Prvi broj biltena Karijera i mobilnost nacionalnog centra Evropske mreže za podršku karijernom vođenju i savetovanju - Euroguidance

1. Karijera
i mobilnost
Bilten Nacionalnog centra Euroguidance mreže u Srbiji
Broj 1 | Decembar 2013. | www.euroguidance.rs
U prvom broju:
Počeo sa radom Nacionalni centar Evropske mreže za podršku karijernom vođenju i savetovanju
Baza obrazovnih mogućnosti za strane studente StudyInSerbia.rs
Karijerno vođenje u Evropi
Intervju:
Nenad Borovčanin, Državni sektretar
Predsednik radne grupe za sprovođenje
Strategije karijernog vođenja i savetovanja
u Republici Srbiji

2. Pred vama je prvi broj biltena„Karijera i mobilnost“ u izdanju
Nacionalnog centra evropske mreže za podršku karijernom
vođenju i savetovanju – Euroguidance.
Ovu publikaciju objavljujemo sa željom da svima vama koji se
profesionalno bavite temama u vezi sa karijernim vođenjem
i mobilnošću omogućimo da u jednoj publikaciji budu
objedinjene informacije, vesti i resursi koji će vam pomoći
u svakodnevnom radu. Takođe, ovim biltenom želimo da
doprinesemo boljoj razmeni informacija između različitih
aktera, kao i da promovišemo resurse i izvore korisnih
informacija koji postoje na evropskom nivou, ali i u Srbiji.
Bilten je stoga prvenstveno namenjen praktičarima i
stručnjacima iz ove oblasti, uključujući karijerne savetnike u
službi za zapošljavanje, karijernim centrima na univerzitetima
i u školama, kancelarijama za mlade i drugim ustanovama,
nastavnicima, psiholozima i pedagozima, kao i kreatorima
politika na nacionalnom i lokalnom nivou. Nadamo se da
će teme ovog biltena biti interesantne i predstavnicima
drugih institucija i organizacija koje se bave zapošljavanjem,
obrazovanjem i mladima, kao i studentima – budućim
karijernim savetnicima. Cilj biltena je, dakle, da kroz
informisanje o aktuelnim temama u oblastima karijernog
vođenja i mobilnosti doprinese unapređenju rada praktičara
sa krajnjim korisnicima. Ujedno se nadamo da će ova publi-
kacija biti korisna i samim krajnjim korisnicima usluga
karijernog vođenja – učenicima, studentima, nezaposlenima
i ostalim pojedincima, kao vodič gde mogu dobiti više
informacija u vezi sa razvojem karijere i mogućnostima za
obrazovnu mobilnost, kao i upućivanjem na institucije i
organizacije koje im u tome mogu pomoći.
U prvom broju prvenstveno želimo da vas upoznamo sa
radom Euroguidance mreže, resursima i korisnim izvorima
informacija na evropskom nivou, kao i da predstavimo
primere dobrih praksi iz ovih oblasti, vesti i pregled aktuelnih
konferencija i publikacija.
Nadamo se da će prvi broj biltena „Karijera i mobilnost“
ispuniti vaša očekivanja i da ćete se pretplatiti za prijem
narednih brojeva. Pozivamo vas da se i sami uključite u
kreiranje biltena i s nestrpljenjem očekujemo da čujemo vaša
mišljenja, sugestije i predloge tema za naredne brojeve.
S poštovanjem,
Urednički tim Biltena
Karijerno vođenje u Evropi
Intervju: Državni sekretar Nenad Borovčanin
Uspostаvljаnje preduslovа zа uvođenje kаrijernog vođenjа i
sаvetovаnjа u obrаzovni sistem Republike Srbije
Međunarodna konferencija“Srbija u okviru evropske
paradigme karijernog vođenja: preporuke i perspektive“
Zakonsko-strateški aspekt karijernog vođenja i savetovanja u
Republici Srbiji
Profesionalna orijentacija i planiranje karijere u Nacionalnoj
službi za zapošljavanje
Karijerno vođenje u obrazovnom sistemu Danske
Predstavljamo: Kompas karijere
Sedam godina rada Univerzitetskog centra za razvoj karijere i
savetovanje studenata
Virtuelni sajam zanimanja
Preporuke za razvoj Programa karijernog vođenja i savetovanja
za mlade uzrasta od 15 do 19 godina
Profesionalna orijentacija u svim osnovnim školama u Srbiji
„Lekcije iz prakse“– primer dobre prakse
10 godina sprovođenja Univerzitetskog programa radne prakse
Karijerni info kutak
Mogućnosti za mobilnost u okviru novog programa Erazmus+
Baza obrazovnih mogućnosti za strane studente
StudyInSerbia.rs
Erasmus Mundus mreže za razmenu studenata
Iskustva sa studija u inostranstvu
4
6
8
9
10
11
12
13
14
15
15
16
18
19
20
20
21
22
Bilten Karijera i mobilnost br. 1 • 5. decembar 2013.
Bilten Nacionalnog centra Euroguidance mreže u Srbiji
Glavni i odgovorni urednik: Marko Banković
Uređivački odbor i prevod: Marija Filipović-Ožegović, Milena Škaljac,
Sofija Dukić, Nina Stojanović, Irena Žuvela
Lektor: Ivana Veselinović-Jethwa
Dizajn: Milan Kostadinović
Štampa: Plus
Tiraž: 1000 primeraka
Izdavač: Fondacija Tempus – Euroguidance centar u Srbiji, Beograd
Elektronska verzija biltena je dostupna na sajtu Euroguidance
centra na adresi http://www.euroguidance.rs
Poštovani čitaoci, Sadržaj
Impressum

3. 3
Pokretanjem nacionalnog Euroguidance centra u
okviru Fondacije Tempus, Srbija je postala članica
pan-evropske mreže za podršku karijernom vođenju
i savetovanju koja postoji u 34 evropske države.
Šta je Euroguidance mreža?
Euroguidance je evropska mreža za podršku karijernom
vođenju i savetovanju koja promoviše evropsku dimeziju
karijernog vođenja i pruža relevantne informacije o
karijernom vođenju i mobilnosti.
EG mreža je nastala 1992. godine u okviru evropskog
programa PETRA, a danas deluje kao deo Programa za
celoživotno učenje i delimično se finansira iz sredstava
Evropske unije, a delimično iz nacionalnog budžeta država
članica mreže. U zavisnosti od nacionalnih prioriteta,
aktivnosti Euroguidance centara se razlikuju od države do
države, ali svi centri imaju dva osnovna cilja:
• promociju evropske dimenzije karijernog vođenja i
• pružanje kvalitetnih informacija o karijernom vođenju i
mobilnosti.
Kako Euroguidance promoviše evropsku dimenziju karijer-
nog vođenja?
Euroguidance podržava umrežavanje karijernih savetnika
i stručnjaka iz oblasti karijernog vođenja i savetovanja na
nacionalnom i međunarodnom nivou kroz organizaciju
seminara, obuka i studijskih poseta. Takođe, Euroguidance
promoviše saradnju svih aktera iz oblasti karijernog
vođenja i obrazovanja na nacionalnom nivou. Sa druge
strane Euroguidance poklanja posebnu pažnju razvoju
evropske dimenzije nacionalnih sistema karijernog vođenja
i savetovanja u saradnji sa Evropskom mrežom politika
celoživotnog obrazovanja (European Lifelong Guidance
Policy Network - ELGPN).
Kakve informacije pruža Euroguidance?
Euroguidance prikuplja, publikuje i razmenjuje informacije o:
• rezultatima projekata, inovativnim metodama i primerima
dobre prakse u oblasti celoživotnog karijernog vođenja,
• mogućnostima za međunarodnu mobilnost,
• obrazovnim sistemima u evropskim zemljama,
• evropskim inicijativama i programima u oblastima
obrazovanja, karijernog vođenja i mobilnosti.
Takođe, Euroguidance mreža ažurira informacije na evro-
pskom portalu sa mogućnostima za obrazovanje - Ploteus
(Portal on Learning Opportunities throughout the European
Space) uključujući:
• informacije o obrazovnim sistemima u Evropi,
• informacije o troškovima života, školarinama, smeštaju
tokom studija, pravnim okvirima i druge korisne infor-
macije u vezi sa mobilnošću i
• informacije o programima razmene i dostupnim stipen-
dijma, načinu prijave i sl.
Ko može da koristi usluge EG centra?
Usluge Euroguidance centra su prvenstveno namenjene
stručnjacima iz oblasti karijernog vođenja i savetovanja,
uključujući:
• karijerne savetnike / praktičare,
• donosioce odluka na nacionalnom i lokalnom nivou,
• pedagoge i psihologe,
• nastavnike i obrazovne ustanove koje sprovode progra-
me karijernog vođenja i savetovanja,
• aktiviste i NVO organizacije koji se bave pitanjima kari-
jernog vođenja i savetovanja, zapošljivosti i mobilnosti,
• predstavnike kompanija, udruženja ili organizacija koji se
bavepitanjimauvezisakarijernimvođenjemisavetovanjem,
• istraživače i naučne institucije koji se bave istraživanjem
u vezi sa karijernim vođenjem i savetovanjem ili obrazuju
kadrove.
Pored toga, usluge Euroguidance mreže mogu koristiti i
svi zainteresovani pojedinci – studenti, učenici, nastavnici,
zaposlene ili nezaposlene osobe. Za njih postoji poseban
paketuslugasaposebnimnaglaskomnapružanjuinformacija
okarijernomvođenju,mobilnosti,kaoiobazovnimsistemima
u drugim zemljama Evrope.
Euroguidance – Evropska mreža
za podršku karijernom vođenju i
mobilnosti

4. 4
Evropska dimenzija karijernog vođenja
Evropska dimenzija razvoja karijernog vođenja i savetovanja
je zasnovana na dvema rezolucijama Evropske unije o
karijernomvođenjuiz2004.i2008.godine.Ovimrezolucijama
podvučena je važnost karijernog vođenja tokom celog
života i definisani pravci daljeg razvoja. Rezolucija iz 2008.
godine definiše i četiri prioritetne oblasti u razvoju sistema
karijernog vođenja, uključujući podršku sticanju veština
upravljanja karijerom tokom čitavog života, olakšavanje
pristupa uslugama karijernog vođenja svim građanima,
razvoj sistema obezbeđivanja kvaliteta u karijernom vođenju
i podršku obezbeđivanju saradnje i koordinacije ključnih
aktera na svim nivoima.
Kako su organizovani sistemi karijernog vođenja i saveto-
vanja u evropskim državama?
Sistemi karijernog vođenja i savetovanja u evropskim
državama se poprilično međusobno razlikuju. Razlozi za
navedene razlike se javljaju kao posledica različitih načina
nastanka i razvoja kroz istoriju i razlika u obrazovnim i
društveno-ekonomskim sistemima pojedinih država.
Takva različitost pruža i dosta prednosti, omogućava razmenu
iskustava i primera dobrih praksi, ali je za to neophodno
obezbediti razmenu informacija među državama i olakšati
uspostavljanje saradnje i identifikovanje ključnih aktera u
drugim državama. Iz tog razloga Euroguidance mreža objavljuje
preglede sistema karijernog vođenja u 34 evropske države.
Ovi pregledi ne pružaju samo opis organizacije sistema
karijernog vođenja u datoj državi, već i identifikuju ključne
aktere u svakom sektoru, i pružaju kratke opise usluga
koje navedeni akteri pružaju, kao i kojim ciljnim grupama
su date usluge namenjene. Tu se nalaze i informacije o
obrazovanju i obuci karijernih praktičara, standardima i
etičkim kodeksima kojima je uređena ova oblast, kao i
više informacija o publikacijama i istraživanjima koja su
objavljena u toj državi. Pored kontakata svih aktera, čitaocima
su na raspolaganju i informacije o postojećim asocijacijama,
stručnim udruženjima ili forumima. Svi pregledi su dostupni
na engleskom jeziku na glavnom sajtu Euroguidance mreže
www.euroguidance.eu .
Karijerno vođenje u Evropi
Gde pronaći korisne informacije i publikacije o karijernom vođenju i mobilnosti?
Publikacije CEDEFOP-a
Iz publikacija, koje se mogu
besplatno preuzeti sa sajta
CEDEFOP (Centre for Development
of Professional Training), možete
steći bolji uvid u trenutno stanje
u oblasti karijernog vođenja u
evropskim državama.
Link: http://www.cedefop.europa.eu/
EN/publications.aspx
Publikacije o karijernom vođenju
CEDEFOP takođe uređuje bibliografsku bazu koja sadrži jedan deo
koji je posvećen karijernom vođenju. Date publikacije je moguće
pretraživati po oblasti, autoru, godini izdavanja i sl. i za svaku je
dostupan apstrakt na engleskom jeziku, a u većem broju slučajeva
je moguće preuzeti potpun tekst publikacije u elektronskom
formatu.
Link: http://www.cedefop.europa.eu/EN/bibliographies/lifelong-
guidance-bibliography.aspx
Eurypedia
Ukoliko želite da saznate više o obrazovnim sistemima u
evropskim državama posetite višejezičnu veb-encikopediju
Eurypedia – koja ima za cilj da pruži najtačniji pregled
nacionalnih obrazovnih sistema u Evropi. Ova enciklopedija se
sastoji od preko 5.000 članaka koji pružaju uvid u organizaciju
obrazovnih sistema u evropskim državama, uključujući
informacije o politikama, nedavnim reformama, finansiranju,
mobilnosti, internacionalnizaciji, vođenju i savetovanju, kao i
osiguranju kvaliteta.
Link: https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.
php?title=Home
EU Skills Panorama
Panorama predstavlja veb-alat koji pruža pregled potreba
evropskog tržišta rada sa jedne, i ponudi veština koje su
dostupne na tržištu sa druge strane. Upoređivanjem navedenih
skupova podataka dobija se jasan pregled neusklađenosti
veština na evropskom tržištu rada. Ovu bazu je moguće
je pretraživati po državama, oblastima i pojedinačnim
zanimanjima.
Link: http://euskillspanorama.ec.europa.eu

5. 5
Evropska mreža politika celoživotnog vođenja
Evropska mreža politika celoživotnog vođenja (European
Lifelong Guidance Policy Network, ELGPN) promoviše
saradnju u razvoju politika i sistema celoživotnog vođenja
na nacionalnom nivou kroz evropsku saradnju. Osnovni
cilj je da podrži države članice EU (i ostale države koje
učestvuju u EU Programu za celoživotno učenje) i Evropsku
komisiju u razvoju evropske saradnje u oblasti celoživotnog
vođenja u obrazovanju i zapošljavanju. Uloga ELPGN-a je da
promoviše saradnju članica u implementaciji prioriteta koji
su identifikovani u Rezolucijama EU o karijernom vođenju
(2004. i 2008.).
Tokom prvih šest godina razvoja (2007-2012.) ELGPN je
uspostavila aktivnu saradnju relevantnih vladinih i nevladinih
tela u državama članicama mreže, kao i drugih relevantnih
mreža, ali i odgovarajućih jedinica EK. Radni program
mreže za period 2013-2014. je usredsređen na adaptaciju,
implementaciju i razmenu aktivnosti u vezi sa Paketom
resursa. Osnovni fokus će biti na ostvarivanju uticaja kako na
nacionalnom tako i na nivou čitave Evrope.
Mreža redovno izdaje ELGPN bilten i veći broj publikacija u
vezi sa politikama celoživotnog vođenja. Naredni sastanak
ELGPN mreže biće održan od 12-13. decembra 2013. godine
u Vilnjusu, u Litvaniji.
ELGPN baza dobrih praksi
Kao jedan od vrlo korisnih proizvoda ELGPN mreže treba
izdvojiti bazu primera dobrih praksi karijernog vođenja,
kroz koju se svi zainteresovani mogu upoznati sa najnovijim
inicijativama u oblasti karijernog vođenja širom Evrope. Baza
je dostupna na sajtu ELGPN mreže http://www.elgpn.eu/
elgpndb.
“Rezolucija o doživotnom učenju Saveta ministara EU iz 2004. godine
definiše karijerno vođenje kao niz aktivnosti koje osposobljavaju
pojedince bilo kog uzrasta, u bilo kom trenutku njihovih života, da
identifikuju sopstvene sposobnosti, kompetencije i interese, da donesu
odluke koje se tiču njihovog obrazovanja, osposobljavanja i profesije i da
upravljaju tokovima svojih života u oblasti učenja, rada i drugih oblasti u
kojima mogu da steknu i primene sposobnosti i kompetencije. “
Ploteus
Portal o obrazovnim
mogućnostima u Evropi
(PLOTEUS - Portal on Learning
Opportunities throughout the
European Space) postoji sa
ciljem da pomogne studentima,
nezaposlenima, zaposlenima,
roditeljima, karijernim
savetnicima i nastavnicima da
pronađu potrebne informacije u
vezi sa studiranjem u Evropi.
Portal PLOTEUS pruža :
• pretragu mogućnosti za obrazovanje i usavršavanje u Evropi,
• informacije i objašenjenja o evropskim sistemima
obrazovanja,
• informacije o troškovima života, školarinama, pronalasku
smeštaja, pravnom okviru i druge opšte informacije o
evropskim zemljama,
• informacije o programima razmene i stipendiranja (Comenius,
Erasmus, Leonardo da Vinci, Grundtvig, Youth in Action) i
• informacije kako se prijaviti na date programe.
Link: http://ec.europa.eu/ploteus/
Obrazovne mogućnosti iz Srbije uskoro na Ploteus portalu
Euroguidance centar iz Srbije je na kooridnacionom sastanku
Ploteus portala, koji je održan 16. septembra u Briselu, najavio
da će baza obrazovnih mogućnosti Study in Serbia, koja je
trenutno u izradi, biti povezana sa Plotus portalom, tako da će
sve obrazovne mogućnosti u njoj automatski biti dostupne svim
evropskim građanima koji koriste Ploteus portal.
ESCO
Najnoviji u nizu EU resursa je ESCO (European Skills,
Competences, Qualifications and Occupations). To je višejezična
klasifikacija kroz koju je moguće identifikovati veštine,
kompetencije, kvalifikacije i zanimanja koja su relevantna na
evropskom tržištu rada i obrazovnim sistemima. Dostupna
je na 22 jezika i svim posetiocima omogućava da kroz profile
zanimanja identifikuju koje kompetencije i kvalifikacije su
relevantne za određeno zanimanje.
Link: https://ec.europa.eu/esco

6. 6
Kakvo je Vaše viđenje trenutnog stanja u oblasti karijernog
vođenjaisavetovanjauSrbiji,naročitouodnosuna2010.godinu,
kada je doneta Strategija karijernog vođenja i savetovanja?
Ministarstvo omladine i sporta je prepoznalo važnost
karijernog vođenja i savetovanja za razvoj ljudskih resursa,
posebno za starosnu grupu mladih. Stoga, od marta 2010.
godine Republika Srbija ima Strategiju karijernog vođenja
i savetovanja koju je donela Vlada, a čiji je predlog izradilo
upravo ovo Ministarstvo u saradnji sa svim relevantnim
partnerima.
Nakon više od tri godine od donošenja Strategije, možemo
reći da su na čvrstim temeljima postavljene osnove sistema
karijernog vođenja i savetovanja u našoj zemlji. Napravljen
je značajan pomak u pogledu strateškog povezivanja
ključnih aktera na ovom polju, a primetan je i napredak
u oblasti izgradnje osnovne infrastrukture - otvaranja
univerzitetskih i drugih centara za vođenje i razvoj karijere,
centara za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje osoba
sa invaliditetom i uvođenja usluga karijernog vođenja i
savetovanja u kancelarije za mlade. Izrađen je i distribuiran
velikibrojinformativnihmaterijala,brošura,vodičaipriručnika
koji omogućavaju dalje širenje dobre prakse. Opšti utisak
stoga i jeste da je poboljšan kvalitet i dostupnost informacija
o tržištu rada, o merama i podsticajima za zapošljavanje,
naročito mladih osoba.
Da li biste mogli nešto da nam kažete o aktivnostima
Radne grupe za sprovođenje Strategije karijernog vođenja i
savetovanja?
Kao telo zaduženo za praćenje implementacije Strategije
Odlukom Vlade od 28. aprila 2011. godine oformljena je
Radna grupa za sprovođenje Strategije karijernog vođenja i
savetovanja u Republici Srbiji sa mandatom do 2014. godine.
Osnovni zadaci Radne grupe tiču se: predlaganja mera radi
usklađivanja aktivnosti na sprovođenju Strategije prema
Nakon više od tri godine od donošenja Strategije, možemo reći da su na čvrstim temeljima postavljene osnove
sistema karijernog vođenja i savetovanja u našoj zemlji. Napravljen je značajan pomak u pogledu strateškog
povezivanja ključnih aktera na ovom polju, a primetan je i napredak u oblasti izgradnje osnovne infrastrukture
Državni sekretar Nenad Borovčanin
Predsednik radne grupe za sprovođenje Strategije karijernog
vođenja i savetovanja u Republici Srbiji

7. 7
dinamici utvrđenoj njenim Akcionim planom, zatim praćenja
realizacije Strategije, učešća u evaluaciji i pripremi godišnjih
izveštaja za Vladu o realizaciji Strategije, kao i učestvovanja
u promociji i popularisanju uspostavljanja sistema karijernog
vođenja i savetovanja u Republici Srbiji.
Radna grupa okuplja predstavnike nadležnih državnih
organa, relevantnih institucija i udruženja i redovno održava
sednice koje predstavljaju kanal komunikacije između
članova i služe za razmenu informacija o aktivnostima koje
preduzimaju. Do sada smo Vladi podneli dva Izveštaja o
sprovođenju Strategije u prethodne tri godine, sa ciljem da
donosioce odluka i druge zainteresovane aktere informišemo
o ostvarenim dostignućima u oblasti karijernog vođenja i
savetovanja.
Sledeće godine biće doneta nova strategija za naredni period.
Šta su po Vašem mišljenju ključne teme koje nova strategija
treba da obuhvati?
Očigledno je da poslednjih godina karijerno vođenje i
savetovanje uz koncept celoživotnog učenja zauzima sve
značajnije mesto u evropskim i svetskim okvirima kao
instrument za povećanje zapošljivosti. Na evropskom nivou,
kao deo Strategije Evropske unije 2020 (EU Strategy for
Youth – Investing and Empowering), Agenda za nove veštine
i poslove (The Agenda for New Skills and Jobs) donosi
inicijative usmerene ka razvoju kvalifikovane radne snage
sposobne da se prilagodi promenljivim zahtevima tržišta
rada što je istovremeno jedan od ključnih prioriteta kroz
koje Evropska unija nastoji da podigne stopu zaposlenosti.
Budući da je karijerno vođenje i savetovanje priznato je
kao jedan od osnovnih instrumenata razvoja ljudskih re-
sursa izradom novog strateškog dokumenta nastojaćemo
da pratimo ove trendove i pokažemo da kontinuirano
ulaganje u obrazovanje i obuke, razvijanje mehanizama
za prognoziranje potreba tržišta rada i pružanje usluga
karijernog vođenja i savetovanja jesu osnove za podizanje
produktivnosti, konkurentnosti, ekonomskog rasta i na kraju,
zaposlenosti u Republici Srbiji, jer neusaglašenost ponude i
potražnje na tržištu rada u Srbiji još uvek ometa razvoj novih
segmenata privrede što dodatno naglašava potrebu daljih
reformi sistema obrazovanja i obuke.
Kako vidite ulogu kancelarija za mlade u sistemu karijernog
vođenja i savetovanja?
Kancelarije za mlade predstavljaju važnu tačku oslonca u
sistemu karijernog vođenja i savetovanja. Od ukupno 144
kancelarije za mlade, više od 2/3 je već uključeno u edukacije,
pripremne aktivnosti i pružanje specifičnih usluga karijernog
vođenja i savetovanja. Zahvaljujući radu kancelarija za mlade
značajan broj mladih u Srbiji obuhvaćen je nekom aktivnošću
i to predstavlja kvalitativni skok napred. Ovde imamo i
značajnu podršku međunarodnih partnera pa se tako već tri
godine realizuje projekat „Profesionalna orijentacija u Srbiji“
koji finansira i sprovodi Nemačka agencija za međunarodni
razvoj, kojim je planirano da do 2015. godine sve kancelarije
za mlade budu uključene u program obuke za uspostavljanje
karijernog info kutka. Takođe, usluge karijernog informisanja
u kancelarijama za mlade pružaju se i kroz rad vršnjačkih
karijernih informatora, a jedan broj kancelarija za mlade
organizuje i posete predstavnika različitih zanimanja sa
ciljem da se mladi informišu o mogućim razvojnim putevima
karijere. Možemo reći da kancelarije za mlade imaju ključnu
ulogu u sprovođenju Strategije na lokalnom nivou i to
kroz informisanje mladih kao i kroz realizovanje različitih
programa i aktivnosti za mlade.
Šta će biti prioritet Vašeg ministarstva u narednoj godini u vezi
sa karijernim vođenjem i savetovanjem?
Imajući u vidu da je za ostvarivanje svih aktivnosti planiranih
postojećim Akcionim planom i finalizaciju procesa
uspostavljanja sistema karijernog vođenja i savetovanja
ostalo još nešto više od godinu dana, nastojaćemo da
izdvojene prioritete poput stvaranja uslova za formiranje
i rad Nacionalnog resursnog centra za karijerno vođenje i
savetovanje i izrade Nacionalnog programa i metodologije za
karijerno vođenje i savetovanje realizujemo u predstojećem
periodu. Naredne godine započinjemo i proces izrade
Strategije karijernog vođenja i savetovanja za period od 2015.
do 2020. godine, tako da su veliki izazovi tek pred nama.
25. maj - Sednica Radne grupe za sprovođenje Strategije
karijernog vođenja i savetovanja u Republici Srbiji
Na 6. sednici Radne grupe je usvojen plan rada do kraja
2013. godine, izvešteno o aktivnostima koje su realizovane
u prvoj polovini godine i predstavljen rad novoformiranog
Euroguidance centra.

8. 8
Uspostavljanje preduslova za uvođenje
karijernog vođenja i savetovanja u obrazovni
sistem Republike Srbije
Evropskаivаnevropskаprаksаukаzujunаneophodnostpostojаnjаjаkemrežesаvetovаlištаzаkаrijernovođenje
i sаvetovаnje nаmenjenih kаko mlаdimа koji su u procesu školovаnjа, tаko i odrаslimа (koncept doživotnog
učenjа).
Sistem kаrijernog vođenjа i sаvetovаnjа u Srbiji uspostаvljen
je usvаjаnjem Strаtegije kаrijernog vođenjа 2010. godine.
Kаrijerno vođenje i sаvetovаnje se postepeno uvodi i u oblаst
obrаzovаnjа.
Usvаjаnjem Strаtegije rаzvojа obrаzovаnjа 2012. godine,
koju prаti usvаjаnje novih zаkonа o osnovnom i srednjem
obrаzovаnju kаo i izmene i dopune Zаkonа o osnovаmа
sistemа obrаzovаnjа i vаspitаnjа, pojаm kаrijernog vođenjа
i sаvetovаnjа regulisаn je u okviru obrаzovnog sistemа
Republike Srbije.
Strаtegijаrаzvojаobrаzovаnjаpredviđаdаsedo2020.godine
rаzvije i primeni sistem kаrijernog vođenjа i sаvetovаnjа nа
svim nivoimа obrаzovаnjа uključujući i obrаzovаnje odrаslih.
Zаkon o izmenаmа i dopunаmа Zаkonа o osnovаmа sistemа
obrаzovаnjа i vаspitаnjа donosi odredbu premа kojoj u
ostvаrivаnju opštih principа obrаzovаnjа i vаspitаnjа, između
ostаlog posebnu pаžnju trebа posvetiti kаrijernom vođenju
i sаvetovаnju zаposlenih, učenikа i odrаslih usmerenom kа
ličnom rаzvoju pojedincа i nаpredovаnju u obrаzovnom i
profesionаlnom smislu.
Zаkon o osnovnom obrаzovаnju, usvojen 2013. godine,
donosi odredbu premа kojoj školа, u sаrаdnji sа ustаnovamа
zа profesionаlnu orijentаciju, pomаže roditeljimа, odnosno
stаrаteljimа i učenicimа u izboru srednje škole i zаnimаnjа,
premа sklonostimа i sposobnostimа učenikа i u tom cilju
prаti njihov rаzvoj i informiše ih o kаrаkteru i uslovimа rаdа
pojedinih zаnimаnjа. Rаdi prаćenjа individuаlnih sklonosti
učenikа i pružаnjа pomoći učenicimа i njihovim roditeljimа,
odnosno stаrаteljimа u izboru srednje škole i zаnimаnjа,
školа formirа tim zа profesionаlnu orijentаciju, u čijem su
sаstаvu stručni sаrаdnici i nаstаvnici.
Zаkonosrednjemobrаzovаnju,tаkođedonesen2013.godine,
kаrijerno vođenje i sаvetovаnje prepoznаje kаo deo školskog
progrаmа pomoću kojeg školа omogućаvа formirаnje zrele i
odgovorne ličnosti, sposobne dа donosi dobro promišljene i
odgovorne odluke o vlаstitoj profesionаlnoj budućnosti i dа
ih sprovodi u delo.
Školа formirа stručni tim zа kаrijerno vođenje i sаvetovаnje u
čijem su sаstаvu stručni sаrаdnici i nаstаvnici. Tim, u sаrаdnji
sа nаstаvnicimа, reаlizuje prаćenje individuаlnih sklonosti
učenikа. Sаvetodаvni rаd obаvljа se tokom školovаnjа, i
školа, po potrebi, sаrаđuje sа nаdležnim ustаnovаmа koje
se bаve kаrijernim vođenjem i sаvetovаnjem. Školа pomаže
učenicimа i roditeljimа u istrаživаnju mogućnosti zа dаlje
učenje i zаpošljаvаnje, odnosno identifikovаnje, izbor i
korišćenje brojnih informаcijа o profesijаmа, kаrijeri, dаljem
učenju i obrаzovаnju i objektivno rаzlikovаnje i formirаnje
sopstvenog stаvа o tome. U tom cilju školа prаti rаzvoj
učenikа i informiše ih o zаnimаnjimа, obrаzovnim profilimа,
uslovimа studirаnjа i potrebаmа nа tržištu rаdа.
Zаkon o obrаzovаnju odrаslih, poslednji iz setа obrаzovnih
zаkonа donesenih 2013. godine, kаo jednu od аktivnosti u
obrаzovаnju odrаslih, nаvodi kаrijerno vođenje i sаvetovаnje
pružаnjem stručne podrške odrаslimа zа lični i profesionаlni
rаzvoj i zаpošljаvаnje. Centаr zа kаrijerno vođenje se nаvodi
kаo jednа od ustаnovа u kojoj se orgаnizuju аktivnosti
obrаzovаnjа odrаslih.
Kаrijerno vođenje i sаvetovаnje nа sistemskom nivou
imа zа cilj povećаnje zаpošljivosti u smislu povezivаnjа
oblаsti obrаzovаnjа sа tržištem rаdа. Usvаjаnje pomenutih
obrаzovnih zаkonа, kаo i određenog brojа propisа iz oblаsti
rаdа i zаpošljаvаnjа, koji tаkođe sаdrže komplementаrne
odredbe o kаrijernom vođenju, potvrđuje ovu tendenciju.
Uvođenjem pojmа kаrijernog vođenjа i sаvetovаnjа u
zаkonsku regulаtivu obrаzovnog sistemа Republike Srbije,
prepoznаt je znаčаj ove oblаsti, što predstаvljа znаčаjаn
korаk u njenom dаljem rаzvoju i podršci nаporimа onih koji
аktivno rаde nа reаlizаciji konkretnih аktivnosti.

9. 9
Međunarodna konferencija “Srbija u okviru
evropske paradigme karijernog vođenja:
preporuke i perspektive “
U Svečanoj sali Rektorata Univerziteta u Nišu, 24. oktobra 2013. godine održana je međunarodna konferencija
„Srbija u okviru evropske paradigme karijernog vođenja: preporuke i perspektive“. Konferencija je okupila preko
60 učesnika - teoretičara i praktičara u oblasti karijernog vođenja i savetovanja iz Srbije i zemalja Evropske unije,
predstavnike Ministarstva prosvete i Ministarstva za omladinu i sport i studente.
Osnovni cilj konferencije je bio da se kroz razmenu iskustava
i znanja iz Evrope dođe do preporuka i smernica za strateško
planiranje, kontinuirani razvoj i održivost karijernih centara
na univerzitetima u Srbiji.
Konferenciju je otvorio prof. dr Zoran Nikolić, prorektor
Univerziteta u Nišu koji je izrazio veliko zadovoljstvo zbog
organizacije prve međunarodne konferencije o karijernom
vođenju na tom Univerzitetu. U uvodnom obraćanju prisutne
su pozdravili i prof. dr Milorad Lazić, upravnik Centra za razvoj
karijere Univerziteta u Nišu i Marija Jovanović, koordinator u
Centru za razvoj karijere Univerziteta u Beogradu.
Glavne teme konferencije su bile: Srbija u okviru evropske
paradigme karijernog vođenja, ključni izazovi karijernih
centara na visokoškolskim institucijama u Srbiji i Evropi, i
primeri dobre prakse i modeli za unapređenje karijernih
centara na visokoškolskim institucijama.
Programom konferencije bilo je predstavljeno 14 radova
grupisanih prema navedenim temama koji će se naći u
publikaciji koja će biti objavljena u elektronskom izdanju.
Zbornik radova biće objavljen nakon 24. decembra 2013. na
sajtu projekta www.careers.ac.rs.
U holu Rektorata su bile izložene poster-prezentacije
univerzitetskih karijernih centara koje su poslužile centrima
da iznesu svoje viđenje problema, prepreka i izazova sa
kojima se susreću u radu, kao i viđenje strateških pravaca
razvoja.
Tokom finalne diskusije pokrenuta su neka od ključnih pitanja
i izazova u razvoju karijernih centara na univerzitetima u
Srbiji kao što su:
• Kako obezbediti sistemsku podršku od strane nadležnog
ministarstva i samih visokoškolskih institucija;
• Kako funkcionisati sa nedovoljnim brojem zaposlenih;
• Kako povećati vidljivost karijernih centara?
Učesnici diskusije su poseban akcenat stavili na potrebu
širenja mreže saradnika na univerzitetima, uključivanjem
predstavnika akademske zajednice i predstavnika studenata
u određene aktivnosti karijernog vođenja i savetovanja,
veću upotrebu e-servisa i kreiranje modula za razvoj veština
upravljanja karijerom.
Konferencija je organizovana u okviru Tempus projekta
„Razvoj karijernog vođenja u cilju unapređenja visokog
obrazovanja u Srbiji“ kojim koordinira Univerzitet u Beogradu.
Učesnici konferencije bili su predstavnici partnerskih
institucija na projektu (Univerzitet u Svonsiju, Univerzitet
u Padovi, Univerzitet u Silesiji, Univerzitet u Beogradu,
Univerzitet u Novom Sadu, Univerzitet u Kragujevcu,
Univerzitet u Nišu, Beogradska otvorena škola, Ministarstvo
prosvete, Ministarstvo omladine i sporta i SKONUS), kao i
strani eksperti iz Nemačke i Velike Britanije i predstavnici
Euroguidance centra u Srbiji .

10. 10
Zakonsko-strateški aspekt karijernog vođenja
i savetovanja u Republici Srbiji
Karijerno vođenje i savetovanje je usluga kojom se
pojedincu pomaže da proceni svoje sposobnosti,
interesovanja i vrednosti, i koja treba da ga osnaži
i motiviše u donošenju utemeljenih odluka prilikom
planiranja karijere kako bi se izbegli pogrešni izbori,
pravci obrazovanja ili izbora zanimanja. Ukratko,
suština karijernog vođenja i savetovanja jeste da
osposobipojedincedaplanirajuidonoseodlukekoje
se tiču učenja, posla i buduće karijere.
Ministarstvo omladine i sporta
Iako se u evropskim okvirima od početka 21. veka, velika
pažnja posvećivala kako karijernom vođenju, tako i srodnom
konceptu celoživotnog učenja, u Srbiji će termin karijernog
vođenja još neko vreme biti rezervisan za uske krugove
stručnjaka, uglavnom psihološke profesije. Inicijativa za
izradu Strategije karijernog vođenja i savetovanja potekla
je iz civilnog sektora, srednjih stručnih škola, poslodavaca i
socijalnih partnera. Početni tekst ovog dokumenta, koji je bio
predmet šire javne rasprave krajem 2007. i početkom 2008.
godine, izrađen je u okviru projekta Beogradske otvorene
škole pri čemu je angažovan tim eksperata. Tokom 2009.
godine,okupljenjekoordinacionitimzaizradupredlogaovog
dokumenta, sačinjen od članova ekspertsko-autorskog tima
i predstavnika Ministarstva ekonomije i regionalnog razvoja,
Ministarstva prosvete, Nacionalne službe za zapošljavanje,
Privredne komore Srbije i Ministarstva omladine i sporta,
koje je istovremeno bilo i nosilac čitavog procesa. Krajem
iste godine organizovana je i javna rasprava, nakon čega je
uobličen konačni tekst predloga strategije. Vlada Republike
Srbije usvojila je 4. marta 2010. godine Strategiju karijernog
vođenja i savetovanja u Republici Srbiji sa Akcionim planom
za njeno sprovođenje u periodu od 2010. do 2014. godine (u
daljem tekstu: Strategija).
Osnovni cilj Strategije jeste uspostavljanje sistema karijernog
vođenja i savetovanja u Srbiji kao jednog od osnovnih
instrumenata razvoja ljudskih resursa kojim se postižu
kako obrazovni ciljevi, tako i ciljevi ekonomskog razvoja
i ciljevi socijalne jednakosti i uključenosti. Potreba za
kreiranjem ovakvog dokumenta, kako se navodi u samoj
Strategiji, proistekla je iz činjenice da je karijerno vođenje i
savetovanje, koje je krucijalno za obezbeđivanje prelaska
iz sistema školovanja na tržište rada, u trenutku pokretanja
inicijative za izradu Strategije, u postojećem obrazovnom
sistemu bilo u velikoj meri neshvaćeno i marginalizovano.
Preporuke sadržane u Strategiji zasnovane su na započetim
aktivnostima modernizacije i usavršavanja stručnog
obrazovanja i obuke, obrazovanja odraslih i reformskih
procesa u oblasti zapošljavanja.
Strategija polazi od toga da savremeno duštvo, zasnovano na
znanju,zahtevairazličitevrsteučenjakojevodekazapošljavanju.
Ipak, dolazak do posla i uspešna karijera sve više zavise od
sposobnosti pojedinca da prenosi ključne kompetencije sa
jednog posla na drugi. Osnovna novina koju je ovaj dokument
doneo jeste veća orijentacija obrazovanja na poslove koje treba
da obavljaju učenici i studenti kada se zaposle.
Nakon više od tri godine sprovođenja, Strategija je doprinela
strateškom povezivanju i boljoj komunikaciji ključnih aktera na
polju karijernog vođenja i savetovanja kao i širim reformskim
procesima u oblasti zapošljavanja, modernizaciji stručnog
obrazovanja i obuke i podsticanju mladih da se na efikasan
način uključe na tržište rada i da uspostave aktivan odnos
prema vođenju sopstvene karijere. Dosadašnji rezultati
realizacije potvrđuju da su temelji za razvoj sistema karijernog
vođenja i savetovanja uspešno postavljeni i da su potrebe
dobro prepoznate u skladu sa prioritetima i Akcionim planom.
Akcioni plan Strategije, koji je i njen sastavni deo, prepoznaje
četirispecifičnacilja:uspostavljanjesistemakarijernogvođenja
i savetovanja, razvoj sistema karijernog vođenja i savetovanja u
obrazovanju, razvoj sistema karijernog vođenja i savetovanja u
zapošljavanju i kontinuirano promovisanje karijernog vođenja
i savetovanja. Strategija i Akcioni plan vremenski su ograničeni
na period 2010. do 2014. godine pa je planirano da 2014.
godina protekne u znaku pripreme nove strategije i akcionog
plana koji bi trebalo da budu doneti do 2015. godine.
Godinu dana po donošenju Strategije, Vlada je za potrebe
praćenja njene realizacije, evaluacije i pripreme godišnjih
izveštaja za Vladu, ali i popularisanja karijernog vođenja i
savetovanjauzemlji,obrazovalaRadnugrupuzasprovođenje
Strategije, koju čine predstavnici relevantnih državnih
organa, institucija i organizacija. Ovom radnom grupom
predsedava državni sekretar u Ministarstvu omladine i sporta.
Kao nosilac procesa implementacije Strategije, Ministarstvo
omladine i sporta redovno dostavlja Vladi izveštaje o
njenom sprovođenju kako bi se donosioci odluka i drugi

11. 11
zainteresovani akteri informisali o zajedničkim dostignućima
i rezultatima u oblasti karijernog vođenja i savetovanja.
Osnov za donošenje Strategije nalazi se u Nacionalnoj
strategiji za mlade iz 2008. godine odnosno u Akcionom
planu za njeno sprovođenje gde je, u okviru prvog specifičnog
cilja („Podsticati mlade da aktivno učestvuju u društvu“)
predviđeno njeno donošenje. Takođe, u tekstu Nacionalne
strategije za mlade jasno je istaknut značaj karijernog vođenja i
savetovanja pogotovo u segmentima koji se tiču zapošljavanja
i samozapošljavanja mladih, informisanja mladih i razvoja
sistema formalnog i neformalnog obrazovanja. Donošenje
Strategije proizašlo je iz još nekoliko strateških dokumenata,
pre svega Nacionalne strategije zapošljavanja Srbije, Strategije
razvoja stručnog obrazovanja u Republici Srbiji i Strategije
obrazovanja odraslih.
Od 2011. godine, Srbija ima i Zakon o mladima koji u članu
20, kao javni interes u oblasti omladinskog sektora koji se
finansira iz budžeta Republike Srbije, navodi podsticanje
karijernog vođenja i savetovanja mladih.
Takođe,zakoniistrategijekojiseodnosenaoblastobrazovanjai
vaspitanjaprepoznajuvažnostkarijernogvođenjaisavetovanja
i dalji razvoj ovih usluga na svim obrazovnim nivoima. Zakon
o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja iz 2013. godine,
navodeći opšte principe obrazovanja i vaspitanja, ističe da je
„karijerno vođenje i savetovanje zaposlenih, učenika i odraslih
usmereno ka ličnom razvoju pojedinca i napredovanju u
obrazovnom i profesionalnom smislu“. Zakon o srednjem
obrazovanju i vaspitanju iz 2013. godine pored toga što
kao prvi cilj i opšti ishod srednjeg obrazovanja i vaspitanja
određuje razvoj ključnih kompetencija neophodnih za dalje
obrazovanje i aktivnu ulogu građanina za život u savremenom
društvu, u članu 15. govori i o programu karijernog vođenja
i savetovanja učenika i formiranju stručnog tima koji prati
individualne sklonosti učenika. Škola takođe informiše učenike
o zanimanjima, obrazovnim profilima, uslovima studiranja
i potrebama na tržištu rada. Povrh svega, Strategija razvoja
obrazovanja u Srbiji do 2020. godine, doneta 2012. godine,
na istaknuto mesto stavlja koncept karijernog vođenja i
savetovanja ističući da on do sada nije razvijen u školama u
potrebnoj meri. Navedenom Strategijom definiše se program
karijernog vođenja i savetovanja učenika u osnovnoj i srednjoj
školi, karijerno usavršavanje nastavnika u cilju poboljšanja
kvaliteta obrazovanja i sistem karijernog vođenja i savetovanja
odraslih.
Profesionalna orijentacija i planiranje karijere u Nacionalnoj službi za zapošljavanje
Vesna Čekić , NSZ
Nacionalna služba za zapošljavanje (NSZ) ima višedecenijsku ulogu
u pružanju usluga profesionalne orijentacije i planiranja karijere.
Na teritoriji Srbije u 34 filijale na raspolaganju je više od pedeset
kompetentnih psihologa koji obavljaju usluge informisanja,
savetovanja, selekcije i klasifikacije. Unutar same NSZ sastavni su
deotimovazasprovođenjemeraaktivnepolitikezapošljavanja,kao
što su dodatno obrazovanje i obuka, podsticanje preduzetništva,
brojne radionice za sticanje veština i unapređivanje kompetencija
za uključivanje u svet rada. Programi su prilagođeni korisnicima
svih stepena obrazovanja, uzrasta od 14-65 godina i pripadnicima
osetljivih grupa koji su u riziku od dugoročne nezaposlenosti.
Pri filijalama u Beogradu, Nišu i Novom Sadu postoje Centri za
informisanje i profesionalno savetovanje (CIPS), koji korisnicima,
putem samouslužnog sistema, omogućavaju informisanje i
samoprocenu ličnih kapaciteta i profesionalnih interesovanja.
U okviru projekta IPA 2012 očekuje se otvaranje još deset CIPS u
sastavu filijala NSZ.
NSZ je uključena u sve značajne projekte, od izrade Strategije
karijernog vođenja i savetovanja, do saradnje sa relevantnim
institucijama iz državnog i civilnog sektora. U okviru sporazuma
o saradnji sa partnerima, prioritet se daje inoviranju usluga
korisnicima. U nastojanju da se prilagodi brzim promenama na
tržištu rada, dostupne su aktuelne informacije putem sajta i ostalih
medija.
Od 2005 godine škole se okupljaju na Sajmovima profesionalne
orijentacije koje je takođe inicirala NSZ. Posećenost na ovim
sajmovima ukazuje da svi akteri (škole, učenici, roditelji...) uviđaju
značaj kvalitetnog obrazovanja i preuzimanje aktivne uloge u
procesu planiranja karijere.
Sajt Vodič za izbor zanimanja - Planiranje karijere posle osnovne škole
Sajt www.vodiczaosnovce.nsz.gov.rs rezultat je saradnje na PBILD
projektu i svakodnevno beleži veliku posećenost. Tiraž od 30 000
besplatnih primeraka i stotine interaktivnih aplikacija besplatno
su dostavljene školama. U okviru istog projekta, najmlađi korisnici
će imati mogućnost da se, putem posebno programirane igrice,
na vreme motivišu za upoznavanje različitih zanimanja. NSZ je
inicirala i izradu informatora o nastavnim predmetima u srednjim
školama u saradnji sa MPNTR , ZUOV i GIZ.
Zahvaljujući saradnji sa BOŠ i MOS evidentni su doprinosi una-
pređenju kompetencija nastavnika, učenika iz kancelarija za mlade
i korisnicima Fonda za mlade talente. NSZ učestvuje u brojnim
projektima i na stručnim skupovima.
Takođe, saradnja sa Nacionalnim Euroguidance Centrom u Srbiji,
znatno će unaprediti nivo informisanja mladih o profesionalnoj i
teritorijalnoj mobilnosti kao i o mogućnostima za upoznavanje
savremenih trendova edukacije i planiranja karijere u zemljama
Evropske Unije.
14. mart – Mladi i planiranje karijere
Nacionalna služba za zapošljavanje, uz podršku Međunarodne
organizacije rada, organizovala je regionalnu konferenciju „Mladi
i planiranje karijere“. U okviru konferencije održana su i dva okrugla
stola. Na prvom se diskutovalo o pitanjima kako unaprediti pružanje
usluga prema krajnjim korisnicima usluga karijernog vođenja, dok
je na drugom naglasak bio na ulozi karijernog savetnika u procesu
karijernog vođenja.

12. 12
Karijerno vođenje u
obrazovnom sistemu Danske
U rubrici „Zemlja u fokusu“ predstavljaćemo primere
dobre prakse i opise sistema karijernog vođenja
drugih evropskih država. Počinjemo sa kratkim
prikazom karijernog vođenja u obrazovnom sistemu
Danske, zemlje na koju se mnogi mogu ugledati.
U Danskom obrazovnom sistemu postoje dve vrste karijernih
centara.
Karijerni centri za mlade pružaju usluge mladima do
25 godina, sa posebnim naglaskom na podršci na kraju
obaveznog školovanja za prelazak na naredni nivo obra-
zovanja ili uključivanje na tržište rada. Postoji ukupno 51
ovakav centar širom Danske. U saradnji sa školama, karijerni
savetnici iz ovih centara organizuju aktivnosti koje su
komplementarne sa aktivnostima koje realizuju nastavnici
u okviru redovnih školskih programa. Fokus aktivnosti je
na identifikaciji sopstvenih interesovanja i veština i razvoja
veština donošenja odluka u vezi sa nastavkom obrazovanja
i izborom zanimanja.
Regionalni karijerni centri pružaju svoje usluge đacima
pri izboru fakulteta, kao i mladima van obrazovnog sistema.
Ovi centri pružaju usluge u vezi sa upisom fakulteta, opisima
svih visokoškolskih programa i mogućnostima za dalji razvoj
karijere.
e-Vođenje
Pored ovih centara, od 2011. godine, sve se veća pažnja
posvećuje e-vođenju (eVejledining), servisu koji svima
omogućava da putem interneta, telefona, sms-a, elektronske
pošte, društvenih mreža ili elektronskog „ćaskanja“ sa save-
tnicima dobije informacije omogućnostima za obrazovanje
i zapošljavanje, kao i da dobiju informacije o drugim insti-
tucijama koje pružaju usluge karijernog vođenja.
Nacionalni portal
Na adresi www.ug.dk se nalazi nacionalni portal za karijerno
vođenje koji građanima pruža:
• informacije o obrazovnim programima i programima
obuke na svim nivoima,
• opise zanimanja,
• opis uslova na tržištu rada i statističke podatke i
• informacije o programima koji su dostupni na stranim
jezicima.
Građani mogu napraviti svoj lični plan obrazovanja direktno
na ovom portalu, kao i koristiti alate koji olakšavaju izbor
obrazovanja i zanimanja.
Vođenje odraslih
Velika pažnja se poklanja i celoživotnom vođenju kroz 13
centara za obrazovanje odraslih (VEU centara). U ovim
centrima savetnici pružaju besplatne usluge vođenja
odraslima, bilo da su u radnom odnosu ili nezaposleni.
Obrazovanje savetnika
Unapređenje kompetencija karijernih savetnika je jedan od
prioriteta i stoga postoji standardizovani program za obuku
savetnika na nacionalnom nivou. Ovaj program se realizuje u
pet visokoobrazovnih centara širom Danske i sastoji se od tri
modula koji ukupno nose 60 ESPB bodova. Moduli od kojih
se ovaj program sastoji su:
• karijerno vođenje i karijerni praktičar (teorije i meto-
dologija karijernog vođenja, etika, upotreba IKT u
vođenju, praktična obuka i sl.);
• karijerno vođenje i društvo (opšte teorije, globalizacija,
uslovi na tržištu rada, obrazovni sistem i sl.);
• karijerno vođenje i pojedinac (teorije i pristupi razvoju
i učenju).
Takođe, postoji i Master studijski program za karijerno
vođenje na Univerzitetu Arhus.
Opis Danskog obrazovnog sistema: www.eng.uvm.dk
e-Vođenje: www.eVejledining.dk
Nacionalni portal: www.ug.dk
Studije u Danskoj: www. StudyInDenmark.dk
Euroguidance centar u Danskoj: www.iu.dk/euroguidance-en
Studijska poseta Danskoj
U organizaciji Euroguidance centra iz Kopenhagena, od 2. do 4.
septembra organizovana je studijska poseta Danskoj na kojoj su
učestvovali i predstavnici Euroguidance centra Srbija i Ministarstva
omladine i sporta. Tokom studijske posete 20 učesnika iz Portugala,
Hrvatske, Poljske, Luksemburga i Srbije imalo je prilike da se
upozna sa obrazovnim sistemom ove skandinavske države, načinu
pružanja usluga karijernog vođenja na svim nivoima, rezultatima
implementacije e-vođenja, kao i planovima za dalji razvoj ovog
sistema u Danskoj.

13. 13
Predstavljamo:
Kompas karijere –
Radionice o izboru
karijere koje liče na
igru Tvister
Kolege iz Euroguidance centra iz Holandije su
nam nedavno poslale jedan od svojih proizvoda –
podlogukojusunazvaliKompaskarijerekojaizgleda
kao podloga za društvenu igru Tvister. Međutim,
za razliku od Tvistera, gde igrači dobijaju precizne
instrukcije koje moraju da ispoštuju, sa Kompasom
karijere polaznik radionice dobija mogućnost da
sam odabere put kojim će doći do odgovora u vezi
sa izborom zanimanja.
Šta je Kompas karijere?
Kompas karijere ima prečnik od oko 2 metra i sastoji se od
pet polja različitih boja, pri čemu se svako od polja odnosi
na jednu kompetenciju koja je neophodna za aktivno
upravljanje sopstvenom karijerom. Polaznik radionice kreće
iz sredine i može odabrati na koje polje će prvo stati, to jest,
na koje pitanje želi prvo da odgovori. Postavljajući otvorena
pitanja, voditelj radionice i ostali učesnici pomažu polazniku
da otkrije svoja interesovanja, snage i slabosti. Odgovor na
jedno pitanje često povlači nova pitanja tako da se učenik/
student „šeta“ sa jednog na drugo polje, pri tom otkrivajući
raznovrsne faktore koji utiču na izbor karijere.
Na koji način Kompas karijere olakšava savetnicima vođenje
razgovora o karijeri?
Kompas karijere služi da olakša proces identifikacije
kompetencija, naročito u onim slučajevima gde je teško
prilagoditi strukturu razgovora o karijeri određenom
učeniku. Mogućnost izbora sopstvene putanje kroz razgovor
stimuliše učenika da na određeno pitanje u vezi sa izborom
zanimanja gleda iz različitih perspektiva. Time se olakšava i
identifikacija narednih koraka, poput realnih susreta, posete
radnom mestu i sl.
Upotreba u praksi
Na sajtu holandskog Euroguidance centra (www.
euroguidance.nl) možete naći detaljniji opis upotrebe
Kompasa karijere u radu sa učenicima. Kompas se može
koristiti individualno i grupno, kao deo radionice. Nacionalni
EG centar u Srbiji poseduje jedan primerak podloge Kompas
karijere tako da nas svi savetnici mogu kontaktirati i dobiti
priliku da isprobaju ovaj način vođenja razgovora o karijeri.

14. 14
Sedam godina rada Univerzitetskog centra za
razvoj karijere i savetovanje studenata
Nakon sedam godina rada, Centar za razvoj karijere
i savetovanje studenata i dalje sa entuzijazmom
i kreativnošću, razvija nove programe čiji je cilj
unapređenje zapošljivosti studenata i diplomaca
Univerziteta u Beogradu i njihovih veština
upravljanja karijerom.
Kao jedan od prvih univerzitetskih centara, Centar razvoj
karijere studenata u Srbiji je jedan od nosilaca promena i
razvoja u oblasti visokog obrazovanja i karijernog vođenja.
U saradnji sa kolegama na Univerzitetu u Novom Sadu,
Univerzitetu u Nišu, Univerzitetu u Kragujevcu i drugim
univerzitetima gde su osnovani slični centri, od 2011. godine
Centar intenzivno radi, preko jednog međunarodnog
(Tempus) projekta, zajedno sa evropskim partnerima i našim
ministarstvima i predstavnicima privrede i studenata, na
razvoju karijernog vođenja u cilju unapređenja visokog
obrazovanja u Srbiji.
Nakon sedam godina rada Centar za razvoj karijere
i savetovanje studenata i dalje, sa entuzijazmom i
kreativnošću, razvija nove programe čiji je cilj unapređenje
zapošljivosti studenata i diplomaca Univerziteta u Beogradu
i njihovih veština upravljanja karijerom. Pored već postojećih
programa kao što su Program profesionalnog razvoja “Kadar
da budem kadar”, Program poseta kompanijama “Meet the
bussines first hand”, Program studentske stručne prakse u
javnim preduzećima i u upravi grada “BG prakse”, program
gostovanja na fakultetima u sastavu Univerziteta u Beogradu
“Karijera 3 u 1”, tokom 2013. godine Centar je pilotirao i nove
programe: “Lekcije iz prakse”, “Karijerno ćaskanje” i ”Iskustva
uspešnih”.
Osnivanje centra
U skladu sa dobrom praksom evropskih i američkih
visokoškolskih institucija, na inicijativu Fondacije
Prestolonaslednika Aleksandra za obrazovanje, Univerzitet u
Beogradu osnovao je 2006. godine Centar za razvoj karijere
i savetovanje studenata kao svoju organizacionu jedinicu.
Ključna uloga Centra za razvoj karijere jeste da pomaže
studentima Univerziteta u Beogradu u razvoju onih znanja
i veština koje će im biti od značaja pri zapošljavanju; da
pomogne u sticanju radnog iskustva tokom studiranja i
saznanja o svetu poslovanja, te da pripremi studenate za
uspešni prelazak na sledeći nivo razvoja karijere nakon
diplomiranja.
Korisnici usluga Centra, ali i saradnici na programima Centra
su studenti i diplomci, poslodavci i akademska zajednica. Na
web adresi www.razvojkarijere.bg.ac.rs Centar je dostupan
svima 24/7, a registrovanim korisnicima i dodatni resursi.
Koje usluge centar pruža studentima?
Centar je otvoren svakog radnog dana i prima studente u
prostorijama u zgradi Rektorata na Studentskom trgu u
Beogradu. Čestom organizacijom dešavanja (radionica,

15. 15
Posetite Virtuelni sajam zanimanja
Virtuelni sajam zanimanja je multimedijalna
prezentacija namenjena mladima i ima za cilj da bolje
predstavi pojedina zanimanja .
Centar za vođenje karijere i savetovanje Beogradske otvorene škole
pokrenuo je Virtuelni sajam zanimanja u okviru portala karijera.bos.
rs/sajam.
Video prezentacije u okviru Virtuelnog sajma zanimanja prikazuju
kako izgleda jedan radni dan advokatice, hemičarke, dizajnera
enterijera, fotografa, glumca, farmaceutske tehničarke, menadžerke
farme organskih proizvoda, vinara i vinogradara, inženjera
farmaceutske tehnologije, farmaceutkinje u apoteci, menadžera
u gastronomiji, socijalne radnice, nutricioniste-dijetetičarke i
menadžerke u turizmu.
Video materijali o karakteristikama pojedinih zanimanja u okviru
Virtuelnog sajma zanimanja napravljeni su tokom „job shadowing“
poseta projekta „Zanimaju me zanimanja“. Kroz projekat je
realizovana dvodnevna obuka dvadeset jednog nastavnika i stručnih
saradnika o karijernom vođenju i savetovanju. Tim nastavnika je po
izvođenju treninga realizovao radionice karijernog informisanja i„job
shadowing“ posete (senka na poslu) kako bi se pomoglo mladima
da se što bolje upoznaju sa prirodom pojedinih zanimanja. Kroz
realizaciju radionica i „job shadowing“ posete obuhvaćeno je 516
učenika srednjih škola.
Preporuke za razvoj Programa karijernog
vođenja i savetovanja za mlade uzrasta od
15 do 19 godina
Beogradska otvorena škola i njen Centar za vođenje karijere i
savetovanje u saradnji sa Kancelarijom Solidar Suisse/Swiss Labour
Assistance (SLA) u Srbiji realizuje projekat „Zanimaju me zanimanja
– unapređenje zapošljivosti mladih kroz karijerno informisanje
srednjoškolaca o zanimanjima“. Projekat je trajao od 1. juna do 30.
novembra2013.godine,auokviruprojektaorganizovanjedvodnevni
trening (od 11-13. avgusta 2013.) za dvadeset i jednog nastavnika
i stručnog saradnika srednjih škola iz Srbije prema programu
akreditovanom od strane Zavoda za unapređivanje obrazovanja i
vaspitanja pod nazivom„Karijerno vođenje i savetovanje u srednjim
školama - osnovna obuka“.
Nakon realiazacije treninga nastavnici, učesnici na projektu,
organizovali su niz karijernih aktivnosti za učesnike svojih škola. Kao
ishod sprovedenih aktivnosti nastavnika i stručnih saradnika nastale
su Preporuke za razvoj programa karijernog vođenja i savetovanja
za mlade uzrasta 15-19 godina. Dokument ima za cilj da pruži
podršku srednjim školama da osmisle Program karijernog vođenja
i savetovanja učenika, čije osnivanje obavezuje Zakon o srednjem
obrazovanju (član 15).
tribina, predavanja, prezentacija) tim Centra ima za cilj da
informiše, edukuje, savetuje po pitanju karijere i povezuje
studentesaposlovnimsvetomnafakultetima,Univerzitetskoj
biblioteci, Studentskom gradu itd. Studentima Centar
pomaže da dobiju uvid u spektar raspoloživih karijernih
opcija, predstavlja im mogućnosti za uspeh u određenoj
karijeri, upoznaje ih sa neophodnim akcijama koje moraju
preduzeti kako bi postigli zacrtane karijerne ciljeve i
omogućava da steknu uvid u veštine neophodne za efikasan
rad u društvu koje se intenzivno menja, da steknu sigurnost
i veću kompetentnost kako bi preuzeli proaktivnu ulogu,
pokazali inicijativu, naučili da postave ciljeve i preuzmu
odgovornost za njihovo sprovođenje. Pored karijernog
informisanja, savetovanja i edukacije za studente, Centar
sarađuje sa poslodavcima i realizuje programe prakse, posete
kompanijama, serije treninga i gostujućih predavanja.
Saradnja sa poslodavcima
Poslodavcima Centar nudi niz besplatnih usluga radi bržeg
i lakšeg pronalaženja odgovarajućeg kadra za slobodna
radna mesta i stručnu praksu, kao i radi promocije politike
zapošljavanja mladih. Centar pomaže poslodavcima da dođu
do kvalitetnih kandidata za posao objavljivanjem slobodnih
radnih mesta, prikupljanjem prijava i predselekcijom
kandidata. Centar je aktivno sarađivao od svog osnivanja
do danas sa preko 300 kompanija i organizacija, a do sada je
oglasio veliki broj poslova, organizovao i promovisao brojne
programe prakse i realizovao niz projekata, programa i obuka
samostalno ili u saradnji sa domaćim i inostranim parnerima.
Neki od partnera Centra su Grad Beograd (sa svojim javnim
i komunalnim preduzećima, upravom grada, opštinama i
ustanovama kulture), Javno preduzeće Elekromreža Srbije,
Telenor, Naftna industrija Srbije, Privredna komora Srbije i
Američka privredna komora u Beogradu.
15

16. 16
Profesionalna orijentacija u svim osnovnim
školama u Srbiji
U ovoj školskoj godini za implementaciju programa „Profesionalna orijentacija u Srbiji“, obučeni su timovi iz
1061 osnovne škole u Srbiji, a sa specijalnim, srednjim i školama za obrazovanje odraslih ukupno 1097 škola.
Uspostavljeno je funkcionisanje 86 mentorskih škola.
Školske timove za PO čine 2995 profesionalaca koji aktivno promovišu i sprovode program profesionalne orijentacije u osnovnim
školama i lokalnoj zajednici, a iz svih ostalih škola 53 nastavnika i stručnih saradnika. U program je uključeno oko 90.000 učenika i
učenica završnih razreda osnovne škole.
Krajem avgusta i septembra 2013. realizovano je 28 trodnevnih obuka pod nazivom „Profesionalna orijentacija na prelasku u
srednju školu“ za timove iz osnovnih škola, u 26 gradova širom Srbije. Seminari su u celini ocenjeni visokom ocenom 3,83 (po ZUOV
evaluacijama).
Na održanim seminarima vladala je pozitivna atmosfera i visoka motivacija učesnika, istaknut je značaj primene programa
u školama ali i važnost podrške školama za primenu programa PO i sprovođenje člana 43 Zakona o osnovnom obrazovanju i
vaspitanju, prepoznat je značaj programa za lokalnu zajednicu, kao potreba za i stvaranjem sistemske PO mreže na lokalnom nivou.
Program je doprineo izgradnji kapaciteta za primenu i razvoj programa PO u 32 lokalne zajednice, formiranjem i funkcionisanjem
timova za profesionalnu orijentaciju na lokalu (TiPO), sa ciljem uspostavljanja funkcionalne mreže podrške PO.
Sastavljen je Katalog i kalendar usluga PO kao konkretna ponuda sadržaja, aktivnosti i dobara iz oblasti profesionalne orijentacije
i razvoja karijere, namenjen mladima, profesionalcima ali i institucijama (korisnicima usluge) u cilju postizanja pozitivne promene
kod mladih u odnosu na izbor škole, zanimanja i karijere i unapređivanja kompetencija profesionalaca.
Program„Profesionalna orijentacija u Srbiji“ kao deo zakonske regulative škole sastavni je deo Školskog razvojnog plana, Školskog
programa za prvi i drugi ciklus, kao i Godišnjeg plana rada škole.
16

17. 17
Tim za profesionalnu orijentaciju na lokalu (TiPO)
Timovi za profesionalnu orijentaciju (TiPO) na lokalu, nastavljaju
sa radom u cilju razmene, saradnje i umrežavanja za funkcionalnu
profesionalnu orijentaciju. Tokom septembra i oktobra u 32 grada
u Srbiji, održani su sastanci timova za profesionalnu orijentaciju na
lokalu, koji su okupili predstavnike osnovnih škola, mentorskih škola,
kancelarija za mlade, srednjih škola, lokalnih samouprava i školskih
uprava, privrede, roditelja, aktiva direktora osnovnih i srednjih škola
i Nacionalne službe za zapošljavanje. Na sastancima je koncipiran
lokalni katalog i kalendar usluga u oblasti profesionalne orijentacije
za školsku godinu kao mehanizam saradnje i koordinacije
aktivnostima KVIS na lokalu.
POIS (Informacioni sistem za KVIS)
http://pois.profesionalnaorijentacija.org
POIS predstavlja javnu bazu svih usluga karijernog informisanja i
aktera koji pružaju ili učestvuju u njihovoj realizaciji. POIS mogu
koristiti mladi, škole, kancelarije za mlade, preduzeća i drugi akteri
kako bi se informisali o dostupnim uslugama ili pratili rezultate
sprovođenja profesinalne orijentacije (PO) u lokalnim zajednicama.
U sledećoj fazi registracija u POIS biće omogućena za srednje škole,
organizacije civilnog društva, a onda i za sve ostale aktere, kao što su
univerzitetski centri, NSZ i drugi.
Projekat“Profesionalna orijentacija u Srbiji”
Projekat “Profesionalna orijentacija u Srbiji” sprovodi Nemačka
organizacija za međunarodnu saradnju GIZ, po nalogu Nemačke
vlade i Ministarstva za ekonomski razvoj i saradnju, a u partnerstvu
sa Ministarstvom prosvete, nauke i tehnološkog razvoja i saradnji
sa Ministarstvom omladine i sporta Republike Srbije. Cilj realizacije
projekta je da osposobi mlade da promišljeno, valjano i realno
odluče o izboru zanimanja, a potom i obrazovanja, da planiraju
karijeru i uključe se u svet rada. Ovaj projekat, koji uspostavlja održiv
i funkcionalan sistem profesionalne orijentacije, sprovodi se u svim
osnovnim školama i kancelarijama za mlade u Srbiji u periodu od
2011. do polovine 2015. godine.
U projektu učestvuju učesnici iz različitih sektora jer je uspostavljanje
funkcionalnog i održivog sistema profesionalne orijentacije u
interesu celog društva. Projekat sadrži dve komponente: školsku
i van-školsku. Ciljna grupa ovog projekta su učenici osnovnih i
srednjih škola.
Centar Inventiva
Centar Inventiva je udruženje građana osnovano početkom 2012. godine kao rezultat višegodišnjeg iskustva, dobre saradnje, zajedničkih
interesovanja i vizije grupe stručnjaka sa ciljem da se razvija podsticajno okruženje u kome deca, mladi i odrasli unapređuju kompetencije za svoje
lično ostvarenje.
Kao glavni implementacioni partner na projetku„GIZ Profesionalna orijentacija“ Centar Inventiva deluje u oblasti profesionalne orijentacije i razvoja karijere i
podstiče razvoj ličnih, društvenih, građanskih i radnih kompetencija u skladu sa konceptom celoživotnog učenja koji je u funkciji održivog razvoja.
Unapređivanjekompetencijanastavnikaistručnihsaradnika
Unapređivanje kompetencija nastavnika i stručnih saradnika
ostvaruje se kroz pružanje edukativnih (partnerskih i mentorskih)
usluga PO profesionalcima iz škola čime se uspostavlja vrednovanje
sati stalnog stručnog usavršavanja u okviru škole (44 sata, na
osnovu Pravilnika o stalnom stručnom usavršavanju i sticanju zvanja
nastavnika, vaspitača i stručnih saradnika, „Službeni glasnik RS” broj
72/09, 52/11 i 55/13).
Realizovan je sastanak sa načelnicima i savetnicima svih Školskih
uprava Srbije u cilju upoznavanja sa strateškim komponentama
projekta i sa postignućimau projektu u okviru školske komponente,
prepoznavanja značaja programa PO u doprinosu kvalitetu rada
škole, osnaživanja za podršku školama u sprovođenju i razvoju
programa profesionalne orijentacije kroz različitost mogućih dokaza.
Savetnici prilikom spoljašnje evaluacije kvaliteta rada škole,
evidentiraju doprinos programa PO u unapređivanju kvaliteta rada
škole u svih sedam oblasti, a posebno u oblasti podrške učenicima.
Podrška mentorskim školama (MOŠ)
U poslednjoj nedelji septembra i prvoj nedelji oktobra realizovani su
regionalni mentorski sastanci MOŠ u Novom Sadu, Nišu, Beogradu,
Čačku, Boru, Somboru i Jagodini. Predstavnici timova 67 mentorskih
škola upoznati su sa uslovima podrške Centra Inventiva za
akreditaciju programa PO i informacionim sistemom POIS. Katalog
usluga, berza i kalendar usluga, kao i podrška voditeljima mentorskih
sastanaka zaV iVI krug obuke u funkciji uspostavljanja funkcionalnog
mentorstva, bili su okosnica ovih sastanaka.
Podrška za 86 mentorskih škola za razvijanje funkcionalnog
mentorstva i unapređenje kvaliteta usluga koje pružaju akterima
mreže PO, realizuje se kroz stalnu komunikaciju sa regionalnim
mentorima i regionalne sastanke mentorskih osnovnih škola.
Akreditacija
Uz podršku regionalnih mentora, 32 škole su konkurisale za podršku
akreditaciji programa PO. Centar Inventiva, udruženje profesionalaca
za podršku profesionalnom i ličnom razvoju, ove godine podržava
11 osnovnih škola u Srbiji, posebno istaknutih u postignućima u
realizaciji programa profesionalne orijentacije i njihove programe
unapređenih usluga PO za akreditaciju programa u ZUOV.

18. 18
„Lekcije iz prakse“– primer dobre prakse
Kroz ovaj program studenti i diplomci imaju priliku da saznaju više o temama koje izlaze iz okvira njihovih
studijskih programa i ovladaju znanjima i veštinama koje će moći da primenjuju u radu.
Centar za razvoj karijere i savetovanje studenata Univerziteta
u Beogradu je tokom trajanja projekta „CareerS - Razvoj
karijernog vođenja u cilju unapređenja visokog obrazovanja
u Srbiji“ pokrenuo nekoliko novih programa koji imaju za
cilj unapređenje zapošljivosti studenata i njihovih veština
upravljanja karijerom. Jedan od takvih programa je program
„Lekcije iz prakse“.
Program „Lekcije iz prakse“ realizuje se u saradnji sa
poslodavcima. Zamišljen je tako da uvaži interesovanja
studenata pojedinih fakulteta i njihove potrebe koje se tiču
razvoja karijere. Kroz ovaj program studenti i diplomci imaju
priliku da saznaju više o temama koje izlaze iz okvira njihovih
studijskih programa i ovladaju znanjima i veštinama koje će
moći da primenjuju u radu.
Simulacija razgovora za posao, timski rad, budžetiranje
projekata revizije, proces selekcije i sistem nagrađivanja i
beneficija za zaposlene u kompaniji, upravljanje vremenom,
etika i vrednosti u obavljanju radnih zadataka, donošenje
etičnih odluka samo su neke od tema o kojima je bilo reči
na seminarima realizovanim u okviru ovog programa tokom
školske 2012/2013. godine.
Poslodavci koji su do sada uzeli učešće u ovom programu su:
• Ernst&Young ,
• JT International a.d. Senta i
• Agencija za borbu protiv korupcije
Studenti su veoma pozitivno reagovali na raznovrsnost tema
koje su bile uključene u ovaj program i prepoznali da tokom
pohađanja radionica na različitim fakultetima stiču priliku da
upoznaju i kolege sa drugih fakulteta, umreže se, učestvuju
u kvalitetnim diskusijama i time, između ostalog, doprinesu
svojoj multidisciplinarnosti. Sa druge strane, mogućnost da u
direktnom kontaktu sa poslodavcima imaju priliku da prošire
svoja znanja i vidike daje dodatni kvalitet ovom programu i
preporučuje ga među studentskom populacijom.

19. 19
10 godina sprovođenja Univerzitetskog
programa radne prakse
Ukupno 378 studenata Univerziteta u Novom Sadu učestvovalo je na programu u Skupštini, Pokrajinskoj vladi,
pokrajinskimorganimaupraveifondovima,direkcijamaizavodimačijijeosnivačAutonomnaPokrajinaVojvodina.
Program je volonterskog karaktera gde stručna praksa traje
šest meseci. Učesnici Programa su studenti završnih godina
fakulteta Univerziteta u Novom Sadu, kao i apsolventi
i postdiplomci. Radna praksa se obavlja u Skupštini,
Pokrajinskoj vladi i pokrajinskim organima uprave, po
potrebama koje ti organi iskažu. Učesnici Programa (studenti
stažisti) imaju obavezu da obavljaju praksu u određenom
pokrajinskom organu u trajanju od minimum 15 časova
nedeljno, uz superviziju mentora koji im je dodeljen.
Pored praktičnog rada u pokrajinskim organima uprave,
učesnici u Programu su pohađali časove dodatne edukacije
(radionice, seminare, predavanja, posete) sa ciljem
upoznavanja sa osnovama organizacije, funkcionisanja,
uloge i načinima rada Skuštine, Pokrajinske vlade i drugih
pokrajinskih organa uprave, kao i sa osnovnim instrumentima
i procedurama zaštite sloboda i prava građana kroz institucije
javne uprave, i na kraju, sa osnovama demokratskog
upravljanja.
Virtuelni razgovor za posao
U okviru ovog programa prakse razvijen je softver “Virtuelni razgovor za posao”. Ovaj softver ima za cilj da omogući što bolju
pripremu mladih za aktivno traženje posla, odnosno omogućava simulaciju i vežbanje razgovora za posao.
U toku trajanja Programa je organizovano od pet do osam
radionica i predavanja, u pojedinačnom trajanju od 6 časova.
Predavači na radionicama su nastavnici Univerziteta, zaposleni u
Skupštini i Pokrajinskoj vladi, eksperti OEBS-a i drugi eksperti u
oblastima iz kojih se organizuju dodatni časovi edukacije.
Program radne prakse u lokalnoj samoupravi
Oslanjajući se na pozitivna iskustva tokom realizacije
Univerzitetskog programa radne prakse u Skupštini i Vladi AP
Vojvodine i visoke ocene svih partnera u njegovoj realizaciji,
Univerzitet u Novom Sadu je u saradnji sa Pokrajinskim
parlamentom pokrenuo i projekat Univerzitetskog programa
radne prakse u jedinicama lokalne samouprave i javnim
komunalnim preduzećima na teritoriji Autonomne Pokrajine
Vojvodine u 2010/2011. godini.
Tokom 2012. godine počeo je i Univerzitetski program
profesionalne prakse studenata Univerziteta u Novom Sadu
u javnim i javno komunalnim preduzećima čiji je osnivač
Grad Novi Sad.

20. 20
Mogućnosti za mobilnost
u okviru novog programa
EU za saradnju u oblasti
obrazovanja, mladih i sporta
- Erazmus+
Evropska komisija je pokrenula novi program za
saradnju u oblasti obrazovanja, mladih i sporta
za period od 2014-2020. godine. Novi program je
nasledio programe za obrazovanje i mlade u kojima
je Srbija do sada učestvovala – Tempus, Erazmus
Mundus, Program za celoživotno učenje i program
Mladiuakciji.Novinajedaćeunutarovogprograma
biti moguće i finansiranje manjeg broja aktivnosti iz
oblasti sporta.
Program Erazmus+ je prvenstveno usmeren na moderni-
zovanje obrazovanja, obuka i omladinskog rada kao i na
stvaranje većih mogućnosti za zapošljavanje.
Pored niza mogućnosti u okviru programa Erazmus+ za
institucionalnu saradnju i razmenu dobrih praksi i podrške za
reformu obrazovnih politika, ustanovama i pojedincima će se
pružiti prilika i za različite vrste mobilnosti.
Sam program u okviru prve ključne aktivnosti namenjene
mobilnosti predviđa finansiranje mobilnosti zaposlenih na
visokoškolskim ustanovama, razmenu studenata i mobilnost
omladinskih radnika.
Karijerni info kutak
Servis karijernog informisanja, Karijerni info kutak (KIK),
uspostavljen je u sto jednoj kancelariji za mlade, a tokom
decembra 2013. i u svim ostalim aktivnim kancelarijama
u zemlji. KIK omogućuje mladima da se informišu o
zanimanjima, školama, potrebama tržišta rada, kako da
postanu proaktivni u upravljanju svojom karijerom i ostvare
realne susrete sa svetom rada. U KIK-ovima je više od 20.000
mladih dobilo informacije iz sveta karijere, održano je preko
200 dvodnevnih obuka za upravljanje karijerom, a 185
studenata je završilo svoju stručnu praksu i kroz vršnjački
pristup pružilo usluge KVIS.
BgKarijera
Pokrenuta je inicijativa i održan je prvi sastanak sa 11
Kancelarija iz Beograda radi osnivanja mreže beogradskih
KZM. BgKarijera se zasniva na „one stop shop“ modelu
pružanja usluga u oblasti karijernog infomisanja i vođenja
za mlade čime se podrazumeva sposobnost lokalne KZM
i lokalnih aktera da pruže informacije i upute mlade na sve
pružaoce usluga koje omogućuju profesionalni razvoj na
teritoriji Beograda, uključujući i programe drugih gradskih
Kancelarija, insitucija i organizacija. BgKarijera pretpostavlja
umrežavanje i organizaciono učenje institucija.
20

21. 21
Baza obrazovnih mogućnosti za strane
studente StudyInSerbia.rs
Sa novom godinom, pokenuće se i nova baza obrazovnih mogućnosti na engleskom jeziku koja će stranim
studentima omogućiti laku pretragu programa i pružiti korisne informacije o studiranju u Srbiji.
Strani studenti koji su zainteresovani da studiraju ili učestvuju
na studentskoj razmeni u Srbiji uskoro će imati prilike da
na jednom mestu pronađu sve najbitnije informacije. Baza
obrazovnih mogućnosti za strane studente StudyInSerbia.rs,
čija je izrada trenutno u završnoj fazi, biće dostupna javnosti
do kraja godine.
Pretražujući bazu, strani studenti će moći da dobiju informacije
o svim akreditovanim visokoškolskim institucijama u Srbiji
i svim akreditovanim programima na ovim institucijama,
sa linkovima ka sajtovima fakulteta i visokih škola na kojima
će moći da dobiju dodatne informacije. Imajući u vidu da je
većina stranih studenata zainteresovana za programe koji
su dostupni na stranim jezicima, biće omogućeno filtiriranje
programakojisuakreditovaniinastranomjezikuilikojipružaju
dodatne mogućnosti za strane studente na razmeni, poput
mogućnosti dodatnih konsultacija na stranom jeziku i sl.
Pored pretrage programa, baza će sadržati i korisne
informacije za strane studente poput opisa obrazovnog
sistema, linkova ka važnim izvorima informacija i praktičnih
informacija koje će im olakšati snalaženje po dolasku u našu
zemlju.
U sklopu pripreme ove baze obrazovnih mogućnosti
Euroguidance centar je tokom leta prikupio podatke od
visokoškolskih institucija. Planirano je da se tokom sledeće
godine baza dodatno unapredi i uključi i informacije o
ostalim obrazovnim nivoima.
Biće dostupno više vrsta stipendija za razmenu studenata. Pored pohađanja čitavih master studija u državama EU, Erazmus+ će
finansirati i bilateralnu razmenu studenata koji su već upisani na neku od visiokoškolskih ustanova u Republici Srbiji u trajanju od
najmanje tri meseca.
Očekuje se da države Zapadnog Balkana postepeno počnu da koriste i druge delove Programa Erazmus+, te bi tada bila finansirana
i razmena nastavnika i učenika, kao i garancije za studentske kredite.
Više informacija o novom programu dostupno je na sajtu Evropske komisije i Fondacije Tempus:
http://ec.europa.eu/education/erasmus-plus/index_en.htm
http://www.tempus.ac.rs/news/274/85/Erazmus/

22. 22
Erasmus Mundus -Akcija 2
(mreže za razmenu studenata)
Erazmus Mundus projekti mreža za razmenu studenata, predstavljaju partnerstva formirana od strane
univerziteta iz EU i iz zemalja Zapadnog Balkana.
Stipendije se dodeljuju pre svega za razmenu na svim
nivoima studija, ali postoji i mogućnost dodele manjeg broja
stipendija za cele master, doktorske ili post-doktorske studije.
Razmena studenata se odvija u oba pravca.
Za stipendije u okviru Erazmus Mundus mreža razmene
mogu da konkurišu:
• studenti osnovnih, master, doktorskih i post-doktorskih
studija i
• nastavno-naučno i administrativno osoblje univerziteta.
Projekti koji su aktuelni u konkursnom roku 2013/2014. su:
JoinEU-SEE PENTA, Basileus V i ERAWEB 2.
PENTA - www.joineuseepenta.eu
Univerziteti iz Srbije uključeni u ovu mrežu su Univerzitet
u Beogradu i Univerzitet u Novom Sadu, dok su partnerske
institucijekojedolazeizzemaljaEU:Karl-Franzens–Univesität
Graz, koordinator mreže, (Austrija), University of Antwerp
(Belgija), Masaryk University (Brno,Češka), Aarhus University
(Danska), Freie Universität Berlin (Nemačka), University of
Bologna (Italija), University of Granada (Španija), University
of Maribor (Slovenija), Tilburg University (Holandija) i Cardiff
Metropolitan University (Velika Britanija).
Basileus V - www.basileus.ugent.be
PartneriiznašezemljeuovojmrežisuuniverzitetiuBeogradu,
Novom Sadu i Kragujevcu, a u svojstvu pridruženog partnera
Univerzitet u Nišu. Institucije na kojima će naši studenti
moći da studiraju u okviru ove mreže su: University of Gent,
koordinator (Belgija), Sofia University St. Kliment Ohridski
(Bugarska), Univerity of Zagreb (Hrvatska), University of
Nice Sophia Antipolis (Francuska), Ruprecht-Karls University
(Nemačka), Alexander Technological Educational Institution
of Thessaloniki (Grčka), Univeristy of Rome - La Sapienza
(Italija), University of Ljubljana (Slovenija), University of
Deusto (Španija), Lund University (Švedska).
U okviru Basileus V i JoinEU-SEE PENTA mreža za razmenu
studenata, studenti će moći da apliciraju na veliki broj
studijskih programa iz različitih oblasti na svim nivoima
studija.
ERAWEB 2 - www.erasmus-westernbalkans.eu
Predstavlja mrežu razmene koja je tematski fokusirana na
oblast medicinskih nauka. Univerziteti iz Srbije koji su kao
partnerske institucije uključeni u ovaj projekat su Univerzitet
u Beogradu i Univerzitet u Nišu, a iz EU dolaze sledeće
institucije: Erasmus University Medical Center Rotterdam,
koordinator programa, (Holandija), University for Health
Sciences, Medical Informatics and Technology (Austrija),
Ludwig Maximilians University Munich (Nemačka), Universita
Cattolica del Sacro Cuore (Italija), University of Turin (Italija).
Zajednički sastanak Euroguidance , Europass i EQF mreža
6. novembra 2013. godine je u Briselu organizovan
zajednički sastanak tri evropske mreže na kojem su
predstavljene aktuelne teme u vezi sa karijernim
vođenjem, mobilnošću, zapošljavanjem i okvirom
kvalifikacija. Istaknuta je potreba za još intenzivnijom
saradnjom navedenih mreža u ostvarivanju ciljeva i
predstavljene mogućnosti za dalji razvoj kroz program
Erazmus+.

23. 23
Iskustva sa studija
u inostranstvu
Zamolili smo učesnike programa mobilnosti u visokom
obrazovanju da podele svoja iskustva sa studija (studentskih
razmena) u inostranstvu. Evo njihovih odogovora:
Zašto ste se prijavili na ovaj program ?
Po čemu je studiranje na ovom programu bilo drugačije u odnosu na studiranje u Srbiji?
Šta Vam je bilo najznačajnije iskustvo na studijama?
Prijavljivanje na ovaj program sam videla kao idealnu priliku da određeno vreme provedem u Španiji, čiji jezik i kulturu izučavam.
Nasuprot mojim očekivanjima, ispostavilo se da su univerziteti u Srbiji i Španiji veoma slični. Iako su pojedine razlike uočljive u
sistemu rada, brzo smo se navikli i nismo imali problema u daljem studiranju.
Razlike su velike, počevši od papirologije potrebne za upis na studije. Pored toga postoje određene razlike u ocenjivanju i načinu rada
na univerzitetu, kao i nastava na engleskom jeziku, na šta sam u početku morao da se naviknem.
Kao prvo, pošto je moja oblast šumarstvo, bilo je jako korisno da vidim kako različite države pristupaju ovoj oblasti pošto postoje
značajne razlike u odnosu na geografski položaj. Pored toga, uslovi za studiranje su značajno bolji u smislu dostupnosti stručne
literature i tehničke opreme.
Join EU SEE razmena
2 semestra
Universidad de Granada, Spain
(Španija)
Erazmus Mundus
International Master in Industrial
Management(IMIM)
4 semestra
Universidad Politécnica de Madrid
(Španija)
Politecnico di Milano (Italija)
KungligaTekniska Högskolan
(Švedska)
Danijela Stefanović
Bazileus razmena nastavnog osoblja
Mesec dana
Filozofska fakulteta,Univerza v
Ljubljani, (Slovenija)
Erazmus Mundus
Master in European forestry
4 semestra
AgroParisTech (Francuska)
Universitat de Lleida (Španija)
Albert-Ludwigs-Universität Freiburg
(Nemačka)
Itä-Suomen yliopisto (Finska)
Wageningen University (Holandija)
Sveriges lantbruksuniversitet (Švedska)
Universität für BodenkulturWien
(Austrija)
Imajući u vidu da je celokupno iskustvo bilo jako značajno, posebno bih izdvojila priliku da studiram španski jezik sa izvornim
govornicima tog jezika, kao i izazove sa upoznavanjem nove sredine.
Susret sa različitim sredinama, interkulturnim razlikama, kao i upoznavanje novih ljudi iz celog sveta, sve su to neprocenjiva
iskustva. Mogao bih da izdvojim komunikaciju i učestvovanje u diskusijama sa kolegama iz Amerike, Azije i drugih delova sveta,
kao jedno od značajnih iskustava.
Ovaj program sam video kao priliku da proširim svoje znanje iz oblasti menadžmenta ali i kao najbolji način da upoznam
kulturu i način studiranja u drugim zemljama.
Na program sam se prijavila na nagovor svoje koleginice. Zajedno smo se prijavile i imale sreću da nas obe odaberu, tako da
smo u naredne dve godine zajedno studirale.
Pored studija i znanja, najznačajnije što sam stekla na ovom programu je samopouzdanje i vera da mogu da uradim sve što
postavim kao cilj.
Na program sam se prijavila na nagovor svoje koleginice. Zajedno smo se prijavile i imale sreću da nas obe odaberu, tako da
smo u naredne dve godine zajedno studirale.
Prema mom mišljenju, suštinskih razlika nema. Zapravo mislim da su studije u potpunosti kompatibilne sa studijama u našoj zemlji.
Kao najznačajnije iskustvo, izdvojila bih kolegijalnost i dobre međuljudske odnose među kolegama, kao i odličnu saradnju sa
studentima.
23
Sofija Petrović Miloš Jovanović Ivana Zoranović Danijela Stefanović

24. www.euroguidance.rs
www.karijernovodjenje.rs
Euroguidance centar
FondacijaTempus
KneginjeZorke 77/6
11000 Beograd
011/344-3442
euroguidance@tempus.ac.rs
Thisprojecthasbeenfundedwith
supportfromtheEuropeanCommission.
Thispublicationreflectstheviewsonlyoftheauthor,
andtheCommissioncannotbeheldresponsibleforanyuse
whichmaybemadeoftheinformationcontainedtherein.