3. Sa balarila, ang bahagi ng
pananalita/panalita (sa Ingles: part of
speech), o kauriang panleksiko, ay
isang lingguwistikong kaurian ng
mga salita (o mas tumpak
sabihing bahaging panleksiko) na
pangkalahatang binibigyang kahulugan
sa pamamagitan ng sintaktiko at
morpolohikong asal ng bahaging
panleksikong tinutukoy.
4. Sa aklat na Balarila ng Wikang
Pambansa (1939;1944) ni Lope K.
Santos (kilala rin sa tawag na Balarilang
Tagalog at Matandang Balarila) ay may
sampung bahagi ng pananalita. Ang mga ito
ay pangngalan, panghalip, pandiwa, pang-
uri, pang-abay, pantukoy, pangatnig, pang-
ukol, pang-angkop at pandamdam. Sinimulan
itong ituro sa mga paaralan sa Pilipinas noong
1940 matapos maipahayag ng dating Pang.
Manuel Quezon ang Tagalog bilang siyang
saligan ng wikang pambansa.
5. Dala ng sunod-sunod na pagbabago at
modernisasyon ng wikang pambansa (na
kilala na ngayon bilang Filipino) ay
maraming aklat ang nalimbag na
nagmumungkahi ng pagbabago sa
Matandang Balarila. Isa na rito
ang Makabagong Balarilang
Filipino (1977;2003) nina Alfonso O.
Santiago at Norma G. Tiangco. Sa aklat na
ito'y napapangkat ang may sampung bahagi
ng pananalita sa ganitong pamamaraan:
9. • Ngalan ng tao-Bonifacio, Confucius
• Ngalan ng hayop-aso, manok, agila
• Ngalan ng bagay-pisara, lapis, papel
• Ngalan ng pook-kontinente, bansa, India
halimbawa
10. • Ngalan ng gawa- katapatan,
pagkatiwalan, pag-aaral
• Ngalan ng pangyayari- pagtatapos
kaarawan
halimbawa
14. Pambalana
-ito ay balana o
pangkaraniwang ngalan
ng mga bagay, tao, hayop,
at pangyayari. Ang mga
pangngalang ito ay di-
tiyak, walang tinutukoy
na tiyak o tangi.
23. Panuto:
Tukuyin kung anong uri ng pangalan ang
sumusunod na salita na sinalungguhitan sa
bawat pangungusap. Ito ba ay pantangi o
pambalana.
GAWAIN
24. 1. Nagsisimula ang edukasyon sa loob
ng pamilya.
2. Sa Tsina, ang pormal na eduksyon
pinasimulan ni Confucius.
3. Sila rin ang nagsimula ng serbisyo
sibil bilang katunayan ng pagtatapos
ng isang mag-aaral.
25. 4. Sa bansang Hapon ay may taas
na pagpapahalaga sa edukasyon.
5. Ang pinakatanyag na
unibersidad sa kanila ay ang
Uinversity of Tokyo.
39. Payak
• Ito ay binubuo ng salitang ugat lamang
»HALIMBAWA:
Sina Savistri at Sarjo ay mabubuting ina at
asawa.
40. Maylapi
• Ito ay binubuo ng salitang ugat at isa o higit
pang panlapi. Ang mga panlapi ay maaaring
nasa unahan, gitana, o hulihan.
»HALIMBAWA:
Ang mag-aasawa at magiina sa india ay
nagtutulongan, di lamang para sa sarili
kundi para sa bansa.
41. Inuulit
• Ito ay pag-uulit ng salitang ugat o ng unsa at
ikalawang pantig ng salitang ugat.
»HALIMBAWA:
Maging ang mga ina-inahan ng mga bata
sa India ay masasabing ring uliran.
42. Tambalan
• Ito ay dalawang salita na magkaiba ngunit
pinag-isa lamang.
»HALIMBAWA:
Ang mag-anak sa India ay kapt-bisig sa
pagtataguyod ng kanilang pamilya.
44. ______1. Ang tradisyon ay maganada.
______2. Sa asya ito makikita.
______3. Magagalang ang mga taga rito.
______4. Ang mga pusong-mamon ay
pangkarinwan na.
______5. Pati pagtutulongan sa pagbuo ng
simpleng bahay-kubo ay mayroon din.
45. ______6. Ang mag-asawa ay masaya.
______7. Iginagalang ang mga babae.
______8. Responsible ang mga lalaki.
______9. Mga mamamayang nagkakaisa.
______10. Ang ating kapuluan ay tunay na
kapuri-puri.
58. 1. Ang tradisyong Asyano ay dapat nating
pagyamanin.
2. Bata, igalang mo ang matatanda.
3. Iginagalng ng lalaki ang mga kababaihan.
4. Ang paniniwala ay bunga ng
pananampalataya para sa isang Diyos.
5. Ang damdaming nasyonalismo, ang
pagkamakabayan ay likas din ng mga Asyano.
59. 6. Ang mga kaugaliang negatibo ay dapat
iwaksi.
7. Ang mga magulang ay di dapat pumili ng
mapapangasawa para sa anak.
8. Hindi dapat pumili ng mapapangasawa ang
magulang para sa anak.
9. Ang mga Indian ay hindi nakisasalamuha sa
mga hindi kauri sa sistemang caste.
60. 10. Si Gandhi, ang pinuno ng mapayapang
paraan ang kumilos para makawala ang mga
kababayan ng sistemang ito.
84. Mga Panghalip Panao
Panauhan/kail
an
Anyong ang
(palagyo)
Angyong ng
(paukol)
Anyong sa
(paari)
Isahan
una
ikalawa
ikatlo
ako
ikaw, ka
siya
ko
mo
niya
akin
iyo
kanya
Dalawahan
una
ikalawa
ikatlo
*(kata) kita,
tayo
kayo
sila
*(nita) natin,
ninyo
nila
*(kanita) atin
inyo
kanila
87. 1. Sama-sama tayo sa pagpapaunlad ng
panitikang asyano.
2. Dapat ay handa nating ipagmalaki ito sa
lahat.
3. Handa ba kayong gawin ito?
4. Ikaw, alam mo ba ang mga panitikang ating
maipagmamalaki sa kontinenteng ito?
88. 5. Nabasa na ba ninyo ang kwento?
6. Ating kilalanin si Rabindranath Tagore.
7. Siya ang unang Asyanong nanalo ng Nobel
Prize.
8. Alam mo bang magagaling talaga ang mga
Asyano
9.Natuwa ka ba rito?
10.
92. 1. PRONORMAL-
PAMALIT O
PANGHALILI LAMANG
SA MGA
PANGNGALANG AYAW
NANG ULIT-ULITIN PA.
KASAMA SA
PANGHALI NA ITO
ANG IRE, ITO, NIRE,
NITO, NIYAN, NOON,
DINE, DITO, DIYAN, AT
DOON.
Halimbawa:
• Ito ang katanian
kong
ipinagmamalaki ko.
93. 2. PAHIMATON-
HUMAHALILI SA MGA
PANGNGALANG
ITINUTURO O
TINATAWAGAN NG
PANSIN. KABILANG NA
DITO ANG ETO/HETO,
AYAN/HAYAN, AT
AYUN/HAYUN
Halimbawa:
• Hayun ang mga
bagay na dapat
mong tularan
94. 3. PATULAD- ANG
HINAHALILIHAN AY
NAGPAPAHAYAG NG MGA
TINUTUKOY. ANG
PANGHALIP NA GANIRE,
GANITO, AT GANUN ANG
HALIMBAWA NITO
Halimbawa:
• Ganito magmahal
ang mga asyano
95. 4. PANLUNAN-
PANGHALILI SA POOKNA
KINAROROONAN.
NANDITO, NANDIYAN AT
NANDOON ANG MGA
PANGHALIP NA
MAGAGAMIT.
Halimbawa:
• Nandito ako sa
pinakamalaking
kontinente