Η παρουσία στατικού ηλεκτρισμού ή η συγκέντρωση συναρτήσει της χωρητικότητας του αντικειμένου, στο ηλεκτροστατικού φορτίου είναι παντού. Στην οποίο αναπτύσσεται στατικός ηλεκτρισμός, μπορεί να καθημερινή ζωή, ένας σπινθήρας λόγω στατικού αποθηκεύσει σημαντική ενέργεια, υψηλότερη της ηλεκτρισμού μας δημιουργεί μία ενόχληση

1. Εφαρμογές γείωσης &
ισοδυναμικών συνδέσεων
Απαγωγή στατικού ηλεκτρισμού από
χώρους με κίνδυνο πυρκαγιάς ή έκρηξης
Gale
Newson

2. Η παρουσία στατικού ηλεκτρισμού ή η συγκέντρωση συναρτήσει της χωρητικότητας του αντικειμένου, στο
ηλεκτροστατικού φορτίου είναι παντού. Στην οποίο αναπτύσσεται στατικός ηλεκτρισμός, μπορεί να
καθημερινή ζωή, ένας σπινθήρας λόγω στατικού αποθηκεύσει σημαντική ενέργεια, υψηλότερη της
ηλεκτρισμού μας δημιουργεί μία ενόχληση. Σε ένα ελάχιστης ενέργειας ανάφλεξης (ΜΙΕ – Minimum
εύφλεκτο περιβάλλον (πχ εύφλεκτα αέρια, σκόνη ή Ignition Energy) της εύφλεκτης περιβάλλουσας
πτητικά υλικά) μπορεί να αποδειχτεί καταστροφικός, ατμόσφαιρας.
διότι μπορεί να προκαλέσει ανάφλεξη. Πολλές
πυρκαγιές σε εργοστάσια, με αποτέλεσμα ανθρώπινες Οι τυποποιημένες ελάχιστες ενέργειες ανάφλεξης (ΜΙΕ)
απώλειες, τραυματισμούς και μεγάλες υλικές ζημιές, εξαρτώνται από τα συστατικά του εύφλεκτου
μπορούν να αποδοθούν στο στατικό ηλεκτρισμό. περιβάλλοντος (πτητικά υλικά, σκόνη ή αέρια), αλλά
πολλά από τα συνήθως χρησιμοποιούμενα διαλυτικά
Για την προστασία από αυτή την πάντα παρούσα έχουν ΜΙΕ μικρότερη από 1mJ (Πίνακες Α & Β). Αν ο
απειλή για τους ανθρώπους, τις εγκαταστάσεις και την «απομονωμένος αγωγός» πλησιάσει σε κάποιο άλλο
παραγωγή υπάρχουν διάφορα μέσα προστασίας που αντικείμενο με χαμηλότερο δυναμικό, αρκετή από τη
μπορούν να εφαρμοστούν στα επικίνδυνα σημεία μιας συσσωρευμένη ενέργεια θα απελευθερωθεί με τη
βιομηχανίας. μορφή σπινθήρα. Βεβαίως για να δημιουργηθεί
ανάφλεξη θα πρέπει να υπάρχει στον αέρα και
παρουσία καυσίμου (πτητικό υλικό, σκόνη ή αέριο) σεΚατά την εγκατάσταση μέτρων ασφαλείας σε ένα εν
κατάλληλη ποσότητα. Αλλά και μόνο το γεγονός ότι τοδυνάμει εκρηκτικό περιβάλλον θα πρέπει να ληφθούν
περιβάλλον είναι εύφλεκτο, για τον ασφαλή σχεδιασμόυπόψη πολλές παράμετροι. Η καλύτερη αρχή, τόσο
θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι είναι πολύ πιθανό νααπό άποψη σχεδιασμού όσο και από την άποψη των
συμβεί ανάφλεξη.γενικών λειτουργικών διαδικασιών, γίνεται εξαλείφοντας
τις πηγές δυναμικού που μπορεί να προκαλέσουν
σπινθήρα και άρα ανάφλεξη. Παρ’ όλα αυτά, σε κάθε Τα προβλήματα που προκαλούν οι «απομονωμένοι
εύφλεκτο περιβάλλον μπορεί υπάρχουν κρυμμένοι αγωγοί» επιλύονται μέσω ενός σωστά σχεδιασμένου
κίνδυνοι με τη μορφή «απομονωμένων αγωγών». Αυτοί συστήματος γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων. Η
είναι αγώγιμα αντικείμενα τα οποία είναι αγείωτα είτε «γείωση» μπορεί να οριστεί ως η αγώγιμη σύνδεση,
για λειτουργικούς λόγους είτε λόγω σφάλματος. Τα μέσω ενός αγωγού με κατάλληλη μηχανική αντοχή,
αντικείμενα αυτά μπορεί να είναι φλάντζες, βαλβίδες ή ενός «απομονωμένου αγωγού» με ένα σημείο γείωσης,
εξαρτήματα σωληνώσεων, βαρέλια, κοντέινερ, ώστε αυτός να αποκτήσει “μηδενικό δυναμικό”
βυτιοφόρα, βαγόνια ακόμα και άνθρωποι! Οι (δυναμικό της γης). Η «ισοδυναμική σύνδεση» μπορεί
απομονωμένοι αγωγοί είναι η πιο πιθανή πηγή
συμβάντων ανάφλεξης από στατικό ηλεκτρισμό στις
βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Για να καταλάβουμε την έκταση του κινδύνου και πως
αυτός μπορεί να περιοριστεί, θα πρέπει να αναλύσουμε
τις βασικές αρχές του στατικού ηλεκτρισμού και το πως
αυτός δημιουργείται. Κάθε βιομηχανική διαδικασία η
οποία εμπεριέχει κίνηση, ανάμιξη ή διαχωρισμό
υλικών, θα δημιουργήσει στατικό ηλεκτρισμό. Στατικός
ηλεκτρισμός μπορεί να δημιουργηθεί από τη ροή
υγρών μέσα από ένα σωλήνα, από σκόνη η οποία
πέφτει από μία ταινία μεταφοράς, από μία διαδικασία
ανάμιξης η από ένα άτομο που περπατάει. Το ρεύμα
που δημιουργείται από το στατικό φορτίο είναι
συνήθως πολύ μικρής έντασης (<0,1mA). Αν το
αντικείμενο στο οποίο αναπτύσσεται στατικός
ηλεκτρισμός είναι γειωμένο, τότε το φορτίο οδηγείται
στη γη μόλις δημιουργηθεί. Αν όμως το αντικείμενο
είναι αγείωτο, τότε το φορτίο θα αρχίσει να αυξάνει.
Βαφές, επικαλύψεις, φλάντζες, μονωτικοί αρμοί και
άλλα μονωτικά υλικά μπορούν να απομονώσουν
αντικείμενα από τη γείωση και να αποτρέψουν την
ασφαλή απαγωγή του στατικού φορτίου. Στην
περίπτωση αυτή το στατικό φορτίο μπορεί να
δημιουργήσει σε μικρό χρόνο πολύ υψηλό δυναμικό,
μερικές φορές μεγαλύτερο από 30kV. Το δυναμικό αυτό
Αποτελεσματική απαγωγή στατικού ηλεκτρισμού μέσω
γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων
2 www.newson-gale.co.uk
Πίνακας Α : Ενέργεια που μπορεί να αποθηκευτεί σε αντικείμενα και ανθρώπους
«Απομονωμένος
αγωγός»
Χωρητικότητα (pF) Αποθηκευμένη
ενέργεια στα
10 kV (mJ)
Αποθηκευμένη
ενέργεια στα
30kV (mJ)
Βυτιοφόρο 5000 250 2250
Άνθρωπος 200 10 90
Μεταλλικός κουβάς 20 1 9
100mm φλάντζα 10 0.5 4.5
Πίνακας Β : Ελάχιστες ενέργειες ανάφλεξης (ΜΙΕ) πτητικών υλικών & σκόνης
Πτητικό υλικό MIE (mJ) Σύννεφο σκόνης MIE (mJ)
Προπανόλη 0.65 Αλεύρι 50
Αιθυλική Ακετόνη 0.46 Ζάχαρη 30
Μεθάνιο 0.28 Αλουμίνιο 10
Εξάνιο 0.24 Εποξικές ρητίνες 9
Μεθανόλη 0.14 Ζιρκόνιο 5
Θειούχος άνθρακας 0.01
Ορισμένα
φαρμακευτικά
σκευάσματα
1
πηγή δεδομένων: UK IChemE
Gale
Newson

3. να περιγραφεί ως η αγώγιμη σύνδεση γειτνιαζόντων TΓια να λυθεί αυτό το πρόβλημα μπορούν να
αγώγιμων αντικειμένων με σκοπό την εξίσωση του χρησιμοποιηθούν αυτοελεγχόμενοι σφικτήρες γείωσης.
δυναμικού μεταξύ τους. Σε ένα τουλάχιστον σημείο τα Από την πλευρά του χειριστή οι σφικτήρες αυτοί στη
αντικείμενα αυτά συνδέονται επίσης και με τη γείωση, χρήση τους, δε διαφέρουν καθόλου από τους
εξασφαλίζοντας ότι τα πάντα βρίσκονται σε μηδενικό συμβατικούς. Η βασική διαφορά τους με τους κοινούς
δυναμικό (δυναμικό της γης). Στις σταθερές σφιγκτήρες βρίσκεται στο ότι επιβεβαιώνουν στο
εγκαταστάσεις (σωληνώσεις, δεξαμενές αποθήκευσης χειριστή όχι μόνο ότι έχουν έρθει σε επαφή με το προς
κλπ) η γείωση και οι ισοδυναμικές συνδέσεις είναι σύνδεση αντικείμενο (π.χ. έχουν διαπεράσει πιθανή
σχετικά εύκολο να επιτευχθούν. Για κινητά αντικείμενα στρώση από μπογιά ή σκουριά) αλλά και ότι είναι σε
όμως (δοχεία μεταφοράς, βυτιοφόρα κλπ) υπάρχει θέση να απάγουν το στατικό ηλεκτρισμό που μπορεί να
μεγαλύτερη δυσκολία. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει δημιουργηθεί. Αυτοί οι σφικτήρες χρησιμοποιούν
να χρησιμοποιούνται συσκευές και εξαρτήματα, ειδικά ενεργά ηλεκτρονικά κυκλώματα ενδείξεων, τα οποία
σχεδιασμένα για το λόγο αυτό (γείωση & ισοδυναμικές τροφοδοτούνται από μία χαμηλής ενέργειας εσωτερική
συνδέσεις) και κατασκευασμένα με αυστηρές μπαταρία. Το κύκλωμα πραγματοποιείται μόνο όταν ο
προδιαγραφές, ώστε να εξασφαλίζεται ότι θα συνδέουν σφικτήρας επιτύχει χαμηλή αντίσταση επαφής με το
τα «απομονωμένα αντικείμενα» πριν αρχίσει η αντικείμενο που πρόκειται να γειωθεί και ο χειριστής
παραγωγική διαδικασία και να αποτρέπεται η λαμβάνει ένα οπτικό σήμα για αυτό (συνήθως ένα LED
συσσώρευση στατικού φορτίου. που αναβοσβήνει). Επίσης ο αυτοελεγχόμενος
σφικτήρας ελέγχει την κατάσταση του καλωδίου έως το
σημείο σύνδεσης με τη γείωση και στην περίπτωσηΣτην περίπτωση των ανθρώπων μπορούν να
αυτό έχει χαλαρώσει ή κοπεί δεν εμφανίζει το οπτικόχρησιμοποιηθούν αντιστατικά παπούτσια και γάντια
σήμα.ώστε να εξασφαλίζεται ότι ο άνθρωπος είναι μονίμως
«γειωμένος». Επιπλέον διατίθενται συσκευές ελέγχου
ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα παπούτσια είναι
σύμφωνα με τα σχετικά ισχύοντα πρότυπα (ΕΝ ISO
2034, Cenelec 50404 level, ANSI Z41 SD Type II).
Όταν σχεδιάζεται ένας χώρος παραγωγής, είναι
σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι το δάπεδο θα έχει ένα
κατάλληλο επίπεδο αγωγιμότητας, διότι τα αντιστατικά
παπούτσια είναι αναποτελεσματικά σε μονωτικά
δάπεδα ή σε δάπεδα με μονωτικό κάλυμμα. Αν το
εύφλεκτο περιβάλλον έχει πάρα πολύ χαμηλή
ενέργεια ανάφλεξης (ΜΙΕ), μπορεί να απαιτηθεί
επιπρόσθετα και αντιστατικός ρουχισμός.
Ακόμη και όταν όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας
έχουν καθοριστεί, υπάρχουν ορισμένα θέματα για τα
οποία θα πρέπει να ενημερωθούν όλοι οι υπεύθυνοι
χειρισμών σε εκρηκτικό περιβάλλον. Πριν την
εκτέλεση λειτουργικών χειρισμών, η τοποθέτηση ενός
σφικτήρα γείωσης στο εμπλεκόμενο αντικείμενο θα
πρέπει να είναι μία «μηχανική κίνηση». Ακόμη και αν
ο χειριστής έχει εκτελέσει επακριβώς τα καθήκοντα
Για ακόμη υψηλότερο επίπεδο ασφαλείας, μπορούν νατου, όπως περιγράφονται στους κανονισμούς
χρησιμοποιηθούν συστήματα σφικτήρων τα οποίαασφαλείας της εταιρείας, δεν πρέπει να είναι ποτέ
εκτός από την οπτική επιβεβαίωση στο χειριστήσίγουρος ότι ο σφικτήρας έχει επιτύχει χαμηλή
διαθέτουν και επαφές εντολής οι οποίες μπορούν νααντίσταση επαφής με το αγώγιμο αντικείμενο ώστε να
συνδεθούν με αντλίες, βαλβίδες, συναγερμούς ήεπιτρέπει την απαγωγή του στατικού ηλεκτρισμού στη
συστήματα ελέγχου. Αυτό σημαίνει ότι η παραγωγικήγείωση.
διαδικασία δε μπορεί να ξεκινήσει έως ότου το αγώγιμο
αντικείμενο συνδεθεί με ασφάλεια στη γείωση.Το θέμα είναι ότι πολλά αγώγιμα αντικείμενα που
Επιπλέον αν κατά τη διάρκεια της λειτουργίας οιμπορεί να συσσωρεύσουν υψηλά επίπεδα στατικού
συνθήκες αλλάξουν (πχ τυχαία αποσύνδεση τουφορτίου, φέρουν μονωτικά στρώματα (πχ βαφή,
σφικτήρα) το σύστημα αυτόματα διακόπτει τηεπικάλυψη) στην επιφάνειά τους με αποτέλεσμα να μην
διαδικασία. Αυτά τα συστήματα συνήθωςεπιτυγχάνεται η απαιτούμενη χαμηλή αντίσταση
τροφοδοτούνται από το ηλεκτρικό δίκτυο χαμηλήςεπαφής. Επίσης η απώλεια της αγωγιμότητας μπορεί
τάσης (230V/400V) και χρησιμοποιούν εγκεκριμένανα οφείλεται και στις συνήθεις συνθήκες εργασίας (πχ
συστήματα ασφαλείας για να διατηρούν την ενέργειαόπου μονωτικά υγρά, σκόνη ή άλλα υλικά
που καταναλώνουν σε ασφαλή επίπεδα. Αυτά ταχρησιμοποιούνται ως μέρος της παραγωγικής
συστήματα χρησιμοποιούνται σε εξαιρετικά ευαίσθητεςδιαδικασίας). Πολλοί σφικτήρες γείωσης και
εγκαταστάσεις όπως : χώρους φόρτωσης / εκφόρτωσηςισοδυναμικών συνδέσεων εμφανίζουν πολύ υψηλή
βυτιοφόρων και δεξαμενών καυσίμων, χώρουςαντίσταση επαφής όταν συνδέονται σε αγώγιμα
ανάμιξης, βάσεις ξήρανσης και σε κάθε χώρο πουαντικείμενα με μονωτική επιφάνεια. Τα πράγματα είναι
υπάρχει μεγάλη πιθανότητα συγκέντρωσης στατικούακόμα χειρότερα αν, για λόγους μείωσης του κόστους,
φορτίου με πάρα πολύ μικρή ενέργεια ανάφλεξηςχρησιμοποιηθούν υλικά που δεν έχουν σχεδιαστεί για
(ΜΙΕ).την απαγωγή στατικού ηλεκτρισμού (πχ κροκοδειλάκια
ελαφρού τύπου). Αυτές οι «συσκευές» έχουν ακόμη
μεγαλύτερα ποσοστά αποτυχίας.
3www.newson-gale.co.uk
Πίνακας Γ :
Στην Ευρώπη, για να χρησιμοποιηθεί ένα εξάρτημα σε εκρηκτικό περιβάλλον,
θα πρέπει να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του ΑΤΕΧ 95 “equipment“
directive (94/9/EC), το οποίο έχει εφαρμογή σε ηλεκτρικές και προσφάτως σε
μηχανικές συσκευές. Η κατάλληλη κατηγορία εξαρτήματος και η σήμανσή του
εξαρτάται από τη ζώνη επικίνδυνης περιοχής στην οποία προβλέπεται να
χρησιμοποιηθεί.
Σημείωση : Οι ανωτέρω κατηγορίες αφορούν σε βιομηχανίες στην επιφάνεια του
εδάφους (ομάδα ΙΙ). Τα ορυχεία εντάσσονται στην Ομάδα Εξαρτημάτων (Ι). Οι
ζώνες επικίνδυνης περιοχής είναι παρόμοιες με τις ανωτέρω Κατηγορίες
εξαρτημάτων.
Ζώνη Επικίνδυνης
Περιοχής
Ομάδα
εξαρτήματος
Κατηγορία
εξαρτήματος
Σήμανση σύμφωνα με ΑΤΕΧ 95
G=Αέριο/πτητικό υλικό D=σκόνη
Ζώνη 0 – Αέριο ή πτητικό υλικό
Ζώνη 20 – Σκόνη
1II II 1 G (and / or) D
Ζώνη 1 – Αέριο ή πτητικό υλικό
Ζώνη 21 – Σκόνη
2II II 2 G (and / or) D
Ζώνη 2 – Αέριο ή πτητικό υλικό
Ζώνη 22 – Σκόνη
3II II 3 G (and / or) D

4. Οι σφικτήρες που διαθέτουν συστήματα οπτικής Συμπερασματικά οι κίνδυνοι από στατικό ηλεκτρισμό σε
επιβεβαίωσης και εντολής, τείνουν να δημιουργούν ένα επικίνδυνες περιοχές (εύφλεκτο ή εκρηκτικό περιβάλλον)
σημαντικό πλεονέκτημα στους χρήστες τους. Καθώς απαιτούν μία «ολιστική» προσέγγιση που να
εγκαθιστούν ένα «επιπρόσθετο» έλεγχο στην περιλαμβάνει το κτίριο, την παραγωγική διαδικασία και
εγκατάσταση, βοηθούν στην ενδυνάμωση των μέτρων την ασφάλεια των ανθρώπων, καθώς κάθε μέτρο ελέγχου
ασφαλείας της εταιρείας, όσον αφορά στο στατικό είναι τόσο καλό όσο ο ασθενέστερος κρίκος στην
ηλεκτρισμό. Σε σύντομο χρονικό διάστημα ο χειριστής αλυσίδα. Καθώς η ταχύτητα και η ικανότητα των
είναι αρκετά πιθανό να τηρεί τις σωστές διαδικασίες και σύγχρονων τεχνικών παραγωγής αυξάνει και το εύρος
να αποκτήσει επίγνωση της ανάγκης ελέγχου σε των υλικών που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγική
καθημερινή βάση του στατικού ηλεκτρισμού. διαδικασία μεγαλώνει, αυτή η βασική προσέγγιση όσον
αφορά στην ασφάλεια θα είναι ακόμη πιο σημαντική.
Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να
πραγματοποιούνται, στα μέσα ελέγχου που
χρησιμοποιούνται, περιοδικοί τακτικοί έλεγχοι. Θα πρέπει
να ελέγχονται ο σφικτήρας, η κατάσταση του καλωδίου
και το σημαντικότερο από όλα η σύνδεση με το σημείο 1. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να χρησιμοποιείτε
γείωσης (ισοδυναμικός ζυγός). Όργανα μέτρησης εγκεκριμένους και ειδικά σχεδιασμένους για το σκοπό
ισοδυναμικών συνδέσεων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν αυτό σφικτήρες γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων,
για τους ελέγχους αυτούς. Εάν όμως το περιβάλλον είναι αγωγούς και συσκευές.
εκρηκτικό θα πρέπει να είναι αντιεκρηκτικού τύπου. Η
καταγραφή των αποτελεσμάτων των ελέγχων είναι ένα 2. Ελέγξτε όλα τα χαρακτηριστικά του συστήματος
θετικό βήμα να διασφαλιστεί ότι τηρούνται οι απαιτήσεις γείωσης και εξετάστε την εγκατάσταση συστημάτων
των προτύπων. Η συχνότητα των ελέγχων εξαρτάται από οπτικής επιβεβαίωσης και , σε χώρους όπου
τη φύση των χειρισμών και τον τύπο των μέτρων ελέγχου απαιτούνται πρόσθετα μέτρα ασφαλείας.
αλλά και με την εκάστοτε νομοθεσία. Γενικά συσκευές
χωρίς οπτική ένδειξη χρειάζονται έλεγχο σε συχνότερα 3. Εξασφαλίστε ότι όλοι οι χειριστές που εργάζονται σε
διαστήματα σε σχέση με τους αυτοελεγχόμενους επικίνδυνες περιοχές έχουν καταλάβει τον κίνδυνο
σφικτήρες ή τον εξοπλισμό που διαθέτει σύστημα . ανάφλεξης από στατικό ηλεκτρισμό και ακολουθούν
επακριβώς τις διαδικασίες ασφάλειας.
Εκτός από τα ανωτέρω συστήματα απαγωγής του
στατικού ηλεκτρισμού θα πρέπει επιπρόσθετα να δοθεί η 4. Εξασφαλίστε ότι ακολουθείται το κατάλληλο
απαραίτητη προσοχή και σε όλα τα αντικείμενα που πρόγραμμα επιθεώρησης – συντήρησης για τα μέτρα
χρησιμοποιούνται στις επικίνδυνες περιοχές. Σήμερα γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων.
ειδικά «μη μεταλλικά αντιστατικά» υλικά
χρησιμοποιούνται ευρέως για την κατασκευή δοχείων, Περισσότερες πληροφορίες γύρω από αυτό το θέμα
εσωτερικών επενδύσεων, σωλήνων, σε εφαρμογές που μπορείτε να βρείτε στις ακόλουθες δημοσιεύσεις :
τα παραδοσιακά υλικά, όπως ο χάλυβας, δε μπορούν να
χρησιμοποιηθούν. Αυτά τα υλικά μπορούν να
Cenelec CLC/TR 50404 Electrostatics - Code of practice
χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια σε εύφλεκτο περιβάλλον,
for the avoidance of hazards due to static electricity.δεδομένου ότι θα έχουν την ίδια μεταχείριση με τα
June 2003 (Europe).αγώγιμα υλικά και απαραιτήτως θα πρέπει να γειώνονται
κατά τη διάρκεια χειρισμών που δημιουργούν στατικό
National Fire Protection Association NFPA77ηλεκτρισμό. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μονωτικά
πλαστικά υλικά, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται σε Recommended practice on static electricity. 2007 edition
ορισμένες δεξαμενές μεταφοράς υγρών και (United States).
παχύρρευστων υλικών (IBC) καθώς και σε σάκους
μεταφοράς, μπορεί να εμπεριέχουν σοβαρό κίνδυνο British Standard BS5958 Part 2 - Code of practice for
ανάφλεξης λόγω στατικού ηλεκτρισμού. Αυτά τα υλικά δε
control of undesirable static electricity. Last updated
μπορούν να γειωθούν με ασφάλεια και δε συνιστάται να
1991 (United Kingdom).
χρησιμοποιούνται όπου το περιβάλλον μπορεί να είναι
εύφλεκτο.
Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι στατικό φορτίο
μπορεί να συσσωρευτεί και στα υπό επεξεργασία υλικά
(υγρά, σκόνη, αέρια). Για το λόγο αυτό θα πρέπει να
εξασφαλίζεται ότι τα υλικά αυτά έρχονται σε ικανοποιητική
επαφή με τις γειωμένες αγώγιμες εγκαταστάσεις που τα
εμπεριέχουν, ώστε να τους παρέχεται μία ασφαλής
δίοδος εκφόρτισης. Αγώγιμα υλικά σε καλή επαφή με
έναν αγωγό γείωσης δε διατηρούν υψηλό επίπεδο
φορτίου. Παρόλα αυτά, καθώς πολλά από αυτά τα υλικά
παρουσιάζουν υψηλή αντίσταση, μπορεί να είναι
απαραίτητη η προσθήκη αντιστατικών πρόσθετων στα
υγρά και στις εγκαταστάσεις κατά τις περιόδους διακοπής
της παραγωγής. Με τον τρόπο αυτό «αποδυναμώνεται»
ο χρόνος φόρτισης (ειδικότερα στην περίπτωση σκόνης).
Περίληψη Μέτρων Ασφαλείας από Στατικό
Ηλεκτρισμό
Σημείωση : Στον παρών οδηγό θεωρείται ότι
εξειδικευμένο προσωπικό έχει πραγματοποιήσει τις
απαραίτητες εκτιμήσεις κινδύνου και έχει χωρίσει το χώρο
σε ζώνες επικινδυνότητας. Για τις Ευρωπαϊκές εταιρείες
το ανωτέρω αποτελεί μέρος της συμμόρφωσής τους με
το ATEX 137 Directive (99/92/EC). Επίσης σημειώστε ότι
κάθε προσφερόμενη συμβουλή είναι μία συνεισφορά
στον πρακτικό έλεγχο του στατικού ηλεκτρισμού και
συνάγεται από τις ανωτέρω δημοσιεύσεις και άλλα
σχετικά έγγραφα. Παρόλα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθεί
σαν μία οριστική λίστα λύσεων σε πρακτικά προβλήματα
και είναι πάντα ευθύνη της εταιρείας να ελέγχει την
ικανότητα και την αποτελεσματικότητα κάθε μέτρου
ελέγχου από στατικό ηλεκτρισμό.
4 www.newson-gale.co.uk

5. Οι επόμενες 18 σελίδες περιέχουν σχέδια εφαρμογής,
τα οποία δείχνουν πως να επιτύχετε μία αξιόπιστη
σύνδεση με τη γείωση σε έναν αριθμό φορητών
αντικειμένων τα οποία χρησιμοποιούνται συνήθως στις
χημικές βιομηχανίες, φαρμακευτικές βιομηχανίες και
στις βιομηχανίες επεξεργασίας τροφίμων.
Οι περισσότερες από αυτές τις εφαρμογές απαιτούν
την ύπαρξη τουλάχιστον ενός σημείου ή δικτύου
γείωσης. Αυτό συνήθως αποτελείται από αγωγούς
μορφής ταινίας οι οποίοι εγκαθίστανται περιμετρικά του
χώρου και συνδέονται με το σύστημα γείωσης. Οι
συσκευές απαγωγής στατικού ηλεκτρισμού συνδέονται
σε αυτό το δίκτυο γείωσης ώστε να παρέχουν
διασύνδεση μεταξύ του δικτύου και των φορητών
αντικειμένων του εργοστασίου. Είναι πολύ σημαντικό
να διασφαλιστεί ότι κατά την εγκατάσταση συσκευών
και συστημάτων απαγωγής στατικού ηλεκτρισμού, θα
ακολουθηθούν κατά γράμμα οι οδηγίες του
κατασκευαστή.
Τα σχέδια CA01 έως CA04 παρουσιάζουν σφικτήρες
και καλώδια τα οποία δε διαθέτουν ενδείξεις και Τα σχέδια CA09 έως CA22 παρουσιάζουν τη χρήση
βασίζονται στο σχεδιασμό και τη μηχανική τους δύναμη συστημάτων τα οποία διαθέτουν ενδείξεις σύνδεσης με
για να επιτύχουν χαμηλή αντίσταση σύνδεσης μεταξύ τη γείωση και επαφές εντολής, οι οποίες μπορούν να
του αντικειμένου και της γείωσης. Ο Ευρωπαϊκός και ο συνδεθούν με αντλίες, βαλβίδες, αναδευτήρες ή
Αμερικάνικος κώδικες πρακτικής κάνουν τις ακόλουθες συστήματα ελέγχου. Σε αυτές τις εφαρμογές η
αναφορές στη χρήση τέτοιων συσκευών : παραγωγική διαδικασία δε μπορεί να ξεκινήσει έως
ότου το αγώγιμο αντικείμενο συνδεθεί με ασφάλεια στη
γείωση. Οι κώδικες πρακτικής υποστηρίζουν τη χρήση
τέτοιων συστημάτων σε διαδικασίες πολύ μεγάλης
επικινδυνότητας, που απαιτούν τη μέγιστη ασφάλεια.
Ειδικότερα στην περίπτωση βυτιοφόρων αναφέρουν :
Τα σχέδια CA05 έως CA08 παρουσιάζουν
αυτοελεγχόμενους σφικτήρες και καλώδια τα οποία
δίνουν ένδειξη ότι αντίσταση μεταξύ του αντικειμένου
και της γείωσης είναι μικρότερη από 10Ω. Τέτοιες
συσκευές πρέπει να χρησιμοποιούνται σε διαδικασίες
μεγαλύτερης επικινδυνότητας, που απαιτούν
περισσότερη ασφάλεια ή όπου η αξιοπιστία της
σύνδεσης είναι αμφισβητήσιμη από τη συσσώρευση
βρωμιάς ή προϊόντος. Οι κώδικες πρακτικής
σημειώνουν ότι όπου το σύστημα γείωσης –
ισοδυναμικών συνδέσεων και η προς σύνδεση
εγκατάσταση είναι όλα μεταλλικά :
NFPA77 (ΗΠΑ)
7.4.1.3.1 - Η αντίσταση συνεχόμενων αγώγιμων
τμημάτων θα πρέπει να είναι μικρότερη από 10Ω.
Μεγαλύτερη τιμή αντίστασης συνήθως υποδεικνύει ότι
η μεταλλική όδευση δεν είναι συνεχής, κυρίως λόγω
χαλαρών συνδέσεων ή διάβρωσης.
NFPA77 - 2007 (ΗΠΑ)
6.8.4 - Σε εγκαταστάσεις ισοδυναμικών συνδέσεων και
γείωσης που οι επιφάνειες είναι επιρρεπείς στη
διάβρωση ή είναι μεταφερόμενες, ή έχουν μονωτική
επικάλυψη, προτείνεται η χρήση των αυτοελεγχόμενων
σφικτήρων και συστημάτων ώστε να υπάρχει συνεχής
έλεγχος της αντίστασης προς γείωση και επιβεβαίωσης
των αποδεκτών αποτελεσμάτων.
CLC/TR 50404 (Ευρώπη)
11.2.2 - Συνήθως η τιμή της αντίστασης ορίζεται
μεταξύ 10Ω και 100Ω (με ένα ανώτερο όριο), για
λόγους ευκολίας στην παρακολούθηση και τον έλεγχο.
CLC/TR 50404 (Ευρώπη)
11.4.1 - Τα καλώδια για τη γείωση φορητών
αντικειμένων θα πρέπει να εφοδιάζονται με ένα
σφικτήρα ικανό να διαπεράσει τα στρώματα μπογιάς ή
σκουριάς. Οι συσκευές αυτές θα πρέπει να είναι ικανής
CLC/TR 50404 (Ευρώπη)μηχανικής αντοχής.
5.4.4.1.2 - Συνίσταται να χρησιμοποιούνται συστήματα
τα οποία διαθέτουν επαφές εντολής, ώστε ναNFPA77 (ΗΠΑ)
αποτρέπεται η φόρτωση όταν ο αγωγός γείωσης δεν7.4.1.4 - Όπου χρησιμοποιούνται καλωδιωτοί αγωγοί
είναι συνδεδεμένος.για ισοδυναμική σύνδεση ή γείωση, η ελάχιστη διατομή
τους καθορίζεται από τη μηχανική τους αντοχή και όχι
NFPA77 (ΗΠΑ)από το μέγιστο ηλεκτρικό ρεύμα που μπορούν να
μεταφέρουν. Σε αγωγούς ισοδυναμικής σύνδεσης, οι υνιστώμενες προφυλάξεις φόρτωσης – Όλες οι
οποίοι συνδέονται και αποσυνδέονται με μεγάλη συσκευές ισοδυναμικής σύνδεσης και γείωσης θα
συχνότητα, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται πολύκλωνα πρέπει να είναι συνδεδεμένες πριν αρχίσει η διαδικασία
ή συνεστραμένα καλώδια. φόρτωσης. Για να διασφαλιστεί ότι η σύνδεση έχει
πραγματοποιηθεί συνήθως χρησιμοποιούνται
συστήματα με ένδειξη σύνδεσης με τη γείωση, τα οποία
συχνά διαθέτουν και επαφές εντολής.
Application (CA) σχέδια εφαρμογής
5www.newson-gale.co.uk
Gale
Newson

6. Τα φορητά αντικείμενα θα πρέπει να συνδέονται με τη γείωση To CLC/TR 50404 αναφέρει : Αυτός είναι εξοπλισμός, όπως
μέσω των ανωτέρω σφικτήρων και καλωδίων. Ο σφικτήρας θα δοχεία, χωνιά, καρότσια, τα οποία δε μπορούν να συνδεθούν
πρέπει να είναι σχεδιασμένος έτσι ώστε να παρέχει αξιόπιστη μόνιμα με το σύστημα γείωσης … Για να πραγματοποιηθεί η
σύνδεση και να διαπερνά τα στρώματα μπογιάς ή σκουριάς. Ως προσωρινή σύνδεση με το σύστημα γείωσης, θα πρέπει να
μηχανική συσκευή, θα πρέπει να είναι εγκεκριμένος για χρήση χρησιμοποιηθούν κατάλληλες συνδέσεις (11.3.1.2).
στην κατάλληλη ζώνη εκρηκτικού περιβάλλοντος. Τα καλώδια
και οι συνδέσεις θα πρέπει να είναι ικανής μηχανικής αντοχής,
ώστε να αποφευχθεί ζημιά από τις επαναλαμβανόμενες
μετακινήσεις καθώς ο σφικτήρας θα συνδέεται και
αποσυνδέεται από το προς γείωση αντικείμενο
CA01 - Γείωση
δοχείων & δεξαμενών
Σφικτήρες και καλώδια σχεδιασμένα για την ανωτέρω γείωση.
TM TM
Cen-Stat Cen-Stat VESX90 Βαρέως τύπου
σφικτήρας από ανοξείδωτο χάλυβα σφικτήρας από ανοξείδωτο χάλυβα
& καλώδιο μήκους 3m (10ft) το & καλώδιο μήκους 5m (16ft) το
οποίο μαζεύεται σε ειδική θήκη. οποίο μαζεύεται σε ειδική θήκη.
VESX45 Μεσαίου τύπου
6 www.newson-gale.co.uk
Gale
Newson
© Newson Gale Ltd.

7. Όταν απαιτείται μεταφορά προϊόντων, είναι σημαντικό να Το NFPA77 αναφέρει : Η ισοδυναμική σύνδεση μπορεί να
διασφαλιστεί ότι οι δεξαμενές που εμπλέκονται θα βρίσκονται πραγματοποιηθεί με ένα σφικτήρα ο οποίος θα διαθέτει
στο δυναμικό της γης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί γειώνοντας σκληρυμένες χαλύβδινες ακίδες, οι οποίες θα διαπερνούν τη
τις δεξαμενές με σφικτήρες και καλώδια τα οποία καταλήγουν μπογιά, τη σκουριά και συσσωρευμένα υλικά. Η σύσφιξη θα
σε έναν κοινό ισοδυναμικό ζυγό, όπως φαίνεται στο σχήμα πραγματοποιείται είτε μέσω κοχλίωσης είτε μέσω ενός ισχυρού
CA02. Μία εναλλακτική μέθοδος παρουσιάζεται στο σχήμα ελατηρίου (7.13.3).
CA03.
CA02 - Γείωση δοχείων &
δεξαμενών με τα ράφια
αποθήκευσης
Σφικτήρες και καλώδια σχεδιασμένα για την ανωτέρω γείωση.
TM
Σφικτήρας REB Plier & 5m (16ft) Σφικτήρας C & Cen-Stat καλώδιο
TM
Cen-Stat καλώδιο VESX41/G03E VESC41/G30
7
© Newson Gale Ltd.
www.newson-gale.co.uk
Gale
Newson

8. Δύο δοχεία μπορούν να αποκτήσουν το δυναμικό της γης με Το NFPA77 αναφέρει : Όταν πραγματοποιείται μετάγγιση, οι
τον εξής τρόπο : Συνδέουμε το πρώτο στην υποδοχή γείωσης μεταλλικές δεξαμενές και ο σχετιζόμενος εξοπλισμός θα πρέπει
και το δεύτερο με το πρώτο, όπως φαίνεται CA03. Η χρήση να συνδεθούν ισοδυναμικά μεταξύ τους και με το σύστημα
σφικτήρων από ανοξείδωτο χάλυβα συνιστάται σε γείωσης (7.13.3).
φαρμακευτικές εφαρμογές, σε χώρους όπου απαιτείται πολύ
μεγάλη καθαριότητα και όπου απαιτείται υψηλή αντίσταση στη
διάβρωση.
CA03 - Ισοδυναμική
σύνδεση & γείωση κινητών
δοχείων και μικρών δεξαμενών
Σφικτήρες και καλώδια σχεδιασμένα για την ανωτέρω γείωση.
TM TM
Cen-Stat Cen-Stat σφικτήρας βαρέως τύπου
από ανοξείδωτο χάλυβα & καλώδιο από ανοξείδωτο χάλυβα & καλώδιο
μήκους 3m (10ft) το οποίο μαζεύεται μήκους 5m (16ft) το οποίο μαζεύεται
σε ειδική θήκη. VESX45/G09 σε ειδική θήκη. VESX90/G03
σφικτήρας μεσαίου τύπου
8 www.newson-gale.co.uk
Gale
Newson
© Newson Gale Ltd.

9. Σαν εναλλακτική μέθοδος των καλωδίων μορφής σπιράλ, τα Το BS5958 αναφέρει : Κατά τη διάρκεια μεταγγίσεων, οι
αυτο-περιελισσόμενα καλώδια είναι μια δημοφιλής μέθοδος δεξαμενές και όλα τα μεταλλικά μέρη του συστήματος, όπως
αξιόπιστης σύνδεσης μεταξύ συστήματος γείωσης και χωνιά και ακροφύσια, θα πρέπει να συνδεθούν ισοδυναμικά και
δεξαμενών μεταφοράς υγρών και παχύρρευστων υλικών (IBC) / η να γειωθούν (11.2.1).
ή άλλης μορφής δεξαμενών. Η επιλογή μεταξύ καλωδίων
σπιράλ ή περιελισσόμενων εξαρτάται από την πρακτικότητα,
την άνεση και τις προτιμήσεις του χρήστη, καθώς και τα δύο
είναι εξίσου αποτελεσματικά ως συσκευές γείωσης.
CA04 - Γείωση δεξαμενών
μεταφοράς υγρών και
παχύρρευστων υλικών (IBC)
& κοντέινερ
Σφικτήρες και καλώδια σχεδιασμένα για την ανωτέρω γείωση.
TM TM
Cen-Stat Cen-Stat VESX45 σφικτήρας
βαρέως τύπου από ανοξείδωτο μεσαίου τύπου από ανοξείδωτο
χάλυβα με 15.2m (50ft) αυτο- χάλυβα με 6.1m (20ft) αυτο-
περιελισσόμενο καλώδιο. περιελισσόμενο καλώδιο.
VESX90/R50 VESX45/R20
VESX90 σφικτήρας
9
© Newson Gale Ltd.
www.newson-gale.co.uk
Gale
Newson

10. Για πλήρη βεβαιότητα ότι έχει επιτευχθεί η κατάλληλη σύνδεση NFPA77-2007 (USA)
χαμηλής αντίστασης σε διαδικασίες όπου η ασφάλεια είναι 6.8.4 - Σε εγκαταστάσεις ισοδυναμικών συνδέσεων καιγείωσης
πολύ σημαντική (πχ μεταφορά προϊόντων), συνιστάται η χρήση που οι επιφάνειες είναι επιρρεπείς στη διάβρωση ή είναι
αυτοελεγχόμενων σφικτήρων με ενσωματωμένους ενδείκτες μεταφερόμενες, ή έχουν μονωτική επικάλυψη, προτείνεται η
LED. Οι σφικτήρες τροφοδοτούνται από ενσωματωμένη χρήση των αυτοελεγχόμενων σφικτήρων και συστημάτων ώστε
μπαταρία, και είναι ιδανικοί για όπου χρειάζεται μια απλή να υπάρχει συνεχής έλεγχος της αντίστασης προς γείωση και
συσκευή χωρίς επαφές εντολής. επιβεβαίωσης των αποδεκτών αποτελεσμάτων.
Η επιβεβαίωση της αξιοπιστίας και της κατάστασης των
συνδέσεων μέσω των αυτοελεγχόμενων σφικτήρων, βοηθάει
το χρήστη να ακολουθήσει τις απαιτήσεις του CLC/TR 50404 το
οποίο αναφέρει : Αυτό που είναι το πιο σημαντικό … είναι ότι
όλες οι συνδέσεις είναι αξιόπιστες … και δε μειώνεται η
αποτελεσματικότητά τους (11.2.2).
CA05 - Γείωση δοχείων &
δεξαμενών
Χρησιμοποιώντας αυτοελεγχόμενους
σφικτήρες και καλώδια.
Bond-Rite σφικτήρας & 5m (16ft) Bond-Rite αντικαθιστώμενος
καλώδιο σφικτήρας με εν σειρά
VESC52 ταχυσύνδεσμο VESC50
Gale
Newson
10
© Newson Gale Ltd.
www.newson-gale.co.uk

11. Σε ορισμένες εφαρμογές, όπως αυτές που βρίσκουμε στις ανάδευση, όλα τα μεταλλικά μέρη του εξοπλισμού θα πρέπει να
βιομηχανίες χρωμάτων και επικαλύψεων, τα πλεονεκτήματα συνδέονται μεταξύ τους και με το σύστημα γείωσης, έτσι ώστε
ενός αυτοελεγχόμενου σφικτήρα είναι σαφή, αφού επιτρέπουν η αντίσταση προς γη σε όλα τα σημεία να είναι μικρότερη από
στο χειριστή να βεβαιωθεί ότι ο σφικτήρας έχει διαπεράσει τα 10Ω (10.2.1).
συσσωρευμένα στρώματα (μπογιά, σκουριά, προϊόν). Παρόλα
NFPA77-2007 (ΗΠΑ)αυτά είναι πιθανό το ενδεικτικό LED να καταστεί μη ορατό, από
6.8.4 –το προϊόν που επικάθεται στη συσκευή. Η λύση στην
περίπτωση αυτή είναι ένας αυτοελεγχόμενος σφικτήρας με
απομακρυσμένο ενδεικτικό LED και μπαταρία, εγκατεστημένα
στον τοίχο.
Ένα δεύτερο πλεονέκτημα είναι ότι στη συσκευή ένδειξης
μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλοι μικρότεροι σφικτήρες,
εφόσον οι συνθήκες επιτρέπουν τη χρησιμοποίησή τους.
Το BS αναφέρει ότι όταν πραγματοποιείται ανάμιξη ή
Σε εγκαταστάσεις ισοδυναμικών συνδέσεων καιγείωσης
που οι επιφάνειες είναι επιρρεπείς στη διάβρωση ή είναι
μεταφερόμενες, ή έχουν μονωτική επικάλυψη, προτείνεται η
χρήση των αυτοελεγχόμενων σφικτήρων και συστημάτων ώστε
να υπάρχει συνεχής έλεγχος της αντίστασης προς γείωση και
επιβεβαίωσης των αποδεκτών αποτελεσμάτων.
CA07 - Γείωση κινητών
δοχείων και μικρών
δεξαμενών
Χρησιμοποιώντας αυτοελεγχόμενους σφικτήρες και καλώδια.
Bond-Rite REMOTE με σφικτήρα Bond-Rite REMOTE με σφικτήρα
από ανοξείδωτο χάλυβα. BRR05/IPX45 - ATEX/FM/CSA
BRR05/IPX90 - ATEX/FM/CSA
Gale
Newson
11www.newson-gale.co.uk
© Newson Gale Ltd.

12. Οι αυτοελεγχόμενοι σφικτήρες που τροφοδοτούνται από NFPA77 – 2007 (ΗΠΑ)
μπαταρία, είναι κατάλληλοι για εφαρμογές στις οποίες δεν 6.8.4 –
χρειάζεται να παραμείνουν συνδεδεμένοι για μεγάλο χρονικό
διάστημα. Αν απαιτείται συνεχής έλεγχος και ένδειξη της
αντίστασης, πχ σε μία αποθήκη όπου το προϊόν δεν είναι
σφραγισμένο, συνιστάται η χρήση αυτοελεγχόμενων
σφικτήρων με απομακρυσμένο ενδεικτικό LED.
Το CLC/TR50404 αναφέρει : Τα καλώδια που προορίζονται για
τη γείωση κινητών αντικειμένων θα πρέπει να εφοδιάζονται με
έναν ισχυρό σφικτήρα, ικανό να εισχωρήσει μέσα από
στρώματα μπογιάς ή σκουριάς (11.4.1) 10Ω … ορίζονται
συνήθως, για λόγους ευκολίας στην παρακολούθηση και τον
έλεγχο (11.2.2).
Σε εγκαταστάσεις ισοδυναμικών συνδέσεων καιγείωσης
που οι επιφάνειες είναι επιρρεπείς στη διάβρωση ή είναι
μεταφερόμενες, ή έχουν μονωτική επικάλυψη, προτείνεται η
χρήση των αυτοελεγχόμενων σφικτήρων και συστημάτων ώστε
να υπάρχει συνεχής έλεγχος της αντίστασης προς γείωση και
επιβεβαίωσης των αποδεκτών αποτελεσμάτων.
CA08 - Γείωση δοχείων σε
αποθήκη ή χώρο παραγωγής
Χρησιμοποιώντας αυτοελεγχόμενους σφικτήρες
και καλώδια, τροφοδοτούμενα από το δίκτυο (230V/400V).
Bond-Rite REMOTE (EP) με Bond-Rite REMOTE (EP)
σφικτήρα από ανοξείδωτο χάλυβα. VESM63 -
BRR05/IPX90/EP - ATEX/FM πολλαπλών
VESC90 - European Spec.
VESC91 - North American Spec.
κουτί διακλάδωσης
13www.newson-gale.co.uk
Gale
Newson
12
© Newson Gale Ltd.
www.newson-gale.co.uk

13. Λόγω του υψηλού κινδύνου ανάφλεξης, εξαιτίας ενός αγείωτου Το CLC/TR 50404 αναφέρει : Ένα καλώδιο γείωσης θα πρέπει
βυτιοφόρου, πολλές εγκαταστάσεις επιλέγουν να ακολουθήσουν να συνδέεται στο βυτιοφόρο πριν από κάθε χειρισμό (πχ
τον κώδικα πρακτικής της Cenelec και τις συστάσεις του άνοιγμα βανών, σύνδεση σωλήνων). Συνιστάται να υπάρχουν
NFPA77 και να διαθέτουν συστήματα με ένδειξη και επαφές συσκευές με επαφές εντολής , ώστε να αποτρέπεται η
εντολής, ώστε να αποτρέψουν τη μεταφορά προϊόντος αν το φόρτωση εάν το καλώδιο γείωσης δεν είναι συνδεδεμένο
καλώδιο γείωσης δεν είναι συνδεδεμένο (5.4.4.1.2).
Ένα σύστημα που ταυτόχρονα ελέγχει την ποιότητα της
σύνδεσης προς γη και αναγνωρίζει ότι ο σφικτήρας γείωσης είναι
ορθά συνδεδεμένος στο βυτιοφόρο, θα διασφαλίσει αυτόματα ότι
η διαδικασία προχωράει με ασφάλεια και θα αποτρέψει
επικίνδυνους λανθασμένους χειρισμούς. Ένα τέτοιο σύστημα θα
διασφαλίσει ότι ακολουθείται η ακόλουθη διαδικασία :
CA09 - Γείωση
βυτιοφόρων
Χρησιμοποιώντας ένα σύστημα γείωσης
βυτιοφόρων με ένδειξη και επαφές εντολής
Earth-Rite RTR Tri-Mode με Earth-Rite RTR Tri-Mode με
σύστημα αναγνώρισης βυτιοφόρου σύστημα αναγνώρισης βυτιοφόρου
RTR3B4C1 – North American RTR1A1C1 – European
Specification Specification
Gale
Newson
13www.newson-gale.co.uk
© Newson Gale Ltd.

14. 15www.newson-gale.co.uk
Η φόρτωση σε βαγόνια ή η εκφόρτωση από αυτά υγρών, παρέχει ένδειξη καλής σύνδεσης καθώς επίσης και επαφές
σκόνης η μη συνεκτικών στερεών υλικών μπορεί να ελέγχου της διαδικασίας μεταφοράς, ενώ το σύστημα Bond-Rite
δημιουργήσει μεγάλα ηλεκτροστατικά φορτία πράγμα που REMOTE είναι χρήσιμο σε περιπτώσεις οπτικής επιβεβαίωσης
εμπεριέχει ένα σημαντικό ρίσκο σε ένα εκρηκτικό περιβάλλον, και διατίθεται με τροφοδοσία από το δίκτυο ή από μπαταρία,
παρόλο που οι τροχοί των βαγονιών είναι σε επαφή με τις δίνοντάς του το πλεονέκτημα εύκολης εγκατάστασης και
γειωμένες ράγες, πολλά βαγόνια είναι εφοδιασμένα με μη χειρισμού σε απομακρυσμένες τοποθεσίες.
αγώγιμα μηχανικά εξαρτήματα που μπορεί να τα απομονώνουν
Το NFPA77 αναφέρει : η σύνδεση της δεξαμενής του οχήματοςαπό τους τροχούς. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μία επικίνδυνη
με τις σωληνώσεις φόρτωσης είναι απαραίτητη για τηνκατάσταση όπου το βαγόνι συσσωρεύει υψηλό στατικό φορτίο.
προστασία από τη μεγάλη αύξηση του στατικού φορτίου.Για να αποφευχθεί η ανωτέρω κατάσταση θα πρέπει να
Επίσης εξαιτίας των ρευμάτων διαρροής, οι γραμμές φόρτωσηςχρησιμοποιούνται συστήματα Ένδειξης / Επιβεβαίωσης της
πρέπει να συνδέονται με τα βαγόνια (8.8.2).σύνδεσης με γη τα οποία θα πρέπει να διαθέτουν και επαφές
εντολής, ώστε να αποτραπεί μεταφορά προϊόντος αν το βαγόνι
δεν είναι σωστά γειωμένο. Το σύστημα Earth-Rite PLUS
CA16 - Γείωση βαγονιών
Χρησιμοποιώντας το Earth-Rite PLUS
ή το Bond-Rite REMOTE
Earth-Rite PLUS Bond-Rite REMOTE
EMUE91 - European Specification BRR05/IPX90 - ATEX/FM/CSA
EMUE71 - North American Specification
Gale
Newson
14 www.newson-gale.co.uk
© Newson Gale Ltd.

15. Κατά τη διάρκεια φόρτωσης ή εκφόρτωσης δεξαμενών Το CLC/TR 50404 αναφέρει : Όλα τα αγώγιμα μέρη της
μεταφοράς υγρών και παχύρρευστων υλικών (IBC), μπορούν κατασκευής θα πρέπει να παρουσιάζουν αντίσταση με ένα
να χρησιμοποιηθούν συστήματα με ένδειξη καλής σύνδεσης σημείο γείωσης του FIBC μικρότερη των 108Ω … Για να
και επαφές εντολής, ώστε να αποτραπεί η μεταφορά προϊόντος αποτραπεί η δημιουργία σπινθήρων, τα FIBC τύπου“C” θα
αν το καλώδιο γείωσης δεν είναι στη θέση του. Θα πρέπει πρέπει να είναι κατάλληλα γειωμένα, ανεξάρτητα από τα αν
όμως να επιλεγεί ένα σύστημα με εύρος ενδείξεων κατάλληλο είναι γεμάτα ή άδεια (7.2.6.8.3).
για τον τύπο της δεξαμενής IBC. To εύρος κυμαίνεται έως 10Ω
για IBC ή δοχεία με σκληρό περίβλημα και έως 108Ω (100ΜΩ)
για τύπου “C” FIBC ή με γραμμές εκφόρτισης στατικού
ηλεκτρισμού.
CA10 - Γείωση IBC
Χρησιμοποιώντας κατάλληλα συστήματα με ένδειξη και επαφές εντολής
Earth-Rite FIBC Intrinsically Safe Earth-Rite PLUS
Monitoring Unit EMUE91 - European Specification
EMUF01 EMUE71 - North American
Specification
Gale
Newson
© Newson Gale Ltd.
15www.newson-gale.co.uk

16. Υπάρχουν πολλά μηχανήματα σε ένα εργοστάσιο που έχουν ενεργή ένδειξη της κατάστασης σύνδεσης με τη γείωση για
διασυνδεδεμένα μεταλλικά εξαρτήματα. Μεγάλης κλίμακας αυτά το ξεχωριστά κομμάτια της εγκατάστασης.
ξηραντήρια που χρησιμοποιούνται κυρίως στις
Το BS5958 αναφέρει : Όλα τα μεταλλικά μέρη … θα πρέπει ναφαρμακοβιομηχανίες ή στις βιομηχανίες επεξεργασίας τροφίμων,
συνδέονται μεταξύ τους και με το σύστημα γείωσης, έτσι ώστεδιαθέτουν ένα χώρο για το προϊόν, φίλτρα ή σωληνώσεις τα
η αντίσταση προς γη σε όλα τα σημεία να είναι μικρότερη απόοποία συχνά αποσυνδέονται κατά τον καθημερινό χειρισμό.
10Ω (16.2.1).
Αυτά τα μέρη μπορεί να έχουν μονωτικές φλάντζες και μπορεί να
απομονωθούν από τη γείωση αν μετά την αποσύνδεση δε
συνδεθούν με το σωστό τρόπο (πχ χρησιμοποιώντας τις ταινίες
ισοδυναμικής σύνδεσης που διαθέτουν). Καθώς ο έλεγχος
αυτών των συνδέσεων μετά από κάθε επανασύνδεση είναι
χρονοβόρα διαδικασία, πολλές βιομηχανίες επιλέγουν την
CA11 - Γείωση
ξηραντηρίων και των
εξαρτημάτων τους
Χρησιμοποιώντας πολυκάναλο σύστημα με ένδειξη και επαφές εντολής
Earth-Rite MULTIPOINT Σφικτήρας διπλού κυκλώματος από
με έως 8 κανάλια ανοξείδωτο χάλυβα & καλώδιο
Βασισμένο στο EMUM50 μήκους 5m (16ft) το οποίο μαζεύεται
σε ειδική θήκη.VESR20
17www.newson-gale.co.uk
Gale
Newson
16 www.newson-gale.co.uk
© Newson Gale Ltd.

17. 17www.newson-gale.co.uk
© Newson Gale Ltd.
Η διασφάλιση ότι ένα περιστρεφόμενο δοχείο ή ένας οδηγός Το NFPA77, αναφορικά με την εκφόρτιση του στατικού
είναι σωστά γειωμένος μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς δεν ηλεκτρισμού διαμέσου εξαρτημάτων που συγκρατούν
είναι πάντα δυνατό να βασιστούμε στη σύνδεση που μπορεί να περιστρεφόμενα μέρη (στην περίπτωσή μας τα εξαρτήματα
προσφέρει με το σώμα του μηχανήματος ο άξονας μετάδοσης των τροχών των βαγονιών) αναφέρει : η αντίσταση προς γη …
της κίνησης. Μία δημοφιλής μέθοδος εγγυημένης σύνδεσης με μπορεί να μην είναι αρκετά χαμηλή ώστε να αποτρέψει τη
το σύστημα γείωσης είναι η χρήση ενός στοιχείου που διαθέτει συγκέντρωση στατικού φορτίου (7.8).
ένα ζευγάρι ψήκτρες ή ένα δακτύλιο συνδεδεμένο χαλαρά με
τον άξονα μετάδοσης κίνησης.
τοια στοιχεία μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τον
έλεγχο της σύνδεσης με το σύστημα γείωσης, κομβικών
εξαρτημάτων ή σταθερών εγκαταστάσεων του εργοστασίου,
όπως μεγάλα δοχεία αποθήκευσης για εύφλεκτα υγρά.
CA12 - Γείωση
περιστρεφόμενων δοχείων
& σταθερών κοντέινερ
Χρησιμοποιώντας στοιχεία με ένδειξη και επαφές εντολής
Earth-Rite OMEGA module 4 Earth-Rite OMEGA
VESF70 modules DIN rail mounted
Gale
Newson

18. Η ένδειξη σύνδεσης με το σύστημα γείωσης θα πρέπει να είναι Το NFPA 77 αναφέρει : Η αντίσταση συνεχόμενων αγώγιμων
κοινή για κάθε ανεξάρτητο τμήμα του εργοστασίου, καθώς τα τμημάτων θα πρέπει να είναι μικρότερη από 10Ω. Μεγαλύτερη
διασυνδεδεμένα αντικείμενα θα πρέπει να είναι στο ίδιο τιμή αντίστασης συνήθως υποδεικνύει ότι η μεταλλική όδευση
δυναμικό και να είναι συνδεδεμένα με το σύστημα γείωσης. δεν είναι συνεχής, κυρίως λόγω χαλαρών συνδέσεων ή
Σωλήνες μεταφοράς είναι πολύ πιθανό να εμφανίσουν στατικό διάβρωσης (6.4.1.3).
ηλεκτρισμό, καθώς συχνά είναι αγείωτοι (πχ δεν
επανασυνδέονται με το σύστημα γείωσης μετά από
καθαρισμό).
Είναι πολύ σημαντικό να διασφαλιστεί ότι ο εξοπλισμός
απαγωγής στατικού ηλεκτρισμού που θα επιλεγεί, δε θα
επιτρέπει τα διάφορα ρεύματα διαρροής να υπερβούν μία
ορισμένη τιμή για λόγους ασφαλείας.
CA13 - Γείωση
διασυνδεδεμένων
αντικειμένων &
σωληνώσεων
Χρησιμοποιώντας ένα πολυκάναλο σύστημα με ένδειξη και επαφές εντολής
Earth-Rite MULTIPOINT με έως 8 Stainless Steel Plug & Socket
κανάλια Βασισμένο στο EMUM50 Connector
VESF30S - Plug
VESF31S - Socket
www.newson-gale.co.uk
Gale
Newson
18 www.newson-gale.co.uk
© Newson Gale Ltd.

19. Τα ειδικά φορτηγά και οχήματα εξυπηρέτησης που είναι Αυτά είναι συστήματα αντιεκρηκτικού τύπου που ελέγχουν τη
κατάλληλα για εργασίες σε περιοχές με κίνδυνο έκρηξης, σύνδεση είτε μεταξύ του οχήματος και του εξοπλισμού του
τυπικά είναι εφοδιασμένα με απλά συστήματα για την γείωση εργοστασίου είτε μεταξύ του οχήματος και ενός σημείου
του οχήματος ή την ισοδυναμική του σύνδεση με τη σταθερή γείωσης.
εγκατάσταση που συμμετέχει στη διαδικασία (σωληνώσεις,
Για γενικές συστάσεις, όσον αφορά στα οχήματα με αντλίεςδεξαμενή κλπ). Παρόλη την πρόβλεψη τέτοιων συστημάτων
κενού, ανατρέξτε στο ΑΡΙ 2219 “Safe Operation of Vacuumδεν εξασφαλίζεται ότι αυτά θα χρησιμοποιηθούν σωστά και ότι
Trucks in the Petroleum Industry”. Το API 2219 (5.3) αναφέρειμε την πάροδο του χρόνου εξακολουθούν να βρίσκονται σε
«Ακόμα και αν χρησιμοποιείται αγώγιμο ακροφύσιο, οιλειτουργική κατάσταση. Για το λόγο αυτό πολλές εταιρίες που
χειριστές των οχημάτων με αντλίες κενού θα πρέπει ναβρίσκονται αντιμέτωπες με τέτοιες συνθήκες χρησιμοποιούν
συνδέουν τα οχήματά τους με το σύστημα γείωσης αλλά και νααυτοελεγχόμενα συστήματα γείωσης και ισοδυναμικών
τα συνδέουν ισοδυναμικά με το σταθερό εξοπλισμό, όπου είναισυνδέσεων όπως το Bond-Rite ή το Trans-Rite για να
αυτό εφικτό, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα σπινθήρα απόπροσθέσουν ένα ακόμη μέτρο ασφαλείας στους χειρισμούς
στατικό ηλεκτρισμό.τους.
CA19 - Ισοδυναμικές
συνδέσεις και γείωση
οχημάτων εξυπηρέτησης /
Οχήματα με αντλίες κενού
Χρησιμοποιώντας ένα κινητό σύστημα σύνδεσης
Gale
Newson
Bond-Rite REMOTE Bond-Rite EZ
BRR05/IPX90 - ATEX/FM/CSA BREZ05/IPX90 - ATEX/FM/CSA
19www.newson-gale.co.uk
© Newson Gale Ltd.

20. Μερικές εταιρείες που ειδικεύονται στη μεταφορά χημικών, για αντικείμενα αποτελούν μέρος ενός ισοδυναμικού και γειωμένου
λόγους άμεσης παράδοσης και διαφοροποίησης από τον κυκλώματος.
ανταγωνισμό, έχουν αναπτύξει τη μεταφόρτωση υγρών απευθείας
Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα σύστημα με ένδειξηαπό μεγάλα βυτιοφόρα (αυτοκίνητα ή βαγόνια) σε δεξαμενές μικρής
σύνδεσης προς γη (Earth-Rite PLUS ή RTR) ώστε να συνδέσει τοχωρητικότητας (IBC, βαρέλια κλπ). Όταν τα μεταφερόμενα υλικά
βυτιοφόρο με το σύστημα γείωσης, ενώ μία φορητή συσκευή μεείναι εύφλεκτα ή εκρηκτικά, θα πρέπει να ακολουθούνται πάντοτε οι
σύστημα επιβεβαίωσης καλής σύνδεσης (Bond-Rite EZ) θα πρέπεισυστάσεις γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων, ώστε να
να χρησιμοποιηθεί για τη σύνδεση μεταξύ του βυτιοφόρου και τηςαποφευχθούν ανεξέλεγκτες ηλεκτροστατικές εκφορτίσεις. Στη
δεξαμενής μικρής χωρητικότητας.συγκεκριμένη περίπτωση όμως, που υπάρχουν δύο κινητά
στοιχεία, θα πρέπει να υπάρξει διαφορετική προσέγγιση όσον στη
Το NFPA77 αναφέρεται στις τεχνικές γείωσης και ισοδυναμικώνγείωση και τις ισοδυναμικές συνδέσεις.
συνδέσεων σε συστήματα ανάμιξης, οι οποίες όμως έχουν εφαρμογή
και στις μεταφορτώσεις εύφλεκτων ή εκρηκτικών υλικών απόΣε μία μόνιμη εγκατάσταση, μία λύση είναι να συνδέονται στο
βυτιοφόρα σε δεξαμενές μικρής χωρητικότητας. NFPA 77.7.4.4.4 :σύστημα γείωσης τόσο το μεγάλο βυτιοφόρο όσο και η δεξαμενή
«Ένα αγώγιμο αντικείμενο μπορεί να συνδεθεί απευθείας στομικρής χωρητικότητας και να συμπληρώνεται ο «βρόχος γείωσης»
σύστημα γείωσης ή συνδέοντάς το σε ένα άλλο αγώγιμο αντικείμενομεταξύ των βυτίων μέσω γραμμών σύνδεσης ενσωματωμένων στα
το οποίο είναι ήδη συνδεδεμένο με το σύστημα γείωσης.»βυτία ή αγώγιμων ακροφυσίων. Με αυτό τον τρόπο και τα δύο
CA21 - “Μεταφόρτωση”
από βυτιοφόρο / βαγόνι σε
IBC / βαρέλι / δεξαμενή
Χρησιμοποιώντας σύστημα με ένδειξη και φορητή συσκευή σύνδεσης
Earth-RiteRTRTri-Modeμεαναγνώριση Bond-Rite EZ
βυτιοφόρου BREZ05/IPX90 - ATEX/FM/CSA
RTR1A1C1-EuropeanSpecification
RTR3B4C1-NorthAmericanSpecification
Gale
Newson
21www.newson-gale.co.uk20 www.newson-gale.co.uk
© Newson Gale Ltd.

21. Ο εργοστασιακός εξοπλισμός που χρησιμοποιείται σε Οι ενδείκτες LED παρέχουν στο χειριστή την πληροφορία ότι έχει
διαδικασίες όπως ανάμιξη χημικών υλών, ανάδευση χρωμάτων εξασφαλιστεί μία σωστή αγώγιμη σύνδεση (<10Ω) μεταξύ του
και γέμισμα δοχείων υπόκειται στον κίνδυνο ανάφλεξης εφόσον εξοπλισμού και του συστήματος γείωσης. Στις περιπτώσεις
δεν υπάρχει ένας αγώγιμος δρόμος προς τη γείωση για τον ταχείας πλήρωσης δοχείων οι επαφές εντολής έχουν την
στατικό ηλεκτρισμό που δημιουργείται. Ο εξοπλισμός αυτός ικανότητα να διακόψουν άμεσα τη διαδικασία μόλις διαπιστώσουν
μπορεί να έχει βαμμένες ή βρώμικες επιφάνειες και απώλεια της αγώγιμης σύνδεσης.
επιπρόσθετα επικαλύψεις από το προϊόν που παράγεται. Αυτοί
οι παράγοντες μπορεί να καταστήσουν αναποτελεσματικές τις
συνδέσεις γείωσης που πραγματοποιούνται με απλούς
μηχανικούς σφικτήρες.
TΟ συνδυασμός LED και επαφών με εντολή μπορεί να παρέχει
τη βέλτιστη λύση στις περιπτώσεις όπου πρέπει να διαχειριστεί
ο κίνδυνος τραυματισμού του προσωπικού και βλάβης στις
εγκαταστάσεις και το προϊόν.
Το BS 5958 αναφέρει για την ανάμιξη και την ανάδευση : Όλα τα
μεταλλικά μέρη του εξοπλισμού θα πρέπει να συνδέονται μεταξύ
τους και με το σύστημα γείωσης έτσι ώστε η αντίσταση προς γη
σε όλα τα σημεία να είναι μικρότερη από 10Ω (10.2.1).
CA22 - Γείωση μηχανημάτων
ανάμιξης / ανάδευσης /
γεμίσματος
Χρησιμοποιώντας το Earth-Rite TELLUS
Earth-Rite TELLUS illustrating Earth-Rite TELLUS Intrinsically Safe
power supply unit Indication Station
TEL1A1B - European Specification TEL1A1B - European Specification
TEL2B1B - North American TEL2B1B - North American
Specification Specification
Gale
Newson
© Newson Gale Ltd.
21www.newson-gale.co.uk

22. Ένα βυτιοφόρο είναι συνήθως ο μεγαλύτερος «απομονωμένος Το BS5958 αναφέρει : Κατά τη διάρκεια της φόρτωσής του το
αγωγός» που μπορεί να βρεθεί σε ένα εν δυνάμει εκρηκτικό όχημα θα πρέπει να γειώνεται … έτσι ώστε η αντίσταση προς
περιβάλλον και αν δε γειωθεί σωστά δημιουργείται μεγάλη γη σε όλα τα σημεία να είναι μικρότερη από 10Ω. (7.2.1).
πιθανότητα ανάφλεξης.
NFPA77-2007 (USA)
Κατά τη διάρκεια γεμίσματος και αδειάσματος βυτιοφόρων, 6.8.4 -
τόσο το CLC/TR 50404 όσο και το NFPA77 συνιστούν τη
χρήση συστημάτων γείωσης στατικού ηλεκτρισμού με επαφές
εντολής . (δείτε CA09, σελ. 14). Στις περιπτώσεις όμως που
ένα τέτοιο σύστημα δεν είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί, η
καλύτερη λύση είναι ένας αυτοελεγχόμενος σφικτήρας, ο
οποίος μέσω του ενσωματωμένου ενδείκτη LED θα
πληροφορεί το χειριστή ότι εξασφαλίστηκε χαμηλή αντίσταση
σύνδεσης με το αμάξωμα του βυτιοφόρου, πέρα από τη
μπογιά, τη σκουριά κλπ.
Σε εγκαταστάσεις ισοδυναμικών συνδέσεων καιγείωσης
που οι επιφάνειες είναι επιρρεπείς στη διάβρωση ή είναι
μεταφερόμενες, ή έχουν μονωτική επικάλυψη, προτείνεται η
χρήση των αυτοελεγχόμενων σφικτήρων και συστημάτων ώστε
να υπάρχει συνεχής έλεγχος της αντίστασης προς γείωση και
επιβεβαίωσης των αποδεκτών αποτελεσμάτων.
CA06 - Γείωση βυτιοφόρων
Χρησιμοποιώντας αυτοελεγχόμενους
σφικτήρες και περιελισσόμενα καλώδια.
Bond-Rite σφικτήρας & 15m (50ft) Bond-Rite σφικτήρας & 6.1m (20ft)
περιελισσόμενο καλώδιο αυτο-περιελισσόμενο καλώδιο
VESC50/R20VESC50/R50
11www.newson-gale.co.uk
Gale
Newson
© Newson Gale Ltd.
22 www.newson-gale.co.uk
© Newson Gale Ltd.

23. Εξίσου σημαντική με τη γείωση του εξοπλισμού ενός ελέγχου. Είναι πολύ σημαντικό να διασφαλιστεί ότι η κλίμακα
εργοστασίου είναι και η διασφάλιση ότι το προσωπικό που στην οποία μετράει ο ελεγκτής υποδημάτων ανταποκρίνεται
εργάζεται στις επικίνδυνες περιοχές είναι κατάλληλα γειωμένο στην τιμή αντίστασης των χρησιμοποιούμενων υποδημάτων.
ανά πάσα στιγμή. Ο πιο πρακτικός τρόπος για να επιτευχθεί Ελεγκτές κατάλληλοι για τα υποδήματα που χρησιμοποιούνται
αυτό είναι η χρήση αντιστατικών υποδημάτων. Επιπλέον το στη βιομηχανία ηλεκτρονικών (ESD), δεν πρέπει να
δάπεδο θα πρέπει να παρουσιάζει την κατάλληλη αγωγιμότητα. χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο υποδημάτων σύμφωνων με
τις απαιτήσεις των EN ISO 20345 ή ANSI Z41 SD Type II
footwear.
Το EN ISO 20345 αναφέρει ότι τα υποδήματα … θα πρέπει υπό
κανονικές συνθήκες να παρουσιάζουν ηλεκτρική αντίσταση
9
μικρότερη από 1.000ΜΩ (10 Ω) σε οποιαδήποτε στιγμή της
ωφέλιμης ζωής τους. Ο χρήστης συνιστάται να τοποθετήσει
στις εγκαταστάσεις του ένα σύστημα ελέγχου της ηλεκτρικής
Για να επιβεβαιώσουμε ότι τα υποδήματα είναι σύμφωνα με τις αντίστασης και να το χρησιμοποιεί σε συχνά περιοδικά
απαιτήσεις των προτύπων, απαιτείται μία κατάλληλη συσκευή διαστήματα.
Αρκετά διεθνή πρότυπα και οδηγίες καθορίζουν την
απαιτούμενη αντίσταση για τα αντιστατικά υποδήματα (SD –
Static Dissipative footwear) :Το Safety Footwear Standard
EN ISO 20345 συνιστά μία μέγιστη αντίσταση της τάξης των
910 Ω, ενώ τα CLC/TR 50404, ASTM-F2413-05 και BS5958
8
αναφέρονται σε μέγιστη αντίσταση της τάξης των 10 Ω.
CA14 - Γείωση προσωπικού
& έλεγχος κατάστασης
υποδημάτων
Χρησιμοποιώντας αντιστατικά υποδήματα και ελεγκτή υποδημάτων
Sole-Mate footwear tester Sole-Mate calibration unit
VESF50 VESF59
Gale
Newson
23www.newson-gale.co.uk
© Newson Gale Ltd.
23www.newson-gale.co.uk

24. 24 www.newson-gale.co.uk
Οδηγός Ευρωπαϊκής Κωδικοποίησης Εξοπλισμού Επικίνδυνων Περιοχών
Κάθε συσκευή (ηλεκτρική η μηχανική), εγκεκριμένη από τα ΑΤΕΧ κατάλληλη για χρήση σε εν δυνάμει εκρηκτικό
περιβάλλον θα πρέπει να φέρει τα ακόλουθα σήματα
Σήμα Εx της Ευρωπαϊκής Ένωσης
II Ομάδα εξαρτήματος (Υπέργειες βιομηχανίες =ΙΙ, Ορυχεία =Ι)
1, 2 or 3 Κατηγορία εξαρτήματος
G Κατάλληλο για χρήση σε περιβάλλον με εύφλεκτα αέρια ή πτητικά υλικά
D Κατάλληλο για χρήση σε περιβάλλον με εύφλεκτη σκόνη ή κατάλληλο και για τις δύο περιπτώσεις, εύφλεκτη
σκόνη και αέρια ή πτητικά υλικά (GD)
Example II 1 GD
Note Η κατηγορίες εξαρτημάτων 1, 2 και 3 αντιστοιχούν στις επικίνδυνες ζώνες 0, 1 και 2 (δείτε πίνακα που
ακολουθεί)
Additionally Και στην περίπτωση ηλεκτρικού εξοπλισμού θα πρέπει να είναι γνωστά, η θερμοκρασία αυτανάφλεξης και η
ομάδα αερίου (συσκευής), καθώς επίσης και η μέθοδος προστασίας (δείτε κατάλληλους πίνακες)
Κωδικός οδος Πρότυπο Κατηγορία Περιγραφή
Cenelec εξαρτήματος
Ex o Εμβάπτιση σε λάδι EN 50015 2 Εμποδίζεται η δημιουργία εύφλεκτου περιβάλλοντος
Ex p Συμπίεση EN 50016 2 Εμποδίζεται η δημιουργία εύφλεκτου περιβάλλοντος ή
διαλύεται το εύφλεκτο περιβάλλον
Ex q Γέμισμα με σκόνη EN 50017 2 Κατάσβεση φλόγας
Ex d Πυράντοχο EN 50018 2 Η έκρηξη περιορίζεται εντός του περιβλήματος
Ex e Αυξημένη ασφάλεια EN 50019 2 Αποτροπή έκρηξης βάση του σχεδιασμού του ηλεκτρικού
κυκλώματος
Ex ia Αντιεκρηκτικής ασφάλειας EN 50020 1 Χαμηλής ενέργειας, ασφαλές με δύο λειτουργικά λάθη
Ex ib Αντιεκρηκτικής ασφάλειας EN 50020 2 Χαμηλής ενέργειας, ασφαλές με ένα λειτουργικό λάθος
Ex n Αποτροπή EN 50021 3 Δεν προκαλεί σπινθήρες στην κανονική λειτουργία
Ex m Εντός περιβλήματος EN 50028 2 οδίζεται η δημιουργία εύφλεκτου περιβάλλοντος
Ο Ex εξοπλισμός μπορεί να χρησιμοποιεί περισσότερες της μίας μεθόδους προστασίας. Για παράδειγμα, ένα
σύστημα με ένδειξη της κατάστασης σύνδεσης προς γη μπορεί να χρησιμοποιεί πυράντοχο περίβλημα (Ex d -
Category 2, κατάλληλο για εγκατάσταση στη Ζώνη 1) το οποίο θα περιέχει μηχανισμό με «αντιεκρηκτική
ασφάλεια» (Ex ia - Category 1, κατάλληλο για εγκατάσταση στη Ζώνη 0). Στην περίπτωση αυτή η ένδειξη της
συνδυασμένης κατηγορίας του εξαρτήματος γίνεται όπως φαίνεται στο κάτωθι παράδειγμα.
II 2 (1) GD EEx d [ia] Το επιπλέον «Ε» (ΕΕx) δηλώνει συμμόρφωση με τα πρότυπα της Cenelec (πχ
Ευρωπαϊκά)
II 2 (1) GD EEx d [ia] IIB T5 Για να ολοκληρωθεί ο κωδικός, πρέπει να περιληφθούν η ομάδα αερίου και η
θερμοκρασία αυτανάφλεξης.
Μέθοδοι αντιεκρηκτικής (Ex) προστασίας
προστασίας προστασίας
Τάξη θερμοκρασίας
αυτανάφλεξης (Ευρώπη)
Τάξη θερμοκρασίας
αυτανάφλεξης (ΗΠΑ)
Τα επικίνδυνα υλικά ταξινομούνται βάση
της θερμοκρασίας αυτανάφλεξης τους και
ο βαθμός Τ αντιπροσωπεύει τη μέγιστη
επιφανειακή θερμοκρασία στην οποία
μπορεί να φτάσει το εξάρτημα (μετρημένη
σε θερμοκρασία περιβάλλοντος 40°C).
Σημειώστε ότι στις ΗΠΑ χρησιμοποιούνται
οι κάτωθι υποκατηγορίες :
T1 450°C
T2 300°C
T3 200°C
T4 135°C
T5 100°C
T6 85°C
Σημειώστε ότι στα εγκεκριμένα εξαρτήματα
για χρήση σε περιβάλλον με εύφλεκτα αέρια
ή εύφλεκτα αέρια και σκόνη, συνήθως η
θερμοκρασία αυτανάφλεξης εκφράζεται σε
τάξη Τ (πχ Τ6), ενώ στα εγκεκριμένα
εξαρτήματα για χρήση σε περιβάλλον με
εύφλεκτη σκόνη, συνήθως η θερμοκρασία
αυτανάφλεξης εκφράζεται σε βαθμούς
ο
Κελσίου (πχ Τ85 C)
T1 450°C
T2 300°C T2A 280°C T2B 260°C T2C 230°C T2D 215°C
T3 200°C T3A 180°C T3B 165°C T3C 160°C
T4 135°C T4A 120°C
T5 100°C
T6 85°C
Gale
Newson

25. 25www.newson-gale.co.uk
Σύγκριση Ευρωπαϊκής (Cenelec), Αμερικάνικης (NEC)
και διεθνούς (IEC) κατηγοριοποίησης επικίνδυνων περιοχών
Σύγκριση Ευρωπαϊκής και Αμερικάνικης ομάδων αερίων (συσκευών)
Παρουσία συνεχούς
εκρηκτικού περιβάλλοντος ή
για μεγάλες και συχνές
χρονικές περιόδους
Είναι πιθανό να
δημιουργηθεί εκρηκτικό
περιβάλλον στην κανονική
λειτουργία
Είναι σπάνια να δημιουργηθεί
εκρηκτικό περιβάλλον, η
παρουσία του δεν είναι συχνή
και μόνο για μικρά χρονικά
διαστήματα
CENELEC / IEC
ZΩΝΗ 0 (αέρια/πτητικά)
ZΩΝΗ 20 (σκόνη)
ZΩΝΗ 0
ZΩΝΗ 2 (αέρια/πτητικά)
ZΩΝΗ 22 (σκόνη)
ZΩΝΗ 2
ZΩΝΗ 1 (αέρια/πτητικά)
ZΩΝΗ 21 (σκόνη)
ZΩΝΗ 1USA / NEC505
Class I (Αέρια)
Συνεχόμενη παρουσία εκρηκτικού περιβάλλοντος ή
για ορισμένο χρόνο υπό συνήθεις συνθήκες
λειτουργίας
αι πιθανό να δημιουργηθεί
εκρηκτικό περιβάλλον στην
κανονική λειτουργία
USA / NEC500
Class I (Αέρια)
Class II (Σκόνη)
Class III (Ίνες)
Τμήμα 1 Τμήμα 2
Ομάδες σύμφωνα με
Cenelec / IEC, NEC505
Ομάδα
αερίου
Ομάδα αερ
I (Mining)
IIA
IIB
IIC
Μεθάνιο
Προπάνιο
Αιθυλένιο
Υδρογόνο
Ομάδα σύμφωνα με το
NEC 500
Group
Group A
Group B
Group C
Group D
Αντιπροσωπευτικό
αέριο
Σκόνη από μέταλλο
Σκόνη από Άνθρακα
Σκόνη από αλεύρι
Ίνες
Class I
Class I
Class I
Class I
Group
Group E
Group F
Group G
Class II
Class II
Class II
Class III
Αντιπροσωπευτικό
αέριο
Ασετιλίνη
Υδρογόνο
Αιθυλένιο
Προπάνιο
Προστασία από διείσδυση
Είναι γενικά αποδεκτό ότι η προστασία από διείσδυση για αντιεκρηκτικό (Ex) εξοπλισμό ξεκινά από ΙΡ54 :
IP54 Προστασία από σκόνη και από νερό που χύνεται από κάθε κατεύθυνση (συμπεριλαμβανομένου της βροχής).
IP55 Προστασία από σκόνη και από χαμηλής πίεσης πίδακες νερού.
IP65 Απόλυτα αδιαπέραστο από σκόνη και προστασία από χαμηλής πίεσης πίδακες νερού.
IP66 Απόλυτα αδιαπέραστο από σκόνη και προστασία από δυνατά κύματα νερού.
IP67 Απόλυτα αδιαπέραστο από σκόνη και προστασία από περιοδική βύθιση σε νερό.
Η αμερικάνικη βαθμονόμηση ΝΕΜΑ είναι δύσκολο να εξισωθεί με τη βαθμονόμηση ΙΡ του ΙΕC, αλλά το δημοφιλές
ΝΕΜΑ 4 προσεγγίζει το ΙΡ55, με το ΝΕΜΑ 4Χ να διαθέτει επιπρόσθετη προστασία από διάβρωση.
(Στις ΗΠΑ χρησιμοποιούνται δύο συστήματα κατηγοριοποίησης :
NEC500 (Class / Division) and NEC505 (Class / Zone). NEC505 παρόμοιο με το CENELEC /IEC Zone System
Gale
Newson

26. 26
Συντήρηση διαδικασιών και εξοπλισμού
συστημάτων απαγωγής στατικού ηλεκτρισμού.
Μόλις καθοριστούν οι απαραίτητες διαδικασίες και σφικτήρων και των καλωδίων τους, μπορεί να
εγκατασταθεί ο απαιτούμενος εξοπλισμός, είναι ζωτικής χρησιμοποιηθεί ένα μεταλλικό κομμάτι, το οποίο
σημασίας να αποκτηθεί ένα υψηλό επίπεδο τοποθετείται ανάμεσα στα «σαγόνια» του σφικτήρα. Το
επαγρύπνησης. Οι τρεις αρχές για μία επιτυχημένη όργανο μπορεί τότε να συνδεθεί ανάμεσα στο
πολιτική προστασίας από στατικό ηλεκτρισμό είναι : μεταλλικό κομμάτι και το σημείο γείωσης, ώστε να
κλείσει κύκλωμα και να πραγματοποιηθεί ο έλεγχος.
ι εύκαμπτες συνδέσεις θα πρέπει να ελέγχονται πιο
συχνά από τις σταθερές. Ενδεικτικά κάθε τρεις μήνες
για καλώδια γείωσης και μετά από κάθε
επανασυναρμολόγηση και στην περίπτωση συνδέσεων
σε αφαιρούμενους σωληνωτούς τομείς. Μία σύνδεση
σε σταθερό κομμάτι της εγκατάστασης συνιστάται να
ελέγχεται κάθε χρόνο ή κάθε εξάμηνο.
Η συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού μπορεί να
είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί, κυρίως λόγωΓενικά, τα βασικά μέρη του συστήματος γείωσης
φόρτου εργασίας και δευτερευόντως λόγω έλλειψηςστατικού ηλεκτρισμού είναι δύο. Το ένα μέρος
ενδιαφέροντος. Σήμερα, για την εκπαίδευση δεναποτελείται από το σταθερό δίκτυο γείωσης. Αυτό
επαρκεί η διάλεξη. Απαιτούνται και άλλα νέα μέσα,μπορεί να αποτελείται από χάλκινους αγωγούς μορφής
όπως μέσω CD – ROM, τα οποία θα πρέπει ναταινίας τοποθετημένους περιμετρικά του χώρου, οι
παρέχουν ευέλικτες εκπαιδευτικές λύσεις που ναοποίοι συνδέονται με το ηλεκτρόδιο γείωσης (που
συγκεράζουν τις διαφορετικές ανάγκες των διαφόρωνμπορεί να αποτελείται από ράβδους, πλάκες ή
τμημάτων της βιομηχανίας (σχεδιασμού, παραγωγήςαγωγούς). Το δίκτυο αυτό θα πρέπει να ελέγχεται
κλπ). Οι προϊστάμενοι θα πρέπει γρήγορα ναπεριοδικά, ώστε να διασφαλίζεται ότι εξακολουθεί να
εκτιμήσουν το επίπεδο των χειριστών (παλιών καιδιατηρεί μία χαμηλή αντίσταση (τυπικά <10Ω) ως προς
νέων) και να αφιερώσουν μία ή δύο ώρες κάθετο ηλεκτρόδιο γείωσης. Αυτοί οι έλεγχοι είναι αρκετά
εβδομάδα στην βελτίωση της κατάρτισής τους.εξειδικευμένοι και συνιστάται να πραγματοποιούνται
από εξωτερικό συνεργάτη, συχνά σε συνδυασμό με τον
Πλέον οι βιομηχανίες χρησιμοποιούν αρκετά συχνάέλεγχο του συστήματος αντικεραυνικής προστασίας.
συστήματα με ένδειξη της σύνδεσης προς γη και μεΕνδεικτικά οι έλεγχοι μπορούν να πραγματοποιούνται
επαφές εντολής οι οποίες εμποδίζουν την έναρξη μίαςκάθε 11 ή 13 μήνες. Ένα σημαντικό στοιχείο στο οποίο
διαδικασίας που μπορεί να δημιουργήσει στατικόθα πρέπει να δίνεται προσοχή, είναι αν υπάρχουν
ηλεκτρισμό αν δεν υπάρχει σύνδεση με το σύστημασημαντικές διαφοροποιήσεις από προηγούμενους
γείωσης. Σε αυτά τα συστήματα οι έλεγχοι καλήςελέγχους, κάτι που δείχνει διάβρωση κάποιου σημείου
λειτουργίας μπορούν να πραγματοποιούνται σετου συστήματος. Αυτό επίσης υποδεικνύει την ανάγκη
αραιότερα χρονικά διαστήματα, διότι πραγματοποιούντήρησης ενημερωμένου αρχείου. Αν το δίκτυο γείωσης
από μόνα τους ένα συνεχή έλεγχο της αντίστασηςπαρουσιάζει την απαιτούμενη χαμηλή αντίσταση, τότε
προς γη. Επιπλέον με αυτές τις συσκευές, είναι πιοκάθε μεταλλικό αντικείμενο συνδεδεμένο με αυτό θα
εύκολο να τηρούνται από τους χειριστές οι διαδικασίεςείναι καλώς γειωμένο.
γείωσης, καθώς η οπτική ένδειξη της κατάστασης
σύνδεσης προς γη (πχ το LED ενός αυτοελεγχόμενουΤο δεύτερο μέρος είναι οι συσκευές που
σφικτήρα) λειτουργεί ως μία δυνατή υπενθύμιση για τηχρησιμοποιούνται για να συνδέσουν το φορητό
χρήση της συσκευής,εξοπλισμό στο δίκτυο γείωσης. Αν ένα κομμάτι της
εγκατάστασης είναι σταθερό, όπως το σώμα ενός
μηχανήματος ανάμιξης, τότε για τη μόνιμη σύνδεσή του
με το δίκτυο γείωσης απαιτείται ένα απλό καλώδιο
ικανής αντοχής. Τα κινητά μέρη όμως, όπως το δοχείο
ανάμιξης του ανωτέρω μηχανήματος ή ένα βαρέλι 200
λίτρων, παρουσιάζουν μεγαλύτερη δυσκολία να
γειωθούν. Τα πρότυπα συνιστούν ότι θα πρέπει να
χρησιμοποιούνται ένα καλώδιο με κατάλληλη μηχανική
αντοχή και ένας σφικτήρας κατασκευασμένος ειδικά για
το λόγο αυτό “designed for purpose”. Οι συνδέσεις
αυτές μπορούν να ελεγχθούν χρησιμοποιώντας ένα
κατάλληλο όργανο και τα αποτελέσματα καταγράφονται.
Για τον έλεγχο, το όργανο που θα χρησιμοποιηθεί
πρέπει να κλείσει βρόχο μεταξύ του σημείου γείωσης
και του κινητού αντικειμένου. Για τον έλεγχο των
i. Συχνός έλεγχος του χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού
και καταγραφή των αποτελεσμάτων
ii. Συχνή εκπαίδευση των χειριστών του εξοπλισμού
γενικότερα του προσωπικού ειδικότερα των νέων
εργαζομένων.
iii. Ανατρέξτε στα πρότυπα εάν γίνουν αλλαγές, όπως
νέοι τύποι υλικών ή εξοπλισμού.
www.newson-gale.co.uk
Gale
Newson
Ενδεικτικά διαστήματα μεταξύ των ελέγχων :
Αυτές οι πληροφορίες σας δίνονται μόνο ενδεικτικά, διότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική
και τα κατάλληλα διαστήματα μεταξύ των ελέγχων μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την
περίπτωση ή ανάλογα με την εκάστοτε νομοθεσία. Βεβαίως κάθε ελάττωμα στο σύστημα
γείωσης και στις συσκευές ισοδυναμικής σύνδεσης, που μπορεί να παρατηρηθεί από το
προσωπικό στο ενδιάμεσο των ελέγχων θα πρέπει να αναφέρεται άμεσα.
Σταθεροί αγωγοί γείωσης
Σταθερές εγκαταστάσεις και εξοπλισμός
Συστήματα και συσκευές με ένδειξη σύνδεσης
προς γη
Σφικτήρες και καλώδια χωρίς ένδειξη
σύνδεσης προς γη
Αφαιρούμενα τμήματα της εγκατάστασης
Υποδήματα
Κάθε 11 με 13 μήνες
Ετησίως
Ετησίως
Κάθε 3 μήνες
Μετά από κάθε επανασυναρμολόγηση
Εβδομαδιαία ή ημερήσια, ανάλογα με τις
συνθήκες.