Bio amali 1 - Ujian Makanan

1. Tajuk : Laporan Amali Ujian Makanan
Tujuan : Untuk menguji kandungan makanan yang mengandungi protein, kanji, gula
penurun, gula bukan penurun dan lemak.
Hipotesis :
Susu mengandungi protein, gula penurun dan lemak. Kaya mengandungi protein,
kanji dan lemak. Albumin mengandungi protein dan lemak. Roti mengandungi protein,
kanji dan lemak. Susu kacang soya mengandungi protein, kanji dan lemak. Yogurt
mengandungi protein dan lemak. Kentang mengandungi protein dan kanji. Nasi
mengandungi protein dan kanji. Mayonis mengandungi gula penurun dan lemak.
Pengenalan :
Semua benda hidup memerlukan makanan. Tumbuh-tumbuhan dapat
menghasilkan makanan mereka melalui fotosintesis manakala haiwan termasuklah
manusia perlu makan makanan daripada benda hidup lain. Benda hidup makan
makanan untuk mendapat nutrien, tenaga, pertumbuhan dan pembaharuan sel
badan. Nutrien makanan seperti karbohidrat, protein dan lemak mempunyai fungsi
masing-masing untuk kepentingan badan kita.
Karbohidrat merupakan sebatian organik yang mengandungi unsur karbon,
hidrogen dan oksigen. Gula penurun dan gula bukan penurun merupakan contoh
karbohidrat. Karbohidrat terbahagi kepada monosakarida, disakarida dan
polisakarida. Monosakarida merupakan gula tersingkat dan monomer untuk
membentuk disakarida dan polisakarida. Contoh monosakarida ialah glukosa,
fruktosa dan galaktosa. Disakarida terdiri daripada pergabungan dua monosakarida
melalui kondensasi. Contoh disakarida ialah maltosa, sukrosa dan laktosa.
Polisakarida merupakan polimer yang dibentuk daripada pergabungan monosakarida
dengan kuantiti yang banyak. Contoh polisakarida ialah kanji, selulosa dan glikogen.
Glukosa, fruktosa, galaktosa, maltosa dan laktosa merupakan gula penurun,
manakala sukrosa merupakan gula bukan penurun. Karbohidrat merupakan sumber
tenaga utama bagi sel. Kanji merupakan sumber tenaga dalam sel tumbuhan
manakala glikogen merupakan sumber tenaga dalam sel haiwan. Selulosa
merupakan komponen penting dalam pembentukan dinding sel.
Protein merupakan sebatian organik kompleks yang mengandungi unsur
karbon, hidrogen, oksigen dan nitrogen. Kebanyakan protein juga mengandungi
unsur sulfur dan fosforus. Protein terdiri daripada polipeptida dan polipeptida terdiri
daripada asid amino. Asid amino ialah unit asas protein. Terdapat 9 jenis asid amino
yang perlu diambil dari makanan dan 11 jenis asid amino boleh disintesis oleh badan.
Terdapat banyak jenis polipeptida boleh dibentuk dari 20 jenis asid amino. Protein
boleh dibahagikan kepada 4 tahap mengikut strukturnya. Protein diperlukan untuk
pertumbuhan dan pembaharuan sel badan.
Lemak merupakan sejenis lipid. Lipid merupakan sebatian organik yang juga
mengandungi unsur karbon, hidrogen dan oksigen seperti karbohidrat. Unsur
fosforus dan nitrogen juga wujud dalam beberapa lipid. Terdapat 4 kategori lipid, iaitu
lemak dan minyak, wax, fosfolipid dan steroid. Terdapat 2 jenis lemak iaitu lemak

2. tepu dan lemak tak tepu. Lemak tepu tidak mempunyai ikatan karbon-karbon
manakala lemak tak tepu ada. Lemak membekalkan tenaga yang lebih banyak
kepada badan berbanding dengan karbohidrat. Lemak juga dapat melindungi organ
dalam badan dan mengekalkan suhu badan.
Kandungan nutrien dalam makanan boleh dikenalpastikan dengan
menjalankan ujian makanan. Melalui ujian makanan, kita dapat mengetahui apa
makanan yang mengandungi lebih banyak nutrien tertentu.
Bahan :
Susu, kaya, albumin dalam telur, roti, susu kacang soya, yogurt, kentang, nasi,
mayonis, larutan iodin, larutan Benedict, etanol, asid hidroklorik, reagen Millon,
kertas turas dan air suling
Alat radas :
tabung uji, rak tabung uji, penyepit, tabung didih, penunu Bunsen, pemetik api,
tungku kaki tiga dengan kasa dawai, bikar dan penitis
Prosedur :
A. Ujian kanji
1. Susu dituangkan sedikit ke dalam tabung uji untuk dijadikan sebagai sampel
ujian.
2. Tiga titik larutan iodin dititiskan dengan menggunakan penitis ke dalam
tabung uji tersebut.
3. Perubahan warna campuran diperhatikan dan dicatatkan dalam jadual di
bawah.
4. Susu sebagai sampel ujian digantikan kepada kaya, albumin dalam telur, roti,
susu kacang soya, yogurt, kentang, nasi dan mayonis. Prosedur 2 dan 3
diulangi untuk sampel ujian makanan yang lain.
B. Ujian gula penurun
1. Susu dituangkan sedikit ke dalam tabung uji untuk dijadikan sebagai sampel
ujian.
2. Tiga titik larutan Benedict dititiskan dengan menggunakan penitis ke dalam
tabung uji tersebut.
3. Campuran sampel ujian makanan dengan larutan Benedict digoncang dan
dipanaskan di dalam kukus air sehingga berubah warna.
4. Perubahan warna campuran diperhatikan dan dicatatkan dalam jadual di
bawah.
5. Susu sebagai sampel ujian digantikan kepada kaya, albumin dalam telur, roti,
susu kacang soya, yogurt, kentang, nasi dan mayonis. Prosedur 2 hingga 4
diulangi untuk sampel ujian makanan yang lain.
C. Ujian gula bukan penurun

3. 1. Susu dituangkan sedikit ke dalam tabung didih untuk dijadikan sebagai
sampel ujian.
2. Tiga titik cairan asid hidroklorik dititiskan dengan menggunakan penitis ke
dalam tabung didih tersebut.
3. Campuran tersebut dipanaskan selama 5 minit sehingga didih dan
seterusnya dibiarkan sejuk pada keadaan suhu bilik.
4. Tiga titik larutan natrium hidroksida ditambahkan untuk meneutralkan
campuran sampel ujian makanan dengan asid hidroklorik.
5. Tiga titik larutan Benedict dititiskan dengan menggunakan penitis ke dalam
tabung didih tersebut.
6. Tabung didih tersebut digoncang dengan perlahan sehingga campuran
menjadi sebati.
7. Tabung didih direndam di dalam kukus air sehingga perubahan warna dapat
dikesan.
8. Perubahan warna campuran diperhatikan dan dicatatkan dalam jadual di
bawah.
9. Susu sebagai sampel ujian digantikan kepada kaya, albumin dalam telur, roti,
susu kacang soya, yogurt, kentang, nasi dan mayonis. Prosedur 2 hingga 8
diulangi untuk sampel ujian makanan yang lain.
D. Ujian protein
1. Susu dituangkan sedikit ke dalam tabung uji untuk dijadikan sebagai sampel
ujian.
2. Tiga titik reagen Millon dititiskan dengan menggunakan penitis ke dalam
tabung uji tersebut.
3. Campuran tersebut dipanaskan di dalam kukus air sehingga berubah warna.
4. Perubahan warna campuran diperhatikan dan dicatatkan dalam jadual di
bawah.
5. Susu sebagai sampel ujian digantikan kepada kaya, albumin dalam telur, roti,
susu kacang soya, yogurt, kentang, nasi dan mayonis. Prosedur 2 hingga 4
diulangi untuk sampel ujian makanan yang lain.
E. Ujian lemak
Ujian menggunakan larutan Sudan lll
1. Susu dituangkan sedikit ke dalam tabung uji untuk dijadikan sebagai sampel
ujian.
2. Tiga titik larutan Sudan lll dititiskan dengan menggunakan penitis ke dalam
tabung uji tersebut.
3. Perubahan warna campuran diperhatikan dan dicatatkan dalam jadual di
bawah.
4. Susu sebagai sampel ujian digantikan kepada kaya, albumin dalam telur, roti,
susu kacang soya, yogurt, kentang, nasi dan mayonis. Prosedur 2 dan 3
diulangi untuk sampel ujian makanan yang lain.
Ujian menggunakan kertas turas
1. Tiga titik susu diambil untuk dititis ke atas kertas turas.

4. 2. Kertas turas tersebut diletakkan di bawah kipas untuk mempercepatkan
pengeringan sampel ujian makanan.
3. Perubahan pada kertas turas diperhatikan dan dicatatkan dalam jadual di
bawah.
Ujian menggunakan etanol
1. Susu dituangkan sedikit ke dalam tabung uji untuk dijadikan sebagai sampel
ujian.
2. Tiga titik larutan etanol dititiskan dengan menggunakan penitis ke dalam
tabung uji tersebut.
3. Perubahan warna campuran diperhatikan dan dicatatkan dalam jadual di
bawah.
4. Susu sebagai sampel ujian digantikan kepada kaya, albumin dalam telur, roti,
susu kacang soya, yogurt, kentang, nasi dan mayonis. Prosedur 2 dan 3
diulangi untuk sampel ujian makanan yang lain.

5. Keputusan :
Reagen/
Bahan uji
Sampel
ujian
makanan
Reagen
Millon
Larutan
iodin
Larutan
Benedict
Asid
hidroklorik
+ natrium
hidroksida
+ larutan
Benedict
Etanol Larutan
Sudan lll
Kertas
turas
Susu Mendakan
merah bata
terbentuk
Tiada
perubahan
warna
Mendakan
warna
jingga
terbentuk
Tiada
perubahan
warna
Berlaku
sedikit
emulasi
lemak
Warna
merah
jambu
terbentuk
Lutsinar
berlaku
Kaya Mendakan
merah bata
terbentuk
Warna biru
gelap
wujud
Tiada
perubahan
warna
Tiada
perubahan
warna
Emulasi
lemak
berlaku
Warna
merah
jambu
terbentuk
Lutsinar
berlaku
Albumin Mendakan
merah bata
terbentuk
Tiada
perubahan
warna
Tiada
perubahan
warna
Tiada
perubahan
warna
Emulasi
lemak
beraku
Warna
merah
jambu
terbentuk
Lutsinar
berlaku
Roti Sedikit
warna
merah
jambu
Warna biru
gelap
wujud
Tiada
perubahan
warna
Tiada
perubahan
warna
Warna
merah
jambu
terbentuk
Susu kacang
soya
Sedikit
warna
merah
jambu
Tiada
perubahan
warna
Mendakan
warna hijau
terbentuk
Tiada
perubahan
warna
Warna
merah
jambu
terbentuk
Yogurt Warna
merah
jambu
terbentuk
Tiada
perubahan
warna
Mendakan
warna hijau
terbentuk
Tiada
perubahan
warna
Warna
merah
jambu
terbentuk
Kentang Warna
merah
jambu
terbentuk
Warna biru
gelap
wujud
Tiada
perubahan
warna
Mendakan
warna
merah
jambu
terbentuk
Tiada
perubahan
warna
Nasi Sedikit
merah
perang
Warna biru
gelap
wujud
Tiada
perubahan
warna
Tiada
perubahan
warna
Tiada
kesan
perubahan
Mayonis Sedikit
merah
perang
Tiada
perubahan
warna
Mendakan
warna
jingga
terbentuk
Tiada
perubahan
warna
Lutsinar
berlaku
Tanda bermaksud tidak dijalankan dalam eksperimen.

6. Perbincangan :
Kandungan nutrien makanan boleh diuji dengan reagen atau bahan menguji
tertentu. Reagen Millon digunakan untuk menguji kehadiran protein dalam sampel
ujian makanan. Reagen Millon yang tidak berwarna menunjukkan keputusan positif
apabila bertukar warna kepada merah bata dan mendakan terbentuk. Larutan iodin
digunakan untuk menguji kehadiran kanji dalam sampel ujian makanan. Larutan iodin
menunjukkan keputusan positif apabila bertukar warna dari kuning keperangan
kepada biru gelap. Larutan Benedict digunakan untuk menguji kehadiran gula
penurun dalam sampel ujian makanan. Asid hidroklorik, natrium hidroksida dan
larutan Benedict digunakan untuk menguji kehadiran gula bukan penurun dalam
sampel ujian makanan. Larutan Benedict menunjukkan keputusan positif apabila
warna biru pada asalnya bertukar kepada warna merah bata dan mendakan
terbentuk. Perubahan warna larutan Benedict kepada warna hijau, kuning dan merah
bata bergantung kepada tahap mengandungi gula penurun. Larutan Sudan lll, etanol
dan kertas turas digunakan untuk menguji kehadiran lemak dalam sampel ujian
makanan. Larutan Sudan lll yang berwarna merah menunjukkan keputusan positif
apabila bertukar kepada warna merah jambu. Etanol akan menghasilkan emulasi
lemak manakala lutsinar berlaku pada kertas turas jika sampel ujian makanan
mengandungi lemak.
Dalam eksperimen ini, kita boleh mendapati bahawa susu mengandungi
protein, gula penurun dan lemak. Hal ini kerana reagen Millon dan larutan Benedict
mengalami perubahan warna untuk menunjukkan keputusan positif bahawa
kehadiran protein dan gula penurun dalam susu. Reagen Millon yang tidak berwarna
bertukar warna kepada merah bata dan mendakan terbentuk. Larutan Benedict
bertukar warna dari biru gelap kepada jingga dan mendakan terbentuk. Bagi ujian
lemak, etanol, larutan Sudan lll dan kertas turas menunjukkan keputusan positif
bahawa kehadiran lemak dalam susu. Sedikit emulasi lemak berlaku dalam ujian
etanol, perubahan warna dari oren merah kepada merah jambu berlaku dalam ujian
larutan Sudan lll dan kertas turas menjadi lutsinar. Ujian lemak dengan
menggunakan etanol menunjukkan susu mengandungi sedikit kandungan lemak.
Kaya mengandungi protein, kanji dan lemak. Hal ini kerana reagen Millon dan
larutan iodin mengalami perubahan warna untuk menunjukkan keputusan positif
bahawa kehadiran protein dan kanji dalam kaya. Reagen Millon yang tidak berwarna
bertukar warna kepada merah bata dan mendakan terbentuk. Larutan iodin bertukar
warna dari kuning keperangan kepada biru gelap. Bagi ujian lemak, etanol, larutan
Sudan lll dan kertas turas menunjukkan keputusan positif bahawa kehadiran lemak
dalam kaya. Emulasi lemak berlaku dalam ujian etanol, perubahan warna dari oren
merah kepada merah jambu berlaku dalam ujian larutan Sudan lll dan kertas turas
menjadi lutsinar.
Albumin mengandungi protein dan lemak. Hal ini kerana reagen Millon
mengalami perubahan warna untuk menunjukkan keputusan positif bahawa
kehadiran protein dalam albumin. Reagen Millon yang tidak berwarna bertukar warna
kepada merah bata dan mendakan terbentuk. Bagi ujian lemak, etanol, larutan
Sudan lll dan kertas turas menunjukkan keputusan positif bahawa kehadiran lemak
dalam albumin. Emulasi lemak berlaku dalam ujian etanol, perubahan warna dari

7. merah kepada merah jambu berlaku dalam ujian larutan Sudan lll dan kertas turas
menjadi lutsinar.
Roti mengandungi protein, kanji dan lemak. Hal ini kerana reagen Millon dan
larutan iodin mengalami perubahan warna untuk menunjukkan keputusan positif
bahawa kehadiran protein dan kanji dalam roti. Reagen Millon yang tidak berwarna
bertukar warna kepada merah bata dan mendakan terbentuk. Larutan iodin bertukar
warna dari kuning keperangan kepada biru gelap. Bagi ujian lemak, larutan Sudan lll
menunjukkan keputusan positif bahawa kehadiran lemak dalam roti. Perubahan
warna dari warna merah kepada merah jambu berlaku dalam ujian larutan Sudan lll.
Susu kacang soya mengandungi protein, gula penurun dan lemak. Hal ini
kerana reagen Millon dan larutan Benedict mengalami perubahan warna untuk
menunjukkan keputusan positif bahawa kehadiran protein dan gula penurun dalam
susu kacang soya. Reagen Millon yang tidak berwarna bertukar warna kepada
merah bata dan mendakan terbentuk. Larutan Benedict bertukar warna dari biru
gelap kepada jingga dan mendakan terbentuk. Bagi ujian lemak, larutan Sudan lll
menunjukkan keputusan positif bahawa kehadiran lemak dalam susu kacang soya.
Perubahan warna dari warna merah kepada merah jambu berlaku dalam ujian
larutan Sudan lll.
Yogurt mengandungi protein, gula penurun dan lemak. Hal ini kerana reagen
Millon dan larutan Benedict mengalami perubahan warna untuk menunjukkan
keputusan positif bahawa kehadiran protein dan gula penurun dalam yogurt. Reagen
Millon yang tidak berwarna bertukar warna kepada merah bata dan mendakan
terbentuk. Larutan Benedict bertukar warna dari biru gelap kepada hijau dan
mendakan terbentuk. Hal ini kerana yogurt hanya mempunyai kandungan gula
penurun yang sangat sedikit.Bagi ujian lemak, larutan Sudan lll menunjukkan
keputusan positif bahawa kehadiran lemak dalam roti. Perubahan warna dari tidak
berwarna kepada merah jambu berlaku dalam ujian larutan Sudan lll.
Kentang mengandungi protein, kanji dan gula bukan penurun. Hal ini kerana
reagen Millon dan larutan iodin mengalami perubahan warna untuk menunjukkan
keputusan positif bahawa kehadiran protein dan kanji dalam kentang. Reagen Millon
yang tidak berwarna bertukar warna kepada merah bata dan mendakan terbentuk.
Larutan iodin bertukar warna dari kuning keperangan kepada biru gelap. Ujian
kehadiran gula bukan penurun dengan menggunakan asid hidroklorik, natrium
hidroksida dan larutan Benedict telah menunjukkan keputusan positif. Larutan
Benedict bertukar warna dari biru gelap kepada jingga dan mendakan terbentuk.
Nasi mengandungi protein dan kanji. Hal ini kerana reagen Millon dan larutan
iodin mengalami perubahan warna untuk menunjukkan keputusan positif bahawa
kehadiran protein dan kanji dalam nasi. Reagen Millon yang tidak berwarna bertukar
warna kepada merah bata dan mendakan terbentuk. Larutan iodin bertukar warna
dari kuning keperangan kepada biru gelap.
Mayonis mengandungi gula penurun dan lemak. Hal ini kerana larutan
Benedict mengalami perubahan warna untuk menunjukkan keputusan positif bahawa
kehadiran gula penurun dalam mayonis. Larutan Benedict bertukar warna dari biru

8. gelap kepada jingga dan mendakan terbentuk. Bagi ujian lemak, kertas turas
menunjukkan keputusan positif bahawa kehadiran lemak dalam mayonis.
Kesimpulan :
Susu mengandungi protein, gula penurun dan lemak. Kaya mengandungi protein,
kanji dan lemak. Albumin mengandungi protein dan lemak. Roti mengandungi protein,
kanji dan lemak. Susu kacang soya mengandungi protein, kanji dan lemak. Yogurt
mengandungi protein dan lemak. Kentang mengandungi protein dan kanji. Nasi
mengandungi protein dan kanji. Mayonis mengandungi gula penurun dan lemak.

9. Lampiran
Dalam ujian protein, ujian gula
penurun dan ujian gula bukan
penurun, campuran sampel
ujian makanan dan reagen
dikehendaki dipanaskan
dalam kukus air.
Pelbagai jenis reagen atau
bahan menguji disediakan
sebelum memulakan
eksperimen.

10. Susu
Susu menjadi warna merah
jambu apabila larutan Sudan
lll yang berwarna merah
dititiskan masuk dalam ujian
lemak.
Mendakan warna jingga
terbentuk dalam susu apabila
larutan Benedict dititiskan
masuk dalam ujian gula
penurun.

11. Albumin
Emulasi lemak berlaku dalam
ujian etanol untuk menguji
kehadiran lemak dalam
albumin.
Albumin menyebabkan
reagen Millon yang tidak
berwarna bertukar warna
kepada merah bata dan
mendakan terbentuk dalam
ujian protein.

12. Kaya
Kaya menyebabkan larutan
iodin bertukar warna dari
kuning keperangan kepada
biru gelap dalam ujian kanji.
Emulasi lemak berlaku dalam
ujian etanol untuk menguji
kehadiran lemak dalam kaya.

13. Roti
Roti menyebabkan larutan
iodin yang berwarna kuning
keperangan bertukar warna
ke biru gelap dalam ujian
kanji.
Warna merah larutan Sudan lll
bertukar menjadi warna
merah jambu dalam ujian
lemak roti.

14. Susu kacangsoya
Susu kacang soya menjadi
warna merah jambu apabila
larutan Sudan lll yang
berwarna merah dititiskan
masuk dalam ujian lemak.
Dalam ujian gula penurun
susu kacang soya, larutan
Benedict yang bewarna biru
gelap bertukar kepada warna
hijau.

15. Yogurt
Warna larutan iodin yang
kuning keperangan tidak
berubah dalam ujian kanji
untuk yogurt.
Dalam ujian gula penurun,
larutan Benedict yang
berwarna biru bertukar
kepada warna hijau dan
mendakan terbentuk dalam
yogurt.

16. Kentang
Reagen Millon yang tidak
berwarna bertukar warna
kepada merah bata dan
mendakan terbentuk dalam
ujian protein kentang.
Larutan Benedict yang
berwarna biru gelap bertukar
warna kepada warna merah
jambu dan mendakan
terbentuk dalam ujian gula
bukan penurun kentang.

17. Nasi
Nasi tidak meninggalkan
kesan lutsinar pada kertas
turas dalam ujian lemak.
Nasi menukarkan warna
larutan iodin dari kuning
keperangan kepada biru gelap
dalam ujian kanji.

18. Nasi mengekalkan warna biru
gelap larutan Benedict dalam
ujian gula penurun.
Millon reagen yang tidak
berwarna bertukar warna
kepada sedikit merah jambu
dalam ujian protein nasi.

19. Mayonis
Larutan Benedict tidak
berubah warna dalam ujian
kehadiran gula bukan penurun
dalam mayonis.
Mayonis meninggalkan kesan
lutsinar pada kertas turas
dalam ujian lemak.

20. Larutan Benedict berubah
warna dari biru ke jingga
dalam ujian kehadiran gula
penurun dalam mayonis.

21. Rujukan
Atifah Ruzana Abd Wahab. (2015). Laporan Amali Biologi: Ujian Makanan. Diambil
daripada http://www.slideshare.net/eepapoppins/laporan-amali-biologi-ujian-
makanan?from_action=save.
Gan, W. Y. (2012). Success Biology SPM. Selangor, Malaysia: Oxford Fajar.
Lee, C. (2008). Complete text guide spm bilingual biology Form 4. Selangor,
Malaysia: Arah Pendidikan.