Robotisering biedt veel kansen voor de industrie. Om succesvol te robotiseren zijn er belangrijke aandachtspunten. Het HAN Lean-QRM Centrum/Lectoraat Lean heeft samen met Hogeschool Windesheim, Saxion Hogeschool en FieldLab Industriële Robotica, FIR, een onderzoeksproject uitgevoerd. Hierbij werd gekeken naar de ervaringen van het mkb bij robotisering. Bij het onderzoek zijn 4 maakbedrijven betrokken. In deze masterclass bespraken onderzoekers, Vincent Wiegel van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en Aart Schoonderbeek van Hogeschool Windesheim de uitkomsten van een onderzoek naar uitdagingen en succesfactoren bij robotiseren.

1. MITCHELL VAN ROIJ
AART SCHOONDERBEEK
PETER SCHUURHUIS
VINCENT WIEGEL
LECTORAAT LEAN & WORLDCLASS PERFORMANCE
SUCCESVOL ROBOTISEREN

2. AGENDA
1. Inzet van robots (VW) (10 min)
2. Bedrijven (AS, VW) (10 min)
3. Bevindingen (Allen) (60 min)
4. Actie (VW) (5 min)
Doel: onze inzichten delen, kans op succes vergroten en jullie
enthousiasmeren
NB: we maken opnames en zullen die later delen – OK?
2

3. WAAR STAAN JULLIE MET ROBOTISEREN?
• In de chat staan nu een paar stellingen met antwoorden
• Click op het antwoord dat het meest aansluit bij jouw situatie en zet daar
een
3

4. BEDRIJFSCONTEXT / UBBINK
Oplossingen voor energie efficiency en
een gezond binnenklimaat voor
gebouwen.
• kunststof producten voor
rookgasafvoer, ventilatie, luchtdicht en
waterdicht bouwen
• dakramen en bevestigingsmateriaal
voor zonne-energiesystemen.
Verschillende robots en cobots ingezet
in productie en assemblage, voor
generiek werk en voor single orders
4

5. BEDRIJFSCONTEXT / BRINK CLIMATE SYSTEMS
Brink produceert systemen voor ventilatie
met warmteterugwinning, luchtverwarming,
koeling en warm water.
Bij Brink worden op het moment van
onderzoek een robot en een cobot ingezet.
De robot is onderdeel van een systeem om
in combinatie met een zetbank de
behuizingen voor de ventilatie-boxen met
warmteterugwinning te produceren. De cobot
wordt gebruikt voor het aanbrengen van een
kitrand bij de productie van
warmtewisselaars.
5

6. BEDRIJFSCONTEXT / VERHEIJ METAAL
Verheij is partner voor plaatwerk. Verheij
voorziet in engineering, plaatwerk op
maat, klantspecifieke assemblage en
logistiek.
Verheij werkt voor uiteenlopende
opdrachtgevers uit verschillende
branches.
Verheij zet een cobot in voor het
inleggen en uitnemen van plaatwerk
producten in een pers. Daarnaast maakt
Verheij gebruik van een robotlassysteem
voor o.a. TIG-lassen.
6

7. BEDRIJFSCONTEXT / AMFORS
Bij Amfors werken mensen met een
afstand tot de arbeidsmarkt. De
vestiging in Amersfoort ontwikkelt
mensen in en naar werk op het
gebied van metaalbewerking en
assemblage-werkzaamheden.
Amfors zet een cobot in voor het
lijmen van led's in een armatuur.
7

8. STRATEGISCHE COALITIE
Dit onderzoek is een onderdeel van
de activiteiten van een strategische
coalitie in Oost-Nederland
• FIR/NIvIR
• Bedrijven
• Kennisinstellingen
8

9. “WAT ZIJN KRITIEKE
AANDACHTSPUNTEN BIJ
DE BESLISSINGEN OVER
ROBOTOPLOSSINGEN DIE
EEN EFFICIËNTE EN
EFFECTIEVE INZET
WAARBORGEN?”
9

10. AANPAK
1. Vragenlijst op basis van robotics life cycle
2. Locatiebezoek met interview en rondleiding
3. Inzichten geclusterd
4. Root Cause Analyse per cluster
5. Validatie met bedrijven (deze meeting)
10

11. 11
7 clusters

12. 1. Specificaties/ kwaliteit van onderdelen/ materialen
2. Productie-logistiek: aan- en afvoer bij de robotinstallatie
3. Digitalisering/ koppeling van systemen
4. Drijfveren voor robotiseren
5. Personeel: nieuwe vaardigheden/ meenemen
6. Ontwikkeltraject met machinebouwer/leverancier en kennisinstelling
7. Blik op de toekomst: flexibele oplossing
12

13. Aanbeveling
Inzicht
1 PERSONEEL (VW)
Robotisering roept sterke emoties op
• vrees <> plezier
• terughoudendheid <> enthousiasme
Opbouw van kennis bij medewerkers is
cruciaal om twee-deling te voorkomen of
overwinnen
Robots als middel om jong(er) personeel aan
te trekken
Creëer met alle betrokken medewerkers samen
een beeld van wat de inzet van robots betekent
Inventariseer die kansen, competenties en
zorgen die medewerkers hebben
Creëer gemengde teams (engineers, operators,
TD,…) met veel/weinig/geen kennis om
samenwerking en kennisoverdracht te
bevorderen
Coach de medewerkers op kennisdeling en
continu verbeteren
Medewerker als coach, proceskenner,
verbeteraar van robot
13

14. Aanbeveling
Inzicht
2 DRIJFVEREN
Er zijn verschillende drijfveren voor
robotiseren
• Personeelstekort icm behoefte tot
uitbreiding capaciteit
• Opbouwen van kennis over belangrijke
technologische ontwikkeling
• Hogere en consistentere kwaliteit in
productie
• Inspelen op plotse veranderingen in
klantvraag
Nu veelal korte termijn focus, gebaseerd op
prikkels van markt
Combineer concrete kansen (nieuwe order)
met lange termijn visie op markt – van lange
termijn visie naar lange termijn plan
Faseer keuzes in ontwerp van robotoplossing
• Korte termijn, ad-hoc, order-gerelateerd om
kennis op te bouwen, (relatief) geisoleerd in
proces
• Lange termijn, adaptief, geintegreerd
Gebruik kennisinstellingen, leveranciers en
FieldLab om benodigdekennis op te bouwen
14

15. Aanbeveling
Inzicht
3 TOEKOMST (AS)
Ontwikkeling in marktvraag is lastig (wat en
hoeveel)
Huidige inzicht in samenstelling van
klantvraag (runners, repeaters,… lumpy,
spiky,…) is beperkt
Robots hebben potentie vwb flexibiliteit, maar
hoeveel flexibiliteit nodig is, en tegen welke
prijs is lastig te bepalen
Doe een vraaganalyse met bestaande
orderboek i.c.m. een forecast
Bepaal voor welke productcategorieën robots
ingezet moeten worden
Ontwikkel robotprogramma’s (en systemen?)
op een hoger abstractie-niveau –
parametrisering en configuratie
Ontwikkel van individuele cobots naar
clusters van cobots en industriële robots
15
Vraagomvang
variabiliteit
Gemiddelde vraaginterval
A
B C
D

16. Aanbeveling
Inzicht
4 PRODUCTIE-LOGISTIEK (VW)
De inzet van een robotoplossing ter
vervanging van machine en/of mens leidt
locale (sub)optimalisatie
Aan- en afvoer van onderdelen,
(half)fabrikaten is crucial naar capaciteit en
kwaliteit
Maak een waardestroom analyse voor
aanvang icm een operator balance chart
zodat je de capaciteit van robot en
voorgaande en volgende processtappen in
lijn kunt brengen
Ontkoppel aan/afvoer van robot
Bewuste keuze voor bottleneck (of niet)
Investeren in robot betekent ook investeren
in (aanpassing) van andere delen van het
proces
16

17. Aanbeveling
Inzicht
5 SPECIFICITIES (VW)
Afwijkingen in product, materiaal, machines
• komen veel voor
• zijn niet gespecificeerd
• worden door medewerkers ontdekt en
gecorrigeerd
Eisen aan productieproces vanuit
productontwerp deels impliciet, en worden
door medewerkers opgevangen
Marge voor afwijkingen is bij robot klein
Er zijn beperkte detectie en
correctiemogelijkheden
Analyseer product en productieproces bij een
werkend process (niet op de tekentafel) –
gebruik bv een process FMEA
Neem handelingen op met video indien mogelijk
Identificeer handelingen die niet in
procesbeschrijving staan maar wel invloed
hebben op kwaliteit – met robot valt deel van
menselijke kwaliteitscontrole weg
Organiseer continu verbeteren na
inbedrijfsname omdat je nooit complete kunt
specificeren
17

18. Aanbeveling
Inzicht
6 DIGITALISERING (AS)
Digitalisering hoort bij robotisering en raakt
• operationele zaken (bv back-ups)
• integratie met andere bedrijfssystemen
• benodigde kennis bij medewerkers
• IT beleid
Digitalisering in werkvoorbereiding al ver
Digitalisering in productie meer ad-hoc
Digitalisering productie is complex vanwege
verschillende IT-systemen (en hardware)
Staat of valt met 'mensen'
Digitalisering is voor een deel generiek (niet
bedrijfsspecifiek), en niet onderscheidend in
concurrentie
Overweeg daarom opbouw van een
kennispool met meerdere bedrijven op basis
van robot-OS en IT systemen om kennis en
capaciteit te delen
18

19. Aanbeveling
Inzicht
7 ONTWIKKELTRAJECT (AS)
Kennis over robotisering is beperkt
Juiste vraagstelling richting integrator is
belangrijk
Daarom spelen leveranciers, integrators en
kennisinstellingen een belangrijke rol in het
ontwikkeltraject van een robotoplossing
Dat leidt tot afhankelijkheid en knelpunten
(capaciteit van bv integrators is beperkt)
Bepaal van te voren welke kennis je zelf in
huis wilt halen / opbouwen (ook i.v.m.
vraagstelling)
Wat kun je zelf? Wat wil je zelf?
Bouw structurele samenwerking op met
• FieldLabs
• Kennisinstellingen
• Collega ondernemingen
om samen kennis op te bouwen en
oplossingen te bedenken
19

20. MORGEN AAN DE SLAG…
1. Vorm een groepje medewerkers van verschillende afdelingen
2. Maak een gezamenlijk beeld van het productieproces met inzet van
robots
3. Maak een VSM om te zien wat de cyclus-tijd moet zijn en hoe je
aan/afvoer organiseert
4. Doe een vraaganalyse en bepaal waar je de meeste winst met een robot
kunt behalen
5. Observeer het productieproces om ‘latente’ kennis en eisen in kaart te
brengen
6. Betrek je integrator/leverancier en/of een kennisinstelling
20

21. Voordat we verder gaan met de next steps
Help ons continu verbeteren en vul deze questionnaire in / zie chat
https://forms.office.com/Pages/ResponsePage.aspx?id=t-
dzXeGzAE2zAwVhQLKjtCTpBJ-
1Yf1GobxKnCsFlXtUQjMxODM4MkRTT0RPUkxKMjdETzFBTk1SVyQlQCN
0PWcu
21

22. NU VERDER…!
• Werk aan robotisering in Werkplaats Succesvol Robotiseren
- 5 sessies waarin concrete vraagstukken en projecten worden opgepakt
- 4 bedrijven – met ieder 3 medewerkers per werkplaats
- Begeleiding vanuit HAN/Saxion/Windesheim/FIR
- Gesubsidieerd door A+O metalelektro
Als je meer wilt weten of meedoen:
vincent.wiegel@han.nl
22

23. NU VERDER…!
FieldLab Industriële Robotica
start Techno Hub MIRA
Inzet van robots in assemblage
Als je meer wilt weten of
meedoen neem contact op met:
rik.grasmeijer@fieldlabir.nl
23

24. NU VERDER…!
• RAAK projecten
- Integraal Robotiseren – robots inpassen in productieproces
- Mens Robot Interactie – effectieve samenwerking tussen mensen en robot
2-jarig lopende onderzoeken met industrie
Als je op de hoogte wilt blijven neem contact op met
vincent.wiegel@han.nl
a.schoonderbeek@windesheim.nl
24

25. 25