1. IJsselcollege – goed onderweg

2. Een collegiaal aangeboden
casus
Even voorstellen
Math van Loo,
locatiedirecteur a.i
kerndocent NSO
adviseur gemeente A’dam (KVA)

3. Een collegiaal aangeboden
casus
Wat was het probleem?
oktober 2012: een negatieve beoordeling door de inspectie van
de school bleek onvermijdelijk
- opbrengsten
- organisatie, formatie, financiën
- HRM
- didactiek
maart 2013: een ‘bloedrode’ opbrengstenkaart
oktober 2013: het keerpunt
juni 2014: tussentijdse evaluatie, bestuursgesprek

4. Een collegiaal aangeboden
casus
Doel van deze presentatie
kennis en ervaringen delen
misschien enkele gemeenschappelijke KSF bepalen?

5. Een collegiaal aangeboden
casus
Plan van aanpak
- gebaseerd op SWOT
- natuurlijk SMART en projectmatig
- uitvoerbaar en realistisch
- bekend bij iedereen, een teamplan
- transparant gedeeld met alle betrokkenen
- ook successen communiceren, halverwege: keerpunt aankondigen
Van ‘verbeteren’ naar ‘vernieuwen’

6. Wat hebben we in ‘12 – ’13
gedaan?
• Het management team : intensieve scholing, met assessment en beoordeling.
• Schoolorganisatie is gewijzigd: interim locatiedirecteur, van 5 naar 3
teamleiders + verzuimcoördinatie en secretariaat examens/kwaliteitsmonitor.
• 18 docenten: interne opleiding ‘projectleiding in het onderwijs’.
• projecten:
– Visieontwikkeling
– Organisatie
– Data en monitoring
– Leerlingbegeleiding
– Opbrengstgericht werken / leerstofplanning
– Activerende didactiek
– Toetsbeleid/RTT
– Communicatie
– Profilering.

7. Iedere leerling…
o ... wil uitgedaagd worden
o ... maakt graag eigen keuzes
o … kan vaak meer dan hij of zij de eerste keer
laat zien
o… verdient altijd een nieuwe kans
o… leert op zijn eigen manier (en leraren ook!)
o… leert beter in een gezellige school
o… leert graag met laptop en internet.

8. “Leer mij het zelf te doen”.
1. Keuzewerktijd. Elke dag een KWT-les op hetzelfde tijdstip. Je stelt je
programma vast met je mentor. Bijspijkeren of juist verdiepen? Projecten?
Certificaten? We leren je eigen keuzes te maken.
2. Projecten: ontdekkend leren, thematisch onderzoek, vakoverstijgend.
3. Laptopklassen: je krijgt je eigen laptop. Digitaal lesmateriaal naast
boeken. Uitleg leraar blijft. Oefenen op je eigen niveau en samenwerken
met klasgenoten.
4. Een vierkant rooster. Er is altijd les. Altijd op dezelfde tijd uit. Blokuren
van 100’: ruimte voor uitleg, toepassing, toetsing en begeleiding.

9. … …..
o in de dakpanklassen:
leerling krijgt een ‘enkelvoudig advies’, maar hier mag nog
proberen een laag hoger te komen en de keuze MAVO/HAVO
of HAVO/VWO nog even uitstellen
o in keuzewerktijd (KWT):
leerling leert een eigen programma te maken (bijspijkeren,
verdiepen/verrijken, compacten, top/down of bottum-up?)
o in de lessen:
je volgt je eigen tempo en ‘leervoorkeur’ in digitaal
lesmateriaal.

10. Wat willen we met ICT
bereiken?
– meer rendement van de lessen; meer actief leren
– beter zicht op de vorderingen van leerlingen
– meer differentiatiemogelijkheden m.b.t. Leervoorkeuren
– meer mogelijkheden voor leerlingen om zelfstandig achterstanden weg te
werken, met name bij Ne, En en wi.
Hoe doen we dat, een korte (theoretische)
verkenning en onderbouwing.

11. Waarom veranderen?
“Strolling schools” (Stoll/Fink)
moving:effective, moving in a chosen
direction
cruising: effective, but declining
struggling: ineffective, but improving sinking: ineffective, declining, failing

12. Aanpak IPB
organisatie-
profiel
Professionaliserings-
beleid
Loopbaanbeleid
belastbaarheidsbeleid
Arbeidsvoorwaarden-
beleid
ARBO beleid
personeels-
profielen
resultaat-
gesprekken op
basis van
competenties

13. competentieanalyse
leerbaarheid
hoog
laag
belang
laag
kennis
vaardigheden
zelfbeeld, motieven,
overtuigingen hoog

14. J.P. Kotter: 8 steps
1. establishing a sense of urgency
2. forming a powerfull guiding coalition
3. creating a vision
4. communicating the vision
5. empowering others to act on the vision
6. planning for and creating short-term wins
7. consolidating improvements and producing still more change
8. institutionalizing new approaches.
• Bron: “Leading change”, Harvard Business Review, mrt/apr 1995

15. Peter Senge
“What ought to be primary are the results and accomplishments that the people in
that enterprise really care about. Then the real question becomes how good you are
at it and how we you can do better”.
• http://www.gwsae.org/executiveupdate/1999/june_july/coverstory1.htm

16. verandercapaciteit
• Hoe is de sfeer?
• Welke ervaringen met heeft men met veranderprocessen? Welke waren positief?
• Welk opvallend gedrag van medewerkers wordt meestal geaccepteerd?
• Bestaat er enig urgentiebesef?

17. Cruciaal: het
beoordelingsgesprek
• niet vrijblijvend
• éénrichtingsverkeer
• verleden
• formele consequenties
• voorbereiding
• verslag: personeelsdossier
• relatie met beloningsdifferentiatie.

18. individuele verbetertrajecten
1. SMART
2. Duur:
1. afhankelijk van duur dienstverband
2. Realistisch qua “leerbaarheid”.

19. SMART: Nieuwe rollen voor
docenten
(Materiedeskundige)
Leercoach
Moduleontwikkelaar (leerarrangementen)
Studieloopbaanbegeleider
Onderzoeker
Assessor
Accountmanager
Praktijkbeoordelaar
>> nieuwe
professionaliteit.

20. SMART: sterk onderwijs
• docenten die hoge verwachtingen uiten
• efficiënt gebruik van de lestijd
• een duidelijke opbouw, expliciete leerdoelen en functionele
werkvormen
• begrijpelijke uitleg
• actief betrokken leerlingen
• geloofwaardig pedagogisch leiderschap van de docent
• effectieve feedback
• lessen waarin kritisch vragen van leerlingen dominant zijn
• uitdrukkelijke aandacht voor denk- en leerstrategieën
• afstemming van instructie en opdrachten op de verschillen
tussen leerlingen.

21. Focus op: ICT-projecten
70% mislukt >> KSF:
• Concept volgt rechtsreeks uit het onderwijsconcept
• Project heeft een concrete doelstelling:
– ondersteunen
– verbeteren
– vernieuwen.
• systematische ontwikkeling van nieuwe docentrollen
• expliciete rol van de schoolleiding nodig
• sturing op competenties
• projectmatige aanpak.

22. De docent leert:
• Blended learning en passende werkvormen
• arrangeren
• ELO inrichten
• Leerdoelen SMART te formuleren
• Ruimte bieden en controleren
•https://www.youtube.com/watch?v=Oa6sKC7p7
7g

23. 2
Docent-competenties
didactiek & ICT
leerbaarheid
hoog
laag
belang
redelijk
hoog
kennis van
bronnen
vaardigheden:
- werken met ELO
- arrangeren
- leerdoelen formuleren
professionele houding:
- leerlingen soms de ruimte durven geven
- los durven komen van de ‘methode’
hoog

24. de rol van de schoolleiding
• Bepaling van de strategische positie
– doelgroepanalyse
– verantwoording aan stakeholders
• Veranderingen in de schoolleiding
– aard van het leiderschap
– organisatie van het management
– versterking secties en teams
– focus op onderwijs.

25. De rol van de schoolleiding
in 7 succesfactoren
1. een diepgaande diagnose van sterke en zwakke kanten van het
onderwijs
2. heldere communicatie over het doel van de verandering
3. een duidelijk verhaal over de gekozen route
4. ruimte voor tempoverschillen
5. monitoring en evaluatie
6. cohesie: werden de troepen bij elkaar gehouden of bereikt alleen
de voorhoede het einddoel
7. timing van de borging in systemen (functies, structuur, beloning).

26. wat doet de schoolleiding?
• de schoolleider organiseert (indien nodig) een korte discussie over de
(herijking van) de visie op het onderwijs van deze school
• faciliteert een kort, intern opleidingstraject voor de docenten en
systeembeheerders
• vraagt om een aanpassing van de leerstofplanning en het toetsingsbeleid
• herziet het leermiddelenbeleid van de school en communiceert een en
ander met ouders en leerlingen.

27. leerstofplanning, noodzakelijk
concrete doelen:
• afstemming binnen vakgroepen ter bevordering van doorlopende
leerlijnen
• differentiatie mogelijk maken
• herijking van toetsen
• de afstemming tussen vakgroepen
• voorkomen van overladen lesprogramma’s.

28. leerstofplanning
stof in de les op de ELO groepswer
k
stage huiswer
k
Leerdoel
Kerndoel
Eindterm
Examene
is
Kennis
Vaardig
-heden
Werkvor
m
Toetsing
&
Normerin
g
Herhaling
Verrijking
Verdieping
Oefenen
Spelen
Samenwerk
en
Aanwijzinge
n m.b.t.
samenwerki
ng
Criteria
m.b.t.
beoordeling
Vaardig-
heden
Toepassi
ng
kennis
Niet:
“de
rest”!

29. conclusies uit onderzoek naar
leerstofplanning
1. Niet alle leerdoelen zijn even belangrijk
2. Veel aanbod is niet noodzakelijk
3. De lesplanning is overladen
4. Vaak zijn de eisen veel hoger dan reëel haalbaar in de gegeven tijd
5. Belangrijk geachte doelen worden niet getoetst.
bron; R.J. Simons en anderen, 2012

30. Terug naar de casus:
Conclusies inspectie
30 oktober 2013
• Vertrouwen. Doorslaggevend: het plan van aanpak was bij iedereen
bekend.
• Al verbeterd:
1. Toelating en advisering
2. Onafhankelijke toetsing en toetsvalidering
3. Contacten met basisonderwijs
4. Onderwijsresultaten en monitoring
5. Organisatie schoolleiding
6. Lesobservaties d.m.v. digitale kijkwijzer.

31. Wat pakten we aan in ’13-’14
1. Visie en profilering
2. Organisatie: taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden; dagelijkse
organisatie
3. Gebouw (2x)
4. Plaatsing en doorstroming van leerlingen
5. Verzuim en lesuitval
6. beoordeling en scholing/begeleiding van docenten
7. rendement van de lessen
8. communicatie met leerlingen en ouders
9. gebruik moderne leermiddelen en ICT
10. Resultaten:
1. Bijspijkeren waar nodig (november- en maartbrieven)
2. Andere acties korte termijn

32. Wat moeten docenten volgens de
leerlingen verbeteren?
• focus op verbeteren leskwaliteit en toetsing
• duidelijke lesdoelen, methode-onafhankelijk
• leren leerlingen het zelf te doen, zelf na te denken
• hun planning en organisatie i.h.a.
• omgang tussen leraren en leerlingen: gelijkwaardigheid
• beter gebruik huiswerk en aandacht voor leren leren
• samenwerking met collega’s in secties en teams.

33. Lesobservaties: digitaal
www.eloo.nl/dot/login

34. Hoe verder na de zomer?
1. Ontwikkeling docenten, focus op onderwijs en lesobservaties voortzetten
2. Monitoring verder verbeteren en rol sectie verstevigen
3. Schoolleiding verder professionaliseren
4. Teamplannen ontwikkelen, gericht op het pedagogisch klimaat in de
afdelingen.