Een uitleg bij het experiment door Joël Bosch in de zomer van 2012 onder studenten bij de Radboud Universiteit in Nijmegen.

1. Het experiment
More than just beer and games!

2. Het experiment begon al vroeg…
• Weet je nog met welke vraag ik je aansprak deze zomer?
– “Heb je zin om een krat bier te winnen?”
• Behalve dat dit voor studenten natuurlijk een goed
lokmiddel is, zorgde dit er ook alvast voor dat ik
voornamelijk mensen zou selecteren die interesse
hadden in bier. Dat zou bij het experiment belangrijk
zijn…

3. De opzet
• Na die vraag heb ik je eerlijk uitgelegd hoe het
experiment zou verlopen. Hij zou namelijk uit 3 dingen
bestaan in een vaste volgorde:
– Een potje gamen
– Een korte vragenlijst
– Een testje achter de laptop

4. Een potje gamen…
• Wat je wel wist:
– Iedereen reed 3 rondjes
– Je wilde zo snel mogelijk, want je kon er tenslotte een prijs mee
winnen! (dat kratje bier!)

5. Een potje gamen…
• Wat je waarschijnlijk niet wist:
– Ik manipuleerde de moeilijkheid van het spel*:
• Of je had een makkelijk potje zonder verkeer…
• Of met 3 tegenstanders en veel verkeer op de weg!
*In beide condities heeft iemand een krat bier gewonnen

6. Ik manipuleerde de moeilijkheid…

7. Ik manipuleerde de moeilijkheid…

8. Een potje gamen…
• Wat je waarschijnlijk niet wist:
– Ik manipuleerde de reclame in het spel:
• Of je had reclame voor Carlsberg op billboards langs de weg…
• Of je had reclame voor Budweiser op diezelfde billboards!

9. Ik manipuleerde de reclame…

10. Ik manipuleerde de reclame…

11. Een korte vragenlijst
• De vragenlijst bevatte vragen over:
– Heb je gezien welke merken in het spel zaten?
– Wat vind je nu van die merken?
– Verschillende controlevariabelen
– Praktische vragen (welk bier wil je als je wint?)

12. Een korte vragenlijst
• Heb je gezien welke merken in het spel zaten?
– Je kon kiezen uit 24 merken welke je wilde omcirkelen.
– 25 % heeft hier niets ingevuld.
– Gemiddeld maakten mensen iets minder dan 2 gokjes.
– 30% heeft het juiste antwoord omcirkeld.
• Dus hoewel velen van jullie aangaven niets te hebben gezien, wist
toch 30% het goede antwoord te gokken, terwijl de gemiddelde
kans daarop slechts 7% was!

13. Een korte vragenlijst
• Wat vind je nu van die merken?
– Verstopt in een lijst van 12 vragen over andere merken stond de vraag wat
voor jou de voorkeur had: Carlsberg of Budweiser.
• Verwachting:
– Als je reclame voor Carlsberg in het spel zag, geef je hier aan meer voorkeur te
hebben voor Carlsberg. Idem dito voor Budweiser.
• Uitkomst:
– Of je nu reclame voor Carlsberg of Budweiser in het spel zag, dit voorspelde
niet wat voor voorkeur je hebt.
– (F(1, 55) = 1, p = 0.323, η p 2 = 0.018)

14. Een testje achter de laptop
• De IAT (Implicit Association Test, Greenwald, McGhee & Schwartz, 1998)
– Deze test bepaalt aan de hand van reactietijden en associaties wat jouw
onbewuste voorkeur is (in de vragenlijst werd jouw bewuste voorkeur
gemeten)
• Verwachting:
– Als je reclame voor Carlsberg in het spel zag, geeft de score van deze test aan
dat je meer voorkeur hebt voor Carlsberg. Idem dito voor Budweiser.
• Uitkomst:
– Als je reclame voor Carlsberg in het spel zag, geeft de score van deze test aan
dat je meer voorkeur hebt voor Carlsberg. Idem dito voor Budweiser.
– (F(1, 55) = 5,59, p = 0.022, η p 2 = 0.092)

15. Ik manipuleerde de moeilijkheid…
• Een idee dat ik had na de literatuurstudie voor dit experiment was
dat het uit zou maken hoeveel aandacht mensen over hebben.
• Redenering:
– Hoe meer verkeer in het spel, des te meer aandacht je moet besteden aan het
besturen van je auto en het navigeren over de baan.
– Hoe meer aandacht je kwijt bent aan het spelen van het spel, des te minder je
over hebt om de reclame te bekijken.
– Hoe minder aandacht er over is voor de reclame, des te minder je bewuste
voorkeur zal veranderen.
– Ongeacht hoeveel aandacht er over is voor de reclame, je onbewuste
voorkeur zal veranderen.

16. Ik manipuleerde de moeilijkheid…
• Verwachting:
– Voor mensen die de moeilijke versie van het spel hebben gespeeld, zal de
reclame in het spel niet de bewuste voorkeur voor Carlsberg of Budweiser
voorspellen.
– Voor mensen die de makkelijke versie van het spel hebben gespeeld, zal de
reclame in het spel wel de bewuste voorkeur voor Carlsberg of Budweiser
voorspellen.
• Uitkomst:
– Voor geen van beide condities voorspelde de reclame in het spel de bewuste
voorkeur voor Carlsberg of Budweiser.
– Interactie: (F(1, 53) = 0,132, p = 0.717, η p 2 = 0,002)

17. Ik manipuleerde de moeilijkheid…
• Verwachting:
– Voor mensen die de moeilijke of de makkelijke versie van het spel hebben
gespeeld, zal de reclame in het spel de onbewuste voorkeur voor Carlsberg of
Budweiser voorspellen.
• Uitkomst:
– Voor mensen die de makkelijke versie van het spel hebben gespeeld, voorspelt
de reclame in het spel de onbewuste voorkeur voor Carlsberg of Budweiser.
– Voor mensen die de moeilijke versie van het spel hebben gespeeld, voorspelt
der reclame in het spel de onbewuste voorkeur voor Carlsberg of Budweiser
niet.
– Interactie: (F(1, 53) = 4,79, p = 0.033, η p 2 = 0,083)

18. Conclusie
• Dus we weten nu dat:
– Reclame in spelletjes voorspelt wel de onbewuste
voorkeur, maar niet de bewuste voorkeur.
– Dit geldt alleen als mensen aandacht over houden om de
reclame te zien, niet als zij te druk zijn met het spelen van het
spelletje zelf.
• Disclaimer:
– De steekproefgrootte van dit experiment is eigenlijk te klein om harde
uitspraken te doen, maar levert in ieder geval een interessante aanleiding voor
vervolgonderzoek.