netwerkdag 2010 - Zet je tanden in de natuur
•
0 recomendaciones•409 vistas
Deze presentatie hoort bij de gelijknamige workshop op de ANNET-netwerkdag over educatie voor biodiversiteit.
Recomendados
Más contenido relacionado
Más de PIME
Más de PIME (11)
netwerkdag 2010 - Zet je tanden in de natuur
- 1. presenteert : Zet je tanden in de Natuur
- 2. Sinds 2006 neemt NP Educatie jaarlijks deel aan de ‘Week van de Smaak’. Natuur- en milieu-educatie en EDO krijgen een smakelijk, licht verteerbaar karakter
- 3. Gaat op zoek naar de gemeenschappelijke doelstellingen van Fairtrade en natuurbehoud
- 4. Kastanjes met een exotisch tintje: Castanha do Brasil
- 5. Ecologie van de Amazone-noten
- 6. Van bloemetjes en bijtjes cartoon
- 9. Van kikkers en Ara’s
- 11. Zijn bepaalde streken rijker aan biodiversiteit en bijgevolg belangrijker om te bewaren?
- 14. De Ethiopische hooglanden als uniek leefgebied en levensbron
- 15. De Ethiopische hooglanden als uniek leefgebied en levensbron
- 16. Levensbron van Oost-Afrika Somalië Kenia Oeganda Soedan Eritrea
- 17. Bodemerosie in Ethiopië en bij ons.
- 18. Bakermat van de koffie
- 20. Koffiepluk
- 21. Verwijderen van het vruchtvlees
- 22. De bonen drogen in de zon
- 24. Export
- 27. Biodiversiteit met smaak : ‘Zet je tanden in de natuur’
- 28. De Snepkensvijver te Lichtaart, het eerste natuurreservaat de vereniging, wordt omringd door een ondoordringbaar gagelstruweel
- 29. Gagelstuwelen zetten het landschap vanaf half maart in een warme oranjerode gloed
- 30. Het gagelstruweel huisvest tal van bijzondere diersoorten als de blauwborst en het groentje
- 31. De wintertaling
- 32. De Dodaars is een klein fuutje dat zijn opgewonden geschater over het ven laat galmen
- 33. Gagel wordt ook gebruikt om een uniek biobier te kruiden : de Gageleer. De opbrengst van de verkoop wordt opnieuw geïnvesteerd in de natuur
- 34. Natuurbehoud was nog nooit zo plezierig. Drink meer…
- 35. Sinds 2010 wordt er in de Noorderkempen ook Gageleerkaas gemaakt, volledig BIO-dynamisch en met de melk van natuurbeherende koeien.
- 36. Deze dieren grazen namelijk een groot deel van hun leven op de heide. Heideterreinen zijn het leefgebied van een heleboel bijzonder dieren, zoals …
- 37. Nachtzwaluw
- 38. Veldkrekel
- 39. De rugstreeppad
- 40. … en tot voor kort ook van het prachtige Korhoen
- 41. Heide kan nu nog hersteld worden. Daarvoor worden soms eentonige productiebossen gekapt. Dat is geen populaire maatregel, maar wel zeer effectief.
- 44. & ‘ Dürüms in ‘t groen’ 21 November 2009 Week van de Smaak
- 46. Bloemen op je bord
- 47. kappertjes
- 48. Komen tulpen uit Amsterdam ? Zijn er bergen in Amsterdam ?
- 49. In tegenstelling tot wat Vlamingen vaak denken, zijn tulpen niet afkomstig uit Nederland, maar uit Zuidoost-Europa en Centraal-Azië.
- 50. In Turkije vind je tientallen kleurrijke wilde tulpen.
- 52. Tulpen behoren tot de lelie-familie en hebben 6 bloemblaadjes
- 53. Bij ons komts slechts 1 wilde tulp voor. De Bostulp is inheems in Frankrijk, maar is in België soms verwilderd.
- 54. De Bostulp
- 55. De ‘Eetbare tulp’ komt voor in Mongolië en China. De wortelknollen worden uitgegraven en gekookt. Ze hebben geneeskrachtige eigenschappen
- 56. Ook in Turkije gebruikt men bloembollen in de keuken. Het winterse drankje ‘sahlep’ wordt gemaakt van melk en gemalen wortelknollen van orchideeën
- 59. Orchideeënbloemen zijn opgebouwd uit 6 bloembladeren waarvan het onderste een afwijkende vorm heeft. Ze zijn 2-zijdig symmetrisch
- 62. Meerdere soorten worden gebruikt voor sahlep. We zetten ze even op een rijtje. Kijk vooral eens naar hun bijzondere namen.
- 63. Soldaatje
- 64. Mannetjesorchis
- 65. Harlekijn
- 67. Maar… De orchideeën zijn nu zo zeldzaam geworden, dat steeds meer mensen vragen om deze natuurroof te stoppen. Export van echte sahlep uit Turkije is ondertussen verboden. Bij ons kan je ‘instant’-sahlep krijgen.
- 69. Enkele impressies uit de Turkse bergen, De geliefde standplaats van orchideeën
- 75. Rode rotslijster Roodkopklauwier Perzische woestijnpatrijs Indische rotsmus
- 78. Het zeldzame Kaukasisch Korhoen
- 80. Week van de Smaak No Roots - No Fruits 19 november 2009
- 81. In Turnhout gingen we graven naar de wortels van de West-afrikaanse cultuur om het thema natuur en milieu bespreekbaar te maken
- 82. Onze Keniaanse partners waren in de wolken toen ze op een Nederlandse akker hun nationale gerecht zagen groeien. Maar wat doet Sukuma Wiki in Nederland?
- 83. Het bleek uiteindelijk om broccoli te gaan, maar de Keniaanse variant heeft niet de dikke bloemknoppen en zij gebruiken het loof in hun gerecht
- 84. Alle koolvarianten zijn trouwens afkomstig van één en dezelfde soort en het resultaat van eeuwenlange selectie
- 85. Gedaan met luisteren… Interessant hé?
- 86. Rupsen groeien als Kool(witje) Niet alleen mensen lusten kool. Ook de rupsen van het koolwitje zijn er verzot op.
- 87. Ei Oorspronkelijk leggen koolwitjes hun eitjes 1 per 1 op de wilde waardplant, maar aan gekweekte kool zit zoveel voedsel dat ze tientallen eitjes kunnen leggen.
- 88. De eitjes van het koolwitje worden geparasiteerd door een sluipwesp. Zo worden echte ‘plagen’ toch vermeden
- 89. Groot koolwitje
- 90. Klein koolwitje
Notas del editor
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie Amazonenoten, brazilnoten, paranoten, … What’s in a name? Deze overheerlijke noten uit het Amazonegebied vertellen een bijzonder verhaal, van hoe mens en natuur samen kunnen leven.
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie De bijzondere ecologie van de Amazonenoot-bomen geeft een hele nieuwe dimensie aan het biogarantie-label. De bomen dragen pas optimaal vrucht in een intact regenwoud en pogingen om hen in plantages te kweken zijn tot nog toe onrendabel gebleken. De hoofdrolspelers in het verhaal zijn een kieskeurige bij, een orchidee en een vergeetachtig knaagdier, de agouti…
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie De grote witte bloemen van de “castaneiro” of amazonenootboom kunnen enkel worden bestoven door een groep van dikke wilde bijen. Deze dieren leven niet in kolonies, maar ieder vrouwtje maakt haar eigen nest. Het zijn zowat de enige insecten die sterk genoeg zijn om de stijve bloemblaadjes opzij te duwen om tot bij de nectar te komen. Op zich is dat niet zo uitzonderlijk, want vele soorten planten hebben zich gespecialiseerd in één type bestuiver. Fuchsia’s bijvoorbeeld worden bezocht door kolibries en vijgen zijn afhankelijk van een bepaalds soort kleine wespjes. De bijen die de amazonenoten bestuiven hebben nog een andere unieke relatie aangegaan met een plant van het regenwoud. De mannetjes laten zich namelijk het hoofd op hol brengen door een bepaalde orchidee, die hen doet denken aan een bereidwillige wijfjesbij. In hun wilde pogingen om met haar te paren neemt hij stuifmeel met zich mee dat bij een volgende bloem wordt achtergelaten wanneer hij ook daar probeert voor nageslacht te zorgen. Maar de orchidee laat de mannetjesbij niet helemaal in de kou staan. Zij produceert namelijk een parfum, waarmee hij besmeurd geraakt en waarop de wijfjesbijen dol zijn. Zonder parfum komt hij niet eens meer aan de bak. Als we het kort samenvatten kunnen we stellen: Geen regenwoud - geen orchideeën - geen welriekende mannetjesbijen - geen nageslacht - geen bestuiving van de amazonenoot….
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie Het verhaal wordt pas kompleet wanneer we de verspreiders van de noten onder de loep nemen. De steenharde bolsters kunnen behalve dmv van een machete slechts door één dier in het woud gekraakt worden… de agouti. Agouti’s zijn knaagdieren ter grootte van een haas die de regenwoudbodem afschuimen op zoek naar noten en ander lekkers. Met hun vlijmscherpe tanden openen ze de bolsters om zo bij de noten te kunnen. Het zijn spaarzame dieren die graag wat opzij zetten voor wanneer het wat slechter gaat. Ze verstoppen zoveel nootjes dat ze een groot deel gewoon vergeten. Deze kunnen dan ontkiemen en weer uitgroeien tot nieuwe bomen. Op plaatsen waar agouti’s algemeen zijn, vind je dan ook de meeste amazonenootbomen. En aangezien deze dieren de mensen schuwen is dat nu net in de ongerepte wouden.
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie Het verhaal is nog helemaal niet ten einde, want de amazonenootboom vormt een onmisbare schakel in het leven van talloze boeiende dieren. De kleurrijke reuzenpapegaaien of ara’s gebruiken de bomen vaak als verzamelplaats. Ze zoeken namelijk de boomkruinen uit die boven het bladerdak uitsteken en deze woudreus is dan ook een geschikte kandidaat. Kikkers brengen een groot deel van hun leven in het water door en hoewel regenwouden uiteraard erg vochtig zijn, is het vaak moeilijk om geschikte voortplantingspoelen te vinden. In permanente poelen of rivieren zitten teveel vissen die zich voeden met kikkereitjes en dikkopjes als ze de kans krijgen. Vandaar dat heel wat soorten kikkers op zoek zijn gegaan naar alternatieven en hun zoektocht was onverhoopt succesvol. De lege bolsters van amazonenoten zijn daarbij erg in trek. Regenwater blijft hierin staan en binnen de kortste keren zit het poeltje vol muggenlarven en ander klein grut en dat is net wat kikkervisjes zo graag eten. Veel kikkers komen per toeval in de bolsters terecht maar twee soorten gaan er echt actief naar op zoek. Alleen in de bolsters kunnen ze hun levenscyclus voltooien. De spectaculairste is de kleurrijke amazonenoot-pijlgifkikker.
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie Amazonenoten vormen een belangrijke bron van inkomsten voor een groot deel van de bevolking in de laaglanden van Bolivië, vooral wanneer ze een eerlijke prijs krijgen voor deze producten. Op deze manier is een intact regenwoud meer waard dan een perceel dat wordt vrijgemaakt voor landbouw. In combinatie met de kleinschalige en duurzame teelt van enkele lokale gewassen kunnen deze mensen een menswaardig bestaan opbouwen zonder het regenwoud aan te tasten.
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie Ethiopië heeft dan wel niet de reputatie een vruchtbaar land te zijn, maar de hooglanden in de “Hoorn van Afrika” zijn van internationaal belang voor mens en natuur. Bergwouden, hoogplateaus, struiksavannes en meren wisselen elkaar af en herbergen een enorme diversiteit aan planten en dieren. Zo werden hier maar liefst 923 vogelsoorten waargenomen, bijna 10% van alle soorten op aarde! Het is dan ook enorm belangrijk dat de druk op deze bijzondere leefgebieden zo klein mogelijk blijft. Kleinschalige landbouwinitiatieven zoals die van de fairtrade-koffieboeren kunnen passen in een duurzame toekomst voor de regio, in tegenstelling tot grootschalige roofbouwpraktijken van herenboeren en commerciële firma’s. .
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie In tegenstelling tot wat wij van het land opvangen in de media, zijn grote delen van Ethiopië opvallend groen. Het is dan ook één van de regenrijkste regio’s in Oost-Afrika. De hoogplateaus in bloei zijn een lust voor het oog en ook de akkers liggen er in het regenseizoen fris groen bij.
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie Het land heeft ook heel wat “endemische” planten en dieren, soorten die nergens anders ter wereld voorkomen. De spectaculairste is zonder twijfel de Ethiopische wolf die in losse roedels op enkele hoogplateaus leeft. Deze elegante dieren zijn nauw verwant aan de grijze wolf die in Amerika, Europa en Azië voorkomt, maar duidelijk herkenbaar door zijn slanke postuur, hoge poten, lange snuit en rosse vacht met witte vlekken op keel, borst en buik. In tegenstelling tot de meeste andere grote predatoren jaagt hij overdag. Knaagdieren vormen zijn belangrijkste voedselbron. Op grote prooien wordt nauwelijks gejaagd. Amper 500 van deze unieke dieren zwerven nog rond en daarmee is het de zeldzaamste hondachtige ter wereld. Een andere unieke bewoner van de hoogvlaktes is de gelada. Deze is nauw verwant aan de bavianen, maar voedt zich in tegenstelling tot deze apen volledig vegetarisch. Met hun fijne, handige vingers plukken ze de hele dag grassen en kruiden op de winderige vlaktes Gelada's leven in grote groepen.. Binnen de groep zijn duidelijke harems te onderscheiden: een stel vrouwtjes met een volwassen man die flink opvalt met zijn lange, wapperende manen op de schouders en felle rode vlekken op de borst. Deze dieren hebben een uitgebreide taal, met tientallen verschillende kreten en gezichtsuitdrukkingen. Ze worden dan ook beschouwd als zeer intelligent. Het mag duidelijk zijn dat natuurbehoud in Ethiopië enorm belangrijk is. De toekomst van deze dieren en de ecosystemen waarin zij leven hangt nauw samen met de toekomst van de bevolking. Alleen als zij de kans krijgen om duurzame keuzes te maken, dan kan de natuur daarvan profiteren.
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie De Ethiopische hooglanden spelen zelfs een cruciale rol in de watervoorziening in heel de Hoorn van Afrika, een streek die bijzonder gevoelig is aan droogtes. Het overgrote deel van de neerslag die hier valt komt terecht in de hooglanden. Hier ontspringen dan ook zo goed als alle rivieren richting Somalië, het noorden van Kenia en het zuiden van Soedan. Het is daarom van zeer groot belang dat de waterkwaliteit optimaal bewaard blijft. Het gebruik van pesticiden en andere vervuilende stoffen in de hogere streken heeft negatieve effecten stroomafwaarts. Door het steile reliëf zijn de hooglanden ook enorm gevoelig voor erosie, zeker als de beschermende bossen worden gekapt. Daardoor veranderen heldere rivieren in modderstromen die benedenstrooms meer schade aanrichten dan heil brengen. Kaartje 2 toont trouwens hoe gevoelig de bodems in de streek zijn voor erosie. Hoe donkerder, hoe gevoeliger. Daarom is het van het grootste belang dat bossen de kwetsbare bodems blijven beschermen en dat bodemvriendelijke landbouwmethodes worden toegepast.
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie Erosie is niet enkel een probleem in Afrika, ook bij ons zien we de gevolgen van het misbruik van onze bodems. Het is bovendien extra jammer dat je de klok niet zomaar kan terugdraaien. De ondergrond heeft meestal maar een dun laagje vruchtbare aarde en wanneer die wegspoelt, is de schade niet te overzien. De grond wordt nutteloos en men is genoodzaakt om verder te trekken en nieuwe gronden te ontginnen. Herstel laat vele tientallen jaren of zelfs langer op zich wachten.
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie De kweek van koffiestruiken kan gelukkig op een bodemvriendelijke manier gebeuren. De struiken gedijen namelijk best in de schaduw van grotere bomen. Vooral kleinschalige plantages worden op deze manier aangelegd. Deze bosjes verhinderen niet alleen het wegspoelen van de bodem, maar bieden schaduw, timmerhout en vruchten voor de boeren en schuilplaats voor tal van dieren. Grootschalige plantages daarentegen worden meestal aangelegd in volle zon. De bodems worden met machines bewerkt, drogen uit en spoelen weg bij de eerste plensbui. Synthetische meststoffen worden massaal gebruikt om de grond min of meer vruchtbaar te krijgen
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie Kort samengevat biedt fairtrade-biokoffie meer duurzame perspectieven voor de kwetsbare bodems, ecosystemen en unieke diersoorten van Ethiopië en verstoort de teelt veel minder de delicate waterhuishouding in de kwetsbare regio.
- Biodiversiteit, Lanaken, 2009 03-12-10 Koen Leysen, Natuurpunt Educatie
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak Demirkazik
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak
- Hasselt - 17 novemeber 2006 - Week van de Smaak