaguri. Simuno – ay siyang pinaguusapan sa pangungusap. Panaguri – ay ang mga salitang nagsasabi tungkol sa simuno, kung ano ang ginagawa ng simuno, o kung ano ang nangyayari sa simuno.
  • 183. Pangungusap Kumakatawan ito sa bawat pahayag o pagsasalita ng isang tao na nagdudulot o nagbibigay ng kahulugan. Halimbawa ng lipon ng mga salita: Ang pagpapataas ng ekonomiya ay patuloy n a isinasagawa ng gobyerno natin. Masarap matulog nang walang alalahanin. Halimbawa ng isang salitang Pangungusap: T akbo;Lakad; Inom
  • 184. Ang bawat pangungusap aymaypaksa na siyang pinag-uusapan saloob ng pangungusap. Sintaks – ay pag-aaral o pag-uugnay-ugnay ng mga salita para makabuo ng mga parirala, sugnay at pangungusap. Semantika – ang tawag sa mensaheng ipinaaabot nito. May mga pangungusap na nakalantad ang paksaat mayroon namang di lantad ang paksa.
  • 185. Nauuri ang pangungusap ayon saanyo/ayos nito. Sa pangungusap may malaking kinalaman ang gamit ng ay dahil inilalalantad ng ay ang ayos ng pangungusap kung ito’y; 1. Karaniwan –ang ayos ng pangungusap ay karaniwan kung nauuna ang Panaguri at sinusundan ng Simuno kaya’t di litaw ang ay. Ika nga’y P – Sang balangkas ng pangungusap. Halimbawa: P S a. Binangungot siya kagabi kaya namatay. P S b. Ikinagitla ko ang balita sa televisyon.
  • 186. 2. Kabaligtaran –kung litaw o nakalantad ang ay sa loob ng pangungusap ang balangkas ay S – P o nauuna ang Simuno sinusundan ng Panaguri. Halimbawa: S P a. Ang balita sa telebisyon ay ikinagitla ko. S P b. Ang ekonomiya ng ating bansa ay patuloy na nagbabago.
  • 187. Uri ng Pangungusap ayon sa Kayarian 1. Payak – ito ang pangungusap na may iisang pinag- uusapan na kumakatawan sa iba’t ibang anyo. Bagamat payak may inihahatid itong mensahe. Mga anyo ng payak na pangungusap. a. PS – PP – payak na simuno at payak na panaguri. Halimbawa: Masipag na magaaral si Jose. Matalinong bata si Jay .
  • 188. b. PS – TP – payak na simuno at tambalang panaguri. Halimbawa: Matalino at masipag na mag-aaral si Jose. Mabait at mapagkakatiwalaan ang kaibigan ko. c. TS– PP – tambalang simuno at payak na panguri. Halimbawa: Kapwa Matulungin sina Jun at Lito. Ang karukhaan at kalinisan ng loob ay kailangan ninuman.
  • 189. d. TS–TP– tambalang simuno at tambalang panguri. Halimbawa: Mapagkandili at maalalahanin sina mama at papa. Sina Pangulong Arroyo at Estrada ay mga haligi 2. T n a a m p i b n a a l g a - n u u – g i t n o a y a y o p p a i n a g u d n u g d u u s a g p t o n n a g m s a y t u d l o a l n a g w a n n g g p k a a n i g s i a p t a n n i g .
  • 190. Halimbawa: Si Luis ay mahilig mang-asar samantalang si Lo Unang kaisipan – Si Luis ay mahilig mang-asar. Ikalawang kaisipan – Si Loreng ay mapagmahal. Pangatnig – samantalang 3. H s u u g g n n a a y y n a a n m – a i t k o a p a a y g p - a i i n s a g u a n t g s u g s a n p a y n n a a b d i n i u m b a u k o a n p g a g i s - a i i s n a g . Ang diwa ng dalawang sugnay ay makarugtong at pinaguugnay o pinagsasama ng pangatnig.
  • 191. Halimbawa: Di malayong umunlad ang Pilipinas kung ang mga ma Sugnay na makapag-iisa – Di malayong umunlad ang Pilipinas. Sugnay na di makapag-iisa – kung ang mga mamamayan ay magtutulong-tulong Pangatnig - kung
  • 192. 4. Langkapan – ito ay pangungusap na binubuo ng isa o mahigit pang sugnay na makapag-iisa o sugnay na di makapag-iisa. Ang dalawang sugnay ay may magkaugnay diwa. Halimbawa: Makapapasa talaga siya at makatatamo ng diploma kung magsisipag sa pag-aaral at magtitiis ng hirap. Ang 2 sugnay na makapag-iisa – Makapapasa talaga siya at makatatamo ng diploma. Ang 2 sugnay na di makapag-iisa – kung magsisipag sa pag-aaral at magtitiis ng hirap.
  • 193. Uri ng Pangungusap ayon sa Gamit/Tungkulin 1.Paturol – ipinahahayag ng uring ito ng pangungusap ang isang katotohanan o kalagayan ayon sa paraan ng pagkakapahayag. Palagiang sa tuldok tinatapos ang pangungusap na nagsasaad ng katotohanan. Halimbawa: Napakagandang pamana ang edukasyon. Totoong masaya ang buhay, may lungkot man o ligaya. 2. Pautos – may himig ng pag-uutos ang diwa ng pangungusap. Ang pag-uutos ay nauuri sa dalawa: a. May paggalang sa kapwa sa tulong ng unlaping paki o maki. b. Pag-uutos ng walang paggalang o pasintabi.
  • 194. Halimbawang A. 1. Pakiabot bg aking sapatos. 2. Makikuha ng gamit ko. Halimbawang B. 1. Abutin mo nga ang sapatosko. 2. Kunin mo ang gamit ko. 3. Patanong – pangungusap na may himig ng pagtatanong. Tanong
  • 195. 4. Padamdam – ginagamitan ng tandang padamdam (!) ang bawat pangungusap na may himig ng matinfing emosyon. Ang tandang padmdam ay maaaring ilagay sa una o sa hulihan ng pangungusap. Halimbawa: Naku po! Magilawgaw, naluluha tuloy ako. Ayun! Siya nga ang magnanakaw!
  • 196. Pangungusap na Walang Paksa Anumang salita o lipon ng mga salita na walang simuno at panaguri basta’t maydiwa o mensaheng ipinaaabot. Ang mensaheng ipinaaabot aymaaaring magpakilos sakapwadahil nauunawaan ito. Uri ng pangungusap na walang paksa 1. Eksistensyal – may bagay na umiiral sa himig/tono ng pangungusap sa tulong ng katagang may o mayroon. Na kahit dalawa o tatlong mga salita ang ginagamit may diwang ipinaaabot. Halimbawa: May tumatakbo. May dumating. Mayroong panauhin. Mayroong napapaayon.
  • 197. 2. Sambitla – ito’y isa o dalawang pantig ng salita na nagpapaabot ng diwa/kaisipan. Kadalasan isang ekspresyon ang pahayag. Halimbawa: Yehe! Y ahoo! Wow! Walastik! 3. Penomenal – Nagsasaad ng panahon na kahit ito lamang sapat upang ang banggitin, may diwa nang ipinaaabot na mabigyang kahulugan ang pahayag. Halimbawa: Samakalawa; Bukas;Salinggo; Mayamaya
  • 198. 4. Pagtawag – ang pagbanggit o kaya’y pagtawag sa pangalan ng isang tao ay may sapat na kahulugang ipinaabot. Ang tinawagan ay agad lalapit dahil baka may iuutos ang tumawag. Halimbawa: Luis!; Maria!; bunso! 5. Paghanga – ito’y parang ekspresyon na nagpapahayag ng paghanga. Halimbawa: Ang ganda nya! Ang talino mo! Galing!
  • 199. 6. Pautos – Salitang pautos na kahit nag-iisa ay may ipinaaabot na diwa o mensahe kaya’t di pwedeng di sundin lalo na kungang pagkakasabi ay medyo madiin. Halimbawa: Kunin mo. ;Lakad na. ;T akbo.;Sayaw. 7. Pormularyong Panlipunan – ito ang mga salitang sadyang itinakda sa sitwasyon: umaga, tanghali, gabi. Halimbawa: Magand ang umaga. Magand ang gabi. Magandang tanghali.
  • 200. Pag-aangkop ng Salita sa pangungusap Nagiging malinaw at epektib ang pahayag kung iniaangkop ang salitang gagamitin saloob ng pangungusap sa pamamagitan ng mga salitang piling-pili. Kailan Tiyak o angkop ang Salita saLoob ng Pangungusap? 1. Kung mismong ang salitang ginagamit ay sadyang dapat sa loob ng pangungusap. Mali: Maamong humapon ang ibon sa bintana ng silid ko. T ama: Maamong dumapo ang ibon sa bintana ng silid ko.
  • 201. 2. Tiyakin ang panlaping gagamitin sa loob ng pangungusap. Mali: T ama: Nagsidapo sa puno ang maamong ibon. Dumapo sa puno ang maamong ibon. 3. Bawasan ang dami ng salitang dayuhan sa loob ng pangungusap. Mali: Nag-study kami ng aking friends sa library. T ama: Nag-aaral kami ng aking mga kaibigan sa library.
  • 202. 4. Timbangin ang ideya ng pahayag sa pangungusap. Mali: Ang tulog at naghihilik na bata ay himbing na himbing. T ama: Ang natutulog at naghihilik na bata ay himbing na himbing. 5. Huwag haluan ng balbal n pahayag/salita ang pormal na pahayag. Mali: Samga bagets ng bulwagang ito, hinihiling ko ang inyong pakikiisa sa isang maayos at napapanahong layunin. T ama: Sakabataan ng bulwagang ito, hinihiling ko ang inyong pakikiisa sa isang maayos at napapanahong layunin.
  • 203. 6. Tiyaking nasa tamang aspekto ng pandiwa ang diwa ng pangungusap. Mali: T ama: Magsilabasan ang mga maligno tuwing undas. Naglalabasan ang mga maligno tuwing undas. 7.Tiyaking tamang salita ang gagamitin sa sitwasyon. Mali: T ama: Matangos ang bahay naming sa burol. Matangos ang ilong ng kaibigan ko.
  • 204. 8. Gamitin ang angkop na salita sa bagay o tao. Mali: Ang ganda niya gusto kong bilhin. T ama:Ang ganda nito, gusto kong ganyan ang bilhin. 9. Huwag gamitin ang katagang sa kung ang sinusundang salita ay mayroon. Mali: Mayroon sa bahay mga panauhing taga- Amerika. T ama:Mayroong panauhin sa bahay na taga- Amerika. 10.Huwag nang gamitin ang salitang dayuhan kungmay katumbas sa sariling wika. Mali: Kitang-kita ang skills ng mga estudyante sa paglalaro. T ama:Kitang-kita ang kasanayan ng mga estudyante sa paglalaro.

Notas del editor

  1. Dalawa ang masasabing sangay ng mabisang pag-aaral ng karunungang pangwika: Ang pag-uugnayan ng mga salita sa parirala, sugnay at pangungusap ng pahayag; mga tamang panuring, mga pang ugnay, mga pokus ng pandiwa at iba pa para sa kaisahan at kakipilan ng mga pangungusap ay naibibigay rin ng gramatika. Nababawasan ang kalinawan at pagiging kaakit-akit ng isang pahayag kung hindi wasto ang tungkulin at ugnayan ng mga salita. Samakatuwid, ang relasyon ng balarila at retorika ay napakahalaga upang makamit ang mabisang pagpapahayag.
  2. Dalawa ang masasabing sangay ng mabisang pag-aaral ng karunungang pangwika: Ang pag-uugnayan ng mga salita sa parirala, sugnay at pangungusap ng pahayag; mga tamang panuring, mga pang ugnay, mga pokus ng pandiwa at iba pa para sa kaisahan at kakipilan ng mga pangungusap ay naibibigay rin ng gramatika. Nababawasan ang kalinawan at pagiging kaakit-akit ng isang pahayag kung hindi wasto ang tungkulin at ugnayan ng mga salita. Samakatuwid, ang relasyon ng balarila at retorika ay napakahalaga upang makamit ang mabisang pagpapahayag.