hi

1. PUNE ME PROJEKT
TEMA:POLIMERET NE JETEN E PERDITSHME.
KLASA: XIA
LENDA:KIMI

2. KLASIFIKIMI DHE VETITE E MATERIALEVE POLIMERIKE
Varësisht nga përbërja ose sasia e përbërësve,
materialet polimerike ndahen në të
paplotësuara, të përfaqësuara nga vetëm një
lidhës (polimer) - xhami organik, në shumicën e
rasteve filmi polietileni; të mbushura, të cilat
mund të përfshijnë mbushës, plastifikues,
stabilizues, ngurtësues, pigmente me tekstil
xhami, textolite, linoleum dhe të mbushura me
gaz (shkumë dhe shkumë plastikë) - shkumë
plastik, shkumë poliuretani, etj për të marrë grupin e dëshiruar të pronave.Në varësi të gjendjes fizike
në temperaturë normale dhe vetitë viskoelastike, materialet polimerike janë të ngurtë, gjysmë të
ngurtë, të butë dhe elastikë.Hard janë materiale të ngurta, elastike të strukturës amorf, që kanë një
modul të elasticitetit prej më shumë se 1000 MPa. Ata janë të brishtë me një shtrirje të lehtë në
pushim. Këto përfshijnë fenoplastet, plastikat e amino, plastikat e bazuara në polimere glyphthalic
dhe të tjera.Dendësia e materialeve polimerike shpesh qëndron brenda 900.1800 kg / m3, dmth. ato
janë 2 herë më të lehta se alumini dhe 5.6 herë më të lehta se çeliku. Në të njëjtën kohë, dendësia e
materialeve polimerike poroze (shkume) mund të jetë 30..15 kg / m3, dhe ajo e dendur - tejkalon
2.000 kg / m3.Forca shtypëse e materialeve polimerike në shumicën e rasteve tejkalon shumë
materiale tradicionale të ndërtimit (beton, tulla, dru) dhe është rreth 70 MPa për polimere të
paplatura, më shumë se 200 MPa për plastika të përforcuara, 100.150 MPa për materialet me
mbushëse pluhur, 276.414 MPa dhe me shume.Përçueshmëria termike e këtyre materialeve varet
nga poroziteti i tyre dhe nga teknologjia e prodhimit. Në shkumë dhe plastike shkumë, ajo është
0.03.0.04 W / mK, në pjesën tjetër është 0.2.0.7 W / mK ose 500.600 herë më e ulët se ajo e
metaleve.Disavantazhi i shumë materialeve polimerike është rezistenca e ulët e nxehtësisë. Për
shembull, shumica e tyre (bazuar në polistiren, polivinilklorid, polietilen dhe polimere të tjera) kanë
një rezistencë të nxehtësisë prej 60.80 ° C. Bazuar në resina fenol-formal, rezistenca e nxehtësisë
mund të arrijë 200 ° С dhe vetëm në polimere organosilicon - 350 ° С.Duke qenë komponime
hidrokarbure, shumë materiale polimerike janë të djegshme ose kanë rezistencë të ulët ndaj zjarrit.
Për të ndezshme dhe të djegshme me lirim të bollshëm të blozës janë produkte të bazuara në
polietileni, plastik, derivatet e celulozës. Produktet e bazuara në polivinil klorur, tekstil me fije qelqi
poliesteri, fenoplastet, të cilat në një temperaturë të lartë vetëm bëhen të djegura, janë të vështira
për t'u djegur. Jo-djegëse janë materiale polimerike me përmbajtje të lartë klori, fluori ose
silici.Shumë materiale polimerike lëshojnë substanca të rrezikshme për shëndetin gjatë përpunimit,
djegie dhe madje edhe ngrohjes, siç është monoksidi i karbonit, fenoli, formaldehidi, fosgeni, acidi

3. klorhidrik etj. Vështirësitë e tyre të rëndësishme janë gjithashtu koeficienti i lartë i zgjerimit termik
nga 2 deri në 10 herë më i lartë se janë bërë.Materialet e polimerit karakterizohen nga tkurrja gjatë
ngurtësimit, duke arritur në 5.8%. Shumica e tyre kanë një modul të ulët të elasticitetit, dukshëm më
e ulët se ajo e metaleve. Me ngarkesa të gjata, ato kanë një zvarritje të madhe. Me rritjen e
temperaturës, zvarritës rritet edhe më shumë, gjë që çon në deformime të padëshirueshme.Polimere,
ose makromolekula, janë molekula shumë të mëdha të formuara nga lidhjet e shumë molekulave të
vogla, të cilat quhen njësi të përbërë ose monomere. Molekulat janë aq të mëdha sa që pronat e tyre
nuk ndryshojnë ndjeshëm kur shtojnë ose heqin disa lidhje të tilla të përbërë. Termi "material
polimerik" është i përgjithshëm. Ajo kombinon tri grupe të mëdha plastike sintetike, domethënë:
polimere; plastika dhe materialet e tyre morfologjike - polimer përbërës (PCM) ose, siç quhen edhe,
plastika të përforcuara. Gjëja e përbashkët për grupet e listuara është se pjesa e tyre e detyrueshme
është përbërësi polimer, i cili përcakton termodërformimin themelor dhe vetitë teknologjike të
materialit. Komponenti polimer është një substancë organike e lartë molekulare e marrë si rezultat i
një reaksioni kimik ndërmjet molekulave të substancave fillestare molekulare të ulëta - monomeret.
Polimeret quhen substanca të larta molekulare (homopolymers) me aditivë të shtuar atyre,
domethënë, stabilizues, frenues, plasticizers, lubrifikantë, antirabs, etj. Fizikisht, polimere janë
materiale homofaike, ato mbajnë të gjitha tiparet fizike dhe kimike të natyrshme në
homopolymers.Plastikat janë quajtur materiale të përbërë me bazë polimeri që përmbajnë mbushëse
të shpërndara ose të shkurtra, pigmente dhe pjesë të tjera të pjesëve. Mbushësit nuk formojnë një
fazë të vazhdueshme. Ata (të shpërndara të mesme) janë të vendosura në matricën e polimerit
(medium dispersion). Fizikisht, plastika janë materiale heterophasike me macroproperties fizike
isotropike (identike në të gjitha drejtimet). Vetitë kimike dhe fizike të plastikës janë për shkak të
përbërjes së tyre kimike, peshës mesatare molekulare dhe shpërndarjes së peshës molekulare,
historisë së përpunimit (dhe përdorimit), dhe prezencës së aditivëve.Materialet e përforcuara të
polimerit janë një lloj i plastikës. Ata ndryshojnë në atë që përdorin jo të shpërndara, por përforcojnë,
domethënë, mbushjet përforcuese (fibra, pëlhura, kaseta, ndjerë, kristale të vetme), të cilat formojnë
një fazë të pavarur të vazhdueshme në PCM. Disa lloje të PCM të tilla quhen laminate.
LLOJET E POLIMEREVE
Polyolefins janë një klasë e polimere të natyrës së njëjtë kimike (formula kimike - (CH2) -n) me një
strukturë të ndryshme hapësinore të zinxhirëve molekulare, duke përfshirë polietilen dhe
polipropilen. Nga rruga, të gjitha karbohidratet, për shembull, gaz natyror, sheqer, parafine dhe druri
kanë një strukturë kimike të ngjashme. Në total, 150 milionë tonë polimere prodhohen çdo vit në
botë, dhe poliolefinat përbëjnë afërsisht 60% të kësaj sasie. Në të ardhmen, poliolefinët do të na
rrethojnë në një masë shumë më të madhe se sot, kështu që është e dobishme t'i shikojmë ato nga
afër.Kompleksi i pronave të poliolefins, duke përfshirë të tilla si rezistenca ndaj dritës UV, agjentët

4. oksidues, këputje, shpime, tkurrje gjatë ngrohjes dhe thyerjes, varion mbi kufijtë shumë të gjerë në
varësi të shkallës së orientimit orientues të molekulave në procesin e marrjes së materialeve
polimerike dhe produkteve.Veçanërisht duhet të theksohet se poliolefinët janë më të pastër
mjedisorë sesa shumica e materialeve të përdorura nga njerëzit. Në prodhimin, transportimin dhe
përpunimin e qelqit, drurit dhe letrës, betonit dhe metaleve, përdoret shumë energji dhe mjedisi është
i pashmangshëm i ndotur kur prodhohet. Kur vendosen materialet tradicionale, gjithashtu lëshohen
substanca të dëmshme dhe energjia shpenzohen. Poliolefinët prodhohen dhe deponohen pa leshuar
substanca të dëmshme dhe me shpenzime minimale të energjisë, dhe kur digjen polyolefins, një sasi
e madhe e nxehtësisë së pastër lirohet me nënproduktet në formë të avujve të ujit dhe dioksidit të
karbonit. Polietilen.Rreth 60% e të gjitha plastikave të përdorura për paketim është polietileni,
kryesisht për shkak të kostos së ulët, por edhe për shkak të vetive të shkëlqyera për shumë aplikime.
Polietileni me densitet të lartë (HDPE - presion i ulët) ka strukturën më të thjeshtë të të gjitha
plastikës, përbëhet nga njësi të përsëritura të etilenit. - (CH2CH2) n-polietileni me densitet të lartë.
Polietileni me densitet të ulët (LDPE - presion i lartë) kanë të njëjtën formulë kimike, por ndryshon në
atë që struktura e saj është e degëzuar. - (CH2CHR) n- polietileni me densitet të ulët Ku R mund të
jetë -H, - (CH2) nCH3, ose një strukturë më komplekse me degëzim dytësor.Polietileni, për shkak të
strukturës së tij kimike të thjeshtë, lehtësisht del në një grilë kristali dhe, për rrjedhojë, ka tendencë
në një shkallë të lartë të kristalitetit. Degëzimi i zinxhirit ndërhyn me këtë aftësi për të kristalizuar,
gjë që çon në një numër më të vogël të molekulave për vëllim të njësisë dhe, rrjedhimisht, një densitet
më të ulët.LDPE - polietileni me presion të lartë. Plastike, pak e shurdhër, të lëmuar me prekje, të
përpunuara nga nxjerrje në një film tuba me një film të lulëzuar ose në një film të sheshtë përmes një
koka të sheshtë dhe një rul të ftohur. Filmi LDPE është i qëndrueshëm nën tension dhe compression,
rezistent ndaj ndikimit dhe lotit, të qëndrueshme në temperatura të ulëta. Ajo ka një veçori - një
temperaturë mjaft të ulët të zbutjes (rreth 100 gradë Celsius).HDPE - polietileni me presion të ulët.
HDPE film - i fortë, i qëndrueshëm, më pak i ngjyrosur në prekje krahasuar me filmat LDPE. Është
marrë me nxjerrje të një mëngë të veshur ose të shtrydhur. Temperatura e zbutjes prej 121 ° C lejon
sterilizimin me avull. Rezistenca e ftohtë e këtyre filmave është e njëjtë me atë të filmave LDPE.
Rezistenca ndaj shtrirjes dhe shtypjes është e lartë, dhe rezistenca ndaj ndikimit dhe lotit është më
e vogël se ajo e filmave LDPE. Filmat HDPE janë një barrierë e madhe ndaj lagështirës. Racks për
yndyrna, vajra. Këmishë me shirita ("shurshavchik"), në të cilën ju paketoni blerjet tuaja, është bërë
nga HDPE.Ekzistojnë dy lloje kryesore të HDPE. Një tip më i "vjetër", i prodhuar së pari në vitet 1930,
polimerizon në temperatura dhe presione të larta, kushte që janë mjaft energjike për të siguruar
shfaqje të dukshme të reagimeve të zinxhirit të reagimit që rezultojnë në degëzime, të gjata dhe të
shkurtra. zinxhirët. Ky lloj HDPE nganjëherë quhet polietileni me presion të lartë (HDPE, HD-HDPE,
për shkak të presionit të lartë), nëse ekziston nevoja për ta dalluar atë nga polietileni linear me
presion të ulët, një lloj më i ri i LDPE. Në temperaturën e dhomës, polietileni është një material mjaft

5. i butë dhe fleksibël. Ajo mban këtë fleksibilitet edhe në kushte të ftohta, kështu që është e
aplikueshme në paketimin e ushqimeve të ngrira. Megjithatë, në temperatura të larta, të tilla si 100
° C, bëhet shumë i butë për një numër aplikimesh. HDPE ka një mprehje më të lartë dhe një
temperaturë zbutëse se LDPE, por ende nuk është kontejner i përshtatshëm për mbushje të
nxehtë.Rreth 30% e të gjitha plastikave të përdorura për paketim është HDPE. Është plastika më e
përdorur gjerësisht për shishe, për shkak të kostos së ulët, lehtësisë së derdhjes dhe performancës
së shkëlqyer, për shumë aplikime. Në formën e saj natyrale, HDPE ka një pamje të tejdukshme, të
tejdukshme dhe kështu nuk është i përshtatshëm për aplikimet ku kërkohet transparencë e
jashtëzakonshme. Një nga disavantazhet e përdorimit të HDPE në disa prej aplikimeve është
tendenca e saj për të goditur nën stres kur ndërveprojnë me mjedisin, të përcaktuara si shkatërrimi i
enës plastike nën kushtet e stresit të njëkohshëm dhe kontaktit me produktin, gjë që nuk çon në
shkatërrim veç e veç. Prishja e stresit në bashkëveprimin e rërës së jashtme në polietilen lidhet me
kristalitetin e polimerit.LDPE është polimeri paketues më i përdorur gjerësisht, që korrespondon me
rreth një të tretën e të gjitha plastikave të paketimit. Për shkak të kristalitetit të saj të ulët, ajo është
një material më i butë dhe më fleksibël sesa HDPE. Ky është materiali i preferuar për filmat dhe
çantat, për shkak të kostos së ulët. LDPE është më transparent sesa HDPE, por ende nuk ka
pastërtinë kristalore që është e dëshirueshme për disa aplikacione paketimi.PP - polipropilen.
Transparencë e shkëlqyer (me ftohje të shpejtë në procesin e formimit), pika e lartë e shkrirjes,
rezistenca kimike dhe e ujit. PP lejon kalimin e avujve të ujit, gjë që e bën të domosdoshme për
paketimin e ushqimit (bukë, zarzavate, sende ushqimore), si dhe në ndërtim për izolimin e
hidroenergjisë. PP është e ndjeshme ndaj oksigjenit dhe agjentëve oksidues. Ai përpunohet me
nxjerrje të lulëzuar ose nëpërmjet një koka të sheshtë vdes me lotim në daulle ose ftohur në një banjë
uji. Ajo ka transparencë të mirë dhe shkëlqim, rezistencë të lartë kimike, veçanërisht për vajrat dhe
yndyrnat, nukplas nën ndikimin e mjedisit.PVC - klorid polivinil. Përdoret rrallë në formën e tij të
pastër për shkak të brishtësisë dhe jostabilitetit të tij. Lira. Mund të përpunohen në një film me
nxjerrje të nxjerrjes ose nxjerrje të sheshtë. Shkrirja është shumë e trashë. PVC është termikisht e
paqëndrueshme dhe korrozivet.
TOKSICITETI DHE VETI TE TJERA NEGATIVE TE MATERIALEVE
POLIMERIKE
Ne vlersimin e pastersise mjedisore te materialeve te ndertimit polimeret udhehiqen nga kerkesat e
meposhteme themelore per ta :materialet polimerike nuk duhet te krijojne ere te vazhduesheme ne
dhome ;clirjne sunstanca te paqendrueshme ne ajer ne perqendrime te rrezikshme per njerzit
;stimulojne zhvillimin e mikrofores patogjene ne siperfaqen e saj;perkeqesojne klimen e brendshme
;duhet te jete ne dispozicion dezinfektimi I lagesht .Studime te shumta kane treguar se pothuajse te
gjitha materialet polimerike te ndertimit dhe perfundimit te krijuara ne baze te perberjeve te peshes
molekulare te ulet,gjate perdorimit, mund te clirojne komponente toksike te paqendrueshme ,te cilat

6. pas ekspozimit afatgjate mund te ndikojne negativisht ne organizmat e gjalle ,perfshire shendetin e
njeriut .Agjencia Nderkombetare per Kerkimin e Kancerit terheq vemendje ndaj rrezikut kancerogjen
te polimereve qe rrjedhin nga nafta dhe qymyri I forte ,dhe Agjencia per Regjistrimin e Substancave
dhe Semundjeve thote se plastika perdor substanca qe jane te perfshira ne listen e 20 substancave
kimike te demshme . Ne japim karrakteristiken e disa materialeve polimerike dhe te mbarimit qe jane
ne gjendje te leshojne substanca toksike
Materialet te bazuara ne resina ure:
Chipboards leshojne formaldehid ne 2 here me shume dhe me shume se niveli I lejuar.Formaldehidi
eshte nje gaz I demshem me toksicitet te pergjithshem.Ajo pengon veprimin e nje numri enzima vitale
ne trup,duke cuar ne semundje te sistemit te frymemarrjes dhe sistemit nervor qendror.
Linoleumi I gomes :
Pavaresisht nga kohezgjatja e qendrimit ne dhome prdhon nje ere te pakendshme te
vecante..Linoleumet e gomes te stirenit nxjerrin stiren . Ne siperfaqen e saj , si te gjitha plastikat
,grumbullohen akuza te rendesishme te energjise elektrike statike . Nuk rekomandohet te mbulohet
me dysheme ne dhomat e ndenjes .
Matrialet e ngjyrosjes:
Solucionistet dhe pigmentet me te rrezikshme plumb,baker,etj.Pervec kesaj,veshjet me boje dhe llak
ndotin ambientin e ajrit te mjediseve te banimit me toluen, xylem, butyl methacrylate,
etj.Mastikebituminoze toksike , te bera ne baze te substancave sintetike , permbajne komponime
toksike molekulare dhe te tjera te paqendrueshme toksike .Shkencetaret ne Suedijane thone se keto
material jane nder perberesit me te rrezikshem kimike te leshuar ne atmosfere , duke perfshire
izocijanatet, kadmiumin dhe retardantet e flakes .
STRUKTURA DHE VETITE E TJEREVE TE POLIMEREVE
Karakteristikat e strukturës.
Fjala "polimer" do të thotë shumë segmente, Ky term mbulon të gjitha substancat molekulat e të
cilit janë ndërtuar nga një shumëllojshmëri elementësh ose lidhje. Këto elemente përfshijnë si
atomet individualë dhe grupe të vogla atomesh të lidhura nga lidhjet kimike. Molekula origjinale
nga e cila formohet polimeri quhet njësia monomerike por njësia e monomerit nuk është gjithmonë
një element përsëritës i një zinxhiri. Lidhjet zinxhirore nuk janë gjithmonë identike. Shumë polimere
formohen nga ndërveprimi i dy llojeve të ndryshme të njësive të monomerit ose komponimeve
kimike. Kjo rezulton në një strukturë si në të cilën lidhjet [A] dhe [B] ndryshojnë rregullisht përgjatë
gjithë gjatësisë së zinxhirit. Në polimet e një lloji tjetër, raporti i dy njësive të ndryshme [A] dhe [B]
nuk është konstant dhe rregullimi i tyre në zinxhir zakonisht ka një karakter të rastit, për shembull,
një ndërtim i tillë është karakteristikë e shumë gome sintetike.
Vetitë kimike të polimereve.

7. Rezistenca kimike e polimereve përcaktohet me metoda të ndryshme, por më së shpeshti nga
ndryshimi në masë, kur mostra është mbajtur në një medium ose reagent të përshtatshëm. Ky
kriter, megjithatë, nuk është universal dhe nuk pasqyron natyrën e ndryshimeve kimike (degradimi).
Edhe standardet (GOST 1202066) ofrojnë vetëm vlerësimin e tij cilësor nga një sistem pikësh.
Kështu, polimeret që ndryshojnë masën me 3 ... 5% gjatë 42 ditëve konsiderohen të qëndrueshme,
5 ... 8% relativisht të qëndrueshëm, më shumë se 8 ... 10% të paqëndrueshëm. Sigurisht, këto
kufizime varen nga lloji i produktit dhe qëllimi i tij.
Polimeret karakterizohen nga rezistenca e larte ndaj reagenteve inorganike dhe me pak ndaj
organikes. Në parim, të gjitha polimeret janë të paqëndrueshme në mjedise që kanë theksuar vetitë
e oksidimit, por midis tyre ekzistojnë ato rezistenca kimike e të cilave është më e lartë se ari dhe
platini. Prandaj, polimeret përdoren gjerësisht si kontejnerë për reagentë dhe ujë të pastërtisë së
lartë, duke mbrojtur dhe vulosur përbërësit e radios, dhe veçanërisht pajisjet gjysmëpërçuese dhe
IC-të. Veçori e polimereve është se ata nuk janë të ngurtë me vakum në natyrë. Molekulat e
substancave të gazta dhe të lëngëta, sidomos të ujit, mund të depërtojnë në mikrovoidat e formuara
gjatë lëvizjes së segmenteve individuale të polimerit, edhe nëse struktura e tij nuk është është e
defektuar.
Polimere luajnë rolin e mbrojtjes së sipërfaqeve metalike nga korrozioni në rastet kur:
Trashësia e shtresës është e madhe , polimeri ka një efekt pasivues në qendrat aktive (defektive) të
metalit, duke penguar kështu veprimin korroziv të lagështisë që depërton në sipërfaqen e metalit.
Siç mund të shihet, aftësitë vulosëse të polimereve janë të kufizuara dhe efekti i tyre pasivues nuk
është universal. Prandaj, nënshkrimi polimer përdoret në produktet jo kritike që operohen në kushte
të favorshme.
Për shumicën e polimereve karakteristike plakje ndryshime të pakthyeshme në strukturën dhe
pronat, duke çuar në një rënie të fuqisë së tyre. Kombinimi i proceseve kimike që çojnë në një
ndryshim në strukturën dhe peshën molekulare nën veprimin e mediave korrozive (oksigjeni, ozoni,
solucionet e acideve dhe alkaleve) quhet kimikshkatërrimi. Lloji i tij më i zakonshëm i shkatërrimit
termik-oksidativ ndodh nën veprimin e agjentëve oksidues në temperatura të larta. Gjatë
shkatërrimit, jo të gjitha pronat degradohen në mënyrë të barabartë: për shembull, gjatë oksidimit
të polimereve të organosilikonit, parametrat e tyre dielektrikë përkeqësohen pa mëdyshje, meqë Si
oksidohet në oksid, që është një dielektrikë e mirë.

8. HISTORIA E POLIMEREVE
Përmendja e parë e polimereve sintetike daton që nga 1838 (klorur poliviniliden) dhe 1839
(polistiren). Një numër polimerësh mund të jenë marrë në gjysmën e parë të shekullit XIX. Por në ato
ditë, kimistët u përpoqën të shtypnin polimerizimin dhe polikondensimin, gjë që çoi në "rrëshqitjen"
e produkteve të reaksionit kryesor kimik, d.m.th. deri në formimin e polimereve.
Në 1833, I. Berzelius, për të caktuar një lloj të veçantë izomerizmi, u përdor për herë të parë me
termin "polimer". Në këtë izomerizëm, substancat (polimeret) që kishin të njëjtën përbërje kishin
pesha molekulare të ndryshme, siç janë etileni dhe butileni, oksigjeni dhe ozoni. Sidoqoftë, ky term
kishte një kuptim pak më të ndryshëm sesa idetë moderne për polimeret. Polimerët sintetikë "të
vërtetë" nuk ishin njohur deri atëherë. A.M.Butlerov studioi marrëdhëniet midis strukturës dhe
stabilitetit relativ të molekulave, të manifestuara në reaksione të polimerizimit. Pasi A.M.Butlerov
krijoi teorinë e strukturës kimike, u ngrit kimi polimer. Shkenca e polimereve u zhvillua kryesisht
për shkak të kërkimit intensiv të metodave për sintezën e gomës. Shkencëtarë nga shumë vende
morën pjesë në këto studime, si: G. Bushard, W. Tilden, shkencëtari gjerman K. Harries, I.L.
Kondakov, S.V. Lebedev etj. Rolin e madh në zhvillimin e ideve për polikondensimin e luajtën veprat
e W. Caroers. Në vitet 30 u vërtetua ekzistenca e mekanizmave të polimerizimit të radikalit të lirë
dhe jonik.
Që nga fillimi i viteve 20 të shekullit të 20-të, G. Staudinger është bërë autori i një koncepti
thelbësisht të ri të polimereve si substanca që përbëhen nga makromolekulat, grimca me peshë

9. molekulare jashtëzakonisht të madhe. Para kësaj, u supozua se biopolimerët si celuloza, niseshte,
gome, proteina, si dhe disa polimere sintetike me veti të ngjashme, përbëhen nga molekula të vogla
që kanë një aftësi të pazakontë për t'u shoqëruar në zgjidhje në komplekset koloidale për shkak të
obligacione jo kovalente. Sidoqoftë, zbulimi i G. Staudinger na bëri të konsiderojmë polimeret si një
objekt cilësisht të ri të studimit të kimisë dhe fizikës polimere.
Këto janë komponime kimike me një peshë të lartë molekulare ,molekulat e së cilës përbëhen nga
një numër i madh i grupeve përsëritëse. Atomet që përbëjnë makromolekulat janë të lidhura me
njëra-tjetrën nga forcat e valencave kryesore dhe të koordinimit.
PERDORIMI I POLIMEREVE NE JETEN E PERDITSHME
Llojet e materialeve polimerike
Materialet polimerike janë, si rregull, përbërja e ngurtësuar, lidhësi në të cilin janë polimere,
oligomere. Emri i përhapur i "plastikës", ata e morën sepse ato janë në gjendje plastike gjatë
përpunimit në produkte. Prandaj, emrat me bazë shkencore janë "materiale polimerike",
Polimere janë komponime kimike të molekulave molekulare të të cilave përbëhen nga një numër i
madh i njësive elementare të përsëritura përsëritur të së njëjtës strukturë. Këto molekula quhen
makromolekula. Në varësi të vendndodhjes së atomeve dhe grupeve atomike në to, ato mund të kenë
një strukturë lineare, të degëzuar, rrjetë dhe hapësinore, e cila përcakton vetitë fiziko-mekanike dhe
kimike. Formimi i këtyre molekulave është i mundur për shkak të faktit se atomet e karbonit janë të
lidhur lehtë dhe në mënyrë të vendosur me njëri-tjetrin dhe me shumë atome të tjera.
Ekzistojnë gjithashtu edhe formopolimere, të cilat janë përbërës që përmbajnë grupe funksionale dhe
të aftë për të marrë pjesë në rritjen ose reaksionet ndërlidhëse të zinxhirit polimer me formimin e
polimereve lineare dhe të rrjetit të peshës molekulare të lartë. Para së gjithash, këto janë gjithashtu
produkte të lëngëta të polioleve me një tepërt të poliizocianatet ose përbërës të tjerë në prodhimin e
produkteve nga poliuretanet.
Nga polimet e origjinës mund të jenë të natyrshme, artificiale dhe sintetike.
Polimeret natyrale janë kryesisht biopolimere - substanca proteina, niseshte, resina natyrale,
celuloza, gome natyrale, bitumi etj. Shumë prej tyre formohen në procesin e biosintezës në qelizat e
organizmave të gjallë dhe të bimëve. Megjithatë, në industri, në shumicën e rasteve përdoren
polimere artificiale dhe sintetike.
Materialet kryesore të papërpunuara për prodhimin e polimereve janë nënproduktet e industrisë së
qymyrit dhe të naftës, prodhimin e plehrave kimike, gazit natyror, celulozës dhe substancave të tjera.
Formimi i makromolekulave të tilla dhe polimeri si tërësi shkaktohet nga ekspozimi i materialit

10. burimor në rrjedhën e rrezeve të dritës, shkarkimet elektrike të rrymave me frekuencë të lartë,
ngrohjes, presionit etj.
Varësisht nga metoda e prodhimit të polimereve, ato mund të ndahen në polimerizim, polikondenzim
dhe polimere natyrale të modifikuara. Procesi i marrjes së polimereve me shtimin e njëmendtë të
njësive të monomerit me njëri-tjetrin si rezultat i hapjes së lidhjeve të shumëfishta quhet një reaksion
polimerizimi. Gjatë kësaj reaksioni, një substancë mund të kalojë nga një gjendje e gaztë ose e
lëngshme në një gjendje të lëngshme shumë të trashë ose të ngurtë. Në këtë rast, reaksioni nuk
shoqërohet me ndarjen e ndonjë nënprodukt të peshës molekulare të ulët. Si monomer ashtu edhe
polimeri karakterizohen nga përbërja e njëjtë elementare. Reagimi i polimerizimit prodhon polietileni
nga etileni, polipropileni nga propileni, poliizobutileni nga izobutileni dhe shumë polimere të tjera.
Gjatë reaksionit të polikondensimit, ndodh një rirregullim i atomeve të dy ose më shumë monomereve
dhe çlirimi nga sfera e reaksionit të produkteve anësore me peshë molekulare të ulët. Reagimi i
polikondensimit prodhon poliamide, poliestere, epoksi, fenol-formaldehid, silikone dhe polimere të
tjera sintetike, të quajtura gjithashtu resins.
Varësisht nga marrëdhënia me ngrohjen dhe tretësit, polimeret, si materialet e bazuara në to, ndahen
në termoplast dhe termoizolues.
Polimeret termoplastike, kur përpunohen në produkte, mund të kalojnë në mënyrë të përsëritur nga
një gjendje e ngurtë në një gjendje fluide të lëngshme dhe, pas ftohjes, përsëri ngurtësohen. Ata, si
rregull, nuk janë një temperaturë e lartë e tranzicionit në një gjendje lëngu të trashë, ata përpunohen
mirë me anë të injektimit, nxjerrjes dhe shtypjes. Formimi i produkteve prej tyre është një proces
fizik, i cili konsiston në ngurtësimin e një materiali të lëngët ose zbutur gjatë ftohjes së tij dhe nuk
ndodhin ndryshime kimike. Shumica e thermoplastics mund të shpërndahet në tretës të duhur.
Polimeret termoplastike kanë një strukturë makromolekulare lineare ose pak branched. Këto
përfshijnë lloje të veçanta të polietilenit, kloridit polivinil, fluoroplastics, polyurethanes, bitumens,
etj.
Plastikët termoizolues përfshijnë polimere, përpunimi në produktet e të cilave shoqërohet nga një
reaksion kimik i formimit të një polimeri në rrjet ose tre dimenzional dhe kalimi nga një gjendje e
lëngët në një gjendje të ngurtë ndodh në mënyrë të pakthyeshme. Gjendja e tretur e tyre është
termostabile dhe humbasin aftësinë për të ri-kalim në një gjendje fluide të lëngshme.

11. INDETIFIKIMI I POLIMEREVE
Konsumatorët e filmave polimer shpeshherë kanë një detyrë praktike të njohjes së natyrës së
materialeve polimerike nga të cilat ato janë bërë. Vetitë bazë të materialeve polimerike, siç dihet
mirë, përcaktohen nga përbërja dhe struktura e zinxhirëve të tyre makromolekulare. Prandaj është e
qartë që, në mënyrë që të identifikohen filmat polimerik, në përafrimin e parë, një vlerësim i grupeve
funksionale që përbëjnë makromolekulat mund të jetë e mjaftueshme. Disa polimere për shkak të
pranisë së grupeve hydroxyl në molekulat e ujit. Kjo shpjegon higroskopinë e lartë, për shembull,
filmat celulozë dhe një ndryshim të dukshëm në karakteristikat e tyre operacionale gjatë lagështimit.
Në polimere të tjera grupe të tilla mungojnë krejtësisht, gjë që shpjegon rezistencën e tyre mjaft të
mirë të ujit.
Prania e disa grupeve funksionale në një polimer mund të përcaktohet në bazë të metodave të
hulumtimit instrumental ekzistues dhe shkencor të bazuar. Sidoqoftë, zbatimi praktik i këtyre
metodave është i lidhur gjithmonë me kosto relativisht të mëdha dhe për shkak të pranisë së llojeve
të përshtatshme të pajisjeve testuese mjaft të shtrenjta, të cilat kërkojnë kualifikime të duhura për
përdorimin e tij. Në të njëjtën kohë, ka mënyra praktike mjaft të thjeshta dhe "të shpejta" për të njohur
natyrën e filmave polimerik. Këto metoda bazohen në faktin se filmat polimerik të materialeve të
ndryshme polimerike dallojnë njëra-tjetrën në karakteristikat e tyre të jashtme, vetitë fiziko-
mekanike, si dhe në lidhje me ngrohjen, natyrën e djegies së tyre dhe tretshmërinë në tretës organikë
dhe inorganikë.
Në shumë raste, natyra e materialeve polimerike nga të cilat prodhohen filmat polimerik mund të
përcaktohet me anë të shenjave të jashtme, në studimin e të cilave duhet t'i kushtohet vëmendje e
veçantë karakteristikave të mëposhtme: gjendja e sipërfaqes, ngjyra, shkëlqimi, transparenca,
ngurtësia dhe elasticiteti, , filmat jo të orientuar të polietilenit, polipropilenit dhe kloridit të polivinilit
lehtësisht shtrihen. Filmat e poliamidit, acetate celuloze, polistireni, polietileni i orientuar,

12. polipropileni, klorur polivinili shtrihen keq. Filmat acetat celulozë janë të paqëndrueshme për t'u
copëtuar, ndahen lehtësisht në drejtimin pingul me orientimin e tyre, dhe gjithashtu shushëllojnë kur
shtypen. Më shumë poliamide dhe polyester filmat rezistues ndaj lotëve, të cilat gjithashtu shushas
kur grimcuar. Në të njëjtën kohë, filmat me polietileni me dendësi të ulët, klorur polivinil të plastikuar
nuk shuhen kur janë grimcuar dhe kanë një rezistencë të lartë lotësh.