This must be useful for Afghan student to know alitle about Ibn khaldun

1. Helmand University
Faculty of Economics

2. ‫ت‬ ‫امارا‬ ‫اسالمی‬ ‫افغانستا‬ ‫د‬
‫وزارات‬ ‫کړو‬ ‫زده‬ ‫لوړو‬ ‫د‬
‫پوهنتون‬ ‫هلمند‬
‫پوهنځی‬ ‫اقتصاد‬
‫څانګه‬
BBA
‫موضوع‬
:
‫پرتله‬ ‫نظریاتو‬ ‫د‬ ‫سمیت‬ ‫ادم‬ ‫او‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫د‬
‫استاد‬ ‫محترم‬
:
‫قانع‬ ‫هللا‬ ‫عصمت‬ ‫پوهنیار‬ ‫نوماند‬
‫کوونکی‬ ‫وړاندی‬
:
‫بارکزی‬ ‫احمد‬ ‫فرید‬ ‫او‬ ‫ځاځي‬ ‫هللا‬ ‫معشوق‬

4. contents
 Biography of Ibn Khaldon
 Ibn Khaldon on state
 Specialization and economic surplus
 Supply and demand
 Property Rights
 Theory of the rise and fall of nation
 Introduction of Adam smith
 Theory match of Ibn Khaldon and Smith

5. ‫پیژندنه‬ ‫لنډه‬ ‫او‬ ‫شجره‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫د‬

‫ده‬ ‫ډول‬ ‫الندی‬ ‫په‬ ‫شجره‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫پوه‬ ‫تاریخ‬ ‫او‬ ‫فلسوف‬ ‫او‬ ‫مفکر‬ ‫ستر‬ ‫نړی‬ ‫اسالمی‬ ‫د‬
.

‫ب‬ ‫عبدالرحمن‬ ‫بن‬ ‫ابراهیم‬ ‫بن‬ ‫محمد‬ ‫بن‬ ‫جابر‬ ‫بن‬ ‫محمد‬ ‫بن‬ ‫الحسن‬ ‫بن‬ ‫محمد‬ ‫بن‬ ‫عبدالرحمن‬ ‫الدین‬ ‫ولی‬ ‫زید‬ ‫ابو‬
‫خلدون‬ ‫ن‬
‫درلوده‬ ‫اړیکه‬ ‫یی‬ ‫سره‬ ‫قبایلو‬ ‫یمنی‬ ‫د‬ ‫عربو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫سوی‬ ‫پیژندل‬ ‫سره‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫په‬ ،
.

‫وخ‬ ‫هغه‬ ‫نو‬ ‫دا‬ ‫الړل‬ ‫ته‬ ‫اندلس‬ ‫څخه‬ ‫دیمن‬ ‫کی‬ ‫وروستیو‬ ‫په‬ ‫پیړی‬ ‫هجری‬ ‫لومړی‬ ‫د‬ ‫نیکونه‬ ‫لومړنی‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫د‬
‫وه‬ ‫ت‬
‫وه‬ ‫نیولی‬ ‫باربریانو‬ ‫بڼه‬ ‫بشپړ‬ ‫په‬ ‫اندولس‬ ‫چی‬
.

‫پ‬ ‫کورنی‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫د‬ ، ‫دی‬ ‫سوی‬ ‫ذکر‬ ‫کی‬ ‫پیړی‬ ‫هجری‬ ‫دریمه‬ ‫په‬ ‫نوم‬ ‫دکورنی‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫تاریخ‬ ‫په‬
‫دغه‬ ‫ه‬
‫اوسیدول‬ ‫کی‬ ‫سیمه‬ ‫اشبیلیه‬ ‫په‬ ‫ښار‬ ‫اندولس‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫وخت‬
.

6. ‫ادامه‬

‫عرب‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫المل‬ ‫وه‬ ‫کی‬ ‫امن‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫برقدرت‬ ‫کی‬ ‫وخت‬ ‫همدی‬ ‫په‬ ‫کورنی‬ ‫دده‬ ‫چی‬ ‫وایی‬ ‫خپله‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬
‫و‬
‫حک‬ ‫د‬ ‫وخت‬ ‫د‬ ‫تل‬ ‫به‬ ‫کورنی‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫وینو‬ ‫به‬ ‫وه‬ ‫نو‬ ‫ولټوه‬ ‫پاڼی‬ ‫تاریخ‬ ‫د‬ ‫که‬ ،‫وه‬ ‫سلطنت‬
‫ومت‬
‫ا‬ ‫سول‬ ‫ونه‬ ‫هغسی‬ ‫خو‬ ‫کړی‬ ‫ترالس‬ ‫حکومت‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫کول‬ ‫مداخله‬ ‫کی‬ ‫چارو‬ ‫ټولنیزو‬ ‫او‬ ‫سیاسی‬ ‫په‬
‫په‬ ‫و‬
‫ورسیدل‬ ‫وفات‬ ‫په‬ ‫امله‬ ‫له‬ ‫اوبا‬ ‫یوی‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫پای‬
.

‫وفات‬ ‫او‬ ‫زوکړه‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫عالمه‬ ‫د‬

‫په‬ ‫هغه‬ ‫چی‬ ‫لیکی‬ ‫داسی‬ ‫کی‬ ‫العبر‬ ‫کتاب‬ ‫مشهور‬ ‫خپل‬ ‫په‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫عبدالرحمن‬
۷۳۲
‫د‬ ‫روژی‬ ‫د‬ ‫کال‬
‫چی‬ ‫نیټه‬ ‫لومړی‬ ‫په‬ ‫میاشتی‬
۱۳۳۲
‫د‬
۲۷
‫زیږدلی‬ ‫کی‬ ‫قرون‬ ‫کلی‬ ‫یو‬ ‫په‬ ‫تونس‬ ‫د‬ ‫خوری‬ ‫سمون‬ ‫سره‬
.
‫د‬ ‫شخص‬ ‫یاد‬
۷۴
‫په‬ ‫عمر‬ ‫په‬ ‫کلونو‬
۱۴۰۶
‫په‬ ‫میاشتی‬ ‫د‬ ‫دمارچ‬
۱۵
‫صوفیانه‬ ‫په‬ ‫قاهری‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫وفات‬
‫سو‬ ‫وسپارل‬ ‫خاوروته‬ ‫کی‬ ‫هدیره‬
.

7. ‫ادامه‬
‫روزنه‬ ‫او‬ ‫ښوونه‬

‫د‬ ‫چی‬ ‫څخه‬ ‫پالر‬ ‫خپل‬ ‫له‬ ‫یی‬ ‫ښوونه‬ ‫لومړنی‬ ، ‫وه‬ ‫شخص‬ ‫هوښیار‬ ‫او‬ ‫الیقه‬ ‫یو‬ ‫څخه‬ ‫ماشومتوب‬ ‫د‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬
‫خپ‬ ‫استاد‬ ‫لومړی‬ ‫دده‬ ‫چی‬ ‫وایی‬ ‫موږ‬ ‫امله‬ ‫همدی‬ ‫له‬ ‫نو‬ ‫کړل‬ ‫زده‬ ‫وه‬ ‫عالم‬ ‫وتلی‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫هم‬ ‫د‬ ‫تفسیر‬ ‫او‬ ‫فقهی‬
‫ل‬
‫پالردی‬
.

‫بی‬ ‫کی‬ ‫تونس‬ ‫په‬ ‫خو‬ ‫کاوه‬ ‫تدریس‬ ‫غوره‬ ‫کی‬ ‫مصر‬ ‫په‬ ‫وه‬ ‫پوهنتون‬ ‫وتلی‬ ‫وخت‬ ‫دهغه‬ ‫چی‬ ‫پوهنتون‬ ‫االزهر‬
‫داسی‬ ‫ا‬
‫وه‬ ‫اوچت‬ ‫پوهنتون‬ ‫االزهر‬ ‫تر‬ ‫هغه‬ ‫کړل‬ ‫زده‬ ‫کی‬ ‫تونس‬ ‫په‬ ‫څه‬ ‫چی‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫خو‬ ‫نه‬ ‫څه‬

‫په‬ ‫او‬ ‫حافظ‬ ‫قرانکریم‬ ‫د‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬
۷
‫درلوده‬ ‫برالسی‬ ‫تالوت‬ ‫په‬ ‫کتاب‬ ‫ستر‬ ‫ددی‬ ‫یی‬ ‫لهجو‬
‫وه‬ ‫څښتن‬ ‫پوهی‬ ‫د‬ ‫باندی‬ ‫شریف‬ ‫بخاری‬ ‫او‬ ‫مسلم‬ ‫صحیح‬ ،‫موطا‬ ‫لک‬ ‫کتابونو‬ ‫مشهور‬ ‫په‬ ‫نړی‬ ‫اسالمی‬ ‫د‬ ‫هغه‬
.

8. ‫یی‬ ‫سفرونه‬

‫کوچیدل‬ ‫ته‬ ‫سیمو‬ ‫مختلفو‬ ‫و‬ ‫امله‬ ‫له‬ ‫ګډون‬ ‫سی‬ ‫سیا‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫لومړیو‬ ‫په‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬
‫تم‬ ‫او‬ ‫ی‬
‫وروسته‬ ‫څخه‬ ‫ړنکیدو‬ ‫له‬ ‫د‬ ‫دولت‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫هم‬ ‫ده‬ ‫څخه‬ ‫تونس‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫سوی‬
(
‫اندلس‬
)
‫ته‬
‫اوبیا‬ ‫وسوه‬ ‫راغالست‬ ‫ښه‬ ‫ورته‬ ‫خوا‬ ‫له‬ ‫باچا‬ ‫د‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫هلته‬ ‫او‬ ‫الړی‬
(
‫بیت‬،‫مصر‬
‫ختیځ‬،‫المقدس‬
)
‫سوه‬ ‫راستون‬ ‫ته‬ ‫تونس‬ ‫بیرته‬ ‫او‬ ‫الړی‬ ‫ته‬
.

‫ژوند‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫کی‬ ‫مقدمه‬ ‫کتاب‬ ‫خپل‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫کړی‬ ‫سفرونه‬ ‫زیات‬ ‫ژوندکی‬ ‫خپل‬ ‫په‬ ‫عالم‬ ‫دی‬
‫او‬ ‫بریا‬
‫دی‬ ‫بللی‬ ‫سفرونه‬ ‫منبع‬ ‫علمیت‬ ‫د‬
.

9. ‫دندی‬

‫د‬ ‫یی‬ ‫المل‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫کړی‬ ‫ترسره‬ ‫دندی‬ ‫زیاتی‬ ‫کی‬ ‫دوران‬ ‫په‬ ‫ژوند‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫عبدالرحمن‬
‫ده‬
‫چوک‬ ‫لوړه‬ ‫کی‬ ‫دربار‬ ‫په‬ ‫ورته‬ ‫به‬ ‫سلطان‬ ‫همغه‬ ‫نو‬ ‫الړی‬ ‫ته‬ ‫سلطنت‬ ‫هر‬ ‫چی‬ ‫به‬ ‫کله‬ ‫وه‬ ‫سفرونو‬
‫ی‬
‫کی‬ ‫ژوند‬ ‫خپل‬ ‫په‬ ‫ورکړه‬
.1
‫سفیر‬
.2
‫القضات‬ ‫قاضی‬
.3
‫وزیر‬
.4
‫مشاویر‬
.5
‫د‬ ‫کړی‬ ‫سره‬ ‫تر‬ ‫دنده‬ ‫خپله‬ ‫وه‬ ‫سوی‬ ‫پاته‬ ‫حکمرانان‬ ‫پکی‬ ‫نیکونو‬ ‫دده‬ ‫چی‬ ‫حکمران‬ ‫تونس‬ ‫د‬ ‫او‬
‫ه‬
.

10. ‫چی‬ ‫وګڼل‬ ‫ښه‬ ‫می‬ ‫دا‬ ‫نو‬ ‫لری‬ ‫تاریخ‬ ‫اوږد‬ ‫ژوند‬ ‫دده‬ ‫چی‬ ‫دا‬
‫دده‬
‫څ‬ ‫که‬ ‫ونیسم‬ ‫الندی‬ ‫بحث‬ ‫تر‬ ‫مسایل‬ ‫اقتصادی‬ ‫ځینی‬
‫یاد‬ ‫هم‬ ‫ه‬
‫اقت‬ ‫او‬ ‫اوتربیی‬ ‫تعلیم‬ ، ‫پوهنی‬ ‫ارواه‬، ‫تاریخ‬ ‫په‬ ‫عالم‬
‫صاد‬
‫غرب‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫کړی‬ ‫کار‬ ‫زیات‬ ‫کی‬ ‫ډګرونو‬ ‫علمی‬ ‫اونور‬
‫ی‬
‫خپل‬ ‫په‬ ‫یی‬ ‫اوبیا‬ ‫کړی‬ ‫فهم‬ ‫او‬ ‫نقد‬ ‫ورڅخه‬ ‫علماوو‬ ‫نړی‬
‫نوم‬
‫دی‬ ‫کړی‬ ‫وړاندی‬ ‫ته‬ ‫نړی‬ ‫باندی‬
.

11. ‫ادامه‬ ‫نظریات‬
Ibn Khaldon on government
‫ب‬ ‫فعالیتونو‬ ‫دولت‬ ‫د‬ ‫نو‬ ‫لری‬ ‫رول‬ ‫مهم‬ ‫کی‬ ‫چارو‬ ‫ټولنیزو‬ ‫آو‬ ‫اقتصادی‬ ‫سیاسی‬ ‫په‬ ‫ملت‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫دولت‬ ‫چی‬ ‫څنګه‬
‫د‬ ‫ټولنی‬ ‫اید‬
‫بیان‬ ‫ول‬‫ډ‬ ‫الندی‬ ‫په‬ ‫یی‬ ‫دندی‬ ‫ددولت‬ ‫نو‬ ‫راوړی‬ ‫خوښی‬ ‫او‬ ‫رضایت‬ ‫باید‬ ‫ته‬ ‫ټولنی‬ ‫او‬ ‫سی‬ ‫ترسره‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫رفا‬
‫کړی‬
.

‫اجرا‬ ‫او‬ ‫تدوین‬ ‫قانون‬ ‫د‬

‫ساتنه‬ ‫دشتمنیو‬ ‫خلګو‬ ‫د‬

‫وخلی‬ ‫برخه‬ ‫کی‬ ‫تولید‬ ‫او‬ ‫فعالیتونو‬ ‫اقتصادی‬ ‫هیوادپه‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫ساتل‬ ‫امنیت‬ ‫او‬ ‫الرو‬ ‫اقتصادی‬ ‫د‬

‫وهڅوی‬ ‫فعالیتونو‬ ‫تجارتی‬ ‫چی‬ ‫کړی‬ ‫تطبیق‬ ‫پالیسی‬ ‫داسی‬ ‫کی‬ ‫حالت‬ ‫مازاد‬ ‫اقتصادی‬ ‫په‬

‫وسی‬ ‫سازی‬ ‫زمینه‬ ‫ته‬ ‫تولید‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫اخیستل‬ ‫مالیات‬ ‫کمو‬ ‫د‬
.

12. ‫نظریات‬ ‫اقتصادی‬ ‫څو‬ ‫خلدون‬ ‫نی‬ ‫ابن‬ ‫د‬
Fall and Rise of Nation
‫د‬ ‫د‬ ‫ملت‬ ‫یو‬ ‫وایی‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫کړی‬ ‫تشبه‬ ‫سره‬ ‫نبات‬ ‫یا‬ ‫ونی‬ ‫د‬ ‫جوړښت‬ ‫ملت‬ ‫یو‬ ‫او‬ ‫دولت‬ ‫د‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬
‫ری‬
‫ا‬ ‫کوی‬ ‫حرکت‬ ‫لور‬ ‫په‬ ‫عمران‬ ‫او‬ ‫سمون‬ ‫د‬ ‫پکی‬ ‫به‬ ‫چی‬ ‫وی‬ ‫اپتدا‬ ‫به‬ ‫لومړی‬ ‫چی‬ ‫رسیږی‬ ‫ته‬ ‫مرحلو‬
‫بیا‬ ‫و‬
‫الندی‬ ‫الملونه‬ ‫زوال‬ ‫د‬ ‫هغه‬ ‫درمی‬ ‫لور‬ ‫په‬ ‫زوال‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫برته‬ ‫او‬ ‫رسی‬ ‫ته‬ ‫اوج‬ ‫خپل‬ ‫به‬
۳
‫ګڼی‬ ‫جملی‬
.

‫مقرریدل‬ ‫کسانو‬ ‫نااهله‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫چوکیو‬ ‫لوړ‬ ‫په‬ ‫حکومت‬ ‫د‬

‫تشدد‬ ‫پوځ‬ ‫د‬

‫اوعشرت‬ ‫عش‬

13. ‫تګالری‬ ‫پرمختګ‬ ‫د‬

‫کول‬ ‫سازی‬ ‫زمینه‬ ‫ازادی‬ ‫د‬ ‫لپاره‬ ‫پانګوالو‬ ‫او‬ ‫ثروت‬ ‫شخصی‬ ‫د‬
.

‫سی‬ ‫رامنځته‬ ‫باورسیستم‬ ‫قضاوت‬ ‫څود‬ ‫تر‬ ‫والی‬ ‫متکی‬ ‫باندی‬ ‫پرهغو‬ ‫او‬ ‫جوړښت‬ ‫قوانینو‬ ‫موثره‬ ‫د‬
.

‫امنیت‬ ‫الرو‬ ‫محصالتی‬ ‫د‬ ‫والی‬ ‫ښه‬ ‫امنیت‬ ‫د‬

‫وګرځی‬ ‫المل‬ ‫زیاتوالی‬ ‫د‬ ‫عوایدو‬ ‫او‬ ‫تولید‬،‫استخدام‬ ‫د‬ ‫ترڅو‬ ‫کموالی‬ ‫مالیا‬ ‫د‬
.

‫پوځ‬ ‫موثر‬ ‫لږ‬ ‫او‬ ‫دولتداری‬ ‫منظمه‬
.

‫دخلتوب‬ ‫نه‬ ‫دولت‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫چارو‬ ‫سوداګریزو‬ ‫او‬ ، ‫تولیدی‬ ، ‫تجارتی‬ ‫په‬
.

‫وسطه‬ ‫په‬ ‫دولت‬ ‫د‬ ‫نشتون‬ ‫دانحصار‬ ‫دقیمتونو‬
.

‫کوی‬ ‫رامنځته‬ ‫تولیدات‬ ‫او‬ ‫مارکیټونه‬ ‫لوی‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫تخصص‬ ‫د‬
.

‫ماحول‬ ‫فکری‬ ‫ازاد‬ ‫او‬ ‫سیستم‬ ‫تعلمی‬ ‫موثر‬
.

14. ‫ادامه‬
‫له‬ ‫دی‬ ‫عبارت‬ ‫کړی‬ ‫سره‬ ‫تر‬ ‫اساس‬ ‫په‬ ‫نظریاتو‬ ‫د‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫د‬ ‫باید‬ ‫یی‬ ‫دلت‬ ‫فعالیتونوچی‬ ‫مهم‬ ‫ترټول‬
:

‫سی‬ ‫زیات‬ ‫فرصتنه‬ ‫کاری‬ ‫او‬ ‫او‬ ‫سی‬ ‫تشویق‬ ‫اچونه‬ ‫پانګه‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫کړی‬ ‫ترسره‬ ‫فعالیتونه‬ ‫عامه‬ ‫باید‬ ‫دولت‬
‫پانګوال‬ ‫د‬ ‫او‬
‫د‬ ‫لکه‬ ‫سی‬ ‫تضمین‬ ‫باور‬
(
‫عموم‬ ‫په‬ ‫فعالیتونه‬ ‫روغتیایی‬ ، ‫کوی‬ ‫رامنځته‬ ‫مراکز‬ ‫تجارتی‬، ‫جوړل‬ ‫سړکونو‬
‫هغه‬ ‫کی‬ ‫ا‬
‫سکت‬ ‫خصوصی‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫اړتیالری‬ ‫ته‬ ‫اچونی‬ ‫پانګی‬ ‫زیاتی‬ ‫هم‬ ‫اویا‬ ‫شکل‬ ‫په‬ ‫خدماتو‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫زیاتره‬ ‫چی‬ ‫چاری‬
‫ټولنه‬ ‫او‬ ‫ور‬
‫وهڅیږی‬ ‫او‬ ‫متمرکز‬ ‫باندی‬ ‫تولید‬ ‫په‬
.

‫تجار‬ ‫د‬ ‫خصوصی‬ ‫نود‬ ‫وکړی‬ ‫یی‬ ‫که‬ ‫کړی‬ ‫ونه‬ ‫مداخله‬ ‫فعالیتونوکی‬ ‫اقتصادی‬ ‫تو‬ ‫تجارتی‬ ‫په‬ ‫باید‬ ‫دولت‬
‫ډګره‬ ‫تی‬
‫ووځی‬
(
‫ګرځی‬ ‫پسی‬ ‫ګټه‬ ‫په‬ ‫هغه‬ ‫ځکه‬
)
‫وی‬ ‫ګټه‬ ‫چی‬ ‫یی‬ ‫چیری‬ ‫سی‬ ‫والړی‬ ‫په‬ ‫ته‬ ‫ځای‬ ‫هغه‬ ‫نو‬
(
‫کار‬ ‫او‬ ‫دنفوسو‬
‫ګری‬
‫تیښته‬ ‫قوی‬
)
‫کرځی‬ ‫المل‬ ‫کموالی‬ ‫د‬ ‫تقاضا‬ ‫او‬ ‫دتولید‬ ‫دا‬ ‫چی‬
.

15. Specialization

‫ت‬ ‫والی‬ ‫ښه‬ ‫د‬ ‫مالیاتو‬ ‫او‬ ، ‫عواید‬ ، ‫تجارت‬، ‫تولید‬ ، ‫فعالیتونو‬ ‫د‬ ‫اقتصادی‬ ‫د‬ ‫تخصص‬ ‫نظر‬ ‫په‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫د‬
‫ستره‬ ‫ټولو‬ ‫ر‬
‫دی‬ ‫کړی‬ ‫تعریف‬ ‫یی‬ ‫تاسی‬ ‫او‬ ‫ده‬ ‫منبع‬
.
‫ټو‬ ‫د‬ ‫تولید‬ ‫سوی‬ ‫ترالسه‬ ‫بیا‬ ‫چی‬ ‫چیری‬ ‫کول‬ ‫هماهنګه‬ ‫اشخاصو‬ ‫او‬ ‫فکتورنو‬ ‫او‬ ‫فعالیتونو‬ ‫مختلفو‬ ‫د‬
‫انسانانو‬ ‫ل‬
‫نسی‬ ‫هم‬ ‫خپله‬ ‫یی‬ ‫دوی‬ ‫چی‬ ‫کم‬ ‫کوی‬ ‫پوره‬ ‫څوځله‬ ‫اړتیاوی‬
‫کولی‬
.

‫وایی‬ ‫داسی‬ ‫اړه‬ ‫په‬ ‫کیدو‬ ‫رامنځته‬ ‫د‬ ‫تخصص‬ ‫د‬ ‫نوموړی‬
(
‫شخص‬ ‫یو‬ ‫چی‬ ‫چیری‬ ‫راځی‬ ‫منځته‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫تخصص‬
‫کړی‬ ‫ترالسه‬ ‫نتیجه‬ ‫هڅو‬ ‫خپلو‬ ‫د‬
.)

‫وایی‬ ‫هغه‬
:
‫هر‬
‫مهارت‬ ‫کی‬ ‫هغه‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫اووسی‬ ‫کی‬ ‫راس‬ ‫په‬ ‫هنر‬ ‫هغه‬ ‫هم‬ ‫د‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫غواړی‬ ‫کسان‬ ‫ماهره‬ ‫ځانته‬ ‫هنر‬
‫دی‬ ‫غوره‬ ‫تر‬ ‫کسان‬ ‫له‬‫ډ‬ ‫یو‬ ‫هغه‬ ‫دی‬ ‫بوخت‬ ‫کسب‬ ‫همدی‬ ‫په‬ ‫چی‬ ‫شمیرکسان‬ ‫زیات‬ ‫هغه‬ ‫نو‬ ، ‫کړی‬ ‫ترالسه‬
.
‫هم‬ ‫په‬
‫دی‬
‫ترال‬ ‫تجاریب‬ ‫یی‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫مسلک‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کیږی‬ ‫مخته‬ ‫بل‬ ‫تر‬ ‫یو‬ ‫کی‬ ‫اوږدو‬ ‫په‬ ‫دوخت‬ ‫کسان‬ ‫ډله‬ ‫همدا‬ ‫اساس‬
‫سه‬
‫کوی‬
.
‫ده‬ ‫جوړجه‬ ‫تخصص‬ ‫د‬ ‫همد‬ ‫بس‬ ‫اند‬ ‫په‬ ‫زما‬ ‫چی‬
.

16. Economic surplus
‫چی‬ ‫کله‬ ‫کیږی‬ ‫رامنځته‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫حالت‬ ‫مازاد‬ ‫کی‬ ‫اقتصاد‬ ‫په‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫د‬

‫موجود‬ ‫تخصص‬

‫وی‬ ‫سوی‬ ‫سازی‬ ‫زمینه‬ ‫لپاره‬ ‫تجارت‬ ‫ازاد‬

‫وی‬ ‫موجود‬ ‫تشویق‬ ‫اچونکو‬ ‫پانګه‬ ‫د‬
(
‫کیږی‬ ‫سبسایډګانوورکول‬ ‫ته‬ ‫پانګوالو‬
)

‫نفوس‬ ‫زیات‬

‫مالیات‬ ‫ټیټ‬
‫کی‬ ‫هیوادنو‬ ‫په‬ ‫عوامل‬ ‫پورته‬ ‫چی‬
Mass
‫کیږی‬ ‫استفاده‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫تولید‬
....

17. Abn Khaldon words about trade
‫دی‬ ‫ویلی‬ ‫مقوله‬ ‫یوه‬ ‫یی‬ ‫اړونده‬ ‫او‬ ‫دی‬ ‫کړی‬ ‫تعریف‬ ‫داسی‬ ‫تجارت‬ ‫فلسف‬ ‫دی‬ ‫نړی‬ ‫اسالمی‬ ‫د‬

‫دی‬ ‫څخه‬ ‫تجارت‬ ‫د‬ ‫عبارت‬ ‫وګرځی‬ ‫المل‬ ‫زیادښت‬ ‫د‬ ‫سرمایی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫چیری‬ ‫هڅه‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫ګټی‬ ‫د‬
.

‫تجارت‬ ‫چی‬ ‫وایی‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬
‫هغه‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫وی‬ ‫ارزانه‬ ‫چی‬ ‫چیری‬ ‫رانیول‬ ‫کی‬ ‫ځای‬ ‫هغه‬ ‫په‬ ‫اجناس‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫ګټی‬ ‫د‬
‫دی‬ ‫څخه‬ ‫تجارت‬ ‫د‬ ‫عبارت‬ ‫وی‬ ‫ګران‬ ‫چی‬ ‫چیری‬ ‫خرڅول‬ ‫کی‬ ‫ځای‬
.
“Trade Means the attempt of making profit through buying goods a low
price and selling them at a high price “or in the other words “ the truth about
trade is to buy cheap and sell dear is called trade “

18. Abn khandon on supply and demand

‫خدمات‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫وه‬ ‫ویلی‬ ‫مخکی‬ ‫پیړی‬ ‫څخه‬ ‫دمخکښانو‬ ‫اقتصاد‬ ‫د‬ ‫نړی‬ ‫ننی‬ ‫د‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬
‫او‬ ‫و‬
‫د‬ ‫چی‬ ‫چیری‬ ‫یعنی‬ ‫کیږی‬ ‫ټاکل‬ ‫مرسته‬ ‫په‬ ‫تقاضا‬ ‫او‬ ‫عرضی‬ ‫د‬ ‫قیمتونه‬ ‫تولیداتو‬
‫کمی‬ ‫اجناسو‬
‫برعکس‬ ‫او‬ ‫لوړی‬ ‫قیمتونه‬ ‫اجناسو‬ ‫ددی‬ ‫به‬ ‫هلته‬ ‫نو‬ ‫وی‬ ‫موجوده‬ ‫هم‬ ‫تقاضا‬ ‫ورته‬ ‫او‬ ‫وی‬
‫هم‬
‫خ‬ ‫یی‬ ‫هلته‬ ‫او‬ ‫وی‬ ‫ارزانه‬ ‫او‬ ‫زیات‬ ‫چی‬ ‫چیری‬ ‫وپیری‬ ‫توکی‬ ‫هلته‬ ‫باید‬ ‫نوتاجر‬ ‫همداسی‬
‫رڅ‬
‫وی‬ ‫پریمانه‬ ‫ورته‬ ‫تقاضا‬ ‫او‬ ‫کم‬ ‫چی‬ ‫چیر‬ ‫کړی‬
.

19. Abn Khaldon on monetary policy

‫څ‬ ‫تر‬ ‫زیاتوی‬ ‫مقدار‬ ‫پیسو‬ ‫د‬ ‫خاطر‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫واکمن‬ ‫هیواد‬ ‫د‬ ‫وایی‬ ‫چی‬ ‫ګړیده‬ ‫څرګندونه‬ ‫داسی‬ ‫عالم‬ ‫یاد‬
‫ماڼی‬ ‫و‬
‫کړی‬ ‫برابر‬ ‫پری‬ ‫وی‬ ‫اسانتیا‬ ‫نوری‬ ‫او‬
‫و‬ ‫وخت‬ ‫د‬ ‫ده‬ ‫پریکړنه‬ ‫ښه‬ ‫یو‬ ‫لپاره‬ ‫وګړو‬ ‫نور‬ ‫د‬ ‫کار‬ ‫دا‬ ‫چی‬
‫اکمن‬
‫خلګ‬ ‫د‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫ورکړی‬ ‫پراختیا‬ ‫ته‬ ‫قوت‬ ‫خرید‬ ‫د‬ ‫پیسو‬ ‫د‬ ‫مرسته‬ ‫په‬ ‫پالیسو‬ ‫پولی‬ ‫منظمو‬ ‫د‬ ‫باید‬
‫خپلو‬ ‫په‬ ‫باور‬ ‫و‬
‫وی‬ ‫ګټه‬ ‫په‬ ‫وکمنانو‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫او‬ ‫هیواد‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫په‬ ‫پریکړ‬ ‫ډول‬ ‫دا‬ ‫چی‬ ‫سی‬ ‫زیات‬ ‫باندی‬ ‫اسعار‬

‫لکه‬ ‫بانکونو‬ ‫سترو‬ ‫نړی‬ ‫د‬ ‫څخه‬ ‫تګالری‬ ‫دی‬ ‫له‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫د‬
American Federal reserve
board ,Bank of England , west Germany Bundesbank
‫پولی‬ ‫ازادو‬ ‫د‬ ‫هیوادنو‬ ‫نور‬ ‫او‬
‫دی‬ ‫ساتلی‬ ‫پورته‬ ‫یی‬ ‫قوت‬ ‫خرید‬ ‫د‬ ‫پیسی‬ ‫خپلو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫ساتلی‬ ‫ټیټ‬ ‫انفالسیون‬ ‫مټ‬ ‫په‬ ‫پالیسو‬
.

20. Khaldon at fix price policy
‫د‬ ‫دولت‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫کی‬ ‫کنټرول‬ ‫په‬ ‫قیمتونو‬ ‫د‬ ‫اوهمدارنګه‬ ‫وه‬ ‫مخالف‬ ‫مداخلی‬ ‫د‬ ‫دولت‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫تجارت‬ ‫په‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬
‫همدی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ورکوی‬ ‫قیمتونه‬ ‫ثابت‬ ‫ته‬ ‫تجارانو‬ ‫بزګرانو‬ ‫و‬ ‫دولت‬ ‫چی‬ ‫چیری‬ ‫وه‬ ‫مخالف‬ ‫سیاست‬ ‫کنټرولی‬
‫کیدل‬ ‫رامنځته‬ ‫ستونزی‬ ‫الندی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ونیسی‬ ‫صورت‬ ‫اوپلور‬ ‫پیر‬ ‫خدماتو‬ ‫او‬ ‫توکو‬ ‫د‬ ‫باید‬ ‫اساس‬ ‫په‬ ‫قیمتونو‬
‫کرځی‬ ‫المل‬

‫غربت‬ ‫د‬ ‫تاجرانو‬ ‫او‬ ‫بزګرانو‬ ‫د‬
(
‫کی‬ ‫یی‬ ‫مصرف‬ ‫چی‬ ‫ګټی‬ ‫دونه‬ ‫دوی‬ ‫ځکه‬
)

‫ستونزه‬ ‫جوړښت‬ ‫د‬ ‫پانګی‬ ‫د‬

‫تیښته‬ ‫پانګی‬ ‫د‬

‫ګرځی‬ ‫مل‬ ‫ال‬ ‫کیدو‬ ‫مایسه‬ ‫د‬ ‫تاجرانو‬ ‫د‬

21. Abn Khaldon on property Rights

‫ش‬ ‫د‬ ‫لپاره‬ ‫ځان‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫شخص‬ ‫هر‬ ‫باید‬ ‫چی‬ ‫کوی‬ ‫څرګندونه‬ ‫داسی‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬
‫تمنی‬
‫ر‬ ‫السته‬ ‫د‬ ‫ګټی‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫یو‬ ‫هیڅ‬ ‫نو‬ ‫لری‬ ‫ونه‬ ‫یی‬ ‫که‬ ‫ولری‬ ‫حق‬ ‫راوړلو‬ ‫السته‬ ‫د‬
‫اوړول‬
‫پ‬ ‫چاری‬ ‫ژوند‬ ‫د‬ ‫خپل‬ ‫چی‬ ‫کوی‬ ‫به‬ ‫دومره‬ ‫بس‬ ‫کوی‬ ‫یی‬ ‫که‬ ‫کړی‬ ‫ونه‬ ‫کار‬ ‫لپاره‬
‫ری‬
‫همدومره‬ ‫بس‬ ‫کی‬ ‫سمبال‬
.

22. ‫پیژندنه‬ ‫سمیت‬ ‫ادم‬ ‫د‬

‫یو‬ ‫سمیت‬ ‫ادم‬
‫سکاټلنډی‬
‫کال‬ ‫په‬ ‫نوموړی‬ ‫دی‬ ‫عالم‬
۱۷۲۳
‫کی‬
kirkcaldy
‫خپل‬ ‫د‬ ‫نوموړی‬ ‫زیږیدل‬ ‫کی‬
‫کتاب‬
(
wealth of Nation
)
‫سو‬ ‫ونمول‬ ‫لقب‬ ‫په‬ ‫پالر‬ ‫د‬ ‫اقتصاد‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫نړی‬ ‫په‬ ‫سره‬ ‫نشرولو‬ ‫په‬
.
‫ک‬
‫څه‬ ‫ه‬
‫و‬ ‫ورته‬ ‫سره‬ ‫نظریاتو‬ ‫د‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫د‬ ‫پوه‬ ‫تاریخ‬ ‫او‬ ‫فلسف‬ ‫اسالمی‬ ‫د‬ ‫نظریات‬ ‫شمیر‬ ‫زیات‬ ‫دده‬ ‫هم‬
‫لری‬ ‫الی‬
‫ابن‬ ‫باید‬ ‫چی‬ ‫لقب‬ ‫هغه‬ ‫غرب‬ ‫هم‬ ‫څه‬ ‫که‬ ‫دی‬ ‫نه‬ ‫وړ‬ ‫هیریدولو‬ ‫د‬ ‫اړونده‬ ‫اقتصاد‬ ‫د‬ ‫راوړنی‬ ‫السته‬ ‫دده‬ ‫خو‬
‫ورکړ‬ ‫ودته‬ ‫وایی‬ ‫سوی‬ ‫نشر‬ ‫نامه‬ ‫په‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫نظریات‬ ‫او‬ ‫سوی‬ ‫ورکړل‬ ‫ته‬ ‫خلدون‬
.
‫خپلی‬ ‫عالم‬ ‫دی‬
‫زده‬
‫په‬ ‫کړی‬
Balliol college
‫او‬
Oxford university
‫کړی‬ ‫سره‬ ‫تر‬
.
‫د‬ ‫شخص‬ ‫یاد‬
۶۳
‫به‬ ‫کلونو‬
‫په‬ ‫عمر‬
۱۷۹۰
‫په‬ ‫میاشت‬ ‫د‬ ‫جوالی‬ ‫د‬ ‫کال‬
۱۷
‫په‬ ‫سکاټلنډ‬ ‫د‬
Edinburgh
‫سو‬ ‫دفن‬ ‫او‬ ‫ومړ‬ ‫کی‬
.

23. ‫پرتله‬ ‫نظریاتو‬ ‫د‬ ‫خلدوند‬ ‫ابن‬ ‫او‬ ‫سمیت‬ ‫ادم‬ ‫د‬
‫خلدون‬ ‫ابن‬
‫سمیت‬ ‫م‬ ‫اد‬
‫کارویش‬ ‫د‬
:
‫ل‬ ‫یو‬ ‫کاریش‬ ‫د‬ ‫کی‬ ‫تولید‬ ‫په‬
‫ه‬
‫د‬ ‫چی‬ ‫کیږی‬ ‫شمیرل‬ ‫څخه‬ ‫عوامل‬ ‫موثره‬
‫غوره‬ ‫د‬ ‫منابعو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫زیاتوالی‬ ‫د‬ ‫تولید‬
‫وسیله‬ ‫ښه‬ ‫یو‬ ‫استعمال‬
.

‫وړاندی‬ ‫مثال‬ ‫سنجاق‬ ‫د‬ ‫سمیت‬ ‫ادم‬ ‫دلته‬
‫دی‬ ‫کړي‬
.
‫تخصص‬
:
‫کسان‬ ‫ځانګړی‬ ‫ځانته‬ ‫هنر‬ ‫هر‬
‫هغو‬ ‫تر‬ ‫کسان‬ ‫ډله‬ ‫همدا‬ ‫بیا‬ ‫چی‬ ‫غواړی‬
‫کسب‬ ‫همدی‬ ‫په‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫غوره‬ ‫کسانو‬ ‫ډیرو‬
‫هغه‬ ‫او‬ ‫لری‬ ‫نه‬ ‫مهارت‬ ‫اندازه‬ ‫کافی‬ ‫په‬ ‫کی‬
‫سختی‬ ‫په‬ ‫یی‬ ‫دوی‬ ‫چی‬ ‫اړتیاوی‬ ‫انسانی‬
‫سره‬
‫مر‬ ‫په‬ ‫ډلی‬ ‫د‬ ‫نسی‬ ‫یا‬ ‫کوالی‬ ‫پوره‬ ‫ځل‬ ‫یو‬
‫سته‬
‫کیږی‬ ‫پوره‬ ‫ځله‬ ‫څوڅو‬
.

‫مثال‬ ‫ډوډی‬ ‫د‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬ ‫دلته‬ ‫چی‬
‫دی‬ ‫کړی‬ ‫وړاندی‬
.

24. ‫ادامه‬
‫سمیت‬ ‫ادم‬

‫ارزښت‬ ‫تبادلی‬ ‫د‬ ‫توکو‬ ‫د‬
:
‫چ‬ ‫چیر‬
‫ی‬
‫زیات‬ ‫ارزښت‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫وي‬ ‫کم‬ ‫توکی‬
‫د‬ ‫وی‬ ‫زیات‬ ‫توکی‬ ‫چیری‬ ‫او‬ ‫وی‬
‫توک‬ ‫د‬ ‫نو‬ ‫وی‬ ‫کم‬ ‫بیا‬ ‫ارزښت‬ ‫هغو‬
‫و‬
‫ت‬ ‫ونیسی‬ ‫صورت‬ ‫باید‬ ‫تبادیله‬
‫رڅو‬
‫راسی‬ ‫الس‬ ‫په‬ ‫ګټه‬
.
‫مثال‬
:
‫الماس‬ ‫او‬ ‫اوبو‬ ‫لکه‬
‫خلدون‬ ‫ابن‬

‫د‬
Trade
‫نظریه‬
:
‫ځای‬ ‫هغه‬ ‫په‬ ‫اجناس‬
‫وی‬ ‫پریمانه‬ ‫او‬ ‫زیات‬ ‫چی‬ ‫چیری‬ ‫وی‬ ‫ارزانه‬
‫کم‬ ‫چی‬ ‫چیری‬ ‫وی‬ ‫ګران‬ ‫کی‬ ‫ځای‬ ‫هغه‬ ‫په‬ ‫او‬
‫په‬ ‫ګټی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫وی‬ ‫موجوده‬ ‫تقاضا‬ ‫ورته‬ ‫او‬
‫ونیسی‬ ‫صورت‬ ‫تبادیله‬ ‫باید‬ ‫موخه‬
.

25. ‫ادامه‬
‫خلدون‬ ‫ابن‬

Invisible hand
‫کاوه‬ ‫استدالل‬ ‫عالم‬ ‫یاد‬
‫د‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫موجود‬ ‫څه‬ ‫داسی‬ ‫کی‬ ‫بازار‬ ‫په‬ ‫چی‬
‫کوی‬ ‫تنظم‬ ‫خپله‬ ‫په‬ ‫چاری‬ ‫بازار‬
.
‫خلدون‬ ‫ابن‬

Supply and Demand
‫د‬ ‫چی‬ ‫ویل‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬
‫اوت‬ ‫په‬ ‫مرسته‬ ‫په‬ ‫تقاضا‬ ‫او‬ ‫عرضی‬ ‫د‬ ‫میکانیز‬ ‫بازار‬
‫ومات‬
‫کیږی‬ ‫تنظیم‬ ‫ډول‬
.

26. ‫ادامه‬
‫سمیت‬ ‫ادم‬

‫نقش‬ ‫دولت‬ ‫د‬
:
‫ډول‬ ‫الندی‬ ‫په‬ ‫وظایف‬ ‫دولت‬ ‫د‬ ‫سمیت‬ ‫ادم‬
‫کړل‬ ‫مشخص‬
:

‫تامین‬ ‫امنیت‬ ‫خارجی‬،‫داخلی‬ ‫د‬ ‫هیواد‬ ‫د‬

‫د‬ ‫چی‬ ‫کول‬ ‫ترسره‬ ‫فعالیتونه‬ ‫عمومی‬ ‫او‬ ‫اجتماعی‬ ‫د‬
‫روزنه‬، ‫ښوونه‬ ‫لکه‬ ، ‫وی‬ ‫نه‬ ‫وسه‬ ‫په‬ ‫سکتور‬ ‫خصوصی‬
‫زیربناوی‬،
...

‫مالتړ‬ ‫تولیداتو‬ ‫داخلی‬ ‫د‬

‫ل‬ ‫پرته‬ ‫اخیستل‬ ‫نه‬ ‫برخه‬ ‫فعالیتونوکی‬ ‫اقتصادی‬ ‫په‬
‫بحرانی‬ ‫ه‬
‫ګرځی‬ ‫مل‬ ‫ال‬ ‫اوبحران‬ ‫انحصار‬ ‫د‬ ‫ځکه‬ ،‫حالتونوڅ‬
.....
‫خلدون‬ ‫ابن‬

‫؛‬ ‫دندی‬ ‫دولت‬ ‫د‬

‫د‬
‫اجرا‬ ‫او‬ ‫تدوین‬ ‫قانون‬

‫ساتنه‬ ‫دشتمنیو‬ ‫خلګو‬ ‫د‬

‫هیوادپه‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫ساتل‬ ‫امنیت‬ ‫او‬ ‫الرو‬ ‫اقتصادی‬ ‫د‬
‫وخلی‬ ‫برخه‬ ‫کی‬ ‫تولید‬ ‫او‬ ‫فعالیتونو‬ ‫اقتصادی‬

‫تطبیق‬ ‫پالیسی‬ ‫داسی‬ ‫کی‬ ‫حالت‬ ‫مازاد‬ ‫اقتصادی‬ ‫په‬
‫کړی‬
‫وهڅوی‬ ‫فعالیتونو‬ ‫تجارتی‬ ‫چی‬

‫سازی‬ ‫زمینه‬ ‫ته‬ ‫تولید‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫اخیستل‬ ‫مالیات‬ ‫کمو‬ ‫د‬
‫وسی‬
.

27. ‫ادامه‬
‫سمیت‬ ‫ادام‬

‫ویش‬ ‫ثروت‬ ‫د‬
:
‫کی‬ ‫ټولنه‬ ‫په‬ ‫ویش‬ ‫شتمنی‬ ‫د‬
‫چی‬ ‫ګرځی‬ ‫المل‬ ‫پرمختګ‬ ‫ور‬ ‫رفا‬ ‫د‬ ‫دجامعی‬
‫م‬ ‫د‬ ‫ټولنه‬ ‫په‬ ‫بیا‬، ‫بهره‬، ‫جایدادنه‬،‫شتمنی‬ ‫همدا‬
‫لی‬
‫ګرځی‬ ‫المل‬ ‫والی‬ ‫ښه‬ ‫او‬ ‫تولید‬
......
‫خلدون‬ ‫ابن‬

‫حق‬ ‫ثروت‬ ‫د‬
:
‫کوی‬ ‫څرګندونه‬ ‫داسی‬ ‫خلدون‬ ‫ابن‬
‫د‬ ‫لپاره‬ ‫ځان‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫شخص‬ ‫هر‬ ‫باید‬ ‫چی‬
‫و‬ ‫یی‬ ‫که‬ ‫ولری‬ ‫حق‬ ‫راوړلو‬ ‫السته‬ ‫د‬ ‫شتمنی‬
‫نه‬
‫راوړو‬ ‫السته‬ ‫د‬ ‫ګټی‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫یو‬ ‫هیڅ‬ ‫نو‬ ‫لری‬
‫ل‬
‫دومر‬ ‫بس‬ ‫کوی‬ ‫یی‬ ‫که‬ ‫کړی‬ ‫ونه‬ ‫کار‬ ‫لپاره‬
‫ه‬
‫سمبا‬ ‫پری‬ ‫چاری‬ ‫ژوند‬ ‫د‬ ‫خپل‬ ‫چی‬ ‫کوی‬ ‫به‬
‫ل‬
‫همدومره‬ ‫بس‬ ‫کی‬
.....

28. ‫پای‬
‫وي‬ ‫حتمن‬ ‫یی‬ ‫به‬ ‫جواب‬ ‫وي‬ ‫پوښتنه‬ ‫که‬
!!
‫؟‬

29. ‫ماخذونه‬
Translation from
1. Islamic heritage.com
2. Moqadimah_ Author Ibn khaldon
3. Wealth of nation _ Author Adam smith
4. Much more other assistive site on internet