Biodiverzitet

1. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
Ugrožavanje i zaštita
biodiverziteta
Damnjanović Ivana

2. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

3. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

4. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
Šta je biodiverzitet
• Biološki diverzitet (raznolikost) ili
“biodiverzitet” je količina i raznolikost živih
organizama na zemlji; biljaka, životinja,
gljiva i mikroorganizama

5. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
• Prema Konvenciji o biološkoj raznovrsnosti
(CDB - Convention on Biological Diversity),
donetoj na Konferenciji UN o životnoj
sredini i razvoju (UNCED) u Rio de Žaneiru
1992. godine, biodiverzitet je definisan kao
"varijabilnost među živim organizmima,
uključujući između ostalog, kopnene, morske i
druge vodene ekosisteme čiji su oni deo; ovo
uključuje diverzitet unutar vrsta, između vrsta
i između ekosistema".

6. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
• Kao pojam obuhvata sledeće :
• raznovrsnost biljnih i životinjskih vrsta u
sistematskom pogledu
• raznovrsnost životnih formi
• raznovrsnost životnih zajednica
• raznolikost ekosistema i bioma

7. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

8. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

9. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
Ekosistemi
Vrste
Geni

10. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
• Do sada je opisano i klasifikovano između 1.5
i 1.75 miliona organskih vrsta na Zemlji
(LeCointre and Guyader 2001, Cracraft 2002)
• Naučnici pretpostavljaju da ovaj broj
predstavlja samo manji deo ukupnog broja
vrsta na planeti
• Procene ukupnog broja vrsta variraju od 3.6
do 80, pa i preko 100 miliona, ali realnije
procene sugerišu postojanje 13 do 20 miliona
vrsta na Zemlji (Hammond 1995, Cracraft
2002)

11. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

12. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
Takson Domaće ime Broj opisanih vrsta
Bacteria Prave bakterije 9.021
Coniferophyta Četinari 601
Magnoliophyta Cvetnice 233.885
Fungi Gljive 100.800
Porifera Sunđeri 10.000
Platyhelminthes Pljosnati crvi 13.780
Mollusca Mekušci 117.495
Crustacea Rakovi 38.839
Echinodermata Bodljokošci 6.000
Chondrichthyes Hrskavičave ribe 846
Aves Ptice 9.672
Mammalia Sisari 4.496

13. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
• Vrste nisu ravnomerno raspoređene na
Zemlji
• Ekosistemski diverzitet zavisi od fizičkih
karakteristika životne sredine, interakcija
između vrsta, kao i interakcija vrsta sa
životnom sredinom
• Postoje veoma kompleksni ekosistemi sa
velikim brojem vrsta, kao što su tropske kišne
šume i koralni sprudovi, ali i jednostavni
ekosistemi kao što su tople i hladne pustinje,
sa vrlo malim brojem vrsta

14. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

15. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

16. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

17. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

18. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

19. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

20. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

21. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
• Tople i vlažne sredine sa dugim danima (kao
što su tropske kišne šume) obezbeđuju živom
svetu više resursa za rast i razmnožavanje
• Povoljni uslovi za rast i razmnožavanje
primarnih producenata (biljaka) dovode do
pojave velikog broja herbivornih vrsta
(biljojeda), a to opet ima za posledicu
prisustvo velikog broja predatora, odnosno
mesojeda

22. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

23. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
• U hladnim ekosistemima razvoj primarnih
producenata je ograničen sezonskim
promenama u temperaturi i dužini dana, pa je
u njima raznovrsnost flore i faune uvek manja
u odnosu na tople tropske ekosisteme

24. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
• Porast broja stanovnika na Zemlji, a sa njim
i narasle potrebe, dovele su do naglog porasta
korišćenja prirodnih resursa, pa samim tim i
do alarmantnog ugrožavanja prirodnih
staništa i živog sveta u njima

25. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
Glavni faktori narušavanja
biodiverziteta su:
- Uništavanje prirodnih ekosistema u cilju
dobijanja obradivih površina
- Preterane ispaše koje menjaju sastav vrsta na
pašnjaku
- Nekontrolisane seče šuma

26. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
- Izgradnja saobraćajnica, gradova...

27. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
-Nedozvoljena trgovina ugroženim vrstama i
njihovim derivatima
-Nekontrolisan lov i ribolov

28. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
Extinct

29. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

30. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

31. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

32. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

33. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

34. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

35. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
- Unošenje novih i invazivnih vrsta
- Zagađivanje vazduha, vode, zemljišta

36. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

37. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

38. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
• Procenjuje se da je oko 48% svetske
vaskularne flore i 25-35% kičmenjačke
faune na Zemlji ugroženo, a da je dnevna
stopa izumiranja 74 vrste, odnosno oko
27 000 vrsta godišnje

39. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
• Osnovni cilj konzervacione biologije je
očuvanje i zaštita biodiverziteta na Zemlji
• Opšti standardi za procenu biodiverziteta
zasnovani su na kriterijumima za
određivanje ugroženosti vrsta Međunarodne
unije za zaštitu prirode (Crvene liste i Crvene
knjige IUCN), značajnih botaničkih
područja (IPA), značajnih ornitoloških
staništa (IBA), kao i na kategorizaciji
staništa (CORINE i Natura 2000)

40. IUCN (International Union for Conservation of Nature)
IUCN
Kategorije
Not Evaluated (NE)
Near Threatened (NT)
Data Deficient (DD)
Endangered (EN)
Critically Endangered (CR)
Vulnerable (VU)
Extinct in the Wild (EW)
Extinct (EX)
Least Concern (LC)

41. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

42. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

43. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

44. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

45. IUCN (International Union for Conservation of Nature)

46. IUCN (International Union for Conservation of Nature)