1. Con Nhà Giàu 1 www.hobieuchanh.com
Con Nhà Giàu
Bi u Chánh
Quy n I
(01)
Ông K hi n To i, ch t ã lâu r i, mà trong qu n Ch G o t già chí tr ai c ng còn nh
cái tên c a ông.
Ông làm ch c K hi n là ch c c a. H i t trong làng xã t ng khi nào ình mi u h
, ho c khi nào cúng t thánh th n thì góp ti n cho d , ch không ph i ông c m quy n chính tr
hay là ông ban c r i nh n, nên thiên h c m oai h i, ngh a, mà ghi t c tên ông vào trí. n
bây gi ng i ta còn nh ông là nh ng i giàu to, song s giàu y không có ích cho dân trong
làng trong xóm chút nào h t, th m chí con trong nhà là ng i k nghi p n i dòng, mà c ng
không nh c. Ông sanh tr ng t i làng M H i, nhà ông d a bên l á M Tho xu ng Ch
o.
Ông làm b n v i bà Võ Th Hi n sanh c hai ng i con, m t ng i con tra l n tên là
Tr n Th ng Chí, v i m t ng i con gái nh tên là Tr n Th Ng c, ng i l n sanh tr c ng i
nh ba n m.
Khi con l n c a ông c 15 tu i, thì v ông m t. Lúc y, ông ã làm giàu r i, mà tu i
a ông l i trên b n m i, n u ông ngh công v , th ng ph n con, ông góa mà h ng s
nghi p nuôi con th , thì có l ông là m t ng i sung s ng h n h t trong làng trong t ng. Không
hi u t i tr i khi n gia tài c a ông ph i tiêu tan, hay là t i ông không mu n cho hai a con c a
ông c h ng nh công lao c a v ch ng ông, mà v m i ch t ít tháng thì ông l i lo toan ch p
i. Ch chi ông ch p n i mà ông l a ch hi n c x ng ôi v a l a, thì c ng cho là ph i. Ng t
vì ông nói s nghi p to mà con cháu ít là u vô ph c, nên ông tính ch n ng i tr tu i mà
i ng ki m con thêm.
i ó ai m ch cho ông không bi t, mà ông ra R ch Mi u ông c i cô Lê Th Nho
i có 18 tu i, ngh a là l n h n con tr ng nam c a ông có 3 tu i. Cô Lý Th Nho v n là con
nhà h i tr c c ng có n, nh ng vì b ki n th a sao ó mà ph i suy s p, nên c c ch ng ã, cô
ph i ng ng i l n tu i mà giàu có, ng n ng d a t m thân. Cô ã có s c mà l i lanh l i, b i
y ông c i cô v thì ông yêu cô vô cùng.
Cách m t n m, cô sanh cho ông c m t a con trai. Ông m ng húm, bèn t tên là
Tr n Th ng T . Ông càng ngày càng th ng yêu, càng tin c y v m i, các vi c trong nhà ông
u phú thác cho v h t th y, th m chí chìa khóa t s t ông c ng giao cho v gi .
Cô Lý Th Nho tr tu i mà cao trí; c ch ng già yêu tr ng mà cô không ng nh nh
gái khác, cô càng nh nh , càng cung k nh, càng lo s , ch ng nh ng là cô h t lòng xem xét vi c
trong nhà mà thôi, mà cô l i còn s n sóc con gh con ru t c ng nh nhau, ch ng mu n u chi
thì cô làm cho ch ng v a ý h t th y,
Ch ng Tr n Th ng Chí khôn l n, ông K hi n m i lo c i v cho con. Theo th th ng
thì con l n ph i chung v i cha, ng hôm s m lo s n sóc ph ng s cha, khi cha già y u thì
thay m t cho cha mà ph ng t ông bà. Không hi u cô Lý Th Nho nói làm sao, mà c i v cho
Th ng Chí r i, ông K hi n l i mua m t m u v n c ng d a l , song p d i, r i c t m t cái
nhà ngói nh ba c n vách ván mà cho con ra riêng.
ch ng Th ng Chí s n sóc mi ng v n, làm vài dây ru ng, tuy không làm giàu c, song
m nào c ng n, kh i c y nh cha. Ch ng Th ng Chí úng tu i, làng t ng v con nhà giàu

2. Con Nhà Giàu 2 www.hobieuchanh.com
nên c làm H ng ch c. Anh ta làm làng c 6 n m, k có vi c quan trên mu n c m t v Ban
Bi n giúp v i Cai t ng trong vi c tu n phòng. Th ng Chí tính ra tranh ch c y, ng t vì trong
nhà không có ti n d , nên ph i lên n n n v i cha mà xin 5 ngàn ng b c. Ông K hi n kêu v
mà nói r ng:
Th ng Hai nó xin 5 ngàn ng nó tranh ch c Ban Bi n. Má nó tính sao? Bà K hi n c i
mà áp r ng: Ông có b c d thì ông cho nó ch tôi có ti n b c gì âu mà ông h i tôi. Mà tôi ngh
d i n y ham tranh ua v i ng i ta mà làm gì. Làm Ban Bi n chém gi t ai c hay sao mà
ph i vác b c ngàn ra lo.
Ông K hi n ng i l ng thinh m t h i r i nói v i con r ng: “Tao n m nay m c c t nhà có
cd âu. Nh m y mu n làm Ban Bi n thì m y làm sao m y làm, ch tao không th giúp
c.”
Th ng Chí bi t cha không thi u gì b c mà t i m gh nên cha không cho. Anh ta bu n
ý, nên tr v nhà i vay 5 ngàn mà lo ch c Ban bi n. Ai c ng bi t ông K hi n To i là m t nhà
i phú, b i v y con tr ng nam c a ông i vay b c, ai l i không cho. Th ng Chí vay b c thi t
là d , mà có b c nhi u r i tranh ch c Ban bi n l i càng d h n n a.
Bà K hi n nghe Th ng Chí c c p b ng Ban Bi n thì bà c i mà nói v i ch ng r ng
: Tôi nghe nói th ng Hai nó gi n gay ông nên nó i vay ti n mà lo ch c Ban Bi n ó ó. Nó
không c n ti n c a ông, nó c ng làm c. Th ng thi t c ng c i quá! N u nó t p cái tánh ó, tôi
ch ng ông tr m tu i già ông ru ng t l i cho nó bao nhiêu, ch n h l y h t. Ông còn s
ây mà nó dám i vay; ch ng ông ch t r i thì nó còn k gì n a
Ông K hi n châu mày áp r ng; kh n n n, nó mu n m t thây k nó! Thôi, tôi lo
cho th ng T n h c, ng ngày sau nó n i nghi p cho tôi. Th ng Chí nó mu n ng ngh ch thì
nó làm sao nó làm.
Nhà giàu l n, con tr ng nam xin ít ngàn ng b c ng làm cho n m t n mày v i
ng i ta, mà ông không ch u cho, r i l i nghe l i v nh thêu d t mà t ý ghét con n a, bao
nhiêu ó c ng th y ông th ng v nh h n là con dòng l n, và s quán su t gia ình ã v
tay bà v nh lâu r i. Mà ông có thêm con trai nh , nên ông b t th ng con trai l n ã ành; có
t u ai c ng l y làm k là ông có m t chút con gái, là cô Tr n Th Ng c, ông g cho Hà
Trung H u, là con c a H i ng Th Ch G o, mà t ngày ông g l y ch ng r i, thì ông không
ngó ngàn gì t i n a. ã bi t bên ch ng c a cô n giàu có l n c ng nh ông, nên cô ch ng h khi
nào v rút r a nh con ng i ta, nh ng mà ông ành lòng làm ng , con r t i th m ch ng có m t
n nào ông c m m t ng b c mà cho chúng nó i xe.
Nói cho ph i ông K hi n To i b n s n v i m i ng i ch không ph i h p v i con dòng
n còn r ng v i con v nh . Ch ng Th ng T úng tu i ông g i lên h c trên M Tho, m i
ngày ông cho phép n bánh có 5 xu mà thôi, mà chi u th b y i v thì ông b t i b , ch ông
không cho ti n i xe. N u Th ng T không phi n, y là vì có m út nhét, cha cho m i tu n ba
c mà m lén a thêm ba ng b i v y bánh hàng ã ph phê mà chi u th b y l i m n xe
kéo mà v g n t i nhà r i m i ch u xu ng xe i b cho cha ng bi t.
Ch ng Th ng T c 19 tu i, ng h c trên Sàigòn, thì ông K hi n phát b nh, Bà
hi n th y ông ã quá 60, mà ng y u nh v y thì bà lo s , nên bà òn khóc lóc xin ông hãy
tính giùm vi c t ng lai cho bà, ch n u ông không tính tr c r i ông c i h c ch u tr i, thì ch c
th y Ban Bi nTh ng Chí dùng quy n tr ng nam mà thâu h t s nghi p r i m con bà không
có ch mà dung thân.
Ông K hi n l c u nói r ng:

3. Con Nhà Giàu 3 www.hobieuchanh.com
- Tôi ch a ch t âu mà bà lo. Nói cùng mà nghe, ví d u tôi có ch t i n a, bà là v th , có
hôn th hôn thú h n hòi, bà n huê l i mãn i r i các con m i có phép t ng phân tài
n c; th ng Chí nó nói gi ng gì c mà bà s .
- Tôi là àn bà, tôi không bi t lu t phép. Tôi s ki n th a l m. N u ông th ng m con tôi
xin ông tính giùm tr c cho yên. Thà là có gi y tr ng m c en v y cho d .
- Bây gi bà mu n làm sao?
- Th ng ghét c ng nh ông, ch tôi âu dám mu n s gì.
- Tôi ch t r i bà l y ch ng khác hay không?
Bà K hi n nghe ông h i nh v y thì bà khóc r ng lên, r i bà ng i t m t c t m t i mà nói
ng: “V cl ng v i nhau h n 20 n m nay, bây gi tôi m i bi t ông không th ng tôi. Tôi ti c
vì con tôi nó còn kh d i quá, ch chi mà nó có gia th t nh ng i ta, thì tôi ch t ph t cho r i,
ng làm chi mà ch ng nghi nh v y, thi t x u h h t s c”.
Ông K hi n nói r ng:
- Không ph i tôi không th ng bà. Bà n m nay m i có 38 tu i, còn tr quá, tôi s góa mà
nuôi con không c, b i v y tôi ph i h i cho ch c ng tôi có tinh ch .
- N u ông mu n tôi ch t thì tôi ch t li n bây gi cho ông coi, ng ông h t nghi n a!
- Ch t làm chi? Bà không hi u ý tôi. Vì tôi lo cho ph n con, nên tôi m i h i nh tôi ch t bà
v y mà nuôi con hay là c i giá. Tôi lo v sau ch nào ph i tôi ghen t ng gì hay sao?
Tôi ch t r i thì bà làm sao t ý bà, d u bà l y ch ng khác, tôi l i c n c hay sao mà
ghen.
- Tôi th trên có tr i d i có t, h th ng T nó h c xong, tôi c i v cho nó r i thì tôi
ch t theo ông li n. Tôi lo cho con, ch thân tôi mà k gì. Tôi có ph i nh ng i ta v y
âu. Tôi n c m v i mu i c ng c, tôi không ham vi c chi h t. Tôi s là s cho th ng
, ch ng ông nh m m t theo ông theo bà r i thân nó ói rách t i nghi p mà thôi ch .
Ch a gì mà tôi coi ý anh v i ch nó h m h m, cha ch , ch ng ông m t r i nó ch u sao
i.
Ông n m thiêm thi p không nói n a. Bà ng i m t bên thút thít khóc h i. Ông th y v y bèn
nói r ng: “Thôi, th ng th ng ít b a r i tôi s tính”.
Tuy ông nói ông tính mà không nghe ông tính v i ai h t, ch có nghe bà v c òn nói dây
ru ng n y t i dây ru ng kia x u, dây ru ng n y ph i chia cho con mình, dây ru ng kia ph i trí
ph n d ng lão. Bà òn ít b a r i ông sai tr i m i H ng chánh Dung, là ng i thông th o 2
tu ng ch , n t giùm t chúc ngôn cho ông. Bà K hi n th y H ng chánh Dung n thì bà
ni m n t t , bà lén h a v i H ng chánh h t t rành r thì bà s th ng công m t tr m
ng b c.
ng chánh Dung nghe có l i thì ham, không k chi là công lý, b i v y ông K hi n nói s
c i ý c a ông cho anh ta nghe r i anh ta t t , ch ng nh ng là t y theo l i ông d n mà
thôi, mà anh ta l i còn thêu d t thêm chút nh cho bà có l i n a.
chúc ngôn t tr n m t tu n l m i xong, i khái nói nh v y: “Các con tuy 2 dòng, song
n m t cha sanh ra, b i v y d u dòng chánh hay là dòng th c ng ng con h t th y nên h ng
gia tài ph i h ng ng v i nhau, ông K hi n ng b c ng h t th y c 500 m u n. Ông
trích ra 50 m u làm ph n h ng h a c a ông và bà v l n, trí cho Tr n Th ng Chí n huê l i
mà ph ng t . Ông trích ra 50 m u n a làm ph n h ng h a cho ông bà, trí cho Tr n Th ng
n huê l i mà ph ng t . Ông trích thêm 100 m u làm ph n d ng lão cho v th là Lý Th
Nho, h bà s ng thì bà h ng huê l i, ch ng nào bà ch t thì chia làm 2 ph n, m t ph n v Tr n

4. Con Nhà Giàu 4 www.hobieuchanh.com
Th ng T n mà cúng qu y m , còn m t ph n thì v hai ng i con dòng chánh. Còn l i 300
u ông chia ng cho ba con, trai gái m i a u c ng c h ng 100 m u”.
chúc ngôn làm nh v y coi c ng ch ng thi t h i hai a con dòng chánh cho l m. Nh ng
n sau ông l i bi u thêm m y câu r ng: Cái nhà ông ó l p làm nhà th giao cho Th ng T
mà ph ng t . Còn nh ng ru ng t ông chia cho các con ó, tuy m i ng i u c c i tên
ng b ph n c a mình, nh ng mà huê l i ph i cho v th là Lý Th Nho h ng tr n i
ch ng nào Th Nho ch t r i, các con m i c h ng, n u các con a nào không tuân ý cha,
ch ng cha ch t r i mà sanh chuy n ki n th a, thì ph i mang t i b t hi u và b c t ph n n”.
Ch ng t làm xong r i, ông K hi n m i cho kêu các con v ký tên và m i làng t ng n th
nh n. Ng i con gái, là Tr n Th Ng c, c t r i cô khóc lóc than phi n cha chia không công
bình; cô nói r ng công m cô c c kh m i g y d ng ra s nghi p, mà bây gi anh c a cô h ng
không b ng con dòng th . Cô l i nói m gh c a cô còn tr tu i, l i giao ch ng nào m gh qua
i r i anh em cô m i c h ng huê l i, th thì anh em cô không trông mong h ng c a cha
tr c, b i vì cô s anh em cô ch t h t, mà bà k m u c ng ch a qua i. Cô làm l y xin cha
giao h t ru ng t cho bà k m u làm ch , anh em cô không lãng làm chi.
Làng t ng ai nghe m y l i phi n y c ng cho là h u lý, duy có m t mình ông K hi n ng l i
cho là l i ng ngh ch, ng nhi c om sòm, làm gi n làm h n, r i l i r y lây n th y Ban bi n
Th ng Chí, ông nói r ng th y bày m u cho em kháng c v i ông.
Th y Ban bi n l y làm phi n trong lòng, nh ng vì th y cha có b nh, th y không dám cãi l v i
cha. Th y r y áp em, r i th y gi n l y, nên l y vi t ký tên ph t vào t chúc ngôn t ng phân cho
a lòng cha. Hà Trung H u, là ch ng c a cô Ng c, s mang ti ng xúi v tranh gia tài, l i th y
Th ng Chí ã ký tên, nên nói v i v r ng: “Cha m là tr ì bi n, mình làm con ch ng nên phi n
trách. Cha sanh mình và nuôi mình cho nên vai nên vóc, n y tr ng quá, mình ã có làm u
chi mà n b i chút nh hay ch a? Nay cha có b nh sao mình l i làm cho cha bu n nh v y?
May cha có ru ng t l i cho minh, mình chê nhi u chê ít, ví nh cha nghèo n l i cho
mình, r i mình nói th nào n a? Tôi khuyên mình ng có trái ý cha. i, giàu nghèo t i ông
tr i, mình ham cho nhi u mà n u ông tr i không cho h ng, thì mình c ng không gi c âu
mà ham”.
Cô Tr n Th Ng c c m vi t ký tên, mà cô khóc và kêu m cô nghe r t ghê g m. T ng làng ai
th y tình c nh nh v y c ng u ng lòng.
chúc ngôn t ng phân em óng bách phân c u ch ng c i b v a xong, thì ông K hi n
To i m t.
*
**
Ông K hi n To i ki n th c theo x a, c x theo x a, th m chí cái nhà c a ông ông c t
ki u coi c ng x a quá. N m tr c ông c t cái nhà t n h n m i ngàn ng b c. H i v g , ông
tính c t ba c n hai chái b t v n, nh có bà v ng n c n, nói r ng c t r ng minh mông nh nhà
ch sao cho h t, ông m i tóp b t cái vòng chung quanh, duy còn ba c n v i hai chái. N n
xây cao t i m t th c, c t gõ tròn n m tay, uôi kèo ch m bát tiên, c a cu n g ch bán nguy t.
Nhà coi thì cao ráo kho n khoát, nh ng mà trong thì r ng minh mông. Phía tr c d n ba bàn
th lót ba b ván gõ, g n c a cái m t b gh tr ng k . Phía sau c ng lót ván gõ, hai cái
bu ng hai bên thì hai cái gi ng cây v i cái t áo và m t cái t s t l n ch ch ng có ch ng
n v t chi khác.
khi ông m t r i, Th ng T m c h c trên tr ng, bà K hi n n i, phía sau, còn
phía tr c bà óng c a h i, b i v y ván gh b i óng l p lâu l p m i coi m c thích.

5. Con Nhà Giàu 5 www.hobieuchanh.com
Hôm n Th ng T g i th v nói cho m hay r ng lúc n y chàng s a so n thi b ng c p
t nghi p. Bà K hi n n m êm th m vái cho con thi u, ng có ti ng t m m t chút, r i bà lo
cho con. Bà vái và trông g n m i ngày r i bà không c tin t c chi h t.
t bu i chi u, bà K hi n n c m r i, bà ng n m trên võng a tòn ten mà trông tin
con, thình lình con Mang, là a c a bà, nó ch y vô th a cho bà hay r ng c u T v . Bà l t t
ng d y b c ra c a sau, thi t qu th y Th ng T ng i c a ngõ ng xâm xâm i vô, sau
ng l i có m t ng i vác r ng i theo. Bà c i ng n ngo n mà h i r ng: “Sao con v con
không ánh dây thép cho má hay tr c ng má sai b y tr lên M ón xe l a mà r c?”
Th ng T th y m ã không m ng, mà nghe m h i c ng không tr l i, c l m l i i vô
nhà. Bà K hi n và i theo con và h i n a r ng: “Hôm tr c con nói con thi, v y mà con thi u
hay không, sao con không g i th n a cho má hay, má trông d quá”. Thu ng T cùng qu n
áp r ng: “Thi r t r i, g i th làm gi ng gì”. C u và nói và qu ng cái nón lên ván, r i ch p tay
sau ít i qua i l i, ti ng giày Tây ch m trên g ch tàu nghe l p b p. Bà K hi n nghe tin ch ng
lành y thì bà ng ng n, li n b c l i ván ng i l y tr u têm n, mà m t mày bu n hiu.
Ng i vác cái r ng b c r i lum khum d a c a. Th ng T không thèm ngó t i,
anh n ng x r m t h i lâu r i m i nói r ng: “Má cho m t ng b c ng tr ti n xe chút
má”. Bà K hi n i m t l y b c mà trao cho con. Th ng T cho ng i vác r ng ti n r i
ng i y xá mà lui ra.
Th ng T n c m r i leo lên võng mà n m. Bà K hi n n m trên b ván g n ó, ch c là
trong trí bà lo lung l m, nên bà gát tay qua trán mà ngó ng n èn, bà không nói chuy n chi h t.
y a d n d p xong r i, bèn coi óng c a tr c c a sau ch t ch a ng i ng .
Ch ng hi u bà K hi n lo tính làm sao, mà cách m t h i lâu bà vùng ng i d y và nói r ng:
- Thôi, n u con không ch u h c n a, con mu n c i v , thì má ki m v cho.
- Má ki m âu? Nè, tôi nói tr c cho má bi t, tôi không thèm th con gái ng a má.
Má ph i c i con gái ch , bi t nói chuy n, thông ch ngh a, tôi m i ch u. Con gái ng
quê mùa quá, ai ch u cho n i.
- Mình ng thì c i con gái ng, ch ki m ch v r i nó bi t làm gi ng gì.
- Má tính c i v cho tôi ng má b t trèo cau hay là phát c hay sao?
- Ai mà tính k c c nh v y. Mà u mình ru ng v n, mình ph i ki m a bi t công
vi c theo ru ng v n, ng nó coi sóc vi c nhà, ch c i a ch , nó bi t ánh bóng
a dáng, có bi t vi c gì âu mà coi sóc. Má nghe nói ông H i ng Th ng trên ch
Ông V n còn m t a con gái út n m nay m i tám tu i mà ch a có ch ng. má m n
th y coi tu i, nh t t thì má i coi r i má c y mai nói mà c i cho con.
- Má th y con ó hay ch a?
- Má nghe h nói ch ch a ngó th y. H nói con nh ó gi i d n khéo léo l m.
- Không c âu má. Con gái v n quê mùa khó ch u l m. Tôi mu n má nói con ông
Phán H ng má c i cho tôi. Cô y ng mà d th ng l m.
- Ông Ph n H ng nào âu? Sao con bi t?
- ng trên Xóm Gà, phía trong Bà Chi u m t chút. Tôi có m t a anh em b n h c, nó
n nhà ng. Chúa nh t tôi hay vô nhà nó tôi ch i nên tôi th y con c a ông Phán.
- Ông Phán ó giàu hay nghèo?
- Má h i chuy n ó làm chi không bi t! Giàu làm chi, mà nghèo r i sao? H i tr c ng
làm vi c s Tr ng ti n. Bây gi ng h u trí r i v Xóm Gà. Tôi th y ng m t cái

6. Con Nhà Giàu 6 www.hobieuchanh.com
nhà lá ba c n, vách ván s ch s , th y v y thì hay v y, ch ai coi trong t ng c mà
bi t ng giàu hay nghèo.
- Con là con nhà giàu có, con ph i l a ch cho x ng áng mà c i v . Má nghe nói ông
i ng Th ng giàu h n mình nhi u l m, mà ng không có con trai, có hai a con
gái, a l n g l y ch ng r i, nó v theo bên ch ng nó, còn a nh , v ch ng ng
ng l m, tính g b t r , n u con sa vào ó con no l m.
- Tôi nghèo c c gì mà ph i chui u theo bên v ng n ch c? Tôi không thèm âu.
- Con ng có nói d i. Con giàu mà c v giàu l n n a thì càng quí ch .
- Ông H i ng ó g con mà mu n bát r , v y ch ng s c nuôi tôi hôn?
- Sao l i không s c! ng giàu l n l m mà; ng i ta nói ng giàu b ng ba mình l n.
- Tôi xài l n l m a má à. Tôi s ng ch u không n i ch .
- u con xài l n, mà sao con l i òi c i con ông Phán nào ó, ng nghèo r i ti n b c
âu có cho con xài.
- Thà là c i con ông phán nghèo, thì tôi xài ti n c a tôi, ch c i con ông H i ng giàu,
mà ng l i giành ph n nuôi r n a, thì ng ph i bao h t th y ch .
- c mà. Má nghe nói v ch ng ông H i ng c ng con nh ó l m, giao h t chìa khoá
cho nó c m, xu t phát trong nhà m t tay nó h t th y. N u c i r i mà con làm cho v
ch ng ông H i ng th ng con, thì ti n b c thi u gì mà con lo. Con n cho khôn khéo
thì ng i ta mua ru ng t cho v ch ng con ng b riêng n a a.
- Tôi có v mà tôi theo bên v thì má nhà m t mình r i má làm sao?
- ây qua Ông V n mà xa x c gì. Con ch y qua ch y l i d t, có sao âu mà lo.
- Sao h i nãy má nói má tính c i v cho tôi ng nó coi sóc vi c nhà? N u c i mà nó
bên nhà nó, thì có coi sóc vi c gì c?
- Nói thì ph i nói nh v y, ch vi c nhà mình c n gì ph i nó coi. C n cho nó coi vi c nhà
bên nó ó, thì c ng nh nó coi vì c nhà c a mình; b i vì nó không có anh em trai, gia tài
a cha rn nó ó t c th gia tài c a nó v i c a con.
- Tôi hi u r i. Má mu n c i gia tài c a ông H i ng Th ng cho tôi.
- con có v giàu thì t nhiên con ch ng nh ch sao.
- Má ham giàu qu !
- Giàu mà không ham, ch ham gi ng gì?
- Có ti n xài ch i cho s ng thân thì thôi, giàu mà làm gì!
- Thì ph i giàu m i có ti n mà xài ch !
- y ch mình không có ti n hay sao? Cha ch t cha ru ng t cho má h ng huê l i
i n m góp m i l m m i b y ngàn gi lúa thi u gì ti n mà ph i ham n a.
- Mình có chút nh, n u có thêm n a thì càng t t ch sao con.
- Có nhi u r i mà còn mu n có thêm n a, còn nh ng k nghèo kia h m i làm sao?
- làm sao h làm, h i âu mà lo cho h .
Th ng T n m l ng thinh m t h i r i m i nói r ng: “Tôi th y h nghèo tôi th ng quá, nh
c trên tr ng có th ng Kh , con c a ai Gò Công không bi t, cha m nó nghèo nên nó h c
mà coi b kh không bi t ch ng nào. Nó b n áo v i qu n v i mà rách r i ph i vá mi ng nào

7. Con Nhà Giàu 7 www.hobieuchanh.com
mi ng n y b ng bàn tay. T u n m n bãi tr ng không khi nào th y nó c m m t mi ng bánh
mà n. Chúa nh t c tr ng ai c ng ra i ch i, nó c l c th c trong tru ng mà h c, không dám
i âu h t, có ti n âu mà i. Hôm thi r i, nó c u mà nó không vui. Tôi th y v y tôi h i nó
thì nó nói nó không có ti n nên không bi t làm sao mà v , còn g i th xin cha m thì không bi t
cha m có mà g i lên cho hay không nên không dám xin. Tôi nghe nó than nh v y tôi ng
lòng, nên tôi còn tám ng b c tôi chia làm haì cho nó phân n a. Nó cám n tôi quá mà nó l y có
hai ng, nói r ng bao nhiêu ó thì cho nó v t i nhà r i, không c n nhi u h n n a. Không
bi t ch ng t i cha m th ng Kh nghèo, nên nó m i thi u ó a má a”.
Bà K hi n th ra mà áp r ng :
- Con bi t th ng ng i ta, sao con không b t ch c ng i ta? Ng i ta nghèo c c mà
ng i ta còn h c c, còn con h c t n hao c a cha m không bi t bao nhiêu, mà sao con
c không nên?
- i má a.
- Sao mà t i má?
- i má có ti n nhi u quá, má cho tôi hoài nên tôi m c lo n xài, có h c hành gì c.
- Thôi, t rày s p lên má không cho con ng nào n a h t, cho con ti n thì con h ch có
ích gì.
- Ý, sao c! T h i nào t i bây gi tôi xài quen r i, má không cho n a sao c. Mà bây
gi cha m t r i, ti n b c v m t tay má tr c sau gì má c ng ph i cho tôi ch cho
ai, chuy n gì mà hà ti n không cho tôi xài. Má mua cho tôi m t cái xe h i i ch i má,
mua xe nh nh , ch ng vài ba ngàn. Có xe ng tôi t p c m bánh r i chi u chi u tôi ch
má lên M ch i ch .
- È! Mua xe c làm gì nà.
- a, có ti n thì xài cho sungg s ng t m thân, ch hà ti n r i ch ng ch t em theo c
hay sao?
- xài h t ti n r i mà c ng ch a ch t m i kh ch .
- Thu nay tôi tính trong trí tôi hoài, h ngày nào tôi h t ti n tôi ch t li n, ch s ng mà
nghèo kh thì s ng làm chi.
- Con khéo nói b y! Con ng có se sua n xài l m, ng i ta nói.
- Ai nói? Nói cái gì?
- Con xài phí se sua l m r i anh Hai v i ch Ba con nó phân bì ch .
- a tôi thì tôi xài, ch tôi xài c a nh ch hay sao mà nh ch nói?
- a thì là c a chung, nh cha con th ng m con mình, cho má n huê l i mãn i
mà nuôi con, n u mình làm quá anh ch con nó phi n bi t hôn?
- Má cho nh ch xài chung v i thì có phi n gì c.
- Cha ch ! Ai có s c âu mà bao cùng h t v y cho n i.
- Ti n b c c a cha làm ra, anh Hai v i ch Ba c ng là con, thì ph i cho nh ch h ng chút
nh ch .
- Nói ch con v y sao c. V y ch t di chúc c a cha con ó, con không th y hay sao?
Ch ng nào má ch t r i, ai mu n làm sao thì làm, ch má còn s ng thì má góp huê l i, má
không cho ai h t.

8. Con Nhà Giàu 8 www.hobieuchanh.com
- Má làm nh v y thì anh Hai con nh l y gì nh xài?
- Nó làm sao nó làm, má bi t âu. mãn tang r i má giao 50 m u th ng h a cho nó.
Nó n cái ó m i n m c ng c g n vài ngàn gi lúa, còn gì n a.
- Còn ph n h ng h a c a tôi, má giao cho tôi không?
- Không c. Con chung v i má thì má góp lúa ng cúng qu y ông bà, giao cho
con làm gì?
- Má nói má c i v cho tôi r i tôi theo bên v . V y thì tôi có nhà âu mà cúng
qu y ông bà?
- t i ám gi thì v ch ng con v cúng.
- Thì má ph i cho tôi góp lúa ru ng ph n h ng h a, tôi cúng m i c ch . N u má
không cho tôi n ph n ó thì tôi l y gi ng gì tôi xài.
- Con bên v thì con xài ti n bên v ch .
- Coi k l m nà. Má không cho tôi thì tôi không thèm c i v âu. Mà không thôi ph i
i con, ông Phán H ng cho tôi thì tôi m i ch u, ch tôi không ng con ông H i ng.
- , thôi má c i v cho con r i má s cho con n ph n h ng h a.
- c nh v y thì tôi m i ch u.
Hai m con nói chuy n v nhau t i khuya r i m i i ng .
*
**

9. Con Nhà Giàu 9 www.hobieuchanh.com
(2)
Làm m ai c ng th ng con, mà bà m nào có m t a con mà thôi, thì s th ng d n
tr n v a con y, t nhiên c ng nó lung l m. Nh ng mà cái th ng nó có nhi u cách: ng i
th ng con thì lo r n d y cho nó bi t ph i qu y d i khôn, ng ch ng nó l n r i, nó thông th o
ng i, nó ham vui nh n ngh a, nó bi t th cha kính m , nó bi t s anh th ng em. Ng i
th ng con l i s con bu n lòng, b i v y nó mu n th nào c ng làm theo th n y, d u nó mu n
làm qu y c ng ch ng ch u la r y. Còn có k th ng con l i lo làm cho có b c ti n ru ng t mà
l i cho con, d u làm nh nhu c danh giá hay là kh kh c ng i ta c ng bít lai nh m m t mà
làm, mi n là cho có ti n c thì thôi, không k l ng tâm bây gi hay qu báo ngày sau chút
nào h t.
Bà K hi n Lý Th Nho thi t là th ng con, mà l i bà có m t mình Th ng T mà thôi,
i v y bà c ng thái quá. Con c a bà thì bà th ng bà c ng, cái ó là l t nhiên c a tr i t, mà
ng là th ng tình c a con ng i, mình không có ch nào mà trách bà c. Ti c vì bà th ng
con mà bà không bi t d y d con. T khi sanh con ra r i thì bà c lo m u n y tính k n ng
làm cho con ngày sau có s n gia tài l n mà h ng, song ch ng h khi nào bà d y cho nó bi t
cách h ng gia tài miên vi n.
Mình ã ngó th y Th ng T thi r t r i không ch u h c n a, bà K hi n ch ng r y con
t ti ng nào h t, mà bà còn xúi con c i v . Mà c i v cho con ch ng ph i bà tính ki m con
nhà hi n c cho con k t ôi b n ng h h v i bà. Không, không ph i nh v y. C i v cho
con, bà tính ki m thêm gia tài cho con n a, d u mà con ph i l i o ph ng t ông bà, d u mà
con ph i b bà nhà tròi tr i m t mình, ng chui nh i theo n ch c c a v , bà c ng không n ,
mi n là con c ru ng t thêm nhi u thì bà vui lòng.
Cách bà K hi n th ng con tuy không hi p v i o ngh a, song trùng theo cái thu t lý
tài. Mà cách c u Th ng T làm con c ng, tuy ch a th y l i ni m m con, song ã có mòi h i v
tài s n.
m i s a so n l p gia th t cho c u thì c u ã toan tính cách phá ti n. Ch a gì mà c u
ã òi s m xe h i, c u mong h ng huê l i ru ng h ng h a. M thì lo thâu con thì tính xu t,
tánh ý hai m con khác nhau nh tr ng khác v i en. Nh ng mà ngh cho chí lý thì c ng nên
khen th tr i khéo s p t, có ng i thâu thì ph i có ng i xu t ng ng ti n v n chuy n, ch
thâu mà không xu t thì ti n b c có ích gì, còn xu t mà không thâu thì l y gì mà xu t?
Mà ng i c ng con v i ng i con c ng i v i nhau thi t là ng l m, n trong nhà,
ng i n y x ng bày ra vi c nào thì ng i n nói trái li n, song trái thì m t chút mà thôi, ch
chung cu c r i vi c nào c ng xuôi thu n h t th y.
Bà K hi n c y mai i nói tr c v i v ch ng ông H i ng Th ng, r ì d t Th ng T
qua coi con gái út c a ông là cô Ba M nh. Tuy là con nhà giàu, nh ng mà cô Ba M nh so b
nhan s c thì kém h n nhi u cô gái khác. Cô to x ng l n vóc nên i không có dáng y u u. Cô
da en trán th p, mà l i không bi t trang m, nên g ng m t coi không c sáng láng.
Th ng T coi r i ch ng lên xe tr v thì c u nói v i m r ng: “Nhà ông H i ng t t,
mà con gái c a ng x u quá má à. C i v nh v y coi không c. Con n y sánh v i con c a
ông Phán H ng thì con kia m i còn n y không có m t”. Bà K hi n châu mày áp r ng: “Con
so sánh t m b y hoài. Nhan sác n c hay sao mà ham nhan s c. Ng i ta nh v y mà
ng i ta nhi u ti n; con xài già i c ng không h t, con c u cho c v nh v y, khéo làm b ”.
Th ng T thi t tình chê cô Ba M nh ch không ph i làm b , b i v y trong m y ngày
sau m h i thì c u c không ng hoài. Bà K hi n b o mai nh n h i d thì ý ông H i ng
Th ng ch u g , song nài xin nuôi r y nh l i thiên h nói b y lâu nay. Bà nghe ng i ta ch u
thì bà càng nôn h n n a, nên theo ép u ng con hoài. Bà dùng cách, bà vi n l mà nói

10. Con Nhà Giàu 10 www.hobieuchanh.com
i con. Ban u bà òn khuyên d . Th ng T không ch u. Bà ph i làm gi n làm h n. Th ng
c ng không ch u. Bà ham cái gia tài c a ông H i ng Th ng lung quá, bà không th b mà
i ki m làm sui ch khác c. Bà n ng không yên, bà lo tính hoài không bi t dùng ch c gì
mà làm cho con xuôi thu n. Cùng th r i bà m i nói v i con nh con ng ch ó d u con mu n
vi c gì bà c ng cho h t th y. Th ng T nói: “Nh má mu n cho tôi ng con ó thì má ph i
mua cho tôi m t cái xe h i li n bây gi i, ch ng tôi c i v r i má ph i cho tôi n ph n h ng
a ng tôi xài ch i, có v y thì tôi m i ch u”.
Bà K hi n c i và nói r ng:
- M ki p nó ng nh quá! C i v cho nó ch ph i c i v cho tôi hay sao mà nó theo
chún ch n v i tôi nh v y không bi t!
- Mà má ch u hay không nè? Nh không ch u thì thôi.
- Con th y c ng nó r i nó làm núng quá! Thôi má c ng chìu lòng con m t cái.
- Nh má ch u thì sáng mai má i Sài Gòn v i tôi ng l a mua m t cái xe h i.
- Mua thì th ng th ng r i s mua, ch mua làm gì mà g p d v y?
- Mua ng i ch i. X a rày v nhà bu n quá.
Mua xe h i ph i t n m y ngàn ng b c. Bà K hi n d c d c, nh ng vì bà ngh mình mu n
làm sui ch giàu có, thì ph i s m xe h i coi m i rôm r , và làm nh v y con mình nó m i vui
lòng. B i v y bà d d vài b a r i bà i Sài Gòn v í Th ng T mà mua m t cái xe h i m i, 10
mã l c, 4 ch ng i.
Mua xe r ì, Th ng T l y làm c ý, ki m m n m t ng i s p-ph , r i m con lên xe mà
. Bà K hi n ng i xe h i, bà c ng vui lòng, nên lúc i d c ng bà h i con r ng:
- Con òi xe h i má mua ó, con v a lòng hay ch a?
- Tôi ch u l m. v nhà r i tôi bi u s p-ph d y tôi c m tay bánh ch y ch i.
- Con th y má c ng con là d ng nào. Con mu n gì má c ng cho h t th y. V y má i
nói v cho con, con ng có chún ch n n a a, nghe hôn.
Th gT c i chúm chím.
Th ng T có xe h i thì mê m n v i cái xe, s m m i h c c m bánh, bu i chi u ch y lên
Châu Thành ch i.
Bà K hi n th y con thu n tùng r i, thì lo c i v cho con; bà c y mai dong nói ri t v i v
ch ng ông H i ng Th ng, bên gái giao u gì bà c ng ch u h t th y, n n i giao b t r bà
ng ch u n a.
i 3 b a r i, v ch ng Th ng T lo d n mùng m n qu n áo v bên nhà ông H i
ng Th ng, bà K hi n bi u con em luôn cái xe v b n ng v ch ng qua l i mà th m cho
.
Lúc n y Th ng T c m bánh xe h i ã gi i r i. M i bu i chi u, h n c m r i thì c u bi u
thay ng lên xe i ch i v i c u. Khi thì lên M Tho, khi thì qua Tân An, mà d u i n i
nào c ng là i ch i, ch không có ích chi mà c ng không th m ai h t.
Có khi bà H i ng th y lâu quá, bà. nh c con v mà th m ch sui, thì Th ng T m i d t
v nhà, mà v nhà thì m t giây m t lát r i Th ng T ki m chuy n i, ch ch ng h ch u
ch tr n ngày v i m .
Cô Ba M nh tuy kém ph n nhan s c, nh ng mà ph n c h nh cô có d . Có ch ng ch ng
t tháng thì cô th u áo tâm tánh c a ch ng, cô bi t ch ng cô là m t ng i ham du hí, a xài

11. Con Nhà Giàu 11 www.hobieuchanh.com
ti n, i v i v không có tình m n n ng, i v i m thi u sót ni m cung k nh. Cô l y làm bu n
trong lòng, nh ng cô ngh ph n gái 12 b n n c g p trong thì nh , g p c thì ch u, nên cô ánh
li u nh m m t a ch n, cô không than phi n mà cô c ng không i ý. Tuy v y mà cô không
mu n chi u theo ý ch ng n a, ch ng theo ch ng, cô theo cô. Ch ng i ch i, cô không i
theo, mà cô c ng không ng n c n. Cô c l c th c xem xét vi c nhà, lo c m n c cho m cha, lo
thâu ti n góp lúa.
không mà i ch i hoài, nh t là i ch i b ng xe h i, thì t nhiên hao t n lung l m Th ng
i ch i, ch ng nh ng là t n d u t n m theo cái xe h i mà thôi, mà i nhi u ngày r i l i còn
p bè c p b n d t vô khách s n, r c ra c u tàu, làm ch xe h i ph i xài theo b c sang giàu,
ng i ta kêu b ng “c u T ” ph i ch i cho úng n. Nh s ti n c a anh ch bà con cho trong
a hi p c n và nh có ph c p thêm vài tr m ng b c ng v bên v , nên trong m y tu n l
u c u ch i h i thong th không c n ph i ngó ch ng cái túi ti n. V cái túi ti n c a c u không
ng gì cho l m, mà cách n xài c a c u thì tháo h i h t, b i v y c u i ch i ch ng c bao
lâu thì túi ti n ã tr ng tr n. C u v nhà h i m xin ti n thì m nói r ng: “Con xài vi c gì m i có
t tháng mà tiêu h t b n n m tr m ng b c? Con theo bên v , thì con xin ti n bên v mà
xài, ch ph i v i má hay sao mà xin ti n má”.
Bà K hi n i c i v cho con, b n tâm bà mu n sang s t c a nhà sui em v nhà bà, có l
nào c i r i mà bà còn ch u t n ti n thêm n a, b i v y Th ng T nói h t l i mà bà c ng không
cho, bà c bi u v xin bên v mà xài.
Th ng T th t v ng, nên cùng qu n nói r ng:
- Má c a cho ai n mà má không ch u cho tôi xài h ng bi t! Thôi, má giao ph n ru ng
ng h a cho tôi.
- R ng ó con mu n b ng i âu thì b ng i, má có c n âu.
- B ng i âu! Tôi mu n l y huê l i ch l y ru ng sao c. Má giao huê l i cho tôi.
- Lúa m i tr , có huê l i âu mà giao. ra giêng góp ti n r i s giao ch .
- Bây gi không có ti n xài ây, ra giêng sao c?
- Thì má bi u con xin ti n cha m v con mà xài. nh ch giàu có, ti n b c thi u gì. Con
mu n xài thì h i nh ch , ch sao l i v rút r a má?
- M ic i v mà xin ti n nh v y m c c quá, ai xin cho c.
- Nh con không dám h i nh ch thì con h i con T mà xin. Nó gi chìa khóa, b c ti n
trong tay nó, nó mu n cho con bao nhiêu không c. Con d i quá, có v giàu mà không
dám m mi ng h i v , ch y v xin ti n nhà! Con v h i nó i, con o b nó, con mu n
y ngàn c ng có mà.
Th ng T nghe l i m , nên lên xe mà v ch Ông V n.
a y nh m r m tháng 10, bu i chi u tr i trong, gió mát, làm cho ai c ng h n h trong
lòng. Con nít Ông V n t nhau l b y oàn ba, t p thì lên c u s t ng coi ghe, t p thì l i sân
ch ánh áo l , ng i l n c ng không trong nhà, àn ông thì i d o xóm mà nói chuy n, àn
bà thì b ng con ra c a ng i út c m.
Thiên h vui v nh v y ó, th m chí v ch ng ông H i ng Th ng n c m chi u r i,
th y tr i t i c ng bi u tr nh c gh , ngoài sân ng ng i ch i. Có m t mình c u Th ng
, không bi t vui, c u vô trong bu ng n m dàu dàu không mu n nói chuy n v i ai h t.
Cô Ba M nh tình c b c vô phòng, th y ch ng n m tr tr thì h i r ng: “B a nay sao mình
không i ch i, l i n m nhà ó?”

12. Con Nhà Giàu 12 www.hobieuchanh.com
Th ng T l ng thinh m t h i r i áp r ng:
- H t ti n r i, làm sao mà i ch i cho c.
- i ch i mà c n gì ph i có ti n.
- Không có ti n làm sao d u x ng cho xe ch y.
Cô Ba M nh chúm chím c i. Cô b c l i c a s mà ngó ra v n m t h i, r i cô day vô
nhìn ch ng r t nghiêm ch nh mà nói r ng: “Tôi không hi u t i sao mà mình a i ch i quá. i
ch i làm chi v y? i ch i ã vô ích, mà có l còn b h i n a. i ch i t n ti n t n b c ch ng nói
làm chi, tôi s b anh em r ren r i sa mê bài b c, cái h i m i thi t là l n. Tuy th y má không n
nói ra, ch tôi coi ý th y má th y mình i ch i hoài th y má không vui chút nào h t. Tôi xin
mình ng có i ch i n a, nhà coi sóc giùm nhà cho th y má”.
Th ng T nghe v khuyên l n thì l m c m ng i d y h i r ng:
- Ai bi u mình d y khôn tôi ó? H ! i ã tr r i mà không hay n a ch ! Thu nay
ch ng d y v , bây gi v tr l i d y ch ng!
- Tôi nói chuy n ph i qu y cho mình nghe v y thôi ch d y gi ng gì.
- Tôi không có d i h n ai âu. Mình ng có làm th y tôi. Thu nay tôi i ch i quen r i,
nhà lúng túng tôi ch u không n i.
- Thu nay mình ch a có v thì i ch i. Bây gi có v r i thì lo làm n, ch ch i hoài r i
ti n âu có mà ch i?
- Làm n cái gì? Mình mu n tôi mang vòng hái i g t v i h , hay là ch d a ch chu i i
bán?
- Ai mà mu n k nh v y, nghèo kh gì mà n n i ph i i g t i hái, ho c bán chu i bán
a.
- y ch mình mu n làm n cách nào âu, mình nói cho tôi nghe th coi.
- Tôi tính ra giêng th a v i th y má l i cho mình ít dây ru ng g n nhà ng mình làm.
Mình m n b n mua trâu mà làm thì b nào mãn mùa c ng té ra c n m b y tr m ho c
t ngàn gi lúa. Mình làm nh v y trong ít n m có v n r i mình s làm l n h n n a.
- Thôi, thôi. Tôi không ch u âu. Ai bi t làm ru ng mà bày chuy n c c kh v y nà!
- t n y mu n có ti n thì ph i ch u c c. Ch n u không ch u c c thì ti n âu có mà xài.
Mà mình làm ru ng thì có b n bè, mình coi sóc mà thôi, ch cày c y gi hay sao mà s
c.
- Không có c. Tôi bi t góp lúa, ch tôi không bi t làm ru ng.
- Không ch u làm ru ng thì lúa âu có mà góp? Mình nói nghe k quá, mu n giàu mà
không ch u làm.
- y k nghèo thì h ph i làm c c kh ng có c m mà n. Mình là con giàu có, d i gì
mà ph i i làm cho m t.
- u v y, h con nhà giàu thì không nên làm n hay sao? Giàu cho m y i n a, mà n u
không lo làm, c không i ch i phá ti n hoài, thì d u ru ng t cò bay th ng cánh i
a, tôi s c ng ph i tiêu h t.
- Mình có gi i làm thì mình làm i. Tôi i ch i, ch tôi không thèm làm vi c gì h t.

13. Con Nhà Giàu 13 www.hobieuchanh.com
Cô Ba M nh h t mu n nói chuy n v i ch ng n a. Cô l c u r i xoay l ng mu n i ra.
Th ng T kêu cô l i mà nói r ng: “ a cho tôi ít tr m ng b c”. Cô ch ng h ng, ng ngó
u mà nói r ng:
- c âu có mà a? V y ch b c l y v i b c má cho hôm v bên này ó mình làm tiêu
t r i hay sao?
- t r i.
- Cha ch ! Xài gi ng gì mà b n n m tr m ng b c m i h n m t tháng nay ã tiêu h t l n?
- Tôi cho h m n.
- Cho ai m n âu? Sao tôi không hay?
- Mình không phép tra v n tôi trong cu c tôi n xài. Tôi không quen thói bo bo, có ng
nào c c ca c c c m b ng ng n y nh h v y c. i bày ng ti n ng b c ng
cho mình xài, b i v y h có ti n thì xài, d i gì mà hà li n.
- Xài thì xài, song xài ph i cho có có l ng, ch xài c m ng nó tiêu h t r i còn gì mà
n?
- Ch a h t âu mà lo!
- u bây gi ch a h t, thì m t lát n a nó c ng ph i h t.
- Thây k , ch ng nào nó h t r i s hay. Bây gi còn thì xài.
- Mình còn thì mình xài i, sao h i tôi n a làm chi?
- a tôi h t r i.
- t thì thôi. Tôi có ti n b c gì âu mà mình bi u tôi a cho mình?
- Mình gi chìa khóa sao l i không có ti n?
- c tôi gi ó là b c c a th y má, ch ph i b c c a tôi hay sao?
- c c a th y má t c th b c c a mình ch c a ai?
- Mình nói sao v y? B c c a th y má là b c c a th y má, ch c a tôi sao c? Mình coi
a thiên h là c a mình h t hay sao nên mình nói nh v y?
- Mình là con trong nhà; b c c a cha m là b c c a mình, tr c sau gì mình c ng xài, bây
gi mình l y m nh m mình xài l i h i gì?
- Mình mu n tôi n c p b c c a th y má mà a cho mình xài ph i hôn? Không c. Tôi
không ch u làm cái thói ó. Thu nay tôi gi ti n b c không h bao gi tôi dám ng t i
rn t ng xu. Nh mình mu n có ti n mà xài thì mình th a v i th y má mà xin. Ch ng
nào th y má bi u a thì tôi a cho.
- Ai mà xin k c c v y nà!
- Mình không dám xin thì tôi làm sao dám cho.
- Th i, mình xin gìùm cho tôi i.
- Ý, ai dám! Xin bây gi bi t nói sao mà xin.
- Làm sao thì làm, không bi t. Ph i có ti n cho tôi i ch i, b ng không thì tôi bu n ây tôi
ánh mình ch t.
- ánh thì ánh ch bi t làm sao cho có ti n.

14. Con Nhà Giàu 14 www.hobieuchanh.com
Th ng T x m t châu mày mà nói l m b m r ng: “ m i, bi u a ít tr m ng b c,
nhi u l m hay sao? Khéo làm b chó ch t”.
Cô Ba M nh th y ch ng tr mòi thô l thì cô ch ng h ng; cô ngó ch ng m t cách r t khinh
, r i cô b i ra ngoài. Tr i t i ã lâu r i, m t tr ng r m ã ló m c, v ch ng ông H i ng còn
ng i tr c sân mà ch i. Cô Ba M nh ng d a c a, ngó cha m r i ngó m t tr ng, cô l y làm
bu n cho m cha mà cô c ng l y làm th n v i bà Nguy t.
*
**
Cô Ba M nh là con gái nhà giàu thôn quê, h i nh có i h c t i tr ng trong làng, bi t
ch qu c ng v i b n phép toán mà thôi, ch cô không có h c Nhà tr ng hay là N h c ng
mà bi t nói ti ng Tây, bi t d i son ph n, bi t i giày cao gót, bi t xách bóp tòn ten nh con gái
khác. Nh ng mà cô nh có cha hi n c, l i nh có m chín ch n, ng i d y luân lý, k t p n t
na nên d u ch ki n th c c a cô không c r ng xa, ch lòng cô kính th cha m , cách cô giao
ti p ng i trong xóm trong làng, cùng là cách cô c x v i b n bè tôi t , m i m i u úng n
t th y. Trong gia ình ch ng có m t vi c nào mà cô không dòm ngó, cô coi n u n ng d i
nhà d i, cô coi quét d n trên nhà trên, b i v y t khi cô m i 15 tu i thì cha m ã giao h t vi c
trong nhà cho cô qu n su t. Ngày th ng thì cô c m chìa khóa t cây t s t h t th y, n mùa lúa
thì cô coi th mà thâu lúa ru ng vào kho. B c ti n bao nhiêu m t tay cô gi gìn; lúa thóc bao
nhiêu c ng m t tay cô c m s , thu nay nh ng ng i trong làng trong t ng th y ông H i ng có
con gi i gi n nh v y thì ai ai c ng cho ông là ng i có ph c.
ng m t ng i ó mà i v i cha m thì cha m có ph óc, còn i v i ch ng sao ch ng
i m ng là m i r .
Thu nay cô Ba M nh ch a t ng nghe ai nói v i cô m t ti ng n ng n . Cô có ch ng ch a
c m y ngày, l i cô c ng ch ng có làm vi c chi qu y m y mà ch ng m ng là “ m i”; cô
nh t i hai ti ng y thì cô au n t c t i trong lòng, ch ng khác nào nh chim b tên, nh hoa
héo n ng. S au n t c t i n y có nên t cho cha m bi t, hay là ph i gi u gi m than tr m
khóc th m? T cho cha m bi t thì làm bu n cho cha m , gi u gi m khóc th m thì càng nh c
cho trí mình.
ng s mình ph i g p ng i ch ng du hí du th c, phá c a phá ti n, không bi t l nghi,
n nói thô l , thì mình c ng nên c i mà ch u, ch t v i ai làm chi mà c ng ch ng nên than
phi n làm chi.
Cô Ba M nh t èn b ng vào phòng, cô th y Th ng T còn n m trên gi ng, cô bèn
móc túi l y hai cái gi y n m ng mà a và nói r ng: “Tôi có m i ng b c riêng c a tôi ây,
mình có mu n i ch i thì l y mà i, ch tôi không còn âu n a”.
Th ng T gi t hai t m gi y b c xé tan xé nát mà qu ng d i t và nói r ng: “Tao có
ph i n mày âu, nên xin n m m i ng b c. ng có khinh d tao. M t n y s ng l m mà,
i coi thì bi t”.
Ch ng v t ch t b b t nh v y mà cô Ba M nh không gi n, cô c i ng n ngo n và nói êm ái
ng:
- Tôi có bao nhiêu thì tôi a bao nhiêu. Tôi không có nhi u n a, tôi bi t làm sao.
- Nín. ng có t ng m t n y mê n c a v . Không thèm âu.
- Tôi có nói mình n c a v bao gi âu mà mình gi n tôi.
Th ng T ng i d y r i mang giày và l y áo qu n Tây mà m c. Cô Ba M nh th y b ch ng
qu u qu , s ng ó ch ng kh i b m ng n a, nên cô quày qu b i ra. Th ng T thay r i

15. Con Nhà Giàu 15 www.hobieuchanh.com
u i xu ng nhà sau, quây máy xe h i mà i, không thèm trình cho cha m v bi t c u i âu.
Bà H i ng ngó théo cái xe và nói r ng : “Th ng i âu mà b a nào nó c ng i hoài v y không
bi t”. Ông H i ng th ra mà ông không tr l i. Ông ng d y b i vô nhà, bà kêu tr bi u d p
gh r i c ng theo ông mà vô.
Bà b c t i c a, bà th y con ng ng i trên ván mà lau n c m t, thì bà h i r ng : “Th ng
Ba nó i âu v y con? B a nay t i r i t ng nó nhà, té ra nó c ng i n a”.
Cô Ba M nh ng khóc th m cho thân ph n, thình lình th y cha m vô và nghe h i nh
vây, cô l t t gi u bu n gi vui mà áp r ng:
- i v bên nhà hay là i ch i không bi t n a.
- Con làm gi ng gì mà b a nay b con bu n d v y? Th khi v ch ng gây l n v i nhau
ây ch gì, ph i hôn?
- Th a, không.
- y ch sao mà th ng ngoe ngo y lên xe mà i, còn con ng i ây con khóc? Hay là con
th y nó i hoài nên con bu n?
Cô Ba M nh ng i nín khe, không tr l i.
Ông H i ng ng i bên b gh gi a v n thu c mà hút, ông nghe bà h i nh v y thì ông day
qua ngó con mà nói r ng: “Th y nghe th ng ó c p bè c p b n, r i ch i b y b l m. Sao con
không khuyên d t nó? i n y ch i ri t r i h thân ch có ích gì”.
Cô Ba M nh thi t mu n gi u tâm s , ng t vì cô ng c trong lòng mà m cha l i theo b i
móc ch u t y n a, làm cho cô không th d n c, nên cô và khóc và nói r ng: “Con khuyên
t sao c. Con m i m mi ng thì m ng tr c con, có nói ph i qu y gì c âu. M i bi u
con m t l y a ít tr m ng b c ng i ch i, con không nghe l i, gi n. m ng con r i b i
ó. con trao chìa khóa cho má gi , ch con gi c theo bi u m t a ti n hoài, con ch u
không n i”.
Ông H i ng th ra r i b i ra c a mà ng. Cô Ba M nh móc túi l y xâu chìa khóa
tr c m t m r i cô i vô buông. Bà H i ng ng i ngó ng n èn r i l c u nói r ng: “Con vô
ph c quá, ai có dè âu!”
Th ng T h t ti n r ì, i ch i sao c. C u c m tay bánh xe ch y v M H i, tính òi ti n
.
Bà K hi n nghe xe vô c a bóp kèn te te, bà t ng con dâu th a tr ng thanh gió mát v th m
bà, nên bà h i m y a b n m c a t èn l ng x ng. Ch ng bà th y có m t mình Th ng T
c vô thì bà h i r ng:
- Không có c n v hay sao?
- Không
- Sao không d t nó v ch i?
- Th ó mà d t i âu kìa!
- Con ng có ánh phách, có v c nh v y còn kêu ng i ta th kia th n n a!
- Nó quí v i má, ch quí v i ai!
Bà K hi n ch ng h ng, trong lòng nghi con v i dâu gây l n r i, song bà ch a k p h i, thì
Th ng T nói r ng: “Má cho tôi n m tr m, má”. Bà càng ch ng h ng h n n a. Bà h i r ng:
- m tr m gì?

16. Con Nhà Giàu 16 www.hobieuchanh.com
- m tr m ng b c ch n m tr m gì.
- Tr i ôi! B c âu có mà cho d v y! Con xin mà làm vi c gì?
- Tôi có chuy n dùng.
- Chuy n gì?
- Chuy n gì thây k tôi, má h i làm chi h ng bi t.
- Tao không có b c.
- Má nói không có, thôi má a chìa khóa cho tôi m t coi có hay không.
- Chuy n gì l i ph i cho m y xét t n a! V m y thi u gì ti n, tao bi u h i nó l y mà
xài, d i không dám m mi ng thì thôi, ai có ti n âu mà xin.
- Nó nói nó không có ti n.
- Nó làm ngh gì mà có ti n? Ti n c a cha m nó trong t , nó c m chìa khóa, bi u nó
y nó a cho ch .
- Th ngu, nó nói nó không dám l y ti n trong t .
- Nó làm b v y ch gì. Ta bi u o b nó ch . Nó th ng m y bây gi bi u nó l móc ru t
nó c ng móc, ch ng lu n là l y ti n.
- O b cái gì! O b sao c. R t i tôi m ng nhi c, tôi òi ánh nó kia, nó còn ch a ch u
a tllay.
- Con thi t d i quá! Ai bi u con m ng nhi c nó? T i con r y nó, nên nó gi n nó ch ng
không a. Con v o b nó i.
- Thôi, không thèm. Má cho ti n tôi xài hè, l y ti n c a v h khi d .
- Con d i quá! Có nhi u ng i l n i mà h còn n ch c c a àn bà kia sao, th con là
con nít ai khinh d mà s . N u con s h c i, thôi con ng có i ch i.
- Không i ch i sao. c.
Bà K hi n không tr l i n a.Th ng T ng i ngó m m t h i r i nói r ng:
- Thôi, má cho ba tr m mà thôi.
- Ta nói không có ti n! S m xe h i làm ám c i, t n hao th t kinh. Ti n âu còn mà xin
m tr m ba tr m.
- Thi t má không ch u cho hay sao?
- không cho.
- Thôi, má dành ó ng ch ng má ch t má em theo nghé. Tôi không thèm xin n a
âu.
- Tr i i! Th ng T nó r a tôi ch ! Con quá r i!
Th ng T ngoe ngo y b leo lên xe mà i, không thèm nói n a. Cái thái c a con iv i
d ng y mà bà K hi n c i c, s c m t bà không l m t chút gi n nào h t.
Trong s b u b n c a Th ng T hay ch i b i trên ch M Tho, dúy có th y thông Hàng thì
Th ng T a h n h t. Th y thông Hàng tu i ã trên 30, th y có v có con, th y l ch lãm n
ch i, hút á phi n c ng bi t, bài b c th nào c ng bi t, mà b n bán ph n buôn h ng a nào
th y c ng bi t h t th y. Th ng T a th y là t i s thông th o c a th y ó, mà nh t là t i tánh
th y ôn hòa, trong m y cu c ch i, d u ng i u ng r u, hay là n m nghe n, th y u êm ái

17. Con Nhà Giàu 17 www.hobieuchanh.com
nghiêm trang, không c i l l i, không nói thô t c, mà l i hay ch ch khôn ch d i cho anh em,
ng kh i mang ti ng quê mùa và kh i b ng i l a g t.
Th ng T b a ó xin ti n v không c, r i xin ti n m c ng không c n a thì n i gi n,
i v y dông xe tu t lên M Tho mà ki m th y thông Hàng. C u v a ng ng, xe tr c c a, thì
th y th y thông Hàng mình m c l a, tay c m ba ton, mi ng ng m xi gà, u i nón n , trong
nhà b c ra mà i ch i. Anh em chào h i m ng r , r i Th ng T m i th y thông Hàng lên xe
ng ch y xu ng c u tàu ng i h ng mát.
Lúc y ã g n 9 gi . Trên tr i m nh tr ng v c v c, i sông dòng n c nao nao, tr ng d i
c lòa lòa, n c g p gió d n d n. Cái c nh gió tr ng tr i n c y, khách thanh tao ai nh m
vào c ng u h n h trong lòng. Th ng T m c có m t vi c riêng trong trí, b i v y c u ch ng
c nh, c u ch ng ng tình chút nào h t; xe v a u ngay c u tàu, c u li n nói v i th y thông
Hàng r ng:
- Tôi gi n v tôi quá, nên tôi xách xe tôi i ây.
- Sao mà gi n?
- Th y ngh ó coi, mình h t ti n xài, bi u nó a ít tr m ng b c, nó a 10 ng! Tôi
ghét tôi xé tôi qu ng r i tôi i.
- u xài quá, mà c u trách m n i gì. N u c u h i bao nhiêu m a b y nhiêu, tôi s
a kho b c ây c ng không mà a cho c u.
- Gi ng gì mà t i c a Kho b c l n! Ông già v tôi thi u gì ti n, t i nó khinh th tôi ch . Mà
bà già tôi c ng v y n a. Tôi v tôi xin c ng không ch u cho. Tôi nh t nh không thèm
xin ai n a, tôi vay tôi xài coi h làm sao. Th y bi t bên này co ai cho vay hay không?
Th y bi t x n ch giùm cho tôi vay m t ngàn.
- Có ti n xài ch i, không ti n thì thôi. Vay h i ng i ta làm chi c u.
- Thây k tôi mà.
- Không có c. Thu nay ch i v i anh em, tôi không ch u cho anh em làm nh v y.
Có ng i ta cho vay thi u gì. Nh t là c u giàu có, bên c u c ng giàu, mà bên v c ng
giàu, c u l i có ng b ru ng t riêng n a, bây gi c u mu n vay m t muôn c ng có
ng i cho, ch ng lu n là m t ngàn. Song c u ng có làm nh v y. T ng là mu n buôn
bán làm n thì vay ch ng nói chi ch vay ng xài ch i thì b y quá mà.
- Tôi c ng bi t vay ti n ng xài b y là m t u không t t. Nh ng mà tôi ngh s xài b y
a tôi ó c ng có ch h u ich l m ch .
- Xài b y mà h u ích n i gì?
- y, tôi c t ngh a cho th y nghe. Tôi còn nh tu i, mà tôi là con nhà giàu. Tôi ã có
t cái gia tài r i, mà v tôi m t ngày kia nó l i lãnh thêm m t cái gia tài bên nó còn l n
n c a tôi n a. Ai c ng th y trong n m m i n m n a tôi s tr nên m t ng i giàu l n.
ó ã ch c ch n r i, b i v y cho nên tôi lo l m. Làm m t anh chàng giàu ph i bi t
khôn bi t d i ch n u l kh thì h l t da còn gì. Mình c ng th ng th y có nhi u c u
nhà giàu ló n âu u b h hi p áp l a g t. Cái ó là t i không ch u h c tr c cái
ngh nhà giàu nên m i b h i. Tôi mu n tránh cái h i y, nên tôi tính bây gi còn nh
ph i ch i b i cho bi t d i bi t khôn v i ng i ta, ng sau kh i b ng i ta l a g t. Th y
ngh ó coi, bây gi mình ch u t n m t ôi ngàn mà mua cái khôn, r i sau mình kh i m t
m b y muôn, không ph i t n chút nh bây gi ó là h u ích hay sao?
- u nh tu i mà trí c u cao quá. Thi t tôi ph c c u ngay! Ph i! Câu nói ph i l m. Nhi u
ng i giàu có, vì không ch i b i, không giao ti p không thông th o, nên m i b h m u

18. Con Nhà Giàu 18 www.hobieuchanh.com
mà c p h t gia tài. C u tính khôn thi t, v y mà m v i bác không hi u, l i c n tr
u ch !
- Th y là anh em, th y ph i nói cho ngay, ng có v b ng tôi. Tôi ch i x a rày ó có qu y
ch nào hay không?
- Theo nh c u tính ó, thì c u ch i có ích v sau ch qu y cái gì.
- y thì th y ph i ki m ch vay b c giùm cho tôi.
- y thì c ng c, nh ng, mà tôi mu n c u v c t ngh a l i h i cho m ho c bác hi u r i
y ti n nhà mà xài, ti n h n là i vay c a ng i ta.
- Tôi ã nh t nh không thèm xin ti n nhà n a. H coi ng b c b ng cái bánh xe, h i
làm gì?
- ây có ông Giáo Chu t ng cho vay l n. Có ng i vay n n m b y ngàn ho c m t
muôn ng c ng cho n a, song ng hay bu c th b ng khoán t quá.
- Tòi có t mà tôi không có b ng khoán làm sao mà th ?
- Không. Tôi nghe nói ông h i tr c có làm chúc ngôn t ng phân r i. C u em b n t
ng phân c u a cho ng thì xong, có khó gì.
- Tr i i t t ng phân má tôi gi , tôi l y sao c. N u tôi h i thì b chuy n còn gì.
- c, c. Tôi tính c. C u li u t n ít ng b c, c u làm n em vô Tòa b mà xin
sao l c t t ng phân. H có b n t r i c u th cho ai c ng c h t th y.
- y thì xin sao l c ti n h n. Bây gi còn s m, thôi hai anh em mình l i nhà ông Giáo
Chu t mà nói chuy n coi ng ch u cho hay không. Nh ng ch u mà ng bu c ph i
ng khoán th ch n thì sáng mai tôi s làm n tôi xin.
- ng hút nên ng th c khuya l m. C u mu n t i nhà ng li n bây gi c ng c. Nè, ông
già ó có m t a con gái m i tám m i chín tu i coi b nh l m. Tôi d n tr c c u, h
vô ó thì ng có o nhãn con ng nghe hôn. N u c u o nhãn, ng ghét ng không
cho vay thì c u ch u a.
- Ai mà thèm.
- u nói ch c hôn? Câu nói gi i c u th y r i coi c u có thèm hay không mà!
Th ng T c i r i quây xe mà i vô nhà ông Giáo Chu t.
*
**
Ông Giáo Chu t làm th y giáo h i nào, d y tr ng nào âu không ai bi t. Cách ch ng
20 n m tr c, ng i ta th y ông l i h i m n m t mi ng t phía trên ch M Tho, d a mé sông
u Quây, r i ông c t m t cái nhà lá nh mà . Lúc y không th y có v con chi h t, mà nói
chuy n v i ng i trong xóm ông hay khoe tài ông d y b c gi i, b t lu n con nít sáng d hay là
i d , h giao cho ông d y trong ba tháng thì bi t c ch qu c ng l làng, b i v y ng i ta
ch c ông làm th y d y h c, nên kêu ông là “th y giáo”. Nay ông ã trên 50 tu i r i, tóc b c hoa
râm, r ng r ng h t m y cáì, mà ông l i mang b nh hút, làm cho hình d ng ông m, da

19. Con Nhà Giàu 19 www.hobieuchanh.com
(3)
Ông Giáo Chu t làm th y giáo h i nào, d y tr ng nào âu không ai bi t. Cách ch ng
20 n m tr c, ng i ta th y ông l i h i m n m t mi ng t phía trên ch M Tho, d a mé sông
u Quây, r i ông c t m t cái nhà lá nh mà . Lúc y không th y có v con chi h t, mà nói
chuy n v i ng i trong xóm ông hay khoe tài ông d y b c gi i, b t lu n con nít sáng d hay là
i d , h giao cho ông d y trong ba tháng thì bi t c ch qu c ng l làng, b i v y ng i ta
ch c ông làm th y d y h c, nên kêu ông là “th y giáo”. Nay ông ã trên 50 tu i r i, tóc b c hoa
râm, r ng r ng h t m y cáì, mà ông l i mang b nh hút, làm cho hình d ng ông m, da m t ông
dùn, coi b ông già nên ng i ta m i kêu ông là “ông Giáo”.
Khi ông m i v ó, thì nhà c a ông d n d p t m th ng, cách n ông không h i h t
cho l m. Ông ó c vài n m, r i ông d t m t ng i àn bà v v i ông, mà ng i àn bà y
i có b ng m t a con gái m i sanh ch ng m t vài tháng. Ng i l i xóm c ng không bi t
ng i àn bà y là ai, song cách ít ngày nghe ông kêu ng i y b ng “mình”, nghe kêu con y
ng “con” thì ng i ta m i hay là v c a ông.
ngày có hai m con ng i àn bà y v , thì ông mua s m t trong nhà l n l n;
cách ít n m ông tri t cái nhà lá mà c t nhà ngói ba c n, n n úc, c a cu n, vách t ng, ông cho
i bây gi ó. Còn a con gái tên là H u, c chín m i tu i, thì ng i m ch t, con nh
i cho ông nuôi. T y ông m i kh i cho vay t n , nhà ông khách m i th ng t i lui, song
không th y ông em ng i àn bà nào khác v nhà mà n a. n ngày nay cô H u ã c
i tám tu i r i, cô kêu ông b ng “ba”, ông kêu cô b ng “con”, cha con v i nhau, không
nghe ông tính g cô l y ch ng, mà c ng không nghe cô phi n trách ông vi c gì h t.
Th y thông H ng d t c u Th ng T vô nhà ông Giáo Chu t, i d c ng th y s ông Giáo
Chu t ã óng c a ng r i. Ch ng xe ng ng, th y dòm vô nhà, th y c a còn m , èn còn sáng,
th y bèn nói v i c u r ng: “May quá, ông già còn th c. xe ây, hai anh em mình vô”. Th ng
d c d c, mu n cho th y thông Hàng vô m t mình. Th y thông không ch u, th y ép c u
ph i i theo và th y h a h vô nhà th y lãnh nói giùm, c u kh i nói ti ng chi h t.
Hai ng i b c vô t i sân, th y cô Hai H u m c qu n l c so n tr ng, áo bà ba c ng b ng l a
tr ng, ng ng i trên m t cái gh mây d a b i cau vàng mà n mía. Th y thông Hàng t i lui
nhà n y th ng, b i v y th y ngó th y cô Hai H u thì th y h i r ng: “Có ông Giáo nhà hay
không cô Hai?”. Cô Hai H u ng d y cúi u mà chào và áp r ng: “Th a, có ba tôi trong
nhà”.
Tr ng t r ng, l i thêm bóng èn trong nhà d i ra n a, b i v y c u Th ng T th y m t cô Hai
u rõ ràng, thi t là qu c s c thiên h ng, cái ti ng “b nh” c a th y thông Hàng nói h i nãy ó
là úng ch không ph i nói d i.
Hai anh em b c vô nhà, th y ông Giáo Chu t n m vích c trên cái gi ng phía tay trái ng
làm thu c á phi n mà hút, mình m c áo lá, còn qu n thì vén ng lên trên b p v . Ông Giáo Chu t
th y có khách, l t t buông ng hút, ngóc u d y mà dòm.
Th y thông Hàng li n h i r ng: “Ông m nh gi i ông Giáo há?” Ông Giáo l m c m ng i d y, rút
p m t ki ng và ngó th y thông Hàng mà nói r ng: “ a! Th y thông! V y mà tôi không bi t
ch !”. Ông th y có m t th y l i theo th y thông, ông không bi t là ai, ông s th t l nên l t t
c l i giá áo1 l y m t cái áo l a tr ng mà m c, r i m i khách ng i l ng x ng. Th y thông
Hàng nói r ng: “Ông ng có làm ch n r n th t công. Ông n m xu ng ó mà hút i, hai anh
1
N i máng áo

20. Con Nhà Giàu 20 www.hobieuchanh.com
em tôi nh c gh l i ng i d a bên gi ng ây nói chuy n ch i c ng c mà”. Th y ba ton v i
nón n trên bàn, r i hai tay xách hai cái gh mây mà i l i ch ông Giáo hút.
Ông Giáo c i và nói r ng: “ , mu n nh v y c ng c. Thôi m i hai th y i ngay l i ây nói
chuy n ch i. Xin l i, cho tôi làm u thu c cho r i, k o lâu nó chai”. Th y thông Hàng áp
ng: “ c, c, ông c vi c làm i mà”. Ông Giáo leo lên gi ng, mang c p m t ki ng vô
i n m xu ng c m cây tiêm mà nh i ti p u thu c. Th y thông Hàng hai cái gh d a bên
gi ng, th y m i c u Th ng T ng i ó, còn th y leo lên gi ng n m ngang v i ông Giáo.
Ông Giáo tay c m thu c, mà mi ng h i r ng: “Th y ây m i i l i hay là âu l i th m th y?”.
Th y thông áp r ng: “C u T ây là em c a th y Ban Bi n Chí d i M H i, ông không bi t
hay sao?”.
Ông Giáo ngóc u mà dòm Th ng T r i nói r ng:
- y hay sao? Tôi bi t th y ban l m, th y ghé th m tôi hoài, còn c u ây thu nay tôi
ch a g p l n nào, nên tôi không bi t.
- u lên i ch i v i tôi; xe ch y ngang qua ây, th y ông còn th c, nên tôi r c u ghé
th m ông ch i.
- Tr ng b a nay t quá.
- Ông mu n i ch i hay không? Nh ông mu n thì hút h t ít u r i i ch i v i hai a
tôi. Có xe h i c a c u T ây.
- Tôi già c r i, theo m y ông sao k p. Hút ã r i thì lo ng , ch ch i b i gi ng gì.
Ông l ng u thu c úng r i, ông g n vô n i và m i hai th y hút. Khách c t hoài, ông m i
ng i vô èn mà kéo.
Lúc y có m t con nh trong nhà b ng hai tách n c em l i tr c m t Th ng T , còn cô
Hai H u thì i gu c l p c p phía ng kia. Th ng T t i nhà l , mà l i t i mà vay b c, b i
y c u b ng , không bi t chuy n chi mà nói, nghe cô Hai H u i gu c thì c u c day l i mà
ngó hoài.
Ông Giáo Chu t n m hút, mà ông li c m t th y Th ng T dòm con ông m y l n, ông nghi th y
thông Hàng d t c u này t i ng coi con ông, ông toan ki m ch c mà i i ph t cho r i, b i
y ông hút h t u thu c r i ông li n nói v i th y thông H ng r ng:
- Còn m t tr m ng b c c a tôi ó th y tính sao th y thông? Quá k ã g n n a tháng r i,
th y cho tôi ng tôi xài ch .
- Thua mu n ch t, làm sao mà tr c, ông! Xin ông ch u phi n u n m lãnh ti n vi t b
i tôi s tr , ch bi t làm sao bây gi .
- Lúc này tôi túng quá. Th y ph i lo cho tôi xài ch .
- Ông mà túng n i gì không bi t.
- Thi t ch .
- i! Ông nói ai mà tin cho n i! Ông a chìa khóa cho tôi m t s t, n u không có trên
i ngàn ng b c thì chém tôi, tôi c ng ch u.
- âu mà có. Tháng này mà ti n b c âu có nhi u d v y.
- Ph i. Tháng này h ch a tr b c cho ông. Mà tôi bi t trong nhà ông có b c nhi u l m mà.
y, ông Giáo, c u T ây có chuy n c n dùng g p, nên c u c y tôi nói v i ông làm n
giúp cho c u m t ngàn ng b c. Ông tính coi có giúp c hay không?

21. Con Nhà Giàu 21 www.hobieuchanh.com
Ông Giáo Chu t ng i d y, rót m t h p n c trà mà u ng, ông li c ngó Th ng T r i nói r ng:
“Tháng này tr quá, b c tôi cho ra h t r i còn âu mà giúp. Sao không h i Xã tri, nó có b c thi u
gì?”.
Th y thông Hàng c ng ng i d y áp r ng:
- i th Chà khó lòng quá, ai mà thèm h i. Ông giúp giùm cho c u T i mà. B ông s
hay sao? C u là con c a ông K hi n d i M H i. Ông K hi n m t r i, bây gi ph n
n c a c u t i m y tr m m u n, ch ph i ít hay sao. Còn bên v c u còn giàu h n bên
u n a; tr i i, cho vay ch nh v y mà ông d c d c, v y ch ông i ai vay ông m i
cho?
- uT ây có v r i hay sao?
- Ch sao! C u c i con c a ông H i ng bên ch Ông V n ã h n m t tháng nay, ông
không nghe hay sao?
- Ông H i ng nào? Ông H i ng Th ng ph i hôn?
- Ph i.
- À, à, hôm tr c tôi có nghe nói. B t nh n quá, v y mà tôi quên ch .
Ông Giáo Chu t ngó Th ng T m t h i r i h i c u r ng:
- u h i b c làm chi? nhà thi u gì ti n, c u c n dùng sao không l y b c nhà mà xài, l i
i vay h i?
- Tôi có vi c xài riêng, nên không mu n l y b c nhà.
- u h i r i có m ng gi y hay không?
- t mình tôi c ng ch c mà, c n gì ph i có v ng gi y.
- u h i b c tháng hay b c n m?
- Ông cho vay m t ngàn; qua tháng giêng tháng hai, h góp lúa bán r i, thì tôi tr cho ông.
- Tôi cho vay thu nay thì tôi bu c ph i có v ch ng ng gi y; mà h vay t m t ngàn
p lên thì ph i th ch n b ng khoàn t. N u v không ng gi y thì khó quá. Còn tôi
nghe nói ông K hi n có l p di chúc chia ru ng t cho các con r i, song trong t ông l i
giao huê l i cho bà K hi n n mãn i r i các con m i c h ng. N u v y thì c u
ng b ru ng t, mà c u có góp lúa c âu.
- Không. Má tôi ã giao huê l i ph n ru ng h ng h a 50 m u cho tôi r i. Mùa này tôi
góp huê l i ó tôi xài.
- Khó quá! Tôi mu n có m ng gi y v i c u thì t t h n.
- Không. Không c. Nh ông ng i, thì tôi l c t t ng phân tôi giao cho ông.
- Cái ó t nhiên ph i có m i c. Mà tôi còn mu n cho có v ch ng ng gi y n a
ch .
Th y thông Hàng nghe ông Giáo c nài v c a Th ng T ng gi y hoài, th y m i xen vô mà
can r ng:
- Ông Giáo né, không ph i c u T tính sang t c a ông nên c u không ch u cho m ng
gi y. Y vay mà d t v theo lòn thòn coi k quá, t i v y nên c u không ch u. Nh ông
ng i, thôi tôi ng b o lãnh cho, c hôn?
- Th y n ch u vào âu mà b t th y b o lãnh?

22. Con Nhà Giàu 22 www.hobieuchanh.com
- Ph i. Tôi không n ch u vào âu. Mà nh ông có s thì tôi ký tên giùm cho c u ng ông
tin.
Ông Giáo Chu t ng i suy ngh m t h i lâu r i ông nói ch m ch m ít ngày cho ông tính l i coi
i ông s tr l i. Hai ng i khách xin ông làm n tính giùm cho g p r i ng ng d y cáo t
mà v . Th ng T li c m t ki m cô Hai H u, mà không th y cô, thì c u l y làm th t v ng, nên
lên xe mà còn ngó ch ng vô nhà.
Xe ch y kh i nhà, Th ng T m i nói v i th y thông Hàng r ng: “Ông già có con thi t ng , mà
i b c ng làm khó quá, không bi t ch ng nói con ng, ng làm khó n b c nào n a”.
Th y thông c i mà áp r ng:
- u coi tôi nói láo hay nói thi t h ? Tôi nói cô Hai H u ng l m mà. C u mu n hôn?
- Tr i ôi! H i b c còn không xong, mu n con ng sao c.
- i b c thì h i, còn mu n con ng thì mu n, có h i gì mà s .
- Mu n l m ch , ng t vì tôi có v r i, s cô ó c không ch u.
- u th ng th ng r i tôi s tính cho. i n y h có ti n thì mu n cái gì mà l i không
c c u.
- Th y làm sao cho tôi trai gái c v i cô ó thì tôi khoái l m, tôi th ng th y m y tr m
tôi c ng th ng.
- Ch c hôn?
- Sao l i không ch c.
- Nói ch i v i c u, ch con ng i ta là con nhà giàu, l i là con gái m i l n lên, ai mà làm
mai cho c.
Th ng T nghe nói nh v y, có l c u th t v ng nên c u không nói n a, c c m tay bánh xe mà
ch y xu ng phía nhà ga xe l a. Th y thông Hàng bi u c u ng ng ng vô nhà hàng u ng r u
ch i. Trong túi c u T còn hai ng b c, song c u ngh hai ng i u ng hai ly r u không l trên
ti n y c, b i v y c u u xe d a l ng r i d t th y thông vô nhà hàng.
Th y thông kêu b i bi u em hai cái c-ten2 n c su i, Th ng T nói mình không bi t u ng
3
u nên bi u cho xi-rô . Th y Thông la l n r ng: “Ê! Cái gì l i u ng xi-rô! àn ông ph i t p
ng r u n i ng i ta ch . B i, c vi c em m c-ten ây”. Th ng T nghe nói nh v y thì
không t n a, ph i ráng mà u ng ng t p làm ng i th o i.
Th y thông Hàng th y Th ng T u ng mà châu mày thì th y c i và nói r ng:
- u m i u ng l n u, c u ch a bi t ngon. c u u ng ít l n ây r i c u coi, khoái l m.
- ng, tôi s say r i c m bánh xe v không c ch .
- À! Ph i a. Ch a bi t u ng thì t nhiên ph i say. i! Mà có say thì trên n y ch i r i
sáng mai s v , h i gì.
- a nay tôi ch i không c.
- Sao v y? C u c ng húy ph n a hay sao?
2
hi u r u Martel, r u m nh
3
sirop: n c c t ng t, khi u ng pha thêm n c.

23. Con Nhà Giàu 23 www.hobieuchanh.com
- Không ph i húy ph . Tr i i, tôi ch ph i ai hay sao. Th v mà tôi k gì, thây k 4 nó.
i b a nay tôi có vi c riêng ch i không c. ch ng tôi vay b c c r i th y coi
tôi ch i mà.
- À, cái chuy n h i b c ó, c u tôi lo cho. Ông Giáo Chu t làm b , b t quá ng n ti n
i m c, ng bu c tôi b o lãnh, ch gì. sáng mai tôi xin sao l c t ng phân5 giùm
cho c u r i tôi em cho ng coi. Trong vài b a c u lên ây r i tôi tr l i cho c u. Mà c u
nh t chúc ngôn t ng phân làm h i nào hay không? Ph i bi t ngày tháng xin sao l c
i c.
- Làm h i tháng giêng, tháng hai gì ó, tôi không nh ch c.
- c, c. Bi t tháng thì r i. H tôi chi ít ng b c thì h ki m nh ch i, có khó gì.
u ng lo, ó tôi tính cho.
- Th y làm n tính giùm mau mau nghé.
- Mau mà …
Hai ng i nói chuy n t i ó, k có ba th y i ngang, th y th y thông Hàng ng i trong nhà hàng
thì ghé vô mà b t tay. Th y thông Hàng ti n d n c u Th ng T cho ba th y y mà nói r ng:
“C u ây là c u T M H i, em c a th y Ban bi n Chí, m y th y bi t hôn? Thôi, ng i ây u ng
u nói chuy n ch i”. Ba th y chào Th ng T r i kéo gh mà ng i. Th y thông Hàng kêu b i
vang rân mà bi u em ly l y r u thêm.
Th ng T trong túi có hai ng b c, mà th y th y thông Hàng m i anh em b n u ng r u l ng
ng, thì trong lòng không an, b i v y c u nha nh m mu n cáo t mà v . Th y thông Hàng v i
ba ng i kia nói chuy n không d t, ã v y mà ng i này ti p v i ng i n theo x ng t ng s
giàu có c a c u hoài, h i c u m i n m góp lúa ru ng c bao nhiêu, mua xe h i m y ngàn
ng, ng b t m y tr m m u, làm cho c u không th ng d y c, mà ng i ó thì c u
chín ru t chín gan.
Ch ng b t nói chuy n, Th ng T ng d y cáo t thì th y thông Hàng nói r ng: “C u v thì
anh em tôi c ng i, ch ây làm gì. Thôi, u ng cho h t r i i”. M y th y b ng ly u ng c n r i
i nón ng d y m t l t. Th ng T li u không ti n mà tr ti n r u, nên c u làm l . Th y
thông Hàng ngó ch ng c u, không th y c u móc bóp ph i, th y bèn v túi và nói r ng: “Tr i t
i, cái bóp tôi m t r i! Báo h i d hôn! Ch c là r t âu ngoài xe”. Th y l t t ch y ra xe mà
ki m. Ki m có hay không không bi t, mà th y dòm s sài r i tr vô nói r ng: “Ch c là r t trên
nhà ông Giáo h i nãy. Có vài ch c ng b c, không nhi u nhõi gì. Thây k , sáng tôi lên tr n
tôi ki m. N u r t ó thì còn ó, ch không l m t. C u T , c u cho tôi m n 5 ng b c tr
ti n r u r i b a nào tôi s hu n l i cho”.
Th ng T l y làm h th n, b i v y c u nói r ng:
- Tr i i, b a nay i ch i tôi c ng quên em b p ph i theo. Tôi có 2 ng mà thôi, tr sao
. Th y nói v i ch ti m tôi vi t bông6 r i mai tôi lên tr c hôn?
- c mà.
Th y thông Hàng kêu b i h i bao nhiêu ti n r i bi u em gi y m c ng cho Th ng T vi t
bông. Th ng b i cùng qu n song c ng vâng l i; mà trong lúc Th ng T ng i vi t bông thi u 5
ly r u giá 4 ng b c, thì nó ch y ra coi s xe và tên ch xe, làm cho Th ng T gi n l m,
song không dám r y nó.
4
m ck
5
t chia gia tài
6
(bon): phi u, gi y n

24. Con Nhà Giàu 24 www.hobieuchanh.com
Vi c tính xong r i, m y ng i m i b t tay t giã nhau. Th ng T lên xe còn kêu vói mà nói v i
th y thông Hàng r ng: “Chuy n ó th y ráng giúp giùm mau mau nghe th y thông. Tôi trông
m a”.
Th y thông Hàng g c u; xe rút ch y lên c u quây.

25. Con Nhà Giàu 25 www.hobieuchanh.com
(4)
Th ng T ch y tr v nhà m mà ng . Mây a m c a gi ng mùng l p c p làm cho bà K
hi n gi t mình th c d y. Bà th y con s a so n ng thì bà h i r ng: “Sao b a nay không v b n,
mà l i v ây?” Th ng T không tr l i, c c i áo c i giày mà i ng .
Th ng T n m lim dim, nh cô Hai H u m t sáng r , má mi ng b u, m t láo liên, tóc láng
t, t ng i y u u, mi ng nói nh c i, gò má tr ng t hoa sen, n c da m n mà coi
mát r i, thì trong lòng c u khoan khoái, c th m ch chi có ng i ó n m m t bên mình, ch c
là mình vui v ch ng có chi b ng. C u nh cô Hai H u r i c u nh t i v nhà; c u so sánh hai
ng i, thì c u chê v nhà th , chê n c da không tr ng, chê c p m t không lanh, chê gi ng
nói không có duyên, chê tánh ý hay hà ti n. C u nh chuy n gây g v i v h i chi u, nh
chuy n không ti n mà tr nhà hàng h i nãy thì c u l y làm t c gi n, quy t th nào c ng ph i vay
cho c m t ngàn ng b c ng ch i b i v i anh em; mà xài h t s ó r i không bi t ch ng
ki m thêm n a. Mình ti ng con r nhà giàu, ng i ta kêu mình là “C u T M H i”, mình là
ng i có h c th c, mình ch i v i th y ký th y thông, mà trong bóp ph i không có n m ba t m
gi y x n7, thì còn gì là danh giá. Ph i có ti n, làm sao c ng ph i có ti n m i c. Còn có v thì
thây k v , làm sao c ng ph i trai gái v i cô Hai H u, nh cô nài ph i c i thì mình c i, làm
hôn thú b c nhì, v nói sao c mà s , mà nh v mu n sanh u thì mình p ít, không ti c
gì. C u suy ngh ri t m t trí nên m màng r i ng quên.
Sáng b a sau, Th ng T th c d y i ra i vô, vì c u có vi c lo tính riêng trong trí, nên c u
không mu n nói chuy n v i m , mà c ng không tính tr v bên v . Ch ng n c m r i, bà K
hi n m i nói v i con r ng:
- m n c r i, thôi con s a so n i v b n i. Con i t h i hôm cho n bây gi , anh ch
không bi t con i âu, ch c là anh ch trông l m.
- Trông thì trông, có h i gì mà lo.
- y ch h i hôm con i, con có nói con v bên nây hay không?
- Không.
- Con không nói cho ng i ta hay, con i bi t nh v y, ng i ta lo ch .
- lo gi ti n, ch có bi t lo gi ng gì.
- Con nói sao v y! D u mà h có lo gi ti n i n a, y là cái ph c c a con, ch sao con
i trách ng i ta. C u cho h gi ng ngày sau có mà l i cho v ch ng con ch .
- Má c ham ti n hoài! T i má ham ti n, nên tôi m i m c m t con v nh v y ó!
- sao? Cha ch ! V nh v y, con còn chê n i gì! Ph i, nó en úa thi t, nh ng mà coi
n mòi, ch không ph i x u xa gì ó!
- t v i má ch t t v i ai. i ra th y ng i r i dòm l i nó mà m c c .
- Sao mà m c c ? Tuy nó không có bóng s c, song nó hi n c, nó gi i vi c nhà, nó có
ti n nhi u, nó có ch gì mà chê c âu. Con ng có nói b y. i v x u m i ch c là
c a mình a con, ch bóng láng có ra gì âu.
Th ng T nghe m khuyên l n ã không cám n, mà l i rùn vai r i b i ra phía tr c, coi b
vô l h t s c. Bà K hi n vì th ng con nên không th y cái qu y c a con, con ng ngh ch mà bà
không gi n, l i c theo khuyên d bi u con v hoài. Th ng T th y v y bèn làm núng, xin bà
7
(cent) gi y b c m t tr m ng

26. Con Nhà Giàu 26 www.hobieuchanh.com
ph i cho n m tr m c u m i ch u v . Bà nghe nói ti n thì bà la ó; c u làm gi n, c u th không
thèm v v n a. Bà cùng th , tuy bà r y om sòm, song r t cu c r i bà c ng ph i lòi cho c u h t
t tr m ng b c.
Th ng T l y t m gi y x n b vào bóp ph i r i c u m i thay áo mang giày lên xe mà i. Bà
ng con bi t nghe l i nên th y con i trong b ng m ng th m, ch ng dè ra kh i c a ngõ r i, c u
không ch y v ch Ông V n, mà c u l i qu o lên M Tho.
Lúc y ã ba gi chi u, Th ng T bi t th y thông Hàng m c làm vi c, nên c u không ghé nhà
mà ki m. C u ng ng xe d u x ng y thùng mà i t m gi y b c, r i ch y theo ng mé
sông c u quây. Ch y ngang nhà ông Giáo Chu t, c u cho xe ch y ch m ch m ng có li c m t
ngó vô nhà mà ki m cô Hai H u. B n ch y qua thì không th y tâm d ng, mà ch ng tr l i thì c u
th y cô n ng tr c c a. C u d nón chào cô; cô c ng cúi u áp l , mà cô l i chúm chím
i, làm cho c u hân hoan, quên bóp kèn, g n cán con x m ghánh n c. C u xu ng nhà hàng
tr ti n r u h i hôm, r i ng i ó u ng s a á mà i 5 gi s i ón th y thông Hàng.
Th y thông Hàng ch i v i anh em, h th y h a giùm giúp vi c gì, thì th y h t lòng lo l ng. H i
hôm th y h a v i c u Th ng T m y u, thì sáng ra th y lo làm li n, ch không dám tr .
Bu i s m m i th y lên s b ng khoán mà xin sao l c t chúc ngôn t ng phân c a ông K hi n
To i. Tr a v n c m r i th y không thèm ngh , th y kêu xé kéo tu t lên nhà ông Giáo chu t mà
a t t ng phân cho ông coi.
Ông Giáo chu t ã m i m y n m chuyên ngh cho vay t n , ông lành ngh c a ông l m; ông
m t chúc ngôn t ng phân coi t u chí cu i r i nói r ng: “C u Th ng T bây gi ng b
100 m u ru ng th c, 50 m u h ng h a, r i ngày sau c u c 50 m u trong ph n d ng lão
a. C u có 200 m u n mà c u vay có m t ngàn, thì cho vay không ph i s gì. Ng c vì, theo
i chúc ngôn, ch ng nào bà Lý Th Nho qua i r i thì c u m i c h ng huê l i. C u có
ru ng mà không có huê l i, cho c u vay r i c u l y gì c u tr ? N m ngoái tôi th y th y Ban bi n
Chí là con nhà giàu, tôi làm b ng cho th y vay n m ngàn. Hôm tháng giêng th y tr ti n l i,
còn v n th y tr không n i. K tôi nghe ông già th y chúc ngôn chia ru ng t mà không cho n
huê l i, tôi ch t ng x a rày, không bi t làm sao mà òi v n l i. Tôi b ng i anh mà m c k t
t n m ngàn ng b c, tôi r u quá, giúp cho ng i em n a sao c”.
Th y thông Hàng c i mà áp r ng: “Tôi nghe nói ông th o ngh cho vay l m, mà sao ông l i s
nh v y. Ông c u mà cho anh em th y Ban bi n Chí vay ch . Phàm cho vay thì c t l y ti n l i.
Cho m y ch ch c ch n mình c u h ng tr v n, cho mình l y ti n nhi u n m. Ví nh ông
cho m t ngàn, ông l y ti n l i trong 3 n m thì s v n r i, mà s m t ngàn c ng còn ó, coi
không ph i là l i nhi u hay sao. ã bi t th y Ban bi n Chí v i c u Th ng T tuy ng b làm
ch ru ng t, song ch a n huê l i. Ru ng t nh v y m i ch c ch , b i vì có em bán cho ai
c, mà mình s m t n . Còn nh ông có mu n cho ch c n a thì ông cho vay nhi u nhi u r i
ông bu c ph i làm t treo cho ông. Ông v i tôi là anh em quen bi t nhau lâu r i, tôi t thi t v i
ông: c u Th ng T còn nh mà tôi coi c u ham phá nhà quá. Ông th nh mà a cho c u
ch ng m i ngàn ng b c thì ông l y ru ng t c a c u h t. Tôi h a tôi s làm m i giùm cho
ông. C u tin c y tôi l m, tôi nói gi ng gì c u c ng nghe h t th y. Ông cho l n m t ngàn mà nh
u i. Ông c tính ti n l i theo b c m i b n. N u ra giêng c u không tr , thì ông b t ch ng
n l i mà thay gi y. Ông ch ng nh v y trong n m ba n m và n u c u h i thêm thì ông a
thêm n a, thì ông s l y ru ng c a c u”.
Ông Giáo Chu t n m xu ng làm thu c mà hút ít u; ông suy h i tính l i ã c n r i, song ông
còn làm b d c d c mà nói r ng:
- u Th ng T còn con nít, tôi không n toan m u k mà gi t s nghi p c a c u. Thà là
u vay c a ai c u vay, ch thi t trong b ng tôi không mu n giúp cho c u ng nào h t.

27. Con Nhà Giàu 27 www.hobieuchanh.com
Mình l n, c u nh , mình dính d p v i c u s e mình ph i mang ti ng ch . Ng t vì c u là
anh em c a th y, th y nói giúp giùm mà tôi không ch u, thì th t th di n th y ch ng?
- Thôi i bác. Bác ng có ánh o.
- Không ph i ánh o. Thi t tình nh v y ch .
- Thôi, chi u nay nh c u qua, thì tôi d t c u lên làm gi y l y b c a.
- ng c. Mà th y ph i nói tr c v i c u, ti n l i tính b c 14 a, nghe hôn. Ch u nh
y tôi m i cho.
- Ch u mà. Ông c òi l i theo b c 14 i. tôi nói vô cho. Nè, mà ông ph i nói tôi ng
o lãnh n a, nghé.
- o lãnh làm chi?
- y! Ông c nài b o lãnh ng cho c u tin, r i sau làm công chuy n m i c ch . Ông
hi u hôn?
- Hi u, tôi hi u r i.
- Ông tr t t ng phân l i cho tôi, ng ch ng c u qua tôi trao cho c u r i tôi d t lên ây.
Thôi, tôi v cho ông ngh .
Th y thông Hàng x p t t ng phân mà b vào túi r i l y nón i lên u. Lúc th y n m tay ông
Giáo mà t giã, thì th y v a nheo m t v a c i mà nói r ng: “Ông ng có òi m t tr m ng
c c a tôi n a. N u ông bi t x ph i, thì tôi s làm cho ông có l i n m b y ngàn cho ông coi”.
Ông Giáo Chu t g c u mà áp r ng: “Bi t, bi t, tôi bi t x ph i mà”.
i nghi p cho “c u T M H i”, ng i ta s p t nh v y mà c u không dè, c u ng i nhà hàng
ng s a, khí s c hân hoan, khi thì nh g ng m t c a cô Hai H u tròn tr a b nh bao, khi thì ngó
ch ng ng h ng i ón th y thông Hàng mà h i th m chuy n vay b c.
ng h gõ 5 gi . Th ng T lên xe mà i. Xe ch y v a kh i nhà ga xe l a thì g p th y thông
Hàng trên ng hàng gáo ng l n t n i xu ng. Th ng T ng ng xe, anh em m ng r , r i
nhau ch y m t vòng ch i.
Th y thông Hàng v a b c lên xe thì Th ng T nói r ng:
- Tôi khoái quá, th y. Tôi m i g p m t cô Hai h i nãy.
- Cô Hai nào?
- Cô Hai H u.
- , . âu mà c u g p?
- Tôi ch y ngang nhà. Cô ng tr c c a cô chào tôi, mà cô l i c i n a ch , khoái quá!
- u n y a tình thi t mà! C u dám quá!
- Tôi ch y ngoài l , có ng t i ai mà không dám.
- Ông Giáo khó l m, nói cho c u bi t.
- Con ng khó thì tôi m i lo, ch ng khó hay là d , nh m c ng không h i gì.
- u mu n vay b c c a ng, mà c u làm l n x n ây ng ghét, ng không giúp b c cho
u ch .
- À! Th y xin sao l c giùm t ó r i ch a?

28. Con Nhà Giàu 28 www.hobieuchanh.com
- i, n i bu i s m m i. Mà r i c ng không ích gì, b i vì h i tr a tôi g p ông Giáo, tôi
a cho ng coi th . ng coi r i ng nói ru ng c u làm ch mà c u không c n huê
i; c u l y b c r i c u l y gì mà tr . Ông già thi t là khó ch u. Tôi n n n tr n m t bu i
tr a. Tôi nói ri t r i ng mu n xiêu lòng, song ng òi ti n l i t i m i b n m i l m.
t g m quá!
- ib nm i l m là sao?
- Ngh a là c u vay m t ngàn, ra ngoài ngày c u ph i tr v n l i m t ngàn t ho c m t ngàn
i.
- Tr i i! n l i gì mà nhi u quá v y?
- Thì h cho vay h n l i nh v y ch sao. Nh n ngh a l m thì ít n a c ng là b n tr m
ng b c l i. Vì lúc n y mu n r i, không ai còn b c mà cho, nên ng m i làm ng t.
- n n v i ng n ch ng b n tr m ng b c l i c hôn? Bây gi tháng m i r i, t
ây cho t i tháng giêng tháng hai, có ba b n tháng mà gì.
- tôi nói l i v i ng coi. ng còn bu c tôi ph i b o lãnh n a a c u.
- Không h i gì, th y làm n b o lãnh giùm cho tôi.
- Tôi v i c u không ng i gì. Lãnh thì lãnh ch sao. Không l c u b n cho tôi tr .
- âu có nh v y. Ch ng nào làm gi y l y b c c?
- mình n c m r i d t lên nhà ng nói l i coi. Nh ng ch u thì làm gi y l y b c li n.
- Ch c ng ch u mà. ng là cha v tôi, ng mu n n l i bao nhiêu ng n, tôi không c n.
Th y thông Hàng nghe nói nh v y thì th y c i, Th ng T t ng th y c i v m y l i nói
ch i c a mình có duyên, ch nào dè th y c i là c i mi ng m i th y th ra mà cá ã táp nu t.
Hai ng i ch y xe ch i ít vòng r i ghé l i nhà hàng n c m. Th ng T b a nay có s n g n m t
tr m ng b c trong túi, ã m i th y m t cô Hai H u, mà l i ch c s có thêm m t ngàn n a, b i
y c u hân hoan, nói nói c i c i không ng t. Th y thông Hàng c ng vui v vi c c a th y,
nên c ng nói c ng c i, mà th y ch ng nói vi c chi khác h n là vi c ông Giáo Chu t cho vay,
th y ch ng c i vi c chi h n là c i c u T mê Hai H u.
n c m xong r i, th y thông Hàng m i kêu b i bi u em cái bông thi u ti n r u h i hôm ng
th y tr luôn th . C u T nói c u ã tr ti n r u r i, mà c u l i giành c u tr ti n c m, c u
không cho th y thông hao t n v i c u. Th y thông làm gi n làm h n, ngoe ngo y b i tr c ra
xe mà ng i, ch ng c u T ra theo th y m i nói r ng: “M a gi n toa quá, m a mu n không thèm
t toa lên ông Giáo, toa nh cô Hai êm nay toa khóc cho bi t ch ng …”. C u T c i mà
áp r ng: “T i nghi p tôi mà, th y thông. Th y mu n tôi ch t hay sao? N u êm nay mà tôi
không ngó th y m t cô Hai c, ch c là tôi ph i t v n quá”. Th y thông c i ng t r i bi u
ch y xe vô nhà th y mà l y t sao l c t ng phân ng có lên ông Giáo cho s m.
Ch ng hi u cô Hai H u có bi t tr c b a nay s có khách t i nhà hay không, mà g n èn cô
u b i láng nhu t, cô d i ph n m t tr ng , cô m c áo màu tr ng gà, cô b n qu n l a tr ng
bông h ng, cô i dép quai nhung en, s c cô ã p mà cô còn tô m thêm n a, nên b m háo
c ai th y c ng ph i mê m n.
Khi th y thông Hàng v i c u Th ng T b c vô nhà, cô Hai H u m c d i nhà sau. Ông
Giáo ti p khách m i ng i, r i kêu a mà bi u em n c u ng. Vì ông phân c , ban êm
th ng tám gi ông m i hút, b i v y bên cái gi ng ch a th y n i èn. Ông ng i t i b gh gi a
mà nói chuy n v i khách. Con nh b ng n c trà v a trên gh , thì cô Hai H u trong c a

29. Con Nhà Giàu 29 www.hobieuchanh.com
bu ng b c ra, cô cúi u chào hai ng i khách r i cô vói tay m t gói thu c v i cái h p qu t
trên d a, d a hai tách n c ó.
Th ng T ph n thì kh p v h ng tr i s c n c, ph n thì s ông Giáo th u áo b ng c a mình,
i v y c u ng i trân trân, c u không dám ngó m t cô Hai H u khi cô gói thu c trên d a, c u
li c th y bàn tay c a cô tr ng nõn, ngón tay nh xíu, phao tay ng h ng, thì c u h i h p trong
ng c, l n x n trong trí, n u ai c c c h i ó h i c u t i sao mà v y, thì ch c c u c ng không bi t
sao mà nói c.
Cô Hai H u l i gh xít u mà n m, và nói chuy n nho nh v i con . Cái gh xít u nh m phía
sau l ng c u Th ng T , c u không dám day u l i mà ngó cô, c u l y làm t c vì s vô ý c a
u, ch chi h i m i vô c u ng i phía bên kia thì bây gi li c ngó d bi t ch ng nào. C u m c
ti c v s ó, nên c u quên t ng chuy n vay b c. May nh có th y thông Hàng lanh l i, th y
kh i u mà nói v i ông Giáo giùm cho c u.
Ban u ông Giáo làm khó, không ch u cho, ông nói r ng ông có coi t chúc ngôn t ng phân
i, ru ng t l n x n l m, làm ch mà không n huê l i, vay b c r i l y gì mà tr , n u ông ki n
ông l y ru ng, ông c ng không cho m n c. Th y thông theo n n n trót n a gi ng h ,
ông m i ch u cho, song ông bu c n i tháng giêng ph i tr v n tr l i, ti n l i tính b n tr m, mà
ph i có th y thông ng b o lãnh m i c. Th ng T nghe nói ng òi ti n l i theo b c m i
m, t ra bây gi ng tính theo b c m i b n, thì c u m ng nên c u ch u li n.
Ông Giáo bi u làm gi y ph i biên nói vay m t ngàn b n tr m ng, giao qua tháng giêng An
Nam n m sau thì tr , n u t i k mà không tr s , thì ch n ki n òi s y và òi ti n l i theo
phép k t ngày làm gi y. L i c ng ph i khai trong gi y r ng ng i vay có giao cho ch n m t
n sao l c chúc ngôn t ng phân c m làm b ng, n u ch a tr s n mà lén bán ru ng t
cho ng i khác thì ch n c phép ki n n tòa Hình mà bu c t i sang t.
Th ng T quy t l y cho c m t ngàn ng b c, nên bu c th nào c u c ng ch u h t. Ông
Giáo bèn kêu con l y gi y m c r i ông xin l i v i khách ng ông n m hút ít u.
Ông Giáo qua bên gi ng n i èn n m chinh chòng. Th y thông ng i vi t cái não gi y n . C u
Th ng T không, c u ng d y làm b coi th y Thông vi t, mà k thi t c u qua ng phía
bên nây ng li c ngó cô Hai H u ch i. Cô Hai H u n m trên gh xích u, cô t nhiên, không ái
ng i chi h t, c u ngó cô thì ngó, cô c lúc l c cái gh , ho c nói c i v i con nh nh th ng.
Th y thông làm não t xong r i m i em a cho ông Giáo coi. Ông b t b thêm b t m t hai câu
cho rành, r i ông a cho Th ng T chép l i và ký tên. Th y thông c ng ng b o lãnh m t
bên ó, th y và ký và nói8 r ng: “T nh t i bây gi tôi m i lãnh n l n n y là l n th nh t. V
tôi nó hay ây ch c nó c n nh n d l m. Cô có g p nhà tôi, cô ng có h c i h c l i, nghe
hôn cô Hai”. Cô Hai H u c i và áp r ng: “B m th y, th y làm n cho anh em, em t ng d u
cô thông có hay, cô c ng vui lòng, ch sao mà th y lo. Tuy v y mà th y d n tr c, thì em âu
dám h c.”
Th ng T nghe ti ng nói m m m ng, khôn ngoan, trong ng n, l nh lót, thì c u ng n ng trong
lòng, nên c u ng ngó cô mà mi ng chúm chím c i. Ông Giáo c cái gi y r i ông i m t
t l y m t ngàn ng b c mà trao cho Th ng T .
Th y thông Hàng bi t ý Th ng T mu n chà l t mà ngó cô Hai H u ch i, nên th y leo lên
gi ng n m i ông Giáo làm thu c cho th y hút vài u r i m i ch u t giã mà i. Th ng T
ra v , c u chào cô Hai H u mà c u c i a tình. Cô c ng áp l và c ng c i, song không hi u
cô có rõ th u ý t c a c u Th ng T hay không.
8
v a ký v a nói

30. Con Nhà Giàu 30 www.hobieuchanh.com
Th ng T lên xe mà i, c tr m tr cô Hai H u hoài, c mong làm sao ph i nói chuy n c
i cô m t l n m i ph d . Th y thông Hàng khuyên c u ch m ch m r i th y s li u giùm. Th y
ép c u ch i m t êm, r i th y bày t m n m t cái phòng, kêu hai cô ca nhi, d n mâm á
phi n, mua r u sâm banh s p t các cu c vui cho Th ng T . C u Th ng T vui thì vui,
mà m t lát c u nh c cô Hai m t l n, d ng nh cái hình c a cô ã ch m vào trí c u r i, ch ng có
giây phút nào mà c u quên c.
Ch i n sáng bét r i, Th ng T m i cho ti n s p ca nhi, tr ti n phòng, ti n r u và t giã
th y thông Hàng mà v .
*
*

31. Con Nhà Giàu 31 www.hobieuchanh.com
(5)
êm r m, c u Th ng T leo lên xe mà i, thi t c u gi n v cành hông, song gi n là gi n v
không m t a b c cho c u xài, ch c u không có trách v v chuy n gì khác n a. C u tính v
nhà xin ti n m , r i tr qua th nh c v ch i, nào dè xin ti n bà K hi n không cho, c u th t
ng, c u phi n luôn m , nên m i tính i vay b c mà xài cho m và cho v bi t ch ng.
Khi t i nhà ông Giáo Chu t, thì tâm s c a c u ch có bao nhiêu ó mà thôi; tr i khi n c u l i
p cô Hai H u, mà g p r i c u l i phát ái tình trong lòng, làm cho c u ng ng n ng n ng , r i
u so sánh cô n v i v nhà; h i t i c u m i h n v mà thôi, mà t i khuya cái h n y nó sâu
thêm r i hóa thành cái ghét.
Có c m t ngàn ng b c trong bóp ph i r i, c u ch a tính dùng mà xài cách nào, c u
quy t tr v nhà qu ng trên m t v mà nh c nó ch i ã, b i v y t giã th y thông Hàng t i
khách s n r i thì c u lên xe ch y th ng qua ch Ông V n, i ngang M H i c u không thèm ghé
nhà.
Bu i s m m i, cô Ba M nh tay b ng qu u9 lúa ra ng gi a sân mà r i cho b y gà n. Gà tr ng,
gà mái, gà m , gà con u ch y vù l i mà bao chung quanh cô, gà c v a l m lúa v a vè p
mái, gà m v a lo n v a túc túc kêu con. M y con chim dòng d c trên cây c ng áp xu ng r i
chen l n v i gà mà n lúa, vì m i b a c n nh v y ã quen r i, nên cô Ba M nh ng ó,
mà gà v i chim không s chút nào h t.
Có l cô Ba M nh c ng vui mà ãi cái ti c s m m i y, nên cô ng vãi lúa cho gà chim n mà
mi ng cô chúm chím c i. Thình lình cô nghe ti ng xe h i ch y phía ngoài l , ch c là cô ã
có ý trông xe ch ng v , nên cô ng ng tay, không vãi lúa n a, m t l i day ra ngoài c a mà ngó
ch ng. Cách ch ng bao lâu, thi t qu xe c a ch ng qu o vô c a ngõ r i ch y th ng vô nhà xe.
Cô Ba M nh l t t vãi cho mau h t qu u lúa ng có vô nhà.
u Th ng T c t xe r i, c u i x n x m vô c a, c u th y v ng ó mà c u không thèm ngó.
Cô Ba M nh không h n v s l t l o y, mà cô l i ngó ch ng mà c i, r i trút h t qu u lúa trên
ng m y con gà ng g n và xây l ng i vô c a nhà sau. Cô móc cái qu u trên vách, cô d n
y a s a so n nhúm l a n u c m, cô bi u g t trái b u mà n u canh, hái trái u mà làm
i, r i cô th ng th ng b c lên nhà trên. Cô th y cha m ng ng i u ng n c trà, không nói
chuy n chi h t, mà c ng không có ch ng cô ó, thì cô i tu t vô bu ng.
Th ng T ã thay mát r i, c u ng n m ng a trên gi ng. Cô Ba M nh v a ngó th y
ch ng thì cô h i r ng:
- m nay mình v bên nhà hay là i âu?
- Tôi mu n i âu tôi i, mình không c phép tra h i.
- Tôi h i coi có ph i mình v bên nhà th m má hay không, ch tôi tra làm chi.
Th ng T mu n gây, mà b v nói xuôi quá, c u không có c gây c, b i v y c u nín thinh
mà m t coi qu u l m. Cô Ba M nh mu n dã lã cho ch ng h t gi n, nên cô c i và h i r ng:
“Ch c b a h m mình bi u tôi a b c, tôi không a, mình gi n nên mình i ó ch gì, ph i
hôn?”.
Th ng T vùng ng i d y mà nói r ng: “Còn nh c t i chuy n ó n a à! Tôi nói cho mà bi t,
ng có t ng tôi m t, nên bòn ti n c a v mà n. Cái giàu c a mình ó tôi xài m t vài b a là
t, không giàu bao nhiêu âu, ng có làm phách. Mu n xin ti n ng thêm vô t hôn? Nh
mu n tôi cho”. C u và nói và m bóp ph i l y x p gi y x n li ng trên gi ng nghe m t cái x ch.
9
thúng nh , qu u g o: thúng nh ng g o, qu u may: thúng ng d ng c may vá