1. Kolmunni og loðna
Mælingar, ástand stofnanna og
ráðgjöf
Þorsteinn Sigurðsson
Vorráðstefna Félags íslenskra fiskmjölsframeiðenda,
Reykjavík 28. mars 2014
7. Kolmunni – afli, nýliðun og
stærð hrygningarstofns
Hrygningarstofn 2014 = 6.715
milljón tonn. Nýliðun góð í
sögulegu samhengi
8. Kolmunni: Ástand stofnsins
• Nýliðun og stærð hrygningarstofns
– Á árunum 1996-2004 var mjög góð nýliðun
– Hrygningarstofninn stækkaði í um 7 milljónir tonna á árunum 2003 og 2004, en fór síðan
minnkandi til ársins 2010 vegna lélegrar nýliðunar
– Árgangar 2005 til 2008 eru allir metnir nálægt sögulegu lágmarki
– Árgangar 2009 til 2012 eru metnir vera um og yfir langtíma meðaltali.
• Góð nýliðun undanfarin ár hefur orðið til þess að stofn og afli hefur farið vaxandi.
• Samkvæmt nýjasta mati er hrygningarstofninn talinn vera um 5,5 milljónir tonna
árið 2013
• Gert er ráð fyrir að hrygningarstofninn verði um 6,9 milljónir tonna árið 2015 ef
afli árið 2014 verður samkvæmt aflareglu (950 þús. tonn).
Aflamark fyrir árið 2014 er 949 þúsund tonn samkvæmt aflareglu. Hlutdeild
Íslendinga er um 167 þúsund tonn (17,6%). Til samanburðar var aflamark fyrir árið
2013 um 643 þúsund tonn og hlutdeild Íslendinga 113 þúsund tonn.
11. Stjórn veiða
• Strandríki og NEAFC stjórna veiðum
• Verið í gildi aflaregla með veiðidánartölu 0.18
– Pressa á að hækka veiðihlutfall
– Endurskoðun í gangi
– Ríki sett sér einhliða aflahlutdeild fyrir árið 2014
– Ísland samkvæmt gildandi reglu - 17.6% af því eða 154 þús
tonn
– Samkomulag hugsanlega í augnsýn milli strandríkja fyrir
árið 2014 en áfram verið að skoða breytingar á hlutdeild
ríkja úr stofninum og endurskoðun á veiðidánartölu
14. Lífsferill loðnu
• Tveir árgangar í hrygningarstofni, þriggja (85-90%)
og fjögurra
• Líkt og hjá öðrum loðnustofnum eru afföll eftir
hrygningu mjög há – nálægt 100%
• Kaldsjávartegund – lifir við 1-3°C
• Vöxtur hraðastur fyrstu 2 árin en þá degur úr vexti
– Þyndaraukningin þó mest síðasta æviárið
– Fituinnihald eykst jafnframt síðasta árið frá því að vera
um 2-4% í að vera allt að 20% haustið fyrir hrygningu
– Ókynþroska loðna er með miklu lægra fituinnihald,
vanalega minna en 3-4%
15. Lífsferillinn
Green shade: Feeding area of adults
Blue shade: Distribution of juveniles
Green arrows: Feeding migrations
Blue arrows: Return migrations
Red arrows: Spawning migrations
Fyrir 2000
Eftir 2000
17. Mismunur hita í maí til október á 50-100 m dýpi
milli tímabilanna 2000-2012 og 1980-1995.
Rautt sýnir hlýnun, blátt kólnun
Hlýnun, ca. 1°C í Íslandshafi
sunnanverðu og vestan
Kolbeinseyjarhryggs
Lítilsháttar kólnun í
austanverðu Íslandshafi
18. Útbreiðsla og göngur loðnu 1993
Skv. veiðiskýrslum loðnuskipa
Október - desember
Júlí - ágúst
September - október
Ágúst - september
22. Skýringar á vestlægari útbreiðslu loðnu
• Hlýnun Íslandshafs
• Seinkun hrygningargöngu og nýjar
hrygningarstöðvar – breytt
upphafsskilyrði lirfureks
• Breytt (lakari) fæðuskilyrði á
hefðbundnum fæðusvæðum – vegna t.d.
samspils hita – hafíss – framleiðni
Ný fæðusvæði vestar
23. Veiðistjórunun og vöktun
• Veiðar beinast að kynþroska hluta stofnsins.
• Í Íslenskri lögsögu er svæðum lokað fyrir
veiðum þar sem kynþroska loðna finnst í
blandi með ungloðnu (reglugerðir og
skyndilokanir)
• Veiðar með flotvörpu bannaðar nema við
NA-land
• Stærð stofnsins er mæld með
bergmálsaðferð að hausti og að vetri
– Ungloðna (1-2 ára) er mæld að hausti
– Fullorðin loðna (kynþroska) er mæld að
hausti og vetri
• Haustmælingar nú gerðar í september – var
áður í nóvemer/desember
• ,,Endanleg mæling” í janúar/febrúar
20° 18° 16° 14° 12° 10°
64°
65°
66°
67°
68°
24. Veiðistjórunun og vöktun
• Meginmarkmiðið með stjórnun að auka líkur á að nýliðun
bregðist ekki
• Markmiðið frá vertíðinni
1979/80 hefur verið að
skija eftir 400 þúsund
tonn til að hrygna
• Byggir á samkomulagi
Íslendinga, Norðmanna
og Grænlendinga
• Alþjóðahafrannsóknaráðið veitir ráð og fer yfir alla
aðferðafræði sem beitt er mælingum og ráðgjöf
Hafrannsóknastofnunar
• Ráðgjöf Hafrannsóknastofnunar um aflahámark byggir á
að 400 þús. tonn séu skilin eftir til hrygningar í lok
vertíðar
27. Tímalína mælinga á því sem veitt var
2013/2014
Aldurshópar
mældir
Dagar Ráðgjöf
2012 Sep
Oct 1-2 19
2013 Jun Ekkert upphafs
aflamark
Sep
Oct 2-3 17 160
Jan 3-4 6 -
2014 Feb 3-4 8 -
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
1981 1984 1987 1990 1993 1996 1999 2002 2005 2008 2011
Year
Index
28. Haust 2012
Immature
Age 1 2 3 4 Total
N* 10
6
18456.8 2035.3 71.8 0.0 20563.9
B (kt) 120321 31080 1606 0 153007
Average W (gr) 6.5 15.3 22.4 11.4 7.44
Average L (cm) 11.8 13.8 16.1 13.3 12.05
Mature
Age 1 2 3 4 Total
N* 10
6
888.2 21248.9 11425.7 62.4 33625.2
B (kt) 14259 467817 320107 1662 803845
Average W (gr) 16.03 22.02 28.02 26.62 23.91
Average L (cm) 2.6 63.2 34.0 0.2 100
29. Mælingar – sept 2013
Immature
Age 1 2 3 Total
Total N* 10-6 60080 6937 1340 68358
Total B (t) 350427 75704 14973 441104
Average W (gr) 5.8 10.9 11.2 6.5
Average L (cm) 11.3 13.6 13.7 11.6
%N 87.9 10.1 2.0 100.0
Mature
Age 1 2 3 4 Total
Total N* 10-6 625 24985 6943 89 32642
Total B (t) 7894 448752 144844 2106 603595
Average W (gr) 12.6 18.0 20.9 23.6 18.5
Average L (cm) 13.6 15.2 15.8 16.4 15.3
%N 1.9 76.5 21.3 0.3 100.0
30. Leiðangur 17.01.-22.01. 2014
• Lítið sem ekkert fannst
• Ákveðið að bíða
• Flotinn fann lítið
• Norski flotinn fann
ekkert
• Litlar sem engar veiðar
í janúar og fram í
seinni hluta febrúar 18° 16° 14° 12° 10°
64°
65°
66°
67°
68°
31. Leiðangur 14.02.-19.02. 2014
N Age
W 2 3 4 Numbers Biomass
Total N* 10
-6
145.9 12840.9 1605.1 14592.0
Total B (t) 2090 293497 45836 341424
Average W (gr) 14.3 22.9 28.6
Average L cm) 15.0 22.9 17.5
% N 1.0 88.0 11.0
32. Veiðisvæði 2012/2013 – 2013/2014 – gögn
ekki öll komin í hús
Ljósmyndir: Örn Rósmann Kristjánnsson
34. Næsta vertíð (2014/2015) -
Tímasetningar
Aldurshópar
mældir
Dagar Ráðgjöf
2013 Sep
Oct 1-2 17
2014 May RÁÐGJÖF
Sep
Oct 2-3 0 ??
Jan 3-4
2015 Feb 3-4
35. Mælingar – sept 2013
Immature
Age 1 2 3 Total
Total N* 10-6 60080 6937 1340 68358
Total B (t) 350427 75704 14973 441104
Average W (gr) 5.8 10.9 11.2 6.5
Average L (cm) 11.3 13.6 13.7 11.6
%N 87.9 10.1 2.0 100.0
Mature
Age 1 2 3 4 Total
Total N* 10-6 625 24985 6943 89 32642
Total B (t) 7894 448752 144844 2106 603595
Average W (gr) 12.6 18.0 20.9 23.6 18.5
Average L (cm) 13.6 15.2 15.8 16.4 15.3
%N 1.9 76.5 21.3 0.3 100.0
37. Ráðgjöf
• Fyrirhugað að ráðgjöf um upphafsaflamark
2014/15 verði kynnt fyrir miðjan maí.
• Rekstraráætlun Hafrannsóknastofnunar
gerir ekki ráð fyrir loðnuleiðangri í haust
– Slæmt vegna vertíðarinnar 2015/16
– Slæmt vegna mats á stærð veiðistofns á
komandi vertíð
42. Gulldepla
• Mjög litlu landað í sl. vetur
• Aflinn 2009 rúm 46 þús. tonn, tæp 18 þús. 2010 og um
9 þús. tonn 2011.
• Stofnstærð og afrakstursgeta gulldeplu á
Íslandsmiðum er lítt þekkt
• Nýliðun breytileg?
• Fæðutengsl gulldeplu við aðra nytjastofna lítt þekkt
• Hafrannsóknastofnunin leggur til að varlega verði farið
í nýtingu stofnsins og að veiðar á næstu árum verði
ekki meiri en um 30 þús. tonn.
