Efekt potwierdzenia. Samospełniająca się przepowiednia. Iluzja grupowania. Paradoks hazardzisty… i dziesiątki innych, które próżno wymieniać. Homo Sapiens, jako gatunek, choć tak doskonale wierzący w ideały, jest doskonale nieidealny. Błędy (skrzywienia) poznawcze sprawiają, że ufamy sobie bardziej, niż powinniśmy. Omawiając błędy poznawcze, przytrafiające się w codziennej pracy, Magda starała się przekonać nas do tego, co i tak podejrzewamy — że za błędy możemy odpowiadać tylko przed sobą.

3. Tester
w pułapce myślenia

4. Kim jestem?
Zwycięzcą :D

5. Kim jestem?
Zwycięzcą :D

6. Kim jestem?
Zwycięzcą :D

7. *Złudzenie Ponza (Ponzo illusion)

8. *Złudzenie Ponza (Ponzo illusion)

9. *Złudzenie Ponza (Ponzo illusion)

10. *Złudzenie Ponza (Ponzo illusion)

11. *Złudzenie Ponza (Ponzo illusion)

12. *Złudzenie Ponza (Ponzo illusion)

13. *Złudzenie Ponza (Ponzo illusion)

14. *Złudzenie Ponza (Ponzo illusion)

15. *Szachownica Adelsona (Adelson's checker shadow illusion)

16. *Szachownica Adelsona (Adelson's checker shadow illusion)

17. *Szachownica Adelsona (Adelson's checker shadow illusion)

18. Metafora „iluzji” poznawczych

19. Błędy* poznawcze
Systematyczne odchylenia od optymalnego wnioskowania.
*Skrzywienia
-cognitive biases-

20. Błędy* poznawcze
Systematyczne odchylenia od optymalnego wnioskowania.
*Skrzywienia
-cognitive biases-

21. - ograniczone zasoby poznawcze
- brak czasu i motywacji
- pragnienie dobrego samopoczucia
Dlaczego?

22. Efekt potwierdzenia
Efekt zakotwiczenia
Heurystyka reprezentatywności
Heurystyka dostępności
Efekt framingu
Ślepota pozauwagowa
Efekt halo
Efekt ślepej plamki
Co dzisiaj?

23. Efekt potwierdzenia
- confirmation effect -
Tendencja do preferowania informacji, które potwierdzają
wcześniejsze oczekiwania i hipotezy. Powoduje błędy w
poszukiwaniu, interpretacji i zapamiętywaniu informacji.

24. 2 - 4 - 6
Badanie Petera Wasona
Na jakiej zasadzie został stworzony ciąg cyfr:

25. 2 - 4 - 6
…dowolna sekwencja trzech kolejnych liczb rosnących
Badanie Petera Wasona
Na jakiej zasadzie został stworzony ciąg cyfr:

26. 2 - 4 - 6
…dowolna sekwencja trzech kolejnych liczb rosnących
Badanie Petera Wasona
Na jakiej zasadzie został stworzony ciąg cyfr:

27. „Inteligentni ludzie wierzą w dziwne rzeczy, ponieważ
potrafią inteligentnie bronić swoich przekonań, które
uzyskali w mało inteligentny sposób”.
Michael Shermer

28. - tendencja do testowania z użyciem tych samych ścieżek i danych
- preferowanie happy-pathów
- skupienie uwagi na już znanych błędach
Wpływ na jakość

29. Efekt zakotwiczenia*
- anchoring effect -
Metoda wnioskowania polegająca na zakotwiczeniu na jakiejś
informacji, a następnie dostosowaniu się do niej w celu uzyskania
odpowiedzi na pytanie lub wydania sądu.
* Heurystyka zakotwiczenia i dostosowania

30. Czy byłbyś skłonny przekazać coroczny datek na ochronę 50 000 ptaków
morskich […] ?
Badanie Jacowitz/Kahnemann
- Grupa kontrolna (brak kotwicy)
- Grupa 1 (niska kotwica): czy byłbyś skłonny przekazać 5$?
- Grupa 2 (wysoka kotwica): czy byłbyś skłonny przekazać 400$?

31. 20
143
64
BEZ KOTWICY KOTWICA WYSOKA (400) KOTWICA NISKA (5)
Ile byłbyś skłonny przekazać?

32. 20
143
64
BEZ KOTWICY KOTWICA WYSOKA (400) KOTWICA NISKA (5)
Ile byłbyś skłonny przekazać?

33. Oszacuj wynik działania:
Badanie Tversky/Kahnemann

34. 1 * 2 * 3 * 4 * 5 * 6 * 7 * 8
Oszacuj wynik działania:
Badanie Tversky/Kahnemann

35. 8 * 7 * 6 * 5 * 4 * 3 * 2 * 1
1 * 2 * 3 * 4 * 5 * 6 * 7 * 8
Oszacuj wynik działania:
Badanie Tversky/Kahnemann

36. rosnąca: 512

37. rosnąca: 512
malejąca: 2250

38. rosnąca: 512
malejąca: 2250
prawdziwa wartość: 40320

39. rosnąca: 512
malejąca: 2250
prawdziwa wartość: 40320

40. - ogólny wpływ na negocjacje
- wpływ na estymacje
- zakotwiczenie na metrykach
Wpływ na jakość

43. „Należy zrobić scenę i albo wyjść,
trzaskając drzwiami, albo zagrozić, że
za chwilę tak właśnie zrobimy”
Daniel Kahneman

44. „Należy zrobić scenę i albo wyjść,
trzaskając drzwiami, albo zagrozić, że
za chwilę tak właśnie zrobimy”
Daniel Kahneman

45. Heurystyka

46. Heurystyka
Prosta procedura pozwalająca udzielić adekwatnych, choć
niedoskonałych odpowiedzi na trudne pytania.

47. Heurystyka
Prosta procedura pozwalająca udzielić adekwatnych, choć
niedoskonałych odpowiedzi na trudne pytania.

48. Heurystyka dostępności
- availability heuristic -

49. Heurystyka dostępności
- availability heuristic -
Pytanie zastępcze: jak łatwo przychodzą ci do głowy
typowe przykłady?

50. Jakich słów angielskich jest więcej? Z literą „K”* na początku
czy na trzecim miejscu?
Badanie Tversky/Kahnemann
* badani podzieleni na 5 grup otrzymali jedną z 5 liter: K, L, N, R lub B

51. Heurystyka reprezentatywności*
- representativeness heuristic-
*Zgodności ze stereotypem

52. Heurystyka reprezentatywności*
- representativeness heuristic-
Pytanie zastępcze: Jak podobna jest osoba/rzecz do przykładu
typowego?
*Zgodności ze stereotypem

53. John jest 30-letnim, żonatym mężczyzną z 2 dzieci. Działa w lokalnych organizacjach
politycznych. Jego hobby to kolekcjonowanie książkowych "białych kruków". Jest
elokwentny, przekonujący i nastawiony rywalizacyjnie.
Jakie jest prawdopodobieństwo, że John jest raczej prawnikiem,
niż inżynierem?
Badanie Tversky/Kahnemann

54. Według badanych
50-80%

55. Według badanych
Według prawdziwych statystyk
50-80%

56. Według badanych
Według prawdziwych statystyk
50-80%
30%

57. Według badanych
Według prawdziwych statystyk
50-80%
30%

58. - tendencja do wyszukiwania znanych i pomijania
nieoczywistych błędów
- wpływ na szacowanie poziomu jakości
Wpływ na jakość

61. Efekt framingu*
- framing effect -
* ram interpretacyjnych, sformułowania
Tendencja do postrzegania sytuacji decyzyjnej w kategoriach
zysku bądź straty i w zależności od tego przyjmującej działania
ryzykowne lub awersyjne w stosunku do ryzyka.

62. Czy wykonałbyś zabieg jeśli…
A. W okresie jednego miesiąca przeżywalność
wynosi 90%
B. W pierwszym miesiącu notuje się umieralność
na poziomie 10%
Badanie Tversky/Sox/Pauker/McNeil

63. A B

64. 16%
84%
TAK NIE
A B

65. 16%
84%
TAK NIE
50% 50%
A B

66. - wpływ na decyzję osoby otrzymującej komunikat,
np. O błędzie
- priorytetyzacja zadań
Wpływ na jakość

67. A. Istnieje 10% ryzyko, że funkcjonalność nie zadziała
B. Funkcjonalność zadziała z pewnością wynoszącą
90%

68. - inattentional blindness -
Ślepota pozauwagowa

69. - inattentional blindness -
Ślepota pozauwagowa

74. Efekt halo*
- halo effect -
* efekt aureoli
Tendencja do automatycznego, pozytywnego lub negatywnego,
przypisywania cech osobowościowych na podstawie pierwszego
wrażenia.

75. - wpływ na estymacje, negocjacje, podejmowanie
decyzji np. względem wykorzystywanych
technologii
- dokładność w testowaniu
Wpływ na jakość

76. - przed spotkaniem spisać swoje stanowisko na kartce
- korzystać z porad niezależnych osób

77. - przed spotkaniem spisać swoje stanowisko na kartce
- korzystać z porad niezależnych osób

78. Efekt ślepej plamki
- blind-spot bias -
Nieumiejętność rozpoznania własnych błędów poznawczych.

79. Błądzą wszyscy!
(ale nie ja)

80. Power of BookBook®
Kahneman D. : „Pułapki Myślenia”
Ariely D.: „Szczera prawda o nieuczciwości”
Ariely D.: „Potęga irracjonalności"
Tavris C.: Elliot A.: „Błądzą wszyscy (ale nie ja)”
Taleb N.: „Czarny Łabędź”
Charbis C., Simons D., „The invisible gorilla”

81. Co więcej?
- Wpisz „Invisible Gorilla” na YT
- wystąpienia Daniela Kahnemana, Dana Ariely’a
na TEDx
- https://youarenotsosmart.com/

82. Dziękuję
za uwagę