Heograpiya

1. HEOGRAPIY
A NG
DAIGDIG

2. Nagmula ang salitang heograpiya sa
wikang Greek na geo o daigdig at
graphia o paglalarawan.
Samakatuwid, ang Heograpiya ay
tumutukoy sa siyentipikong pag-aaral
ng katangiang pisikal ng daigdig.

5. PISIKAL NG
DAIGDIG

7. Nasaan ang planetang daigdig sa
solar system?
Ano ang iyong masasabi sa posisyon
ng daigdig sa solar system?

8. Isa ang daigdig sa walong planetang umiinog sa isang
malaking bituin, ang araw. Bumubuo sa tinatawag na solar system
ang mga ito. Ang lahat ng buhay sa daigdig – halaman, hayop, at
tao – ay kumukuha ng enerhiya mula sa araw.
Gayon, halos lahat sa kalikasan at kapaligiran – mula sa
hangin, alon, ulan, klima, at panahon – ay naaapektuhan ng
araw.Mahalaga rin ang sinag ng araw sa mga halaman upang
mabuhay at maganap ang photosynthesis.
Samantala, ang mga halamang ito ay nagbibigay ng oxygen
na mahalaga sa lahat ng nilalang. Ang pagkakaroon ng buhay sa
daigdig ay masasabing dulot ng tiyak na posisyon nito sa solar
system, patunay na ang pag-inog nito sa sariling aksis at ang
paglalakbay paikot sa araw bawat taon.

16. Sa pagtatakda ng lokasyon ng isang lugar
sa globo o mapa, mahalagang mabatid ang
ilang termino at konseptong may malaking
kaugnayan dito. Sa pamamagitan ng
pagbibigay ng longitude at latitude ng isang
lugar, maaaring matukoy ang lokasyon nito sa
globo o mapa sa paraang absolute,
astronomical, o tiyak.

21. KKK Geocard
completion

22.  Panuto: Gumawa ng sariling KKK GeoCard batay sa kasunod na
format. Kumpletuhin ang KKK (Kataga-Kahulugan-Kabuluhan)
GeoCard na may kaugnayan sa katangiang pisikal ng daigdig.
Isulat sa unang bahagi ng KKK GeoCard ang kataga na nasa loob
ng kahon. Sa ikalawang bahagi, isulat ang kahulugan ng
nakatalang salita. Sa ikatlong bahagi, itala ang kabuluhan ng
naturang kataga sa pamamagitan ng pagsagot sa tanong na:

25. Ang daigdig ang tanging
planeta sa solar system na
kayang makapagpanatili ng
buhay.
Ang malaking bahagi ng
ating planeta ay may
kaaya-ayang atmospera at
sapat na sinag ng araw,
init at tubig upang
matustusan ang
pangangailangan ng mga
halaman at hayop sa balat
ng lupa.

26. Mahalaga ang papel
ng klima, ang kalagayan o
kondisyon ng atmospera sa
isang rehiyon o lugar sa
matagal na panahon.
Pangunahing salik sa
pagkakaiba - iba ng mga
klima sa daigdig ang
natatanggap na sinag ng
araw ng isang lugar
depende sa latitude at
gayon din sa panahon,
distansiya mula sa
karagatan, at taas mula sa
sea level.

27. DITO SA
AMIN

28. Suriing mabuti ang kasunod na
diyagram. Tukuyin ang lugar na
inilalarawan sa mapa.
Kumpletuhin ang pahayag sa call out.
Magsaliksik ng impormasyon tungkol
sa klima at yamang likas ng lugar na
kinaroroonan ng diyagram.
Buuin ang pangungusap sa ilalim na
bahagi ng diyagram.

30. 1. Ano ang klima?
2.Bakit nagkakaiba-iba ang klima sa iba’t ibang panig ng
daigdig?
3. Ano ang kaugnayan ng klima sa mga likas na yaman na
matatagpuan sa lugar?
4.Paano nakaaapekto ang klima sa pamumuhay ng tao sa
isang lugar?
5.Bakit malaki ang bahaging ginagampanan ng klima at
likas na yaman sa pag-unlad ng kabuhayan ng tao mula
noon hanggang ngayon?

31. KONTINENT
E

32. Tinatawag na kontinente ang pinakamalawak
na masa ng lupa sa ibabaw ng daigdig.
May mga kontinenteng magkakaugnay
samantalang ang iba ay napapalibutan ng
katubigan.

33. Ayon kay Alfred Wegener, isang German na nagsulong ng Continental
Drift Theory, dati ng magkakaugnay ang mga kontinente sa isang super
kontinente na Pangaea.
Dahil sa paggalaw ng
continental plate o
malaking bloke ng
bato kung saan
nakapatong ang
kalupaan, nagkahiwa-
hiwalay ang Pangaea
at nabuo ang
kasalukuyang mga
kontinente.

45. at 75% sa mga ito ay nasa Pacific Ring of Fire.

46. Ilan sa mga bulkan sa Pacific Ring of Fire na pumutok at
nagdulot ng malaking pinsala, ang Tambora noong nagdulot ng
(92,000 ang namatay); Krakatoa noong 1883 (36,000 ang
namatay); at Mt. Pelee noong 1902 (30,000 ang namatay).
Samantala, ilan sa mga bansang labis na napinsala ng
malalakas na lindol ang China noong 1556 (830,000 ang
namatay) at 1976 (242,000 ang namatay); Japan noong 1923
(143,000 ang namatay); Sumatra noong 2004 (227,898 ang
namatay); at Haiti noong 2010 (222,570 ang namatay).

47. Three
words in
one

48. Saang kontinente matatagpuan ang mga
pook/ hayop na tinutukoy sa bawat bilang?
Isulat ang sagot sa kahon.

55. 1. Ano ang mga katangi-tanging paglalarawan
sa bawat kontinente?
2. Sa anong aspekto nagkakatulad o
nagkakaiba ang mga kontinente?
3. Bakit mahalagang pag-aralan ang mga
paglalarawan tungkol sa mga kontinente ng
daigdig?bansa?

56. ANYONG
TUBIG

58. Tinatawag na topograpiya ang
pisikal na katangian ng isang lugar o
rehiyon.Sa pagdaan ng panahon, ang
mga tao ay natutong makiangkop sa
kanilang kapaligiran.

59. Mga halimbawa ng mga
kilalang Anyong Lupa at
Anyong Tubig

60. Ang pinakamataas na bundok sa buong mundo na
may taas na 8,838 metro. Ito ay matatagpuan sa
Himalayas sa kanlurang bahagi ng Asya.

61. Ang pinakamataas at mahabang hanay ng bundok sa
buong mundo na may habang na 2,414 Kilometro . Ito ay
matatagpuan sa Kanlurang bahagi ng Asya.

62. Ito ay matatagpuan sa Pilipinas. Ang huling malakas na
pagsabog nito ay noong 1991 at naapektuhan nito ang
temperatura ng buong daigdig.

63. Ito ang pinakamataas na talampas sa buong mundo. Ito
ay may taas na 4,500 metro at tinaguriang “roof of the
world”

64. Ito ang pinakamalawak na disyerto sa buong mundo.
Ito ay may lawak na 9,400,000 kilometro kwadrado.

65. Ito ang pinakamahabang ilog sa buong mundo. Ito ay
may haba na 8,653 Kilometro. Ito ay matatagpuan sa
kontinente ng Africa.

66. Ito ang pinakamalalim na lawa sa buong mundo. Ito ay
may lalim na 744 metro. Ito ay matatagpuan sa bansang
Russia.

67. Ito ang pinakamalawak na karagatan sa buong mundo.
Ito ay may lawak na 165,250,000 kilometro kwadrado.

68.  Alamin kung saan matatagpuan ang mga anyong lupa at anyong
tubig sa daigdig.
 Isulat sa patlang kung saang kontinente ito matatagpuan.
• Madagascar
• Mt. Everest
• Mt. Kilamanjaro
• Himalayas Mountain Range
• Andes Mountain Range
• Appalachian Mountain Range
• Tibetan Plateau
• Scandinavian Peninsula
• Arabian Peninsula
• Nile River
• Amazon River
• Yangtze River
• South China Sea
• Mediterranean Sea
• Caribbean Sea
• Bering Sea
• Arabian Sea
• Persian Gulf

69. Sa kasaysayan ng sangkatauhan, ang mga kauna-unahang
kabihasnan ng daigdig ay umusbong malapit sa mga lambak-ilog.
Kabilang dito ang mga lambak ng Tigris-Euphrates, Indus, Huang Ho sa
Asya, at lambak-ilog ng Nile sa Africa.

70. Ang mga bulubunduking lugar ay kadalasang nagtataglay lamang
ng maliit napopulasyon. Kapansin-pansing ang pinakamataas na bundok
sa buong daigdig ay matatagpuan sa Asya, tulad ng Everest (29,028
talampakan o 8,848 metro). Sa Africa, pinakamataas ang Kilimanjaro
(19,340 talampakan o 5,895 metro) at sa Europe, ang Elbrus sa Russia
(18,510 talampakan o 5,642 metro).

72. Matagal ding panahong apat na karagatan lamang ang
kinilala sa daigdig: Pacific, Atlantic, Indian, at Arctic. Noong 2000
lamang itinakda ng International Hydrographic Organization ang
isang panibagong karagatan na pumapalibot sa Antarctica: ang
Southern Ocean na umaabot hanggang 60 degree S latitude.
Tingnan ang
Talahanayan 1.5
para sa ang ilang
katangian ng mga
karagatan sa
daigdig.

74. Matatagpuan sa mga karagatan
ang ilang pinakamalalim na bahagi ng
daigdig, pangunahin sa talaan ang
Challenger Deep sa Mariana Trench na
nasa kanlurang bahagi ng Pacific Ocean.
Iba pang malalim na trench Puerto Rico
Trench sa Atlantic Ocean, Java Trench sa
Indian Ocean, at Eurasia Basin sa Arctic
Ocean.
Marami pang dagat na
matatagpuan sa daigdig na kadalasang
bahagyang napaliligiran ng mga lupain.
Pinakamalalaking dagat sa daigdig ang
South China Sea, Caribbean Sea, at
Mediterranean Sea.

75. Illustrated
world map

76. ILLUSTRATED WORLD
MAP
Punan ang mapa ng mga
natatanging anyong lupa at tubig ng
daigdig na nasa loob ng kahon.
Gamitin ang sumusunod na simbolo:

78. 1. Ano ang halimbawa ng mga anyong lupa at
tubig na makikita sa mapa?
2. Bakit maiuugnay ang pamumuhay ng tao sa
anyong lupa o tubig na kanilang pinaninirahan?
3. Paano nakaaapekto ang mga anyong lupa at
tubig sa pag-unlad ng kabuhayan ng tao?

79. The map dictates

80. Panuto: Gamit ang kasunod na mapa, kumpletuhin
ang datos tungkol sa heograpiya ng daigdig batay sa
hinihingi ng sumusunod na mga pangungusap.

82. 1. Ano ang masasabi mo tungkol sa daigdig bilang
isang planeta?
2. May epekto ba ang kalagayang pisikal ng
daigdig sa mga organismo at tao? Bakit mo ito
nasabi?
3. Bakit mahalagang magkaroon ng kaalaman
tungkol sa ating kapaligiran at sa heograpiya ng
daigdig sa pangkalahatan?

83. HEOGRAPIYAN
G PANTAO

85. Itinuturing ang wika bilang kaluluwa ng isang kultura. Nagbibigay
ito ng pagkakakilanlan o identidad sa mga taong kabilang sa isang
pangkat. May 7,105 buhay na wika sa daigdig na ginagamit ng mahigit
6,200,000,000 katao. Nakapaloob ang mga wikang ito sa tinatawag na
language family o mga wikang magkakaugnay at may iisang pinag-
ugatan. Tinatayang may 136 language family sa buong daigdig. Ang mga
pamilya ng wikang ito ay nagsasanga -sanga sa iba pang wikang
ginagamit sa iba’t ibang bahagi ng daigdig. Ipinakikita sa talahanayan
1.6 ang ilan sa mga pangunahing pamilya ng wika sa daigdig.

88. Mabibigyang-kahulugan ang relihiyon bilang
kalipunan ng mga paniniwala at rituwal ng isang
pangkat ng mga taong tungkol sa isang kinikilalang
makapangyarihang nilalang o Diyos.
Nagmula ito sa salitang religare na
nangangahulugang “buuin ang mga bahagi para
maging magkakaugnay ang kabuuan nito.” Dahil sa
mga paniniwalang nakapaloob sa sistema ng isang
relihiyon, ay nagiging batayan ito ng pagkilos ng tao
sa kaniyang pang-araw-araw na pamumuhay.

89. Kahit ang ating mga ninuno ay mayroon nang sistema ng mga
paniniwala na nagsisilbing - gabay sa kanilang pamumuhay. Ngunit
hindi ito katulad ng mga relihiyon sa kasalukuyan na may organisado
at sistematikong mga doktrina. Sa kasaysayan ng daigdig, naging
malaki ang bahaging ginampanan ng relihiyon sa buhay ng tao, bilang
indibidwal at kasapi ng isang lipunan. Naging malaking salik ito sa
pagtatag at pagbagsak ng mga kaharian, at pagkasawi ng maraming
buhay. Dahilan din ito ng pag-unlad at pag-iral ng mga kultura.
Hanggang sa kasalukuyan, nananatiling malaking bahagi ng buhay ng
tao ang relihiyon.

91. PANGKAT -
ETNIKO

92. Tila isang malaking mosaic ang daigdig dahil na rin sa maraming
natatanging paglalarawan at katangian ng mga naninirahan dito. Isang
batayan nito ang race o lahi na tumutukoy sa pagkakakilanlan ng isang
pangkat ng mga tao, gayondin ang pisikal o bayolohikal na katangian ng
pangkat. Maraming eksperto ang bumuo ng iba’t ibang klasipikasyon ng
mga tao sa daigdig, ngunit marami rin ang nagsabing nagdulot ito ng
kontrobersiya sapagkat maaaring magpakita rin ito ng maraming
diskriminasyon..
Sa kabilang banda, ang salitang “etniko” ay nagmula sa salitang
Greek na ethnos na nangangahulugang “mamamayan.” Ang mga
miyembro ng pangkat-etniko ay pinag-uugnay ng magkakatulad na
kultura, pinagmulan, wika, at relihiyon kaya naman sinasabing
maliwanag ang kanilang sariling pagkakakilanlan.

93. 1. Ano ang ibig sabihin ng heograpiyang pantao? Ano
ang pagkakaiba nito sa pisikal na heograpiya?
2. Ano-ano ang saklaw ng heograpiyang pantao?
Ipaliwanag ang bawat isa.
3. Bakit mahalagang pag-aralan ang heograpiyang
pantao?
4. Paano nakaaapekto ang heograpiyang pantao sa
pagkakakilanlan ngindibiduwal o isang pangkat ng
tao?
5. Paano magiging instrumento ang heograpiyang
pantao sa pagkakaisa ng mga tao sa daigdig?

94. CROSSWORD
PUZZLE

95. Buuin ang puzzle tungkol sa heograpiyang
pantao sa pamamagitan ng pagtukoy sa
inilalarawan ng bawat bilang.

97. 1.
2.
3.
4.
5.

99. MY TRAVEL
REENACTME
NT

100. Bumuo ng limang pangkat at sundin ang sumusunod na mga hakbang:
1. Makibahagi sa talakayan ng iyong pangkat tungkol sa hindi
malilimutang paglalakbay sa isang lugar.
2. Pumili ng isang katangi-tanging kuwento ng paglalakbay.
3. Bumuo ng isang pangkatang kuwento.
4. Tiyaking nakapaloob sa kuwento ang mahahalagang konsepto o
kaalamang tinalakay tungkol sa pisikal na heograpiya ng daigdig.
5. Pagkatapos, isadula ang kuwento ng paglalakbay habang
isinasalaysay ito
6. Maaaring gumamit ang pangkat ng improvised props at kasuotan.
7. Isaalang-alang sa pagmamarka ng gawaing ito ang sumusunod na
rubric:

102. 1. Tungkol saan ang ipinakitang dula ng iyong pangkat?
2. Anong konsepto ang maiuugnay sa binasang kuwento at isinagawang
dula?
3. Paano pinatunayan sa dula ang kaugnayan ng pisikal na heograpiya at
pamumuhay ng tao?
4. Bakit mahalagang magkaroon ng kaalaman tungkol sa pisikal na
katangian ng daigdig?
5. Anong linya o pahayag sa kuwento ang nakapukaw sa iyong interes?
Bakit naging interesante ito para sa iyo?

103. MY TRAVEL
REENACTME
NT

104. Bumuo ng anim na pangkat at talakayin ang heograpiyang
pantao ng bansang inyong napili. Sundin ang sumusunod na panuto
para sa gawaing ito.
1. Gupitin ang manila paper na kahugis ng isang damit o kasuotan.
2. Sulatan ang “kasuotan” ng mga impormasyon o guhitan ito ng mga
simbolo at bagay na tumutukoy sa lahi, wika at relihiyon ng bansang
pinili ng iyong pangkat.
3. Sa hudyat ng guro, ipasuot sa isang miyembro ng pangkat ang
nabuong kasuotan.
4. Ipakita ang kasuotan sa harap ng klase, tulad sa isang fashion show.
5. Pumili ng 1-2 miyembro ng pangkat na magpapaliwanag sa
disenyo ng kasuotang suot ng kapangkat.
6. Sagutin ang sumusunod na mga tanong. Markahan din ang
gawaing ito batay sa ibinigay na rubric.

105. 1. Ano ang kaugnayan ng mga impormasyon, simbolo, at bagay na
makikita sa kasuotan sa lahi, relihiyon, at wika ng napiling bansa?
2. Paano mailalarawan ang mga mamamayang naninirahan sa
bansang pinili ng iyong kapangkat?
3. Paano naipakita ang pagkakakilanlan ng mga mamamayan sa
napiling bansa batay sa gawain?
4. Bakit dapat pahalagahan ang heograpiyang pantao ng mga
bansa?
5. Sa paanong paraan maipakikita ang paggalang sa ibang tao?