Luận Văn Pháp Luật Về Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai, 2022.doc

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
NGUYỄN
VIẾT
HƯNG
*
PHÁP
LUẬT
VỀ
GIẢI
QUYẾT
KHIẾU
NẠI
ĐẤT
ĐAI
VÀ
THỰC
TIỄN
ÁP
DỤNG
TẠI
TỈNH
LÀO
CAI
*
NĂM
2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ
PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI
VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG TẠI TỈNH LÀO CAI
Chuyên ngành: Luật Kinh tế
NGUYỄN VIẾT HƯNG
HÀ NỘI - 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ
PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT
ĐAI VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG TẠI TỈNH LÀO CAI
Chuyên ngành: Luật Kinh tế
Mã số: 8380107
Họ tên học viên: Nguyễn Viết Hưng
Người hướng dẫn: GS. TS. Nguyễn Thị Mơ
HÀ NỘI - 2022

1
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tác giả. Các số
liệu, kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ
ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định.
TÁC GIẢ
Nguyễn Viết Hưng

2
LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo Trường Đại học Ngoại
Thương, nhất là các cán bộ, giảng viên Khoa sau Đại học đã giúp đỡ và tạo điều
kiện cho tác giả hoàn thành luận văn này. Đặc biệt, tác giả xin trân trọng cảm ơn
cô giáo hướng dẫn GS-TS. Nguyễn Thị Mơ đã rất tận tâm hướng dẫn, hỗ trợ tác
giả hoàn thành luận văn.
Tác giả cũng xin trân trọng cảm ơn Thanh tra tỉnh Lào Cai, Sở Tài Nguyên
và Môi trường tỉnh Lào Cai, UBND thành phố Lào Cai và các huyện Sa Pa, Bảo
Thắng, Bảo Yên của tỉnh Lào Cai, Thư viện Trường Đại học Ngoại Thương đã
quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp các thông tin cần thiết, hỗ
trợ tác giả trong việc thu thập số liệu, tài liệu trong quá trình thực hiện luận văn.
Xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã đồng hành, chia sẻ khó
khăn và động viên tác giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn
thành luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn!

3
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮ T
HCNN
KNTC
SDĐ
UBND
XHCN
Hành chính nhà nước
Khiếu nại tố cáo
Sử dụng đất
Ủy ban nhân dân
Xã hội chủ nghĩa

4
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Tổng hợp khiếu nại, kiến nghị, phản ánh liên quan đến đất đai trên địa bàn
tỉnh Lào Cai từ năm 2016-2020 ............................................................................... 50
Bảng 2.2: Tổng hợp khiếu nại, kiến nghị, phản ánh về đất đai thuộc thẩm quyền giải
quyết của UBND 05 huyện ở tỉnh Lào Cai từ năm 2016-2020 ................................. 55

5
TÓM TẮT KẾT QUẢ LUẬN VĂN
Với tên đề tài là “Pháp luật về giải quyết khiếu nại đất đai và thực tiễn áp dụng
tại tỉnh Lào Cai”, việc thực hiện luận văn đã đạt được một số kết quả sau đây:
- Về lý luận: Trên cơ sở làm rõ khái niệm và đặc điểm của khiếu nại về đất đai
và giải quyết khiếu nại về đất đai, luận văn cũng đã nêu được khái niệm, đặc điểm
của pháp luật Việt Nam về khiếu nại đất đai. Đặc biệt, luận văn nêu rõ được nội dung
của pháp luật về khiếu nại đất đai, trong đó nhấn mạnh hai nội dung chủ yếu của
pháp luật về khiếu nại đất đai. Đó là thẩm quyền giải quyết khiếu nại về đất đai và
trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại về đất đai.
- Về thực tiễn: Trên cơ sở đánh giá thực trạng khiếu nại về đất đai và giải
quyết khiếu nại về đất đai tại tỉnh Lào Cai, luận văn chỉ ra những bất cập của pháp
luật, những khó khăn trong việc thực hiện pháp luật về khiếu nại đất đai tại tỉnh Lào
Cai, chỉ ra nguyên nhân của những yếu kém trong công tác giải quyết khiếu nại đất
đai tại tỉnh Lào Cai trong thời gian vừa qua. Từ đó, luận văn đề xuất phương hướng
và giải pháp hoàn thiện pháp luật và giải pháp tăng cường hiệu quả giải quyết khiếu
nại về đất đai tại tỉnh Lào Cai trong thời gian tới.
- Về kết cấu: Luận văn được kết cấu thành 3 chương. Chương 1 giải quyết về
lý luận; Chương 2 phân tích thực trạng và Chương 3 đề xuất giải pháp cụ thể.
Với 3 chương như vậy, luận văn đã đạt được mục đích nghiên cứu nêu tại
trang 3 là làm rõ những vấn đề lý luận liên quan đến khiếu nại đất đai, đánh giá thực
trạng giải quyết khiếu nại đất đai tại tỉnh Lào Cai và đề xuất giải pháp tăng cường
giải quyết hiệu quả các khiếu nại đất đai tại tỉnh Lào Cai trong thời gian tới.

6
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN…………………………………………………………….............1
LỜI CẢM ƠN………………………………………………………………………..2
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT……………………………………….............3
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH, BẢNG……………………………………………….4
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN………………………………5
MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 8
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN PHÁP LUẬT VỀ
GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI .................................................................. 14
1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VỀ KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI VÀ GIẢI QUYẾT
KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI ................................................................................. 14
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của khiếu nại về đất đai ........................................ 14
1.1.2. Khái niệm, đặc điểm về giải quyết khiếu nại đất đai ............................ 196
1.2. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CỦA PHÁP LUẬT GIẢI
QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI ......................................................................... 23
1.2.1. Khái niệm pháp luật về giải quyết khiếu nại đất đai ............................... 23
1.2.2. Đặc điểm của pháp luật giải quyết khiếu nại đất đai .............................. 24
1.2.3. Nội dung của pháp luật giải quyết khiếu nại đất đai ............................... 25
Kết luận Chương 1 ................................................................................................. 36
Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT
ĐAI VÀ THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI TẠI TỈNH LÀO
CAI GIAI ĐOẠN 2016-2020 .................................................................................. 37
2.1. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI.......... 37
2.1.1. Những bất cập trong quy định về khiếu nại ............................................ 37
2.1.2. Những bất cập về giải quyết khiếu nại đất đai ........................................ 40
2.2. THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI TẠI TỈNH LÀO
CAI GIAI ĐOẠN 2016-2020 .............................................................................. 45
2.2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và thực trạng khiếu nại về đất đai tại

tỉnh Lào Cai .................................................................................................... 45

7
2.2.1.1 Khái quát về đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội tỉnh Lào Cai và sự ảnh
hưởng đến công tác giải quyết khiếu nại về đất đai.......................................... 45
2.2.2. Những kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân trong giải quyết
khiếu nại về đất đai ở tỉnh Lào Cai ................................................................. 51
2.2.2.1. Những kết quả đạt được trong giải quyết khiếu nại về đất đai ở tỉnh Lào
Cai và nguyên nhân ......................................................................................... 51
Kết luận chương 2 ................................................................................................ 699
Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ
GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI VÀ TĂNG CƯỜNG HIỆU QUẢ GIẢI
QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI TẠI TỈNH LÀO CAI.................................. 70
3.1. PHƯƠNG HƯỚNG BẢO ĐẢM GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI Ở
TỈNH LÀO CAI .................................................................................................. 70
3.1.1. Quán triệt quan điểm của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác tiếp
công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo .............................................................. 70
3.1.2. Giải quyết khiếu nại về đất đai là nhiệm vụ quan trọng góp phần ổn định
chính trị, phát triển kinh tế địa phương; bảo đảm các quyền của công dân trong
bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa .............. 71
3.1.3. Giải quyết khiếu nại về đất đai phải gắn với việc đổi mới, xây dựng đội
ngũ, thực hiện chế độ đãi ngộ với cán bộ làm công tác tham mưu giải quyết
khiếu nại, tố cáo .............................................................................................. 72
3.1.4. Giải quyết khiếu nại về đất đai ở tỉnh Lào Cai phải bảo đảm đúng pháp
luật, phải gắn liền với việc kiểm tra, tổ chức thi hành pháp luật về Đất đai, pháp
luật về khiếu nại, tố cáo ................................................................................... 72
3.2. CÁC GIẢI PHÁP ......................................................................................... 75
3.2.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật .............................................................. 75
3.2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả việc giải quyết khiếu nại về đất đai tại tỉnh
Lào Cai ......................................................................................................... 788
Kết luận Chương 3 ................................................................................................. 87
KẾT LUẬN........................................................................................................... 888

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 899

8
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Khiếu nại là một trong những hình thức đặc biệt quan trọng để Nhân dân thực
hiện quyền dân chủ trực tiếp của mình. Quyền khiếu nại được quy định trong Hiến
pháp 2013: “Mọi người có quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có
thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Cơ
quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo”
và được cụ thể hoá trong Luật Khiếu nại 2011. Thông qua hoạt động khiếu nại, cá
nhân, tổ chức có thể tự bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình bị quyết định hành
chính, hành vi hành vi hành của cơ quan hành chính nhà nước xâm hại.
Hiện nay, việc khiếu nại của công dân diễn ra trong nhiều lĩnh vực, có diễn
biến phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội
cũng như sự phát triển kinh tế xã hội. Trong đó, khiếu nại về đất đai xảy ra khá phổ
biến, có xu hướng ngày càng tăng về số lượng và có tính chất phức tạp về nội dung.
Tính chất phức tạp của các khiếu nại về đất đai bắt nguồn từ những xung đột gay gắt
về lợi ích kinh tế, từ việc quản lý thiếu hiệu quả của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền và cả sự hạn chế của hệ thống chính sách, pháp luật về đất đai… Giải quyết
khiếu nại nói chung, giải quyết khiếu nại về đất đai nói riêng trở thành chủ đề nóng
đối với nhiều địa phương trong cả nước.
Lào Cai là tỉnh vùng cao biên giới, được tái lập từ năm 1991, sau 30 năm đã
có những bước chuyển mình rõ rệt, trở thành đầu tàu kinh tế của cả vùng Tây Bắc.
So với các địa phương khác trong cả nước, Lào Cai là một tỉnh mới, đang trong quá
trình xây dựng và phát triển, số lượng các vụ việc khiếu nại liên quan đến tranh
chấp chấp đất đai, đền bù giải phóng mặt bằng diễn ra ở hầu khắp các huyện trong
toàn tỉnh. Việc giải quyết khiếu nại ở các huyện trên địa bàn tỉnh thời gian qua bảo
đảm đúng quy định pháp luật, các đơn thư được xem xét thấu tình đạt lý, nhiều vụ
việc xảy ra được giải quyết ngay từ cơ sở; đã hạn chế được việc xảy ra những điểm
“nóng” về khiếu nại phức tạp, đơn thư vượt cấp giảm, góp phần bảo đảm an ninh
chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương.

9
Tuy nhiên, trong thực tế hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai thời gian
qua vẫn còn một số hạn chế như: Lượng đơn thư khiếu nại có xu hướng tăng lên,
trong đó vẫn còn khiếu nại vượt cấp. Công tác giải quyết đơn thư khiếu nại, đặc biệt
là các vụ tranh chấp về đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố
Lào Cai và các huyện còn tồn đọng, kéo dài, chưa thực hiện nghiêm túc việc đối
thoại với công dân khi giải quyết khiếu nại lần đầu, một số vụ việc giải quyết còn
thiếu tính thuyết phục, chưa tạo được sự đồng thuận của công dân…
Việc nghiên cứu, tìm hiểu thực tiễn pháp luật giải quyết khiếu nại nói chung,
giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của tỉnh Lào Cai nói riêng là điều cần
thiết để tìm ra những nguyên nhân và đề xuất giải pháp hiệu quả phù hợp với tình
hình địa phương, góp phần hoàn thiện pháp luật về đất đai trong bối cảnh xây dựng
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
Xuất phát từ những lý do trên, tác giả lựa chọn vấn đề “Pháp luật về giải
quyết khiếu nại đất đai và thực tiễn áp dụng tại tỉnh Lào Cai” làm luận đề tài
cho văn Thạc sĩ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Giải quyết khiếu nại nói chung và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai
nói riêng là vấn đề khó và phức tạp nên luôn thu hút được sự quan tâm của nhiều
nhà khoa học pháp lý, cũng như cán bộ, công chức làm công tác thực tiễn. Tính đến
nay, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài. Có thể kể đến
một số công trình tiêu biểu như:
- “Khiếu nại, tố cáo hành chính và giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính ở
Việt Nam hiện nay” - Thanh tra Chính phủ.
- “Giải quyết khiếu kiện hành chính trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp
quyền ở Việt Nam”(Luận án Tiến sĩ Luật học của tác giả Nguyễn Danh Tú, Hà Nội,
2013).
- “Cơ chế giải quyết khiếu kiện hành chính ở Việt Nam hiện nay: Khả năng và
sự lựa chọn” tác giả Trương Đắc Linh, trong sách “Tài phán hành chính trong bối
cảnh xây dựng Nhà nước pháp quyền và hội nhập quốc tế ở Việt Nam hiện nay”,

10
PGS, TS. Nguyễn Như Phát và PGS, TS. Nguyễn Việt Hương (đồng chủ biên), Nxb
Khoa học xã hội, 2010.
- Luận văn thạc sĩ Đặng Anh Tuấn, Giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai
- Qua thực tiễn tỉnh Thái Nguyên, năm 2010.
- Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thế Thuấn, Tăng cường hiệu lực của pháp luật
trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân Việt Nam hiện nay, năm 2011.
- Luận văn thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Hằng, Giải quyết khiếu nại về đất đai tại khu
công nghiệp của các cơ quan hành chính nhà nước ở tỉnh Bắc Giang, năm 2011.
- Luận văn thạc sĩ Trần Văn Sơn, Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong
hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ chế hành chính nhà nước hiện
nay, năm 2011.
- Nguyễn Ngọc Linh, Thực thi pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất
đai trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, năm 2015.
- Bùi Tiến Hưng, Thực thi chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo về lĩnh vực
đất đai tại thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh (giai đoạn 2011-2016), năm 2018.
- Nguyễn Thị Hoàng Yến (2010), “Hoàn thiện pháp luật về giải quyết khiếu
nại hành chính trong lĩnh vực đất đai ở Việt Nam”, Luận văn thạc sĩ Luật, Học viện
Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh.
- Quách Thị Hồng Ngân (2017), “Cơ cơ lý luận và thực tiễn giải quyết khiếu
nại về đất đai của Uỷ ban nhân dân cấp huyện tại tỉnh Lào Cai”, Luận văn Thạc sĩ
Luật, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
Nhìn chung, những công trình trên mới chỉ đề cập đến vấn đề khiếu nại,
những vướng mắc trong việc giải quyết khiếu nại đất đai một cách chung chung.
Chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu thực tiễn áp dụng pháp luật giải quyết
khiếu nại đất đai tại tỉnh Lào Cai. Trong khi đó, thực tiễn giải quyết khiếu nại về đất
đai ở tỉnh Lào Cai đang đặt ra nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu để bảo đảm hiệu
quả giải quyết khiếu nại nói chung, giải quyết khiếu nại về đất đai nói riêng trong
điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân. Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu

11
sắc. Những công trình khoa học, những bài viết có liên quan là những tài liệu tham
khảo có giá trị để nghiên cứu và hoàn thiện đề tài luận văn này.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận liên quan đến pháp luật giải quyết
khiếu nại về đất đai và đánh giá thực trạng giải quyết khiếu nại đất đai tại tỉnh Lào
Cai trong thời gian qua, Luận văn đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật và tăng
cường giải quyết khiếu nại đất đai có hiệu quả tại tỉnh Lào Cai.
3.2. Nhiệm vụ
Để thực hiện mục đích nghiên cứu trên, luận văn có những nhiệm vụ sau:
- Làm rõ khái niệm về khiếu nại, đặc điểm của khiếu nại đất đai; Khái niệm
pháp luật giải quyết khiếu nại đất đai, đặc điểm và nội dung của pháp luật giải quyết
khiếu nại đất đai.
- Đánh giá thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai tại tỉnh Lào Cai: Kết quả
đạt được (ưu điểm) và hạn chế, chỉ ra những nguyên nhân của ưu điểm và các hạn
chế.
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật giải quyết khiếu nại về đất đai và
tăng cường giải quyết khiếu nại về đất đai có hiệu quả tại tỉnh Lào Cai.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề liên quan đến khiếu nại đất
đai; pháp luật về khiếu nại đất đai và giải quyết khiếu nại đất đai tại tỉnh Lào Cai.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Luận văn tập trung phân tích 2 nội dung cơ bản của pháp luật
về khiếu nại đất đai là thẩm quyền giải quyết khiếu nại đất đai và trình tự, thủ tục
giải quyết khiếu nại về đất đai.

12
- Về không gian: Luận văn nghiên cứu giải quyết khiếu nại đất đai trong phạm
vi tỉnh Lào Cai.
- Về thời gian: Khi đánh giá thực trạng giải quyết khiếu nại tại tỉnh Lào Cai,
luận văn lấy mốc thời gian từ năm 2016 đến 2020. Lý do lấy năm 2016 làm mốc
đánh giá thực trạng vì người viết muốn phân tích thực trạng giải quyết khiếu nại về
đất đai ở Lào Cai trong 5 năm trước đây để có cơ sở đề xuất giải pháp. Khi đưa ra
phương hướng và giải pháp, luận văn đề xuất giải pháp đối với tỉnh Lào Cai từ nay
cho đến 2026 và xa hơn, đến năm 2030.
5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn
Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về nhà nước và pháp
luật nói chung, về giải quyết khiếu nại và giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai
nói riêng. Đặc biệt là những quan điểm về quyền con người, về cải cách hành chính
và xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa (XHCN) của nhân
dân, do nhân dân và vì nhân dân…
Để giải quyết các vấn đề thuộc phạm vi nghiên cứu của đề tài, trong quá trình
nghiên cứu đề tài tác giả sẽ sử dụng những phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phương pháp phân tích, tổng hợp được tác giả sử dụng tại chương 1 để phân
tích khái quát các vấn đề lý luận liên quan đến khiếu nại đất đai và pháp luật về giải
quyết khiếu nại đất đai.
- Phương pháp hệ thống hoá, phân tích và phương pháp so sánh luật học được
áp dụng tại Chương 2 để chỉ ra thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai và thực tế
áp dụng pháp luật của UBND cấp huyện tại tỉnh Lào Cai.
- Phương pháp lịch sử đòi hỏi nghiên cứu hoạt động giải quyết khiếu nại về
đất đai của UBND cấp huyện tại tỉnh Lào Cai phải đặt trong bối cảnh lịch sử cụ thể.
Do vậy mỗi một tiêu chí đánh giá ưu điểm, hạn chế của hoạt động giải quyết khiếu

nại về đất đai của UBND cấp huyện tại tỉnh Lào Cai chỉ được xem xét một cách
toàn diện, đầy đủ khi đặt chúng trong một hoàn cảnh lịch sử cụ thể.

13
- Phương pháp thống kê được sử dụng khi đánh giá thực trạng giải quyết khiếu
nại về đất đai của UBND cấp huyện tại tỉnh Lào Cai
Ngoài ra, trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả cũng sử dụng phương pháp
so sánh, phương pháp khảo sát thực tế hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai của
UBND một số huyện trên địa bàn tỉnh Lào Cai.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của
luận văn gồm 3 chương.
Chương 1: Một số vấn đề lý luận liên quan đến pháp luật về giải quyết khiếu
nại đất đai
Chương 2: Thực trạng giải quyết khiếu nại đất đai tại tỉnh Lào Cai
Chương 3: Phương hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật về giải quyết khiếu
nại đất đai và tăng cường giải quyết khiếu nại đất đai hiệu quả tại tỉnh Lào Cai

14
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN PHÁP LUẬT
VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI
1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VỀ KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI VÀ GIẢI
QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của khiếu nại về đất đai
1.1.1.1. Khái niệm khiếu nại về đất đai
Để hiểu rõ khái niệm và bản chất của khiếu nại về đất đai, trước hết cần hiểu
rõ về khiếu nại
- Khái niệm khiếu nại
Khiếu nại là một hiện tượng xã hội được hiểu theo nhiều góc độ, trong tiếng
Latinh, khiếu nại (complaint) có nghĩa là việc phản ứng, phàn nàn bất bình của chủ
thể nào đó đối với vấn đề có liên quan đến lợi ích của mình.
Dưới góc độ xã hội, khiếu nại được hiểu là hiện tượng phát sinh trong đời sống
xã hội, là sự phản ứng có tính tự nhiên của một chủ thể đối với hành vi của chủ thể
khác khi họ cho rằng hành vi đó không phù hợp với các chuẩn mực, quy tắc trong
đời sống cộng đồng, xâm phạm đến quyền và lợi ích của mình.
Dưới góc độ chính trị - pháp lý, khiếu nại được coi là một nội dung quyền tự
do, dân chủ của công dân được Nhà nước ghi nhận và đảm bảo thực hiện bằng pháp
luật. Khiếu nại là phương tiện để công dân tham gia quản lý nhà nước và xã hội,
phản ánh giá trị của nền dân chủ của một quốc gia. Trong mối quan hệ giữa Nhà
nước - chủ thể quản lý với công dân - đối tượng quản lý thì khiếu nại là sự phản ứng
của đối tượng quản lý đối với chủ thể quản lý về hoạt động quản lý của nhà nước,
của nhân viên nhà nước. Do đó, khiếu nại là kênh thông tin ngược của đối tượng
quản lý với chủ thể quản lý về những tồn tại khuyết điểm của hệ thống quản lý nhà
nước. Thông qua khiếu nại và giải quyết khiếu nại, nhà nước kiểm tra, giám sát hoạt
động của bộ máy và hoàn thiện hoạt động quản lý của mình. Khiếu nại là một kênh
thông tin có giá trị chân thực, khách quan phản ánh hoạt động của bộ máy nhà nước.

15
Theo Từ điển Tiếng Việt: “Khiếu nại là thắc mắc, đề nghị xem xét lại những
kết luận, quyết định do cấp có thẩm quyền đã làm, đã chuẩn y” (Nguyễn Như
Ý,1999, tr.904). Theo sách 3450 thuật ngữ pháp lý phổ thông: “Khiếu nại là việc
yêu cầu cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội hoặc người có chức vụ giải quyết việc vi
phạm các quyền hoặc lợi ích hợp pháp của bản thân người khiếu nại hay người
khác” (Nguyễn Ngọc Điệp 2008, tr.29).
Khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân đã được Hiến pháp
ghi nhận: “Mọi người có quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có
thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân” (Điều
30, Hiến pháp 2013). Khiếu nại được xem như là một phản ứng của con người trước
một quyết định, một hành vi nào đó mà chủ thể khiếu nại cho rằng quyết định hay
hành vi đó là không phù hợp với các quy tắc, chuẩn mực trong đời sống cộng đồng,
xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ.
Cụ thể hóa quyền khiếu nại của công dân, Khoản 1, Điều 2 của Luật Khiếu nại
năm 2011 quy định: “Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ,
công chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có
thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan
hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước
hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc
hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình”.
Từ những quan điểm trên, có thể thấy rằng khiếu nại là đề nghị của cá nhân, cơ
quan, tổ chức chịu tác động trực tiếp của quyết định hành chính hay hành vi hành chính
của cơ quan, tổ chức hoặc người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại. Ở đây có thể hiểu,
khiếu nại là quyền, là hành vi của các chủ thể như cơ quan nhà nước, tổ chức và cá
nhân. Hoạt động giải quyết khiếu nại là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước và chỉ
được thực hiện bởi người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước theo trình
tự, thủ tục do pháp luật quy định. Quyền khiếu nại của công dân xuất hiện trong mối
liên hệ với quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nước. Khi công dân thực hiện
quyền khiếu nại chính là quá trình cung cấp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền các
tài liệu, chứng cứ về sự vi phạm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân từ phía cơ
quan và người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước.

16
- Khái niệm khiếu nại về đất đai
Thời gian gần đây, tình hình khiếu nại của công dân có những diễn biến phức
tạp, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý về đất đai. Khiếu nại liên quan đến lĩnh vực
đất đai của công dân phát sinh ở hầu khắp các địa phương và có chiều hướng gia
tăng, tính chất ngày càng phức tạp. Ở nhiều nơi, khiếu nại liên quan đến lĩnh vực đất
đai trở thành các “điểm nóng”, các cuộc khiếu nại đông người xuất hiện ngày càng
nhiều. Để luật hóa và phát huy quyền khiếu nại của công dân, Luật Đất đai năm
1993 thừa nhận giá trị quyền sử dụng đất và công nhận các quyền sử dụng cho
người sử dụng đất, mở rộng quyền dân chủ của người sử dụng đất trong công tác
thu hồi đất và công tác bồi thường, hỗ trợ - tái định cư. Trên cơ sở đó, Luật Đất đai
năm 2013 tiếp tục khẳng định các quyền của người sử dụng đất. Trên cơ sở các văn
bản luật đó đã tạo cơ sở hành lang pháp lý cho các quyền khiếu nại của công dân về
đất đai.
Luật Đất đai không đưa ra khái niệm khiếu nại về đất đai nhưng từ khái niệm
về khiếu nại nêu trên, người viết cho rằng khiếu nại về đất đai là việc công dân -
người có quyền sử dụng đất hợp pháp đề nghị cơ quan quản lý nhà nước về đất đai
giải quyết các chính sách, chế độ liên quan đến quyền sử dụng đất do có sự vi phạm
quyền này.
1.1.1.2. Đặc điểm của khiếu nại về đất đai
- Đặc điểm về chủ thể có quyền khiếu nại: Chủ thể có quyền khiếu nại về đất
đai là các chủ thể có quyền sử dụng đất. Người sử dụng đất được Nhà nước giao
đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất
theo quy định của Luật Đất đai 2013, bao gồm: “Tổ chức trong nước gồm cơ quan
nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ
chức kinh tế, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội -
nghề nghiệp, tổ chức sự nghiệp công lập và tổ chức khác theo quy định của pháp
luật về dân sự (sau đây gọi chung là tổ chức); Hộ gia đình, cá nhân trong nước (sau
đây gọi chung là hộ gia đình, cá nhân); Cộng đồng dân cư gồm cộng đồng người
Việt Nam sinh sống trên cùng địa bàn thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc, tổ dân

17
phố và điểm dân cư tương tự có cùng phong tục, tập quán hoặc có chung dòng họ;
Cơ sở tôn giáo gồm chùa, nhà thờ, nhà nguyện, thánh thất, thánh đường, niệm phật
đường, tu viện, trường đào tạo riêng của tôn giáo, trụ sở của tổ chức tôn giáo và cơ
sở khác của tôn giáo; Tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao gồm cơ quan đại
diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự, cơ quan đại diện khác của nước ngoài có chức
năng ngoại giao được Chính phủ Việt Nam thừa nhận; cơ quan đại diện của tổ chức
thuộc Liên hợp quốc, cơ quan hoặc tổ chức liên chính phủ, cơ quan đại diện của tổ
chức liên chính phủ; Người Việt Nam định cư ở nước ngoài theo quy định của pháp
luật về quốc tịch; Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài gồm doanh nghiệp 100%
vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp liên doanh, doanh nghiệp Việt Nam mà nhà
đầu tư nước ngoài mua cổ phần, sáp nhập, mua lại theo quy định của pháp luật về
đầu tư”. (Điều 5, Luật Đất đai 2013)
Quyền khiếu nại của các chủ thể sử dụng đất được quy định tại Điều 204, Luật
Đất đai năm 2013.
- Đặc điểm về người bị khiếu nại: Người bị khiếu nại là cơ quan quản lý nhà
nước được giao quản lý về đất đai. Theo quy định tại Điều 24, Điều 25 – Luật Đất
đai 2013; Điều 4, Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15/05/2014 của Chính phủ về thi
hành Luật Đất đai; Khoản 3, Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017
của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 43/2014/NĐ-CP, các cơ
quan chuyên ngành quản lý đất đai hiện nay ở Việt Nam bao gồm:
Thứ nhất: Bộ tài nguyên và Môi trường là cơ quan của Chính phủ thực hiện
chức năng quản lý nhà nước về tài nguyên đất, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng
sản, môi trường, khí tượng, thuỷ văn, đo đạc bản đồ trong phạm vi cả nước và quản
lý các dịch vụ công trong quản lý và sử dụng đất.
Thứ hai: Sở tài nguyên và Môi trường là cơ quan quản lý đất đai ở tỉnh, thành
phố trực thuộc Trung ương có chức năng quản lý và đo đạc bản đồ, đồng thời chịu
sự lãnh đạo về mặt chuyên môn của Bộ tài nguyên và môi trường.
Thứ ba: Phòng tài nguyên và Môi trường là cơ quan quản lý đất đai ở huyện,
quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có chức năng quản lý nhà nước về đất đai và lĩnh
vực môi trường.

18
Cơ quan tài nguyên và môi trường ở địa phương bao gồm Sở Tài nguyên và
Môi trường, Phòng Tài nguyên và Môi trường và Văn phòng đăng ký đất đai được
giao thực hiện một số nhiệm vụ trong quản lý nhà nước về đất đai.
Thứ tư: Cán bộ địa chính cấp xã là người giúp Uỷ ban nhân dân cấp xã,
phường, thị trấn trong công tác quản lý đất đai. Cán bộ địa chính cấp xã do Uỷ ban
nhân dân cấp huyện bố trí.
- Đặc điểm về đối tượng khiếu nại: Đối tượng của khiếu nại về đất đai là các
quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai. Khi các chủ thể có
quyền sử dụng đất cho rằng cơ quan, cá nhân có thẩm quyền ban hành quyết định
hành chính, có hành vi hành chính xâm phạm các quyền và lợi ích hợp pháp của
mình thì có quyền khiếu nại, yêu cầu chấm dứt, thu hồi, huỷ bỏ quyết định hành
chính, hành vi hành chính đó và bồi thường thiệt hại xảy ra nếu có.
Sự việc dẫn đến khiếu nại về đất đai thường xuất phát từ việc bảo vệ quyền lợi
của cá nhân, tổ chức về quyền sử dụng đất họ đang sử dụng. Đối tượng khiếu nại về
đất đai liên quan đến các nội dung:
+ Khiếu nại về thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư
Việc thu hồi đất nhằm mục đích thực hiện các chính sách phát triển kinh tế xã
hội. Tuy nhiên, trong thực tế việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho các chủ thể có
đất bị thu hồi gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Nhiều dự án chưa sắp xếp khu tái
định cư hoặc chưa giải quyết tái định cư đã quyết định thu hồi đất ở. Một số trường
tiền bồi thường không đủ để mua nhà ở mới tại chính khu tái định cư. Giá đất bồi
thường đôi khi thấp hơn giá đất cùng loại trên thị trường, đặc biệt là đối với đất
nông nghiệp trong khu vực đô thị, khu dân cư nông thôn…. Các quy định của pháp
luật về đất đai để giải quyết vấn đề tái định cư tương đối đầy đủ nhưng các địa
phương thực hiện chưa tốt dẫn đến tình trạng khiếu nại kéo dài.
+ Khiếu nại về việc cấp, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Đây là loại khiếu nại phổ biến nhất hiện nay. Nguyên nhân phát sinh loại khiếu
nại đất đai này một phần xuất phát từ cơ quan có thẩm quyền quản lý đất đai: Cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sai sót về tên người sử dụng, sơ đồ thửa

19
đất, diện tích… Một số trường hợp, cơ quan có thẩm quyền từ chối cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất mà không có lý do chính đáng. Nhiều trường hợp, việc giải
quyết hồ sơ diễn ra chậm, cán bộ, công chức gây phiền hà, sách nhiễu… gây khó
khăn cho người sử dụng đất. Một nguyên nhân khác như do quy hoạch treo hoặc do
người dân không chấp nhận dù lý do không cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
là chính đáng….
+ Khiếu nại quyết định xử phạt vi phạm hành chính về vi phạm chế độ quản
lý, sử dụng đất đai
Loại khiếu nại này xuất phát từ các nguyên nhân: Một bộ phận người dân
không nắm rõ về Luật Đất đai và Luật khiếu nại, tố cáo nên phát sinh tình trạng vi
phạm pháp luật hoặc các trường hợp lấn chiếm, vi phạm quy tắc xây dựng; Một số
người mặc dù tương đối am hiểu pháp luật nhưng vẫn cố tình vi phạm, khi bị phát
hiện và xử phạt thì ngoan cố khiếu nại. Ngoài ra, cũng có phần trách nhiệm của các
cơ quan có thẩm quyền như: Ra quyết định xử phạt sai đối tượng, bị nhầm lẫn, sai
tên chủ sử dụng; việc thi hành quyết định xử phạt có sai sót hoặc sai pháp luật; việc
ra quyết định không đúng căn cứ pháp luật; việc ra quyết định quá nhẹ hoặc quá
nặng hoặc thiếu trách nhiệm, thiếu khách quan.
1.1.2. Khái niệm, đặc điểm về giải quyết khiếu nại đất đai
1.1.2.1. Khái niệm về giải quyết khiếu nại về đất đai
Đi liền với quyền khiếu nại về đất đai của đương sự, người có quyền lợi và
nghĩa vụ liên quan là nghĩa vụ giải quyết khiếu nại về đất đai của cơ quan, tổ chức,
cá nhân có thẩm quyền. Làm tốt công tác giải quyết khiếu nại về đất đai sẽ góp phần
nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước, bảo vệ quyền lợi chính đáng của các
bên đương sự; đồng thời cũng tạo niềm tin của xã hội đối với hoạt động của các cơ
quan nhà nước.
Theo Từ điển tiếng Việt, thuật ngữ “giải quyết” được hiểu là “làm cho không
còn thành vấn đề nữa” (Nguyễn Như Ý, 1999, tr.301).

20
Khoản 11 Điều 2 Luật Khiếu nại năm 2011 khi giải thích về khái niệm giải
quyết khiếu nại đã quy định: “Giải quyết khiếu nại là việc thụ lý, xác minh, kết luận
và ra quyết định giải quyết khiếu nại.”
Giải quyết khiếu nại về đất đai về bản chất là việc cá nhân, cơ quan có thẩm
quyền, ở địa phương, chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại về đất đai bao
gồm: Chủ tịch UBND cấp xã, chủ tịch UBND cấp huyện, Giám đốc Sở Tài Nguyên
và Môi trường, Chủ tịch UBND cấp tỉnh tiến hành các hoạt động cần thiết nhằm
làm rõ việc khiếu nại quyết định hành chính có liên quan đến các quyền của chủ thể
về đất đai và các quyết định có liên quan, phát sinh khi tiến hành cấp phát, thu hồi
đất có đúng hay không? Cụ thể là xác định xem quyết định về cấp, thu hồi, bồi
thường, hỗ trợ tái định cư... của cơ quan hành chính nhà nước, người có thẩm quyền
trong cơ quan hành chính nhà nước có xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người
khiếu nại không? Tính chất, mức độ, hậu quả từ những hành vi trái pháp luật đó ra
sao? Từ đó, đưa ra kết luận về từng vấn đề có liên quan, làm cơ sở cho việc ra quyết
định giải quyết khiếu nại về đất đai. Trong quá trình giải quyết khiếu nại về đất đai,
cơ quan hoặc người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại một mặt sử dụng những tài
liệu, bằng chứng tiếp nhận từ người khiếu nại, mặt khác có thể tổ chức xác minh,
thu nhập thêm thông tin, tài liệu để làm căn cứ cho việc kết luận và ra quyết định
giải quyết khiếu nại một cách chính xác. Từ đó kết luận nội dung khiếu nại về đất
đai là đúng, đúng một phần hoặc sai toàn bộ. Trên cơ sở ấy ra quyết định giải quyết
khiếu nại theo hướng giữ nguyên, sửa đổi, hủy bỏ hoặc yêu cầu sửa đổi, hủy bỏ một
phần quyết định, hành vi bị khiếu nại hoặc buộc chấm dứt việc thực hiện quyết
định, hành vi bị khiếu nại; đồng thời quyết định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại,
khắc phục hậu quả do quyết định, hành vi trái pháp luật gây ra.
Hoạt động giải quyết khiếu nại về đất đai được tiến hành trên cơ sở và theo các
quy định của pháp luật, trước hết là pháp luật về giải quyết khiếu nại, ngoài ra còn
tuân theo các quy định của pháp luật trong từng chuyên ngành có liên quan, ví dụ
như Luật đất đai ...
Từ những phân tích trên có thể đưa ra khái niệm giải quyết khiếu nại về đất đai
như sau: Giải quyết khiếu nại về đất đai là quá trình cơ quan có thẩm quyền căn

21
cứ vào pháp luật về giải quyết khiếu nại và pháp luật khác có liên quan tiến hành
các hoạt động xác minh, thu nhập tài liệu, chứng cứ để kết luận những vấn đề liên
quan đến nội dung khiếu nại về đất đai trên cơ sở đó ban hành quyết định giải quyết
khiếu nại về đất đai.
1.1.2.2. Đặc điểm của việc giải quyết khiếu nại về đất đai
Việc giải quyết khiếu nại về đất đai mà cụ thể là giải quyết khiếu nại về bồi
thường, hỗ trợ tái định cư; Khiếu nại về việc cấp, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất; Khiếu nại quyết định xử phạt vi phạm hành chính về vi phạm chế độ quản
lý, sử dụng đất đai thực chất là giải quyết xung đột về lợi ích giữa cơ quan nhà nước
với người được khiếu nại về đất đai khi cho rằng các quyết định, hành vi của cơ
quan hành chính nhà nước, người có thẩm quyền của cơ quan nhà nước xâm hại đến
quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Giải quyết khiếu nại về đất đai là một trong
những hoạt động bảo đảm pháp chế trong quản lý nhà nước, trong lĩnh vực đất đai,
bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức, bảo vệ lợi ích nhà
nước, xã hội, bảo vệ trật tự kỷ cương, trật tự pháp luật, xử lý những hành vi vi phạm
pháp luật trong quản lý nhà nước về đất đai. Trong giải quyết khiếu nại, các cơ quan
hành chính nhà nước không chỉ xem xét tính hợp pháp mà còn xem xét cả tính hợp
lý của các quyết định hành chính, vì trong hoạt động quản lý nhà nước về đất đai
thường nảy sinh nhiều vấn đề mà pháp luật chưa kịp điều chỉnh. Việc xem xét tính
hợp lý của các quyết định hành chính và hành vi hành chính còn là yếu tố quan
trọng để đảm bảo sự công bằng trong xã hội.
Giải quyết khiếu nại về đất đai có những đặc điểm cơ bản sau:
- Một là, giải quyết khiếu nại về đất đai chỉ xuất hiện khi Nhà nước cấp, thu
hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; ban hành định xử phạt vi phạm hành chính
về vi phạm chế độ quản lý, sử dụng đất đai đối với chủ thể sử dụng đất khi mà họ
nhận thấy rằng không thỏa đáng, quyền và lợi ích của họ bị xâm phạm thì lúc bấy
giờ khiếu nại về đất đai mới phát sinh và cơ quan có thẩm quyền mới giải quyết.
- Hai là, giải quyết khiếu nại về đất đai là hoạt động mang tính quyền lực
nhà nước. Hoạt động giải quyết khiếu nại do các chủ thể mang quyền lực nhà nước,

22
được nhà nước trao quyền tiến hành (Chủ tịch UBND các cấp, Thủ trưởng các cấp,
các ngành...). Việc giải quyết khiếu nại không xuất phát từ ý chí đơn phương của
Nhà nước như xử lý vi phạm hành chính hay những trường hợp khác mà chỉ áp
dụng khi có yêu cầu của cá nhân, tổ chức khiếu nại, tức là khi các cá nhân, tổ chức
này cho rằng, quyết định hoặc hành vi hành chính của cơ quan nhà nước, cán bộ
công chức nhà nước là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của họ.
Việc giải quyết khiếu nại không chỉ là quyền hạn mà còn là trách nhiệm của cơ quan
hành chính nhà nước đối với chủ thể khiếu nại trong việc bảo đảm quyền và lợi ích
hợp pháp của họ trong quản lý hành chính nhà nước trong lĩnh vực đất đai. Quyết
định giải quyết khiếu nại là quyết định hành chính buộc các chủ thể phải nghiêm
chỉnh thực hiện khi nó phát sinh hiệu lực pháp luật. Trong những trường hợp cần
thiết, quyết định giải quyết khiếu nại được đảm bảo thực hiện thông qua việc cưỡng
chế bằng quyền lực nhà nước. Nếu vi phạm thì tùy theo mức độ có thể xử lý bằng
biện pháp hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Ba là, giải quyết khiếu nại về đất đai là hoạt động phải tuân theo những hình
thức và thủ tục chặt chẽ do pháp luật quy định. Giải quyết khiếu nại nói chung, giải
quyết khiếu nại về đất đai nói riêng là hoạt động mang tính chất đặc thù do người có
thẩm quyền thực hiện và phải tuân theo những hình thức, thủ tục chặt chẽ theo quy
định của pháp luật và phải công khai, dân chủ (từ khâu thụ lý, tiến hành kiểm tra,
xác minh, ban hành quyết định giải quyết và tổ chức thực hiện quyết định giải
quyết). Trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền và quản lý xã hội bằng pháp
luật hiện nay việc quy định và công khai hóa những vấn đề trên là hết sức cần thiết.
Những quy định này sẽ góp phần tạo sự minh bạch trong hoạt động quản lý hành
nhà nước đây cũng là cơ sở để các cơ quan có thẩm quyền thực hiện chức năng,
nhiệm vụ của mình trong quản lý nhà nước; đồng thời, nó cũng là căn cứ để xã hội
thực hiện quyền giám sát quá trình thực thi pháp luật của các cơ quan nhà nước.
- Bốn là, giải quyết khiếu nại về đất đai là hoạt động mang tính cá biệt, cụ thể.
Việc giải quyết khiếu nại được thực hiện và có hiệu lực với từng chủ thể, từng tình
huống cụ thể và chỉ có giá trị pháp lý đối với chủ thể xác định được nêu trong văn

23
bản áp dụng; đối với các chủ thể khác, nó không làm nảy sinh các quyền và nghĩa
vụ pháp lý. Trên cơ sở các quy định chung của các văn bản pháp luật về khiếu nại,
chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại sẽ phân tích, đánh giá và lựa chọn các vi
phạm pháp luật phù hợp để áp dụng đối với những tình huống cụ thể từ đó ban hành
văn bản giải quyết và tổ chức thực hiện
- Năm là, giải quyết khiếu nại về đất đai chứa đựng trong đó các thông tin,
chứng cứ nhất định về sự vi phạm từ phía cơ quan quản lý đất đai của Nhà nước các
quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu nại. Đồng thời, giải quyết khiếu nại về đất
đai là một hoạt động quản lý HCNN, do cơ quan nhà nước thực hiện theo quy định
của pháp luật.
1.2. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CỦA PHÁP LUẬT GIẢI
QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI
1.2.1. Khái niệm pháp luật về giải quyết khiếu nại đất đai
Pháp luật giải quyết khiếu nại về đất đai là bộ phận quan trọng trong hệ thống
pháp luật Việt Nam. Pháp luật về giải quyết khiếu nại về đất đai là hệ thống các quy
phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình quản lý và
sử dụng đất, trong các quan hệ cụ thể về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai.
Việc giải quyết khiếu nại về đất đai được thực hiện theo các quy định về giải quyết
khiếu nại quy định tại Luật Khiếu nại năm 2011, Luật Đất đai năm 2013 và các văn
bản hướng dẫn thi hành: Nghị định số 75/2012/NĐ-CP ngày 03/10/2012 quy định
chi tiết một số điều của Luật Khiếu nại; Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày
15/5/2014 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai. Pháp luật về giải
quyết khiếu nại đất đai bao gồm hệ thống các quy phạm pháp luật về quyền khiếu
nại; quyền, nghĩa vụ các bên trong khiếu nại đất đai; thẩm quyền, trách nhiệm và
trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại về đất đai. Pháp luật về khiếu nại đất đai được
xây dựng dựa trên các quan điểm: Xây dựng luật khiếu nại nhằm quán triệt và cụ
thể hóa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác giải
quyết khiếu nại, phù hợp với tiền trình cải cách hành chính và cải cách tư pháp hiện
nay. Pháp luật về khiếu nại về đất đai phải tạo điều kiện để các cá nhân, tổ chức, cơ

24
quan thực hiện được quyền khiếu nại của mình; Trình tự giải quyết khiếu nại phải
đơn giản, nhanh chóng, công khai, minh bạch. Ngoài ra, pháp luật về giải quyết
khiếu nại đất đai phải hợp hiến, đồng bộ với hệ thống pháp luật nói chung và không
cản trở việc thực hiện các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết.
1.2.2. Đặc điểm của pháp luật giải quyết khiếu nại đất đai
- Về chủ thể: Chủ thể tham gia vào quan hệ khiếu nại đất đai là người SDĐ
và cơ quan quản lý đất đai. Người SDĐ là người được nhà nước trao quyền SDĐ.
Cơ quan quản lý đất đai là người được nhà nước trao quyền thay mặt Nhà nước
đứng ra quản lý đất đai. Nói cách khác, chủ thể tham gia vào quan hệ pháp luật về
giải quyết khiếu nại gồm: Người khiếu nại, người bị khiếu nại, người giải quyết
khiếu nại và người có quyền, nghĩa vụ liên quan.
- Đặc điểm về nguồn luật: Nguồn luật của pháp luật về giải quyết khiếu nại đất
đai bao gồm Hiến pháp, Luật và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan: Cụ
thể: Nhà nước ta đã có nhiều văn bản quy định về khiếu nại và giải quyết khiếu nại
về đất đai. Tại thời điểm hiện nay, nguồn luật là các văn bản quy phạm pháp luật
như sau: Hiến pháp năm 2013 trong đó ghi nhận nguyên tắc “Đất đai thuộc sở hữu
toàn dân, là tài sản công do Nhà nước là đại diện chủ sở hữu”; Bộ luật Dân sự ngày
24/11/2015; Luật Khiếu nại ngày 11/11/2011; Luật Đất đai ngày 29/11/2013; Luật
Kinh doanh bất động sản năm 2014; Luật Thanh tra ngày 15/11/2010. Ngoài ra còn
có các văn bản hướng dẫn như sau: Nghị định số 75/2012/NĐ-CP ngày 03/10/2012
quy định chi tiết một số điều của Luật Khiếu nại 2011; Nghị định số 43/2014/NĐ-
CP ngày 15/5/2014 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai 2013;
Thông tư số 07/2013/TT-TTCP ngày 31/10/2013 của Thanh tra Chính phủ quy định
quy trình giải quyết khiếu nại hành chính; Thông tư số 02/2016/TT-TTCP ngày
20/10/2016 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 07/2013/TT-TTCP...
Tất cả các văn bản quy phạm pháp luật trên tạo thành nguồn luật của pháp luật
về giải quyết khiếu nại về đất đai và đây cũng là đặc điểm của pháp luật về giải
quyết khiếu nại đất đai của Việt Nam.

25
- Về chế độ sở hữu đối với đất đai: Do đất đai thuộc sở hữu toàn dân, là tài sản
thuộc sở hữu toàn dân, là tài sản công do Nhà nước là đại diện chủ sở hữu, do đó các
chủ thể sử dụng đất không có quyền khiếu nại về quyền sở hữu mà chỉ có quyền
khiếu nại về quyền sử dụng đối với đất đai. Quyền sử dụng đất là quyền của các chủ
thể được khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ việc sử dụng đất được Nhà
nước giao, cho thuê hoặc được chuyển giao từ những chủ thể khác thông qua việc
chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho... từ chủ thể có
quyền. Theo quy định tại Điều 166 – Luật Đất đai 2013, người sử dụng đất có các
quyền Người sử dụng đất có các quyền: “Được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất; Hưởng thành quả lao động, kết quả đầu tư trên đất; Hưởng các lợi ích do công
trình của Nhà nước về bảo vệ, cải tạo đất nông nghiệp; Được Nhà nước hướng dẫn
và giúp đỡ trong việc cải tạo, bồi bổ đất nông nghiệp; Được Nhà nước bảo vệ khi bị
người khác xâm phạm đến quyền sử dụng đất hợp pháp của mình; Khiếu nại, tố cáo,
khởi kiện về những hành vi vi phạm pháp luật đất đai. Người sử dụng đất được thực
hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho
quyền sử dụng đất... theo quy định của pháp luật về đất đai”. Như vậy, đặc điểm của
giải quyết khiếu nại về đất đai là giải quyết khiếu nại về quyền sử dụng đất, tức là
khiếu nại các quyết định hành chính, hành vi xâm phạm, cản trở quyền sử dụng đất.
1.2.3. Nội dung của pháp luật giải quyết khiếu nại đất đai
1.2.3.1. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại về đất đai
Kế thừa quy định của Luật Khiếu nại, tố cáo, Luật Khiếu nại 2011 tiếp tục quy
định thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu do người có quyết định hành chính,
hành vi hành chính bị khiếu nại giải quyết. Việc giải quyết khiếu nại lần hai do thủ
trưởng cơ quan cấp trên trực tiếp của người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần
đầu giải quyết (được quy định từ Điều 17 đến Điều 26 Luật Khiếu nại 2011). Quy
định giải quyết khiếu nại lần đầu thuộc về người có quyết định hành chính, hành vi
hành chính giúp cho việc giải quyết khiếu nại được nhanh chóng, kịp thời. Vì người
có quyết định hành chính, hành vi hành chính đó sẽ là người hiểu rõ nhất vụ việc và
họ phải có trách nhiệm giải quyết nhanh chóng khiếu nại của công dân. Bên cạnh

26
đó, việc quy định như vậy cũng sẽ tạo điều kiện cho người có quyết định hành
chính, hành vi hành chính có cơ hội sửa chữa những sai sót trong quá trình giải
quyết khiếu nại, tiết kiệm thời gian cho các cơ quan khác của nhà nước. Quy định
thủ trưởng cơ quan cấp trên trực tiếp của người có quyết định hành chính, hành vi
hành chính giải quyết lần hai đối với quyết định hành chính đã được người có quyết
định hành chính, hành vi hành chính giải quyết lần đầu còn khiếu nại là để làm cho
việc giải quyết khiếu nại công khai, khách quan hơn.
Trên cơ sở quy định tại các Điều 59,66,105 Luật Đất đai năm 2013 và các quy
định của Luật Khiếu nại năm 2011, thẩm quyền giải quyết khiếu nại về đất đai được
xác định như sau:
- Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu với quyết
định cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích
của xã, phường, thị trấn. Chủ tịch UBND cấp huyện sẽ có thẩm quyền giải quyết
khiếu nại lần hai với quyết định này.
- Trưởng phòng Tài nguyên và môi trường có thẩm quyền giải quyết khiếu nại
lần đầu đối với quyết định sang tên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy
chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây
dựng khi chuyển nhượng, tặng cho… của hộ gia đình, cá nhân. Việc khiếu nại do
Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường có thẩm quyền giải quyết lần đầu thì Chủ
tịch UBND cấp huyện sẽ có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai.
- Chủ tịch UBND cấp huyện giải quyết khiếu nại lần đầu với các quyết định:
Giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình,
cá nhân; Quyết định thu hồi đất mà trong khu vực thu hồi đất có cả đối tượng là tổ
chức, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài… và đất công ích của xã, phường, thị
trấn; Cấp Giấy chứng nhận cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, người Việt
Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại
Việt Nam; Quyết định giải quyết tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân với
nhau. Những vụ việc được Chủ tịch UBND cấp huyện giải quyết khiếu nại lần đầu
mà vẫn còn khiếu nại lần hai thì sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết của Chủ tịch

27
UBND cấp tỉnh.
- Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường giải quyết khiếu nại lần đầu với các
quyết định: Cấp Giấy chứng nhận cho tổ chức, cơ sở tôn giáo; người Việt Nam định
cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thực hiện dự án đầu tư;
Sang tên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà
ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng khi chuyển nhượng của tổ
chức. Trường hợp Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường giải quyết khiếu nại lần
đầu thì thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai thuộc Chủ tịch UBND cấp tỉnh.
- Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu với các
quyết định: Giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với tổ
chức, cơ sở tôn giáo; Giao đất đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh
nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; Cho thuê đất đối với người Việt Nam định cư ở
nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; Thu hồi đất đối với tổ chức, cơ
sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư
nước ngoài; Thu hồi đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của xã, phường, thị
trấn; Cấp Giấy chứng nhận cho tổ chức, cơ sở tôn giáo; người Việt Nam định cư
ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thực hiện dự án đầu tư;
Quyết định giải quyết tranh chấp mà một bên là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt
Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Những vụ việc Chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết khiếu nại lần đầu mà vẫn
còn khiếu nại thì thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai thuộc Bộ trưởng Bộ Tài
nguyên và Môi trường.
Bên cạnh chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại luôn có một chủ thể hỗ trợ
giúp giải quyết tốt các vụ khiếu nại đó là chủ thể tham gia. Chủ thể tham gia bao gồm
các cơ quan, tổ chức hữu quan trên tinh thần trách nhiệm được quy định tại điều
5 Luật khiếu nại năm 2011. Điều 25 Luật Khiếu nại 2011 có quy định về thẩm quyền
của Chánh Thanh tra các cấp trong việc giải quyết khiếu nại: “Giúp thủ trưởng cơ
quan quản lý nhà nước cùng cấp tiến hành kiểm tra, xác minh, kết luận, kiến nghị

28
việc giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền của Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà
nước cùng cấp khi được giao”.
Trên thực tế việc giải quyết khiếu nại về đất không chỉ do cá nhân Chủ tịch
UBND giải quyết mà công việc này phải cần sự tham mưu của các ngành, tổ chức
liên quan; việc phát huy sức mạnh của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã
hội trong công tác giải quyết khiếu nại là vô cùng cần thiết, giúp giải quyết khiếu
nại được nhanh chóng, “thấu tình đạt lý” vì những cán bộ, công chức trong các tổ
chức này là những người hoạt động rất sát với quần chúng và nắm rõ được tâm tư
nguyện vọng của họ, điều kiện thuận lợi nhất đó là các tổ chức này luôn có được
niềm tin rất lớn của người dân. Để đưa các quan điểm của Đảng, Nhà nước và Chủ
tịch Hồ Chí Minh về tiếp công dân, khiếu nại vào thực tế quản lý, vào hiện thực đời
sống, xã hội đòi hỏi các cấp ủy đảng, các cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức
chính trị xã hội phải tiếp tục nghiên cứu đổi mới nhận thức và có chuyển biến thực
sự về trách nhiệm công vụ trong tiếp công dân, trong giải quyết khiếu nại của công
dân. Nhà nước tăng cường hoàn thiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu
nại. Nhân dân và các tổ chức chính trị - xã hội tăng cường vai trò giám sát đối với
hoạt động của bộ máy hành chính trong việc thực hiện pháp luật về khiếu nại.
1.2.3.2. Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại về đất đai
Trước đây, Luật Khiếu nại, tố cáo quy định việc khiếu nại lần đầu là thủ tục
bắt buộc. Nghĩa là, khi có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành
chính xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình thì trong mọi trường hợp,
người khiếu nại lần đầu với người đã ra quyết định hành chính hoặc cơ quan có cán
bộ, công chức có hành vi hành chính. Quy định này chưa thực sự đảm bảo quyền
dân chủ của chủ thể khiếu nại, hạn chế quyền được khởi kiện vụ án hành chính tại
tòa án của họ. Để khắc phục hạn chế này, theo quy định tại Điều 7, Luật Khiếu nại
năm 2011: “Việc khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án vẫn có thể thực hiện ở bất kỳ
giai đoạn nào trong quá trình giải quyết khiếu nại”.
Luật Khiếu nại năm 2011 đã bổ sung những quy định mới về trình tự, thủ tục
giải quyết khiếu nại để phù hợp thực tiễn theo hướng đơn giản, công khai, dân chủ,
kịp thời, tạo điều kiện tốt nhất cho người khiếu nại: Xác minh nội dung khiếu nại

29
(Điều 29) hay quy định về đối thoại. Luật khiếu nại 2011 đã quy định: Đối với giải
quyết khiếu nại lần đầu thì có thể đối thoại, trường hợp giải quyết khiếu nại lần hai
bắt buộc phải đối thoại.
Luật khiếu nại quy định trong những trường hợp vụ việc khiếu nại phức tạp,
nếu thấy cần thiết, người giải quyết khiếu nại lần hai thành lập Hội đồng tư vấn để
tham khảo ý kiến giải quyết khiếu nại. Để đảm bảo tính minh bạch trong giải quyết
khiếu nại, người giải quyết khiếu nại lần hai phải công bố công khai quyết định giải
quyết khiếu nại theo một hoặc một số hình thức công khai gồm: Công bố tại cuộc
họp cơ quan, tổ chức nơi người bị khiếu nại công tác; niêm yết tại trụ sở làm việc
hoặc nơi tiếp công dân của cơ quan, tổ chức đã giải quyết khiếu nại; thông báo trên
phương tiện thông tin đại chúng. Đây chính là những điểm mới trong trình tự, thủ
tục giải quyết khiếu nại.
- Thủ tục giải quyết khiếu nại lần đầu
Khi nhận được khiếu nại về đất đai thuộc thẩm quyền và đủ điều kiện thụ lý
giải quyết, cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại đất đai sẽ có văn bản thông
báo về việc thụ lý giải quyết. Văn bản thông báo thụ lý có hình thức là thông báo
theo mẫu 01-KN đính kèm theo Thông tư số 07/2013/TT-TTCP ngày 31/10/2013
của Thanh tra Chính phủ quy định quy trình giải quyết khiếu nại hành chính. Thông
báo thụ lý đơn khiếu nại ghi rõ ngày thụ lý; thông báo không thụ lý ghi rõ lý do
không thụ lý.
Ngoài ra, nếu khiếu nại không thuộc thẩm quyền của cơ quan giải quyết khiếu
nại về đất đai, cơ quan nhận được đơn khiếu nại có văn bản thông báo không thụ lý
đơn khiếu nại. Văn bản thông báo, không thụ lý có hình thức là thông báo, theo mẫu
02-KN đính kèm theo Thông tư số 07/2013/TT-TTCP ngày 31/10/2013 của Thanh
tra Chính phủ quy định quy trình giải quyết khiếu nại hành chính.
Thứ nhất, về thụ lý giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu
Điều 27 Luật khiếu nại quy định: “Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận
được khiếu nại thuộc thẩm quyền mà không thuộc một trong các trường hợp được
quy định tại Điều 11 của Luật khiếu nại, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại

30
lần đầu phải thụ lý giải quyết và thông báo bằng văn bản cho người khiếu nại, cơ
quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền chuyển khiếu nại đến và cơ quan thanh tra
nhà nước cùng cấp biết, trường hợp không thụ lý giải quyết thì phải nêu rõ lý do”.
Thứ hai, về thời hạn giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu
Theo quy định tại Điều 28 của Luật Khiếu nại năm 2011 thì thời hạn giải
quyết khiếu nại lần đầu không quá 30 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức
tạp thì thời hạn giải quyết có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày, kể từ ngày
thụ lý. Ở vùng sâu, vùng xa, vùng đi lại khó khăn thì thời hạn giải quyết khiếu nại
không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải
quyết có thể kéo dài hơn, nhưng không quá 60 ngày, kể từ ngày thụ lý.
Thứ ba, về xác minh nội dung khiếu nại đất đai
Xác minh nội dung khiếu nại (Điều 29 Luật Khiếu nại năm 2011) là một khâu
rất quan trọng trong trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại nói chung và khiếu nại về
đất đai nói riêng. Việc xác minh sẽ giúp làm sáng tỏ những nội dung còn khúc mắc
làm phát sinh khiếu nại về đất đai và là cơ sở quan trọng để kết luận về nội dung
- Trong thời hạn quy định tại Điều 28 của Luật Khiếu nại năm 2011, người có
thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu có trách nhiệm: Kiểm tra lại quyết định
hành chính, hành vi hành chính của mình, của người có trách nhiệm do mình quản
lý trực tiếp, nếu khiếu nại đúng thì ra quyết định giải quyết khiếu nại ngay; Trường
hợp chưa có cơ sở kết luận nội dung khiếu nại thì tự mình tiến hành xác minh, kết
luận nội dung khiếu nại hoặc giao cơ quan thanh tra nhà nước cùng cấp hoặc cơ
quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm xác minh nội dung khiếu nại, kiến nghị giải
quyết khiếu nại.
Thứ tư, tổ chức đối thoại
Trong quá trình giải quyết khiếu nại đất đai, về tổ chức đối thoại sẽ được thực
hiện như sau:

31
“Trong quá trình giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu, nếu yêu cầu của người
khiếu nại và kết quả xác minh nội dung khiếu nại còn khác nhau thì người có thẩm
quyền giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu tổ chức đối thoại với người khiếu nại,
người bị khiếu nại, người có quyền và nghĩa vụ liên quan, cơ quan, tổ chức, cá nhân
có liên quan để làm rõ nội dung khiếu nại về đất đai, yêu cầu của người khiếu nại và
hướng giải quyết khiếu nại; việc đối thoại phải tiến hành công khai, dân chủ” (Điều
30, Luật Khiếu nại 2011)
Trong giải quyết khiếu nại nói chung và giải quyết khiếu nại đất đai nói riêng,
đối thoại là giai đoạn quan trọng. Hoạt động này thể hiện tinh thần công khai, dân
chủ trong quá trình giải quyết khiếu nại, là cơ hội để người giải quyết khiếu nại về
đất đai trực tiếp lắng nghe ý kiến của các bên liên quan (người sử dụng đất, người
có thẩm quyền quản lý đất đai đã có quyết định hành chính, hành vi hành chính bị
khiếu nại, người có quyền và nghĩa vụ liên quan, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên
quan) để làm rõ nội dung khiếu nại và những vấn đề còn khúc mắc mà có thể qua
xác minh chưa phản ánh hết, từ đó có căn cứ và cơ sở giải quyết vụ việc. Quy định
về đối thoại trong giải quyết khiếu nại lần đầu của Luật khiếu nại 2011 cũng có
điểm khác so với Luật khiếu nại, tố cáo trước đây. Nếu Luật khiếu nại, tố cáo trước
đây quy định việc gặp gỡ, đối thoại trong giải quyết khiếu nại lần đầu là yêu cầu bắt
buộc thì Luật khiếu nại hiện nay quy định trong giải quyết khiếu nại lần đầu chỉ tổ
chức đối thoại nếu yêu cầu của người khiếu nại và kết quả xác minh nội dung khiếu
nại còn khác nhau. Quy định này có ý nghĩa quan trọng nhằm đơn giản hóa về thủ
tục giải quyết khiếu nại đất đai, góp phần tiết kiệm thời gian, công sức cho người
giải quyết khiếu nại đất đai và các bên có liên quan, đồng thời vẫn đảm bảo yêu cầu
của việc giải quyết khiếu nại.
Thứ năm, về giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu
- Người giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu phải ra quyết định giải quyết
khiếu nại.
Quyết định giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu phải có các nội dung: “Ngày,
tháng, năm ra quyết định; Tên, địa chỉ người khiếu nại, người bị khiếu nại; Nội

32
dung khiếu nại; Kết quả xác minh nội dung khiếu nại; Kết quả đối thoại (nếu có);
Căn cứ pháp luật để giải quyết khiếu nại; Kết luận nội dung khiếu nại; Giữ nguyên,
sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ một phần hay toàn bộ quyết định hành chính, chấm
dứt hành vi hành chính bị khiếu nại; giải quyết các vấn đề cụ thể trong nội dung
khiếu nại đất đai; Việc bồi thường thiệt hại cho người bị khiếu nại (nếu có); Quyền
khiếu nại lần hai, quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án.” (Khoản 2, Điều 31,
Luật Khiếu nại 2011)
“Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày có quyết định giải quyết khiếu
nại, người giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu có trách nhiệm gửi quyết định giải
quyết khiếu nại cho người khiếu nại, thủ trưởng cấp trên trực tiếp của người giải
quyết khiếu nại hoặc người có thẩm quyền, người có quyền, nghĩa vụ liên quan, cơ
quan, tổ chức, cá nhân đã chuyển khiếu nại đất đai đến và cơ quan thanh tra nhà
nước cùng cấp” (Điều 32, Luật Khiếu nại 2011).
“Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại quy định
tại Điều 28 của Luật khiếu nại năm 2011 mà khiếu nại đất đai lần đầu không được
giải quyết hoặc kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu
mà người khiếu nại về đất đai không đồng ý thì có quyền khiếu nại đến người có
thẩm quyền giải quyết khiếu nại đất đai lần hai; đối với vùng sâu, vùng xa đi lại khó
khăn thì thời hạn có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày.Trường hợp khiếu
nại đất đai lần hai thì người khiếu nại phải gửi đơn kèm theo quyết định giải quyết
khiếu nại đất đai lần đầu, các tài liệu có liên quan cho người có thẩm quyền giải
quyết khiếu nại đất đai lần hai. Hết thời hạn giải quyết khiếu nại quy định tại Điều
28 Luật khiếu nại năm 2011 mà khiếu nại lần đầu không được giải quyết hoặc người
khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu thì có quyền
khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính”
(Điều 33, Luật Khiếu nại 2011)
- Thủ tục giải quyết khiếu nại đất đai lần hai
Thứ nhất, về thụ lý giải quyết khiếu nại đất đai lần hai
Việc thụ lý giải quyết khiếu nại đất đai lần 2 được thực hiện theo quy định tại

33
Điều 36 Luật Khiếu nại năm 2011: “Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được
đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của mình và không thuộc một trong các
trường hợp quy định tại Điều 11 của Luật khiếu nại, người giải quyết khiếu nại lần
hai phải thụ lý giải quyết và thông báo bằng văn bản cho người khiếu nại, cơ quan,
tổ chức, cá nhân có thẩm quyền đã chuyển khiếu nại đến và cơ quan thanh tra nhà
nước cùng cấp biết; trường hợp không thụ lý giải quyết thì phải nêu rõ lý do”. Thời
hạn này tương tự như giải quyết khiếu nại lần đầu.
Thứ hai, thời hạn giải quyết khiếu nại đất đai lần hai
Theo quy định tại Điều 37 Luật Khiếu nại năm 2011 quy định: “Thời hạn giải
quyết khiếu nại lần hai không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức
tạp thì thời hạn giải quyết khiếu nại có thể kéo dài hơn nhưng không quá 60 ngày,
kể từ ngày thụ lý.
Ở vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn giải quyết khiếu nại không
quá 60 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết
khiếu nại có thể kéo dài hơn, nhưng không quá 70 ngày, kể từ ngày thụ lý”.
Thứ ba, xác minh nội dung khiếu nại đất đai lần hai
Theo Điều 38 Luật khiếu nại năm 2011, xác minh nội dung khiếu nại đất đai
lần 2 được thực hiện như sau: “Người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại đất đai
lần hai căn cứ vào nội dung, tính chất của việc khiếu nại, tự mình tiến hành xác
minh, kết luận nội dung khiếu nại đất đai hoặc giao cho người có trách nhiệm xác
minh nội dung khiếu nại và kiến nghị giải quyết khiếu nại. Việc xác minh thực hiện
theo quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều 29 của Luật khiếu nại năm 2011”. Như
vậy, trình tự, thủ tục xác minh nội dung khiếu nại đất đai lần hai cũng tương tự như
việc xác minh trong quá trình giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu.
Thứ tư, tổ chức đối thoại trong giải quyết khiếu nại đất đai lần 2
“Trong quá trình giải quyết khiếu nại lần hai, người giải quyết khiếu nại đất
đai tiến hành đối thoại với người khiếu nại, người bị khiếu nại, người có quyền và
nghĩa vụ liên quan, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan để làm rõ nội dung khiếu
nại, yêu cầu của người khiếu nại, hướng giải quyết khiếu nại” (Điều 39 – Luật

34
Khiếu nại 2011). Việc tổ chức đối thoại lần hai thực hiện theo quy định tại Điều 30
của Luật khiếu nại năm 2011 tức là tương tự như việc đối thoại trong giải quyết
khiếu nại lần đầu.
Việc quy định về đối thoại trong giải quyết khiếu nại đất đai lần hai là bắt
buộc trong thủ tục giải quyết khiếu nại đất đai lần hai bởi vì đối với những vụ việc
khiếu nại lần hai thường phức tạp, ý kiến của người khiếu nại với cơ quan quản lý
nhà nước về đất đai không thống nhất, nên các cơ quan giải quyết khiếu nại đất đai
phải tổ chức đối thoại trong tất cả các trường hợp.
Thứ năm giải quyết khiếu nại đất đai lần hai
Quyết định giải quyết khiếu nại đất đai lần hai phải có các nội dung theo quy
định tại Điều 40 – Luật Khiếu nại 2011, bao gồm: “Ngày, tháng, năm ra quyết định;
tên, địa chỉ của người khiếu nại, người bị khiếu nại; nội dung khiếu nại; kết quả giải
quyết khiếu nại của người giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu; kết quả xác minh nội
dung khiếu nại; kết quả đối thoại; căn cứ pháp luật để giải quyết khiếu nại; kết luận
nội dung khiếu nại là đúng, đúng một phần hoặc sai toàn bộ. Trường hợp khiếu nại
là đúng hoặc đúng một phần thì yêu cầu người có quyết định hành chính, hành vi
hành chính bị khiếu nại sửa đổi, hủy bỏ một phần hay toàn bộ quyết định hành
chính, chấm dứt hành vi hành chính bị khiếu nại. Trường hợp kết luận nội dung
khiếu nại là sai toàn bộ thì yêu cầu người khiếu nại, người có quyền, nghĩa vụ liên
quan thực hiện nghiêm chỉnh quyết định hành chính, hành vi hành chính; việc bồi
thường cho người bị thiệt hại nếu có và quyền khởi kiện vụ án hành chính tại tòa
án.”
Việc gửi quyết định giải quyết khiếu nại đất đai lần hai: Khoản 1 Điều 41 Luật
khiếu nại quy định: “Trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày có quyết định giải quyết
khiếu nại, người giải quyết khiếu nại lần hai phải gửi quyết định giải quyết khiếu
nại cho người khiếu nại, người bị khiếu nại, người giải quyết khiếu nại lần đầu,
người có quyền, nghĩa vụ liên quan, cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền
chuyển khiếu nại đến”.

35
Việc công khai quyết định giải quyết khiếu nại đất đai lần hai: Công khai
quyết định giải quyết định giải quyết khiếu nại là nội dung mới của Luật khiếu nại
so với Luật khiếu nại, tố cáo trước đây. Theo Điều 41 của Luật khiếu nại năm 2011
thì việc công khai quyết định giải quyết khiếu nại được thực hiện đối với quyết định
giải quyết khiếu nại lần hai. Quy định này được xây dựng nhằm bảo đảm sự minh
bạch trong hoạt động giải quyết khiếu nại của các cơ quan hành chính nhà nước, đáp
ứng yêu cầu của Luật phòng, chống tham nhũng.
“Hết thời hạn giải quyết khiếu nại quy định tại Điều 37 Luật Khiếu nại năm
2011 mà khiếu nại không được giải quyết hoặc người khiếu nại không đồng ý với
quyết định giải quyết khiếu nại lần hai thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại
Tòa án theo quy định của Luật tố tụng hành chính”. Bên cạnh đó, hồ sơ giải quyết
khiếu nại đất đai lần hai còn kèm theo ý kiến bằng văn bản của hội đồng tư vấn (nếu
có). Đây chính là điểm khác biệt của hồ sơ giải quyết khiếu nại đất đai lần hai so với
hồ sơ giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu vì theo quy định của Luật khiếu nại, trong
quá trình giải quyết khiếu nại lần hai, người giải quyết khiếu nại có thể thành lập hội
đồng tư vấn để tham khảo ý kiến giải quyết khiếu nại.

36
Kết luận Chương 1
Qua nghiên cứu các vấn đềlý luận liên quan đến pháp luật về giải quyết khiếu
nại đất đai, Chưong 1 luận văn đã làm rõ các nội dung sau:
̛
Thứ nhất: Làm rõ khái niệm và đặc điểm của khiếu nại về đất đai và giải quyết
Thứ hai: Nêu khái niệm và phân tích khái niệm đặc điểm của pháp luật về giải
quyết khiếu nại đất đai. Đồng thời, luận văn cũng đã trình bày nội dung của pháp
luật về giải quyết khiếu nại đất đai: Thẩm quyền, trình tự thủ tục giải quyết khiếu
nại đất đai.
Những vấn đềphân tích ởChưong 1 se ̃làco sởđểtiếp tuc ̣nghiên cứu vàluận
̛ ̛
giải, chỉ ra những bất cập trong các quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại
đất đai nói chung và thực trạng áp dụng pháp luật về giải quyết khiếu nại về đất đai
ở tỉnh Lào Cai nói riêng trong Chương 2 của luận văn .

37
Chương 2
THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI VÀ
THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI TẠI TỈNH LÀO CAI
GIAI ĐOẠN 2016-2020
2.1. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ĐẤT ĐAI
2.1.1. Những bất cập trong quy định về khiếu nại
- Về chủ thể khiếu nại
Chủ thể khiếu nại chưa được quy định thống nhất, theo khoản 1, khoản 2 Điều
2 Luật Khiếu nại 2011 thì người nước ngoài và người không quốc tịch sống trên
lãnh thổ Việt Nam không có quyền khiếu nại. Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 1-
Điều 3 Luật Khiếu nại 2011: “Khiếu nại của cơ quan, tổ chức cá nhân nước ngoài
tại Việt Nam và việc giải quyết khiếu nại được áp dụng theo quy định của Luật này,
trừ trường hợp Điều ước quốc tế mà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là
thành viên có quy định khác” thì cá nhân nước ngoài vẫn có quyền khiếu nại và
thuộc đối tượng điều chỉnh của Luật khiếu nại.
Bên cạnh đó việc quy định chủ thể giải quyết khiếu nại cũng còn chưa thống
nhất: Khoản 6 Điều 2 Luật Khiếu nại 2011 quy định: “Người giải quyết khiếu nại là
cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết khiếu nại”. Nhưng tại khoản 1
Điều 7 lại quy định: “Khi có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành
chính là trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình thì
người khiếu nại khiếu nại lần đầu đến người đã ra quyết định hành chính hoặc cơ
quan có người có hành vi hành chính hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án
theo quy định của Luật tố tụng hành chính”. Quy định trên không thống nhất với
quy định thẩm quyền giải quyết được ghi nhận từ Điều 17 đến Điều 26 (chỉ xác định
thẩm quyền của cá nhân mà không quy định thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ
chức).
- Vấn đề ủy quyền khiếu nại

+ Về ủy quyền khiếu nại: Điểm a, khoản 1 Điều 12 Luật Khiếu nại quy định

Luận Văn Pháp Luật Về Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai, 2022.doc

Luận Văn Pháp Luật Về Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai, 2022.doc

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

Similar a Luận Văn Pháp Luật Về Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai, 2022.doc

Similar a Luận Văn Pháp Luật Về Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai, 2022.doc (16)

Más de Nhận Viết Đề Tài Trọn Gói ZALO 0932091562

Más de Nhận Viết Đề Tài Trọn Gói ZALO 0932091562 (20)

Último

Último (20)

Luận Văn Pháp Luật Về Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai, 2022.doc