SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 18
Descargar para leer sin conexión
A. Asimilasyon
• Ito ay tumutukoy sa pagbabagong anyo ng morpema dahil sa
impluwensya ng mga katabing tunog nito.
• panlaping nagtatapos sa –ng katulad ng sing- na maaaring maging sin o
sim
• pang- na maaaring maging pan- o pam- dahil sa impluwensya ng
kasunod na katinig
Ang mga salitang nagsisimula sa d, l, r,
s, t ay inuunlapian ng (sin-) at (pan-)
Halimbawa:
• sing + tindi = sin + tindi = sintindi
• pang + laban = pan + laban = panlaban
Ang mga salitang nagsisimula sa b, p
ay inuunlapian ng (sim-) at (pam-)
Halimbawa:
• pang + pilosopiya = pam + pilosopiya =
pampilosopiya
Ang mga salitang nagsisimula sa
patinig /a,e,i,o,u/ at katinig na
/k,g,h,n,w,y, ay inuunlapian ng (sing-)
at (pang-). Dito ay walang pagbabagong
nagaganap sa mga salita.
Halimbawa:
• sing + ganda = sing + ganda = singganda
• pang + kaisipan = pang + kaisipan = pangkaisipan
Ang asimilasyon ay may dalawang uri.
Halimbawa:
• Asimilasyong parsyal o di-ganap
• Asimilasyong ganap
a. Asimilasyong parsyal o di-ganap – ang
pagbabagong nagaganap lamang dito ay nasa
pinal na panlaping –ng.
Halimbawa:
• sing + tindi = sin + tindi = sintindi
• pang + laban = pan + laban = panlaban
• pang + pilosopiya = pam + pilosopiya = pampilosopiya
b. Asimilasyong ganap – nagaganap ang
asimilasyong ito kapag matapos na maging /n/
at /m/ ng panlapi dahil sa pakikibagay sa
kasunod na tunog ay nawawala pa ang
sumusunod na unang titik ng salitang-ugat at
nananatili na lamang ang tunog na /n/ o /m/.
Halimbawa:
• pang + baril = pam + baril = pamaril
• pang + takot = pan + takot = panakot
B. Pagpapalit
•Ito ay tumutukoy sa ponemang
nagbabago o napapalitan sa pagbuo ng
mga salita.
• /o/ at /u/. Sa ngayon, ayon sa Ortograpiyang
Pambansa 2013, sa pag-uulit ng salitang-ugat
na nagtatapos sa patinig na o hindi ito
pinapalitan ng letrang u. Kinakabitan ng
pang-ugnay/ linker (-ng) at ginagamitan ng
gitling sa pagitan ng salitang-ugat. (tuntunin
7.5, pp. 31 at 32)
Halimbawa: linggo-linggo ano-ano
• /e/ at /i/. Ganoon din sa pag-uulit ng
salitang-ugat na nagtatapos sa e, hindi ito
pinapalitan ng letrang i. Kinakabitan ng
pang-ugnay/liner (-ng) at ginagamitan din ito
ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat.
(tuntunin 7.5, pp. 31 at 32)
Halimbawa:
• babae - babaeng-babae
• Salbahe - salabaheng-salbahe
• /d/ at /r/. Napapalitan ng /r/ and /d/
kapag patinig ang tunog na sinusundan ng
/d/.
Halimbawa: dito >rito
ma + dapat >marapat
ma + dami >marami
C. Paglilipat
• Ito ay tinatawag ding metatesis na
nangangahulugan ng paglilipat ng posisyon ng
mga ponema. Kapag nagsisimula sa /l/ o /y/
ang salitang-ugat nito at nilagyan ng gitlaping
• -in-, nagkakapalit ang /i/ at /n/ at nagiging
/ni-/.
Halimbawa:
•y + -in + akag> yinakag > niyakag
(niyayakag, hindi yinayakag)
•l +-in + ayon > linayon > nilayon
(nilalayon, hindi linalayon)
D. Pagdaragdag
•Nangangahulugan ito ng pagdaragdag ng
isa pang morpema sa hulihan ng salitang-
ugat (hulapi) kahit mayroon nang dating
hulapi ang salitang-ugat.
Halimbawa:
•pa + bula + han > pabulahan
> pabula(h)an + an > pabulaanan
•ka + totoo + han > katotoohan
> katoto(o)han + an > katotohanan
E. Pagkakaltas
• Ito ay ang pagkawala ng isang ponema o morpema
sa isang salita. Maaari itong maganap sa unahan o
gitna ng salita. May mga salita ring nakakaltas ang
ponema o morpema sa gitna, at napapalitan ng
ponema ang nasa hulihang morpema.
Halimbawa:
•Dala +hin >dalahin > dalhin
•Bukas +an >bukasan > buksan

Más contenido relacionado

Similar a pagbabagongmorpoponemiko-160907063021.pdf

yunit 3 gramatika vs retorika.pptx
yunit 3 gramatika vs retorika.pptxyunit 3 gramatika vs retorika.pptx
yunit 3 gramatika vs retorika.pptx
EDNACONEJOS
 
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
Mark Earl John Cabatuan
 
Pagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemikoPagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemiko
Allan Ortiz
 
Pang-Ugnay Ikatlong Markahang Talakayan.pptx
Pang-Ugnay Ikatlong Markahang Talakayan.pptxPang-Ugnay Ikatlong Markahang Talakayan.pptx
Pang-Ugnay Ikatlong Markahang Talakayan.pptx
MonBalani
 
Ang Panghalip at ang mga Uri Nito.pptx
Ang Panghalip at ang mga Uri Nito.pptxAng Panghalip at ang mga Uri Nito.pptx
Ang Panghalip at ang mga Uri Nito.pptx
jaysonoliva1
 

Similar a pagbabagongmorpoponemiko-160907063021.pdf (20)

QUEENIE-602..pptx
QUEENIE-602..pptxQUEENIE-602..pptx
QUEENIE-602..pptx
 
Neth report
Neth reportNeth report
Neth report
 
MORPOLOHIYANG FILIPINO
MORPOLOHIYANG FILIPINOMORPOLOHIYANG FILIPINO
MORPOLOHIYANG FILIPINO
 
yunit 3 gramatika vs retorika.pptx
yunit 3 gramatika vs retorika.pptxyunit 3 gramatika vs retorika.pptx
yunit 3 gramatika vs retorika.pptx
 
Morpolohiya.pptx
Morpolohiya.pptxMorpolohiya.pptx
Morpolohiya.pptx
 
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptx
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptxAng Estruktura at Kayarian ng Wika.pptx
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptx
 
Retorika at Gramatika
Retorika at GramatikaRetorika at Gramatika
Retorika at Gramatika
 
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
 
KAYARIAN NG SALITA.pdf
KAYARIAN NG SALITA.pdfKAYARIAN NG SALITA.pdf
KAYARIAN NG SALITA.pdf
 
Pagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemikoPagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemiko
 
Wastong pag gamit ng salita
Wastong pag gamit ng salitaWastong pag gamit ng salita
Wastong pag gamit ng salita
 
Retorikaatgramatika 180304144111
Retorikaatgramatika 180304144111Retorikaatgramatika 180304144111
Retorikaatgramatika 180304144111
 
Retorika at gramatika
Retorika at gramatikaRetorika at gramatika
Retorika at gramatika
 
morpolohiya
morpolohiyamorpolohiya
morpolohiya
 
9 ARALIN 2 Kayarian ng Salita.pptx
9 ARALIN 2 Kayarian ng Salita.pptx9 ARALIN 2 Kayarian ng Salita.pptx
9 ARALIN 2 Kayarian ng Salita.pptx
 
Evangeline
EvangelineEvangeline
Evangeline
 
Pang-Ugnay Ikatlong Markahang Talakayan.pptx
Pang-Ugnay Ikatlong Markahang Talakayan.pptxPang-Ugnay Ikatlong Markahang Talakayan.pptx
Pang-Ugnay Ikatlong Markahang Talakayan.pptx
 
Morpolohiya
MorpolohiyaMorpolohiya
Morpolohiya
 
KABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.ppt
KABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.pptKABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.ppt
KABANATA 2 Gramar at Lingguwistika.ppt
 
Ang Panghalip at ang mga Uri Nito.pptx
Ang Panghalip at ang mga Uri Nito.pptxAng Panghalip at ang mga Uri Nito.pptx
Ang Panghalip at ang mga Uri Nito.pptx
 

pagbabagongmorpoponemiko-160907063021.pdf

  • 1.
  • 2. A. Asimilasyon • Ito ay tumutukoy sa pagbabagong anyo ng morpema dahil sa impluwensya ng mga katabing tunog nito. • panlaping nagtatapos sa –ng katulad ng sing- na maaaring maging sin o sim • pang- na maaaring maging pan- o pam- dahil sa impluwensya ng kasunod na katinig
  • 3. Ang mga salitang nagsisimula sa d, l, r, s, t ay inuunlapian ng (sin-) at (pan-) Halimbawa: • sing + tindi = sin + tindi = sintindi • pang + laban = pan + laban = panlaban
  • 4. Ang mga salitang nagsisimula sa b, p ay inuunlapian ng (sim-) at (pam-) Halimbawa: • pang + pilosopiya = pam + pilosopiya = pampilosopiya
  • 5. Ang mga salitang nagsisimula sa patinig /a,e,i,o,u/ at katinig na /k,g,h,n,w,y, ay inuunlapian ng (sing-) at (pang-). Dito ay walang pagbabagong nagaganap sa mga salita. Halimbawa: • sing + ganda = sing + ganda = singganda • pang + kaisipan = pang + kaisipan = pangkaisipan
  • 6. Ang asimilasyon ay may dalawang uri. Halimbawa: • Asimilasyong parsyal o di-ganap • Asimilasyong ganap
  • 7. a. Asimilasyong parsyal o di-ganap – ang pagbabagong nagaganap lamang dito ay nasa pinal na panlaping –ng. Halimbawa: • sing + tindi = sin + tindi = sintindi • pang + laban = pan + laban = panlaban • pang + pilosopiya = pam + pilosopiya = pampilosopiya
  • 8. b. Asimilasyong ganap – nagaganap ang asimilasyong ito kapag matapos na maging /n/ at /m/ ng panlapi dahil sa pakikibagay sa kasunod na tunog ay nawawala pa ang sumusunod na unang titik ng salitang-ugat at nananatili na lamang ang tunog na /n/ o /m/. Halimbawa: • pang + baril = pam + baril = pamaril • pang + takot = pan + takot = panakot
  • 9. B. Pagpapalit •Ito ay tumutukoy sa ponemang nagbabago o napapalitan sa pagbuo ng mga salita.
  • 10. • /o/ at /u/. Sa ngayon, ayon sa Ortograpiyang Pambansa 2013, sa pag-uulit ng salitang-ugat na nagtatapos sa patinig na o hindi ito pinapalitan ng letrang u. Kinakabitan ng pang-ugnay/ linker (-ng) at ginagamitan ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat. (tuntunin 7.5, pp. 31 at 32) Halimbawa: linggo-linggo ano-ano
  • 11. • /e/ at /i/. Ganoon din sa pag-uulit ng salitang-ugat na nagtatapos sa e, hindi ito pinapalitan ng letrang i. Kinakabitan ng pang-ugnay/liner (-ng) at ginagamitan din ito ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat. (tuntunin 7.5, pp. 31 at 32) Halimbawa: • babae - babaeng-babae • Salbahe - salabaheng-salbahe
  • 12. • /d/ at /r/. Napapalitan ng /r/ and /d/ kapag patinig ang tunog na sinusundan ng /d/. Halimbawa: dito >rito ma + dapat >marapat ma + dami >marami
  • 13. C. Paglilipat • Ito ay tinatawag ding metatesis na nangangahulugan ng paglilipat ng posisyon ng mga ponema. Kapag nagsisimula sa /l/ o /y/ ang salitang-ugat nito at nilagyan ng gitlaping • -in-, nagkakapalit ang /i/ at /n/ at nagiging /ni-/.
  • 14. Halimbawa: •y + -in + akag> yinakag > niyakag (niyayakag, hindi yinayakag) •l +-in + ayon > linayon > nilayon (nilalayon, hindi linalayon)
  • 15. D. Pagdaragdag •Nangangahulugan ito ng pagdaragdag ng isa pang morpema sa hulihan ng salitang- ugat (hulapi) kahit mayroon nang dating hulapi ang salitang-ugat.
  • 16. Halimbawa: •pa + bula + han > pabulahan > pabula(h)an + an > pabulaanan •ka + totoo + han > katotoohan > katoto(o)han + an > katotohanan
  • 17. E. Pagkakaltas • Ito ay ang pagkawala ng isang ponema o morpema sa isang salita. Maaari itong maganap sa unahan o gitna ng salita. May mga salita ring nakakaltas ang ponema o morpema sa gitna, at napapalitan ng ponema ang nasa hulihang morpema.
  • 18. Halimbawa: •Dala +hin >dalahin > dalhin •Bukas +an >bukasan > buksan