Oto stara prezentacja o spójności tekstu wg podręcznika Bańczerowskiego w tekście z tygodnika Economist. Polecam przejrzeć.

1. ì F i l t e r i n g
t h e
E c o n o m i s t
t e x t
coherence
&
cohesive
Apr 27th 2006
http://www.economist.com/node/
6861848?story_id=6861848&
31 maja światowym
dniem bez papierosa!
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

2. Evidence
filtered?
ì Why
do
Europeans
smoke
more
than
Americans?
ì NBER
Working
Paper,
no.12124.
ì Available
at
www.nber.org/papers/w12124
ì Tekst
artykułu
pochodzi
z
Economist
ì Terminy
spójności
i
ich
definicja
pochodzą
z:
ì Bańczerowski,
J.
1982.
Wstęp
do
językoznawstwa.
Poznań:
UAM.
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

3. Zacznijmy
od
początku…
Określenie tematu artykułu
Tytuł, data, źródło artykułu
Teza zawarta w pytaniu?
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

4. Spójność treści prezentacji:
ì Analiza
pierwszego
akapitu
–
lid
i
temat
ì POLA
LEKSYKALNE
TEKSTU
(rodziny
wyrazów)
ì SPÓJNOŚĆ
KONKLUZYJNA
(wynikanie)
ì KONKLUZJE
INTRA
i
EKSTRAJĘZYKOWE
ì ANAFORA
i
KATAFORA
(synonimia)
ì SPÓJNNOŚĆ
LEKSYKALNA
–
(ko)hiponimiczna
ì SPÓJNNOŚĆ
SEMICZNA
–
komitatywna,
alternatywna,
kauzalna
(przyczyna
i
skutek)
ì SPÓJNOŚĆ
oparta
na
klamrach
(...i
puenta;)
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

5. Analiza
pierwszego
akapitu
-­‐
lid
ì JUDGED
by
their
waistlines,
Europeans
are
much
healthier
than
Americans.
ì More
than
30%
of
Americans
are
obese,
compared
with
13%
of
Germans
and
under
10%
of
the
French.
ì But
judged
by
their
lungs,
Americans
are
fitter
than
their
peers
across
the
Atlantic.
ì Only
19%
of
adult
Americans
smoke,
against
34%
of
Germans
and
27%
of
Britons.
ì Why
do
Europeans
light
up
so
much
more?
ì CO
JEST
SUBTEKSTEM?
ì CO
JEST
TEMATEM
TEGO
TEKSTU?
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

6. SUBTEKST
I
TEMAT
ì DETERMINATUM
ABSOLUTUM
wyznaczającym
SUBTEKST
tekstu
są
ì Europeans
and
Americans
ì SUBTEKST
wyznaczony
przez
powyższe
jest
determinacyjnie
raczej
spójny,
bowiem
kolejne
zdania
mówią
o
ludziach
z
tych
dwóch
kontynentów
i
porównują
ich…
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

7. POLA
LEKSYKALNE
TEKSTU?
ì Podzbiory
zbioru
wyrazów
przyporządkowanych
danemu
tekstowi,
których
elementy
(konkretne
wyrazy)
mają
wspólne
cechy
leksykalne
nazywa
się
POLEM
LEKSYKALNYM
TEKSTU
ì Proponowane
pole
leksykalne
tekstu:
ì waistliness,
healthier,
obese,
fitter
–
zdrowie?
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

8. SPÓJNOŚĆ
KONKLUZYJNA
ì Autor
na
stronie
328
wyraża
„pobożne
życzenie”:
ì Zdanie
„Każdy
człowiek
posiada
pewną
wiedzę…”
ì Why
do
Europeans
light
up
so
much
more?
ì David
Cutler
and
Edward
Glaeser,
of
Harvard
University,
attempt
to
answer
this
question
in
a
recent
paper*.
ì Since
they
are
both
economists,
the
first
thing
they
look
at
is
price.
ì Co
oznacza
słowo
paper?
ì Dlaczego
badacze
zwracają
uwagę
na
cenę?
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

9. KONKLUZJE
INTRA
i
EKSTRAJĘZYKOWE?
ì Perhaps
smoking
is
more
expensive
in
America?
ì Not
so.
Relative
to
other
commodities,
cigarettes
are
in
fact
37%
cheaper
in
America
than
they
are
in
the
European
Union.
You
can
buy
a
pack
for
$3.60
on
average
stateside,
but
you
have
to
pay
$6.25
in
Britain.
The
French
add
$2.06
in
tax
per
packet,
the
Americans
only
86
cents.
ì Price
–
expensive
–
cheaper
–
pay
–
buy…
ì Smoking
–
pack
–
commodity
–
packet…
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

10. ANAFORA
i
KATAFORA
ì Wyrazy
będące
w
relacji
kosignifikacji:
ì Europeans
-­‐
[Americans’]
peers
across
Atlantic
ì Germans,
Britons…
ì Następny
akapit:
ì [in]
America
–
[on]
stateside
ì the
European
Union
–
[in]
Britain
ì Zdania
zawierające
te
wyrazy
to
ANAFORY
ì Trzeba
wykazać
się
wiedzą
pozajęzykową?
ì Anafory
utrzymują
$
SIGNIFIKACYJNĄ!
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

11. $
LEKSYKALNA
–
HIPONIMICZNA
ì Wyrazy
związane
relacją
hiponimii
w
zdaniach:
ì Europeans
are
less
likely
than
Americans
to
believe
that
smoking
is
harmful.
ì Only
73%
of
Germans,
for
example,
believe
smoking
is
dangerous,
against
91%
of
Americans.
ì Dzięki
hiponimii
wyrazów
Europeans
i
Germans
zachowano
także
$
SIGNIFIKACYJNĄ
ì Dwa
zdania
są
także
przykładem
ANAFORY
ì $
SYNONIMICZNA
dzięki
wyrazom
o
smoking…:
ì harmful:dangerous
oraz
believe:believe
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

12. $
LEKSYKALNA
KOHIPONIMICZNA
ì JUDGED
by
their
waistlines,
Europeans
are
much
healthier
than
Americans.
ì More
than
30%
of
Americans
are
obese,
compared
with
13%
of
Germans
and
under
10%
of
the
French.
ì But
judged
by
their
lungs,
Americans
are
fitter
than
their
peers
across
the
Atlantic.
ì Only
19%
of
adult
Americans
smoke,
against
34%
of
Germans
and
27%
of
Britons.
ì $
SEMICZNA
KOMITATYWNA
też
tu
jest!
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

13. $
SEMICZNA
-­‐
KOMITATYWNA
ì Kotemporalność
i
kospacjalność
faktów:
ì You
can
buy
a
pack
for
$3.60
on
average
stateside,
but
you
have
to
pay
$6.25
in
Britain.
The
French
add
$2.06
in
tax
per
packet,
the
Americans
only
86
cents.
ì Jest
to
także
przykład
$
ADWERSATYWNEJ!
ì Treści
są
wobec
siebie
przeciwstawne…
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

14. $
SEMICZNA
ALTERNATYWNA
ì In
fact,
the
gap
is
best
explained
by
neither
prices
nor
[explained
by]
incomes,
but
by
ignorance.
ì Europeans
are
less
likely
than
Americans
to
believe
that
smoking
is
harmful.
Only
73%
of
Germans,
for
example,
believe
smoking
is
dangerous,
against
91%
of
Americans.
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

15. $
SEMICZNA
-­‐
KAUZALNA
ì Smoking
rises
then
falls
with
affluence.
ì The
very
poor
cannot
afford
to
smoke
as
much
as
they
might
like.
ì The
rich,
on
the
other
hand,
don't
like
to
smoke
as
much
as
they
could,
because
they
put
a
higher
value
on
a
long
and
healthy
life.
ì $
LEKSYKALNA
ANTONIMICZNA
też
jest!
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

16. $
dzięki
„klamrom”
ì JUDGED
by
their
waistlines…
ì But
judged
by
their
lungs…
ì What
accounts
for
the
rest
of
it?
Vanity
is
one
factor
the
two
economists
do
not
investigate.
ì Since
smoking
suppresses
appetite,
perhaps
those
svelte
European
waistlines
are
bought
at
the
expense
of
their
healthy
lungs.
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o

17. Jeszcze
więcej
spójności…
ì Przejrzyj
rozdział
8
w
podręczniku
Tabakowskiej
(Kognitywne
podstawy
języka
i
językoznawstwa):
ì Struktura
wypowiedzi:
lingwistyka
tekstu.
ì Poszukaj
innych
artykułów
prasowych
lub
nie
i
sprawdź
relacje
spójności
w
tekście.
ì Zastanów
się
jak
spójność
pomaga
tworzyć
zrozumiałe
teksty
naukowe
i
rozprawki
;).
K o n r a d
J u s z c z y k
j ę z y k o z n a w s t w o