1. Տեխնածինաղետներ

2. Տեխնածինաղետներնառաջացելեննորտեխնոլոգիաներիհայտնաբերմանըզուգահեռ։ Նմանպատահարներնայնանխուսափելիփոխհատուցումնեն, որմարդիկստիպվածենվճարելտեխնոլոգիականառաջընթացիբարիքներիցօգտվելուդիմաց: ՄԱԿ-ի փաստաթղթերումտեխնածինաղետներըդասակարգվումեներեքհիմնականխմբի. արդյունաբերական (քիմիականեւռադիացիոնվարակում, պայթյուններ, այլպատճառներովավերածություններ), տրանսպորտային (վթարներօդում, ծովում, երկաթուղայինճանապարհներին) եւխառը (տեղիենունենումայլօբյեկտներում):

4. ԸստՄԱԿ-ի տվյալների՝ տարերայինաղետներիշարքումզոհերիթվովտեխնածինաղետներըզբաղեցնումեներրորդտեղը: Աղետներիհետազոտություններիմիջազգայինկենտրոնիպատրաստածվիճակագրությունըվկայում է, որ 1970-ականների վերջիցաշխարհումկտրուկաճել է տարբերտեխնածինաղետներիթիվը: Հատկապեսհաճախակիենդարձելտրանսպորտայինեւառաջինհերթին՝ ծովայինվթարները։ Ընդորում, թեեւԵվրոպայիեւՀյուսիսայինԱմերիկայիերկրներնունենավելիզարգացածտրանսպորտայինեւարդյունաբերականենթակառուցվածք, տեխնածինաղետներնավելիշատմարդկայինկյանքերենխլումԱֆրիկայումեւԱսիայում։

5. ԲրիտանացիհայտնիգիտնականՄարտինՌիզըկարծում է, որմարդկություննինքնիրհամարգերեզման է փորում, քանզիտեխնիկականառաջընթացնանպայմանորենհանգեցնում է նորտեխնոլոգիականռիսկերիառաջացման, որոնցառջեւվաղթեուշհասարակությունըկարող է լիովինանպաշտպանդառնալ:

6. 20-րդ դարիկեսերինճապոնականԿյուսյուկղզուՄինամատաքաղաքիձկնորսներնականատեսդարձանտարօրինակմիերեւույթի. կատուներըծովափիցընկնումէինջուրըեւխեղդվում:Հետագայումպարզվեց, որկենդանիներըթունավորձուկէինկերել, ինչնէլազդելէրնրանցնյարդայինհամակարգիվրա:Ավելիուշ` 1953 թվականինգրանցվեցինմարդկանցնմանատիպհիվանդությանառաջինդեպքերը: Հիվանդներիցշատերըմահացան, մյուսներիմեջառաջացանլսողությանեւտեսողությանխանգարումներ, երեխաներըծնվումէինֆիզիկականեւմտավորթերություններով: Հետաքննությունըցույցտվեց, որճապոնական “Չիսոկորպորեյշն” ընկերությանքիմիականգործարանըՄինամատիծովախորշէրարտանետելսնդիկպարունակողկեղտաջրեր

7. Ընկերությանղեկավարությունըհերքեցգործարանիկեղտաջրերիեւտեղիբնակչությանհիվանդություններիմիջեւկապը։ Մահացուջրերիարտանետումըշարունակվեց։ Երկրիղեկավարությունընախընտրեցչմիջամտելհարցին: Տուժածներիցշատերըդիմեցինդատարան: Ամիսներձգձգվածպարզաբանումներիարդյունքումդատարանիվճռովպատասխանատվությանենթարկվեցընկերությաներկուծառայող: Շատերըգիտեն, թեինչիհանգեցրեցԱռաջինաշխարհամարտիտարիներինթունավորգազիօգտագործումը, եւդրահամարկասկածանքովենվերաբերվումքիմիականարդյունաբերությանը։

8. ճառագայթում Պայթունքիմիականգործարանում

9. Դժբախտաբարայդմտավախություններնարդարացան, երբ 1921 թվականինԳերմանիայիքիմիականեւնավթաքիմիականարդյունաբերությանկենտրոնԼյուդվիգսհաֆենիմերձակայքումպայթեցարհեստականպարարտանյութերարտադրողգործարանը։ Ավելիքանչորստոննանիտրատներիպայթյունիզոհդարձավ 500 հազարմարդ։ Պայթյունիալիքըհողինհավասարեցրեցտասնյակգյուղեր։

11. Առաջինատոմայինվթարը Ատոմայինէներգետիկայիպատմությանմեջառաջինատոմայինվթարըտեղիունեցավ 1957 թվականինԱնգլիայիքաղաքներիցմեկում, որնայսօրկոչվում է Սելլեֆիլդ։ Ատոմայինռեակտորումբռնկվածհրդեհըչհաջողվեցմարելշուրջ 16 ժամ։ Վթարիհետեւանքովռադիոակտիվվարակմանենթարկվեց 500 քառակուսիկլիոմետրտարածք։ Ստացվածճառագայթումիցմահացավ 33 մարդ։ Ոստիկաններնուհրշեջներնանհավատալիջանքերգործադրեցինհրդեհըմարելուեւաղետըկանխելուհամար։ Պատահարիմանրամասները

13. Ալիքներնափհանեցինհազարավորսատկածծովայինկենդանիների։ Անզգուշորենթունավորձուկկերածմարդիկմահացանտանջալլուկմահով։ Մինչայսօրծովիթունավորվածհատվածըեւմերձակաափըփակտարածքներենհամարվում։ 1984 թվականիդեկտեմբերիերեքիգիշերըՀնդկաստանիԲհոպալքաղաքումտեղիունեցավ 42 տոննաթունավորգազիարտահոսք։ Շատարագտարածվելով՝ գազըթափանցեցբնակելիտներ՝ մարդկանցմեջառաջացնելովշնչուղիների, մաշկիեւաչքերիայրվածքներ:

14. Բազմաթիվհետաններըչօգնեցինբացահայտելքիմիականգործարանումտեղիունեցածպատահարիպատճառները։ Վթարիպահինձեռնարկությունըգտնվումէրֆինանսականխորճգնաժամում, մասնագետներիցշատերըհեռացվածէինգործարանից։ Այդպեսէլանհայտմնաց՝ որնէրգազիարտահոսքիպատճառը՝ տեխնիկականանսարքությու՞նը, թե՞ մարդկայինանփութությունը:

15. Գաղտնիքովպատվածաղետ 1992 թվականիհոկտեմբերի 4-ին ՆիդեռլանդներիմայրաքաղաքԱմստերդամիբնակելիթաղամասերիցմեկիվրաընկավբեռնատարմիինքնաթիռ՝ տանելով 43 մարդուկյանք։ Վնասվածտներըվաղուցքանդելեն, բայցաղետիհետեւանքներըզգացվումեննաեւայսօր։

16. Ինքնաթիռի ընկնելուց հետո շատացել են տարբեր ֆիզիկական թերություններով երեխաներ ծնվելու դեպքերը։ Հարց է առաջանում՝ իսկ ի՞նչ էր տեղափոխում վթարի ենթարկված ինքնաթիռը։ Տուժածներից շատերը պատմում են, որ աղետից հետո գիշերվա քողի տակ սպիտակ զգեստներով եւ դիմակներով մարդիկ զննում էին դեպքի վայրը, ինչ-որ բան տեղադրում արկղերում եւ տեղափոխում։ Ինքնաթիռի այսպես կոչված “սեւ արկղը” եւ բոլոր փաստաթղթերն անհետ կորել էին։ Վերջերս նոր տեխնոլոգիաները եւ դրանց հետ կապված տեխնածին աղետները կարծես հետ են մղել այլ բնույթի արտակարգ իրավիճակները։ Թվում է` նախորդ դարերում մարդկանց մեջ սարսափ առաջացնող համաճարակներն այլեւս չեն կարող լուրջ սպառնալիք լինել։

18. ՆՅՈՒԹԸ ՊԱՏՐԱՍՏԵՑԻՆ ԼԻԼԻԹ ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ, ՎԱՀԵ ԵԶԻԿՅԱՆԸ, ԺԱՆՆԱ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԸ, ՏԻԳՐԱՆ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ, ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՂԱՐԻԲՅԱՆԸ, ՆԱՐԵԿ ՄՈՒՍԻՆՅԱՆԸ