Artikel uit vakblad Stadszaken over de ontwikkeling van de Brainport Industries Campus door een publiek private samenwerking van gemeente Eindhoven, Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij, provincie Brabant, Brainport Industries en SDK / Volker Wessels

1. BT • JAARGANG 14 • NUMMER 03
PAGINA12
CLUSTERS EN CAMPUSSEN
Hoe Brainport
Industries Campus
met lef van
de grond kwam
AUTEUR Jeroen Bruinenberg
De eerste huurders hebben vanaf 1 augustus hun intrek in de Fabriek van de Toekomst op
Brainport Industries Campus (BIC) in Eindhoven genomen. Lang bleef BIC een theoretisch
verhaal, maar een economische crisis, terugtrekkende launching customers en kritische
ondernemers werden overwonnen. Nu staat de campus op het punt een nieuwe
Eindhovense parel van de high tech maakindustrie te worden.
n 2014 dreigde de ontwikkeling van Brainport In-
dustries Campus (BIC) vast te lopen. ‘Het plan
bleef lang theoretisch’, zegt Gregor Heemskerk,
adviseur Twynstra Gudde. ‘De overheid wilde in dit
plan marktgedreven ontwikkelen en pas in actie
komen als er daadwerkelijk vraag is. KMWE, toele-
verancier voor de hightechmachinebouw, pakte als
launching customer de handschoen op, maar het
lukte niet om alle partijen op één lijn te krijgen.’ Zo
sudderde de planvorming een aantal jaar door tot KMWE
serieus na ging denken over een alternatieve locatie.
Wake-up call
‘Dit was een wake-up-call voor alle partijen’, zegt Heems-
kerk. ‘Toenmalig wethouder Staf Depla maakte zich hard
voor de ontwikkeling van BIC en toen is er vanuit de ge-
meente vaart achter gezet.’ Heemskerk werd benaderd
door de gemeente Eindhoven om het proces te stroom-
lijnen. ‘Van hightechmaakbedrijven werd verwacht dat ze
het proces van de campusontwikkeling zouden trekken en
zouden investeren in grond en vastgoed. Als er een plan
ligt, dan zou de gemeente in actie komen in een facilite-
rende rol. Maakbedrijven zijn echter geen ontwikkelaars.’
I

2. JAARGANG 14 • NUMMER 03 • BT
PAGINA13
>>
RUBRIEKSTITEL KORT HOUDEN
‘De gemeente zag dat ook en nam een veel actievere hou-
ding aan. Gemeente Eindhoven, BOM en provincie kwamen
op een lijn om dit unieke concept te realiseren. Gezamen-
lijk werd geïnvesteerd in conceptontwikkeling, een ste-
denbouwkundig plan, een bestemmingsplan en procesbe-
geleidingskosten. Dat er geld vrijkwam voor de opstart is
essentieel voor dit project en is vaak nodig voor succes-
volle campusontwikkelingen. Het is een forse investering
die je niet van de maakbedrijven kunt verwachten in de
opstartfase. Het belangrijkste is dat BIC een vraaggestuur-
de ontwikkeling is; de agenda van de hightechindustrie
staat centraal. Het concept is dan ook samen met de in-
dustrie ontwikkeld.’
Rol van SDK Vastgoed
Op dat moment schoof ook grondbezitter SDK Vastgoed
aan tafel en pakte de handschoen mee op. De VolkerWes-
sels-werkmaatschappij had via de erven van Frits Philips
grond verworven in het gebied, vertelt Ferdinand Grem-
men, directeur van SDK Vastgoed. Een ideale plek volgens
de gebiedsontwikkelaar, gezien de ligging aan de snelweg.
‘Ook het groene karakter is belangrijk, want BIC moet ook
een ideale werkomgeving worden met ruimte voor ont-
spanning.’
‘De belangrijkste opgave was om eerst het juiste inzicht te
krijgen in datgene wat maakindustrie in Nederland behelst
op basis van high mix, low volume en high complexity. In
essentie hebben we dit vertaald in een video waarin een
moeder met haar zoon door het derde stadspark van Eind-
hoven fietst. Onbewust komt het jongetje in aanraking met
de fabrieken, de techniek, de maakindustrie. Dit zou wel-
eens de basis kunnen zijn voor zijn toekomstige interesse
waarvan je deel wilt uitmaken. Centrale boodschap: je kunt
niet verliefd worden op iets wat je niet kent’, zegt Gremmen.
‘Eindhovense kinderen groeien straks op te midden van
de maakindustrie.’ Belangrijk aspect is dat de fabriek ook

3. BT • JAARGANG 14 • NUMMER 03
PAGINA14
>>
publiekelijk toegankelijk moet zijn. ‘Iedereen moet een ge-
voel kunnen ontwikkelen bij de maakindustrie die zo be-
langrijk is voor Eindhoven’, zegt Gremmen. Een dag later
belden een aantal potentiële huurders, waaronder KMWE,
op dat ze zich weer wilden verbinden. Het concept van SDK
Vastgoed betrof een juiste vertaling. ‘En toen is het snel
gegaan.’
Raad van State
Eén en één is echter nog niet twee. De gebiedsontwikke-
ling kon pas doorgang vinden na een bezoek aan de Raad
van State. Ondernemers en vastgoedeigenaren uit de re-
gio Eindhoven, gevestigd op bedrijventerreinen met veel
leegstand, hadden moeite met de nieuwe uitbreiding. ‘Er
waren ook partijen die tegen de plannen waren’, zegt Bert
Pauli, gedeputeerde Economie en Internationalisering van
de provincie Noord-Brabant.
‘Enkele bedrijven waren geen voorstander van een green-
fieldontwikkeling in een tijd waarin de regio nog kampte
met overaanbod van terreinen. De Raad van State hield
het bestemmingsplan overeind, mede omdat het concept
van BIC zo uniek en vraaggericht is. De kracht van deze
ontwikkeling is dat het een wens is van de maakindus-
trie en echt een toevoeging is aan het bestaande aanbod.
Brainport Industries als coöperatie, KWME en andere be-
langrijke spelers in de keten, hebben aangedrongen op de
noodzaak van dit concept en de locatie.’ Uiteindelijk heeft
deze ontwikkeling zich in rap tempo voltrokken: ‘Een nieu-
we vastgoedontwikkeling van deze omvang binnen 3 jaar is
voor Nederlandse begrippen erg snel’, zegt Pauli.
Battle for talent
De ontwikkeling past ook in de battle for talent die volop
gaande is in de regio Eindhoven. Heemskerk: ‘De maakin-
dustrie kan zich op BIC presenteren op een wijze die de
industrie aantrekkelijk maakt voor studenten, scholieren
en potentiële werknemers. Het vinden van geschikt perso-
neel is van levensbelang. We wilden een campus van een
nieuw kaliber ontwikkelen in een aantrekkelijke omgeving’,
zegt Heemskerk.
‘Normaal kom je bij een productiebedrijf binnen via een
kantoor en dan zit ergens achter een muur de fabriek’, zegt
Heemskerk. ‘Daar willen we vanaf. Het geld wordt verdiend via
de machines. In de Fabriek van de Toekomst kun je dus zien
wat daar gebeurt. Je kijkt zo de hal in en ziet hoe producten
worden gemaakt.’ En het eerste resultaat is al geboekt. De
eerste technische opleidingen van het Summa College zijn al
gestart op het terrein van Brainport Industries Campus (BIC).
Innovatieprogramma’s Noord-Brabant
Voor de provincie was het geen lastige keuze om actief
deel te nemen aan BIC. Pauli: ‘Het concept past naadloos
in deze tijd. BIC biedt de sector de mogelijkheid om ge-
zamenlijk producten en processen te vernieuwen en zo
Innovatieprogramma Fabriek van de Toekomst
In het innovatieprogramma zijn in totaal zo’n 75 bedrijven en 6 kennisin-
stellingen aangesloten, de faciliteiten voor de Fabriek van de Toekomst
worden op dit moment gerealiseerd op het terrein van BIC. Door samen
sneller en slimmer producten en productieprocessen te realiseren en (in-
novatie-)faciliteiten te delen ontstaat een lager kostenniveau, een hogere
kwaliteit van het product en bovenal een snellere time to market.
Dit is het uitgangspunt van het innovatieprogramma ‘Fabriek van de
Toekomst’, waar in zeven strategische projecten en fieldlabs wordt gewerkt
aan innovaties die aan deze doelstelling bijdragen. Een aantal voorbeelden
zijn Fieldlab Mulitmateriaal 3D, Flexibel Manufacturing gericht op het
kostenefficiënt producen voor high mix low volumes, Advanced Manufac-
turing Logistics, Smart Connected Supplier Network gericht op slimmer
stroomlijnen van productieprocessen met ICT-oplossingen et cetera.
‘Natuurlijk verwachten we er veel van, zeker van de samenwerking met de
bedrijven en kennisinstellingen die zich op BIC vestigen’, zegt Pauli. ‘BIC
geeft bedrijven, scholen en kennisinstellingen letterlijk en figuurlijk de
ruimte om te experimenteren. Zij kunnen samen nieuwe productiepro-
cessen ontwikkelen en die later implementeren in de ondernemingen en
opleidingen, die vaak ook weer op de campus zijn gevestigd.’
CLUSTERS EN CAMPUSSEN

4. JAARGANG 14 • NUMMER 03 • BT
PAGINA15
concurrerend te blijven op de snel veranderende wereld-
markt. Samenwerking maakt het mogelijk om sneller en
goedkoper te innoveren en daardoor de risico’s te beper-
ken. De provincie erkent het grote belang van BIC voor de
sector en heeft zich daarom vanaf het begin ingespannen
om het tot een succes te maken.’
De maakindustrie in Brainport staat volgens Bert Pauli op
dit moment voor de volgende uitdagingen:
• bedrijven moeten sneller samen kunnen innoveren;
• flexibeler en kostenefficiënter produceren;
• dit moet gebeuren op toplocaties die aantrekkelijk zijn
voor talenten.
De provincie Noord-Brabant investeert op dit moment cir-
ca 10 miljoen euro via zeven innovatieprogramma’s. ‘Een
ander aspect is dat we hier op BIC de kans hebben om
projecten met kansrijke technologie een plek te geven en
te verbinden met andere initiatieven, denk aan flexible
manufacturing, 3D-printing, softwareontwikkeling, smart
logistics. Allemaal innovaties voor de maakindustrie die
wij sowieso al ondersteunen en waar nu nog betere sa-
menwerking tot stand kan komen met bedrijven.
Het is natuurlijk een private ontwikkeling, maar de ge-
meente pakt haar rol op het gebied van ontsluiting, ver-
voer, openbare ruimte en wij zijn samen met de BOM be-
trokken bij de innovatie. Dit komt onder andere tot uiting
in financiële ondersteuning zodat belangrijke huurders of
kleine bedrijven zich eenvoudiger kunnen vestigen. Geza-
menlijk zitten alle partijen in de coöperatie en bewaken
ze het concept van BIC. Pauli: ‘BIC moet uniek blijven en
iedereen moet bijdragen aan het concept. Alleen zo blijft
het een fabriek van de toekomst.’
Fabrieken van de toekomst in totaalplan
Uiteindelijk worden verschillende fabrieken gebouwd op
Brainport Industries Campus in de groene parkachtige
omgeving. Van de 200 hectare wordt zo’n 60 hectare be-
bouwd om de groene parkachtige omgeving te behouden.
SDK heeft een optie op het 2e cluster. SDK en gemeente
zijn daarover in gesprek. Voor de toekomst blijft de focus
op het concept heel belangrijk, stelt Heemskerk. ‘In het
bestemmingsplan is aangewezen welke bedrijven zich er
mogen vestigen. Bij elke campusontwikkeling is focus op
het concept cruciaal. Zo laat je duidelijk zien waar je van
bent, wat de regionale kracht is en blijf je aantrekkelijk
voor nieuwe partijen.’
Gremmen: ‘Op Brainport Industries Campus komen de
meest innovatieve en succesvolle bedrijven en instituten
uit de Brainport-regio bij elkaar als één geheel. De cam-
pus wordt dé plek waar innovatie- en concurrentiekracht
van de hightech maakindustrie vleugels krijgt.’ Al meer
dan twintig bedrijven hebben zich verbonden aan BIC en
medio volgend jaar zal de eerste fabriek volledig opera-
tioneel zijn.
Ketensamenwerking
‘Mooi voorbeeld van ketensamenwerking is
de logistieke afwikkeling op BIC. BT Bram-
mer draagt zorg voor de logistieke afwik-
keling. Van ruw materiaal, afval en gereed
product. Of het bedrijf BIC Utility wat op
basis van ‘pay per use’ de diverse benodigde
gassen voor de processen levert. Maar er zijn
ook volop ketenkansen voor verdere en meer
intensieve samenwerking. Pak als voorbeeld
bewerkte metalen die gereinigd moeten
worden alvorens ze in de cleanroom geassem-
bleerd kunnen worden. Dat vindt nu plaats bij
bedrijven buiten Eindhoven waardoor afstand
en speciale voorzieningen het product alleen
maar duurder maakt’, aldus Gremmen.
‘Op BIC willen we zoveel mogelijk van dit
soort processen aanbieden die passen in de
keten, op het terrein, in dezelfde fabriek.
Ketensamenwerking in optima forma. Doen
waar je goed in bent, blijvend innoveren
en blijvend werken aan een verbeterende
prijs-productverhouding. Daar liggen de
kansen voor het verder onderscheiden in de
wereld van de hightech maakindustrie.’
CLUSTERS EN CAMPUSSEN