1. 20 11 november 2015
▶
Paneelbouwbedrijven moeten een flinke stap voorwaarts maken in digitalisering,
automatisering en standaardisatie. Dat is nodig om Duitsland bij te kunnen be-
nen. Hoog tijd dus om vandaag nog actie te ondernemen. Maar de ondernemers
staan er niet alleen voor. De dit najaar opgerichte Federatie Paneelbouw wil hen
graag een duwtje in de rug geven.
Tekst Jeroen Akkermans Foto uit boek De toekomst van de schakelkastbouw is dichtbij
PANEELBOUW MOET
FLINK AAN DE BAK
STANDAARDISATIE EEN MUST IN PANEELBOUW
een continue digitale stroom, zonder papier, vanaf de offerte
tot en met de virtuele eindtesten van de besturingskast.
Onderdeel van de flow is een digitaal ontwerp waarmee bij-
voorbeeld CNC-machines een paneel kunnen boren en frezen,
oftewel: automatisering. Met het versmelten van digitalise-
ring en automatisering ban je menselijk falen voor een groot
deel uit. Daarmee reduceer je faalkosten en doorlooptijden en
verhoog je de productiekwaliteit.’
Verregaande digitalisering en automatisering is meteen ook
een antwoord op het nijpende tekort aan arbeidskrachten. Er
zullen simpelweg minder mensen nodig zijn. Maar: die moe-
ten wel zodanig geschoold zijn dat ze kunnen werken in een
gedigitaliseerde omgeving. ‘Het is een van onze speerpunten
om als branche in overleg met instituten en opleidingen het
curriculum te moderniseren.’
Koppeling
PIA Service uit Joure, gespecialiseerd in industriële automati-
sering, heeft de afgelopen twee jaar veel tijd en energie
gestoken in het creëren van een ononderbroken digitale flow.
Het bedrijf heeft zijn ERP-systeem de afgelopen jaren geïnte-
greerd met EPLAN, een relatief nieuw platform waarin engi-
neers onder meer 3D-ontwerpen maken van besturingskas-
ten. ERP, dat sinds begin deze eeuw gestaag de maakindus-
trie is binnengedrongen, is onder meer de vervanger van het
papieren archief. Het stuurt planning, logistiek en aankoop
aan, bevat klantenbestanden en facturaties en maakt snel en
overzichtelijk nacalculaties. Of een nieuwe productserie
winstgevend is, wordt met ERP snel duidelijk.
De koppeling van deze twee systemen geeft een vrijwel onon-
Waar de Nederlandse maakindustrie zijn staart roert duikt de
Hollandse panelenbouwer al snel op. Wie er oog voor heeft,
ziet elektrische besturingskasten bij attractieparken, brug-
gen, tunnels, schepen, stations, offshore platforms, windmo-
lenparken en fabrieken waarin industriële automatisering de
scepter zwaait. De Hollandse panelenbouwers vormen dan
ook geen klein gezelschap: ongeveer 1000 bedrijven, met
emplooi voor 10.000 technische specialisten, zijn jaarlijks
goed voor een omzet van een miljard euro.
Maar alle zeilen zullen moeten worden bijgezet om deze posi-
tie te behouden, stelt de dit najaar opgerichte Federatie
Paneelbouw. Met name verregaande digitalisering en automa-
tisering in Duitsland bedreigt de Nederlandse paneelbranche.
‘De Duitse panelenbouwers zijn koploper als het gaat om
digitalisering en automatisering. Hun productieprocessen
zijn daardoor efficiënter, korter en betrouwbaarder’, zegt Jan
Hartman, voormalig productmanager van Rittal en initiatief-
nemer van de Federatie Paneelbouw. ‘Hoewel een deel van de
Nederlandse panelenbouwers de laatste jaren flinke stappen
vooruit heeft gezet, is het nog niet genoeg.’
Duivelse driehoek
Panelenbouwers kampen net als andere maakbedrijven met
de bekende duivelse driehoek van procestijd, productiekosten
en productiekwaliteit. Het verkorten van de procestijd en
drukken van de kosten, lijken op het eerste gezicht de pro-
ductiekwaliteit geen goed te doen.
Het gelijktijdig optimaliseren van deze parameters lukt
alleen maar door verregaande automatisering en digitalise-
ring, stelt Hartman. ‘De toekomst van het productieproces is

2. 21november 2015 11
AUTOMATISERING
derbroken digitale workflow, licht directeur John de Krijger
toe. ‘Alle onderdelen die we voor een kast nodig hebben,
worden binnen het 3D-ontwerp van een paneel gegenereerd.
ERP krijgt vanuit EPLAN automatisch bericht over de compo-
nenten en materialen die we nodig hebben. ERP stuurt een
bericht naar onze toeleveranciers met het verzoek om de
spullen dan en dan te leveren. De vervolglogistiek is ook
aangegeven: de materialen en componenten worden op het
juiste moment geleverd aan de productie.’
Bouwblokjes
Het denkwerk over het 3D-ontwerp wordt voor een groot deel
verricht door de ontwerpsoftware. Belangrijk hierin is een
database waarin componenten als lampjes, motoren, relais,
draadtypen en schakelaars als bouwblokjes zijn opgenomen.
De blokjes bevatten diverse productgegevens zoals gewicht,
vermogen, warmteontwikkeling en aansluitcodes en -plaat-
sen. Deze standaardisatie maakt vlot ontwerpen mogelijk,
licht De Krijger toe. ‘Een klant heeft bijvoorbeeld een motor
van 3 kW nodig. Die motor trekken we als bouwblok naar
voren. De software leest dan onder meer de productgegevens
die hierbij horen, zoals gewicht en warmteontwikkeling, en
maakt op basis daarvan een keuze uit bijpassende componen-
ten. Het programma berekent bijvoorbeeld het type draad, en
de andere componenten die nodig zijn.
Ander voorbeeld: als we een thermisch blok in het ontwerp
zetten, laten we het aan het programma over om het bijpas-
sende relais te vinden, en te bepalen waar die moet worden
geplaatst. Op die manier maakt EPLAN voor een groot deel
het 3D-ontwerp. Het programma neemt zo heel wat werk uit
handen en het drukt de procestijd en faalkosten flink.’ De
software produceert op basis van het digitale ontwerp ook de
code voor de CNC-machines. ‘Die boort en freest een paneel,
maakt gaten en gootjes, precies volgens plan.’
Niet afwachten
Door de standaardisatie is het ook vrij eenvoudig om virtueel
te checken of het ontwerp voldoet aan NEN-normen. ‘Een
warmteberekening van het bedieningspaneel is nu in een
oogwenk gemaakt.’
Het is een van de doelen van de Federatie Paneelbouw om
toeleveranciers zover te krijgen hun materialen en compo-
nenten te standaardiseren. De Krijger, zelf een van de
bestuurders van de Federatie Paneelbouw, heeft daar niet op
gewacht. PIA Service heeft de afgelopen twee jaar zelf alle
componenten van de toeleveranciers gestandaardiseerd. ‘Dit
is iets waar elke paneelbouwer zo snel mogelijk achteraan
moet.’
Keurmerk
Een ander belangrijk speerpunt van de branchevereniging is
het afgeven van een keurmerk aan producten. Wie dit gaat
uitvoeren, is nog onduidelijk. Maar belangrijk is het wel,
zegt Arno Garssen, directeur van panelenbouwer SPL en
medebestuurder van de Federatie Paneelbouw. ‘De overheid
en Europa vaardigen de ene na de andere norm en richtlijn
uit. Tegelijkertijd is er geen enkele controle op naleving. Dit
heeft onder meer tot gevolg dat elke leek een besturingskast
kan maken.’
Daarnaast zijn zowel eindgebruiker als leverancier gebaat bij
een keurmerk. ‘Een keurmerk sluit ongevallen of storingen
niet uit, maar de kans daarop is met een stempel aanzienlijk
kleiner. Het voorkomt in de eerste plaats menselijk leed. Een
veiliger product levert ook eenvoudigweg minder storingen
op. En dat scheelt weer productietijd, en vermindert het risi-
co op een ongeval: bekend is dat mensen gaan klungelen als
een proces stilligt.’
En ook interessant: een keurmerk ontbreekt bij onze ooster-
buren. ‘Eindgebruikers kunnen zelf niet nagaan of een pro-
duct aan de norm voldoet. Een keurmerk is een soort waar-
borg en versterkt zo onze concurrentiepositie.’ ◁
‘Met het versmelten van digitalisering en automatisering ban je
menselijk falen voor een groot deel uit. Daarmee reduceer je faalkosten
en doorlooptijden en verhoog je de productiekwaliteit.’
Meer informatie: www.fedet.nl/onze-secties