paglikha ng talata

1. lOMoARcPSD|20866698
Lektura tungkol sa Talata
Retorika-Masining Na Pagpapahayag (Batangas State University-Lipa Campus)
Studocu is not sponsored or endorsed by any college or university

2. lOMoARcPSD|20866698
TALATA
● Ang komposisyon ay binubuo ng mga talata.
● Mahalagang malaman, kung gayon, kung ano ang talata at uri ng
katangian nito para sa epektibong pagsulat ng komposisyon.
● binubuong isang pangungusap o lipon ng mga pangungusap na
naglalahad ng isang bahagi ng buong pagkukuro, palagay o paksang-
diwa.
● Ang mga balita ay karaniwang isunusulat sa talatang iisahing
pangungusap. - Makakatagpo rin ng mga talatang iisahing pangungusap
sa maikling kuwento.
● ang editoryal at mga sanaysay ay karaniwang nagtataglay ng mga
talatang
● binubuo ng ilang mga pangungusap.
● Ang isang talata ay mauuri ayon sa lokasyong katatagpuan nito sa loob
ng isang komposisyon.
● ang talata ay maaaring mauring Panimulang Talata, Talatang Ganap,
Talata ng Paglilipat-diwa at Talatang Pabuod.
Uri ng talata
1. Panimulang Talata
● Ito ang una at kung minsan ay hanggang sa ikalawang talata ng
komposisyon.
● Layunin nito ang ilahad ang paksa ng komposisyon. Sinasabi rito kung
ano angipinaliliwanag , ang isasalaysay, ang ilalarawan o bibigyang
katuwiran.
● Kung maikli ang komposisyon ,ito’y isa lamang maikling talata rin. Subalit
kung mahaba ang akda, maaringang panimulang talata ay buuin ng
mahigit isang talata.
2. Talatang Ganap
● Matatagpuan ito sa kalakhang gitnang bahagi ng komposisyon. Tungkulin
nito ang idebelop ang pangunahing paksa.
● Binubuo ito ng paksang pangungusap at mga pangungusap na
tumutulong upang matalakay nang ganap ang bahagi ng pangunahing
paksa ng komposisyon na nililinaw ng talata.
3. Talata ng Paglilipat-diwa
● Mahalaga ito upang magkaroon ng ugnayan at kaisahan ng mga pahayag
sa mga talataan ng komposisyon.
● Ginagamit ang talatang ito upang pag-ugnayin ang diwa ng dalawang
magkasunod na talata.
● Ipinahihiwatig din nito ang development ng paksang tinatalakay.

3. lOMoARcPSD|20866698
4. Talatang Pabuod
● Kadalasan, ito ang pangwakas na talata o talata ng komposisyon.
● Inilalagay rito ang mahahalagang kaisipan o pahayayag na tinatalakay na
gitna ng komposisyon.
● Maaari ring gamitin ang talatang ito upang bigyan ng higit na linaw ang
layunin ng awtor ng isang komposisyon.
KATANGIAN NG MABUTING TALATA
1. May isang paksang-diwa
● Masasabing may isang paksang-diwa ang isang talata kapag ito ay
nagtataglay ng isa lamang paksang pangungusap.
● Ang pangungusap ay pangungusap sa talata na nagsasaad ng buod ng
nilalaman niyon.
● Nagsisilbi itong patnubay upang hindi malihis sa paksa ng talata ang mga
pangungusap na napakaloob sa talata at nang sa gayo’y maiwasan ang
pagpasok ng mga bagay na hindi kailangan sa talata.
● Maaaring makita ang paksang pangungusap sa iba’t ibang bahagi ng
talata. Madalas, ito ang unang pangungusap ng talata.
● Gayon din nilalagay rin ito sa huling pangungusap ng talata at paminsan-
minsan ay sa gitna ng talata.
● Ang anyo ng paksang pangungusap ay maaaring patanong o paturol.
● Pangungusap ito na maaaring nagbubuod o naglalahad ng diwa ng talata.
2. May Kaisahan ng Diwa
● Masasabing may kaisahan ng diwa ang isang talata kapag ang bawat
pangungusap ay nauugnay sa paksang pangungusap.
3. May Wastong paglilipat-diwa
● Nagiging malinaw ang mga pangungusap ng talata kapag may wastong
paglilipat-diwa. May mga salita at pariralang ginagamit sa paglilipat-diwa.
● Makakatulong ang mga ito upang maunawaan ang tamang
pagkakaugnay-ugnay ng mga pangungusap na bumubuo sa talata.
● Sa bawat isipang ililipat, may angkop na salita o pariralang ginagamit.
4. May Kaayusan
● Bagama’t walang tiyak na panuntunang sinusunod ukol sa pagsasaayos
ng talaan, mabuting ayusin ang mga pangungusap sa talata sa paraang
papaunlad ang galaw ng mga pangyayari o ang kaisipang tinatalakay.
● Kumpletuhin muna ang kaisipan ng isang talata bago lumipat o gumawa
ng bagong talata.

4. lOMoARcPSD|20866698
ANG PROSESONG PAGSULAT
Pre-Writing Activities
Walang manunulat ang walang ano-ano’y bigla na lamang na nagsusulat.
Lahat ay may kinapapalooban o kinakasangkutan gawain, sinasadya man
o hindi, bago siya magsulat.
Ang gawaing ito ang maaaring pinagmumulan ng kanyang inspirasyon o
motibasyon o di kaya’y pinaghahanguan niya ng mga ideya o kaalaman
na nagsisilbing puwersa upang itulak siyang magsulat at bigyang-
direksyon ang kanyang pagsusulat.
1. Pagsulat sa Dyornal
Ang dyornal ay talaan ng mga ideya, ngunit ito ay mula sa araw-araw na
pangyayari ng pagsulat.
Nagsisilbi rin itong imbakan ng mga ideya para sa maraming manunulat.
2. Brainstorming
Mabisa itong magagamit pangangalap ng opinyon at katuwiran ng ibang
tao.
3. Questioning
Binabagsakan ng mga tanong sa gawaing ito ang isang posibleng
paksa.Madalas gamitin dito ang limang W’s at isang H (What, When,
Why, Where, Who, at How)
4. Pagbabasa at Pananaliksik
Mabisa itong ginagamit sa pagpapalawak ng isang paksang isusulat at
pangangalap ng mga kaugnay na karagdagang kaalaman
5. Sounding –out Friends
Ito ay isinasagawa sa pamamagitan ng isa-isang paglapit sa mga
kasambabahay,kaibigan,kapitbahay o kasama sa trabaho at
pakikipagtalakayan sa kanila hinggil sa isang paksa.
6. Pag-iinterbyu
Ito ay pakikipanayam sa isang tao o pangkat ng mga tao sa ipinalalagay na
awtoridad hinggil sa isang paksa.
7. Pagsasarbey
Ito ay paraan ng panggalap ng mga impormasyon hinggil sa ano mang
paksa sa pamamagitan ng pagpapasagot sa isang talatanungan sa isang
pangkat ng respondente.
8. Obserbasyon
Pagmamasid ito sa mga bagay- bagay, tao o pangkat .
Inaalam dito ang mga gawi at distinksyon ng inoobserbahan paksa.

5. lOMoARcPSD|20866698
9. Imersyon
Ito ay sadyang pagpapaloob sa isang karanasan o gawain upang makasulat
hinggil sa karanasan o gawaing iyon.
10. Pag-eeksperimento
Dito, sinusubukan ang isang bagay bago sumulat ng tungkol dito.
Madalas itong gawin sa pagsusulat ng mga sulating siyentipiko
Writing Stage
Kapag may paksa na at may mga datos o ideya na ang mga manunulat,
ang susunod niyang lohikal na tanong ay ang mag sumusunod: Paano ko
sisimulan ang komposisyon? Paano ko aayusin ang katawan? Paano ko
wawakasan ang komposisyon?