โดย ผศ.ดร.วรารัก เฉลิมพันธุศักดิ์ อาจารย์ประจำสาขาวิชารัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ภายใต้การสนับสนุนของโครงการคลังปัญญาเพื่ออภิวัตน์ประเทศไทยในยุคบูรพาภิวัตน์ วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต สนใจติดตามคลิปวีดีได้ที่ : สนใจรายละเอียดโครงการฯเพิ่มเติมได้ที่ Wepsite : http://www.rsu-brain.com Facebook Fanpage : https://www.facebook.com/thinktankrsu?ref=hl

1. 1
สถาบันคลังปญญาดานยุทธศาสตรฯ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต
ดร. วรารัก เฉลิมพันธุศักดิ์
อาจารย์ประจําสาขาวิชารัฐศาสตร์
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
ฉบับที่ 8 : เดือน สิงหาคม พ.ศ. 2558
ผู้ติดตามสรุปความเคลื่อนไหวและแสดงความเห็น

2. EAST ASIA MONITOR
สาธารณรัฐประชาชนจีน
ในช่วงเดือนตามปฏิทินสากลที่ชาวจีนถือเป็นเลขมงคลเช่นนี้ สังคมจีนได้เผชิญกับบททดสอบ
ทั้งต่อความเชื่อมั่นของสังคมระหว่างประเทศและสังคมภายในหลายเรื่องราว โดยเฉพาะความต่อเนื่อง
ของความปั่นป่วนทางการเงินที่ตลาดหุ้นเซี่ยงไฮ้จากช่วงเดือนที่ผ่านไป โดยเฉพาะการดิ่งลงของราคา
หลักทรัพย์ร้อยละ 9 เมื่อวันที่จันทร์ที่ 24 สิงหาคม (Black Monday) ก่อนจะไหลลงอีกร้อยละ 6.41 ใน
วันรุ่งขึ้น ทําให้ดัชนีหลักทรัพย์จีนสูญมูลค่านับตั้งแต่ช่วงเดือนมิถุนายนไปแล้วถึงร้อยละ 300
1
หลังจากที่
ธนาคารกลางจีนประกาศลดค่าเงินหยวนสามครั้งต่อเนื่องในเวลาสามวัน โดยมูลค่าลดไปเกือบร้อยละ 2
เมื่อราวกลางเดือน
แม้จะมีการให้เหตุผลว่าเพื่อให้ค่าเงินสะท้อนสภาพการตลาดที่ตัวเลขผลประกอบการทาง
เศรษฐกิจดูไม่แข็งแกร่งเท่าใดนัก โดยเฉพาะภาคการส่งออก ส่วนหนึ่งเนื่องจากสภาพความซบเซาทาง
เศรษฐกิจที่แม้จะปรากฏชัดเมื่อไม่นานมานี้ในตลาดบริโภคสินค้าหรูหรา(ตลาดเซี่ยงไฮ้)เช่น รถยนต์
นําเข้าจากยุโรป แต่แท้จริงนั้นได้ค่อยๆแผ่ขยายในช่วงสองปีที่ผ่านมา ภาวะเช่นนี้ปรากฏในดินแดนที่
เศรษฐกิจผูกพันกับจีนค่อนข้างมากเช่นกันไม่ว่าจะเป็นไต้หวัน เกาหลีใต้ และอินโดนีเซีย1
2
ทางการจีนได้
สร้างความสบายใจให้ตลาดต่างประเทศเพิ่มขึ้นว่า ไม่มีความจําเป็นที่จะต้องลดค่าเงินเพิ่มเมื่อค่าเงินมี
เสถียรภาพที่เหมาะสมแล้ว การตัดสินใจเช่นนี้ออกจะเป็นไปบนต้นทุนของการลดความร้อนแรงในการ
เข้าควบรวมกิจการในต่างประเทศของทุนจีนเพราะต้องใช้เม็ดเงินหยวนเพิ่มขึ้นมาก อาทิ การเข้าซื้อ
Novo Banco ในโปรตุเกสของ Anbang และ Fosun อาจสูงกว่า 4.4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ และความ
กังวลว่า ใช่หรือไม่ว่า จีนได้เลือกก่อสงครามค่าเงินเพื่อประโยชน์ทางเศรษฐกิจของตน2
3
ขณะที่เม็ดเงิน
1
‘China extends its Black Monday stocks selloff’ (25/8/2015) Aljazeera Retrieved from
http://www.aljazeera.com/news/2015/08/markets-selloff-deepens-china-black-monday-
150825001410409.html (25/8/2015),
2
Ian Chua (3/8/2015) ‘China and Asia on shaky ground as factories step back in July’ Reuters Retrieved from
http://www.reuters.com/article/2015/08/03/us-global-economy-idUSKCN0Q80HD20150803 (3/8/2015),
Jennifer Duggan (1/8/2015) ‘Shanghai in slow lane as market crash accelerates slump in luxury car sales’ The
Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/business/2015/aug/01/shanghai-markey-crash-
accelerates-slump-in-luxury-car-sales (3/8/2015)
3
Martin Farrer (11/8/2015) ‘China yuan by 2% to boost flagging economy’ The Guardian Retrieved from
http://www.theguardian.com/business/2015/aug/11/china-devalues-yuan-by2-to-boost-flagging-economy
(11/8/2015), ‘China devalues yuan for third straight day, adding to fears of currency war’ The Guardian
Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/aug/13/china-devalues-yuan-for-third-straight-day-
adding-to-fears-of-currency-war (13/8/2015), Peter Sweeney and Lu Jianxin (11/8/2015) ‘China central bank
devalues the yuan after poor economic data’ Reuters Retrieved from
http://www.reuters.com/article/2015/08/11/us-china-markets-yuan-idUSKCN0QG04U20150811 (11/8/2015),
Lu Jianxian and Peter Sweeney (13/8/2015) ‘China central bank tries to soothe global markets, says no basis for

3. ลงทุนส่วนหนึ่งที่ไหลออกจากตลาดเซี่ยงไฮ้ได้เริ่มไหลเข้าไปยังตลาดอื่นในเอเชียโดยเฉพาะตลาดหุ้น
โตเกียว จนทําให้ดัชนีตลาดนิคเคอิปรับตัวสูงขึ้นเล็กน้อย ขณะที่นักลงทุนจํานวนไม่น้อยเริ่มมองว่าการ
ลงทุนในเงินเยนออกจะปลอดภัย (save heaven)3
4
แม้จีนจะปฏิเสธเรื่องสงครามค่าเงินแต่คงยากจะ
ปฏิเสธว่า ธุรกิจส่งออกและเครือข่ายที่เกี่ยวข้องเป็นกลุ่มแรกที่ได้รับประโยชน์อย่างชัดเจนจากการนี้ ซึ่ง
เม็ดเงินจากการณ์นี้มีโอกาสสูงที่ไหลกลับเข้าสู่ตลาดหุ้นเซี่ยงไฮ้
ความปั่นป่วนต่อเนื่องของตลาดหุ้นเซี่ยงไฮ้เริ่มก่อคําถามแบบเชื่อมโยงกับภาพเมื่อค.ศ. 1929
ของตลาดหุ้นนิวยอร์กว่า ภาวะเศรษฐกิจจีนจะฉุดรั้งเศรษฐกิจโลกหรือไม่ เพราะเริ่มส่อเค้าว่า การบริหาร
จัดการแบบจีนอาจมีปัญหาสะสมมากกว่าที่เห็น รวมถึงมีเสียงแสดงความกังขาจากชาติตะวันตกว่า
ความฝันจีน ที่สีจิ้นผิงพยายามสืบสานและขยายต่อจากเติ้งเสี่ยวผิงยังคงจะเดินหน้าได้หรือไม่ ขณะที่
ชาวจีนจํานวนไม่น้อยยังคงเชื่อมั่นว่าผู้นําปักกิ่งสามารถนําพาสังคมฝ่าฟันอุปสรรคไปได้ เหมือนเช่นที่
เคยทํามาแล้วจากวิกฤตเมื่อค.ศ. 20084
5
ความเชื่อมมั่นดังกล่าวดูจะสอดรับกับทิศทางที่ธนาคารกลางจีน
ใช้วิธีลดอัตราดอกเบี้ยจนอยู่ในระดับตํ่าสุด(เฉลี่ยร้อยละ 6.36)นับตั้งค.ศ. 1996 ทิศทางที่ดูสุขุมมุ่ง
แก้ปัญหาระยะยาวเช่นนี้ได้ช่วยประคองให้สถานการณ์ไม่แผ่ลาม เสริมด้วยมาตรการลงโทษผู้ที่มีส่วน
เกี่ยวข้อง(เกือบ 200 ราย)กับการเผยแพร่ข่าวลือที่ยิ่งทําให้ตลาดหุ้นและเศรษฐกิจจีนตกตํ่า โดยเฉพาะ
จากนิตยสารขาววิเคราะห์ Caijing6
ขณะที่ปัญหาตลาดหุ้นเซี่ยงไฮ้ยังคุกรุ่น ช่วงกลางเดือนเช่นกันที่จีนเผชิญกับเหตุระเบิดและไฟ
ไหม้คลังสินค้าประเภทวัตถุไวไฟ (เคมีภัณฑ์ อาทิ โซเดียมไซยาไนต์ แอมโมเนียมไนเตรท และโปแต
สเซียมไนเตรท และก๊าซธรรมชาติอัดแท่ง) ในความดูแล Tianjin Dongjiang Port Ruihai International
Logistics ที่เมืองท่าเทียนจิน ท่าเรือที่ใหญ่เป็นอันดับ 10 ของโลก และเป็นสถานีคลังนํ้ามันและก๊าซ
ธรรมชาติที่สําคัญที่สุดของจีน การระเบิดครั้งนี้แม้จะโชคดีที่ยังไม่ลามไปถึงคลังนํ้ามันและคลังก๊าซ
ธรรมชาติลอยนํ้า แต่ได้ทําให้มีผู้เสียชีวิตนับร้อย ศูนย์ตรวจวัดแผ่นดินไหวชานกรุงปักกิ่งยังรู้สึกได้ถึง
พลังสั่นสะเทือนที่กดลงบนผิวดินจากการระเบิดใหญ่สองครั้ง แม้ครั้งแรกจะรุนแรงเท่ากับแรงระเบิดของ
yuan to fall further’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/08/13/us-markets-china-
yuan-idUSKCN0QI0BS20150813 (13/8/2015), Elizio Barretto and Pamela Barbaglia (17/8/2015) ‘Weaker yuan
seen taking some sizzle from red hot China M&A activity’ Reuters Retrieved from
http://www.reuters.com/article/2015/08/17/us-china-yuan-m-a-idUSKCN0QM0AU20150817 (18/8/2015)
4
Justin McCurry (26/8/2015) ‘Stock markets continue to be volatile as investors fear China risk’ The Guardian
Retrieved from http://www.theguardian.com/business/2015/aug/26/stock-markets--continue-to-be-volatile-
as-investors-fear-china-risk (26/8/2015)
5
Larry Elliot (25/8/2015) ‘China 2015: beware the links with 1929’ The Guardian Retrieved from
http://www.theguardian.com/business/2015/aug/parallels-new-york-1929-shanghai-2015-wall-street-crash-
china-stock-markey-crisis (26/8/2015), Andrian Brown (25/8/2015) ‘Beijing residents hope China Dream
remains on track’ Aljazeera Retrieved from http://www.aljazeera.com/blogs/asia/2015/08/china-stock-
market-meltdown-150825095322137.html (26/8/2015)
6
Philip Inman (25/8/2015) ‘China seeks to reassure stock markets with rate cut and looser lending’ The
Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/aug/25/china-stock-market-reassure-
interest-rate-cut-looser-lending (26/8/2015), ‘China in crackdown on spreading online ‘rumours’’ (31/8/2015)
Aljazeera Retrieved from http://www.aljazeera.com/news/asia-pacific/2015/08/china-crackdown-spreading-
online-rumours-150831013331036.html (31/8/2015)

4. TNT ขนาด 3 ตัน แต่ครั้งที่สองรุนแรงเท่ากับ TNT ขนาด 21 ตัน ความโหมแรงของไฟสามารถเห็นได้
จากดาวเทียม
นอกเหนือจากประเด็นด้านความปลอดภัยสาธารณะที่ทางการจีนต้องต้องพิจารณาแก้ไข
กฎหมายเกี่ยวกับเขตพื้นที่อยู่อาศัย พื้นที่อุตสาหกรรมและคลังสินค้า สิ่งที่รัฐบาลท้องถิ่นต้องตอบปัญหา
ทั้งต่อหน่วยเหนือที่ปักกิ่ง ต่อสังคมจีน และสังคมโลกก็คือ เหตุใดบริษัทเอกชนที่เพิ่งจะได้รับอนุญาตให้
ดําเนินการเก็บดูแลสินค้าดังกล่าวมีสินค้ามากกว่าที่ได้รับอนุญาตถึง 30 เท่า ทั้งที่บริษัทนี้เคยถูกเพิก
ถอนใบอนุญาตในช่วงเดือนตุลาคม ค.ศ. 2014 ถึงเดือนมิถุนายน ค.ศ. 2015 ใช่หรือไม่ว่า นี่คือกรณี
ตัวอย่างที่ปรากฏชัดว่า นโยบายการปราบปรามคอร์รัปชั่นของสีจิ้นผิง ยังไม่ได้รับการตอบสนองอย่าง
รอบด้าน6
7
แม้ในช่วงปลายเดือนจะปรากฏข่าวการเริ่มสอบสวนการละเมิดวินัยพรรคของอดีตผู้บริหาร
บริษัทอู่ฮั่นเหล็กและเหล็กกล้า (Wuhan Iron and Steel) ที่เข้าสู่การพิจารณาเมื่อช่วงเดือนมิถุนายน
โดยได้มีการกักตัวคณะผู้บริหารตั้งแต่เดือนเมษายนที่ผ่านมา ขณะที่ Gu Junshan นายทหารระดับสูงก็
ไม่พ้นข้อกล่าวหานี้ โดยเฉพาะเมื่อ Caixin รายงานถึงความหรูหราอลังการของคฤหาสน์ส่วนตัวของ Gu
ที่เมืองผู่หยาง มณฑลเฮอหนาน7
8
ประเทศญี่ปุ่น
ช่วงต้นเดือนมีความพยายามหาบทสรุปให้กับการเป็นหุ้นส่วนข้ามแปซิฟิก (Trans Pacific
Partnership: TPP) ที่โตเกียวและวอชิงตันเริ่มยอมรับร่วมกันในเรื่องกฎแหล่งกําเนิด (rules of origin)
ของการผลิตรถยนต์ว่า จะได้สิทธิพิเศษเมื่อผู้ผลิตที่เกี่ยวข้องอยู่ในกลุ่มประเทศสมาชิก TPP เท่านั้น
(ย่อมกระทบต่อโซ่อุปทานการผลิตของบริษัทรถยนต์ญี่ปุ่นที่ชิ้นส่วนจํานวนมากมาจากไทย ซึ่งยังไม่ได้
เป็นสมาชิก TPP)8
9
แต่ญี่ปุ่นก็เศร้าใจยิ่งที่วิกิลีคส์เสนอข้อมูลว่า หน่วยข่าวกรองสหรัฐอเมริกาได้ดักฟัง
7
Emma Graham-Harrison (12/8/2015) ‘China explosion: Huge blasts in Tianjin kill at least 17 and injure
hundreds’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/aug/12/explosion-chinese-
port-city-tianjin (13/8/2015), Joseph Campbell and Sui-Lee Wee (13/8/2015) ‘Huge explosion in Chinese port
area kill at least 17, firefighters missing’ Reuters Retrieved from
http://www.reuters.com/article/2015/08/13/us-china-blast-idUSKCN0QH2B220150813 (13/8/2015), ‘Tianjin
port’s commodity operations resume after blasts’ (17/8/2015) Reuters Retrieved from
http://www.reuters.com/article/2015/08/17/us-china-blats-port-idUSKCN0QM0P520150817 (18/8/2015),
‘Cyanide fears compound cost of Tianjin explosions’ (17/8/2015) The Japan Times Retrieved from
http://www.japantimes.com.co.jp/news/2015/08/17/asia-pacific/cyanide-fears-compound-cost-of-tianjin-
explosions/#.VdLIAfntllHw (18/8/2015), Fergus Ryan (18/8/2015) ‘Tianjin explosions: warehouse ‘handled toxic
chemicals without licence’- report’ The Guardian Retrieved
http://www.theguardian.com/world/2015/aug/18/tianjin-blasts-warehouse-handled-toxic-chemicals-without-
licnece-report (18/8/2015)
8
‘China officer gets suspended death sentence for graft’ (10/8/2015) Aljazeera Retrieved from
http://www.aljazeera.com/news/2015/08/china-officer-suspended-death-sentence-graft-
150810111859468.html (11/8/2015), Dominique Patton (30/8/2015) ‘China investigates former chairman of
Wuhan Iron and Steel’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/08/30/us-china-
corruption-wuhan-steel-idUSKCN0QZ06620150830 (31/8/2015)
9
Ami Miyazaki and Krista Hughes (1/8/2015) ‘Pacific Rim free trade talks fall short of deal’ Reuters Retrieved
from http://www.reuters.com/article/2015/08/01/us-trade-tpp-idUSKCN0Q52FL20150801 (3/8/2015)

5. โทรศัพท์เจ้าหน้าที่ญี่ปุ่นโดยพุ่งประเด็นไปที่เรื่องการค้า นโยบายนิวเคลียร์ และความสัมพันธ์กับ
สหรัฐอเมริกา9
10
แม้กระนั้นก็ตาม ความน่าสนใจกลับอยู่ที่การที่ญี่ปุ่นเผชิญแรงกดดันจากสังคมภายในและ
นานาชาติ เพราะเรื่องในอดีตและประวัติศาสตร์บาดแผลที่สร้างความกังวลต่อการปรับทิศทาง
ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในอนาคต แม้เรื่องราวความสูญเสียที่ฮิโรชิมา (6 สิงหาคม) กับนางาซากิ
(9 สิงหาคม) ก่อนที่ญี่ปุ่นจะประกาศยอมแพ้อย่างไม่มีเงื่อนไขเมื่อวันที่ 15 สิงหาคม อาจจะพร่าเลือนใน
เชิงรายละเอียดและอารมณ์ร่วมของผู้คนยุคใหม่อยู่บ้าง แต่บาดแผลแห่งชีวิตของกลุ่มฮิบาคุชา
(hibakusha) หรือผู้รอดชีวิตจากระเบิดปรมาณูที่ยังมีชีวิตอยู่กว่าสองแสนคนเป็นบทเรียน ก็ยังกระตุ้นให้
ผู้คนไม่น้อยพิจารณาอย่างจริงจังถึงทิศทางการปรับนโยบายของญี่ปุ่น ตั้งแต่มิติภายในเรื่องการปรับแก้
กฎหมายเพื่อรับรองสถานะฮิบาคุชาให้กับกลุ่มคนที่อาจได้รับผลกระทบจากฝนดํา (black rain)1 0
11
การ
ยอมรับประวัติศาสตร์ในช่วงดังกล่าวอย่างตรงไปตรงมา สมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโต (Akihito) ดูจะ
ทรงใช้โอกาสในพิธีรําลึกครบรอบ 70 ปีการสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ตรัสถึงความรู้สึก “เศร้าเสียใจ
อย่างสุดซึ้ง” (deep remorse) ต่อเหตุการณ์ที่ผ่านไป ซึ่งถือว่าเป็นครั้งแรกที่ทรงมีพระดํารัสดังกล่าวใน
พิธีรําลึกอย่างเป็นทางการ แต่ก็ดูจะยังไม่เพียงพอสําหรับสื่อทางการจีนอย่างซินหัว ที่เรียกร้องให้
พระองค์ทรงขอโทษอย่างเป็นทางการต่อดินแดนและผู้คนที่ตกเป็นเหยื่อของญี่ปุ่น จนทางการญี่ปุ่นต้อง
ออกมาประท้วงการกระทําดังกล่าว
ท่าทีระหว่างกันเช่นนี้เองที่ทําให้ผู้นําญี่ปุ่นปฏิเสธคําเชิญเข้าร่วมตรวจพบสวนสนามที่จตุรัส
เทียนอันเหมินของผู้นําจีนในช่วงต้นเดือนกันยายน ด้วยเหตุผลว่า ติดภารกิจประชุมสภา1 1
12
ที่เข็มมุ่งอยู่
ที่เรื่องของการผ่านกฎหมายความมั่นคง 11 ฉบับที่จะเปลี่ยนโฉมท่าทีด้านความมั่นคงและการแสดง
บทบาทระหว่างประเทศของญี่ปุ่นที่ดูจะเพิ่มความแข็งกร้าวมากขึ้น ที่ก่อคําถามว่า เป็นไปได้หรือไม่ว่า
อาจจะนําพาคนรุ่นใหม่ยํ่าเดินไปบนเส้นทางประวัติศาสตร์ที่คล้ายเดิม กลุ่มนักศึกษาคนรุ่นใหม่ภายใต้
10
‘Japan calls US spying reports ‘deeply regrettable’’ (3/8/2015) Aljazeera Retrieved from
http://www.aljazeera.com/news/2015/08/japan-calls-spying-allegations-deeply-regrettable-
150803104712997.html (5/8/2015)
11
Justin McCurry (3/8/2015) ‘Japan’s atomic bomb survivors continue in fight against nuclear weapons’ The
Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/jul/31/japan-atomic-bomb-survivors-
nuclear-weapons-hiroshima-70th-anniversary (5/8/2015), Harry Fawcett (5/8/2015) ‘Stain of Japan’s black rain
lingers 70 years on’ Aljazeera Retrieved from http://www.aljazeera.com/blogs/asia/2015/08/stain-hiroshima-
black-rain-lingers-70-years-150805014531975.html (5/8/2015), Justin McCurry (6/8/2015) ‘Hiroshima
remembers atomic bomb: ‘Abolish the evil of nuclear weapons’’ The Guardian Retrieved from
http://www.theguardian.com/world/2015/aug/06/hiroshima-remembers-atomic-bomb-abolish-the-evil-of-
nuclear-weapons (6/8/2015)
12
‘Japan says PM will not attend military parade in China’ (24/8/2015) Aljazeera Retrieved from
http://www.aljazeera.com/news/2015/08/japan-pm-attend-military-parade-china-150824140410576.html
(25/8/2015)

6. ชื่อ Student emergency Action for Liberal Democracy (SEALD) ที่กังวลต่อทิศทางดังกล่าวได้เริ่มก่อ
การประท้วงตั้งแต่ช่วงปลายเดือนโดยชูคําขวัญ “ทําลายเผด็จการฟาสซิสต์” (Destroy Fascism)12
13
บ้านอย่างจีนและเกาหลี(ทั้งเหนือและใต้) ต่างไม่พอใจต่อท่าทีของนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นใน
เหตุการณ์รําลึกดังกล่าวข้างต้น ที่ดูจะไม่ได้เป็นไปในทิศทางเดียวกับสมเด็จพระจักรพรรดิ เมื่อเอ่ยเพียง
“เศร้าใจอย่างมาก” (utmost grief) ต่อเหตุการณ์ที่ผ่านไป แต่ก็เห็นว่าชาวญี่ปุ่นรุ่นต่อๆไปไม่ควรจะต้อง
เฝ้าแต่ก้มศีรษะขอโทษอยู่รํ่าไป แม้จะใช้โอกาสในงานรําลึกที่นางาซากิเน้นยํ้าว่า รัฐบาลญี่ปุ่นยังคงให้
การสนับสนุนต่อหลักหาร “สามไม่” (ไม่ครอบครอง ไม่ผลิต ไม่อนุญาตให้ชาติอื่นใดนําเข้า) ที่มีต่อ
นิวเคลียร์ และจะจัดส่งข้อเสนอใหม่ในการกําจัดอาวุธนิวเคลียร์ต่อที่ประชุมใหญ่สหประชาชาติในช่วง
ปลายปีนี้13
14
แต่ญี่ปุ่นก็ได้กลับมาเริ่มเดินเครื่องโรงไฟฟ้านิวเคลียร์เมื่อราวช่วงกลางเดือนหลังจากสั่งหยุด
การทํางานของทุกโรงไฟฟ้านิวเคลียร์นับตั้งแต่ ค.ศ. 2011 ทั้งเพื่อตรวจสอบและเสริมมาตรการความ
ปลอดภัย โดย Kyushu Electric Power ได้เริ่มเดินเครื่องโรงไฟฟ้าหมายเลขหนึ่งที่เซนได ท่ามกลางการ
ประท้วงของกลุ่มต่อต้านซึ่งรวมถึง นาโอโต คัน (Naoto Kan) อดีตนายกรัฐมนตรีในช่วงเหตุการณ์สึนามิ
และโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟุคุชิมา ด้วยความหวังว่าโรงไฟฟ้านิวเคลียร์กว่า 40 แห่งจะช่วยสนับสนุนความ
ต้องการพลังงานของประเทศได้ราวร้อยละ 2014
15
การมีพลังงานเพียงพอด้วยต้นทุนไม่สูงอาจช่วยกระตุ้น
เศรษฐกิจญี่ปุ่น ที่นักวิเคราะห์จากกว่า 40 สถาบันวิจัย คาดการณ์ว่าจะเติบโตเพียงร้อยละ 1.21 น้อย
กว่าที่ธนาคารกลางญี่ปุ่นตั้งเป้าหมายไว้ที่ร้อยละ 1.66 (ลดจากร้อยละ 1.7)15
16
คาบสมุทรเกาหลี
นอกเหนือจากเรื่องการประท้วงญี่ปุ่นในเรื่องการไม่ยอมรับพฤติกรรมความโหดร้ายต่อชาว
เกาหลีในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ที่ครั้งนี้มีชายวัย 80 ปีนาม ชอย ฮุน-โยล (Choi Hyun-yeol) กลุ่ม
13
Linda Sieg and Teppei Kasai (28/8/2015) ‘Japan students group injects new exuberance into anti-war
protests’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/08/28/us-japan-politics-students-
idUSKCN0QW2KO20150828 (31/8/2015)
14
Kiyoshi Takenaka and Linda Sieg (15/8/2015) ‘Japan emperor expresses ‘deep remorse’ on WW2
anniversary’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/08/15/us-ww2-anniversary-japan-
idUSKCN0QK00L20150815 (18/8/2015), ‘Japan protests against Chinese media call for emperor’s apology’
(28/8/2015) Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/08/28/us-japan-china-
idUSKCN0QX0ON20150828 (31/8/2015), ‘Japan marks WWII anniversary amid criticism’ (15/8/2015) Aljazeera
Retrieved from http://www.aljazeera.com/news/2015/08/japan-marks-wwii-anniversary-criticism-
150815041157189.html (18/8/2015), ‘Abe vows nuclear free Japan on Nagasaki anniversary’ (9/8/2015)
Aljazeera Retrieved from http://www.aljazeera.com/news/2015/08/japan-remembers-killed-nagasaki-atomic-
bomb-70-anniversary-150809002941928.html (11/8/2015)
15
Aaron Sheldrick and Issei Kato (11/8/2015) ‘Japan restarts reactor in test of Abe’s nuclear policy’ Reuters
Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/08/11/us-japan-nuclear-restarts-
idUSKCN0QF0YW20150811 (11/8/2015), ‘Japan restarts first nuclear reactor since Fukushima disaster’
(11/8/2015) The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/environment/2015/aug/11/japan-
restarts-first-nuclear-reactor-fukushima-disaster (11/8/2015)
16
‘Analysts sharply cut Japan growth forecasts, cloud BOJ optimism’ Reuters Retrieved from
http://www,reuters.com/article/2015/08/11/us-japan-economy-idUSKCN0QG0T520150811 (13/8/2015)

7. สมาชิกต่อต้านญี่ปุ่น ซึ่งมีบิดาเป็นนักเคลื่อนไหวต่อต้านญี่ปุ่นและถูกจับกุมใน ค.ศ. 1932 ได้จุดไฟเผา
ตัวเองในช่วงกลางเดือนเพื่อประท้วงการที่นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นไม่มีท่าทียอมรับความผิดและปรับแก้
พฤติกรรม (atone)1 6
17
และข่าวดีในการเจรจาปรับขึ้นค่าแรงของแรงงานเกาหลีเหนือกว่า 53,000 คนใน
เขตศูนย์อุตสาหกรรมเกซอง (Kaesong Industrial Complex) ซึ่งเป็นแหล่งรองรับการลงทุน
อุตสาหกรรม(โดยเฉพาะสิ่งทอและชิ้นส่วนอุตสาหกรรม)จากเกาหลีใต้ 125 บริษัทได้ร้อยละ 5.18 (หรือ
เพิ่ม 3.65 ดอลลาร์สหรัฐ) ทําให้ค่าแรงรายได้ขยับมาอยู่ที่ระดับ 73.87 ดอลลาร์สหรัฐ1 7
18
ท่ามกลาง
บรรยากาศที่เกาหลีใต้กล่าวหาเกาหลีเหนือว่าทําการวางกับระเบิด ทําให้พลลาดตระเวนของเกาหลีใต้
บาดเจ็บสาหัสสองนาย อันเป็นจุดเริ่มของการทําสงครามโฆษณาชวนเชื่ออวดอ้างความดีและ
ความสําเร็จของฝ่ายตนด้วยการกระจายเสียงข้ามแดนยั่วยุฝ่ายตรงข้าม ทั้งที่ทั้งสองฝ่ายเลิกใช้เทคนิคนี้
โจมตีกันและกันมาตั้งแต่ค.ศ. 2004 สถานการณ์ตึงเครียดมากขึ้นจนนานาชาติหวั่นเกรงว่าอาจเกิดการ
ปะทะกันขึ้นในช่วงสัปดาห์ที่สามของเดือนสิงหาคม แม้โซลเสนอว่าจะยกเลิกมาตรการกีดกันทาง
เศรษฐกิจที่ดําเนินมาตั้งแต่ค.ศ. 2010 หลังโซลกล่าวหาว่าเปียงยางอยู่เบื้อหลังการจมเรือรบของเกาหลี
ใต้ (24 พฤษภาคม) หากเปียงยางยอมรับผิดและขอโทษต่อกรณีกับระเบิดในครั้งนี้
สถานการณ์บนคาบสมุทรเกาหลีเริ่มดีขึ้นในช่วงเกือบปลายเดือนหลังจากที่เจ้าหน้าที่ระดับสูง
ยอมเข้าร่วมเจรจากันต่อเนื่องยาวนานนับสิบชั่วโมง (รอบแรก 10 ชม. รอบที่สอง 33 ชม.) ด้วยเกรงว่า
ยิงปืนแลกกระสุนขึ้นฟ้ากันไปมาระหว่างทั้งสองฝ่ายทีเกิดขึ้นมาก่อนหน้า อาจมีการกดวิถีกระสุนตํ่าลง
จนเป็นการปะทะ แม้การเปิดเจรจาระเริ่มหลังเส้นตายที่ทางเกาหลีใต้กําหนด แต่ท้ายที่สุดความตึง
เครียดก็เริ่มผ่อนคลาย เมื่อเกาหลีเหนือแสดงความเสียใจต่อการบาดเจ็บของพลลาดตระเวนทั้งสอง
โดยปราศจากการขอโทษว่าตนเป็นผู้ก่อเหตุตามที่โซลกล่าวอ้าง ทางเปียงยางยังเสนอให้ทั้งสองฝ่ายใช้
เวลาพักผ่อนร่วมกันเพื่อชมวิวบนรีสอร์ต Diamond Mountain และยังตกลงใจให้มีการกลับมาพบปะกัน
(reunion) ของของครอบครัวจากทั้งสองฝั่งเส้นขนาน1 8
19
ซึ่งเป็นหนึ่งในแนวทางของการรวมชาติที่ได้เคย
ตกลงกันไว้ก่อนหน้า
17
Dagyum Ji and Ju-Min Park (12/8/2015) ‘South Korean, 80, sets himself on fire in anti-Japan protest’ Reuters
Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/08/12/us-ww2-anniversary-southkorea-japan-
idUSKCN0QH0G320150812 (13/8/2015)
18
Ju-Min Park (17/8/2015) ‘North, south Korea reach deal on wage hike at joint factory park’ Reuters
Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/08/us-northkorea-southkorea-labour-
idUSKCN0QN06620150818 (18/8/2015)
19
‘North Korea retaliate against South by restarting loudspeaker propaganda blitz’ The Japan Times Retrieved
from http://www.japantimes.co.jp/news/2015/08/18/asia-pacific-korea-retaliates-south-restarting-
loudspeaker-propsganda-blitz/#.VdLltPntlHw (18/8/2015), ‘South Korea willing to discuss North’s demand to
lift sanctions’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/08/26/us-northkorea-southkorea-
idUSKCN0QV08G20150826 (26/8/2015), ‘S Korea stops cross-border broadcast in deal with North’ (25/8/2015)
Aljazeera Retrieved from http://www.aljazeera.com/news/2015/08/south-korea-north-propaganda-
broadcasts-150825041825183.html (25/8/2015), Ju-Min Park and Tony Munroe (25/8/2015) ‘North, South
Korea reach agreement to ease tensions’ Reuters Retrieved from
http://www.reuters.com/article/2015/08/25/us-northkorea-southkorea-idUSKCN0QR02D20150825
(25/8/2015)

8. SOUTH EAST ASIA MONITOR
ประเทศเมียนมาร์ และอินโดนีเซีย
ช่วงต้นเดือนนี้หลายดินแดนประสบภัยจากความรุนแรงของพายุฝน เมียนมาร์รับผลกระทบหนักสุดทั้ง
บริเวณรัฐชิน (Chin) สกาย (Sagaing) และยะไข่ (Rakhine) ทําให้บ้านเรือน พื้นที่เกษตรสําคัญของ
ประเทศ และพื้นที่พาณิชย์-อุตสาหกรรมเสียหายหนัก รวมถึงต้องอพยพผู้คนกว่า 200,000 ออกจาก
พื้นที่ดังกล่าว1 9
20
พายุฝนและสภาพอากาศส่งผลต่อการบินของอินโดนีเซียเช่นกัน ราวช่วงกลางเดือน
เครื่องบิน ATR42-300 ของสายการบิน Trigana Air Service ในเส้นทางชัยปุระ (Jayapura) – ออคซิ
เบล (Oksibil) ซึ่งเป็นเส้นทางในเขตพื้นที่ปาปัวของอินโดนีเซีย ประสบอุบัติเหตุชนภูเขาบินตัง
(Bintang) ซึ่งเป็นพื้นที่ป่าหนาทึบยากแก่การติดตามค้นหาซาก ก่อนเครื่องลงจอดเพียงไม่กี่นาที เป็น
เหตุให้ผู้โดยสารทั้งลํา 54 คนเสียทั้งหมด
อุบัติเหตุครั้งเป็นครั้งที่ 19 ของสายการบินนี้นับแต่เริ่มดําเนินการในค.ศ. 1992 ทําให้
อินโดนีเซียยังยากจะพ้นจากข้อกังวลถึงมาตรฐานความปลอดภัยและการดําเนิน ตามข้อกําหนดของ
องค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ (International Civil Aviation Organisation: ICAO)
สถานการณ์อาจรุนแรงขึ้นเมื่ออินโดนีเซียไม่พร้อมต่อความต้องการและการขยายตัวของช่องทาง
ดังกล่าวในการเชื่อมต่อพื้นที่ซึ่งกระจัดกระจายตามลักษณะกายภาพ โดยหลายพื้นที่เป็นพื้นที่ยากจนจน
เป็นต้องได้รับการสนับสนุนทางการเงินโดยตรงจากกรุงจาการ์ต้าด้วยช่องทางดังกล่าว เพราะไม่มีระบบ
ธนาคาร เช่นอุบัติเหตุครั้งนี้ทําให้เม็ดเงิน 500,000 ดอลลาร์สหรัฐที่เจ้าหน้าที่รัฐขนขึ้นเครื่องไม่อาจถือ
มือผู้คนในออคซิเบล20
21
ประเทศมาเลเซีย
ความเคลื่อนไหวที่น่าจับตามองสืบเนื่องมาจากกรณี 1MDB ของมาเลเซียไปกระจุกตัวอยู่
ในช่วงปลายเดือน เมื่อมีการรวมตัวประท้วงโดยมีการนัดหมายผ่านช่องทางสื่อสังคมออนไลน์ ด้วย
ข้อความว่า Bersih ในภาษามาเลย์ที่หมายถึง “ล้างสะอาด” แม้ทางการจะพยายามออกกฎห้ามการ
ชุมนุมไปจนถึงห้ามการแพร่กระจายสื่อสัญลักษณ์ของ Bersih (อาทิ ผ้าพันคอ-ผ้าคลุมไหล่ เสื้อยืดสี
20
‘Death toll raises as Myanmar faces flood emergency’ (3/8/2015) Aljazeera Retrieved from
http://www.aljazeera.com/news/2015/08/myanmar-floods-150803061643736.html (3/8/2015)
21
‘Two days after it crashed, all 54 aboard Indonesian passenger plane confirmed dead’ (18/8/2015) The
Japan Times Retrieved from http://www.japantimes.co.jp/news/2015/08/18/asia-pacific/two-days-crashed-
54-aboard-indonesian-passenger-plane-confirmed-dead/#.VdLmBfntlHw (18/8/2015), Allison Lampert and
Allison Martell (17/8/2015) ‘Indonesian airline safety hurt by inadequate staff: sources’ Reuters Retrieved from
http://www.reuters.com/article/2015/08/18/us-indonesia-plane-icao-id-
USKCN0QN00320150818?mod=related&channelName=Aerospace (18/8/2015), ‘Indonesian plane ‘was’
carrying $500,000 in cash’ (17/8/2015) Aljazeera Retrieved from
http://www.aljazeera.com/news/2015/08/rescuers-spot-plane-crash-site-papua-150817024505282.html
()18/8/2015

9. เหลืองพิมพ์ข้อความ Bersih รวมไปถึงหน้ากาก Guy Fawkes) แต่ก็ไม่อาจหยุดยั้งการรวมตัวของผู้คนที่
ยึดท้องถนนกลางกรุงกัวลาลัมเปอร์เป็นพื้นแสดงออกถึงความไม่พอใจต่อ นาจิบ อับดุล ราซัค (Najib
Abdul Razak) ที่เริ่มมีการเผยแพร่ข่าวสารเชิงลึกเกี่ยวกับกรณีเงินสดมูลค่ากว่า 700 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
เพิ่มมากขึ้น นับตั้งแต่หนังสือพิมพ์ Wall Street Journal ตีพิมพ์บทความดังกล่าว
การรวมตัวต่อเนื่องเกินกว่า 24 ชั่วโมงของผู้คนหลักหมื่น(ตัวเลขฝ่ายทางการ)ถึงราวกว่าสอง
แสน(ตัวเลขสื่อสังคมออนไลน์) ยังรวมถึงการปรากฏตัวของ มหาเธร์ มูฮัมหมัด (Mahathir Mohamad)
อดีตนายกรัฐมนตรีที่เคยให้การสนับสนุนนาจิบ ราซัค รวมอยู่ด้วย โดยจะถือเอาวันชาติซึ่งเป็นโอกาส
ฉลอง 58 ปีในการเป็นเอกราชของมาเลเซีย เป็นจุดสิ้นสุดการรวมตัวในครั้งนี้2 1
22
แม้ว่าจนถึงสิ้นเดือน
สิงหาคมยังไม่มีบทสรุปที่ชัดเจนในเรื่องดังกล่าว แต่คงยากที่จะปฏิเสธว่า การแสดงออกของพลัง
ประชาชนที่ดูจะมีโครงสร้างจากผู้คนหลากหลายกลุ่ม (แม้ว่าส่วนใหญ่จะเป็นชนชั้นกลางในเมือง ที่
สามารถเข้าถึงและคุ้นชินกับการเป็นส่วนหนึ่งของสื่อสังคมออนไลน์) คงช่วยผลักดันให้สังคมมาเลเซีย
ก้าวไปไกลกว่ากรอบแนวคิดและแนวทางการบริหารจัดการแบบเดิมของอัมโน (UMNO) และดูจะเป็น
การแสดงพลังแบบ “สึนามิชาวมาเลเซีย” (Malaysian Tsunami) มากกว่าจะเป็นเพียงวิถีคิดและข้อ
เรียกร้องของกลุ่มชนเชื้อสายจีนที่นาจิบ ราซัค เคยเรียกขานว่า “สึนามิชาวจีน” (Chinese Tsunami)
เมื่อชนะการเลือกตั้งครั้งล่าสุด แต่แพ้คะแนนเสียง popular vote ความเป็นของเพื่อนบ้านใกล้ชิดอย่าง
มาเลเซียในครั้งนี้คงเป็นอุทาหรณ์ให้กับสังคมไทยได้ไม่มากก็น้อย แม้จะมีการตั้งข้อสังเกตอยู่บ้างว่า
รูปแบบและวิธีการประท้วงของมาเลเซียในครั้งนี้อาจจะได้แบบอย่างมาจากเพื่อนบ้านใกล้ชิดเช่นไทย
**************************************************************************
อ้างอิงรูปภาพหน้าปก :
http://thaipublica.org/2013/09/china-corruption/
http://www.posttoday.com/world/news/382057
http://pantip.com/topic/30608193
https://anongalactic.com/victory-at-last-the-economist-reports-the-tpp-is-dead/
http://blogpanya.com/%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8
%B2%E0%B8%95%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%87/behaviour/%E0%B8
%81%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%
22
Trinna Leong and Al-Zaquan Amer Hamzah (30/8/2015) ‘Malaysia’s Mahathir calls for ‘people power’
movement to topple PM’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/2015/08/30/us-malaysia-
protests-idUSKCN0QZ03Y20150830 (31/8/2015), ‘Yellow protests unafraid calling for PM’s resignation’
(30/8/2015) Aljazeera Retrieved from http://www.aljazeera.com/indepth/features/2015/08/yellow-
protesters-defiant-calls-pm-resignation-150830094449440.html (31/8/2015), ‘Malaysia PM says protest
organisers are ‘haram’’ (30/8/2015) Aljazeera Retrieved from
http://www.aljazeera.com/news/2015/08/malaysia-pm-organisers-haram-150830134644732.html
(31/8/2015), Oliver Holmes (29/8/2015) ‘‘Illegal’ Malaysian protests call for PM Najib Razak’s resignation’ The
Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2015/aug/29/illegal-malaysian-protests-
demand-pm-najib-razaks-resignation (31/8/2015)

10. B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%88%E0%B8%B5%E0%B8%99-
%E0%B8%8D%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%9B%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%
99/
http://news.sanook.com/tag/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B9%84%E0
%B8%9F%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%A7%
E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B9%8
C/
http://news.sanook.com/tag/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E
0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B7%E0%B8%AD/
latest/topview/all/page/10/
http://www.bangkokbiznews.com/news/detail/659113
http://prachatai.org/journal/2015/08/61136

11. ผู้อํานวยการสถาบันคลังปัญญาฯ : ศ.ดร.เอนกเหล่าธรรมทัศน์
บรรณาธิการ : น.ส.ยุวดี คาดการณ์ไกล
ผู้เขียน : ดร.วรารัก เฉลิมพันธุศักดิ์
ผู้ประสานงาน : น.ส. อนันญลักษณ์ อุทัยพิพัฒนากุล
ปีที่พิมพ์ : ตุลาคม 2558
สํานักพิมพ์ : มูลนิธิสร้างสรรค์ปัญญาสาธารณะ
ที่อยู่ติดต่อ
วิทยาลัยรัฐกิจ มหาวิทยาลัยรังสิต : 52/347 พหลโยธิน 87 ตําบลหลักหก อําเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี 12000
โทรศัพท์ 02-997-2200 ต่อ 1283 โทรสาร 02-997-2200 ต่อ 1216
สถาบันคลังปัญญาด้านยุทธศาสตร์ชาติ : อาคารพร้อมพันธุ์ 1 ชั้น 4 637/1 ถนนลาดพร้าว เขตจตุจักร กทม. 10900
โทรศัพท์ 02-930-0026 โทรสาร 02-930-0064
เพิ่มเติมได้ที่ www.rsu-brain.com