2. Digitale applicaties als instrument om
een breed publiek te bereiken
Gamen in het museum. Samen op expeditie naar
het verre verleden.
Nancy Tilkin – Gallo-Romeins Museum (Provincie Limburg)
Jolien Schroyen – Expertisecentrum voor Digitale Media (Universiteit Hasselt)

3. Vernieuwd Gallo-Romeins Museum:
heropening mei 2009
- Sterk publieksgerichte werking vanaf 1994
- aansprekende tentoonstellingen
- uitgebouwde scholenwerking
- laagdrempelige evenementen
- eigentijdse presentatie collectie
- Toename bezoekersaantallen: van 20.000 tot 150.000 / jaar
- Infrastructurele problemen
- kleine onthaalruimte en tentoonstellingsruimten, moeilijke
circulatie bezoekers
- te weinig atelierruimtes, akoestische en thermische overlast
- onvoldoende bureauruimtes, geen professionele depotruimtes
- Nieuwe wensen bezoekers: inleving – interactiviteit –
contextualisering

4. Universiteit Hasselt - Expertise Centrum voor Digitale Media
Provinciaal Gallo-Romeins Museum – Provincie Limburg
iDiscover
Interactief erfgoed
Universiteit Hasselt - Expertisecentrum voor Digitale Media
Provinciaal Gallo-Romeins Museum – Provincie Limburg

5. Eenvoud en krachtig van
vorm
Beperkt bovengronds
stedelijk volume
Verzonken patio’s zorgen
voor gefilterd daglicht

6. “Wat volgt is altijd innerlijk
verbonden met wat voorafging.”
(Marcus Aurelius, 121-180)

8. Zalen met verschillende sfeer
Geen daglicht in zaal 0 en 1,
beperkt daglicht in zaal 2
Combinatie van koude beton en
warm hout

9. PGRM als leeromgeving
Het PGRM als leeromgeving wil:
- bezoekers stimuleren om inzichten te ontwikkelen over
individuen, groepen en samenlevingen van het verre
verleden
En ook:
- bezoekers impulsen geven om te reflecteren over
hedendaagse mens en maatschappij
- bezoekers bewust maken van de relativiteit van het weten
- bezoekers hun kritische geest stimuleren
- relaties van deze regio verduidelijken met culturele context
- collecties inzetten als eerste medium om te leren

10. Doelgroepenonderzoek
LEREN?!
LEEROMGEVING?!
- Wat betekent ‘leren’ in een museale omgeving?
- Wat willen mensen ‘leren’ in een museum?
- Hoe ‘leren’ bezoekers in een museum?
- ‘Leert’ iedereen op dezelfde wijze?
- Welke voorwaarden ontmoedigen en stimuleren het
‘leren’?
 Nood aan onderzoek

11. Doelgroepenonderzoek
OUTPUT ONDERZOEK:
Concrete, veelzijdige en onderling te onderscheiden profielen
van een beperkt aantal doelgroepen
via een mix van socio-demografische kenmerken én
leereigenschappen.
= RICHTINGGEVEND KADER VOOR EEN OPTIMALE
LEERERVARING

12. Doelgroepenonderzoek: profielen
- DENKERS
- OBSERVERENDE INFORMATIEZOEKERS 28%
- DOENERS
- 10-14 JAAR: AUTO-ACTIEVE BELEVERS 27%
- VOLWASSENEN: SOCIO-ACTIEVE BELEVERS 11%
- ONBESLISTEN – ONDUIDELIJK PROFIEL of ANDER 34%
LEERPROFIEL

13. Socio-actieve belever

14. Observerende informatiezoeker

15. Auto-actieve belever

16. Auto-actieve belever
AUTO
- eigen tocht uitstippelen in functie van interesses
- komt met school maar liefst alleen op ontdekking zonder
gids
ACTIEVE doen – aanraken – in elkaar zetten – uitproberen
- sterke nood aan doe-activiteiten
BELEVER inleven – betrokken en gefascineerd – verhalend – sfeer
- belangrijkste bezoekverwachting is ontspanning
- sterk ervaringsgerichte leerstijl
- museum als pretpark

17. Handcomputer als medium voor
auto-actieve belever?
- Potentieel van handcomputer:
- ‘autonoom’ museumbezoek zonder ‘schoolse’ gids
- sluit aan op geprefereerd mediagebruik
- Uitgangspunt:
- ontdekking via handcomputer in lijn met tentoonstellingsconcept
en met leerkenmerken jongeren
- Uitdaging:
- handcomputer als medium om overbrengen van standaard
objectinformatie te overstijgen
- ontwikkeling spelconcept(en) om kerninhouden (inzichten) te laten
ontdekken
- software ontwikkelen om samen leren aan te moedigen
- contextgevoelige software ontwikkelen

18. ARCHIE project
- EFRO project Expertisecentrum voor Digitale
Media (Universiteit Hasselt) ism Gallo-
Romeins Museum: mei 2005 – augustus 2008
- Onderzoek: hoe bezoekerservaring verrijken
via mobiele ICT?
- Multidisciplinair team (educatieve dienst
PGRM, grafisch ontwerper, informatici,
inhoudelijk medewerker, projectleiding)

19. ARCHIE: mobiele ICT die …
- sociale interactie stimuleert
- oog heeft voor interactie met het museum
- volledig afgestemd is op de doelgroep

20. ARCHIE: mobiele ICT die …
- sociale interactie stimuleert
- oog heeft voor interactie met het museum
- volledig afgestemd is op de doelgroep

21. ARCHIE: mobiele ICT die …
- sociale interactie stimuleert
- oog heeft voor interactie met het museum
- volledig afgestemd is op de doelgroep

22. Context gebruik staat centraal
Contextueel model van leren in een museum
(Falk & Dierking)
Museumbezoek = persoonlijke, interactieve ervaring

23. Gamen in het museum
- Spelend leren
- Stapsgewijs vaardigheden ontwikkelen
- Tot de verbeelding sprekend design
- Tijdperk beleven (in-game)

24. Avatar maken

25. Nomadenspel

26. Landbouwspel

27. Eburonenspel

28. Romaniseringspel

29. Gamen in het museum in actie

30. Gamen in het museum: evaluatie
- Uitgebreide gebruikerstesten in diverse fasen
van het ontwikkelproces
- testen per deelspelletje in gesimuleerde
museumomgeving
- testen per deelspelletje in demolab en museum
- testen geïntegreerd geheel in museum
- Evaluatie van:
- speelbaarheid en “usability”
- doelstellingen mbt sociale interactie, interactie met
museumomgeving,…
- leren kernboodschappen
- robuustheid systeem

31. Gamen in het museum: evaluatie
- Museum game stimuleert sociale interactie en
exploratie
- belang van humor!
- mix van vrije exploratie en focus op specifieke
museumonderdelen
- Museum game ondersteunt het leren van
kernboodschappen in het museum
- Jongeren ZEER enthousiast over medium
- smaakt naar “meer”

32. Gamen in het museum: evaluatie
- Jongeren houden vooral van:
- “game”-acties
- zoeken naar objecten in museum
- spelen in kleine groepjes
- Museum game als middel om motivatie van
jongeren voor museumbezoek te verhogen
- Van onderzoeksproject (2008) naar effectief
gebruik in educatief aanbod PGRM (2010)

33. iDiscover
- Na ARCHIE: interesse uit sector:
- veelal gelijkaardige doelstellingen
- maar verschillende situaties
- geschiktheid technologiëen moeilijk in te
schatten
- EFRO project RITCHIE, door idem partners
- Uitbouw kenniscentrum iDiscover om de
erfgoedsector te inspireren en adviseren bij het
gebruik van mobiele technologie om de
bezoekerservaring te verrijken

34. iDiscover: diensten
Informeren
Begeleiden
Ervaren

35. Diensten: informeren
- Via website www.idiscover.be :
- online bibliotheek
- basisinfo
- Persoonlijk contact
- Flyers, infobrochures,…

36. Diensten: begeleiding
- Informatiesessies
- Brainstorms met het oog op opstart ICT-
project
- Technische begeleiding
- Advies over budgetten

37. iDiscover: visie

38. Diensten: ervaren
Ervaren
- ARCHIE-spel in het Gallo-Romeins museum
- demolab in EDM
- enkele prototypes

39. Demolab

40. Prototype: Middelheim
- Doelgroep: jongeren
(14-26)
- iPhone + GPS-lokalisatie
- Openluchtmuseum voor
hedendaagse kunst
- Bezoekers prikkelen om
naar kunst te kijken +
ontsluiten producties
(“remixes”) van
jongeren
ism Middelheimmuseum en Piazza dell’Arte

41. Prototype: Middelheim
- Lichtgewicht
spelelement:
kunstradar, tips
en jokers
- Extra beloning:
geheime plekjes
verschijnen op
kaart

42. Prototype: KBIN – Koninklijk Belgisch
Instituut voor Natuurwetenschappen
- Uitdaging: vrij route kiezen bezoek in een
groot en complex gebouw
- Combinatie met ontsluiten van content

43. Prototype: KBIN
- QR tags
- Foto-gebaseerde
interface
- Annotaties op
foto´s

44. Wat brengt de toekomst?
- Op zoek naar ontsluiting via een innovatieve
mobiele ICT oplossing van de archeologische
overblijfselen in de stad Tongeren, gelinkt aan
(de collectie van) het PGRM
- Verdere uitbouw en werking van iDiscover
kenniscentrum en dienstverlening, met
nieuwe partnerschappen en prototypes
- …

45. Contact
- Nancy Tilkin - Gallo-Romeins Museum
ntilkin@limburg.be
- Jolien Schroyen - Expertisecentrum voor Digitale
Media (Universiteit Hasselt)
jolien.schroyen@uhasselt.be
info@idiscover.be