ΕΘΙΜΑ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

1. Έθιμα της Μεσσηνίας

2. Στην Μεσσηνία υπάρχουν πολλά έθιμα για
τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.
Αυτά είναι τα πιο γνωστά της:

3. Έθιμα των Χριστουγέννων

4. Η γαλοπούλα
Από πολύ παλιά υπήρχε το έθιμο να
σερβίρεται στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι
πουλερικό και κυρίως χήνα. Πίστευαν πως
η χήνα είναι πτηνό του Ήλιου και όποιος
την έτρωγε εξασφάλιζε την προστασία του.
Η γαλοπούλα καθιερώθηκε ως το
κατεξοχήν γιορτινό φαγητό γιατί θεωρείτε
ένα ασυνήθιστο πουλερικό και
μαγειρευόταν μόνο σε μεγάλες γιορτές.

5. Την βρισκουμε γεμιστή στον φούρνο ή σε
σούπα. Όταν είναι γεμιστή φτιάχνουν για
συνοδευτικό ρύζι. Την πρώτη μέρα του
χρόνου βάζουν πάντα και λίγο ρίζι στα
πιάτα τους για να έχουν άφθονα αγαθά.

6. Το Χριστόψωμο
Το ζύμωμα του
χριστόψωμου απαιτεί τα
πλέον ακριβά υλικά,
όπως ψιλοκοσκινισμένο
αλεύρι, ροδόνερο, μέλι,
σουσάμι, κανέλα και
γαρίφαλα. Κατά τη
διάρκεια του ζυμώματος
λένε και την ευχή: «Ο
Χριστός γεννιέται, το φως
ανεβαίνει, το προζύμι για
να γένει».

7. Πλάθουν το ζυμάρι και
παίρνουν τη μισή ζύμη
και φτιάχνουν μια
κουλούρα. Με την
υπόλοιπη φτιάχνουν
σταυρό με λουρίδες απ'
τη ζύμη. Στο κέντρο
βάζουν ένα άσπαστο
καρύδι ή ένα αυγό,
συμβολίζοντας τη
γονιμότητα.

8. Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το
Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί, αφού
αυτό θα στηρίξει τη ζωή του νοικοκύρη και
της οικογένειάς του. Το κόβουν ανήμερα
τα Χριστούγεννα, δίνοντας πολλές ευχές

9. Έθιμα της Πρωτοχρονιάς

10. Το ποδαρικό
Πολλές φορές, από την παραμονή κιόλας, λένε σε κάποιο δικό τους
άνθρωπο να έρθει αμέσως μετά την αλλαγή του χρόνου να τους
κάνει ποδαρικό. Συνήθως προτιμούν ένα μικρό παιδί (αγόρι, αν το
σπίτι έχει πολλά κορίτσια, αλλιώς κορίτσι), επειδή τα παιδιά είναι
αθώα και αγνά και στην καρδιά τους δεν υπάρχει η ζήλια κι η κακία.
Μόλις μπει στο σπίτι με το δεξί πόδι, ώστε ο καινούργιος χρόνος να
τα φέρει όλα δεξιά και καλότυχα, τον βάζουν να πατήσει ένα σίδερο
για να είναι όλοι σιδερένιοι και γεροί μέσα στο σπίτι στη διάρκεια του
νέου χρόνου.
Η νοικοκυρά φιλεύει τον άνθρωπο που κάνει ποδαρικό για το καλό
του χρόνου. Συνήθως του δίνει μήλα ή καρύδια και μια κουταλιά
γλυκό κυδώνι ή ότι άλλο γλυκό έχει φτιάξει για τις γιορτές. Αν
ανήμερα της Πρωτοχρονιάς έχει λιακάδα, πιστεύουν πως ο καιρός
θα είναι ο ίδιος σαράντα μέρες.
Λένε: "Τ' άλιασε η αρκούδα τα αρκουδάκια της, δε θα 'χουμε χειμώνα
βαρύ".

11. Αν όμως ο καιρός είναι άσχημος την Πρωτοχρονιά θα
συμβεί το αντίθετο, δηλαδή σαράντα μέρες θα έχουμε
βαρυχειμωνιά.
Το έθιμο αυτό είναι πολύ παλιό. Υπήρχε στους αρχαίους
Έλληνες, τους Ρωμαίους αλλά και τους Ιουδαίους. Οι
βυζαντινοί ονόμαζαν τους τυχερούς ανθρώπους
«καλόποδες» και τους έβαζαν στο σπιτικό τους την
Πρωτοχρονιά.
Στις αγροτικές περιοχές της πατρίδας μας το ποδαρικό
συνδέθηκε με την καλή σοδειά και την ευκαρπία της γης.
Σε μερικά χωριά ο καλοπόδαρος σκόρπιζε και ρύζι για
να ριζώσει το καλό.

12. Το σπάσιμο του ροδιού
Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η οικογένεια
πηγαίνει στην εκκλησία για τη Θεία Λειτουργία
του Μεγάλου Βασιλείου και ο νοικοκύρης
κουβαλά μαζί του ένα ρόδι για να το
«λειτουργήσει». Κατά την επιστροφή στο σπίτι, ο
νοικοκύρης πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της
εξώπορτας -δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το
κλειδί του- και έτσι να είναι ο πρώτος που θα
μπει στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με
το ρόδι στο χέρι.

13. Μπαίνοντας μέσα, με το δεξί, σπάει το ρόδι
πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω
με δύναμη για να σπάσει και να πεταχτούν οι
ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει: «με
υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες
ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη
μας όλη τη χρονιά». Τα παιδιά μαζεμένα γύρω-
γύρω κοιτάζουν οι ρώγες αν είναι τραγανές και
κατακόκκινες. Όσο γερές κι όμορφες είναι οι
ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι
οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.

14. Τα κάλαντα των Χριστουγέννων
Χριστούγεννα πρωτούγεννα, πρώτη γιορτ το χρόνου,ὴ ῦ
γι βγ τε, δέστε, μάθετε, π ς Χριστ ς γεννιέται,ὰ ἐ ᾶ ὼ ὁ ὸ
γεννιέται κι” ναθρέφεται στ μέλι κα στ γάλα,ἀ ὸ ὶ ὸ
τ μέλι τρ ν” ο ρχοντες , τ γάλα ο φεντάδεςὸ ῶ ἱ ἄ ὸ ἱ ἀ
κα τ μελισσοχόρταρο τ λούζουντ” ο κυράδες.ὶ ὸ ὸ ἱ
Κυρ ψιλή, κυρ πρόσωπο κα τ φεγγάρι γκάλιὰ ὰ ὶ ὸ ἀ
κα τ ν καθάριο α γεριν τ ν βάζεις δαχτυλίδι.ὶ ὸ ὐ ὸ ὸ
με ς δ δ ν ρθαμε ν φ με κα ν πιο με,Ἐ ῖ ἐ ῶ ὲ ἤ ὰ ᾶ ὶ ὰ ῦ
μόνο σ ς γαπούσαμε κι” ρθαμε ν σ ς δο με·ᾶ ἀ ἤ ὰ ᾶ ῦ
δ πο τραγουδήσαμε πέτρα ν μ ραγίσειἐ ῶ ὺ ὰ ὴ
κι νοικοκύρης το σπιτιο πολλο ς χρόνους ν ζήσ .ὁ ῦ ῦ ὺ ὰ ῃ
Δ στε μας κα τ ν κόκορα, δ στε μας κα τ ν κότα,ῶ ὶ ὸ ῶ ὶ ὴ
δ στε μας κα πέντ” ξ” α γά, ν π με σ” λλη πόρταῶ ὶ ἕ ὐ ὰ ᾶ ἄ
λιγνή, κυρ γαϊτανοφρύδα,ὰ
κυρ μ” ταν στολίζεσαι ν π ς στ ν κκλησιά σου,ὰ ὅ ὰ ᾷ ὴ ἐ
βάζεις τ ν λιοὸ ἥ

15. Εργασία της: Σίμου Πετρούλας
Πηγές:
• http://ermionida1.blogspot.gr/2011/12/blog-post_22.html
• http://www.elgreko.gr/showthread.php?4240-%CE%A7%CF
%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%B3%CE
%B5%CE%BD%CE%BD%CE%B9%CE%AC%CF%84%CE
%B9%CE%BA%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE
%A0%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CF%87%CF%81%CE
%BF%CE%BD%CE%B9%CE%AC%CF%84%CE%B9%CE%BA
%CE%B1-%CE%88%CE%B8%CE%B9%CE%BC%CE%B1-%CF
%83
%CE%B5-%CF%8C%CE%BB%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%