Logic học đại cương

1. kk
LÔGIC HỌC ĐẠI CƯƠNG
Giảng viên: TS Trần Minh Hiếu
Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Đại học Quốc gia Hà Nội

2. TÀI LIỆU BẮT BUỘC
2/9/2023
1. Nguyễn Thuý Vân, Nguyễn Anh
Tuấn: Giáo trình Lôgíc học đại
cương, NXB Đại học Quốc Gia,
Hà Nội năm 2008.
2. TS. Nguyễn Anh Tuấn: Hỏi & Đáp
Logic học đại cương, NXB Đại
học Quốc gia Hà Nội 2010.

3. TÀI LIỆU THAM KHẢO
2/9/2023
1. Vương Tất Đạt: Giáo trình Lôgíc học đại cương, NXB Đại học Quốc Gia,
Hà Nội năm 2008.
2. Lê Doãn Tá, Tô Duy Hợp, Vũ Trọng Dung: Giáo trình Logic học đại
cương, NXB Chính trị Quốc gia.
3. Nguyễn Anh Tuấn: Ứng dụng Loigc hình thức (Trong quản lý hành chính
nhà nước), NXB Đại học Quốc gia, Tp Hồ Chí Minh, 2004.

4. Một số lưu ý
2/9/2023
* Về các đầu điểm cần hoàn thành:
- Điểm chuyên cần (10%):
. Đi học, điểm danh đầy đủ (Tối đa 5 điểm)
. Hoàn thành đầy đủ các bài tập về nhà hàng tuần ( 5 điểm)
- Điểm giữa kỳ (30%): sinh viên được lựa chọn
. Thực hiện 1 bài kiểm tra giữa kỳ (dạng trắc nghiệm)
. Hoặc thực hiện 1 bài thuyết trình (lấy điểm theo nhóm)
- Điểm cuối kỳ: có thể có hai hình thức thi:
. Tự luận (*)
. Trắc nghiệm

5. Một số lưu ý
2/9/2023
* Về đặc điểm môn học và cách học:
- Logic học đại cương bao gồm cả lý thuyết và bài tập,
theo tỷ lệ 30 – 70.
- Cần thực hành được các thao tác logic trong tư duy.
- Để hiểu lý thuyết, cần tập trung nghe, và đặt câu hỏi
thảo luận.
- Biết vận dụng lý thuyết thật đa dạng để rèn luyện tư
duy logic.

6. Một số lưu ý
2/9/2023
• Thông tin giảng viên:
. TS. Trần Minh Hiếu.
. Bộ môn Logic học, Khoa Triết học, ĐH Khoa học Xã
hội và Nhân văn, Hà Nội – 336 Nguyễn Trãi, Thanh
Xuân, Hà Nội.
. Email: hieu17red@gmail. com
. Điện thoại: 036. 329. 4756

7. Bài 1: Nhập môn Logic học
Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học
1
Lược sử hình thành, phát triển của Logic học
2
Vai trò, ý nghĩa của Logic học
3
3

8. 1. Đối tượng nghiên cứu của Logic học
1.1. Logic và Logic học
1.2 Tư duy
1.3 Nội dung và hình thức của tư duy
1.4 Quy luật của tư duy
1.5 Tính chân thực và tính đúng đắn của tư
duy

9. Logic là gì ?
1. Đối tượng nghiên cứu của Logic học
1.1 Logic và Logic học

10. Logic là gì ?
1. Đối tượng nghiên cứu của Logic học
1.1 Logic và Logic học
- Trật tự, trình tự.
- Mạch lạc.
- Chặt chẽ.
- Quan hệ nhân – quả.
- Bằng chứng.

11. 1. Đối tượng nghiên cứu của Logic học
Logic có
nguồn
gốc
latinh
“Logos”
* Theo nghĩa gốc
Từ, lời nói, câu, quy
tắc viết
Tư tưởng, ý nghĩ, sự
suy tư

12. 2/9/2023
Logic tồn tại ở đâu?
Tự nhiên Xã hội
Tư
du
y
1. Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học

13. 2/9/2023
1. Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học
Logic tồn tại trong
tự nhiên.
VD: Chuỗi thức ăn

14. 2/9/2023
1. Đối tượng nghiên cứu của Logic học
Logic tồn tại trong
xã hội.
LLSX – QHSX.
VD: Quy luật cung –
cầu (Kinh tế).

15. 2/9/2023
1. Đối tượng nghiên cứu của Logic học
Logic tồn tại trong xã
hội.
Hệ thống Luật pháp
của một quốc gia.

16. 2/9/2023
1. Đối tượng nghiên cứu của Logic học
Logic tồn tại trong tư duy - Quy
luật logic.
+ Luật đồng nhất trong TD.
+ Luật cấm mâu thuẫn trong TD
+ Luật bài trung trong TD
+ Luật lý do đầy đủ trong TD

17. 2/9/2023
Logic là những mối liên hệ mang tính bản
chất, tất yếu, khách quan, tồn tại trong
Tự nhiên – Logic
khách quan - Khoa
học tự nhiên
Xã hội – Logic
khách quan –
Khoa học xã hội
Tư duy –
Logic chủ quan -
Khoa học về tư duy
(Trong đó có
logic học)
1. Đối tượng nghiên cứu của Logic học

18. 2/9/2023
1. Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học
• Logic học là một trong những môn thuộc khoa học về
tư duy.
• Logic học là gì? Một khoa học nghiên cứu về tư duy
• Nhưng có bao nhiêu khoa học nghiên cứu về tư
duy, ngoài logic?
Vậy Logic học là gì?

19. Tư duy
Triết học
Tâm lý học
Sinh lý học
thần kinh
cấp cao
Điều khiển
học
Ngôn ngữ
học
Lôgic
học
Mối quan hệ tư duy và thế
giới hiện thực
Sự tương tác tư duy với cảm
xúc, ý chí
Mối quan hệ giữa tư duy và
các quá trình sinh lý trên vỏ
bán cầu đại não
Mối quan hệ của tư duy và
nguyên tắc điều khiển
Mối quan hệ của tư duy với
chính tư duy
Mối quan hệ của tư duy và
ngôn ngữ.
1. Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học

20. 2/9/2023
1. Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học
• Logic học là gì?
- Một khoa học nghiên cứu về tư duy.
- Một khoa học nghiên cứu về các hình thức và các
quy luật của tư duy đúng đắn dẫn đến chân lý.
- Vậy thế nào là: Tư duy, Hình thức của Tư duy,
Quy luật của Tư duy, Tư duy đúng đắn.

21. 1.2 Khái niệm tư duy
Phân biệt: Tư duy và Nhận thức
1. Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học

22. 1.2 Khái niệm tư duy
Quá
trình
nhận
thức
Phân biệt tư duy và nhận thức
* Giai đoạn nhận thức lý tính (Tư duy trừu tượng):
. Thông qua khái niệm.
. Sự phản ánh mang tính gián tiếp, khái quát, bản chất
về đối tượng
* Giai đoạn nhận thức cảm tính (Trực quan sinh
động).
. Thông qua cảm giác, tri giác, biểu tượng. .
. Sự phản ánh mang tính trực tiếp, bề ngoài, cụ thể về
đối tượng.
1. Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học

23. Thế nào là tư duy (từ góc độ của Logic học)?
Tư duy là sự phản ánh mang tính gián tiếp và khái quát về hiện
thực khách quan, được thực hiện bởi con người xã hội trong quá
trình hoạt động tiễn.
1. Đối tượng nghiên cứu của
Lôgic học

24. 1.3 Nội dung và hình thức của tư duy
+ Nội dung và hình thức.
+ Nội dung của tư duy: không nằm sẵn từ đầu bên trong tư duy,
mà thông qua quá trình phản ánh hiện thực khách quan.
+ Hình thức của tư duy:Là cách thức liên hệ, tổ chức, sắp xếp các
ý nghĩ, tư tưởng theo một trình tự nhất định.
+ Có 4 hình thức tư duy cơ bản: Khái niệm, phán đoán, suy
luận, chứng minh.
2/9/2023
1. Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học

25. Ví dụ về Khái niệm: có điểm gì chung giữa các khái niệm „Giáo
sư“ và „Dòng sông“?
2/9/2023
1.3 Nội dung và hình thức của tư duy
“Giáo sư” “Dòng sông”
Cả hai khái niệm đều phản ánh về một lớp đối tượng trọn vẹn,
cùng mang những thuộc tính bản chất, khác biệt.

26. Ví dụ về Phán đoán: có điểm gì chung giữa các mệnh đề sau?
2/9/2023
1.3 Nội dung và hình thức của tư duy
“Mọi giáo sư đều là nhà
khoa học”
“Mọi dòng sông đều đổ
ra biển”
Mọi S là P

27. 1. Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học
Mọi giáo sư đều là nhà khoa học
P+ M-
Ông A là nhà khoa học
S+ M-
Vậy ông A là giáo sư
S+ P-
( Kết luận này có tất yếu đúng? Vì sao?)
* Ví dụ: một suy luận

28. 1.4 Quy luật của tư duy
1. Đối tượng nghiên cứu của logic học
+ Quy luật nói chung.
+ Quy luật logic: là những mối liên hệ mang tính chung,
bản chất, tất yếu, khách quan, phổ biến và lặp đi lặp lại
trong tư duy.
+ Có 4 quy luật logic: Quy luật đồng nhất, Quy luật
cấm mâu thuẫn, Quy luật bài trung, Quy luật lý do
đầy đủ.

29. 1.5 Tính chân thực và tính đúng đắn của tư duy
1. Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học
+ Tư duy có hai mặt: Nội dung và hình thức.
+ Tính chân thực của tư duy: là thuộc tính tái tạo lại hiện thực như vốn
có, tương thích với hiện thực về nội dung, biểu thị khả năng tư duy đạt
tới chân lý.
+ Tính đúng đắn của tư duy: là khả năng tư duy tái tạo trong cấu trúc
của tư tưởng cấu trúc khách quan của hiện thực, phù hợp với quan hệ
thực của các đối tượng.
+ Tính đúng đắn là điều kiện cần của tư duy chân thực.Logic học chỉ
quan tâm nghiên cứu tư duy đúng đắn, tức là mặt hình thức của tư duy.

30. 1. Đối tượng nghiên cứu của Lôgic học
*Nhắc lại:
Logic học là môn khoa học nghiên cứu về các hình
thức và các quy luật của tư duy đúng đắn dẫn đến chân
lý.

31. 2. Khái lược về lịch sử phát triển của Logic học
2.1 Sự xuất hiện và phát triển của lôgic truyền thống
* Thời kỳ cổ đại
- Những tư tưởng logic học lẻ tẻ đã xuất hiện cách đây 2500
năm, ở Ấn Độ, Trung Quốc và Hy Lạp, La Mã cổ đại.
- Với tư cách một khoa học, Logic học ra đời ở Hy Lạp cổ đại
vào thế kỷ VI TCN, vì 2 lý do:
. Trong cuộc đối thoại giữa thế giới quan khoa học và thế giới
quan tôn giáo, thần thoại.
. Trong điều kiện dân chủ của Hy Lạp cổ đại, gắn liền với
thuật hùng biện và các vụ xử án.

32. 2. Khái lược về lịch sử phát triển của Logic học
2.1 Sự xuất hiện và phát triển của lôgic truyền thống
+ Aristotles (384 – 322 TCN)
được xem là “Cha đẻ” của Logic
học.
+ Viết tác phẩm: “Bộ công cụ”
(“The Organon”)
Logic học thời cổ đại

33. Logic học trung cổ
Thần học và chủ nghĩa
kinh viện thống trị trong
học thuật, Lôgic học của
Aristotles bị lợi dụng để
bảo vệ tín điều Thiên
chúa giáo. Cho nên
Organon (công cụ) bị
biến thành Canon (luật
lệ) chỉ được tuân theo
răn rắp không được
sáng tạo..

34. Lôgic học thời cận đại: F. Bacon, R.Descarctes,
Lepnit...
R. Đêcactơ
(1596 – 1654)
F.Bêcơn
(1561 - 1626)
G. W. Leizbniz
(1646 - 1716)

35. Lôgic học thời hiện đại
Lôgic toán học được xây dựng trên cơ sở lôgic mệnh đề và
lôgic vị từ. Lôgic tam trị (Lukasevic), lôgic tam trị xác suất
(H.Reichenbach), Lôgic mờ (A.Gia đet), Lôgic tình thái…

36. 3. Ý nghĩa của lôgíc học
a) Chức năng nhận thức: Giải thích và dự báo
b) Chức năng thế giới quan: Tham gia vào quá trình hình thành
thế giới quan
c) Chức năng phương pháp luận: Với nội dung của lôgic góp
phần hình thành phương pháp nhận thức đối tượng.
2/9/2023
3.1. Ý nghĩa xã hội và các chức năng cơ bản của lôgíc học
3.2. Vai trò của lôgíc học trong việc định hình văn hoá
lôgíc ở con người

37. Các chủ đề thuyết trình
1. Phép phân chia khái niệm
2. Quy luật đồng nhất trong tư duy
3. Ngụy biện
4. Ngụy biện trong tư duy người Việt
5. Quy luật cấm mâu thuẫn trong tư duy
6. Quy luật bài trung và quy luật lý do đầy đủ
trong tư duy