1. Adviesrapport
Een onderzoek naar web 2.0 functionaliteiten in de te bouwen
beeldbank van Universiteit Twente
Ella van der Zwaag, Julia Meijvogel, Jacqueline Krans
Juni 2010
3. Inleiding
In 2011 viert de Universiteit Twente haar vijftigjarig lustrum. Vrijhof Cultuurcentrum wil met
het lustrum in het achterhoofd een beeldbank laten bouwen. Hierin wordt de geschiedenis
van Universiteit Twente in beelden (zowel foto’s, video’s als affiches) weergegeven. Vrijhof
Cultuurcentrum zal de pilot hiervoor vormen.
Van 19 april 2010 tot en met 24 juni 2010 hebben de stagiaires Ella van der Zwaag,
Jacqueline Krans en Julia Meijvogel stagelopen aan Universiteit Twente, afdeling Vrijhof
Cultuurcentrum. De drie studenten zijn tweedejaarsstudenten van de opleiding
Informatiedienstverlening- en management aan Saxion Hogescholen, te Deventer.
Onze opdrachtgever is afdeling Bibliotheek en Archief, Universiteit Twente. De
contactpersoon voor Saxion is mevrouw Joke Ter Hellen. Daarnaast is er ondersteunende
begeleiding van medewerkers van Universiteit Twente. Praktijkbegeleiders vanuit de
univeriteit zijn in een schema weergegeven:
Naam Functie Gebied
Lineke Klunder Coördinator Metadateren,
Document Verwerking van B & A Informatietechnologie
Hiska Bakker Coördinator Begeleider Vrijhof Cultuur
Vrijhof Cultuur Centrum: erfgoed UT
Joke ter Hellen Hoofd Praktijkbegeleider
bedrijfsvoering Bibliotheek & Archief
Tabel 1 begeleiding stagiaires
De opdracht van de studenten in dit project bestaat uit twee componenten.
Het eerste deel van de opdracht bestaat uit het digitaliseren van erfgoedmateriaal van de
afdeling Vrijhof Cultuurcentrum. Dit houdt in het inventariseren, metadateren, scannen,
opslaan en archiveren van beeldmateriaal dat Vrijhof Cultuurcentrum in haar bezit heeft.
Daarnaast loopt een onderzoek naar web 2.0 functies voor de beeldbank. Er wordt een
advies aan Bibliotheek & Archief gegeven over het implementeren van deze functies. Dat
gebeurt in dit rapport.
De centrale vraag die in dit onderzoek wordt gesteld is:
Welke web2.0 functionaliteiten zijn interessant voor de te bouwen beeldbank van
Universiteit Twente? De deelvragen die de centrale vraag helpen te beantwoorden, zijn:
• Welke web2.0 functionaliteiten zijn er?
• Welke beeldbanken maken gebruik van web2.0 functionaliteiten?
• Welke web2.0 functionaliteiten worden toegepast door beeldbanken?
• Waarom worden interactieve functionaliteiten toegepast?
• Wat zijn de voor- en nadelen van web2.0 functionaliteiten?
In dit rapport worden de resultaten van het onderzoek weergegeven. Allereerst wordt er
gekeken naar de groei die het internet heeft doorstaan; van web 1.0 (het ‘vroegere’ web)
naar web 2.0 (het ‘recente’ web) naar web 3.0 en zelfs web 4.0 (het ‘toekomstige’ web).
Definities van web 2.0 worden hierna verder uitgelegd.
3
4. Verschillende instellingen die een beeldbank beheren, zijn geïnterviewd. Hiervan worden de
resultaten weergegeven. Ook van andere instellingen die een beeldbank beheren, worden
de resultaten weergegeven.
Omdat er door Bibliotheek & Archief nog geen keuze is gemaakt tussen de verschillende
softwareaanbieders van de beeldbank, worden deze ook uitgesplitst. Voor dit onderzoek zijn
ook gebruikers; (oud-) medewerkers en (oud-) studenten geïnterviewd waarvan de
resultaten in dit rapport zichtbaar worden gemaakt. Tot slot worden er conclusies en
aanbevelingen aan Bibliotheek & Archief gegeven en wordt de literatuurlijst meegenomen.
In de bijlagen vindt u een overzicht van de studentenenquêtes, een overzicht van de
mogelijkheden van de softwareaanbieders, de zoekstrategie die is gehanteerd tijdens het
onderzoek en de uiteindelijke mock-up van de beeldbank.
4
5. Methode van onderzoek
In dit hoofdstuk worden de zoekmethode- en strategie beschreven en uitgelegd.
Zoekmethodes
De methoden die in dit onderzoek worden gebruikt om informatie te zoeken zijn de
Systematische methode, Sneeuwbalmethode en Databestanden.
De Systematische methode wordt gebruikt bij het zoeken in de tijdschriftencatalogus of
systematische catalogus. Doordat voor dit onderzoek in de catalogus van de bibliotheek
wordt gezocht, wordt deze methode gebruikt. Deze methode wordt vooral gebruikt bij Lexis
Nexis, catalogus universiteitsbibliotheek.
De Sneeuwbalmethode houdt in dat door middel van de artikelen/ tijdschriften van de
literatuurlijst naar verdere relevante informatie wordt gezocht. Op deze manier wordt snel
een grote hoeveelheid materiaal verkregen. Deze methode wordt vooral gebruikt bij
internet research en verdere andere interessante artikelen waarnaar verwezen wordt.
De zoekmethode van Databestanden wordt vanzelfsprekend gebruikt door research op
internet, Lexis Nexis en de universiteitsbibliotheek.
Zoekstrategie
De trefwoorden die, naar aanleiding van een brainstorm, worden gebruikt om informatie
over web 2.0 functionaliteiten te verkrijgen zijn:
• Semantisch web • Tagging
• Semantic web • Social tagging
• Semantsich web • Tagging
• Bookmarking • Beeldbank
• Bookmarking • Beeldbank
• Online bookmarking • Folksonomy
• Social bookmarking • Folksonomie
• Sociale netwerken • Folksonomy
• Sociale netwerken
• Social networking • Waarderen
• Social networks • Ranking
• Rating
• Web 2.0
• Web • Social media
• Web 2.0 • Social media
• Web 2.0 applications
• Web 2.0 features
• Web 3.0
• World wide web
5
6. Omdat er een grote kans is dat er buitenlandse bronnen gebruikt gaan worden, zullen de
termen veelal in het Engels zijn.
De volgende middelen/ media worden geraadpleegd:
• Internet
• Catalogus universiteitsbibliotheek Twente
• Science direct
• Springerlink
Voor meer informatie over de zoekstrategie, zie bijlage D.
Om in de stof ingelezen te raken, zijn een aantal bronnen bezocht, bekeken en gelezen.
Deze zijn in de literatuurlijst te vinden onder het kopje ‘gelezen bronnen’.
6
7. Resultaten
Doel beeldbank
Het doel van de beeldbank is een representatief beeld van de geschiedenis van Universiteit
Twente weergeven. Een belangrijk doel daarnaast is de interactiviteit tussen gebruikers
bevorderen.
Web 1.0
Toen de Sovjet Unie in 1957 de Spoetnik 1 lanceerde, werd het Amerika duidelijk dat ze niet
zo machtig en sterk waren als ze dachten. Als tegenreactie richtte Amerika een
onderzoeksbureau op dat nieuwe technologie moest ontwikkelen.
Een van de projecten van het onderzoeksbureau was het ontwikkelen van een veilige
manier om te communiceren met universiteiten die voor het bureau aan het werk waren. Er
werd een computernetwerk bedacht dat stabiel en niet afluisterbaar was. In 1969 was het
eerste internet een feit. Op dat moment was het nog maar heel klein, een netwerkje dat
twee universiteiten met elkaar verbond.
Langzaamaan werden steeds meer netwerken aangesloten op het internet. Door in 1982 op
een nieuwe techniek over te stappen werd het internet geschikt om op grote schaal gebruikt
te worden. Het grote publiek ontdekte het internet in de jaren ’90. In 1996 was het internet
bij een meerderheid van de wereldbevolking een bekend en veelgebruikt medium.
Langzaam aan is het web van informatief medium veranderd in een platform voor
communities, samenwerking, communicatie en het delen van informatie. Bron: Wever, W., (2006)
& Kessels, R. (2009) en Beld van den B. (2010)
Web 2.0
“Web 2.0 staat voor de grote verandering waarbij internet zich steeds meer ontwikkelt van
een verzameling van losstaande websites tot een totaal platform met interactieve
webtoepassingen waar consumenten in control zijn” Bron: Janssen, F. (2005)
Interactie is in opkomst en bijna een must. Je mening gevraagd of ongevraagd geven is de
normaalste zaak van de wereld. Delen en waarderen zijn kernwoorden. Keerzijde van web
2.0 is “ verwikipedialisering van het nieuws” Aldus Rob Wijnberg. Iedereen is zijn eigen
reporter; burgerjournalistiek ten top! Dit noemt men ookwel User Generated Content.
Het (social) tagging van content doet zijn intrede. Door middel van social tagging kunnen
gebruikers zelf tags aan beelden toevoegen, zodat ze op deze manier content kunnen
vinden. Dit wordt ook wel Folksonomy genoemd. Sites als Flickr, Delicous, Digg, Facebook,
Hyves, LinkedIn en Twitter komen als paddenstoelen uit de grond zetten. Allemaal hebben
ze een tag en/of interactie mogelijkheid. Bron: Wijnberg, R. (2010) & Davis, H. (2005)
Een definitie over web 2.0 van Seth Godin: “mensen op een nieuwe manier online laten
laten samenwerken en informatie laten delen”. Kernwoorden van web 2.0 zijn onder
andere: Zakelijke platforms, Sociale platforms en tagging. Bron: Janssen, F. (2007) & NRC Handelsblad (2005)
7
8. Web 3.0
Men noemt web 3.0 ook wel het semantisch web: de uitwerking en visie is afkomstig van
Tim Berners Lee, directeur van W3C, een organisatie voor onder andere webrichtlijnen.
“ People keep asking what Web 3.0 is. I think maybe when you've got an overlay of scalable
vector graphics - everything rippling and folding and looking misty — on Web 2.0 and access
to a semantic Web integrated across a huge space of data, you'll have access to an
unbelievable data resource..."Bron: Berners- Lee, T. (2006) & Kessels, R. (2009)
Niet alleen computers met een modem zijn verbonden met het internet maar ook laptops,
mobieltjes, tablets en andere apparaten met draadloos internet (WiFi). Meer en meer
applicaties komen er om snel informatie te zoeken/vinden. Gebruikersgemak staat voorop.
‘De pc denkt met u mee’ zou als slogan gebruikt kunnen worden.
Web 4.0
Bij web 4.0 komen alle technieken van web 1.0, 2.0 en 3.0 bij elkaar. Een voorbeeld van Seth
Godin (voormalige vice president direct marketing van Yahoo!): “Ik ben te laat voor een
diner. Mijn GPS telefoon weet dit omdat het mijn agenda heeft en mijn locatie, en de
verkeersinformatie kan weergeven. De vertraging wordt vervolgens automatisch gemeld aan
degenen die op mij wachten”. Bron: Seth Godin (2007)
8
9. Definities web 2.0
Als we kijken naar web 2.0, zien we dat het een breed begrip is. Het principe van
crowdsourcing (meer mensen weten meer, wijsheid van de `crowd`) vraagt aan het publiek
om adviezen, aanvullingen, verbeteringen en/ of deze doorvoeren naar datzelfde publiek.
Goeroe Jeff Howe zegt in Wired het volgende over crowdsourcing: ‘Crowdsourcing is the act
of taking a job traditionally performed by a designated agent (usually an employee) and
outsourcing it to an undefined, generally large group of people in the form of an open call’.
Bron: scope (2009) & managementsite.nl (2008)
Ook een belangrijk aspect van web 2.0 is User Generated Content; de gebruiker (een
professional of een amateur) die aan een online medium een bijdrage levert. Met andere
woorden zorgen gebruikers zelf voor de content.Limonard, S. (2005)
Mensen kunnen met elkaar in contact komen, met andere woorden: het interactieve aspect
is bij web 2.0 ook erg belangrijk. We kunnen het begrip web 2.0 grofweg in een aantal
categorieën opdelen:
Mensen kunnen met elkaar in contact komen via Social networking. Hoewel social
networking in persoon mogelijk is, het meest populair is het online. Dit is omdat er op het
internet miljoenen mensen zitten, dus veel meer dan een mens in het ‘echte’ leven kent, die
anderen graag willen ontmoeten. Naast dit voordeel, is het ook een voordeel dat de
diversiteit heel groot is. Je kunt uit Nederland ‘vrienden’ worden met iemand uit de
Verenigde Staten. Met social networking kunnen gebruikers een publiek profiel creëren op
het web en delen. Gebruikers kunnen ook zien welke “vrienden” ze delen met andere
“vrienden”. Voorbeelden van social networks zijn Facebook, Hyves, Linked in en My space.
Bron: Brown, K. (2010) & Boyd, D. M., Ellison, N.B. (2007) & Janssen, F. (2005)
Mensen die interesses hebben en deze willen delen met soortgelijken, kunnen terecht in een
online community, ook wel Friend networking genoemd. Een online community bestaat uit
een groep mensen die dezelfde interesses deelt. Voorbeelden hiervan zijn NING of Last.fm.
Ook fora (plekken voor discussies over bepaalde onderwerpen) kunnen we in deze categorie
laten vallen. Een forum hangt vaak aan een website dat over een bepaald thema gaat)
kunnen we hiertoe rekenen. Broekman, L. (2007) & Marketingfacts (2007)
Ook samenwerking wordt mogelijk gemaakt met web 2.0, genoemd Social collaboration. Dit
is het online samenwerken tussen verschillende personen. Social collaboration is een
combinatie van community en samenwerking en kan alleen voorkomen als de componenten
“communicatie, delen en netwerken” inbegrepen zijn. Als er 1 van deze componenten
wegvalt, is het geen social collaboration meer. Bron: Groupsite (2009)
Een functionaliteit die dicht bij social collaboration ligt, is Sharing. Dit is het online delen van
bijvoorbeeld foto´s en video´s. Een voorbeeld van een fotosharing community is Flickr. Een
account op Flickr biedt de gebruiker de mogelijkheid om foto(series) te uploaden en aan
andere gebruikers te laten zien. Een tweede voorbeeld van een fotosharing community is
Zoom.nl. Deze community heeft behoorlijk wat web2.0-features geïntegreerd in de
beeldbank.
9
10. Voorbeelden hiervan zijn het toevoegen van comments, het beoordelen van foto´s ( rating),
het delen met sociale netwerken (sharing), gebruikers zelf tags laten toevoegen, zodat ze op
deze manier content kunnen vinden (social) tagging, Facebook ‘vind ik leuk’-buttons, fan
worden van de foto en vrienden worden met de fotograaf. “Voor deze functies is gekozen,
omdat Zoomers (leden van Zoom.nl) hierdoor gemakkelijk kunnen zoeken, vinden, uploaden
en delen. Daarnaast is de onderlinge feedback tussen Zoomers essentieel voor Zoom.nl”,
aldus Nikki van der Velden, medewerkster van Zoom.nl.
Er wordt ook informatie gedeeld op het web als men een weblog schrijft. Via een weblog
kan men zijn/ haar mening naar buiten brengen en is het ontstaan van discussies mogelijk
doordat lezers kunnen reageren. De publicaties kunnen zowel zakelijk- als persoonlijk zijn.
Bron: Flickr (2010) & Beld van den B. (2007) & Zoom.nl (2010) & Mathes,A. (2004) & Iskold, A. (2006)
Door middel van Social Bookmarking kunnen online favorieten worden gedeeld. Andere
gebruikers kunnen in jouw favorieten kijken, maar andersom kun je zelf ook in de favorieten
van andere mensen kijken. Deze vorm van web 2.0 ligt dus dicht bij sharing. Doordat op
social bookmarking websites allerlei mensen bij andere mensen in de favorietenlijst kunnen
kijken, wordt al snel duidelijk welke websites veel gelezen worden en dus als interessant
beschouwd kunnen worden.Een ander voordeel van social bookmarking is dat je favoriete
websites online staan. Waar ook ter wereld heb je dus altijd je favorietenlijst bij de hand.
Bekende social bookmarking websites zijn StumbleUpon en Delicious.
Bron: Frankwatching (2010) & Kerkhof, S. & Bron Janssen, F. (2005) & Delicious (2010)
Door middel van Online storage kunnen gebruikers hun bestanden op internet opslaan. Dit
is omdat ze hun bestanden niet op de harde schijf van hun pc willen hebben of omdat ze een
back up van de bestanden willen maken.Doordat bestanden online kunnen worden
opgeslagen, kunnen ze gedeeld worden met collega’s of anderen. Dit wordt sharing- centric
genoemd. Het voor jezelf online opslaan van bestanden wordt storage- centric genoemd.
Een web 2.0 functie die hierin zit is RSS-feeds ( het op de hoogte houden van nieuws
omtrent een bepaalde website. Een belangrijke speler in het aanbieden hiervan is
Omnidrive. Deze heeft een functionaliteit waarbij abonnementen voor RSS-bijlagen
toegestaan zijn. Bron: Janssen, F. ( 2006) & Janssen F. (2006)
Een aantal web2.0 websites:
• Facebook: internationale online community waar gebruikers een profiel kunnen
aanmaken en met andere gebruikers kunnen communiceren, gamen en sharen
•
Hyves: Nederlands online sociaal netwerk waar gebruikers contact met elkaar
kunnen onderhouden en nieuwe ‘vrienden’ kunnen vinden Bron: Computeridee (2010)
• LinkedIn: Globaal social netwerk waar professionals in contact kunnen komen met
andere professionals uit hun vakgebied Bron: Wat is linked in (2010)
• MySpace: Vergelijkbaar met Hyves, maar dan internationaal. MySpace wordt veel
gebruikt door bands om hun muziek te promoten, omdat er een muziekspeler in een
MySpace-pagina geïmplementeerd kan worden
• Delicious en StumbleUpon: Social bookmarking websites Meerbeek, van, K. (2007)
• Twitter: Online tool waarbij berichtjes van max.140 tekens verstuurd kunnen
worden. Jouw volgers kunnen deze berichtjes (tweets) lezen en erop reageren. Snelle
1-op-1-communicatietool Bron: Twitterinfo (2009)
• LastFM: social music listening websites. De gebruiker kan muziek opzoeken en zo zelf
een afspeellijst samenstellen. LastFM zoekt hier bijpassende muziek bij. LastFM is
ook een manier om mensen met een overeenkomende muzieksmaak te ontmoeten
10
11. Beeldbanken
Er zijn in Nederland al een aantal beeldbanken gemaakt. Als we naar een aantal
beeldbanken kijken, zoals het Gemeentearchief van Rotterdam (Gemeentearchief
Rotterdam, 2008), Hof van Twente (Hof van Twente, 2008) of Het Nederlands fotomuseum
in Rotterdam, zien we dat dit behoorlijk statische beeldbanken zijn; bezoekers kunnen zelf
niets toevoegen of delen.
Bij de beeldbanken van Deventer in beeld (Stads Atheneum Bibliotheek, 2008), WO2 of het
Nationaal Archief kunnen mensen reageren als ze zich aanmelden.
Bron: Hof van Twente (2008) & Bron: Gemeentearchief Rotterdam (2008) &
Flickr
Flickr is een voorbeeld van een photosharing community. Via een Yahoo e-mailadres kan
men lid worden van Flickr. Via de website is het mogelijk om foto’s te uploaden, editten,
organiseren, delen, geolocatie toe te voegen en posters/kaarten/foto’s te bestellen.
Daarnaast is het ook mogelijk om bij andere accounts te kijken en tags en commentaar toe
te voegen. Zoals eerder genoemd, heet dit ook wel Folksonomy; voor de gebruikers, door de
gebruikers gecreëerd. Flickr noemt zichzelf: `the best online photo management and sharing
application in the world`. Bron: Flickr (2010) & Davis, H. (2005) & Bron: Mathes,A. (2004)
Zoom
Het Nederlandse fotografietijdschrift Zoom.nl kan natuurlijk niet zonder beeldbank. Er is zelf
een hele community gebouwd waarin gebruikers zich tussen verschillende interessegroepen
kunnen bewegen. Daarnaast kunnen gebruikers vriendschappen sluiten met andere
Zoomers en zelfs fan van anders Zoomers worden.
In de community van Zoom.nl bevindt zich de Zoom Gallery. Deze geeft de foto’s weer die
door de redactie (Redactiekeuze) en andere Zoomers (Spotlight) als favoriet zijn benoemd.
Op deze foto’s, maar ook alle andere foto’s die de beeldbank bevat kan door Zoomers
feedback gegevens worden (comments).
Als Zoomer kun je je bij een bestaande groep aansluiten, of zelf een groep opstarten.
Groepen die je zelf hebt opgestart beheer je ook zelf en kun je publiek of besloten maken.
Alles deelnemers kunnen binnen een groep foto’s uploaden, discussies starten en blogs
schrijven.
De Zoom.nl community bevat ook een forum. Hier kan over fotografische technieken
gediscussieerd worden, camerafabrikanten, digitale video, zoom.nl en er is zelfs een offtopic
gedeelte.
Je kunt zelf kiezen hoe veel foto´s je in het overzicht wilt zien, dat is een instelling. Door te
werken met thumbnails, heb je de mogelijkheid om veel foto´s op 1 pagina tonen. De foto´s
tonen in een grotere thumbnail wanneer je met je muis erop gaat staan. Het overzicht is dus
erg belangrijk. Je moet er makkelijk doorheen kunnen bladeren. Door op de foto te klikken
kom je op de detailpagina waar je de reacties, rating, exif-info, maker etc vindt. Nog een klik
op de foto levert een schermvullende versie van het beeld op. Je kunt ook per categorie of
tag browsen.
11
12. Comments, rating, Facebook ‘vind ik leuk’-buttons, sharing, Vrienden worden, Fan worden,
social tagging. Zijn aanwezig in de beeldbank van Zoom.nl, want het is belangrijk dat
Zoomers makkelijk kunnen zoeken, vinden, uploaden en delen. Plus, onderlinge feedback is
essentieel voor Zoom.nl.
De website is continue in ontwikkeling. Belangrijk is dat de foto´s nog beter doorzoekbaar
worden, dus makkelijker te vinden. Door meer zoekopties in te bouwen en mensen de
mogelijkheid te geven op meer zaken te kunnen selecteren dan nu mogelijk is. Ook de
deelbaarheid (dus ook de zichtbaarheid van Zoom.nl) is een belangrijke functionaliteit die
meer aandacht krijgt de komende tijd.
Conclusie: Zoom.nl is een interactieve community die erg veel web2.0 functionaliteiten
herbergt. Omdat de feedback van Zoomers belangrijk is voor Zoom.nl wordt door
moderators de kwaliteit gewaarborgd. Velden van der N., (2010)
SAB Deventer
“ Deventer in beeld” is een van de twee de beeldbanken van Stadsatheneum bibliotheek
Deventer ( hierna te noemen: SAB). De beeldbank is zelf gebouwd en bestaat sinds 2002.
Deze keuze is gemaakt naar aanleiding van een eerder afgesloten contract dat ten einde liep.
De beeldbank is ingebed in de website van het SAB. “Officieel is het geen beeldbank, het is
gebaseerd op archiefsoftware van Atlantis. Dus eigenlijk bekijk je direct ons archief.” , aldus
de beheerder van de beeldbank, mevrouw Keen.
Hierbij moet worden aangetekend dat de website van Deventer in beeld binnenkort gaat
draaien op betaalde software. Reden voor deze keuze is het makkelijker onderhoud.
Daarnaast is de huidige software niet opensource. Deventer in beeld heeft gekozen om pas
te kunnen reageren op objecten nadat men is ingelogd. Dit is een ‘ hobbel’ die genomen
moet worden. “Maar”, geeft mevrouw Keen aan, “als ze commentaar willen geven dan
nemen ze die moeite ook”.
Er wordt door een moderator binnenkomende commentaren gelezen. Dit is afdoende
omdat er weinig e-mails binnenkomen. Opties als Twitter en andere 2.0 functies zijn razend
interessant maar hiervoor moet er wel opgepast worden; het is en blijft een bibliotheek en
archief. Een beeldbank is een visitekaartje.Bron: Keen, A. (2008) & Bron: SAB (2010)
Achteruitkijkspiegel
De Achteruitkijkspiegel is een voortvloeisel uit een samenwerking tussen Eluxis en Axis,
beide Enschedese bedrijven. De Achteruitkijkspiegel is een beeldbank die de geschiedenis
van Enschede weergeeft.De web2.0 functies die de Achteruitkijkspiegel bevat, zijn
comments, cherry picking, en de implementatie van Google Maps.
De comments van gebruikers worden in eerste instantie gecontroleerd doordat degene die
een comment wenst toe te voegen daarbij zijn naam, e-mailadres en een captcha-code moet
invoeren.
Cherry picking stelt de gebruiker in staat de zoekresultaten te specificeren, zodat de kans op
het exact vinden wat er gezocht wordt, wordt vergroot.
12
13. Google Maps is een interessante toevoeging aan deze beeldbank. Op de kaart zijn punaises
toegevoegd. Rode punaises geven content aan die door bedrijven is toegevoegd, blauwe
punaises geven content aan die door particulieren is toegevoegd. De punaises geven de
locaties weer waar historische gebeurtenissen hebben plaatsgevonden, waar beeldmateriaal
en achtergrond informatie van is.
Op de vraag aan Geert van de Molen, initiatiefnemer van de Achteruitkijkspiegel, waarom er
voor weinig web2.0 functionaliteit is gekozen, antwoordt hij: “Het kost heel veel tijd om alles
zelf te willen bouwen, daarom is er gekozen voor ‘een plaatje met een praatje’. (Nog) niet
ambitieuzer zijn dan een beeld met een verhaal erbij helpt om eerst een heel goed product
neer te zetten. Later kan altijd nog uitgebreid worden met andere functies.”
Een moderator achter een beeldbank is volgens Geert onmisbaar. Naast dat een moderator
de user generated content controleert op kwaliteit, kan een moderator ook de rol van
aanspreekpunt van de organisatie vervullen.
In de toekomst zijn er plannen om de Achteruitkijkspiegel meer ‘social’ te maken, maar dan
moet er wel een publiek voor zijn. Ook staat het op de planning om samen met de GIS-
specialist van Provincie Overijssel – Provincie Overijssel heeft onlangs de Achteruitkijkspiegel
van Eluxis overgenomen – de Google Maps kaart uit te breiden. Hierbij kan gedacht worden
aan het toevoegen van meerdere kaartlagen, bijvoorbeeld een laag uit het jaar 1900, een
laag uit het jaar 1910, 1920, enz. Ook kunnen er lijnen en vlakken aangegeven worden op de
kaart, bijvoorbeeld verdedigingslinies uit de oorlog.
De software achter de Achteruitkijkspiegel is door Eluxis en Axis gebouwd. Er zit een content
management systeem van B-Lex achter en voor het structureren van xml-schema’s en
metadata is EAD2002 gebruikt. Bron: Eluxis (2008) & Molen G. van der (2010)
National Geographic
Het internationale natuurtijdschrift National Geographic staat al sinds jaar en dag bekend
om zijn prachtige fotografie. Op de website van National Geographic is een community
gebouwd rondom deze foto’s.
De homepage van deze fotocommunity is opgebouwd uit verschillende aspecten:
• Diavoorstelling van recentst toegevoegde foto’s
• Top 3 toegevoegde foto’s van de week
• Foto’s die geselecteerd zijn voor NG Magazine
• De zes nieuwste foto’s
• De zes nieuwste fotoseries
• De vier laatste forumbijdragen
• De vier laatste blogreacties
• De rubriek ‘fotograaf’, waarin een fotograaf
die regelmatig voor NG Magazine werkt verteld over een opmerkelijke foto of reportage
• Fototips
• De drie meest bekeken foto’s
13
14. Bij een foto in de community wordt de omschrijving weergegeven, de rubrieken waar de
foto aan toegekend de tags en wanneer de foto geplaatst is.Daarnaast wordt er informatie
over de fotograaf gegeven en de exif gegevens. Andere gebruikers van de community
kunnen de foto raten of er commentaar op geven. Bron: National Geographic Fotocommunity (2010)
Tweede Wereldoorlog
In de beeldbank van WO2, een samenwerking tussen een aantal instellingen die gevestigd is
in Amsterdam, kunnen gebruikers reacties aan beeldmateriaal toevoegen. Gebruikers
kunnen beelden met een hoge resolutie kopen voor 10 euro per afbeelding en beelden met
een kleine resolutie downloaden.
Ook hier is een moderator aanwezig: gebruikers moeten geslacht, naam, adres, postcode,
plaats, land en e-mail invullen om een reactie te kunnen plaatsen Bron: Beeldbank WO2 (2008)
Nationaal Archief
De beeldbank van het Nationaal Archief was in 2004 online. Gebruikers die commentaar
willen toevoegen, moeten hun naam en e-mail adres invullen. Diederick Kortlang, archivaris
bij het Nationaal Archief, bekijkt de commentaren en beoordeelt of ze kunnen worden
toegevoegd in de beeldbank, zodat ze voor iedereen zichtbaar worden. Volgens meneer
Kortlang is het vooral belangrijk dat het commentaar de beeldbank verrijkt. Dit is ook waar
hij de commentaren op beoordeelt. Een actieve moderator is dus essentieel. Mensen krijgen
graag een berichtje dat hun commentaar is geplaatst of een reactie door de moderator of
een andere gebruiker terug.
Er bleek toch dat er veel spam in de beeldbank binnenkwam, die meneer Kortlang weer uit
moest zoeken. Het Nationaal Archief heeft hierom een extra kwaliteitscontrole tegen spam
toegevoegd: de captcha. Mensen vullen een code in die voorgeschreven staat om te
voorkomen dat de spam bij de beeldbank binnenkomt. Dit is een test die kan beoordelen of
een reactie van een computer programma komt, of dat het een mens is die de reactie wil
toevoegen. Bron: Carnegie Mellon University (2009)
Van andere web 2.0 functies, als tagging zegt meneer Kortlang: “Mensen verzuipen in de
tags. Het zijn er vaak zoveel en soms ook onzinnige tags, dat mensen een overload krijgen
Daarom ben ik niet voor deze functie”.
Op de nieuwe website van het Nationaal Archief komt binnenkort de web 2.0 functie “delen
met sociale netwerken”. Ook heeft de vernieuwde website de functie “cherry picking”,
oftewel: Filteren. Bron: Kortlang, D. (2010)
14
15. Software
In dit hoofdstuk worden de verschillende softwareaanbieders nader bekeken. In bijlage B is
een overzicht van de mogelijkheden van de verschillende aanbieders weergegeven.
Mediafiler
Deze softwareaanbieder is gespecialiseerd in het leveren van beeldbank systemen aan
bedrijven een instellingen op het gebied van media”. De software van Mediafiler is een
applicatie die het archiveren van foto’s, video’s, audio, tekeningen en documenten in een
beeldbank mogelijk maakt. Mediafiler heeft een webbased systeem. Dit houdt in dat er geen
installatie van software vereist is. De aanbieder biedt het product aan in modules:
standaard, professioneel, corporate en enterprise. Bij Mediafiler is het mogelijk om te
beoordelen en reacties te plaatsen.
Voorbeelden beeldbanken die Mediafiler als software gebruiken zijn Nederlandse Gasunie,
Telegraaf Tijdschriften Groep, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Het Historisch
Beeldarchief. Bron: Mediafiler (2008)
Pictura
Pictura is een samenwerking van twee bedrijven die nauw met elkaar samenwerken: Pictura
Imaginis en Pictura Database Publishing. Hun doel is “ de erfgoedsector (archieven, musea,
bibliotheken, etc.) op een professionele manier haar collecties helpen ontsluiten”. Het hele
proces van de digitalisering kan door Pictura worden verzorgd. Ook Pictura biedt modules
aan die kunnen worden toegevoegd aan de standaard componenten van de software.
Pictura werkt volgens een kwaliteitsmanagementsysteem dat voldoet aan de eisen van de
norm ISO 9001:2000. Een nadeel van deze aanbieder is echter wel dat het beheer van de
beelden bij Pictura zelf ligt. Nog een nadeel is dat de UT per software update (om de 5 á 6
jaar) moet betalen.
Elk bestandsformaat kan in de beeldbank worden geïmplementeerd, vertelt Wim Karelsen,
medewerker Pictura.
Wat opvalt, is dat de meeste beeldbanken die deze aanbieder gebruiken, de web 2.0
functionaliteit “reacties plaatsen” hebben. Andere web 2.0 functionaliteiten kunnen echter
ook in de beeldbank worden geïmplementeerd.
Voorbeelden van beeldbanken die op deze software draaien, zijn Stadsarchief Amsterdam,
Universiteit van Gent, Gelderland in beeld, World Press Photo, Nationaal Archief en de
Beeldbank van Noord- Holland. Bron: Pictura Imaginis, Pictura Database Publishing (2010)
PicturePack
“Picture Pack is een krachtig pakket, ontworpen met het oog op grotere collecties en
professionele gebruikers”. Net als Mediafiler en Pictura is Picture Pack webbased software
dat opgebouwd is met modules die uit te breiden zijn met extra applicaties. Bij Picture Pack
draait de software bij de aanbieder zelf.
Bij deze aanbieder kunnen onder andere accounts van eindgebruikers worden bijgehouden
en gebruikersrechten worden toegewezen. De eindgebruiker kan beelden vinden,
downloaden en een contactsheet in PDF-formaat genereren.
Op de website van Picture Pack wordt aandacht besteed aan extra beeldbeveiliging: er kan
worden ingesteld wie wat mag zien en/ of downloaden. Gebruikers kunnen door middel van
een gebruikersnaam en wachtwoord inloggen.
15
16. Veel web 2.0 functionaliteiten, zoals tagging, sharing, comments, RSS, filters en rating, in de
beeldbank worden toegepast. Ook applicaties als google maps kunnen in de beeldbank
worden geïmplementeerd.
Voorbeelden van beeldbanken die voor deze aanbieder hebben gekozen zijn: Het ANP,
World Portraits, Voetbal International, ACI, en gemeente Arnhem. Bron: Picture Pack (2010).
Cordeo
Cordeo is de vierde potentiele aanbieder van de software voor de beeldbank. Dit is een
bedrijf dat de software XL- Doc aanbiedt. Cordeo is een organisatie voor document
management. Het bedrijf wil ¨documentcreatie efficiënter, consistenter en meer
inzichtelijker laten verlopen door de keten (creëer, beheer en bestel) te optimaliseren”.
Deze software biedt de gebruiker de mogelijkheid om materiaal uit de beeldbank te
bewerken en te gebruiken voor drukwerk en websites. Een beeldbank die met XL Docs
gebouwd is, kan vergeleken worden met een stockfoto website.
Ook XL- Doc is webbased en werkt met modules.
De zoekfunctie van deze aanbieder is gebaseerd op Google, waardoor de gebruikersinterface
bekend is. Bron: XL doc (2010)
Achteruitkijkspiegel
De web2.0 functies die de Achteruitkijkspiegel, een beeldbank die beheerd wordt door Eluxis
en Axis, bevat zijn onder andere comments, cherry picking, en de implementatie van Google
Maps. De provincie Overijssel heeft De Achteruitkijkspiegel onlangs overgenomen. Meneer
Geert van der Molen (oprichter van deze beeldbank) was enthousiast over de te bouwen
beeldbank van de Universiteit Twente. Voor een spotprijs zou deze door de
Achteruitkijkspiegel gebouwd kunnen worden.
Na overleg met George Versteeg (medewerker afdeling Strategische Communicatie, de
derde partij die betrokken is bij de keuze van de beeldbank) en anderen bleek dat software
van hen gebruikt wordt voor de huidige website. Deze is gebaseerd op webhair en gaat eruit.
Dit is dan ook de reden dat dit bedrijf niet in aanmerking komt voor de beeldbank.
16
17. Visies
Medewerkers
Een aantal medewerkers van Vrijhof Cultuurcentrum zijn geïnterviewd. Er is aan de
medewerkers gevraagd welke functionaliteiten ze graag in de beeldbank terugzien.
Als eerste werd in de interviews gevraagd wat de medewerkers weten van web 2.0. Deze
kennis blijkt erg verschillend te zijn. Er zijn medewerkers die niets weten over web 2.0 en er
zijn mensen die zich in het onderwerp verdiepen.
Voorbeelden van medewerkers van het laatste optie zijn Mark Weirath, coördinator
Culturele verenigingen en Tineke Grootenboer, hoofd podiumkunsten. Beiden vinden ze
tagging een interessant gegeven. Ze zijn echter huiverig voor social tagging. “Gebruikers
kunnen dan onzin tags toevoegen”, aldus Mark Weirath. Hij voelt er wel veel voor als er een
moderator achter zit die zowel commentaren (iets wat beide medewerkers ook belangrijk
vinden voor de beeldbank) als tags beheert en toevoegt. Beiden vinden ook het beoordelen
van kunsten een leuk gegeven. “Mensen kunnen op deze manier goed beoordeelde
kunstwerken makkelijk bekijken”, aldus Grootenboer. Al pratende ontstond het idee om per
categorie (bijvoorbeeld kunstwerken, foto’s of video’s) te bepalen welke applicaties worden
aangeboden. Zo leek Tineke Grootenboer het leuk als gebruikers bij kunstwerken een
kunstwerk kunnen raten en bij foto’s gebruikers commentaar kunnen toevoegen. Daarnaast
is het toevoegen van een community aan de beeldbank ter sprake geweest. Dit is een leuk
idee, maar dit kan beter in de toekomst onderzocht en toegepast worden.
Joke Sanchez, coordinatior van de cursussen en Monique Kolff, secretaresse gaven beiden
aan niets te weten van web 2.0. Na een korte uitleg over het fenomeen gaf Joke aan dat ze
het interactieve erg leuk vindt. “Hoe meer bekendheid, hoe beter”. Cultuur is volgens haar
namelijk een ondergeschoven kindje. Wel vindt ze dat er een moderator achter moet zitten
die tags en commentaren bekijkt en beoordeelt. Monique gaf aan dat ze voorzichtig met dit
soort functionaliteiten zou omgaan. De UT heeft wel een naam hoog te houden en kan niet
zomaar alles publiceren. Ze is bang dat mensen foto’s gaan gebruiken voor bijvoorbeeld
eigen artikelen. Na een uitleg dat er copyright op de foto’s zit, was ze er nog niet van
overtuigd om foto’s op internet te delen.
Hiska Bakker, coördinator beeldende kunsten, wil graag dat gebruikers elkaar kunnen
ontmoeten en de interactiviteit bevorderen in de beeldbank. Ze ziet daarom ook graag veel
web 2.0 functionaliteiten terug in de beeldbank. Een moderator is volgens haar wel een
goed idee.
Het hoofd van Vrijhof Cultuurcentrum, Hannah de Vries, vertelt dat er het liefst in één keer
een goede keuze gemaakt moet worden als het gaat om de functionaliteiten in de
beeldbank, dit omdat de UT een grote organisatie is en het toevoegen van functionaliteiten
in de beeldbank daarom minder gewenst is. Omdat web 2.0 volgens haar de toekomst heeft,
ziet ook zij graag veel web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank. Dit echter wel met een
moderator achter de beeldbank.
17
18. Studenten
Studenten van Universiteit Twente, de gebruikers van de beeldbank, zijn door middel van
enquêtes en interviews gevraagd welke functionaliteiten ze in de beeldbank willen hebben.
Hiervoor is eerst gevraagd hoe goed ze een aantal web 2.0 functionaliteiten kennen.
Hoe goed ken je de volgende web 2.0 functionaliteiten?
(13 personen hebben de enquête ingevuld waarvan 7 mannen en 6 vrouwen)
Welke web 2.0 functionaliteiten zie je graag terug in de toekomstige beeldbank?
(11 personen hebben de enquête ingevuld)
Web 2.0 functionaliteiten die studenten goed kennen zijn youtube, Facebook, Flickr en
Twitter. Delicious (social bookmarking), social tagging en RSS feeds kennen ze minder goed.
De studenten zien sharing, het geven van comments, rating en social tagging graag terug in
de beeldbank. Social bookmarking en RSS feeds zijn bij studenten minder gewild.
Een interessante opmerking van een Duitse studente was het combineren van de beeldbank
met de Duitse sociale netwerk “Studi VZ”. In 2008 is 11,5% van het totaal aantal studenten
dat aan de UT studeert buitenlands.Bron: Universiteit Twente (2010) Over deze optie kan de
UT dus nadenken.
18
19. Erik Oltmans- Adviseur
Erik Oltmans is een adviseur en werkt bij Thaesis, een strategisch adviesbureau. Deze
persoon is als professional gevraagd naar zijn mening over web 2.0 functionaliteiten in de
beeldbank.
Omdat een belangrijk doel van Vrijhof Cultuurcentrum ‘interactiviteit in de beeldbank
bevorderen’ is, adviseert hij om veel web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank te
implementeren. Functionaliteiten die hij noemt als Social tagging, RSS feeds, het geven van
comments en rating mogen er allemaal in. Erik Oltmans adviseert wel om de
functionaliteiten ‘strategisch’ neer te zetten,
. Een belangrijke doelgroep (naast studenten) is medewerkers. Deze zijn minder bekend met
web 2.0 functionaliteiten en willen ze soms zelfs niet eens gebruiken, aldus Oltmans. De
functionaliteiten moeten niet op een plaats op de website gezet worden waar gebruikers er
niet omheen kunnen.
Meneer Oltmans zoomt in op social tagging. Bij dit onderwerp komt het probleem naar
boven, dat ook bij het geven van comments een probleem is, dat gebruikers dus ook
foutieve tags of tags die verkeerd gespeld zijn kunnen toevoegen. Hierdoor ontstaat een brij
van tags, wat een overload kan veroorzaken. Op dit probleem geeft Erik Oltmans als
suggestie om een moderator de tags te laten controleren. Als dit geen mogelijkheid is,
zouden gebruikers elkaars tags ook kunnen controleren en foutieve tags of spelfouten
verwijderen.
Ook geeft Erik Oltmans mee om te kijken naar de nieuwe zoekmethode “Query by example”;
een nieuwe manier van zoeken, die beelden aan elkaar relateert. Dit in plaats van zoeken op
zoektermen. Dit is voor de UT interessant omdat dit een nieuwe methode van zoeken is en
de kennis hierover is in huis.
Een nadeel hiervan kan zijn dat de participatie van gebruikers hierdoor minder wordt,
omdat dit een voor hen onbekende zoekmethode is. Mensen zijn gewend om in zelfstandige
naamwoorden in Google te zoeken.
Nog een nadeel hiervan is dat de methode nog niet uitontwikkeld is en het beste kan
worden gezocht op overeenkomende kleuren. Vormen worden minder goed herkend en
gezichten van mensen helemaal niet, wat wel relevant is voor de beeldbank.
19
20. Conclusies
Naar aanleiding van het in dit rapport beschreven onderzoek en verschillende bronnen te
hebben geraadpleegd, zijn er een aantal conclusies te trekken.
De hoofdvraag van dit onderzoek is Welke web2.0 functionaliteiten zijn interessant voor de
te bouwen beeldbank van Universiteit Twente?
Verschillende functies
Na de verschillende web 2.0 functionaliteiten naast elkaar te hebben bekeken, interviews
met gebruikers en professionals te hebben gehouden en de functionaliteiten in een aantal
beeldbanken gezien te hebben, kan geconcludeerd worden dat het geven van comments,
RSS feeds, rating, social tagging en sharing in de beeldbank van de Universiteit Twente,
hierna te noemen UT, moeten worden toegepast.
Hoeveelheid functies
Een grote doelgroep van de beeldbank is de studenten van de UT. Deze zijn bekend met
nieuwe media en gebruiken dit in het dagelijks leven. Een belangrijk doel van de beeldbank
is interactiviteit bevorderen tussen de gebruikers. Hierom kan geconcludeerd worden dat de
UT zoveel mogelijk web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank moet toepassen.
Hierbij moet wel gelet worden op de plaatsing van de functionaliteiten. Dit omdat (oud-)
medewerkers naast studenten een belangrijke doelgroep is van de beeldbank. Deze mensen
zijn op leeftijd en minder bekend met het gebruik van web 2.0.
Kwaliteit
Er is in dit onderzoek gekeken naar de kwaliteit van de beeldbank. De UT heeft een naam
hoog te houden, dus heeft de organsiatie er niets aan als mensen foutieve of verkeerd
gespelde tags of comments zouden gaan plaatsen. Hier moet enige controle op zijn. Dit kan
door middel van een moderator die achter de beeldbank de comments en tags bekijkt en
beoordeelt. De comments en tags worden pas zichtbaar als de moderator ze heeft
goedgekeurd. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de beeldbank van het Nationaal Archief. Dit vergt
echter wel enige organisatie in de personele vorm.
Een andere oplossing kan zijn dat de gebruikers de tags en comments zelf beoordelen.
Hierdoor raken de gebruikers meer betrokken bij de beeldbank doordat zelf de kwaliteit
beoordelen en dit vergt minder logistieke problemen. Er kan nog wel een eventuele
moderator vanuit de UT worden ingezet. Doordat gebruikers zelf al tags en comments
beoordelen, vergt dit voor deze moderator minder tijd.
Softwareaanbieders
Er zijn vier softwareaanbieders besproken in dit rapport die software zouden kunnen leveren
voor de beeldbank; Picture Pack, Pictura, Mediafiler, Cordeo en de Achteruitkijkspiegel.
De website van Pictura is vrij transparant, maar informatie over modules en prijzen is niet
aanwezig. Voorbeelden van beeldbanken worden ruimschoots gegeven; ervaring heeft
Pictura ruim voldoende. Naar aanleiding van de presentatie van Wim Karelsen, medewerker
van Pictura, blijkt dat de software van Pictura IM niet ‘open’ genoeg is. Daarnaast staan alle
materialen bij Pictura op de server. De vraag is of de Universiteit Twente dit materiaal bij
een ander bedrijf wil hebben staan. Wat gebeurt er bij een eventueel faillissement van het
20
21. bedrijf? Daarnaast is er met enige regelmaat een kleine update voor de software. Deze
updates zijn gratis. Voor grote updates, die na verloop van tijd moet plaatsvinden, zal door
de UT betaald moeten worden. Pictura heeft volgens het onderzoek wel de meeste functies
in huis.
De website van Cordeo laat geen ervaring met beeldbanken zien. Het voordeel van Cordeo is
dat huisstijlen gemaakt kunnen worden. Het product, XLDoc werkt als een stockwebsite. De
vraag blijft of dit de bedoeling van een beeldbank is. Cordeo lijkt een tussenoplossing voor
zowel de beeldbank als voor de huisstijlen.
Mediafiler & Picturepack staan ongeveer op gelijke hoogte qua functionaliteiten. Picturepack
heeft op de website een functielijst wat de mogelijkheden zijn. Beide bedrijven werken met
modules. Beide partijen bieden webbased product(en) aan. Prijzen zijn niet bekend.
De beeldbank van de Achteruitkijkspiegel bevat een aantal web 2.0 functionaliteiten, zoals
comments, cherry picking en implementatie van Google maps.
De Achteruitkijkspiegel is een bedrijf dat software aan kan bieden tegen een redelijk lage
prijs. Wegens ervaringen met een partner van dit bedrijf in het verleden, is de UT niet
enthousiast om de samenwerking met deze aanbieder aan te gaan.
Zoektechnologie
In dit rapport is een nieuwe manier van zoeken besproken; ‘query by example’. Erik Oltmans,
adviseur van strategisch adviesbureau Thaesis, wees hierop. Ook deze nieuwe technologie
heeft voor- en nadelen.
Een voordeel voor de UT is dat het een nieuwe manier van zoeken is en de UT zich hiermee
kan profileren. Ook is de kennis over deze nieuwe zoektechnologie volgens Oltmans in huis.
Nadelen zijn echter dat deze methode nog niet uitgekristalliseerd is. Vooral het zoeken op
gezichten, een punt dat voor de UT behoorlijk relevant is in deze methode is nog een punt
dat verbeterd moet worden. Ook is er volgens Oltmans kans dat gebruikers de beeldbank
minder actief zullen gebruiken omdat ze niet bekend zijn met deze zoekmethode.
Daarom kan geconcludeerd worden dat de UT deze ontwikkeling het beste in de gaten kan
houden en zodra deze methode technisch haalbaar is, kan deze worden geïmplementeerd in
de beeldbank.
21
22. Aanbevelingen
Aan de hand van het onderzoek dat in dit rapport beschreven is, worden er een aantal
aanbevelingen aan de UT gegeven, met betrekking tot de implementatie van web 2.0
functionaliteiten in de beeldbank:
1. Controleer tags en comments die door de gebruikers worden toegevoegd d.m.v. een
moderator of laat deze controleren door andere gebruikers en een moderator.
2. Implementeer zoveel mogelijk web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank vanwege
het doel “interactiviteit bevorderen”. Functionaliteiten die sterk worden aangeraden
zijn comments, sharing, social tagging, RSS en rating.
3. Omdat de UT in technologie vaak een voorloper is en de kennis in huis aanwezig is,
kan er gekeken worden naar de nieuwe manier van zoeken; query by example; het
zoeken via beelden. De kans is aanwezig dat dit de betrokkenheid van gebruikers
verlaagt, omdat ze deze manier van zoeken niet gewend zijn.
Als de UT dit wil voor zijn, is het verstandig om de ‘oude’ manier van zoeken via
zoektermen te gebruiken.
De UT kan deze ontwikkeling en de gaten houden en op het moment dat het zoeken
op gezichten goed is uitgewerkt, kan erover nagedacht worden om deze
zoekmethode toe te passen in de beeldbank.
4. Oud- medewerkers maken ook gebruik van de beeldbank. De meesten van hen zijn
niet bekend met de web 2.0 functionaliteiten. Daarom wordt aanbevolen om de
functionaliteiten op een strategische plek neer te zetten, zodat de gebruikers die
geen behoefte hebben aan deze functionaliteiten de beeldbank kunnen bekijken
zonder dat deze functionaliteiten in de weg staan.
5. De softwareaanbieder die naar aanleiding van bovenstaande conclusies wordt
aanbevolen is Achteruitkijkspiegel. Dit vanwege de prijs, functionaliteiten en het
blijft op deze manier een Overijssels product.
Echter, gezien de ervaringen in het verleden met een partner van dit bedrijf wordt de
UT aanbevolen om te kiezen tussen Picture Pack of Mediafiler. Deze hebben beiden
soortgelijke functionaliteiten. Er zal moeten worden gekeken naar de prijzen van
deze aanbieders. Pictura wordt niet aanbevolen vanwege gebrek aan transparantie.
XL Doc wordt niet aanbevolen door gebrek aan ervaring met het bouwen van
beeldbanken en deze software is niet specifiek op beeldbanken gericht.
22
23. Literatuurlijst
Gebruikte literatuur
Onbekend, (2008) “ Crowdsourcing: kennis van de massa”, 12 mei 2010,
http://www.managementsite.nl
Bakker, H. (2010), Beeldende kunst, Universiteit Twente, Enschede
Beeldbank WO2 (2008) “Beeldbank WO2”, 12 mei 2010, http://www.beeldbankwo2.nl
Beld, B. van den (2007) “Tagging uitgelegd”, 28 april 2010, http://www.dutchcowboys.nl
Berners-Lee, Tim; Fischetti, Mark (1999). Weaving the Web. HarperSanFrancisco. chapter 12.
ISBN 9780062515872
Boyd, D. M., Ellison, N.B. (2007) “Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship”,
Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1) article 11, 19 mei 2010,
http://jcmc.indiana.edu
Broekman, L., (2007) “Het verschil tussen een netwerk en een community”, 18 mei 2010,
http://www.marketingfacts.nl
Brown, K., (2010) “What is social networking”, 19 mei 2010,
http://www.whatissocialnetworking.com
Carnegie Mellon University (2009) “Captcha: Telling Humans and Computers Apart
Automatically”, 31 mei 2010, http://www.captcha.net
Computeridee (2010), “Online vrienden maken via hyves”, 12 mei 2010, http://pc-en-
internet.infonu.nl
Davis, H. (2005) “Folksonomic Discovery”, 19 mei 2010, http://www.oreillynet.com
Delicious, (2010) “learn”, 18 mei 2010, http://delicious.com
Eluxis B.V., 2008, “Over deze site”, 20 mei 2010, http://www.achteruitkijkspiegel.nl
Flickr website, (2010) “ Tour”, 08 juni 2010, http://www.flickr.com
Frankwatching, (2010) “Community based werken leren in de praktijk”, 18 mei 2010,
http://www.frankwatching.com/
Grootenboer, T (2010), Podiumkunsten, Universiteit Twentem Enschede, 26 mei 2010
Groupsite (2009) “What is Social collaboration”, 19 mei 2010, http://www.groupsite.com
23
24. Iskold, A., Readwriteweb (2006) “Web photo sharing faceoff”, 18 mei 2010,
http://www.readwriteweb.com
Janssen, D. (2007), ”Zakelijke communicatie deel 2”, Wolters- Noordhoff: Groningen
Janssen, F. (2005) “Linkdossier: Social networking”, 3 mei 2010,
http://www.frankwatching.com
Janssen, F., (2005) “Social bookmarking (1): internet”, 3 mei 2010,
http://www.frankwatching.com
Janssen, F. (2007) “Tagging wordt steeds populairder”, 28 april 2010,
http://www.frankwatching.com
Janssen, F., (2005) “What’s up with web 2.0?”, 18 mei 2010, http://www.frankwatching.com
Janssen, F. (2006) “Web 2.0 in kaart gebracht”, 18 mei 2010, http://www.frankwatching.com
Janssen, F. (2006) “Web 2.0: online storage”, 9 juni 2010, http://www.frankwatching.com
Karelsen, W. (2010) medewerker Pictura, Pictura, Heiloo
Keen, A. (2010), beheerder beeldbank Stads Atheneum Bibliotheek Deventer, 01 juni 2010
Kerkhofs, S. (onbekend) “Social bookmarking: labeling artikelen”, 03 mei 2010,
http://www.social-media.nl
Kessels, R. (2009) “Web 3.0: een hype of een visie?”, 12 mei 2010, http://www.frankwatching.com
Kolff, M. (2010), secretariaat, Universiteit Twente, Enschede
Kortlang, D. (2010), moderator beeldbank, Nationaal Archief, Den Haag
Limonard,S., Frankwatching, (2005) “De waarde van User Generated Content”, 03 juni 2010,
http://www.frankwatching.com
Linked in (2010), “wat is linked in”, 12 mei 2010, http://www.watislinkedin.com/
Mathes, A., (2004) “Folksonomies”, 03 mei 2010, http://www.adammathes.com
Mediafiler (2008) “Mediafiler” 07 juni 2010, http://www.mediafiler.nl
Meerbeek, van, K. (2007), “Del.icio.us”, 03 juni 2010, www.23dingen.nl
Molen, G. van de (2010), initiatiefnemer Achteruitkijkspiegel, Enschede, 12 juni 2010
National Geographic (2010), “Fotocommunity”, 10 mei 2010
http://www.ngfotocommunity.net/
24
25. NRC Handelsblad (2005) “De toekomst heet web 2.0”, 3 juni 2010,
http://www.nrc.nl/media/article1545768.ece/De_online_toekomst_heet_Web_2.0
Oltmans, E. (2010), adviseur, Thaesis, Utrecht, 09 juni 2010
Pictura, (2010) “Erfgoed beter beheerd”, http://www.pictura-im.nl/, bekeken: 20-05-2010
Picturepack (2010) “Collectiemanagement” , 08 juni 2010, http://www.picturepack.com/
Picturepack (2010) “Ons bedrijf” , 08 juni 2010, http://www.picturepack.com
Sanchez, J. (2010), Cursussen, Universiteit Twente, Enschede
Scope magazine (2009) “Crowdsourcing: de kracht van de massa” pg. 7 t/m 17, Eindhoven:
Technische Universiteit, 12 mei 2010, http://tinyurl.com/394krd8
Seth Godin (2007), “Web 4”, 03 mei 2010, http://sethgodin.typepad.com
Stads Atheneum Bibliotheek (2008) “Deventer in beeld”, 12 mei 2010,
http://www.deventerinbeeld.nl
Velden, N. van den (2010) interview over de beeldbank van Zoom.nl, Enschede, 01 juni 2010
Vries, de, H. (2010), Leidinggevende Vrijhof Cultuurcentrum, Universiteit Twente, Enschede
Universiteit Twente (2010), “Internationale studenten”, 10 juni 2010, http://www.utwente.nl
Twilt, Helma en Verschuren, Karin-Ruth, (2007) “Scriptiewijzer”, Stedelijk gymnasium Breda
pagina 12/13, 28 april 2010
Twitterinfo (2009), “Wat is Twitter, hoe werkt Twitter, 03 juni 2010, www.twitterinfo.nl
Wat is linked in (2010), “Linked in= zakelijke hyves?”, 03 juni 2010, www.watislinkedin.com
Weirath, M. (2010), medewerker culturele verenigingen, Universiteit Twente, Enschede, 26
mei 2010
Westerberg, H. (2010), medewerker beeldbank Gemeente Hellendoorn, Enschede, 17 mei
2010
Wever, W. (2006) “Hoe is het internet ontstaan?”, http://www.willemwever.nl, 10 mei 2010
Wijnberg, R., (2009) “Is er nog behoefte aan diepgang en inhoudelijk debat?” NRC
Handelsblad, Opinie & Debat,
XL doc (2010), “Over XL doc”, viewed 10 juni 2010, http://www.xldoc.nl
Zoom.nl, (2010) ‘ Zoom.nl Tour”, 08 juni 2010, http://zoom.nl
25
26. Gelezen literatuur
Anderson, P. (2007) “What is Web2.0? Ideas, technologies and implications for education”,
JISC Technology and Standards Watch”, 29 april 2010
Beld, B. van den (2007) “Tagging uitgelegd”, 28 april 2010, http://www.dutchcowboys.nl
Davis, H. (2005) “Folksonomic Discovery”, 19 mei 2010, http://www.oreillynet.com
Devedzic, V. & Gaševic D. (2009) “Web 2.0 en semantic web”, Springer: New York, pg. 25-54,
22 april 2010, http://www.springerlink.com
Digibewust, “tagging”, 29 april 2010, http://www.mijndigitalewereld.nl
Fontys Mediatheek, “De opkomst van sociale software”, 29 april 2010,
http://www.fontysmediatheek.nl
Furnas, G.W. et (2006) “Why do tagging systems work?”, Montréal, Québec: Panel, 10 mei
2010
Gameren van E., IK, zevende jaargang, nummer 5, (2008), 10 mei 2010,
http://tinyurl.com/3yubt46
Kennisland,(2008) “Inventarisatie social tagging:voor de ontsluiting van fotocollecties van
archieven”, 11 mei 2010, http://www.beeldenvoordetoekomst.nl
Klasnja Milicevic et al (2010) “Social tagging in recommender systems: a survey of the state-
of-the-art and possible extensions”, Springer Science+Business Media B.V., 12 mei 2010
Kruk, S.R., McDanliel, B. (2008) ”Semantic Digital Libraries”, Berlin: Springer Berlin
Heidelberg, pg. 41-54, 215-221, 06 mei 2010
Lytras, M.D, et al., (2009) “Web 2.0: The business model”, pg. 1-16, US: Springer US, 10 mei
2010
Marlow, C., et al., (2006) HT06, Tagging Paper, Taxonomy, Flickr, 11 mei 2010,
http://tiny.cc/buzut
McFadden, S. & Venker Weidenbenner, J. (2010) “Collaborative Tagging: Traditional
Cataloging Meets the ‘Wisdom of Crowds”, The Serials Librarian, 58: 1, pg. 55-60, 17 mei
2010, http://tinyurl.com/3a42fms
O’Reilly, T. (2005) “What Is Web 2.0: Design Patterns and Business Models for the Next
Generation of Software”, O’Reilly Media, Inc., 12 mei 2010
Pondres Social Marketing (2008) “Sociale media”, 28 april 2010 http://www.social-media.nl/
26
27. Slaghuis, L. (2009) “Semantic Web: hoe werkt het nou echt?”, 11 mei 2010,
http://www.frankwatching.com/archive/2009/02/18/semantic-web-hoe-werkt-het-nou-
echt/
Surowiecki, J. (2005) “The Wisdom of Crowds: Why the Many Are Smarter Than the Few and
How Collective Wisdom Shapes Business, Economies, Societies and Nations”, Anchor Books
27
28. Bijlage A: Studenten enquêtes
Op 08 juni 2010 hebben 7 mannen en 6 vrouwen gereageerd op een online enquête via email. Twee mannen
en 1 vrouw zijn face to face geïnterviewd. Deze resultaten zijn hier bij opgenomen. De uitslagen van dit
onderzoek zijn hieronder te vinden. Hierbij moet ten kennen worden gegeven dat 1 slecht is en 5 zeer goed.
Vraag: Hoe goed ken je de volgende web 2.0 functionaliteiten?
Functionaliteit Waardering per student Totaal
Facebook 2 2 3 4 4 5 5 3 5 1 2 5 - 3,7
Twitter 2 2 2 3 3 4 4 4 5 5 1 1 1 2,8
Delicious 1 1 1 1 1 1 1 1 2 3 1 1 5 1,5
Youtube 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 3 3 4 5,0
Flickr 2 2 3 3 3 3 4 4 4 5 1 1 3 3,5
Social Tagging 1 1 1 1 1 1 2 3 3 - 1 1 5 2,1
RSS Feeds 1 2 2 3 3 3 4 4 5 - - - - 3,0
Vraag: Welke van de volgende functionaliteiten zou je graag in de Beeldbank terugzien?
functionaliteit Waardering per studenten Uitkomst
Comments toevoegen Ja
Ratings beelden Misschien
RSS Feeds Ja
Sharing Ja
Social tagging Misschien
Social bookmarking Misschien
= ja = misschien = nee
28
29. Bijlage B: Softwareaanbieders
De UT heeft vier softwareaanbieders op het oog als het gaat om de software die de te bouwen beeldbank gaat
dragen, te weten Mediafiler, Pictura, Picture Pack en XL Doc. Op basis van de websites van de drie aanbieders
en persoonlijk contact is de volgende tabel met functionaliteiten opgesteld:
Achteruit
Mediafiler Pictura PicturePack Cordeo kijkspiegel
Audio
Automatische taalherkenning
Beeldbeveiliging
Beeldsets
Boeken
Captcha
Cherry picking
Comments
Contactsheet
Documenten
Foto
Full Text Search
Fullscreen optie
Gebruiksstatistieken
Implementatie Google applicaties
Implementatie MS Office
Inloggen
Kranten
Lay-out aan huisstijl aanpassen
Lightboxes
Meertalige interface
Meertalige metadata
Modulair
Nieuwsbrief
Presentatie
Previews
Rating
RSS
Schaalbaar
Sharing
Tagging
Thesaurus
Trefwoorden
Video
Watermerk
Webbased
Zoomen
* De achteruitkijkspiegel biedt veel mogelijkheden qua functionaliteiten. Web 2.0 functionaliteiten kunnen
allemaal worden geïmplementeerd in de beeldbank. Als we kijken naar overige functionaliteiten, is het niet
duidelijk wat kan worden toegepast in de beeldbank. Er is veel mogelijk in overleg, aldus Geert van der Molen.
29
30. Bijlage C: Zoekstrategie
Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct
Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat
Semantisc Semantic 7.670.000 wat semantisch Web, 32772 Books (45) 8 Geen documenten 96 Online resources (78), 10.9 Semantic web
h web web Semantic Web, Book Chapters (19.373), gevonden Books (11), 75 (311), web service
Tim Berners Lee Journal Articles (824), Periodicals/Series (274), computer
Semantic Web, Reference Work Entries (printed) (5), software (188),
Semantic Web (302) Periodicals/Series the oretical
ontologies, Web 3.0 (online) (2), computer (175)
Semantic Web, rdf
Semantic Web,w3c
Semantic Web,
social Semantic Web
Semantis 381.000 Semantic web wat 29,358 Computer Science 9 Geen documenten 0 Your (combination of) 1 Semantic web
ch Semantisch web, Tim (25,476), Artificial gevonden search term(s) was
web Berners Lee semantic Intelligence (incl. not found in the
web , Semantic web Robotics) index.
ontologies Web 3.0, (19,159)Computer
semantic web, rdf Communication
Semantic web w3c Networks (18,692),
semantic Web, semantic Software Engineering
web w3 org (18,122), Database
Management (17,666),
Data Encryption (16,651),
Algorithm Analysis and
Problem Complexity
(16,485), Computation by
Abstract Devices
(16,467), Engineering
(1,665), Information
Systems Applications
(incl.Internet) (1,128)
30
31. Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct
Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat
Book Bookmar 49.800.000 social bookmarking, 742 Book Chapters (316), 6 Ongeclassificeerde - Online resources (1) 350 Web (18),
marking king addthis bookmark, Journal Articles (7) termen semantic web 914)
Delicious bookmarks, Reference Work Entries , internet (12),
Facebook bookmark, (2) software (12),
Digg bookmark, social medium(10)
Yahoo bookmarks,
bookmark toolbar
Online 1.290. social bookmarking sites, 447 Computer Science (346), 4 Ongeclassificeerde 1 PRO web 2.0 Mashups: 260 Web (15),
bookmar 000 delicious social Computer termen remixing data and Web semantic web (12),
king bookmarking Communication services, Raymond Yee internet (12),
Networks (183), Artificial software (9),
Intelligence (incl. social medium(10)
Robotics) (180), Database
Management (174),
Software Engineering
(168) ,Data Encryption
(159), Algorithm Analysis
and Problem Complexity
(152), Computation by
Abstract Devices (149),
Business and Economics
(53), Humanities, Social
Sciences and Law (49)
Social 36.100. - 578 6 Ongeclassificeerde 1 Web 2.0; Mashups 175 Semantic web (13),
bookmar 000 termen (6) (World Wide Web); web (13), internet
king Web site development; (8),software (7),
Electronic books website (7)
31
32. Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct
Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaa
Sociale Sociale 439. lijst sociale netwerken, 190 Book Chaters (89), 1590 NRC Handelsblad 12 sociale(3726), 11 Journal (11),
netwerke netwerk 000 populaire sociale , Journal Articles (101). (413), De Volkskrant netwerken(200) Journal of
n en netwerken, (390), Het Financieel Aging Studies
sociaal netwerk Dagblad (352), (2), Social
opbouwen Trouw (229), Het Networks (2),
Parool (112), Cities (1),
AD/Algemeen Computers &
Dagblad (52), Education (1),
Algemeen Dagblad History of
(42) European
Ideas (1)
Social 75.600.000 hi5 social network, 12.960 Books (3), Book Chapters 93 NRC Handelsblad 9 Books (4) 139 Journal (131),
networki orkut social network, (7491), Journal Articles (62), Het Financieel Online resources (4) Book (9),
ng facebook social network, (5353), Protocols (4), Dagblad (18), Trouw Periodicals/Series Reference
twitter social Reference Work Entries (6), De Volkskrant (online) (1) Work (2)
networking, (109) (4), Het Parool (3)
bebo social network,
myspace social network,
iphone social network,
youtube social network,
Social 73.100. Social networks Elsevier, 101,558 Books (54), Book 78 - Het Financiële 52 Books (28) 1809 Journal (1725),
networks 000 linkedin social network, Chapters (50433), Journal Dagblad (36), NRC Online resources (22) Book (94),
facebook social network, Articles (49695), Handelsblad (13), De Periodicals/Series Reference
youtube social network, Protocols (85), Reference Volkskrant (11), (online) (1) Work (50)
twitter social Work Entries (1291) Trouw (10), Periodicals/Series
networking, myspace Reference Works (1) AD/Algemeen (printed) (1)
social networking Dagblad (6), Het
Parool (2)
32
33. Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct
Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat
Social 1.290.000 Social bookmarking sites , 3.04 Ongeclassificeerde termen (3) 3 NRC Handelsblad (2), 1 Pro Web 2.0 mashups : 2.262 Semantic web (40),
Tagging tagging delicious social bookmarking 0 Trouw (1) remixing data and Web atlantic salmon
services/ auteur: (34),internet (20),
Raymond Yee internet (20),
web (19), marine
mammal (16)
Tagging 13.900. VLAN tagging, social tagging 3 Book Chapters (3,523) 18 NRC Handelsblad (8), Het 3 Online resources (2) 19270 Journal (17674),
000 mp3 tagging, tag , tag metadata, Journal Articles (120) Financieele Dagblad (5), Books (1) Book (2595),
tag cloud, Flickr tags, graffiti tags Reference Work Entries (42) De Volkskrant (3), Het Reference Work
Parool (1), Trouw (1) (269)
Beeldbank Beeldba 944.000 beeldbank veilig leren lezen, anp 0 - Bloodbank 10 Het Parool (32), NRC 1 Beelddatabanken: Deltaic splay (1),
nk beeldbank , beeldbank waasland, Handelsblad (24),Trouw stilstaand beeld in river rhine (1),
beeldbank zeeland beeldbank (23),De Volkskrant (19), beweging? / Babette water level (1)
fietsdrager, beeldbank Het Financieel Dagblad Aalberts
geschiedenis, (8), Algemeen Dagblad (1)
beeldbank kleuters, beeldbank
gemeentearchief
Folksono Folksono 470.000 - ontology folksonomy 369 Book Chaters (324), Journal (2) Ongeclassificeerde Folksonomies, Pro 88 Semantic web (20),
my my - taxonomy folkxonomy Articles (29). Reference Work termen Web 2.0 mashups : tag (6), business
- tagging folksonomy Entries (6) remixing data and Web metadata (5),
- information retrieval services/ auteur: academic library
folksonomies Raymond Yee (3)
33
34. Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct
Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat
Web 2.0 414.000. Geen thesaurustermen 42.067 Book Chapters (10.560) 203 Het Financieele Dagblad 45 Online resources (32) 48.484 Internet (251),
Web 2.0 00 Journal Articles (774) (58), NRC Handelsblad Books (13) software(241),
Reference Work Entries (58), Trouw (30), De delta (229),
(57) Volkskrant (29), Het fatty acid (220),
Parool (13), AD/Algemeen nterface (183)
Dagblad (12), Algemeen
Dagblad (3)
Web 2.0 201.000. Web 2.0 applicaties 30.738 Book Chapters (9.182) 4 Het Financieele Dagblad 8 Online resources (6) 26640 Journal (23526),
applicati 000 Journal Articles (747) (2), Algemeen Dagblad Books (2) Book (3638),
ons Reference Work Entries (1), NRC Handelsblad (1) Reference Work
(56) (202)
Web 2.0 201.000.000 web 2.0 startups, web 22256 Book Chapters (13381), 2 NRC Handelsblad (1), Het Geen Your (combination 21171 Journal (18462),
features 2.0 wikis, web 2.0 flickr Journal Articles (8509), Financieele Dagblad (1) hits of) search term(s) Book (3208),
web 2.0 api, web 2.0 Protocols (225), was not found in the Reference Work
2009, web 2.0 Reference Work Entries index. (168)
bookmarks, web 2.0 (141)
ajax, web 2.0 features
list
Social 288.000. sociale netwerken 142329 Filter: computer science 39 NRC Handelsblad (108), 50 Books (37) (171.47 Child (1334),
media 000 social media 2009 Books (20) De Volkskrant (81), Het Online resources (8) 9) china (1175),
social media Facebook Book Chapters (11,833) Financieele Dagblad (79), Periodicals/ internet (1071),
Journal Articles (7,969) Trouw (48), Het Parool series (online) (3) health care
Journals (1) (34), Algemeen Dagblad Periodicals/ (878), woman
Reference Work Entries (26), AD/Algemeen series (printed) (1) (865)
(156) Dagblad (14)
34
35. Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct
Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat
Web 3.0 Web 3.0 195.000. Geen thesaurustermen 26.123 Book Chapters (5.909) 43 Trouw (11), Het - Online resources (13) 33052 Journal (30616),
000 Journal Articles (441) Financieele Dagblad (7), Books (1) Book (2897),
Reference Work Entries NRC Handelsblad (5), De Reference Work
(22) Volkskrant (4), (250)
AD/Algemeen Dagblad (3),
Het Parool (3)
Web 4.0 Web 4.0 169.000. Geen thesaurustermen 24.113 Book Chapters (5.712), 3 AD/Algemeen Dagblad (1), - Online resources (1) 29971 Journal (27467),
000 Journal Articles (439) NRC Handelsblad (1), De Books (1) Book (2955),
Reference Work Entries Volkskrant (1) Reference Work
(6) (226)
World World 221.000. world wide wiz web, 49,330 Books (3), Book Chapters 287 NRC Handelsblad (74), De 57 Books (43) 75672 Journal (63654),
wide web wide 000 invented world wide web, world (29300), Journal Articles Volkskrant (72), Trouw Online resources (8) Book (13419),
web wide web consortium, erfinder (19132), Journals (1), (47), Het Financieele Periodicals/Series Reference Work
world wide web, world wide web Protocols (355), Dagblad (36), Het Parool (online) (5) (1937)
foundation, Reference Work Entries (28), Algemeen Dagblad Audio visual (1)
world wide web journal, (539) (25), AD/Algemeen
wide world of web design,historia Dagblad (5)
world wide web
Waardere Ranking 242.000. ranking google, ranking tennis, 49,079 Books (1), Book Chapters 1843 De Volkskrant (421), 19 Books (10) 63781 Journal (59014),
n 000 poker ranking (22869), Journal Articles AD/Algemeen Dag Online resources (8) Book (5734),
Sharing university ranking, pdc ranking, mba (25635), Protocols (228), blad (323), NRC Periodicals/Series Reference Work
ranking Reference Work Entries Handelsblad (263), (online) (1) (1024)
guild ranking, game ranking (346) Algemeen Dagblad (263),
Het Parool(232), Trouw
(226), Het Finan cieele
Dagblad (113)
Rating 873.000. - rating banken, vendor rating, 64,595 Books (5), Book Chapters 246 Het Financieele Dagblad 20 Books (14) 142115 Journal (130386),
000 jungle rating (18607), Journal Articles (87), NRC Handelsblad Online resources (6) Book (13007),
movie rating, credit rating, moody's (45402), Protocols (109), (66),De Volkskrant Reference Work
rating Reference Work Entries (41),Trouw (18), Het (1694)
rating argenta, dci rating (472) Parool (15), Algemeen
Dagblad (14),AD Dagblad
35
36. sharing Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct
Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat
289.00. photo sharing, video 102.267 Filter: computer science 246 Het Financieele Dagblad - Books (66) 134956 Journal (120312),
000 sharing, air sharing Books (5) (87), NRC Handelsblad Online resources (34) Book (16913),
time sharing, image Book Chapters (24,842) (66), De Volkskrant (41), Periodicals/ Reference Work
sharing, desktop sharing Journal Articles (1,961) Trouw (18), Het Parool series (online) (3) (2479)
document sharing, p2p Reference Work Entries (15), Algemeen Dagblad Periodicals/
sharing (194) (14), AD/Algemeen series (printed) (2)
Dagblad (15)
36