1. [Type text]
i
‫عامه‬ ‫صحت‬ ‫وزارت‬
‫فارمسی‬ ‫امور‬ ‫عمومی‬ ‫ریاست‬
‫سینا‬ ‫ابن‬ ‫فارمسی‬ ‫انستیتیوت‬
‫دوایی‬ ‫مصئونیت‬ ‫کمیته‬
‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬
)‫(فارمکووجیالنس‬
Glossary of terms used in Pharmacovigilance
‫تدوین‬:‫دوایی‬ ‫مصئونیت‬ ‫کمیته‬
1394/‫شمسی‬ ‫هجری‬2015‫میالدی‬

2. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
‌‫أ‬
‫فهرست‬
‫مقدمه‬.................................................................................................1
‫خطر‬‫مطلق‬(Absolute Risk)..................................................................3
‫رو‬‫ی‬‫داد‬‫ناخواسته‬(EventrsedveA).............................................................3
‫رو‬‫ی‬‫داد‬‫ناخواسته‬‫غ‬‫ی‬‫رمتوقعه‬‫و‬‫ی‬‫ا‬‫عارضه‬‫ناخواسته‬‫مشکوک‬‫غ‬‫ی‬‫رمتوقعه‬..............................3
‫تاث‬‫ی‬‫ر‬‫ناخواسته‬‫دوا‬‫یی‬(Adverse Drug Effect)..............................................4
‫عارضه‬‫ناخواسته‬‫دوا‬‫یی‬(Adverse Drug Reaction).......................................4
‫تصن‬‫ی‬‫ف‬‫عوارض‬‫ناخواسته‬‫دوا‬‫یی‬.....................................................................5
‫هلوپات‬‫ی‬(Allopathy).............................................................................8
‫ارتباط‬(Association)............................................................................8
‫خطر‬‫نسبت‬‫ی‬(Attributable risk)..............................................................8
‫مفاد‬(Benefit).....................................................................................8
‫تحل‬‫ی‬‫ل‬‫مفاد‬-‫احتمال‬‫خطر‬(Risk Analysis–Benefit)..................................8
‫عوامل‬‫مؤثر‬‫بر‬‫ارز‬‫ی‬‫اب‬‫ی‬‫مفاد‬‫بر‬‫احتمال‬‫خطر‬..........................................................9
‫محصوالت‬‫ب‬‫ی‬‫ولوژ‬‫ی‬‫ک‬...............................................................................10
‫رابطه‬‫سبب‬‫ی‬.........................................................................................10
‫ارز‬‫ی‬‫اب‬‫ی‬‫سبب‬‫ی‬‫ت‬......................................................................................11
‫تصن‬‫ی‬‫ف‬‫سبب‬‫ی‬‫سازمان‬‫جهان‬‫ی‬‫صحت‬‫و‬‫مرکز‬‫نظارت‬‫دوا‬‫یی‬‫اپساال‬-‫سو‬‫ی‬‫دن‬(UMC).........................11
‫سبب‬‫ی‬‫ت‬‫و‬‫ارتباط‬.....................................................................................12
‫س‬‫ی‬‫ستم‬ABO‫اروپا‬‫یی‬............................................................................13
‫سند‬‫آگه‬‫ی‬‫ی‬‫ا‬documentCaveat..........................................................14

3. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
‌‫ب‬
CemFlow......................................................................................14
‫آزما‬‫ی‬‫ش‬‫کل‬‫ی‬‫ن‬‫ی‬‫ک‬‫ی‬(Clinical Trial)...........................................................14
‫نظارت‬‫بر‬‫واقعات‬‫گروه‬‫ی‬(Cohort Event Monitoring)...............................15
‫رعا‬‫ی‬‫ت‬(Compliance).........................................................................15
‫گروه‬‫کنترول‬(Control group)..............................................................15
‫اصطالحات‬‫مهم‬(Critical terms)...........................................................15
‫استخرا‬‫ج‬‫ارقام‬(Data mining)................................................................16
‫قطع‬‫چالش‬(challenge-De)..................................................................16
‫تحل‬‫ی‬‫ل‬‫نامتجانس‬‫ی‬‫ت‬(Disproportionality analysis)...................................16
‫عمل‬‫متقابل‬‫دوا‬‫یی‬(Drug Interaction)....................................................17
‫مؤثر‬‫ی‬‫ت‬/‫خطر‬(Effectiveness/Risk).......................................................18
‫اثر‬(Efficacy)...................................................................................18
‫اپ‬‫ی‬‫د‬‫ی‬‫م‬‫ی‬‫ولوژ‬‫ی‬(Epidemiology)..............................................................18
‫ادو‬‫ی‬‫ه‬‫اساس‬‫ی‬(Essential medicines)......................................................18
‫مراقبت‬‫ا‬‫ی‬‫ودرا‬(Eudra Vigilance)...........................................................19
‫سواغ‬(Excipients).............................................................................19
‫فورمول‬‫ی‬‫ر‬(Formulary).........................................................................19
‫تکرر‬‫عوارض‬‫ناخواسته‬‫دوا‬‫یی‬(Frequency of ADRs)...................................20
‫جنر‬‫ی‬‫ک‬(‫محصول‬‫با‬‫منابع‬‫متعدد‬)..................................................................20
‫ضرر‬(Harm).....................................................................................20
‫ادو‬‫ی‬‫ه‬‫گ‬‫ی‬‫اه‬‫ی‬(medicineHerbal)...........................................................21
‫هوم‬‫ی‬‫وپات‬‫ی‬(Homeopathy)...................................................................21

4. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
‌‫ج‬
‫حساس‬‫ی‬‫ت‬‫شد‬‫ی‬‫د‬(ersensitivityHyp)........................................................21
‫شدت‬‫عوارض‬‫ناگوار‬‫دوا‬‫یی‬.........................................................................22
‫عکس‬‫العمل‬‫ها‬‫ی‬‫منحصر‬‫به‬‫فرد‬(Idiosyncrasy)...........................................22
‫عناصر‬‫معلومات‬(componentnformationI).............................................23
‫وقوع‬(nceeIncid)..............................................................................23
‫ارش‬‫ز‬‫گ‬‫اقعه‬‫و‬‫فرد‬‫ی‬‫مصئون‬‫ی‬‫ت‬(SafetyReport(ICSR)IndividualCase).........................23
‫عدم‬‫تحمل‬(Intolerance).....................................................................24
‫وقا‬‫ی‬‫ع‬‫ار‬‫و‬‫ناگ‬‫تهد‬‫ی‬‫د‬‫کننده‬‫ح‬‫ی‬‫ات‬‫ی‬‫ا‬‫ارض‬‫و‬‫ع‬‫ار‬‫و‬‫ناگ‬‫مشکوک‬‫تهد‬‫ی‬‫د‬‫کننده‬‫ح‬‫ی‬‫ات‬..............................24
MedDRA......................................................................................25
‫اشتباهات‬‫طب‬‫ی‬(rorrElcaMedi).............................................................25
‫محصوالت‬‫طب‬‫ی‬uctMedicinal Prod.....................................................26
‫مرکز‬‫مل‬‫ی‬‫مراقبت‬‫دوا‬‫یی‬(centerNational pharmacovigilance).....................28
‫نابرابر‬‫ی‬‫ی‬‫ا‬‫تفاوت‬Odds..........................................................................28
‫نسبت‬‫نابرابر‬‫ی‬‫ی‬‫ا‬Odds Ratio................................................................29
‫اوم‬‫ی‬‫گا‬)Ω(Omega............................................................................29
‫محصول‬‫دوا‬‫یی‬‫بدون‬‫نسخه‬(erntCoutheOver).........................................29
lowFPani......................................................................................29
‫ارش‬‫ز‬‫گ‬‫تجد‬‫ی‬‫د‬‫شده‬‫ن‬‫و‬‫مصئ‬‫ی‬‫ت‬‫دوره‬‫یی‬((PSUR)ReportPeriodicSafetyUpdate)...........................30
‫فورمول‬‫ی‬‫شن‬‫دوا‬‫یی‬Pharmaceutical Formulation....................................30
‫اپ‬‫ی‬‫د‬‫ی‬‫م‬‫ی‬‫ولوژ‬‫ی‬‫دوا‬‫یی‬‫ی‬‫ا‬(Pharmacoepidemiology).....................................31
‫فارمکولوژ‬‫ی‬.........................................................................................31
‫مراقبت‬‫دوا‬‫یی‬(nceaPharmacovigil).....................................................31

5. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
‌‫د‬
‫فوکومال‬‫ی‬‫ا‬(hocomeliaP).......................................................................31
‫فا‬‫ی‬‫توت‬‫ی‬‫راپ‬‫ی‬(Phytotherapy)..................................................................31
‫دوا‬‫نما‬(Placebo)...............................................................................32
‫تجو‬‫ی‬‫ز‬‫چند‬‫ی‬‫ن‬‫قلم‬‫دوا‬‫یی‬(cyampharyPol)..................................................32
‫بعد‬‫ازعرضه‬‫در‬‫بازار‬(etingrkma-Post)......................................................32
‫عوامل‬‫مساعد‬‫کننده‬(Predisposing factors).............................................32
‫قبل‬‫از‬‫عرضه‬‫در‬‫بازار‬(tingemark-Pre).....................................................32
‫نظارت‬‫از‬‫رو‬‫ی‬‫داد‬‫تجو‬‫ی‬‫ز‬Prescription Event Monitoring (PEM).....................33
‫ادو‬‫ی‬‫ه‬‫برحسب‬‫نسخه‬M)Prescription Only Medicine (PO......................33
‫ش‬‫ی‬‫وع‬(Prevalence)............................................................................33
‫پ‬‫ی‬‫ش‬‫گ‬‫ی‬‫ر‬‫ی‬(siphylaxoPr)......................................................................33
‫استفاده‬‫معقو‬‫ل‬‫دوا‬(Rational Drug Use)..................................................33
‫چالش‬‫دوباره‬)challenge-Re(................................................................34
‫ثبت‬‫ارتباط‬(Record Linkage)..............................................................34
‫خطر‬‫نسبت‬‫ی‬(Reference Risk)..............................................................34
‫اداره‬‫تنظ‬‫ی‬‫م‬‫ی‬(Regulatory Authority)...................................................34
‫خطر‬‫نسب‬‫ی‬(Relative Risk)..................................................................35
‫خطر‬(Risk).......................................................................................35
‫رو‬‫ی‬‫داد‬‫ناخواسته‬‫شد‬‫ی‬‫د‬‫در‬‫مقابل‬‫رو‬‫ی‬‫داد‬‫ی‬‫ا‬‫عارضه‬‫ناخواسته‬‫با‬‫شدت‬(Serious vs. Sever
Adverse Event or Reaction)..........................................................35
‫واقعه‬‫ناخواسته‬‫جد‬‫ی‬‫و‬‫ی‬‫ا‬‫عوارض‬‫ناخواسته‬‫مشکوک‬‫جد‬‫ی‬(Serious adverse event or
serious suspected adverse reaction)..............................................36

6. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
‌‫ه‬
‫عارضه‬‫جانب‬‫ی‬(tSide effec)...................................................................36
‫س‬‫ی‬‫گنال‬(Signal)................................................................................37
‫گزارشده‬‫ی‬‫داوطلبانه‬(Spontaneous reporting).........................................37
‫خالصه‬‫مشخصات‬‫محصول‬)(SPCSummaryof ProductCharacteristics....................37
‫عارضه‬‫ناخواسته‬‫مشکوک‬‫دوا‬‫یی‬(Suspected Adverse Drug Reactions).....................38
‫تال‬‫ی‬‫دوما‬‫ی‬‫د‬(Thalidomide)....................................................................38
‫عکس‬‫ا‬‫لعمل‬‫ها‬‫ی‬‫غ‬‫ی‬‫ابسته‬‫و‬‫ر‬‫به‬‫زمان‬(Independent Reactions-Time)........................38
‫عکس‬‫العمل‬‫ها‬‫ی‬‫وابسته‬‫به‬‫زم‬‫ان‬.................................................................39
‫درجه‬‫بند‬‫ی‬‫شدت‬‫عوارض‬‫ناخواسته‬‫دوا‬‫یی‬‫توسط‬‫سازمان‬‫جهان‬‫ی‬‫صحت‬............................14
‫طب‬‫سنت‬‫ی‬(Traditional medicine)......................................................42
‫عارض‬‫ۀ‬‫ناخواست‬‫ۀ‬‫غ‬‫ی‬‫رمترقبه‬.........................................................................42
VigiBase.......................................................................................42
VigiFlow......................................................................................42
Vigimed........................................................................................43
VigiMine......................................................................................43
VigiSearch....................................................................................43
ART-WHO...................................................................................43
‫واژه‬‫نام‬‫ۀ‬‫دوائ‬‫ی‬‫سازمان‬‫جهان‬‫ی‬‫صحت‬(WHO DrugDictionary).....................44
‫مآخذ‬................................................................................................47

7. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
1
‫م‬‫ق‬‫دمه‬
‫فرهنگ‬‫اصطالحات‬‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬‫های‬‫(فارمکو‬ ‫دوایی‬‫وجیالنس‬)‫فرهنگ‬ ‫از‬
‫مرکز‬ ‫اصطالحات‬( ‫اپساال‬ ‫دوایی‬ ‫نظارت‬enterConitoringMppsalaU)‫ا‬‫عالوه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫قتباس‬
‫بعضی‬ ‫نمودن‬‫آن‬ ‫غنامندی‬ ‫غرض‬ ‫معتبر‬ ‫مراجع‬ ‫سایر‬ ‫از‬ ‫اصطالحات‬‫دری‬ ‫زبان‬ ‫به‬‫و‬ ‫ترجمه‬‫توسط‬
‫دوایی‬ ‫مصئونیت‬ ‫کمیته‬‫فارمسی‬ ‫امور‬ ‫عمومی‬ ‫سینا/ریاست‬ ‫ابن‬ ‫فارمسی‬ ‫انستیتوت‬ ‫نظر‬ ‫تحت‬‫و‬ ‫تدوین‬
‫فر‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫گردیده‬ ‫ویرایش‬‫هنگ‬‫مراقبت‬ ‫سیستم‬ ‫تسهیل‬ ‫منظور‬ ‫به‬‫های‬‫دوایی‬
(Pharmacovigilance)‫و‬ ‫گردیده‬ ‫پیشکش‬ ‫عامه‬ ‫صحت‬ ‫وزارت‬ ‫صحی‬ ‫سیستم‬ ‫در‬ ً‫ا‬‫جدید‬ ‫که‬
‫گردد‬ ‫مطالعه‬ ‫آزمایشی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫شفاخانه‬ ‫سه‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫قرار‬‫و‬‫در‬ ‫ابزار‬ ‫منحیث‬‫گزارش‬ ‫پروسه‬‫دهی‬
‫کی‬ ،‫دوایی‬ ‫ناخواسته‬ ‫عوارض‬‫اشتباهات‬ ‫و‬ ‫دوایی‬ ‫فیت‬‫تداوی‬‫ساحا‬ ‫در‬‫مطالعه‬ ‫تحت‬ ‫ت‬‫توسط‬‫دوکتوران‬،
‫فارمسستان‬‫طبی‬ ‫کارمندان‬ ‫سایر‬ ‫و‬‫و‬ ‫گردیده‬ ‫استفاده‬‫اصطالحات‬ ‫بهتر‬ ‫شناسایی‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫میتواند‬‫و‬
‫کلینیکی‬ ‫وقایع‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫دادن‬ ‫ارتباط‬‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫استعمال‬ ‫موارد‬.
‫در‬ ‫موجود‬ ‫اصطالحات‬ ‫انگلیسی‬ ‫الفبای‬ ‫اساس‬ ‫به‬ ‫اصطالحات‬ ‫بندی‬ ‫ردیف‬‫نامه‬ ‫واژه‬‫آن‬ ‫اصلی‬
‫ترت‬‫ردیابی‬ ‫در‬ ‫تا‬ ‫گردیده‬ ‫یب‬‫اصطالحات‬،.‫رساند‬ ‫یاری‬ ‫را‬ ‫کننده‬ ‫مطالعه‬
‫دوایی‬ ‫مصئونیت‬ ‫کمیته‬ ‫اعضای‬ ‫از‬ ‫دارد‬ ‫جا‬‫یک‬ ‫هر‬‫فارمسست‬‫عبدال‬‫خاکزاد‬ ‫خلیل‬،‫فارمسست‬‫احمد‬
‫دالور‬ ‫محمد‬ ‫فیض‬ ‫داکتر‬ ،‫احسان‬ ‫جاوید‬،‫فارمسست‬‫صمیم‬ ‫محمود‬،‫سعید‬ ‫اسالم‬ ‫میر‬ ‫خواجه‬ ‫داکتر‬،
‫فارمسست‬‫د‬ ،‫نوروزیان‬ ‫اهلل‬ ‫نعمت‬‫ندیب‬ ‫اهلل‬ ‫صفی‬ ‫اکتر‬،‫پوهنمل‬‫حمید‬ ‫حفیظه‬،‫صمیم‬ ‫عظیم‬ ‫محمد‬ ‫داکتر‬،
‫فارمسست‬‫زالل‬ ‫احمد‬ ‫نور‬،‫هوتک‬ ‫صابر‬ ‫محمد‬ ‫فارمسست‬،‫فارمسست‬‫نذیر‬ ‫محمد‬‫حیدرزاد‬‫فارمسست‬ ‫و‬
‫فوزیه‬‫یار‬ ‫میهن‬‫نموده‬ ‫همکاری‬ ‫نامه‬ ‫واژه‬ ‫این‬ ‫تصحیح‬ ‫قسمت‬ ‫در‬ ‫که‬‫قدر‬ ‫و‬ ‫امتنان‬ ‫اظهار‬.‫گردد‬ ‫دانی‬

8. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
2
‫در‬ ‫موجود‬ ‫موارد‬ ‫تمام‬‫این‬( ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬‫نامه‬ ‫واژه‬)‫کمیتۀ‬ ‫به‬ ‫مرتبط‬‫بوده‬ ‫دوایی‬ ‫مصئونیت‬
‫پروژۀ‬ ‫و‬‫فارمسی‬ ‫های‬ ‫سیستم‬ ‫تقویت‬(SPS)‫زمینه‬ ‫در‬‫و‬ ‫تخنیکی‬.‫است‬ ‫رسانیده‬ ‫یاری‬ ‫آنرا‬ ‫مالی‬
‫در‬ ‫موجود‬ ‫مفاهیم‬ ‫و‬ ‫اصطالحات‬ ‫بتوانند‬ ‫تا‬ ‫اند‬ ‫نموده‬ ‫تالش‬ ‫و‬ ‫سعی‬ ‫دوایی‬ ‫مصئونیت‬ ‫کمیته‬ ‫اعضای‬
‫سا‬ ‫زبان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫فرهنگ‬ ‫این‬‫قابل‬ ‫و‬ ‫ده‬‫فهم‬‫نمایند‬ ‫تدوین‬،‫آن‬ ‫با‬ ‫ولی‬‫صورت‬ ‫در‬ ‫هم‬‫شدن‬ ‫مواجه‬‫به‬‫یک‬
‫اصطالح‬‫را‬ ‫ُلی‬‫ک‬ ‫مفهوم‬ ‫باشد‬ ‫نتوانسته‬ ‫که‬‫افاده‬‫شو‬ ‫تماس‬ ‫در‬ ‫ما‬ ‫با‬ ً‫ا‬‫لطف‬ ‫نماید‬‫ی‬.‫د‬
‫کمیتۀ‬‫دوایی‬ ‫مصئونیت‬
،‫سینا‬ ‫ابن‬ ‫فارمسی‬ ‫انستیتوت‬‫فارمسی‬ ‫امور‬ ‫عمومی‬ ‫ریاست‬
‫دو‬ ‫شاه‬‫متصل‬ )‫(ع‬ ‫شمشیره‬‫انستیت‬‫میخانیکی‬ ‫وت‬‫کابل‬،‫کابل‬-‫افغانستان‬
‫نمائید‬ ‫حاصل‬ ‫تماس‬ ‫ذیل‬ ‫آدرس‬ ‫ایمیل‬ ‫به‬ ‫یا‬.
pvcenterafg@gmail.com

9. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
3
‫مطلق‬ ‫خطر‬(Absolute Risk)
‫احتمال‬ ‫از‬ ‫عبارت‬‫وقوع‬‫م‬ ‫رویداد‬ ‫یک‬‫ؤ‬‫افاراد‬ ‫جمعیات‬ ‫یاک‬ ‫در‬ ‫مشاخر‬ ‫افاراد‬ ‫بااالی‬ ‫ثر‬
‫معر‬‫و‬‫(ب‬ ‫میباشد‬ ‫خطر‬ ‫بر‬ ‫ض‬‫مثال‬ ‫طور‬1‫در‬1000‫معای‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫در‬ ‫میتوان‬ ‫را‬ ‫مطلق‬ ‫خطر‬ .)‫ن‬
‫زمانی‬ ‫مقطع‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫و‬ )‫(وقوع‬.‫کرد‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ )‫(شیوع‬
‫نسبی‬ ‫خطر‬ ‫و‬ ‫مرتبط‬ ‫خطر‬ ‫همچنین‬‫شود‬ ‫دیده‬.
‫ناخواسته‬ ‫رویداد‬(Adverse Event)
‫بوجاو‬ ‫دوایی‬ ‫محصول‬ ‫یک‬ ‫با‬ ‫تداوی‬ ‫جریان‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫طبی‬ ‫ناخواسته‬ ‫رویداد‬ ‫هر‬ ‫ممکنه‬ ‫وقوع‬‫د‬
‫ر‬ ‫اما‬ ‫آمده‬‫تداوی‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫سببی‬ ‫ابطه‬‫باشد‬ ‫نداشته‬.
"( ‫معقول‬ ‫احتمال‬Reasonable Possibility)"‫به‬‫اسات‬ ‫شاواهد‬ ‫موجودیات‬ ‫معنی‬
‫نشان‬ ‫که‬.‫باشد‬ ‫ناخواسته‬ ‫رویداد‬ ‫و‬ ‫دوا‬ ‫بین‬ ‫سببی‬ ‫رابطه‬ ‫دهنده‬‫باین‬ ‫ضاعیف‬ ‫ساببی‬ ‫رابطاه‬ ‫یک‬
‫عارض‬‫ۀ‬‫ناخواست‬‫ۀ‬‫ناخواست‬ ‫رویداد‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫مشکوک‬‫ه‬‫معنی‬ ‫چنین‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫موجود‬‫میدهد‬‫ک‬‫هر‬ ‫ه‬
‫می‬ ‫بوجود‬ ‫دوا‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫ناخواسته‬ ‫رویداد‬‫آ‬.‫ید‬
‫غیرمتوقعه‬ ‫مشکوک‬ ‫ناخواسته‬ ‫عارضه‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫غیرمتوقعه‬ ‫ناخواسته‬ ‫رویداد‬
‫یک‬ ‫زمانی‬‫رویداد‬‫ناخواست‬‫ه‬‫را‬ ‫مشکوک‬ ‫ناخواستۀ‬ ‫عارضه‬ ‫یک‬ ‫یا‬( ‫غیرمتوقعه‬unexpected)
‫معلوما‬ ‫ورقه‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫مشخصه‬ ‫یا‬ ‫شدت‬ ‫با‬ ‫شده‬ ‫مشاهده‬ ‫عارضه‬ ،‫که‬ ‫میتوانیم‬ ‫گفته‬( ‫تی‬Brochure)
‫کننده‬ ‫تولید‬‫ضرورت‬ ‫یا‬ ‫نشده‬ ‫ذکر‬‫به‬‫معلوماتی‬ ‫ورقه‬ ‫این‬ ‫هم‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫نبوده‬ ‫کننده‬ ‫تولید‬ ‫معلوماتی‬ ‫ورقه‬
‫عم‬ ‫پالن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫معلومات‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫نباشد‬ ‫موجود‬‫دیگر‬ ‫ساحه‬ ‫کدام‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫تحقیقی‬ ‫ومی‬
‫آن‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫نبوده‬ ‫یکسان‬ ‫آن‬ ‫خطر‬ ‫با‬ ‫گردیده‬ ‫توضیح‬ ‫دوا‬ )‫(راجستر‬ ‫درخواستی‬‫مطاب‬.‫باشد‬ ‫نداشته‬ ‫قت‬

10. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
4
،‫مثال‬ ‫بطور‬،‫تعریف‬ ‫این‬ ‫مطابق‬‫(به‬ ‫باشد‬ ‫غیرمتوقعه‬ ‫عارضه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫کبدی‬ ‫نکروز‬
‫رفتن‬ ‫بلند‬ ‫بر‬ ‫تاکید‬ ‫فقط‬ ‫کننده‬ ‫تولید‬ ‫معلوماتی‬ ‫ورقه‬ ‫در‬ ‫حالیکه‬ ‫در‬ )‫آن‬ ‫بیشتر‬ ‫شدت‬ ‫سبب‬‫سویه‬
‫کبدی‬ ‫های‬ ‫انزایم‬‫هپاتیت‬ ‫یا‬ ‫کبدی‬ ‫التهاب‬ ‫ویا‬‫ترم‬ ‫ترتیب؛‬ ‫همین‬ ‫به‬ .‫باشد‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬‫بوامبولی‬
‫مش‬ ‫عارضه‬ ‫که‬ ‫ممکن‬ ‫دماغی‬ ‫اوعیه‬ ‫التهاب‬ ‫و‬ ‫دماغی‬‫مشخصات‬ ‫سبب‬ ‫(به‬ ‫باشد‬ ‫غیرمتوقعه‬ ‫کوک‬
)‫آن‬ ‫بیشتر‬.‫هرگاه‬‫دماغی‬ ‫اوعیه‬ ‫حوادث‬ ‫فقط‬ ‫کننده‬ ‫تولید‬ ‫معلوماتی‬ ‫ورقه‬‫را‬‫لست‬‫کرده‬.‫باشد‬
‫برای‬ ‫که‬ ‫تعریف‬"‫غیرمتوقعه‬"،‫شده‬ ‫ذکر‬ ‫اینجا‬ ‫در‬‫به‬ ‫مربوط‬‫ن‬ ‫وقایع‬‫ناخواسته‬ ‫عوارض‬ ‫یا‬ ‫اخواسته‬
‫م‬‫شکوک‬‫بوده‬‫کننده‬ ‫تولید‬ ‫معلوماتی‬ ‫ورقه‬ ‫در‬ ‫که‬‫چنانچه‬‫دوا‬ ‫از‬ ‫گروپ‬ ‫یک‬ ‫با‬ ‫آن‬ ‫وقوع‬‫ها‬‫ذکر‬
‫دوا‬ ‫فارمکولوژیک‬ ‫خصوصیات‬ ‫از‬ ‫ویا‬ ‫شده‬‫شده‬ ‫پیشبینی‬‫دوای‬ ‫با‬ ‫آن‬ ‫وقوع‬ ‫مشخر‬ ‫بصورت‬ ‫اما‬
.‫است‬ ‫نشده‬ ‫ذکر‬ ‫تحقیق‬ ‫تحت‬ ‫مشخر‬
‫تج‬ :‫آن‬ ‫مترادف‬ .‫نمائید‬ ‫مشاهده‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫جانبی‬ ‫عوارض‬ ‫و‬ ‫ناخواسته‬ ‫عوارض‬‫ناخواسته‬ ‫ربه‬
‫دوایی‬ ‫ناخواسته‬ ‫تاثیر‬(Adverse Drug Effect)
‫ایست‬ ‫صدمه‬ ‫از‬ ‫عبارت‬‫دوا‬ ‫استفاده‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫که‬‫مریض‬ ‫به‬‫میگردد‬ ‫عاید‬.
‫ناخواسته‬ ‫عارضه‬‫دوایی‬(Adverse Drug Reaction)
‫جواب‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫عبارت‬‫مضر‬‫و‬‫دوز‬ ‫اثر‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫بوده‬ ‫ناخواسته‬،‫وقایه‬ ‫غرض‬ ‫که‬ ‫دوا‬ ‫نارمل‬ ‫های‬
‫تدا‬ ‫و‬ ‫تشخیر‬‫و‬ ‫امراض‬ ‫وی‬‫تجویز‬ ‫اشخاص‬ ‫نزد‬ ‫بدن‬ ‫فزیولوژیک‬ ‫فعالیت‬ ‫تغییر‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫یا‬
‫میگردد‬،‫می‬ ‫بوجود‬‫آ‬‫جهان‬ ‫(سازمان‬ ‫ید‬‫ی‬‫صح‬‫ت‬،1972).
‫دو‬ ‫ناخواسته‬ ‫عارضه‬ ‫در‬‫ا‬‫بر‬ ،‫یی‬‫ناخواسته‬ ‫رویداد‬ ‫خالف‬‫دوایی‬‫سببی‬ ‫مشکوک‬ ‫ارتباط‬ ‫یک‬
‫ناخواسته‬ ‫واقعه‬ ‫و‬ ‫دوا‬ ‫بین‬‫میباشد‬ ‫موجود‬،،‫مثال‬ ‫بطور‬‫موجودیت‬‫یک‬ ‫اقل‬ ‫حد‬‫احتمالی‬ ‫ارتباط‬
‫تداوی‬ ‫با‬‫گزارشات‬ ‫توسط‬‫متصور‬‫شود‬‫بررسی‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫و‬‫توسط‬ ‫که‬‫طبی‬ ‫مسلکی‬ ‫کارمند‬ ‫یک‬
.‫شود‬ ‫مشخر‬ ‫ارتباط‬ ‫این‬ ،‫میگیرد‬ ‫صورت‬

11. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
5
‫شماره‬ ‫رهنمود‬2010/84‫که‬ ‫اروپا‬ ‫اتحادیه‬‫از‬‫سال‬ ‫جوالی‬ ‫ماه‬2012‫تطبیق‬ ‫قابل‬ ‫بعد‬ ‫به‬
‫نا‬ ‫عارضه‬ ‫میباشد‬:‫است‬ ‫نموده‬ ‫تعریف‬ ‫چنین‬ ‫را‬ ‫خواسته‬
"‫ج‬‫و‬ ‫ناخواسته‬ ‫واب‬‫مضر‬‫دوایی‬ ‫محصول‬ ‫یک‬ ‫تطبیق‬ ‫از‬ ‫ناشی‬"
‫دهد‬ ‫رخ‬ ‫قبلی‬ ‫اشتباه‬ ‫بدون‬ ‫میتواند‬ ‫عارضه‬ ‫این‬،‫دوا‬ ‫یک‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫شخر‬ ‫یک‬ ‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬
‫دا‬ ‫حساسیت‬‫خطر‬ ‫عوامل‬ ‫یا‬ ‫عالیم‬ ً‫ال‬‫قب‬ ‫اما‬ ‫رد‬‫از‬ ‫ناشی‬‫در‬ .‫باشد‬ ‫نداده‬ ‫نشان‬ ‫را‬ ‫حساسیت‬ ‫این‬‫صورتی‬
‫واقع‬ ‫یک‬‫ه‬‫حساس‬ ‫که‬ ‫میتوانیم‬ ‫گفته‬ ‫اشتباه‬ ‫را‬‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫مد‬ ‫دوا‬ ‫یک‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫شخر‬ ‫قبلی‬ ‫یت‬
‫از‬ ‫ناشی‬ ‫ناخواسته‬ ‫عارضه‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫نیست‬ ‫ضرور‬ .‫گردد‬ ‫تجویز‬ ‫مریض‬ ‫همان‬ ‫به‬ ‫متذکره‬ ‫دوای‬ ‫و‬ ‫نشده‬
‫گردد‬ ‫واقع‬ ‫دوایی‬ ‫اشتباه‬ ‫سبب‬ ‫به‬ ‫دوا‬ ‫یک‬،‫این‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫هرچند‬‫ن‬‫تشخیر‬ .‫دهد‬ ‫رخ‬ ‫واقعه‬ ‫وع‬
‫باش‬ ‫دوایی‬ ‫اشتباه‬ ‫یک‬ ‫میتواند‬ ‫مرض‬ ‫یک‬ ‫نادرست‬‫صورتی‬ ‫در‬ ‫د‬‫تجویز‬ ‫دوای‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫که‬‫شده‬
.‫باشد‬ ‫شده‬ ‫تجویز‬ ‫دوای‬ ‫جانبی‬ ‫عوارض‬ ‫آن‬ ‫اصلی‬ ‫سبب‬ ‫و‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫کمتر‬ ‫مطالعات‬
‫دوایی‬ ‫ناخواسته‬ ‫عوارض‬ ‫تصنیف‬
‫میتواند‬ ‫دوایی‬ ‫ناخواسته‬ ‫عوارض‬‫عارضه‬ ‫شدت‬ ‫اساس‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫سببی‬ ‫عوامل‬ ‫اساس‬ ‫به‬ ‫که‬
‫دو‬ ً‫ا‬‫اساس‬ .‫گردند‬ ‫تصنیف‬‫در‬ ‫با‬ ‫دوایی‬ ‫ناخواسته‬ ‫عارضه‬ ‫نوع‬‫نظرداش‬،‫کلینیکی‬ ‫معیارات‬ ‫ت‬
‫نوع‬ ،‫اند‬ ‫موجود‬ ‫اپیدیمولوژیک‬ ‫و‬ ‫فارمکولوژیک‬A‫و‬‫نوع‬B‫شامل‬ ‫عوارض‬ ‫این‬ ‫دیگر‬ ‫انواع‬ .
‫انواع‬C‫الی‬F‫نوع‬ .‫میباشند‬A‫و‬B‫سال‬ ‫در‬1970‫در‬ ‫و‬ ‫گردیدند‬ ‫پیشنهاد‬‫دیگر‬ ‫انواع‬ ‫حالکیه‬
‫کافی‬ ‫دوایی‬ ‫عارضه‬ ‫یک‬ ‫ُلی‬‫ک‬ ‫تصنیف‬ ‫اثبات‬ ‫برای‬ ‫اول‬ ‫نوع‬ ‫دو‬ ‫که‬ ‫گردیدند‬ ‫مطرح‬ ‫زمانی‬‫به‬
.‫نمیرسیدند‬ ‫نظر‬.‫دارند‬ ‫مطالعه‬ ‫و‬ ‫تشخیر‬ ‫برای‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫آن‬ ‫نوع‬ ‫هر‬

12. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
6
‫نوع‬ )‫الف‬A( ‫افزایشی‬ ‫یا‬Augmented:)‫پیشبینی‬ ‫های‬ ‫پاسخ‬ ‫به‬ ‫اشاره‬ ‫اینجا‬ ‫در‬
‫دوز‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫شده‬‫دوا‬‫معمول‬ ‫دوزهای‬ ‫در‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫فارمکولوژیک‬ ‫العمل‬ ‫عکس‬ ‫که‬ ‫هایست‬
‫اگر‬ .‫باشد‬ ‫موجود‬ ‫آنها‬ ‫تداوی‬‫می‬ ‫حادثه‬ ‫این‬ ‫گردد‬ ‫تجویز‬ ‫دوا‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫دوز‬ ‫شخر‬ ‫هر‬ ‫نزد‬
‫دهد‬ ‫رخ‬ ‫میتواند‬،‫به‬ ‫رابطه‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫آن‬ ‫نارمل‬ ‫دوز‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫دوا‬ ‫بلند‬ ‫دوز‬ ‫گرفتن‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫زیرا‬
‫کاهش‬ ،‫خون‬ ‫فشار‬ ‫وضعیتی‬ ‫تفریط‬ ‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫میباشد‬ ‫موجود‬ ‫آن‬ ‫شده‬ ‫پیشبینی‬ ‫قابل‬ ‫دوز‬
‫و‬ ‫خون‬ ‫پتاشیم‬ ‫سویه‬ ‫کاهش‬ ،‫خون‬ ‫گلوکوز‬ ‫سویه‬‫وجود‬ ‫قبیل‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫دیگری‬ ‫های‬ ‫مثال‬ .‫غیره‬
.‫میباشد‬ ‫جلوگیری‬ ‫قابل‬ ‫که‬ ‫دارد‬
‫نوع‬ )‫ب‬B( ‫عجیب‬ ‫یا‬Bizarre:)‫و‬ ‫نوظهور‬ ‫پاسخ‬ ،‫دوا‬ ‫دوز‬ ‫مرتبط‬ ‫غیر‬ ‫پاسخ‬ ‫به‬ ‫اشاره‬
‫ع‬ ،‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ .‫میدهد‬ ‫رخ‬ ‫افراد‬ ‫از‬ ‫بعضی‬ ‫در‬ ‫فقط‬ ‫که‬ ‫میباشد‬ ‫دوا‬ ‫شده‬ ‫پیشبینی‬ ‫قابل‬ ‫غیر‬‫ارضه‬
‫سلفونامید‬ ‫ثابت‬ ‫دوز‬ ‫از‬ ‫ناشی‬.‫ها‬‫میباشد‬ ‫جلوگیری‬ ‫قابل‬ ‫غیر‬ ‫اوقات‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫عارضه‬ ‫نوع‬ ‫این‬.
‫نوع‬ )‫ج‬C‫یا‬( ‫مزمن‬Chronic:)‫دوا‬ ‫تجمعای‬ ‫و‬ ‫المادت‬ ‫طویال‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫ارتبااط‬
‫مت‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫نوع‬ ‫این‬ .‫دارد‬‫أ‬‫عار‬ ‫شکل‬ ‫این‬ .‫میگردد‬ ‫شروع‬ ‫بیشتر‬ ‫سابقه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫خر‬‫هر‬ ‫به‬ ‫تمایل‬ ‫ضه‬
‫و‬ ‫شدید‬ ‫نوع‬ ‫دو‬"ً‫ا‬‫نسبت‬"‫تاثیرا‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫معمول‬‫طاور‬ ‫باه‬ .‫دارد‬ ‫عاماه‬ ‫صاحت‬ ‫باالی‬ ‫عمیق‬ ‫ت‬
‫اتروئیدی‬‫ا‬‫س‬ ‫غیار‬ ‫التهاابی‬ ‫ضاد‬ ‫اه‬‫ا‬‫ادوی‬ ‫ماداوم‬ ‫اساتفاده‬ ‫از‬ ‫ناشای‬ ‫اوی‬‫ا‬‫کلی‬ ‫کفایاه‬ ‫عادم‬ ،‫مثاال‬
(NSAIDS‫انجیوپ‬ ‫و‬ ‫ثدیه‬ ‫های‬ ‫تومور‬ ،)‫ا‬‫ماداوم‬ ‫اساتفاده‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫دیابتیک‬ ‫کوچک‬ ‫های‬ ‫تی‬
.‫حمل‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫برای‬ ‫فمی‬ ‫ادویه‬

13. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
7
‫نوع‬ )‫د‬D‫یا‬( ‫متااخر‬Delayed:)‫ارتبااط‬‫متا‬ ‫عاوارض‬ ‫باه‬‫أ‬‫سارطانزایی‬ ‫مانناد‬ ‫خر‬
،)‫(کارسینوجنیزس‬( ‫بارداری‬ ‫جریان‬ ‫در‬ ‫سوء‬ ‫تاثیرات‬‫بااالی‬ ‫ساوء‬ ‫تااثیرات‬ ،)‫بااروری‬ ‫تشوشات‬
‫(تیراتوجین‬ ‫جنین‬‫ی‬‫مت‬ ،)‫زس‬‫أ‬( ‫حرکات‬ ‫خرشدن‬‫دیسک‬‫ی‬‫دوران‬ ‫در‬ ‫دوایای‬ ‫ناخواسته‬ ‫عوارض‬ ‫و‬ )‫نیزیا‬
‫ا‬ ‫دوا‬ ‫دوز‬ ‫به‬ ‫معمول‬ ‫غیر‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫عوارض‬ ‫این‬ .‫دارد‬ ‫والدت‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫قبل‬‫بعد‬ ً‫ا‬‫بعض‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫رتباط‬
‫کاه‬ ‫دختار‬ ‫نازد‬ ‫در‬ ‫ادینوکارساینوما‬ ‫آمادن‬ ‫بوجاود‬ ،‫مثاال‬ ‫طور‬ ‫به‬ .‫میدهند‬ ‫رخ‬ ‫ادویه‬ ‫استفاده‬ ‫از‬
‫ادویه‬ ‫از‬ ‫مادرش‬diethylstilbestrol‫کاه‬ ‫اشخاص‬ ‫نزد‬ ‫مثانه‬ ‫سرطان‬ ،‫باشد‬ ‫نموده‬ ‫استفاده‬
‫از‬ ‫دوامدار‬ ‫صورت‬ ‫به‬cyclophosphamide‫جاین‬ ‫باالی‬ ‫سمیت‬ .‫میکنند‬ ‫استفاده‬‫هاا‬‫با‬‫ا‬
‫ادویاه‬ ‫از‬ ‫اساتفاده‬ ‫تعقیاب‬ ‫به‬ ‫حوصله‬ ‫و‬ ‫کلیه‬ ‫های‬ ‫سرطان‬ ،‫مادر‬ ‫توسط‬ ‫دواها‬ ‫از‬ ‫بعضی‬ ‫استفاده‬
‫مانند‬ ‫مسکن‬Phenacetin‫و‬.‫غیره‬
‫نوع‬ )‫ه‬E‫یا‬( ‫استفاده‬ ‫پایان‬End of Use:)‫ناخواسات‬ ‫عوارض‬ ‫به‬ ‫ارتباط‬‫دوایای‬ ‫ه‬
‫ت‬ ‫یا‬ ‫دوا‬ ‫قطع‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫دارد‬‫أ‬‫معم‬ ‫غیر‬ ‫عارضه‬ ‫این‬ .‫میاید‬ ‫بوجود‬ ‫آن‬ ‫استفاده‬ ‫در‬ ‫خیر‬‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫ول‬
‫د‬ ‫ناگهانی‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫دوا‬ ‫نمودن‬ ‫اخذ‬ ‫عدم‬ ‫به‬( ‫ادیسون‬ ‫بحران‬ ‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ ،‫ارد‬‫غاده‬ ‫کفایاه‬ ‫عدم‬
،‫مخادره‬ ‫ادویه‬ ‫استفاده‬ ‫قطع‬ ‫سندروم‬ ،‫ها‬ ‫ستروئید‬ ‫با‬ ‫تداوی‬ ‫ناگهانی‬ ‫قطع‬ ‫تعقیب‬ ‫به‬ )‫الکلیه‬ ‫فوق‬
‫ا‬ ،‫صرعوی‬ ‫غیر‬ ‫اشخاص‬ ‫نزد‬ ‫در‬ ‫کاربامازیپین‬ ‫قطع‬ ‫با‬ ‫تشنجات‬ ‫آمدن‬ ‫بوجود‬‫می‬ ‫حتشای‬‫باه‬ ‫وکارد‬
‫بیتا‬ ‫قطع‬ ‫تعقیب‬.‫بالکرها‬
‫نوع‬ )‫و‬F( ‫ناکام‬ ‫یا‬Failure:)‫غیر‬ ‫ناکامی‬ ‫به‬ ‫اشاره‬‫ایان‬ .‫میباشاد‬ ‫تاداوی‬ ‫متوقعاه‬
( ‫دوا‬ ‫اا‬‫ا‬‫ب‬ ‫دوا‬ ‫اداخل‬‫ا‬‫ت‬ ‫ار‬‫ا‬‫اث‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫اته‬‫ا‬‫داش‬ ‫ااط‬‫ا‬‫ارتب‬ ‫دوا‬ ‫دوز‬ ‫اه‬‫ا‬‫ب‬ ً‫ال‬‫او‬‫ا‬‫معم‬ ‫اه‬‫ا‬‫عارض‬Drug-Drug
Interaction‫یاا‬ ،‫حمل‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫ادویه‬ ‫ناکافی‬ ‫دوز‬ ،‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ .‫میاید‬ ‫بوجود‬ )‫تطبیاق‬
‫تحریک‬ ‫ادویه‬ ‫با‬ ‫ضمیموی‬‫کننده‬.‫ها‬ ‫انزایم‬

14. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
8
‫هلوپاتی‬(Allopathy)
‫ممکن‬ ‫که‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬ ‫کیمیاوی‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ً‫ا‬‫اکثر‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫بوده‬ ‫سنتی‬ ‫غیر‬ ‫غربی‬ ‫علمی‬ ‫تداوی‬
‫ماده‬‫م‬‫ؤ‬.‫میگردد‬ ‫توصیه‬ ‫مرض‬ ‫ضد‬ ‫بر‬ ً‫ا‬‫اکثر‬ ،‫گردد‬ ‫استخراج‬ ‫طبیعی‬ ‫منابع‬ ‫یا‬ ‫گیاهان‬ ‫از‬ ‫ثره‬
‫هومیوپ‬‫ا‬‫تی‬Homeopathy‫م‬ ‫نیز‬.‫گردد‬ ‫شاهده‬
( ‫ارتباط‬Association)
‫دا‬ ‫زمان‬ ‫به‬ ‫ارتباط‬ ‫که‬ ‫واقعه‬‫رد‬،.‫باشد‬ ‫معلول‬ ‫و‬ ‫عامل‬ ‫بین‬ ‫ارتباط‬ ‫این‬ ‫نیست‬ ‫ضرور‬ ‫اما‬
( ‫نسبتی‬ ‫خطر‬Attributable risk)
.‫میباشد‬ )‫ذاتی‬ ‫(خطر‬ ‫معروض‬ ‫غیر‬ ‫افراد‬ ‫و‬ )‫مطلق‬ ‫(خطر‬ ‫معروض‬ ‫افراد‬ ‫بین‬ ‫خطر‬ ‫تفاوت‬
‫نس‬ ‫خطر‬ .‫میباشد‬ ‫اضافی‬ ‫خطر‬ ‫به‬ ‫مرتبط‬ ‫همچنان‬‫خطر‬ ‫تکرر‬ ‫بین‬ ‫مطلق‬ ‫مقایسه‬ ‫یک‬ ‫نتیجه‬ ‫بتی‬
‫وقوع‬ ‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ .‫میباشد‬ ‫آن‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫قابل‬ ‫نتایج‬ ‫و‬‫رویداد‬ ‫یک‬.
( ‫مفاد‬Benefit)
.‫میباشد‬ ‫جمعیت‬ ‫یک‬ ‫یا‬ ‫فرد‬ ‫یک‬ ‫برای‬ ‫منفعت‬ ‫تخمین‬ ‫از‬ ‫عبارت‬
.‫گردد‬ ‫مشاهده‬ ‫موثریت/خطر‬ ‫همچنان‬
‫مفاد‬ ‫تحلیل‬-( ‫خطر‬ ‫احتمال‬Benefit – Risk Analysis)
‫ع‬‫مق‬ ‫از‬ ‫بارت‬‫مطلوب‬ ‫نتایج‬ ‫بررسی‬ ‫یا‬ ‫ایسه‬)‫(مفید‬‫مشخر‬ ‫عمل‬ ‫یک‬ ‫مجموعه‬ ‫اجرای‬ ‫مطلوب‬ ‫غیر‬ ‫و‬
‫شکل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫دیگر‬ ‫مورد‬ ‫دو‬ ،‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫معمول‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫هم‬ ‫هنوز‬ ‫عبارت‬ ‫این‬ ‫حالیکه‬ ‫(در‬ .‫میباشد‬
‫ض‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫مفاد‬ ‫از‬ ‫عبارت‬ ‫میگردند‬ ‫جایگزین‬ ‫آن‬ ‫بر‬ ‫تر‬ ‫منطقی‬‫احت‬ ‫مقابل‬‫در‬ ‫موثریت‬ ‫و‬‫رر‬‫خطر‬ ‫مال‬.)‫میباشند‬

15. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
9
‫م‬ ‫عوامل‬‫ؤ‬‫خطر‬ ‫احتمال‬ ‫بر‬ ‫مفاد‬ ‫ارزیابی‬ ‫بر‬ ‫ثر‬
1.‫سهم‬:‫مشتریان‬ ‫و‬ ‫داران‬،‫اخالقیات‬ ‫های‬ ‫کمیته‬ ،‫دوایی‬ ‫های‬ ‫شرکت‬ ،‫دوکتوران‬ ،‫مریضان‬
‫گرو‬ ،‫بیمه‬ ‫های‬ ‫شرکت‬ ،‫عامه‬ ‫صحت‬ ‫مراجع‬ ‫سایر‬ ،‫تنظیمی‬ ‫ادارات‬‫و‬ ‫مشتریان‬ ‫های‬ ‫ه‬
‫دید‬ ‫ممکن‬ ‫سایرین‬‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ .‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫گاه‬‫عین‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫مریض‬ ‫دو‬ ،
‫س‬( ‫اند‬ ‫مواجه‬ ‫خطر‬ ‫و‬ ‫مفاد‬ ‫ویه‬‫نمودن‬ ‫قبول‬ ‫قدمه‬ ‫یا‬ ‫درک‬ ‫با‬ )‫دارند‬ ‫آگاهی‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫و‬
.‫نماید‬ ‫انتخاب‬ ‫را‬ ‫متفاوت‬ ‫های‬ ‫گزینه‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫میتواند‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫مختلف‬ ‫خطر‬ ‫احتمال‬
2.‫مصئونیت‬ ‫مشکل‬ ‫یک‬ ‫زمانیکه‬ :‫مشکل‬ ‫ماهیت‬‫ضرورت‬ ،‫بیاید‬ ‫بوجود‬ ‫بالقوه‬ ‫جدید‬‫به‬
‫ج‬ ‫عاجل‬ ‫اقدام‬‫در‬ ‫عام‬ ‫مردم‬ ‫حمایه‬ ‫هت‬‫جمع‬ ‫و‬ ،‫یکطرف‬ ‫از‬ ‫ممکنه‬ ‫شدید‬ ‫اضرار‬ ‫مقابل‬
‫ارا‬ ‫و‬ ‫نمودن‬‫ئ‬‫و‬ ‫تحلیل‬ ‫برای‬ ‫اصلی‬ ‫واقعیت‬ ‫دریافت‬ ‫و‬ ‫اطمینان‬ ‫غرض‬ ‫که‬ ‫بیشتر‬ ‫ارقام‬ ‫ه‬
.‫گردد‬ ‫میزان‬ ‫یا‬ ‫مقایسه‬ ‫هم‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬ ،‫است‬ ‫ضرور‬ ‫گیری‬ ‫نتیجه‬
3.‫استطباب‬:‫تداوی‬ ‫تحت‬ ‫افراد‬ ‫و‬ ‫دوا‬
‫حاال‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫ا‬‫و‬‫د‬ ‫یک‬‫کنند‬ ‫تهدید‬ ‫ت‬‫ۀ‬‫خود‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫حاالتیکه‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫حیات‬‫بهبود‬ ‫بخودی‬
‫می‬‫ی‬.‫بود‬‫اهد‬‫و‬‫خ‬‫بیشتر‬‫شک‬‫بدون‬‫اولی‬‫لت‬‫ا‬‫ح‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫خطر‬‫پذیرش‬‫ان‬‫ز‬‫می‬‫گردد؛‬‫توصیه‬،‫ابد‬
‫جم‬ ‫از‬ ‫(قسمتی‬ ‫معین‬ ‫افراد‬ ‫از‬ ‫گروهی‬‫ع‬‫مورد‬ )‫یت‬‫دالیل‬ ‫به‬ ‫ممکن‬ ‫هدف‬‫تفاوت‬
‫نظر‬ ‫از‬ ‫قومی‬ ‫یا‬ ‫نژادی‬ ‫های‬‫فارم‬ ‫و‬ ‫فارمکودینامیک‬‫کوکین‬‫ی‬‫تیک‬‫یا‬‫ت‬‫أ‬‫طبی‬ ‫ثیرات‬-
‫دوا‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫فرهنگی‬‫متفاوت‬ ‫پاسخ‬ ‫ها‬.‫باشند‬ ‫داشته‬
4.‫توجه‬ ‫کننده‬ ‫تنظیم‬ ‫ادارات‬ ‫های‬ ‫نیازمندی‬ ‫زمانیکه‬ :‫منابع‬ ‫و‬ ‫ارقام‬ ،‫زمانی‬ ‫های‬ ‫محدودیت‬
‫مفاد‬ ‫جامع‬ ‫و‬ ‫مقایسوی‬ ‫تحلیل‬ ‫یک‬ ‫اینصورت‬ ‫در‬ ،‫نماید‬ ‫ایجاب‬ ‫را‬ ‫خاص‬-‫خطر‬ ‫احتمال‬
‫بی‬ ‫حاالتی‬ ‫در‬ ً‫ا‬‫خصوص‬ ‫این‬ ‫و‬ .‫باشد‬ ‫مشکل‬ ‫ممکن‬‫وق‬ ‫به‬ ‫شتر‬‫کافی‬ ‫ارقام‬ ‫که‬ ‫پیوندد‬ ‫می‬ ‫وع‬
ً‫ال‬‫مث‬‫مقای‬ ‫ادویه‬‫روش‬ ‫یا‬ ‫سوی‬‫(ب‬ ‫دیگر‬ ‫قبول‬ ‫قابل‬ ‫های‬‫ه‬‫به‬ ‫نتواند‬ )‫جراحی‬ ‫مثال‬ ‫طور‬
‫دسترس‬ ‫در‬ ‫مناسب‬ ‫طور‬ ‫و‬ ‫سرعت‬‫گیرد‬ ‫قرار‬.

16. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
10
5.:‫اقتصادی‬ ‫موضوعات‬
‫دانان‬ ‫اقتصاد‬ ‫بعضی‬"‫اقتصادی‬ ‫مثمریت‬)‫قیمت‬ ‫و‬ ‫مفاد‬ ‫بین‬ ‫(تفاوت‬"‫نموده‬ ‫پیشنهاد‬ ‫را‬
‫معیار‬ ‫که‬ ‫اند‬‫مصئونیت‬ ‫و‬ ‫صحت‬ ‫ضوابط‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫گیری‬ ‫تصمیم‬ ‫برای‬ ‫اساسی‬‫می‬،‫باشد‬
‫و‬‫بعضی‬‫هم‬‫را‬ ‫خطر‬ ‫بر‬ ‫مفاد‬ ‫و‬ ‫قیمت‬ ‫بر‬ ‫مفاد‬ ‫تحلیل‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫اصول‬
.‫نمیگردد‬ ‫پیشنهاد‬ ‫اقتصادی‬ ‫نتایج‬ ‫خطر‬ ‫بر‬ ‫مفاد‬ ‫ارزیابی‬ ‫در‬ ‫گرچه‬ .‫اند‬ ‫نموده‬ ‫پیشکش‬
‫خطر‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫مفاد‬ ‫تحلیل‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫ثابت‬ ‫صورتیکه‬ ‫در‬‫تفاوت‬ ‫مروج‬ ‫و‬ ‫معمول‬ ‫نوع‬
‫بین‬ ‫را‬ ‫مالحظه‬ ‫قابل‬‫پس‬ ،‫دهد‬ ‫نمی‬ ‫نشان‬ ‫مختلف‬ ‫محصوالت‬‫قیمت‬ ‫یا‬ ‫هزینه‬
‫بین‬ ‫در‬ ‫انتخاب‬ ‫برای‬ ‫اساس‬ ‫یک‬ ‫منحیث‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫ممکن‬‫آ‬‫مریض‬ ‫برای‬ ‫نها‬‫که‬ ‫ان‬
‫ارا‬ ‫جواب‬ ‫مساویانه‬ ‫بصورت‬‫ئ‬.‫شود‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ،‫میدارند‬ ‫ه‬
‫بیولوژیک‬ ‫محصوالت‬
‫دارا‬ ‫که‬ ‫اند‬ ‫طبی‬ ‫محصوالت‬ ‫از‬ ‫عبارت‬‫حیو‬ ،‫انسانی‬ ‫منشاء‬ ‫ی‬‫میباشند‬ ‫میکروبیولوژیکی‬ ‫یا‬ ‫انی‬
(.)‫انسولین‬ ،‫ها‬ ‫واکسین‬ ،‫خون‬ ‫محصوالت‬ ً‫ال‬‫مث‬
‫سببی‬ ‫رابطه‬
( ‫واقعه‬ ‫یا‬ ‫پدیده‬ ‫یک‬ ‫بین‬ ‫ارتباط‬A( ‫دیگر‬ ‫واقعه‬ ‫و‬ )B‫میباشد‬ )،‫جا‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫طوریکه‬Aً‫ال‬‫قب‬‫واقع‬
‫و‬ ‫شده‬‫برای‬ ‫سبب‬B‫برای‬ ‫سبب‬ ‫دوا‬ ‫یک‬ ‫دوایی‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ .‫میباشد‬‫وقوع‬‫عوار‬‫ض‬‫ناخواسته‬.‫میباشد‬
:‫آن‬ ‫مترادف‬‫معلول‬ ‫و‬ ‫علل‬ ‫بین‬ ‫رابطه‬‫است‬.

17. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
11
‫سببیت‬ ‫ارزیابی‬
‫سبب‬ ‫دوا‬ ‫یک‬ ‫اینکه‬ ‫احتمال‬ ‫ارزیابی‬‫عارضه‬ ‫برای‬ ‫علت‬ ‫یا‬‫ناخواسته‬.‫میباشد‬ ،‫شده‬ ‫مشاهده‬
‫سببی‬ ‫ارزیابی‬ً‫ال‬‫معمو‬‫می‬ ‫صورت‬ ‫شده‬ ‫ایجاد‬ ‫های‬ ‫الگوریتم‬ ‫اساس‬ ‫بر‬.‫گیرد‬
‫سازمان‬ ‫سببی‬ ‫تصنیف‬‫صحت‬ ‫جهانی‬‫نظ‬ ‫مرکز‬ ‫و‬‫اپساال‬ ‫دوایی‬ ‫ارت‬-‫سویدن‬(UMC)
‫برای‬ ‫معیارات‬‫سببیت‬ ‫مفاهیم‬ ‫ارزیابی‬
1.‫یا‬ ‫معین‬ ‫واقعه‬‫تا‬‫ئ‬‫ید‬‫شده‬
a.‫غیر‬ ‫شمول‬ ‫به‬ ‫کلینیکی‬ ‫واقعه‬ ‫یک‬،‫البراتواری‬ ‫معاینات‬ ‫بودن‬ ‫نارمل‬‫ر‬ ‫در‬ ‫که‬‫به‬ ‫ابطه‬
‫دوا‬ ‫سایر‬ ‫یا‬ ‫ضمیموی‬ ‫مریضی‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫افتاده‬ ‫اتفاق‬ ‫دوا‬ ‫یک‬ ‫تجویز‬ ‫زمان‬‫و‬ ‫ها‬‫یا‬
‫شده‬ ‫توضیح‬ ‫کیمیاوی‬ ‫مواد‬.‫نمیتواند‬
b.( ‫دوا‬ ‫قطع‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫پاسخ‬‫قطع‬‫یا‬ ‫چالش‬de-challenge‫باید‬ )‫کلینیکی‬ ‫نظر‬ ‫از‬
‫(ب‬ ‫باشد‬ ‫قبول‬ ‫قابل‬.)‫پتالوژی‬ ‫و‬ ‫فارمکولوژی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫مثال‬ ‫طور‬
c.‫شن‬ ‫و‬ ‫فارمکولوژی‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫باید‬ ‫واقعه‬( ‫باشد‬ ‫قطعی‬ ‫بصورت‬ ‫پدیده‬ ‫اسایی‬‫مانند‬‫اختالل‬
‫شن‬ ‫قابل‬ ‫فارمکولوژیک‬ ‫پدیده‬ ‫یا‬ ‫واقعی‬ ‫و‬ ‫مشخر‬ ‫طبی‬‫سندروم‬ ‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ )‫اخت‬
‫یا‬ ‫خاکستری‬ ‫طفل‬grey baby syndrome.‫کلورامفنیکول‬ ‫و‬
d.‫یا‬ ‫چالش‬ ‫برگشت‬Re-challenge‫باشد‬ ‫بخش‬ ‫قناعت‬ ‫ضرورت‬ ‫صورت‬ ‫در‬.

18. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
12
2.‫احتمالی‬ ‫واقعه‬
a./‫زمان‬ ‫ارتباط‬ ‫به‬ ‫البراتواری‬ ‫معاینات‬ ‫بودن‬ ‫غیرنارمل‬ ‫شمول‬ ‫به‬ ‫کلینیکی‬ ‫واقعه‬ ‫یک‬
‫دوا‬ ‫تطبیق‬ ‫متعاقب‬‫توجیه‬ ‫قابل‬‫باش‬.‫د‬
b.‫دوا‬ ‫سایر‬ ‫یا‬ ‫ضمیموی‬ ‫مریضی‬ ‫با‬‫ها‬‫و‬.‫باشد‬ ‫نداشته‬ ‫وجود‬ ‫ارتباط‬ ‫کیمیاوی‬ ‫مواد‬ ‫یا‬
c.‫کلینیکی‬ ‫مناسب‬ ‫پاسخ‬ ،‫دوا‬ ‫قطع‬ ‫تعقیب‬ ‫به‬‫مشهود‬.‫گردد‬
d.‫در‬ ‫معلومات‬‫سازد‬ ‫مکمل‬ ‫را‬ ‫تعریف‬ ‫این‬ ‫تا‬ ‫نیست‬ ‫ضرور‬ ‫دوباره‬ ‫کشیدن‬ ‫چالش‬ ‫به‬ ‫مورد‬.
3.‫ممکنه‬ ‫واقعه‬
a.‫شمول‬ ‫به‬ ‫کلینیکی‬ ‫واقعه‬ ‫یک‬‫غیر‬‫نارمل‬‫معاینا‬ ‫بودن‬‫البراتواری‬ ‫ت‬‫که‬‫به‬ ‫استدالل‬ ‫با‬
‫دوباره‬ ‫تطبیق‬ ‫متعاقب‬ ‫زمان‬.‫دهد‬ ‫رخ‬ ‫دوا‬
‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫سببیت‬
‫ارتباط‬ ‫تا‬ ،‫دارد‬ ‫نیاز‬ ‫اقل‬ ‫حد‬ ‫واقعات‬ ‫به‬ ‫برادفورد‬ ‫هوستین‬ ‫موارد‬ ‫و‬ ‫هیل‬ ‫برادفورد‬ ‫معیارات‬
:‫است‬ ‫ذیل‬ ‫نکات‬ ‫شامل‬ ‫که‬ ‫نماید‬ ‫ایجاد‬ ‫را‬ ‫ماده‬ ‫یک‬ ‫با‬ ‫سببی‬
1.‫گرفتن‬ ‫قرار‬ ‫معرض‬ ‫در‬ :‫زمانی‬ ‫ارتباط‬،‫همیش‬‫از‬ ‫قبل‬ ‫ه‬‫نتیجه‬‫صورتیکه‬ ‫در‬ .‫میگردد‬ ‫صورت‬
‫عارضه‬ ‫سبب‬ ‫دوا‬ ‫یک‬‫ناخواسته‬‫عارضه‬ ‫این‬ ،‫گردد‬ ‫دوایی‬‫ناخواسته‬‫متعاقب‬ ‫باید‬ ‫دوایی‬
.‫دوا‬ ‫اخذ‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫نه‬ ‫دهد‬ ‫رخ‬ ‫دوا‬ ‫اخذ‬
2.( ‫قویتر‬ ‫ارتباط‬ :‫ارتباط‬ ‫قوت‬‫بواسطه‬ ‫ایجاد‬‫آزمایشات‬‫احتمال‬ ‫بیشتر‬ )‫احصائیوی‬ ‫مناسب‬
‫عارضه‬ ‫ارتباط‬ ‫که‬ ‫دارد‬‫ناخواسته‬‫د‬.‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫دوا‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫وایی‬
3.( ‫دوز‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫پاسخ‬ ‫ارتباط‬‫محت‬‫معرض‬ ‫در‬ ‫صورت‬ ‫در‬ :)‫بیولوژیک‬ ‫ویات‬‫دوز‬ ‫به‬ ‫گرفتن‬ ‫قرار‬
‫که‬ ‫میگردد‬ ‫بیشتر‬ ‫نیز‬ ‫خطر‬ ‫احتمال‬ ‫زیادتر‬‫قوی‬ ‫سببی‬ ‫ارتباط‬ ‫برای‬ ‫شواهد‬ ‫این‬.‫میباشد‬ ‫تر‬
4.‫سازگ‬ ‫های‬ ‫دریافت‬ ‫برای‬ ‫باید‬ ‫باشد‬ ‫موجود‬ ‫سببی‬ ‫ارتباط‬ ‫یک‬ ‫صورتیکه‬ ‫در‬ :‫سازگاری‬‫ار‬
.‫باشد‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫مختلف‬ ‫افراد‬ ‫در‬ ‫مختلف‬ ‫مطالعات‬ ‫آن‬ ‫بودن‬

19. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
13
5.‫بای‬ :‫پذیری‬ ‫توجیه‬‫برقرار‬ ‫جهت‬ ‫تیوریک‬ ‫اساسات‬ ‫بعضی‬ ‫د‬‫عارضه‬ ‫و‬ ‫دوا‬ ‫بین‬ ‫ارتباط‬ ‫نمودن‬‫ناخواسته‬
‫پ‬ ‫های‬ ‫پروسه‬ ‫با‬ ‫همگام‬ ‫باید‬ ‫ارتباط‬ ‫این‬ .‫باشد‬ ‫موجود‬ ‫دوایی‬‫ا‬.‫باشد‬ ‫شده‬ ‫قبول‬ ‫توفزیولوژیک‬
6./‫قیاس‬‫ا‬ ‫تحلیل‬ ‫برای‬ :‫بدیل‬ ‫توضیح‬‫است‬ ‫موجود‬ ‫سببی‬ ‫ارتباط‬ ‫یک‬ ‫ینکه‬‫خیر؟‬ ‫یا‬‫ضرورت‬ ،
‫م‬ ‫بدیل‬ ‫توضیحات‬ ‫تا‬ ‫است‬‫ؤ‬‫نما‬ ‫رد‬ ‫را‬ ‫ثر‬‫ئ‬.‫یم‬
7.‫بودن‬ ‫متکرر‬ :‫تجربوی‬ ‫شواهد‬/‫علمی‬ ‫های‬ ‫شیوه‬ ‫با‬ ‫تکرار‬ ‫قابلیت‬.
8.‫واحد‬ ‫سبب‬ ‫یک‬ ‫اینکه‬ ‫بودن‬ ‫مشخر‬ :‫بودن‬ ‫مشخر‬‫دارای‬‫واحد‬ ‫اثر‬ ‫یک‬،‫میباشد‬‫گرچه‬
‫نمیتواند‬ ‫وجه‬ ‫هیچ‬ ‫به‬ ‫بودن‬ ‫اختصاصی‬ ‫موجودیت‬ ‫عدم‬‫در‬ ‫نماید‬ ‫نفی‬ ‫را‬ ‫سببی‬ ‫ارتباط‬
‫میباشد‬ ‫متعدد‬ ‫مواقع‬ ‫اکثر‬ ‫در‬ ‫سبب‬ ‫حقیقت‬.
9..‫باشد‬ ‫سازگار‬ ‫موجود‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫تیوری‬ ‫با‬ ‫باید‬ ‫ارتباط‬ :‫منطقی‬ ‫ارتباط‬‫این‬ ‫گرچه‬‫موضوع‬
.‫گردد‬ ‫کارانه‬ ‫محافظه‬ ‫رضایت‬ ‫باعث‬ ‫نباید‬
.‫است‬ ‫مودل‬ ‫یا‬ ‫نمونه‬ ‫تغییر‬ ‫مثابه‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫قبول‬ ‫های‬ ‫تیوری‬ ‫در‬ ‫تغییرات‬
‫سیستم‬ABO‫اروپا‬‫ی‬‫ی‬
‫سببی‬ ‫ارزیابی‬ ‫سیستم‬ABO‫قدم‬ ‫یک‬ ‫منحیث‬ ‫اروپا‬ ‫اتحادیه‬ ‫دوایی‬ ‫مراقبت‬ ‫کاری‬ ‫گروه‬ ‫در‬ ‫اروپا‬
‫در‬‫کشور‬ ‫دوایی‬ ‫تنظیم‬ ‫همآهنگی‬ ‫مقابل‬‫اروپ‬ ‫های‬‫سب‬ ‫کتگوری‬ ‫سه‬ .‫گردید‬ ‫پیشنهاد‬ ‫ایی‬‫ب‬:‫اند‬ ‫ذیل‬ ‫قرار‬ ‫ی‬
‫کتگوری‬A‫معنی‬ ‫به‬ ‫سببی‬ ‫ارتباط‬ ‫فرضیه‬ ‫برای‬ ‫کافی‬ ‫اسناد‬ ‫و‬ ‫خوب‬ ‫دالیل‬ ‫شامل‬ ‫گزارشات‬ :
.‫باشد‬ ‫باال‬ ‫بسیار‬ ‫احتمال‬ ‫که‬ ‫نیست‬ ‫ضرور‬ ‫اما‬ ‫زیاد‬ ‫احتمال‬ ‫با‬ ،‫بودن‬ ‫تصور‬ ‫قابل‬ ،‫بودن‬ ‫قبول‬ ‫قابل‬
‫کتگوری‬B‫حاو‬ ‫گزارشات‬ :‫امکان‬ ‫پذیرش‬ ‫برای‬ ‫کافی‬ ‫معلومات‬ ‫ی‬‫با‬ ،‫سببی‬ ‫ارتباط‬ ‫یک‬ ‫پذیری‬
‫نظر‬‫قابل‬ ‫ممکن‬ ‫یا‬ ‫باشد‬ ‫مشخر‬ ‫غیر‬ ‫ارتباط‬ ‫گرچه‬ ،‫زیاد‬ ‫بسیار‬ ‫احتمال‬ ‫عدم‬ ‫و‬ ،‫امکان‬ ‫عدم‬ ‫داشت‬
‫شک‬‫و‬‫دیگر‬ ‫توضیحات‬ ‫امکان‬ ‫یا‬ ‫ناکافی‬ ‫شواهد‬ ،‫ارقام‬ ‫کمبود‬ ‫علت‬ ‫به‬ ،‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ .‫باشد‬ ‫تردید‬.

20. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
14
‫کتگوری‬O‫گز‬ :‫سببی‬ ‫متنوع‬ ‫دالیل‬ ‫بنابر‬ ‫که‬ ‫ارشات‬،‫نمی‬ ‫ارزیابی‬ ‫قابل‬ ‫غیر‬،‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫باشد‬
‫ارقامی‬ ‫یا‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫ارقام‬ ‫سبب‬ ‫به‬.‫دارند‬ ‫قرار‬ ‫تضاد‬ ‫در‬ ‫که‬
‫یا‬ ‫آگهی‬ ‫سند‬Caveat document
‫هماارا‬ ‫رساامی‬ ‫توصاایوی‬ ‫آگهاای‬‫ه‬‫یافتااه‬ ‫انتشااار‬ ‫ارقااام‬ ‫بااا‬‫از‬‫دیتااابی‬‫س‬‫جهااانی‬ICSR
(Individual Case Safety Report)‫جهان‬ ‫سازمان‬‫ی‬‫صاح‬‫ت‬‫شارایط‬ ‫ایان‬ :‫ریازرف‬ ‫و‬
‫میسازد‬ ‫مشخر‬ ،‫آنها‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫ارقام‬ ‫تفسیر‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫تطبیق‬ ‫قابل‬ ‫های‬.
CemFlow
( ‫افزار‬ ‫نرم‬‫دوای‬ ‫نظارت‬ ‫مرکز‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫است‬ )‫ویر‬ ‫سافت‬‫بارای‬ ‫و‬ ‫یافتاه‬ ‫انکشااف‬ ‫اپسااال‬ ‫ی‬
.‫میرود‬ ‫کار‬ ‫به‬ ‫گروهی‬ ‫واقعات‬ ‫نظارت‬ ‫در‬ ‫ارقام‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫آوری‬ ‫جمع‬
‫نیز‬ ‫گروهی‬ ‫واقعات‬ ‫نظارت‬.‫گردد‬ ‫مشاهده‬
‫کلینیکی‬ ‫آزمایش‬(Clinical Trial)
‫عبارت‬( ‫انسان‬ ‫روی‬ ‫دوایی‬ ‫محصوالت‬ ‫سیستمیک‬ ‫مطالعه‬ ‫از‬‫باه‬‫ساایر‬ ‫و‬ ‫مریضاان‬ ‫شامول‬
‫د‬‫ا‬‫و‬‫می‬ )‫طلبان‬‫کشف‬ ‫غرض‬ ‫که‬ ‫باشد‬‫ت‬ ‫تائید‬ ‫یا‬‫أ‬‫عارضه‬ ‫نوع‬ ‫هر‬ ‫شناسایی‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ثیرات‬‫ناخواساته‬‫در‬
‫مح‬ ‫مقابل‬‫یاا‬ ‫و‬ ،‫تحقیق‬ ‫تحت‬ ‫محصوالت‬ ‫یا‬ ‫صول‬‫و‬ ‫اساتقالب‬ ،‫توزیاع‬ ،‫جاذب‬ ‫مطالعاه‬‫اطاراح‬
.‫باشد‬ ‫می‬ ‫آنها‬ ‫مؤثریت‬ ‫و‬ ‫مصئونیت‬ ‫میزان‬ ‫تعیین‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫دوایی‬ ‫محصوالت‬

21. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
15
‫نظارت‬‫بر‬‫گروهی‬ ‫واقعات‬(Cohort Event Monitoring)
‫نظارت‬‫بر‬‫و‬( ‫گروهی‬ ‫اقعات‬CEM‫مطالعه‬ ‫از‬ ‫عبارت‬ )‫مشاهد‬‫وی‬‫آینده‬‫گ‬‫را‬‫واقعات‬ ‫از‬‫ی‬‫ست‬
‫جریان‬ ‫در‬ ‫که‬‫دوا‬ ‫استفاده‬،‫دوایی‬ ‫محصوالت‬ ‫دقیق‬ ‫پیگیری‬ ‫مرحله‬ ‫در‬.‫میدهد‬ ‫رخ‬ ‫شده‬ ‫انتخاب‬
‫تداوی‬ ‫شروع‬ ‫از‬ ‫مریضان‬‫می‬ ‫نظارت‬ ‫تحت‬ ‫معین‬ ‫زمان‬ ‫الی‬.‫باشند‬
‫نیز‬ ‫تجویزشده‬ ‫واقعات‬ ‫بر‬ ‫نظارت‬.‫گردد‬ ‫مشاهده‬
( ‫رعایت‬Compliance)
‫از‬ ‫عبارت‬‫صادقان‬ ‫رعایت‬‫ۀ‬‫تجویز‬ ‫هدایات‬‫مریض‬ ‫توسط‬ ‫کننده‬‫میباشد‬.
( ‫کنترول‬ ‫گروه‬Control group)
،‫دوایی‬ ‫آزمایشات‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مقایسوی‬ ‫گروه‬‫دوای‬‫ک‬ ‫نمی‬ ‫اخذ‬ ‫را‬ ‫مطالعه‬ ‫تحت‬.‫ند‬
( ‫مهم‬ ‫اصطالحات‬Critical terms)
‫در‬ ‫اصطالحات‬ ‫از‬ ‫بعضی‬‫عوارض‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬‫ناخواسته‬‫سازمان‬‫صحت‬ ‫جهانی‬
(WHO Adverse Reactions Terminology‫ویا‬WHO-ART)‫منحیث‬
‫این‬ .‫اند‬ ‫شده‬ ‫مشخر‬ ‫مهم‬ ‫اصطالحات‬‫اصطالحات‬‫وانمود‬ ‫را‬ ‫جدی‬ ‫حالت‬ ‫خود‬ ‫یا‬‫ساخته‬‫به‬ ‫ویا‬
‫می‬ ‫ارتباط‬ ‫جدی‬ ‫حالت‬‫آن‬ ‫احتمالی‬ ‫ارتباط‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫زیرا‬ .‫نماید‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫خاص‬ ‫توجه‬ ‫ایجاب‬ ‫که‬ ،‫گیرند‬
‫اقداما‬ ‫به‬ ‫مرض‬ ‫جدی‬ ‫خطر‬ ‫با‬.‫باشد‬ ‫می‬ ‫ضرورت‬ ‫دیگر‬ ‫اصطالحات‬ ‫گزارشات‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫تر‬ ‫قاطع‬ ‫ت‬
"‫شدید‬ ‫ناخواسته‬ ‫عارضه‬ ‫یا‬ ‫رویداد‬‫نیز‬.‫گردد‬ ‫مشاهده‬"

22. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
16
‫ارقام‬ ‫استخراج‬(Data mining)
‫عمومی‬ ‫اصطالح‬‫که‬ ‫است‬‫ارقام‬ ‫دسته‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫سودمند‬ ‫بالقوه‬ ‫های‬ ‫نمونه‬ ‫کمپیوتری‬ ‫استخراج‬ ‫برای‬
‫اسا‬ ‫به‬ ً‫ا‬‫اغلب‬ ‫که‬ ‫میرود‬ ‫بکار‬ ‫بزرگ‬ ‫بسیار‬‫اصطالح‬ ‫یک‬ .‫میگیرد‬ ‫صورت‬ ‫احصائیوی‬ ‫محاسبات‬ ‫س‬‫مرتبط‬
‫مهم‬‫از‬ ‫عبارت‬ ‫مفهوم‬ ‫عین‬ ‫با‬Pattern discovery‫یا‬،‫دوایی‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ .‫میباشد‬ ‫نمونه‬ ‫کشف‬
‫ارقام‬ ‫استخراج‬ ‫کاربرد‬ ‫ترین‬ ‫معمول‬Dispropotionality analysis‫یا‬‫متجانسیت‬ ‫غیر‬ ‫تحلیل‬
‫معلوم‬ ‫عناصر‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ ،‫میشود‬ ‫یاد‬‫یا‬ ‫اتی‬Information component (IC).
.‫گردد‬ ‫مشاهده‬ ‫نیز‬ ‫اومیگا‬ ‫و‬ ‫معلومات‬ ‫عناصر‬ ،‫متجانس‬ ‫غیر‬ ‫تحلیل‬
( ‫چالش‬ ‫قطع‬De-challenge)
،‫مریض‬ ‫نزد‬ ‫دوا‬ ‫قطع‬،‫تداوم‬ ‫صورت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫که‬‫کاهش‬‫شدن‬ ‫ناپدید‬ ‫یا‬‫عوارض‬
‫ناخواسته‬.‫برسد‬ ‫مشاهده‬ ‫به‬
‫تحلیل‬( ‫نامتجانسیت‬Disproportionality analysis)
‫دیتابی‬ ‫مرور‬ ‫از‬ ‫عبارت‬‫س‬‫مصئونیت‬ ‫فردی‬ ‫واقعات‬ ‫گزارشات‬(ICSRs)‫گزارش‬ ‫ای‬‫ر‬‫ب‬‫میزان‬ ‫که‬ ‫دهی‬
‫دوا‬ ‫دوگانه‬ ‫برای‬ .‫است‬ ‫بلندتر‬ ‫توقع‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫موارد‬-‫ع‬‫ارضه‬( ‫دوایی‬ ‫ناخواسته‬Drug-ADR‫گیری‬ ‫اندازه‬ ،)
‫معمول‬‫عبارت‬ ‫نامتجانسیت‬‫اند‬‫گزارش‬ ‫نسبت‬ ‫از‬‫متجانس‬ ‫دهی‬(Proportional Reporting
Ratio)‫ها‬ ‫مغایرت‬ ‫گزارشدهی‬ ‫نسبت‬(Reporting Odds Ratio)‫معلومات‬ ‫اجزای‬ ،
(InformationComponent)‫و‬‫اوسط‬‫هندسی‬‫تجربوی‬‫بیس‬(Empirical Bayes
Geometrical Mean)‫ا‬‫و‬‫د‬ ‫های‬ ‫گانه‬ ‫سه‬ ‫برای‬ ‫همچنان‬ .‫میباشند‬-‫دوا‬-‫دوایی‬ ‫ناخواسته‬ ‫عارضه‬
(Drug-Drug-ADR)‫نیز‬‫های‬ ‫گیری‬‫اندازه‬‫اومیگا‬ ‫مانند‬ ‫نامتجانسیت‬(Ω).‫دارد‬‫وجود‬
‫اومیگا‬ ‫معلومات‬ ‫اجزای‬(Ω)‫نمائید‬ ‫مشاهده‬ ‫نیز‬ ‫را‬.

23. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
17
( ‫دوایی‬ ‫متقابل‬ ‫عمل‬Drug Interaction)
‫یا‬ ‫یکی‬ ‫نتیجه‬ ‫منحیث‬ ،‫دیگر‬ ‫دوای‬ ‫توسط‬ ‫دوا‬ ‫یک‬ ‫تأثیر‬ ‫تغییر‬ ‫از‬ ‫عبارت‬ ‫دوایی‬ ‫متقابل‬ ‫عمل‬
‫از‬ ‫یکای‬ ‫از‬ ‫بیشاتر‬‫سا‬‫ا‬‫(الاف‬ ‫مختلاف‬ ‫میکاانیزم‬ ‫ناوع‬ ‫ه‬.‫فارمسای‬‫ب‬ ‫وتیکی‬.‫فارمکودینا‬‫ا‬‫امیکی‬
‫ج‬.‫ت‬ ‫بدون‬ ،‫مفید‬ ‫میتواند‬ ‫دوایی‬ ‫متقابل‬ ‫عمل‬ .‫میباشد‬ )‫فارمکوکنیتیکی‬‫أ‬.‫باشد‬ ‫مضر‬ ‫یا‬ ‫ثیر‬
‫یاک‬ ‫از‬ ‫بایش‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫استفاده‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫زیرا‬ ‫است‬ ‫اهمیت‬ ‫دارای‬ ‫دوایی‬ ‫متقابل‬ ‫عمل‬
‫مفی‬ ‫مریض‬ ‫برای‬ ‫وقت‬ ‫عین‬ ‫در‬ ‫دوا‬‫غیر‬ ‫ناخواسته‬ ‫متقابل‬ ‫عمل‬ ،‫باشد‬ ‫د‬‫معمول‬‫ممکان‬ ‫و‬ ‫نیسات‬
.‫اند‬ ‫جلوگیری‬ ‫قابل‬ ‫آنها‬ ‫اغلب‬ ‫حال‬ ‫عین‬ ‫در‬ ،‫باشد‬ ‫آفرین‬ ‫فاجعه‬
‫بطور‬‫متقابل‬ ‫عمل‬ ‫مثال‬‫روسو‬ ‫و‬ ‫لوپینااویر‬ ‫بین‬ ‫مترقبه‬ ‫غیر‬( ‫واساتاتین‬lopinavir and
rosuvastatin‫روسو‬ ‫سویه‬ ‫که‬ )‫پال‬ ‫در‬ ‫واستاتین‬‫تا‬ ‫را‬ ‫زما‬4.7‫خطارات‬ ‫باا‬ ‫بارده‬ ‫بلندتر‬ ‫مرتبه‬
‫استاتین‬ ‫از‬ ‫ناشی‬‫بوده‬ ‫همراه‬‫د‬ ‫به‬ ‫منتج‬ ‫و‬‫رد‬‫عضالتی‬ ‫های‬(myopathies‫تقلیال‬ ‫با‬ ‫مترافق‬ )
‫میگردد‬ ‫شحمیات‬،‫ت‬ ‫ستاتین‬ ‫زیرا‬‫أ‬.‫میکند‬ ‫وارد‬ ‫کبد‬ ‫باالی‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫ثیرات‬
‫تر‬ ‫تشکل‬ ‫اثر‬ ‫از‬ ً‫ا‬‫اکثر‬ ‫میوکارد‬ ‫احتشای‬‫و‬‫رپچرشاده‬ ‫هاای‬ ‫پاالک‬ ‫بااالی‬ ‫سافید‬ ‫هاای‬ ‫مبوز‬
‫تر‬ ‫این‬ .‫میگردد‬ ‫اکلیلی‬ ‫شرائین‬ ‫در‬ ‫اتیروماتوز‬‫و‬‫و‬ ‫فبرین‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫مبوز‬‫صفحیا‬ ‫شدن‬ ‫جمع‬‫دموی‬ ‫ت‬
‫میده‬ ‫نشان‬ ‫مطالعات‬ ‫و‬ ‫آمده‬ ‫بوجود‬‫ادویا‬ ‫از‬ ‫(ناوعی‬ ‫ساترپتوکیناز‬ ‫توصایه‬ ‫که‬ ‫د‬‫کنناده‬ ‫تجزیاه‬ ‫ه‬
( ‫آسپرین‬ ‫و‬ )‫فبرین‬‫باع‬ ‫که‬‫ث‬‫مناتج‬ ‫که‬ ‫میتوانند‬ ‫کدام‬ ‫هر‬ )‫میگردد‬ ‫دمویه‬ ‫صفحیات‬ ‫فعالیت‬ ‫نهی‬
‫دو‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫صورتیکه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫گردد‬ ‫میوکارد‬ ‫احتشای‬ ‫به‬ ‫مصاب‬ ‫مریض‬ ‫برای‬ ‫خوبی‬ ‫نتایج‬ ‫به‬‫یعنای‬ ‫ا‬
‫گردناد‬ ‫تجاویز‬ ‫مریض‬ ‫به‬ ‫ترکیبی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫استرپتوکیناز‬ ‫و‬ ‫آسپرین‬،‫تا‬ ‫دارای‬‫أ‬‫افزایشای‬ ‫ثیرات‬
.‫است‬ ‫مشاهده‬ ‫قابل‬ ‫عمل‬ ‫در‬ ‫متقابل‬ ‫عمل‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫مختلف‬ ‫های‬ ‫مثال‬ .‫میباشند‬

24. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
18
‫م‬‫ؤ‬/‫ثریت‬( ‫خطر‬Effectiveness/Risk)
‫م‬ ‫میزان‬ ‫بین‬ ‫تعادل‬‫ؤ‬‫مقداری‬ ‫ارزیابی‬ ،‫آن‬ ‫اضرار‬ ‫خطر‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫دوا‬ ‫یک‬ ‫ثریت‬‫استفاده‬ ‫مزیت‬
‫ها‬ ‫تداوی‬ ‫بین‬ ‫مقایسوی‬ ‫معلومات‬ .‫میباشد‬ ‫کلینیک‬ ‫در‬ ‫دوا‬ ‫آن‬ ‫عملی‬‫این‬ .‫است‬ ‫مفید‬ ‫خیلی‬
‫م‬ ‫از‬ ‫معلومات‬‫ؤ‬‫شده‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫اضرار‬ ‫و‬ ‫ثریت‬‫محدود‬ ‫که‬ ‫بازار‬ ‫به‬ ‫دوا‬ ‫عرضه‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫معلومات‬ ‫در‬
‫مطال‬ ‫تحت‬ ‫افراد‬ ‫تعداد‬ ‫یک‬ ‫به‬ ‫منحصر‬ ‫و‬‫مفید‬ ،‫میباشد‬ ‫انتخابی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫عه‬.‫است‬ ‫تر‬
( ‫اثر‬Efficacy)
،‫میگردد‬ ‫مشخر‬ ‫علمی‬ ‫های‬ ‫شیوه‬ ‫بواسطه‬ ‫که‬ ‫متوقعه‬ ‫تاثیرات‬ ‫تولید‬ ‫برای‬ ‫دوا‬ ‫یک‬ ‫توانایی‬
.)‫ضرر‬ ‫(مخالف‬ ‫دوا‬ ‫کلینیکی‬ ‫استفاده‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫تحقیقات‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬
‫نسبی‬ ‫خطر‬ ،‫ذاتی‬ ‫خطر‬ ،‫مطلق‬ ‫خطر‬.‫گردند‬ ‫مشاهده‬ ‫نیز‬ ‫مرتبط‬ ‫خطر‬ ‫و‬
‫اپیدیم‬‫ی‬( ‫ولوژی‬Epidemiology)
‫علم‬ ‫از‬ ‫عبارت‬‫عوامل‬ ‫مطالعه‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫یست‬‫و‬ ‫تکرر‬ ‫بر‬ ‫اثرگذار‬ ‫و‬ ‫کننده‬ ‫معین‬،‫مرض‬ ‫توزیع‬
‫جر‬‫و‬‫معی‬ ‫جمعیت‬ ‫نزد‬ ‫آن‬ ‫اسباب‬ ‫و‬ ‫صحت‬ ‫به‬ ‫مرتبط‬ ‫واقعات‬ ‫سایر‬ ‫و‬ ‫حات‬‫مقصد‬ ‫به‬ ،‫انسانها‬ ‫ن‬
‫پروگرا‬ ‫ایجاد‬.‫دارد‬ ‫سروکار‬ ‫آن‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫انکشاف‬ ‫کنترول‬ ‫و‬ ‫وقایه‬ ‫های‬ ‫م‬
‫اپیدیم‬‫ی‬‫فارمکو‬ ‫یا‬ ‫دوایی‬ ‫ولوژی‬‫اپیدیم‬‫ی‬‫نیز‬ ‫را‬ ‫ولوژی‬‫مش‬.‫نمائید‬ ‫اهده‬
( ‫اساسی‬ ‫ادویه‬Essential medicines)
‫که‬ ‫دواهایست‬ ‫همان‬ ‫از‬ ‫عبارت‬ ‫اساسی‬ ‫ادویه‬‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫های‬ ‫اولویت‬ ‫رضایت‬ ‫موجب‬
‫این‬ .‫گردد‬ ‫افراد‬ ‫صحی‬‫دوا‬‫ها‬‫ب‬‫ر‬‫و‬ ‫مثمریت‬ ‫بر‬ ‫شواهد‬ ،‫عامه‬ ‫صحت‬ ‫با‬ ‫آنها‬ ‫ارتباط‬ ‫اساس‬
‫مصئونیت‬‫آنها‬ ‫قیمت‬ ‫مقایسوی‬ ‫بودن‬ ‫مناسب‬ ‫و‬.‫میشوند‬ ‫انتخاب‬

25. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
19
‫مراقب‬( ‫ایودرا‬ ‫ت‬Eudra Vigilance)
‫پروس‬ ‫شبکه‬ ‫از‬ ‫عبارت‬‫ارقام‬ ‫س‬‫شعبه‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫اروپا‬ ‫اتحادیه‬ ‫مدیریتی‬ ‫سیستم‬ ‫و‬
( ‫اروپایی‬ ‫دوایی‬European Medicines Agency (EMA)‫تبادل‬ ‫حمایه‬ ‫غرض‬ )
‫علمی‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫مدیریت‬ ،‫الکترونیک‬‫مصئونیت‬ ‫واقعات‬ ‫انفرادی‬ ‫گزارشات‬‫تمام‬ ‫به‬ ‫رابطه‬ ‫در‬
‫دوا‬ ‫محصوالت‬‫ی‬‫ی‬‫اروپا‬ ‫اقتصادی‬ ‫ساحه‬ ‫در‬ ‫مجوز‬ ‫دارای‬(European Economic
Area (EEA)‫همچنان‬ .‫است‬ ‫گردیده‬ ‫ایجاد‬ )EudraVigilance‫تأسیس‬‫تحلیل‬ ‫ات‬
.‫میکند‬ ‫حمایت‬ ‫را‬ ‫ارقام‬
( ‫سواغ‬Excipients)
‫شامل‬ ‫مواد‬ ‫تمام‬‫فورمول‬ ‫یک‬ ‫در‬‫ی‬‫د‬ ‫شن‬‫به‬ )‫تابلیت‬ ‫یک‬ ‫مثال‬ ‫طور‬ ‫(به‬ ‫وایی‬‫یا‬ ‫ماده‬ ‫استثنای‬
‫آ‬ ‫فعال‬ ‫مواد‬.‫ن‬
.‫تداوی‬ ‫در‬ ‫فعال‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫غیر‬ ‫به‬ ،‫باشد‬ ‫دوایی‬ ‫فورمولیشن‬ ‫در‬ ‫شامل‬ ‫ماده‬ ‫هر‬ ‫که‬ ‫میتواند‬ ‫سواغ‬ ‫یک‬
‫مینمای‬ ‫کمک‬ ‫فورمولیشن‬ ‫یک‬ ‫ساخت‬ ‫در‬ ،‫میسازند‬ ‫را‬ ‫بالک‬ ‫ها‬ ‫سواغ‬‫ن‬‫کاهش‬ ‫با‬ ،‫مثال‬ ‫طور‬ ‫(به‬ ‫د‬
‫چسپند‬‫را‬ ‫محافظوی‬ ‫پوش‬ ‫یک‬ ،‫مینماید‬ ‫کنترول‬ ‫را‬ ‫تابلیت‬ ‫یک‬ ‫شدن‬ ‫متالشی‬ ‫درجه‬ ،)‫پودر‬ ‫گی‬
‫م‬ ‫فراهم‬‫فعال‬ ‫مواد‬ ‫شدن‬ ‫تخریب‬ ‫مانع‬ ،‫یسازد‬‫هنگا‬‫را‬ ‫دوا‬ ‫طعم‬ ،‫میگردد‬ ‫سازی‬ ‫ذخیره‬ ‫م‬‫مخفی‬
‫به‬ ،‫میسازد‬‫دوا‬‫شدن‬ ‫آزاد‬ ‫میزان‬ ‫و‬ ‫میدهد‬ ‫رنگ‬‫دوا‬‫سبب‬ ‫که‬ ‫میتوانند‬ ‫اینها‬ .‫مینماید‬ ‫کنترول‬ ‫را‬
‫واقعات‬‫ناخواسته‬.‫گردند‬
( ‫فورمولیر‬Formulary)
‫فهرست‬ ‫از‬ ‫عبارت‬‫دواها‬‫تو‬‫أ‬‫موجود‬ ‫دوایی‬ ‫اشکال‬ ،‫آنها‬ ‫تطبیق‬ ‫های‬ ‫شیوه‬ ،‫استفاده‬ ‫موارد‬ ‫با‬ ‫م‬،
‫دوا‬ ‫نمودن‬ ‫آماده‬ ‫های‬ ‫شیوه‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫فورمول‬ ‫اوقات‬ ‫گاهی‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫غیره‬ ‫و‬ ‫جانبی‬ ‫عوارض‬‫را‬‫نیز‬‫در‬‫بر‬.‫دارد‬

26. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
20
‫ناخواسته‬ ‫عوارض‬ ‫تکرر‬( ‫دوایی‬Frequency of ADRs)
‫ب‬‫عوارض‬ ‫تکرر‬ ‫نمودن‬ ‫تخمین‬ ‫رای‬‫ناخواسته‬‫پیشنهاد‬ ‫ذیل‬ ‫معیاری‬ ‫های‬ ‫کتگوری‬ ‫دوایی‬
:‫است‬ ‫گردیده‬
-*‫معمول‬ ‫بسیار‬:‫بیشتر‬‫از‬10‫فیصد‬.
-( ‫معمول‬)‫متکرر‬:‫از‬ ‫بیشتر‬1‫از‬ ‫کمتر‬ ‫و‬ ‫فیصد‬10‫فیصد‬.
-‫غیر‬‫(غیر‬ ‫معمول‬)‫متکرر‬:‫از‬ ‫بیشتر‬0.1‫از‬ ‫کمتر‬ ‫و‬ ‫فیصد‬1‫فیصد‬.
-‫نادر‬:‫از‬ ‫بیشتر‬0.01‫کمتر‬ ‫و‬ ‫فیصد‬‫از‬0.1‫فیصد‬
-‫نادر‬ ‫بسیار‬:‫از‬ ‫کمتر‬0.01‫فیصد‬.
‫کتگوری‬ *‫های‬‫اختیاری‬
)‫متعدد‬ ‫منابع‬ ‫با‬ ‫(محصول‬ ‫جنریک‬
‫اصطالح‬"‫مح‬‫جنریک‬ ‫صول‬"‫ساحات‬ ‫در‬‫مختلف‬‫حقوقی‬‫مع‬‫ا‬‫نی‬‫محصول‬ .‫دارد‬ ‫را‬ ‫متفاوت‬
‫ممکن‬ ‫جنریک‬‫نام‬ ‫با‬ ‫یا‬ ‫است‬‫غیر‬‫اختصاصی‬)‫(اختصاصی‬ ‫تجاری‬ ‫نام‬ ‫یک‬ ‫تحت‬ ‫یا‬ ‫شده‬ ‫تصویب‬
‫ع‬ ‫بازار‬ ‫به‬ ‫جدید‬‫شده‬ ‫رضه‬‫قاب‬ .‫باشد‬‫لیت‬‫تعویض‬‫آنها‬‫جدید‬ ‫محصوالت‬ ‫در‬‫مورد‬‫بیشتر‬ ‫تمایل‬
‫قرار‬‫انقضا‬ ‫تاریخ‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫کننده‬ ‫تولید‬ ‫های‬ ‫شرکت‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫مجوز‬ ‫بدون‬ ‫آنها‬ ‫اکثریت‬ ‫که‬ ‫داشته‬
‫یا‬ ‫و‬ ‫آشکار‬‫با‬.‫میشود‬ ‫عرضه‬ ‫بازار‬ ‫به‬ ‫حقوقی‬ ‫انحصار‬
( ‫ضرر‬Harm)
‫طب‬‫ی‬‫و‬ ‫عت‬‫خسار‬ ‫میزان‬‫ا‬‫توسط‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫واقعی‬ ‫ت‬‫خطر‬ ‫با‬ ‫باید‬ .‫شود‬ ‫ایجاد‬ ‫دوا‬ ‫یک‬
‫گرفته‬ ‫اشتباه‬‫ن‬‫شود‬.

27. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
21
( ‫گیاهی‬ ‫ادویه‬Herbal medicine)
‫محصوالت‬ ‫و‬ ‫گیاهی‬ ‫محصوالت‬ ،‫گیاهی‬ ‫مواد‬ ،‫گیاهان‬ ‫شامل‬‫نهایی‬‫دوا‬‫ئ‬‫گیاهی‬ ‫ی‬‫میباشد‬.
‫هومیوپاتی‬(Homeopathy)
‫یا‬ ‫هومیوپاتی‬‫معالجه‬‫توسط‬ ‫امراض‬‫مشابه‬ ‫اعراض‬ ‫دارای‬ ‫دوای‬‫بوده‬ ‫تداوی‬ ‫سیستم‬ ‫یک‬
‫ب‬ ‫که‬‫اصول‬ ‫ا‬،‫همانند‬‫میکند‬ ‫کار‬ ،‫میکند‬ ‫تداوی‬ ‫را‬ ‫همانند‬.‫یک‬‫مرض‬‫تواند‬ ‫می‬ ‫که‬ ‫دوا‬ ‫یک‬ ‫با‬
‫اعراض‬‫مشابه‬‫را‬ ‫مرض‬ ‫همان‬‫سالم‬ ‫فرد‬ ‫یک‬ ‫در‬‫ایجاد‬‫کند‬،‫شود‬ ‫می‬ ‫تداوی‬.‫به‬ ‫فعال‬ ‫مواد‬
‫غلظت‬‫بسیار‬‫پائین‬‫میشود‬ ‫داده‬ ‫قرار‬‫تا‬‫مسمومیت‬ ‫از‬‫دوایی‬‫جلوگیری‬‫گردد‬‫هومیوپاتی‬ ‫دواهای‬ .
‫واقع‬ ‫در‬100٪‫مصئو‬‫ن‬‫ا‬.‫ند‬
‫همچنان‬‫هلوپاتی‬(Allopathy.‫گردد‬ ‫مشاهده‬ )
( ‫شدید‬ ‫حساسیت‬Hypersensitivity)
:‫است‬ ‫شده‬ ‫تعریف‬ ‫ذیل‬ ‫قرار‬ ‫شدید‬ ‫حساسیت‬
‫کننده‬ ‫تحریک‬ ‫مواد‬ ‫سایر‬ ‫یا‬ ‫دوا‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫الرژیک‬ ‫العمل‬ ‫عکس‬ ‫یک‬،
‫کیفی‬ ‫نارمل‬ ‫جواب‬ ‫یک‬‫دوز‬ ‫مقابل‬ ‫در‬‫آن‬ ‫معمول‬ ‫دوز‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫دوا‬ ‫پائین‬ ‫های‬،
‫یک‬‫ی‬ ‫تغیر‬ ‫وضعیت‬‫العملی‬ ‫عکس‬ ‫افته‬‫شده‬ ‫تشدید‬ ‫های‬ ‫پاسخ‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫عضویت‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬
‫دارد‬ ‫را‬ ‫اجنبی‬ ‫جسم‬ ‫درک‬ ‫آنها‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫معافیتی‬ ‫نامناسب‬ ‫و‬،.‫میدهد‬ ‫نشان‬ ‫العمل‬ ‫عکس‬
‫العمل‬ ‫عکس‬ ‫یک‬‫است‬‫در‬ ‫که‬‫واقع‬‫منحیث‬‫شده‬ ‫مشخر‬ ‫عضویت‬ ‫ناگوار‬ ‫پاسخ‬‫و‬‫ممکن‬
‫از‬ ‫کثیر‬ ‫عده‬ ‫باالی‬ )‫مقدار‬ ‫عین‬ ‫(به‬ ‫عوامل‬ ‫یا‬ ‫مواد‬ ‫بعضی‬ ‫با‬‫افراد‬‫تاثیر‬.‫باشد‬ ‫نداشته‬

28. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
22
‫دوایی‬ ‫ناگوار‬ ‫عوارض‬ ‫شدت‬
‫با‬ ‫دوایی‬ ‫ناگوار‬ ‫عارضه‬ ‫یک‬ ‫شدت‬‫مقداری‬‫گردد‬ ‫اضرار‬ ‫سبب‬ ‫میتواند‬ ‫یا‬ ‫بتواند‬ ‫که‬،‫اندازه‬
‫گیری‬‫میشود‬‫میزان‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫دوایی‬ ‫ناگوار‬ ‫عارضه‬ ‫یک‬ ‫شدت‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ .‫ی‬‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬
‫شخر‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫ناگوار‬ ‫وقایع‬‫میگردد‬ ‫مشخر‬‫ت‬ ‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ .‫اکی‬‫تشوشات‬ ‫یا‬ ‫بطینی‬ ‫کاردی‬
‫حتی‬ .‫ریفامپیسین‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫ادرار‬ ‫کبدی‬‫اگر‬‫جدی‬ ‫آنقدر‬ ‫حوادث‬ ‫این‬‫نباشند‬ ‫هم‬.
‫های‬ ‫العمل‬ ‫عکس‬‫فرد‬ ‫به‬ ‫منحصر‬(Idiosyncrasy)
‫مو‬ ‫سایر‬ ‫یا‬ ‫دوا‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫شخر‬ ‫یک‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫حساسیت‬ ‫از‬ ‫عبارت‬‫انشاق‬ ‫یا‬ ‫شده‬ ‫بلع‬ ‫اد‬
‫ممکن‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫شده‬‫است‬‫مواد‬ ‫این‬‫شکل‬ ‫هر‬ ‫به‬‫ی‬‫که‬‫شخر‬ ‫عضویت‬ ‫تماس‬ ‫در‬،‫گیرد‬ ‫قرار‬‫از‬
‫عادی‬ ‫اشخاص‬ ‫به‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫کیفی‬ ‫نظر‬.‫باشد‬ ‫متفاوت‬‫شکل‬ ‫از‬ ‫متفاوت‬ ‫کیفی‬ ‫جواب‬ ‫یک‬
‫اشخاص‬ ‫نارمل‬ ‫غیر‬ ‫العمل‬ ‫عکس‬ ‫یا‬ ‫کیفی‬ ‫مخرش‬ ‫زیگنال‬ ‫یک‬ ‫ایجاد‬ ‫سبب‬ ً‫ا‬‫عموم‬ ‫آن‬ ‫نارمل‬
‫ه‬ ‫پروتین‬ ،‫دوا‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫مستعد‬‫میباشد؛‬ ‫شخر‬ ‫برای‬ ‫مواد‬ ‫سایر‬ ‫یا‬ ‫ا‬‫پنداش‬ ‫مساوی‬ ‫گرچه‬‫تن‬
‫طبیع‬‫خاص‬ ‫ت‬‫آن‬‫زی‬ ‫نیست‬ ‫درست‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫حساسیت‬ ‫با‬‫طبیعت‬ ‫اصطالح‬ ‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫را‬
‫خا‬‫ص‬‫عوارض‬ ‫دانشمندان‬ ‫از‬ ‫بعضی‬ ‫مثال‬ ‫طور‬ ‫به‬ .‫میاید‬ ‫بوجود‬ ‫اختاللی‬ ‫جین‬ ‫در‬ ‫زیگنال‬ ‫علت‬ ‫به‬
‫نوع‬ ‫ناگوار‬B.‫اند‬ ‫گفته‬ ‫خاص‬ ‫طبیعت‬ ‫را‬
‫حسا‬ ‫فرط‬ ‫به‬ ‫داللت‬ ‫فرد‬ ‫به‬ ‫منحصر‬ ‫های‬ ‫العمل‬ ‫عکس‬ ‫دیگر‬ ‫عباره‬ ‫به‬ ‫ویا‬‫معافیتی‬ ‫غیر‬ ‫سیت‬
.‫مینماید‬ ‫آن‬ ‫فارمکولوژیکی‬ ‫سمیت‬ ‫به‬ ‫داشتن‬ ‫ارتباط‬ ‫بدون‬ ،‫دوا‬ ‫یک‬ ‫مقابل‬ ‫در‬

29. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
23
( ‫معلومات‬ ‫عناصر‬Information component)
( ‫معلومات‬ ‫عناصر‬IC)‫گزارش‬ ‫در‬ ‫متجانس‬ ‫غیر‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬‫دهی‬‫دوگانه‬‫دوا‬-‫عوارض‬
‫دی‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫دوایی‬ ‫ناگوار‬‫تابیس‬‫واقعات‬ ‫گزارش‬‫فردی‬‫مصئونیت‬‫دوایی‬‫به‬ ‫ارتباط‬ ‫که‬ ‫بوده‬
‫گزارش‬‫گزارش‬ ‫تمام‬ ‫باالی‬ ‫متوقع‬ ‫دهی‬‫و‬ ‫دوا‬ ‫ات‬‫دا‬ ‫دوایی‬ ‫ناگوار‬ ‫عوارض‬‫مثبت‬ ‫های‬ ‫قیمت‬ .‫رد‬
‫م‬ ‫عناصر‬‫گزارش‬ ‫نشاندهنده‬ ‫علومات‬‫بیشتر‬ ‫دهی‬.‫میباشد‬ ‫توقع‬ ‫از‬
‫تجویز‬ ‫دوای‬ ‫بین‬ ‫زمانی‬ ‫ارتباط‬ ‫تا‬ ‫گردیده‬ ‫تطبیق‬ ‫طبی‬ ‫الکترونیکی‬ ‫اسناد‬ ‫در‬ ‫معلومات‬ ‫عناصر‬
‫بوج‬ ‫طبی‬ ‫واقعات‬ ‫و‬ ‫شده‬.‫آید‬ ‫ود‬
( ‫وقوع‬Incidence)
‫از‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫جدید‬ ‫واقعات‬ ‫تعداد‬‫یک‬ ‫بین‬ ‫در‬ ‫مشخر‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫نتیجه‬ ‫یک‬‫تعداد‬
‫م‬ ‫بوجود‬ ‫خطر‬ ‫تحت‬ ‫مشخر‬ ‫افراد‬.‫یاید‬
‫واقع‬‫گزارش‬‫ه‬‫فردی‬‫مصئونیت‬(IndividualCaseSafetyReport(ICSR))
‫گزارش‬ ‫از‬ ‫عبارت‬‫ی‬‫که‬ ‫است‬"‫معلومات‬‫به‬ ‫مربوط‬‫عوارض‬‫ناخواسته‬‫مشکوک‬‫در‬ ‫را‬ ‫دوایی‬
‫مینماید‬ ‫توضیح‬ ‫مریض‬ ‫یک‬ ‫نزد‬ ‫در‬ ‫طبی‬ ‫محصول‬ ‫چند‬ ‫یا‬ ‫یک‬ ‫تطبیق‬ ‫به‬ ‫رابطه‬".‫گزارش‬ ‫این‬
‫ارسال‬ ‫تنظیمی‬ ‫اداره‬ ‫به‬ ‫منظم‬ ‫صورت‬ ‫به‬‫میگردد‬.
‫(جلد‬9‫دوایی‬ ‫محصوالت‬ ‫قوانین‬‫انسانی‬‫و‬‫حیوانی‬.)‫میگردد‬ ‫استفاده‬ ‫اروپا‬ ‫اتحادیه‬ ‫در‬ ‫که‬
‌

30. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
24
‫تحمل‬ ‫عدم‬(Intolerance)
‫پاسخ‬ ‫یک‬‫بیش‬‫از‬ ‫تر‬‫ت‬‫در‬ ‫دوا‬ ‫یک‬ ‫دوز‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫وقع‬‫شخر‬ ‫یک‬‫یا‬ ‫عادی‬‫غیر‬‫که‬ ‫حساس‬
‫این‬‫پاسخ‬‫کیفی‬ ‫نظر‬ ‫از‬‫غیر‬‫حساسیت‬ ‫از‬‫تحمل‬ ‫اصطالح‬ ‫گرچه‬ .‫میباشد‬ ‫دوا‬ ‫مقابل‬ ‫در‬‫معمول‬
‫طب‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫بوده‬‫ی‬‫ع‬‫مشخر‬ ‫معنی‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫خاص‬ ‫ت‬‫فارمکولوژی‬‫ک‬‫مانند‬ ،‫دارد‬"‫حساسیت‬ ‫کاهش‬
‫از‬ ‫ناشی‬ ‫دوا‬ ‫یک‬ ‫مقابل‬ ‫در‬‫شدن‬ ‫معروض‬‫قبلی‬‫یا‬‫در‬‫ارتبا‬‫ط‬‫به‬( ‫آن‬)‫متقابل‬ ‫تحمل‬".‫اصطالح‬
‫همچنان‬ ‫تحمل‬ ‫عدم‬‫پ‬‫ی‬‫می‬ ‫شنهاد‬‫نماید‬‫تحمل‬ ‫توانایی‬ ‫مریض‬ ‫یک‬ ‫که‬‫تاثیرات‬‫ناگوار‬‫دوا‬‫را‬
‫ندا‬‫شته‬‫و‬‫ضرور‬‫نیست‬‫تا‬‫چیزی‬‫تر‬ ‫بلند‬‫اصطالح‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫آنچه‬ ‫از‬"‫عوارض‬‫ناگوار‬"‫شده‬ ‫ذکر‬
‫است‬‫به‬‫تحمل‬ ‫عدم‬‫و‬‫اوقات‬ ‫گاهی‬‫با‬‫اشتباه‬ ‫به‬ ‫حساسیت‬ ‫افزایش‬‫گرفته‬.‫شود‬‫ممکن‬ ‫گرچه‬
‫اما‬ ‫باشد‬ ‫موجود‬ ‫ها‬ ‫غذا‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫العمل‬ ‫عکس‬ ‫که‬ ‫است‬‫که‬ ‫داریم‬ ‫باور‬ ‫ما‬"‫تحمل‬ ‫عدم‬"
.‫نماید‬ ‫تشریح‬ ‫را‬ ‫دوایی‬ ‫ناگوار‬ ‫عارضه‬ ‫نمیتواند‬
‫حیات‬ ‫کننده‬ ‫تهدید‬ ‫مشکوک‬ ‫ناگوار‬ ‫عوارض‬ ‫یا‬ ‫حیات‬ ‫کننده‬ ‫تهدید‬ ‫ناگوار‬ ‫وقایع‬
‫ح‬ ‫کننده‬ ‫تهدید‬ ‫زمانی‬ ‫دوایی‬ ‫ناگوار‬ ‫عارضه‬ ‫یا‬ ‫ناگوار‬ ‫واقعه‬ ‫یک‬‫از‬ ‫که‬ ‫میگردد‬ ‫محسوب‬ ‫یات‬
‫اتفاق‬ ‫جایی‬ ‫در‬ ‫کننده‬ ‫تمویل‬ ‫یا‬ ‫محقق‬ ‫نظر‬‫معرض‬ ‫در‬ ‫خطر‬ ‫تحت‬ ‫شخر‬ ‫یا‬ ‫مریض‬ ‫که‬ ‫افتد‬
‫فوری‬‫که‬ ‫باشد‬ ‫نمی‬ ‫دوایی‬ ‫ناگوار‬ ‫عارضه‬ ‫یا‬ ‫ناگوار‬ ‫واقعه‬ ‫یک‬ ‫شامل‬ ‫این‬ .‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫قرار‬ ‫مرگ‬
.‫باشد‬ ‫گردیده‬ ‫مریض‬ ‫مرگ‬ ‫سبب‬ ‫ممکن‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫واقع‬ ‫شدیدتر‬ ‫شکل‬ ‫به‬

31. )‫(فارمکووجیالنس‬ ‫دوایی‬ ‫های‬ ‫مراقبت‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬ 1394/2015
25
MedDRA
‫میدرا‬‫یک‬‫نامۀ‬ ‫واژه‬‫طبی‬‫میباشد‬ ‫تنظیمی‬ ‫های‬ ‫فعالیت‬ ‫برای‬‫آچ‬ ‫سی‬ ‫آی‬ ‫توسط‬ ‫که‬
(ICH)‫توسط‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫داده‬ ‫توسعه‬‫او‬ ‫اس‬ ‫اس‬ ‫ام‬(MSSO)‫نمایند‬ ‫به‬‫اچ‬ ‫سی‬ ‫آی‬ ‫از‬ ‫گی‬
.‫میگردد‬ ‫نگهداری‬‫اصطالحات‬ ‫فرهنگ‬‫جهان‬ ‫سازمان‬ ‫ناگوار‬ ‫عوارض‬‫ی‬‫اکنون‬ ‫صحت‬‫شامل‬
‫میدرا‬‫میباشد‬.
‫این‬‫نامه‬ ‫واژه‬‫د‬ ‫کلینیکی‬ ‫تائید‬ ‫مورد‬‫ر‬‫استثنای‬ ‫به‬ ‫ادویه‬ ‫انکشاف‬ ‫مراحل‬ ‫تمام‬
.‫است‬ ‫تطبیق‬ ‫قابل‬ ‫حیوانی‬ ‫توکسیکولوژی‬
‫ناگوار‬ ‫واقعات‬ ‫گزارش‬ ‫الکترونیکی‬ ‫انتقال‬ ‫برای‬‫هر‬ ‫در‬‫بعد‬ ‫و‬ ‫قبل‬ ‫ساحه‬ ‫دو‬‫از‬
‫بازاریابی‬‫برای‬ ‫حال‬ ‫عین‬ ‫در‬ ‫و‬‫کود‬.‫است‬ ‫اهمیت‬ ‫با‬ ‫کلینیکی‬ ‫آزمایش‬ ‫ارقام‬ ‫گذاری‬
‫این‬‫نامه‬ ‫واژه‬‫از‬ ‫که‬ ‫بوده‬ ‫معیاری‬‫ب‬ ‫توسط‬ ‫قبل‬‫و‬ ‫تنظیمی‬ ‫مقامات‬ ‫یشتر‬‫کننده‬ ‫تنظیم‬
.‫است‬ ‫گردیده‬ ‫سازگار‬ ‫ها‬
( ‫طبی‬ ‫اشتباهات‬Medical Error)
‫غیر‬ ‫عمل‬ ‫یک‬‫نتایج‬ ‫آن‬ ‫طی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫حالت‬ ‫یا‬ )‫ماموریت‬ ‫جریان‬ ‫در‬ ‫یا‬ ‫غفلت‬ ‫با‬ ‫(چی‬ ‫عمدی‬
.‫نتواند‬ ‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫متوقع‬
‫استفاد‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫بوده‬ ‫جلوگیری‬ ‫قابل‬ ‫واقعه‬ ‫هر‬ ‫وقوع‬ ‫از‬ ‫عبارت‬ ‫تداوی‬ ‫اشتباه‬ ‫یک‬‫نامناسب‬ ‫ه‬
‫گردد‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫اضرار‬ ‫سبب‬ ‫که‬ ‫تداوی‬،‫از‬ ‫مرحله‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫میتواند‬ ‫تداوی‬ ‫در‬ ‫اشتباه‬ .‫میباشد‬
‫عوارض‬ ‫سبب‬ ‫میتواند‬ ‫تداوی‬ ‫اشتباهات‬ .‫دهد‬ ‫رخ‬ ‫مریض‬ ‫منزل‬ ‫در‬ ‫حتی‬ ‫و‬ ‫شفاخانه‬ ‫در‬ ‫خدمات‬
.‫گردد‬ ‫دوایی‬ ‫متقابل‬ ‫عمل‬ ‫و‬ ‫دوایی‬ ‫ناگوار‬
‌