Τρόπος αξιολόγησης της Έκθεσης στο Λύκειο σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας

2.  ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΘΕΜΑΤΟΣ
 ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ –ΖΗΤΟΥΜΕΝΩΝ
 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ
 ΠΡΟΤΟΥ ΞΕΚΙΝΗΣΩ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ, ΕΙΝΑΙ
ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΝΑ ΣΧΗΜΑΤΙΣΩ ΕΝΑ
ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟ ΠΡΟΧΕΙΡΟ

3.  ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ ΘΕΜΑΤΟΣ, ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ
ΖΗΤΟΥΜΕΝΩΝ
 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ
 ΤΗΡΗΣΗ ΔΟΜΗΣ ( 3 ΜΕΡΗ ΕΚΘΕΣΗΣ)
 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΧΡΟΝΟΥ
 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ
 ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ ΝΑ ΒΓΟΥΜΕ ΕΚΤΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ
 ΣΩΣΤΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΠΟΙΗΣΗ-ΟΡΙΟ ΛΕΞΕΩΝ

4.  ΠΡΟΛΟΓΟΣ
 ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
 ΕΠΙΛΟΓΟΣ

5.  Ο πρόλογος αποτελεί την πρώτη παράγραφο του
γραπτού μας. Είναι η παράγραφος που
προετοιμάζει τον αναγνώστη για το θέμα που
πρόκειται να αναλυθεί. Σκοπός του είναι να
δώσει στον αναγνώστη μια πρώτη ιδέα για το τι
θα ακολουθήσει, χωρίς όμως να αναλύει από την
αρχή του τη βασική έννοια. Πρέπει βέβαια οι
ιδέες να είναι με τέτοιον τρόπο επιλεγμένες από
το μαθητή, ώστε να του επιτρέψουν τη μετάβαση
από το γενικό στο ειδικό, δηλαδή στη βασική
έννοια. Ο πρόλογος επομένως ξεκινά με γενικές
σκέψεις και αποκαλύπτει το θέμα που πρόκειται
να αναλυθεί σταδιακά.

6.  Α) ΜΕ ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ
Εντάσσουμε τη βασική έννοια στο ευρύτερο
σύνολο στο οποίο ανήκει (είναι αξία, θεσμός,
πολίτευμα, δικαίωμα, ιδανικό, ανθρώπινη
ανάγκη, κοινωνικό πρόβλημα της εποχής,
αποτέλεσμα της τεχνοοικονομικής εξέλιξης).
Ξεκινούμε τον πρόλογο μιλώντας γενικά
γύρω από αυτό το σύνολο και προχωρούμε
σταδιακά από το γενικό στο ειδικό.

7.  Β) ΜΕ ΟΡΙΣΜΟ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΕΝΝΟΙΩΝ
Ο μαθητής διατυπώνει τον ορισμό της
κεντρικής έννοιας και επιγραμματικά
αναφέρεται σε όσα θα αναλύσει στη συνέχεια.

8.  Γ) ΜΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ
Ο μαθητής μπορεί να δημιουργήσει μια
αντίθεση ανάμεσα στη βασική έννοια του
θέματος με μια άλλη και να τις συγκρίνει σε
επίπεδο χρόνου, περιεχομένου, ουσίας,
συνεπειών .

9.  Δ) ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΛΟΓΩΝ ΚΑΠΟΙΟΥ
ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΥ
Μπορούμε να ξεκινήσουμε τον πρόλογο
υιοθετώντας την άποψη ενός πνευματικού
ανθρώπου, άποψη που σχετίζεται με την
έννοιά μας, να τη σχολιάσουμε και να τη
συνδέσουμε με το θέμα μας.

10. Η μεταβατική παράγραφος είναι απαραίτητη
για την προετοιμασία του αναγνώστη για την
ανάλυση του ζητουμένου που ακολουθεί,
ώστε να τοποθετηθεί σε αυτό χωρίς
νοηματικά χάσματα ή ασάφειες.Τοποθετείται
μετά τον πρόλογο και πριν το κυρίως μέρος.

11.  Αποτελείται από 4 έως 6 το πολύ παραγράφους
όπου ο μαθητής αναπτύσσει τα ερωτήματα –
ζητήματα του θέματος.
 Η ανάπτυξη των ζητουμένων πρέπει να είναι
ισόποση, κάθε ζητούμενο χρειάζεται να
αναπτύσσεται σε περίπου ίσο αριθμό
παραγράφων.
 Σε κάθε παράγραφο αναλύουμε ένα επιχείρημα
ή δύο, που όμως συνδέονται άρρηκτα μεταξύ
τους και σχετίζονται άμεσα με το θέμα.
 Απαραίτητη είναι η ορθή χρήση των μεθόδων
συνοχής, ώστε να διασφαλιστεί η μορφολογική-
εκφραστική σύνδεση των επιχειρημάτων.

12. ΑΤΟΜΟ
ΚΟΙΝΩΝΙΑ

13.  Βιολογική υπόσταση
 Kοινωνική υπόσταση
 Ηθική υπόσταση (αρχές, αξίες, ιδανικά)
 Ψυχική-συναισθηματική υπόσταση
(εσωτερικός κόσμος-συναισθήματα)
 Πνευματική υπόσταση ( ιδέες, ενδιαφέροντα)

14.  Οικογένεια
 Σχολείο
 Εργασία
 Κράτος – Οικονομία ( εκπαίδευση,
ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, εργασία…)
 Τεχνολογία ( Μ.Μ.Ε., επιστήμες…)
 Πολίτευμα
 Πολιτιστική ανάπτυξη ( τέχνες, αθλητισμός…)
 Παραδόσεις
 Φιλίες
 Φυσικό περιβάλλον ( αστικά κέντρα…)
 Θρησκεία

15.  Οικογένεια
 Σχολείο
 Μ.Μ.Ε
 Πνευματικοί άνθρωποι
 Πολιτεία

16.  Υλικός/Οικονομικός
 Κοινωνικός /Επαγγελματικός
 Πολιτικός
 Βιολογικός
 Πολιτιστικός /Πνευματικός
 Ψυχολογικός
 Ηθικός

17. ΑΤΟΜΙΚΕΣΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ
 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ
 ΥΛΙΚΕΣ
 ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ
 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
 ΗΘΙΚΕΣ
 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ
 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ
 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
 ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
 ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

18.  ΕΥΘΥΝΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
 ΕΥΘΥΝΗ Μ.Μ.Ε
 ΕΥΘΥΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
 ΕΥΘΥΝΗ ΑΤΟΜΟΥ
 ΕΥΘΥΝΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
 ΕΥΘΥΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

19.  Η μεταβατική παράγραφος αποτελείται από
4-6 σειρές όπου ανακεφαλαιώνουμε
συνοπτικά τα όσα αναφέραμε στην πρώτη
θεματική ενότητα (ζητούμενα) και
προαναγγέλλουμε το περιεχόμενο της
επόμενης θεματικής ενότητας.

20.  Πρέπει να είναι συνοπτικός
 Ανακεφαλαιωτικός (υπενθυμίζουμε στον
αναγνώστη το θέμα μας και τα σημεία που
φωτίσαμε )
 Αισιόδοξος
 Περιλαμβάνει το τελικό συμπέρασμα.

21.  ΑΝ ΑΠΑΝΤΗΣΑΜΕ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ
ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ
 ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΩΝ ΛΑΘΩΝ

22. ΑΡΘΡΟ
ΔΟΚΙΜΙΟ
ΟΜΙΛΙΑ-ΕΙΣΗΓΗΣΗ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ

24.  Χρήση γ’ προσώπου.
 Τυπική τριμερής δομή δοκιμίου.
 Ύφος σοβαρό και επίσημο.
 Αποφυγή ρητορικών ερωτημάτων και
παραδειγμάτων.

25.  Τίτλος (πρωτότυπος - δημοσιογραφικός).
 Αφόρμηση από γεγονός της επικαιρότητας
στον πρόλογο.
 Χρήση α΄ πληθυντικού και γ΄ ενικού και
πληθυντικού προσώπου.
 Ύφος αυθόρμητο, οικείο.
 Επικρατεί η αναφορική λειτουργία του λόγου,
όπως και στο αποδεικτικό δοκίμιο, γιατί
αποβλέπει στην πειθώ. Γίνεται όμως και
προσεγμένη χρήση προφορικών εκφράσεων.

26.  Στον πρόλογο καλό είναι να αξιοποιήσετε την
επικαιρότητα που σας δίνει το θέμα βάσει της οποίας
εκφωνείτε την ομιλία , όπως μπορείτε να επανέλθετε
σ’ αυτήν στον επίλογο.
 Τίτλος (απαραίτητος όταν σας δίνουν το θέμα της
εισήγησης).
 Στην αρχή κάνετε μια προσφώνηση («κυρίες και
κύριοι») και στο τέλος μια αποφώνηση («ευχαριστώ
πολύ για την προσοχή σας»).
 Χρήση α’, β’, γ’ προσώπου, ρητορικά ερωτήματα
χωρίς υπερβολές, φράσεις που δίνουν την εντύπωση
της προφορικότητας
 Ύφος αυθόρμητο, οικείο.

27.  Γράφετε στο πάνω μέρος δεξιά τόπο και
ημερομηνία και από κάτω αριστερά
προσφώνηση
 Στο τέλος κλείνετε με αποφώνηση
 Χρήση α’, β’, γ’ προσώπου.
 Στον πρόλογο αξιοποιείτε την επικαιρότητα και
την αφορμή βάσει της οποίας σας ζητήθηκε να
γράψετε την επιστολή.
 Τηρείτε το ύφος ανάλογα με το είδος της
επιστολής , π.χ: επίσημο ή οικείο κ.λπ.

29.  Οι μαθητές εξετάζονται σε τρία (3) θέματα. Συγκεκριμένα καλούνται:
 α) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που έχουν σχέση με:
 i. την κατανόηση του κειμένου
 ii. την οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή, διαίρεση, τίτλοι ενοτήτων, συνοχή,
αλληλουχία, τρόποι ανάπτυξης, συλλογιστική πορεία κ.λπ.)·
 β) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που αφορούν:
 i. σε σημασιολογικά στοιχεία (σημασίες λέξεων, συνώνυμα, αντώνυμα, κατασκευή
φράσεων ή παραγράφων με συγκεκριμένες λέξεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων
 ii. στην επισήμανση της λειτουργίας μορφοσυντακτικών δομών που σχετίζονται με τους
επικοινωνιακούς στόχους του συγγραφέα (ενεργητική ή παθητική σύνταξη, γλωσσικές
ποικιλίες, αναφορική και ποιητική λειτουργία της γλώσσας [δηλωτική και συνυποδηλωτική
χρήση], στοιχεία προφορικού λόγου, χρήση ειδικού λεξιλογίου, είδος κειμένου κ.λπ.).
 γ) να συνθέσουν δικό τους κείμενο (ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο), στο πλαίσιο
του οποίου απαντούν με πειστική επιχειρηματολογία στα ζητούμενα, διατυπώνουν κρίσεις
και σχόλια ή αναπτύσσουν τεκμηριωμένα προσωπικές απόψεις. Η έκταση του κειμένου
κυμαίνεται από 350 έως 400 λέξεις.
 Το πρώτο (α) θέμα βαθμολογείται με είκοσι πέντε (25) μονάδες, το δεύτερο (β) με είκοσι
πέντε (25) και το τρίτο (γ) με πενήντα (50).

30.  Το κείμενο σχετίζεται με θέματα με τα οποία ασχολήθηκαν οι μαθητές κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Οι
μαθητές εξετάζονται στα παρακάτω τέσσερα (4) θέματα υπό τα στοιχεία α, β, γ, δ. Συγκεκριμένα, :
 α) να δώσουν σύντομη περίληψη του δοθέντος κειμένου, η έκταση της οποίας καθορίζεται ανάλογα με την
έκταση και το νόημα του κειμένου.
 β) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που έχουν σχέση με:
 i. την κατανόηση του κειμένου
 ii. την οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή, διαίρεση, τίτλοι ενοτήτων, συνοχή, ενότητα, αλληλουχία, τρόποι
ανάπτυξης, συλλογιστική πορεία κ.λπ.)·
 γ) να απαντήσουν σε δύο (2) ερωτήσεις που αφορούν:
 i. σε σημασιολογικά στοιχεία (σημασίες λέξεων, συνώνυμα, αντώνυμα, σχηματισμός προτάσεων, περιόδων ή
παραγράφων με συγκεκριμένες λέξεις ή φράσεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων
 ii. στην επισήμανση της λειτουργίας μορφοσυντακτικών δομών (ενεργητική ή παθητική σύνταξη, χρήση στίξης,
γλωσσικές ποικιλίες, αναφορική και ποιητική λειτουργία της γλώσσας [δηλωτική και συνυποδηλωτική χρήση],
στοιχεία προφορικού λόγου, χρήση ειδικού λεξιλογίου, είδος κειμένου κ.λπ.)·
 δ) να συνθέσουν δικό τους κείμενο (ενταγμένο σε επικοινωνιακό στο πλαίσιο του οποίου απαντούν με πειστική
επιχειρηματολογία στα ζητούμενα, διατυπώνουν κρίσεις και σχόλια ή αναπτύσσουν τεκμηριωμένα προσωπικές
απόψεις. Η έκταση του κειμένου κυμαίνεται από 400 έως 500 λέξεις.
 Το πρώτο (α) θέμα βαθμολογείται με είκοσι (20) μονάδες, το δεύτερο (β) και το τρίτο (γ) με δεκαπέντε πέντε (15)
μονάδες το καθένα και το τέταρτο (δ) με πενήντα (50).

31.  δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο απόσπασμα κειμένου (δοκιμιακού,
λογοτεχνικού, άρθρου κ.τ.λ.) μιας έως δύο σελίδων από βιβλίο, εφημερίδα ή περιοδικό (ή
κατασκευασμένο για το σκοπό της αξιολόγησης) που αναφέρεται σε κοινωνικά, πολιτικά,
πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής .Οι μαθητές καλούνται:
 α) Να δώσουν μια σύντομη περίληψη του κειμένου αυτού, της οποίας η έκταση
καθορίζεται ανάλογα με την έκταση και το νόημα του κειμένου.
 β) Να απαντήσουν σε ερωτήσεις, με τις οποίες ελέγχονται:
 i. η κατανόηση του κειμένου
 ii. η οργάνωση του λόγου (διάρθρωση, δομή διαίρεση και τιτλοφόρηση ενοτήτων,
συνοχή, ενότητα, συλλογιστική, κ.τ.λ.)
 iii. τα σημασιολογικά στοιχεία (σημασία λέξεων, συνώνυμα - αντώνυμα, κατασκευή
φράσεων ή παραγράφων με ορισμένες λέξεις, αντικατάσταση λέξεων ή φράσεων κ.τ.λ.).
 iv. η ικανότητά τους να αναγνωρίζουν τη λειτουργία των μορφοσυντακτικών δομών,
 γ) Να συντάξουν ένα κείμενο, ενταγμένο σε επικοινωνιακό πλαίσιο, με το οποίο κρίνουν ή
σχολιάζουν κάποια σημεία του κειμένου ή αναπτύσσουν προσωπικές απόψεις,
παίρνοντας αφορμή από το κείμενο. Η έκταση της ανάπτυξης αυτής καθορίζεται κατά
προσέγγιση, χωρίς να υπερβαίνει τις 600 λέξεις.
 Το πρώτο θέμα βαθμολογείται με 25 μονάδες, το δεύτερο θέμα βαθμολογείται με 35
μονάδες, οι οποίες κατανέμονται σε επιμέρους ερωτήσεις, ενώ το τρίτο θέμα
βαθμολογείται με 40 μονάδες. Κατά τη βαθμολόγηση όλων των θεμάτων λαμβάνεται
υπόψη η ορθογραφία, η δομή του κειμένου, ο λεξιλογικός πλούτος, η ακρίβεια και η
ορθότητα της διατύπωσης καθώς και το περιεχόμενο.

32. ΑΞΟΝΕΣ ΚΟΙΝΗΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ

33. ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΟΝΑΔΩΝ
 ΔΟΜΗ: 0-5
 ΕΚΦΡΑΣΗ: 0-8
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: 0-12
(ΣΥΝΟΛΟ 25 ΜΟΝΑΔΕΣ)

34.  Για κάθε υπέρβαση του ορίου λέξεων (πέραν
του 10% ) αφαιρείται 1 μονάδα
 Έλλειψη συνοχής στη δομή και
συνεκτικότητας στο περιεχόμενο
( 1-3 μονάδες)
 Αυτούσια αντιγραφή χωρίων του κειμένου
(μέγιστη βαθμολογία 8-10/25)

35. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

36. ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΟΝΑΔΩΝ
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ : 0-20
(κατανόηση θέματος, ιδέες, ανάπτυξη επιχειρημάτων)
 ΕΚΦΡΑΣΗ : 0-12
(λεξιλόγιο, έκφραση, ορθογραφία, στίξη, μορφή γραπτού, επικοινωνιακό
πλαίσιο- ύφος)
 ΔΟΜΗ: 0-8
 (συνοχή προτάσεων, παραγράφων, επικοινωνιακό πλαίσιο- (τίτλος,
προσφώνηση, αποφώνηση)
 ΣΥΝΟΛΟ 40 ΜΟΝΑΔΕΣ

37.  Για κάθε υπέρβαση 100 λέξεων αφαιρούνται 2
μονάδες
 Στην έλλειψη νοηματικής συνάφειας και
αλληλουχίας αφαιρούνται 1-3 μονάδες
 Αρνητικά αξιολογούνται οι επαναλήψεις

38.  Έλλειψη σαφήνειας ή ακριβολογίας
αφαιρούνται 1-3 μονάδες
 Απλοϊκό λεξιλόγιο, αφαιρούνται 1-3 μονάδες
 Απουσία κατάλληλου επικοινωνικού ύφους
αφαιρούνται 1-3 μονάδες
 Για τα ορθογραφικά , συντακτικά λάθη ή λάθη
τονισμού αφαιρούνται 1-3 μονάδες για κάθε 5
λάθη

39.  Αν λείπουν δομικά στοιχεία ( πρόλογος,
επίλογος) αφαιρούνται 2 μονάδες)
 Ελλιπής ή κακή παραγραφοποίηση
αφαιρούνται 2-3 μονάδες
 Απουσία κατάλληλου επικοινωνικού πλαισίου (
τίτλος, προσφώνηση, αποφώνηση) αφαιρείται
1 μονάδα ανά δείκτη.

41. Nelson Mandela

42. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΛΕΝΑ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ, MS PHILOSOPHY, PH.D CAND