QËLLIMI I PUNIMIT
Paraqitja e një tabloje të plotë e të qartë të drejtorit si lider pedagogjik,cilësitë e një lideri të tillë,ndikimi i tij në personelin mësimdhënës dhe në arritjet e nxënësve përmes angazhimit dhe tërheqjes së të gjithë aktorëvë që lidhen me shkollën,evidentimi dhe qasja e re kurrikulare në shërbim të udhëheqjes pedagogjike.
2. ABSTRAKT
Në këtë punim është trajtuar roli i drejtorit të një institucioni arsimor si lider pedagogjik.
Punimi ka kërkuar një angazhim serioz në mënyrë që të paraqiten qartazi ҫështjet e trajtuara lidhur me qëllimin e
punimit:paraqitja e një tabloje të plotë e të qartë të drejtorit si lider pedagogjik,cilësitë e një lideri të tillë,ndikimi i tij
në personelin mësimdhënës dhe në arritjet e nxënësve.
Puna studimore është bazuar në metodologji hulumtuese e përmbledhëse me karakter teorik dhe trajtim në mënyrë
kritike të literaturës së paraqitur në internet lidhur me temën, duke u përpjekur të paraqesim një panoramë sa më të qartë dhe
të dobishme nga ana informuese për drejtorin si udhëheqës pedagogjik, për të nxjerrë në pah cilësitë e tij,si faktor kyҫ në
arritjet e nxënësve dhe në zhvillimin profesional të mësuesve. Marrëdhënia ndërmjet mësuesit dhe nxënësit ka qenë gjithnjë e
varur nga faktorë si,specializimi i mësuesve, objektivat, standardet, dhe një shumëllojshmëri të implikimeve të tjera. Koncepti
kyç për të rivendosur rëndësinë e marrëdhënieve mes mësuesve dhe nxënësve në këtë proces është udhëheqja pedagogjike.
Hulumtimet në këtë fushë kanë zbuluar vazhdimisht se drejtimi i shkollës ka ndikim të rëndësishëm mbi arritjet e
nxënësve apo përparimin e tyre gjatë viteve. Përveç ndikimit në arritjet e nxënësve, hulumtimet tregojnë se drejtimi efektiv i
shkollës ndikon pozitivisht frekuentimin dhe angazhimin e nxënësve në shkollë, efikasitetin e nxënies së tyre, kënaqësinë e
personelit dhe efektivitetin e përbashkët të mësuesve.
Përkufizimi i punës së lidershipit pedagogjik përfshin mbështetjen e mësimdhënies dhe mësimnxënies duke vendosur
norma organizative të përmirësimit të vazhdueshëm të cilësisë dhe duke ndikuar në nxënien e fëmijëve përmes nxitjes së
angazhimit të familjes, duke siguruar besnikërinë ndaj filozofisë kurrikulare të organizatës, duke përdorur të dhënat për të
vlerësuar efektivitetin e programit mësimor.
Fjalë kyҫ: lider pedagogjik,udhëheqje pedagogjike,drejtim efektiv,arritje të nxënësve,personel mësimdhënës
2
3. QËLLIMI I PUNIMIT
Paraqitja e një tabloje të plotë e të qartë të drejtorit si lider
pedagogjik,cilësitë e një lideri të tillë,ndikimi i tij në personelin
mësimdhënës dhe në arritjet e nxënësve përmes angazhimit dhe tërheqjes
së të gjithë aktorëvë që lidhen me shkollën,evidentimi dhe qasja e re
kurrikulare në shërbim të udhëheqjes pedagogjike.
METODOLOGJIA
Në punim kemi përdorur metodologji hulumtuese e përmbledhëse me
karakter teorik e praktik dhe trajtim në mënyrë kritike të literaturës së
paraqitur në internet lidhur me temën, duke u përpjekur të paraqesim një
panoramë sa më të qartë dhe të dobishme nga ana informuese për
drejtorin si udhëheqës pedagogjik, për të nxjerrë në pah cilësitë e tij,si
faktor kyҫ në arritjet e nxënësve dhe në zhvillimin profesional të
mësuesve.Gjithashtu është bërë paraqitje dhe përshkrim i situatave
konkrete që dalin nga procesi i punës pedagogjike e ndjekur me
rigorozitet nga udhëheqesi pedagogjik.
3
4. 1.UDHËHEQJA PEDAGOGJIKE
• Udhëheqësit janë agjentë të ndryshimit dhe
arkitektët e ngritjes së urave të komunikimit
mes njerëzve për arritjen e qëllimeve të
përbashkëta.
• Udhëheqja pedagogjike shkon drejt një qasjeje
që ka si synim kryesor mësimdhënien duke e
bërë këtë koncept të rëndësishëm për aktorët
në sektorin e arsimit.
4
5. 1.1.Nga Pedagogjia drejt Udhëheqjes pedagogjike
• Pedagogjia mund të përkufizohet si filozofi e praktikë që mbështet të kuptuarit se
si zhvillohet mësimi dhe të nxënët. Në thelb ajo është studimi i procesit të
mësimdhënies dhe të të nxënit me theks në prirjet dhe sjelljet e mësuesve dhe
ndërveprimet e tyre me fëmijët.
• Udhëheqja është përcaktuar shpesh si akti i drejtimit të individëve apo grupeve, si
aftësi për të ndikuar tek personat e tjerë që do të rezultonte në sjelljen e orientuar
drejt realizimit të qëllimeve të organizatës.
• Në qoftë se ne kombinojmë këto të dyja, ne në fakt jemi duke ofruar nocionin e
udhëheqjes pedagogjike si udhëheqje ose drejtim i studimit të procesit të të
nxënit. 5
6. Udhëheqja pedagogjike
Udhëheqja pedagogjike është një term i
gjerë që përfshin shumë role dhe
funksione në organizatat e
mësimdhënies dhe të të nxënit. Për
shembull:
• Lidershipi pedagogjik ndikon në
mësimdhënien dhe të nxënët duke
krijuar normat organizative të
përmirësimit të vazhdueshëm të
cilësisë.
• Lidershipi pedagogjik ndikon në të
mësuarit e fëmijëve duke nxitur
angazhimin e familjes, duke
siguruar besnikëri për filozofinë
kurrikulare të organizatës, duke
përdorur të dhënat për të vlerësuar
efektivitetin e programit mësimor
• Për të kuptuar udhëheqjen pedagogjike duhet të kuptojnë historinë
e komunitetit. Kjo histori përfshin mënyra unike të të menduarit
dhe natyrën e njeriut që shpesh ecën ndesh me parimet e reja që
kërkon koha.
• Shpesh hasim në një rezistencë të fortë për të ndryshuar nga ana e
mësuesit.Mësuesit shpesh e kanë të vështirë për të ndryshuar
zakonet për arsye të ndryshme:
• -Mungesa e harmonisë mes filozofisë arsimore të mësuesve dhe të
inovacionit
• -Mungesa e trajnimit dhe / ose mbështetjes së duhur
• -Klima e pafavorshme e shkollës
• -Ҫështje praktike të tilla si: disponueshmëria e materialeve
mësimore, madhësia e klasave dhe kohën e nevojshme për
eksperimentim etj.
• Ka dhe raste kur marrëdhënia mes mësuesit dhe nxënësit ka qenë
gjithnjë e më shumë e kërcënuar nga faktorë si:specializimi i
mësuesve,objektivat,standardet apo shumëllojshmëri e
implikimeve të tjera
6
7. Udhëheqja pedagogjike
• Udhëheqja pedagogjike duhet të marrë një
pamje më të gjerë të procesit të nxënies dhe
mësimdhënies duke marrë parasysh jo vetëm
"Çfarë mësohet?",por edhe “Pse?, Si? dhe
kur?” mësohet.
• Udhëheqja pedagogjike është një ekuilibër
delikat mes menaxhimit afatshkurtër (të
udhëheqjes drejtuese) të funksioneve
administrative dhe një vizioni afatgjatë
(Visionary Leadership) të funksionit të
mësimdhënies e të të nxënit.
• Udhëheqja pedagogjike bazohet në dialogun
me nxënësit,të cilët janë pjesëmarrës
thelbësore në diskutime në lidhje me të
nxënët.
• Udhëheqja pedagogjike zhvillon kapitalin
njerëzor duke i ndihmuar shkollat të bëhen të
dashura, të përqendruara, si komunitet në të
cilat mësuesit punojnë së bashku si anëtarë të
një komuniteti.
7
8. 1.2.Dimensionet e udhëheqjes
pedagogjike.
• 1. Krijimi dhe komunikimi i qëllimeve të mësimdhënies dhe i
pritshmërive.
• 2. Ndarja e burimeve strategjike për qëllimet prioritare të mësimdhënies.
• 3. Përfshirja e drejtpërdrejtë e drejtuesit në planifikimin, koordinimin dhe
vlerësimin e mësimdhënies dhe të kurrikulës.
• 4. Nxitja dhe pjesëmarrja në zhvillim e mësimdhënësve.
• 5. Sigurimi i një mjedisi të rregullt dhe mbështetës në mënyrë që mësuesit
dhe nxënësit mund të përqëndrohen në mësimdhënie dhe mësimnxënie.
8
9. Përfshirja e drejtpërdrejtë e
drejtuesit në planifikimin,
koordinimin dhe vlerësimin e
mësimdhënies dhe të
kurrikulës.(pika 3)
• Shtator-tetor
Planifikimi i orës mësimore në kurrikulën e re(kl.1-
2/6-7)
• Nëntor
Planifikimi dhe realizimi i situatave të të nxënit dhe I
rezultateve të arritjes për temën mësimore.
• Dhjetor
Përdorimi i metodave bashkëkohore gjatë orës
mësimore.
• Janar
Detyrat e shtëpisë dhe ndikimi tyre në procesin
mësimnxënës
• Shkurt
Gjithëpërfshirja e nx. në procesin e të nxënit
• Mars
Përdorimi i TIK ,bazës materiale
• Prill
Mjedisi fizik i klasës
• Maj-qershor
Procesi dhe llojet e vlerësimit
Konkretisht,në institucionin tonë
shkollor punohet me plane
konkrete të drejtuesit ku
parashikohen përgjatë vitit nga
105 orë vizitash mësimore nga
secili drejtues,gjithsej 315 orë të
planifikuara.Këto vizita,sidomos
në vitet shkollore 2015-
2016,2016-2017 konsistojnë në
mbikqyrjen e drejtpërdrejtë të
kurrikulës së re me
kompetenca,duke u dhënë ҫdo
ore vëzhgimi një tematikë
specifike lidhur me të
9
10. Nxitja dhe pjesëmarrja në
zhvillim e mësimdhënësve.
(pika 4)
• Fushat për asistencë dhe
ndihmë
• Përgatitja e planit
ditor,tremujor,vjetor
29%
• Evidencat e vlerësimit të
vazhduarëvlerësimi
përmbledhës
54%
• Situatat e të nxënit
9%
• Portofoli,vlerësimi i
tij,përmbajtja e tij
36%
është hartuar në bashkëpunim me të
gjitha grupet e interest një program
specific për zhvillimin e mëtejshëm
profesional të
mësimdhënësve.Fillimisht në shkallë
ekipesh dhe përmes pyetësorësh u
volën mendimet e tyre për kurrikulën
e re,vështirësitë që hasën një vit më
parë,koha kur ajo u implementua,cilat
ishin sugjerimet e tyre lidhur me temat
që do të donin të trajnoheshin brenda
shkolle,etj.
Pas përpunimit të pyetjeve të
pyetësorit u mblodhën këto të dhëna
lidhur me vështirësitë që hasin
mësuesit e shkollës sonë në
përdorimin e kurrikulës së re me
kompetenca:
10
11. Plani i punës:ZHBP
• 1
Udhëzimi nr16 dt.03.08.2016 për vitin 2016-2017
• 2
Hartimi dhe zbatimi i projektit kurrikular
• 3
Përmirësimi i mësimdhënies duke përdorur librin dixhital
• 4
Ҫfarë duhet të përmbajë dhe si duhet të vlerësohet portofoli i nxënësit në kurrikulën me kompetenca
• 5
Vlerësimi i vazhduar në kurrikulën e re
• 6
Planifikimi i situatave të të nxenit 1-2. 6-7
• 7
Përdorimi i TIK e orët e mësimit
• 8
Organizimi i orës mësimore mbështetur në kurrikulën me kompetenca
• 9
Hartimi dhe realizimi i rezultateve teë të nxënit për temën e mësimit
• 10
Vlerësimi i arritjeve të nxënësve në përfundim me karakteristikat për ҫdo nxënës në klasat me kurrikulën e re
11
12. 2.LIDERI PEDAGOGJIK
Lidershipin e kanë përkufizuar si qenie
humane komunikuese,e cila bën të mundur
modifikimin e qëndrimeve dhe sjelljen e të
tjerëve,me qëllim arritjen e objektivave dhe
nevojave të grupit.
12
13. 2.1.Çfarë është një lider(udhëheqës) pedagogjik?
• "Një lider pedagogjik e mban organizatën të
fokusuar në mësimdhënie dhe në procesin e
të nxënit ndërmjet fëmijëve, stafit dhe
familjeve".
Margie Carter.
• "... udhëheqësit pedagogjikë nxisin të tjerët
të shohin veten si hulumtues në procesin e
mësimdhënies dhe të të nxënit. "
Anne Marie Coughlin dhe Lorrie Baird
• Një udhëheqës pedagogjik është dikush që
pranon se thelbi i të mësuarit të hershëm
është për të siguruar cilësinë e ҫdo dite në
jetën e fëmijëve dhe për të mbështetur e për
të përmirësuar rritjen, zhvillimin dhe të
mësuarit e tyre.
Kagan dhe Bowman (1997)
• Dikush që mund të çojë ekipin e tij drejt
objektivave dhe synimeve për të përmirësuar
të nxënit e nxënësve.
• Angazhohen për të nxitur planifikimin e
veprimit, zbatimin, ekzekutimin dhe
vlerësimin e gjithë punës arsimore në pajtim
me standardin teknik, angazhimet e
menaxhimit të shkollës.
• Për të ushtruar një udhëheqje efektive
mësimore, ndikuar nga motivet, kapacitetet
dhe kushtet e punës së mësuesve dhe
komunitetit arsimor.
13
14. Lideri pedagogjik
• Çdo person i cili ka një kuptim të thellë të të nxënit
mund të marrë rolin e liderit pedagogjik. Këta individë
e shohin veten si partnerë, lehtësues, vëzhgues,dhe
më e rëndësishmja, drejtuesit pedagogjikë e shohin
veten si hulumtues në procesin e mësimdhënies dhe të
të nxënit,duke ndërtuar një kulturë të reflektimit.
• Pa pasur reflektim, ne do të shkojmë verbërisht në
rrugën tonë, duke krijuar pasoja të padëshiruara, dhe
duke dështuar për të arritur ndonjë gjë të dobishme.
14
15. Katër parime që ndihmojnë liderin pedagogjik "të ndërtojë”
një kulturë të qëllimshme, ku reflektimi dhe mbledhja e të
dhënave formojnë themelin për transformimin e praktikës
• 1.Përdorni një protokoll për të mbështetur të
menduarit reflektues, informacionet e të
dhënat
• 2.Ndërto komunitetet profesionale
mësimdhënëse
• 3.Jep kohë
• 4.Praktika paralele
15
16. •Ka lidhje të fortë mes cilësisë së drejtimit dhe arritjeve të nxënësve.
Sa më shumë udhëheqja është e fokusuar në proceset e mësimdhënies dhe të të
nxënit, aq më i madh është ndikimi i saj në rezultatet e nxënësve.Kjo do të thotë se
efektiviteti i drejtimit të shkollës është i lidhur ngushtë me përmirësimin e arritjeve të
nxënësve. Kështu, p.sh., disa vendime të drejtorit, që lidhen me vizionin, të tilla si
vendosja e qëllimeve të qarta dhe nxitja e besimeve të përbashkëta, lidhen fort me të
nxënit.
•Drejtori ka ndikim të tërthortë, por të fortë në arritjet. Ndikimi është më i dukshëm
përmes ndikimit të tij mbi ata që ndërveprojnë drejtpërdrejt me nxënësit në mjediset e
të nxënit. Krijimi i një kulture të lartë të performancës në shkollë kërkon që
udhëheqësit e shkollave të punojnë me mësuesit për të ndërtuar profesionalizëm,
motivimin dhe besimin që e bëjnë shkollën një komunitet të të mësuarit si për stafin,
ashtu dhe për nxënësit.
•Drejtori ndikon arritjet e nxënësve përmes stilit të tij të drejtimit dhe ndikimit që
ushtron në atmosferën e shkollës:autoritar,demokratik,liberal,bashkëpunues.
16
17. 2.2.Cilësitë e liderit pedagogjik.
Përparësitë e liderit në punën e tij:
• 1.Formimi i një vizioni të suksesit
akademik për të gjithë nxënësit, mbi një
bazë të standardeve të larta.
• 2.Krijimi i një klime mikpritëse për
mësimdhënien dhe të nxënët ,në mënyrë
që të mbizotërojë siguria, një frymë
bashkëpunuese dhe e ndërveprimit të
frytshëm.
• 3.Kultivimi i udhëheqjes tek të tjerët në
mënyrë që mësuesit dhe të rriturit e tjerë
të marrin rolin e tyre në realizimin e
vizionit të shkollës.
• 4.Përmirësimi i udhëzimeve për t’u
mundësuar mësuesve mësimdhënie më
të mirë dhe nxënësit e tyre të nxënë në
maksimumin e tyre.
• 5.Menaxhimi i njerëzve , të të dhënave
dhe të proceseve për të nxitur
përmirësimin e shkollës.
Prioritetet mund t’i përkthejmë në këto cilësi:
• Përqëndrohet në të mësuarit e nxënësit
• I drejtuar nga nevojat dhe interesat e
nxënësve
• I lidhur me shembujt e nxjerra nga jeta
reale / bota
• Predikojnë mësimdhënien si profesion
• Punojnë më shumë për ndërtimin e një
komuniteti profesional të mësuarit.
• Drejtori si një udhëheqës i zhvillimit
profesional të mësimdhënësve
• Ka natyrë lehtësuese
17
18. VIZIONI NË “SULE HARRI”
• Të frymëzojmë dëshirën për të mësuarit,të
zhvillojmë kompetenca që do t’u mundësojnë
të gjithë nxënësve të japin maksimumin e
potencialit pozitiv të tyre dhe të jenë
pjesëtarë të përgjegjshëm në shoqërinë tonë
demokratike dhe komunitet. Të krijojmë një
mjedis ku të gjithë nxënësit të ndihen të
barabartë dhe të suksesshëm, të respektohen
plotësisht dhe të mësojnë që të respektojnë të
tjerët.
18
19. 2.3.Detyrat e liderit
pedagogjik
Planifikimi -është proces që kryhet duke zgjedhur dhe duke
kuptuar metodat më të mira për arritjen e
objektivave .
-është i nevojshëm, kështu që ka nje parashtrim të
qartë për hapat që janë ndjekur gjatë procesit, që do
të kryhen, si dhe për të realizuar arritjen e qëllimeve
dhe objektivave, për të siguruar suksesin e procesit
në të gjitha nivelet e arsimit.
-e mban liderin të përditësuar me faktet që dalin rreth
veprimtarive duke i mundësuar paraprakisht të
mendojë se si veprohet për të trajtuar ato.
- lejon identifikimin e problemeve dhe riorientim
për të bërë rregullime e rishikime .
Organizimi -organizimi është padyshim i nevojshëm ,sepse në këtë
mënyrë anëtarët e ndryshëm të personelit mësimor e
dinë se çfarë ndodh në shkollë.
-lejon që të parashikosh situatat dhe të kesh një vizion
të punës në përgjithësi.
Vlerësimi -shërben për të përcaktuar se çfarë ka ndodhur, duke e
vlerësuar atë, dhe në qoftë se nevojitet, për të zbatuar
masat e nevojshme korrigjuese, në mënyrë që
ekzekutimi të kryhet sipas planit, për të arritur qëllimet
e propozuara.
1.Projektues
(planifikues)
2.organizator
3.vlerësues
19
20. 2.4.Ndikimi i liderit pedagogjik tek mësuesi.
Një udhëheqës pedagogjik mund të përdorë idenë e të bërit pyetje për të frymëzuar veten dhe të
tjerët për të zhvilluar praktikat e qëllimshme që sjellin në jetë parimet e Kornizës Kurrikulare.
Pyetjet mund të jenë të tilla, si:
• 1. Si mund t’u japin dukshmëri kompetencave të fëmijëve në një mënyrë për të lëvizur përtej
tradicionales?
• 2. Si mund të thellojmë angazhimin me familjet, si partnerë në mësimin e fëmijëve të tyre?
• 3. Si mund të vlerësojmë, promovojmë respektimin e diversitetit, barazisë dhe përfshirjes?
• 4. Si mund të angazhohen mesuesit në të menduarit në lidhje me mjediset, përvojat dhe jetën e
përditshme të klasës në mënyrë që të sfidojnë dhe të takohen me mendjet krijuese të fëmijëve?
• 5. Si mund të lidhim lojën dhe hetimin si mësim?(si të përdorim situatat e të nxënit)
• 6. Si mund të zhvillojmë një kulturë të praktikës reflektuese në mënyrë që zhvillimi profesional të
ndodhë ditë pas dite në klasë ,ndërsa ne punojnë me fëmijët dhe njëri-tjetrin?
20
21. • Udhëheqësit pedagogjikë fuqizojnë mësuesit të
shohin veten e tyre si studiues, ku ata të bëhen
përkthyes, dhe jo zbatues të thjeshtë të një
kornize të kurrikulumit.
• Drejtori si një udhëheqës duhet të përqëndrohet
në monitorimin dhe këshillimin e mësuesit në
punën e tyre.Në kuadër të mbështetjes dhe për
të pasuruar mësimdhënien dhe të nxënët , bëhet
vëzhgimi i praktikave që ndodhin në klasë
2.4.Ndikimi i liderit pedagogjik tek mësuesi.
21
22. Ndryshimet e reja,kurrikula e re
kërkon një lider që:
• -kërkon bashkëpunim brenda ekipit.
• -të njohë nevojat për bashkëpunim efektiv dhe
mundësi planifikimi.
• - forcimin e komunikimit ndërmjet dhe midis të
gjitha palëve të interesuara në mënyrë të gjithë të
jenë më të informuar në lidhje me programin
mësimor.
• - fuqizimin e mësuesve për të marrë vendime në
lidhje me zhvillimin dhe zbatimin e programit
mësimor.
22
23. 2.5.Misionet e
përmirësimit të
rezultateve të
nxënësve.
Misionet Përgjegjësitë e drejtorit të lidhura me
misionet
1.Përmirësimi i
praktikave të
mësimdhënies
•Të promovojë dhe të ndihmojë zhvillimin e praktikave të
mësimdhënies dhe psikologjike të mësuesit.
•Ndihmë për mësuesit e rinj - vëzhgimet e praktikave në
klasë - analiza të pikave të forta dhe të dobëta të secilit –
trajnim për të gjithë mësuesit.
•Planifikim dhe koordinim i lëndëve të mësuara : sipas
temës – sipas nivelit - për shkollën në tërësi.
•Vazhdimisht vlerëson rezultatet e arritura në bazë të
hulumtimeve dhe shifrave.
2. Dhënia jetë
ndryshimeve për
të përmirësuar
rezultatet
•Zhvillimi i një vizioni të përbashkët për të synuar në
përmirësimin e rezultateve për të gjithë nxënësit.
•Inkurajimi i një kulture për të lehtësuar shkëmbimin e
përvojës ndërmjet mësuesve - mësuesit marrin pjesë në disa
orë mësimore të kolegëve të tyre - shkëmbimi i praktikave
më të mira – ndan sukseset me ekipin.
•Të jetë një shembull për sa i përket praktikave dhe sjelljes,
të ketë aftësinë dhe gatishmërinë për të sfiduar veten gjatë
karrierës.
•Vendosja e bashkëpunimeve të frytshme me prindërit dhe
aktorët e tjerë në komunitetin e shkollës.
3. Mbajtja e një
mjedisi pune
cilësor.
•Të sigurojë kohë të mjaftueshme për mësim në klasë duke
reduktuar ndërprerjet, mungesat .
•Krijimi i një klime të favorshme për të studiuar – ndërtesë e
përshtatshme - cilësi e pajisjeve -rregull, siguri -
disponueshmëria dhe besueshmëria e shërbimeve
mbështetëse -menaxhim i duhur administrativ dhe financiar
Sa më shumë
udhëheqja
është e
fokusuar në
proceset të
mësimdhënies
dhe të të
nxënit,aq më i
madh është
ndikimi i saj
në rezultatet e
nxënësve.
23
24. PËRFUNDIME
• - Udhëheqja brenda shkollave është thelbësore në
rezultatet e të nxënit të nxënësve.Performanca e
lartë kërkon që çdo fëmijë të ketë sukses.
• -E vetmja mënyrë për të përmirësuar rezultatet
është të përmirësosh mësimdhënien.
• -Cilësia e një sistemi arsimor nuk mund të
tejkalojë cilësinë e mësuesve të tij.
• Drejtori ka ndikim të tërthortë, por të fortë në
arritjet.
24