Informatika eta ordenagailuen aurkez bat da.

1. INFORMATIKA
ETA
ORDENAGAILUA
MAIDER BAIGORRI ABERASTURI
IES LAKUA BHI 1BATX B

2. AURKIBIDEA
1. SARRERA
2. HARDWAREA WTA SOFTWAREA
3. SARRERA GAILUAK
4. IRTEERA GAILUAK
5. SARRERA IRTEERA GAILUAK
6. BILTEGIGAILUAK
7. PROZESATZEKO UNITATE ZENTRALA (PUZ)
8. ORDENAGAILUAREN ABIATZE PROZESUA

3. 1.SARRERA
•ZER DA INFORMATIKA?
Informatika hitza bi hitzetan bananduta dago;INFOR eta
MATIKA."Infor" hitza informazio esan nahi du,eta
"matika",automatikoa esan nahi du.
Beraz Informatikahitza honela definitu ditzakegu:
“ ordenagaiuekin zerikusia duen guztia ikertzeaz
eta irakazteaz arduratzen den zientziari
INFORMATIKA deritzogu.”
INFORmazioa autoMATIKA
INFORMATIKA

4. 1.SARRERA
•ORDENAGAILUAK
DEFINIZIOA:
“Proograma baten arabera datuak prozesatzeko gai den makina
elektronikoa”
SORTZAILEA
Ordenagailua “Charles Babbagek “ asmatu zuen.
ITZURAREN ALDAKETA
Ordenagailuak asko aldatu dira asmatu zirenetik bai itzuran eta
erabileran ( gaur egun ia guztiok ordenagailu bat daukagulako
eta gainera ordenagailuak gaur egun errazagoak direlako leku
batetik bestera eramatea (ordenagilu portatilak) ).

5. 2.HARDWAREA ETA
SOFTWAREA
HARDWAREA
• ZER DA?
Ordenagailuaren atal fisikoa
da, hau da, ordenagailuaren
osagaien multzoa : zirkuitu
elektronikoa,kablea, pantaila,
teklatua, sagua, inprimagailua,
CD irakurgailua,eskanerra
etab.

6. 2.HARDWAREA ETA
SOFTWAREA
SOFTWAREA
• ZER DA?
Programak dira; hau da, ordenagailuak funtzionatu ahal
izateko eman beharreko aginduak dira.

7. 2.HARDWAREA ETA
SOFTWAREA
ORDENAGAILUA (PC)
HARDWAREA SOFTWAREA
1. Monitorea
2.Txartel nagusia
3. PUZ
4. RAM memoria
5. Hedatze txartela
6. Elikadura-iturria
7. Disko optikoa
8. Disko gogorra
9.Teklatua
10. Sagua
1. MS-DOS
2. Unix
3. Linux
4. Mac Os
5.Windows

8. 3.SARRERA GAILUAK
•ZER DIRA?
Ordenagailuan informazioa sartzeko tresnak dira.
Ordenagailuarekin komunikatzeko erabiltzen dira.
3.SARRERA GAILUAK

9. 3.SARRERA GAILUAK
ESKANERRA:
Paper,
diapositiba edo
beste euskarri
batean dagoen
informazioa
(irudiak, testua,
argazkiak, e.a.)
ordenagailuan
sartzeko
erabiltzen da.
SAGUA: Erakusle bat
mugiarazten du
ordenagailuaren
pantailan. Honela,
pantailan dauden
ikonoak aukera
ditzakegu,
programak martxan
jarri…
TEKLATUA: Tekla-
multzo batez osatuta
dago informazioa sartu
ahal izateko
ordenagailuan. Funtzio-
teklak, idazteko teklak,
zenbaki-teklak,
norabide-teklak, edizio-
teklak, tekla bereziak

10. 3.SARRERA GAILUAK
WEBCAM: Irudiak grabatzeko,
bideokonferentziak egiteko eta
Internet bidezko komunikazio
baten solaskideen irudiak ikusteko
erabiltzen da. Irudi hau Internet
bidez bidaltzen da urrutiko
ordenagailu batera non aipatutako
irudia ikus daitekeen.
MIKROFONO:Ahotsa
grabatzeko eta soinu
fitxategi batean
bihurtzeko erabiltzen
den ordenagailuaren
aparatua da.

11. 4.IRTEERA GAILUAK
•ZER DIRA?
Ordenagailuak duen informazioa kanpora bidaltzea
ahalbidetzen dituzten gailuak dira.

12. 4.IRTEERA GAILUAK
PANTAILA EDO MONITOREA:
Irteerako gailu honek, tekleatzen ari
den informazioa, saguaz egiten diren
ekintzak edota informazioaren
prozesaketa erakusten ditu. Era
errazean sortzen dira irudiak
monitorean. Monitore baten pantaila
oso puntu txikiez osatuta dago, pixel-
ak.
BOZGORAILUAK: Soinua
erreproduzitzeko
erabiltzen dira.
Ordenagailuak bidaltzen
dizkion seinaleak igortzen
ditu anplifikadore txiki bat
erabiliz.

13. 4.IRTEERA GAILUAK
INPRIMAGAILUA:
Bere funtzioa,
dokumentu bat
modu fisikora
pasatzea da. Bi
mota daude:Tinta
erabiltzen dutenak
eta Laser
bidezkoak
PROIEKTOREA:
Proiektagailu bat
bideoaren seinale
bat jasotzen duen
aparatua da eta
irudi egokia
proiektatzen du
proiekzio-pantaila
batean.
KASKOAK: Iturri
elektronikotik sortutako
seinale elektrikoa jasotzen
duten transduktoreak dira.

14. 5.SARRERA IRTEERA
GAILUAK
•ZER DIRA?
Sarrera-irteera unitateak informatika arloan, periferikoen eta
PUZen arteko konexioak edo informazioaren trukeaz
arduratzen diren gailu elektronikoak dira. Ordenagailuan datuak
sartzeko eta hortik informazioa ateratzeko aukera ematen dute.

15. 5.SARRERA IRTEERA
GAILUAK
MODEMA:Modemak elkarrengandik urruti
dauden ordenagailuen arteko komunikazioa
egiteko aukera ematen du, telefono linearen
bitartez: Internet konekzioa. Bi motatakoak
daude.
-Barrukoa.Ordenagailuan instalatuta dago eta
telefono lineari konektatuta.
- Kanpokoa.Ordenagailuaren portu bati eta
telefono lineari konektatuta egoten da.
Argindarrari konektatu behar zaio.

16. 5.SARRERA IRTEERA
GAILUAK
USB MEMORIA:( Universal
Serial Bus; ingelesez
pendrive, USB flash drive),
informazioa gordetzeko flash
memoria bat erabiltzen duen
biltegiratze-gailu bat da
DISKO GOGORRA: Disko gogorra
ordenagailu baten informazio iraunkorra
gordetzen duen gailua da. Disko gogorrek
datu kopurua handiak gordetzeko
gaitasuna izaten dute eta azkarrak dira
datuak bilatu, ezabatu eta idazterakoan.

17. PERIFERIKOAK
LABURPENA
PERIFERIKOAK
SARRERA-IRTEERA
IRTEERA
SARRERA
ESKANERRA
TEKLATUA
ARRATOIA
MIKROFONOA
WEBCAM
KASKOAK
PROIEKTOREA
INPRIMAGAILUA
BOZGORAILUAK
MONITOREA
MODEM
PENDRIVE
DISKOGOGORRA

18. PERIFERIKOAK
LABURPENA

19. 6.BILTEGIGAILUAK
• ZER DIRA?
Informazioa (datuak eta programak) gordetzeko
erabiltzen diren gailuak.
• Ordenagailuaren biltegiratzea: datuak
gordetzeko bi modu nagusi ditu.
1-Disko gogorra: informazioa (datuak eta
programak) gorde daiteke modu egonkorrean
geroago eskuratzeko. Ordenagailua itzaltzean
datuak hor jarraitzen dute.
2-Memoria Nagusia: Memoria hegazkorra da,
korrontea kentzean bere edukia ere galtzen du
beraz. Normalean denbora baterako memoria
bezala erabiltzen da, datu ez iraunkorrekin.
Programen exekuzioa azkarragoa izan dadin,
ordenagailua martxan dagoen bitartean erabiltzen
ari garen guztia gordetzen du.

20. 6.BILTEGIGAILUAK
• BILTEGIRATZE PERIFERIKOA: Biltegiratze periferikoa
konputagailuaren unitate zentralari datuak memoria
nagusitik ezabatu eta gero berrriz eskuratzea
ahalbidetzen dion periferikoa da.
• MOTAK: Diskete unitatea, disko gogorra, DVDa, CDa,
USB memoria

21. 6.BILTEGIGAILUAK
DISKO GOGORRA:ordenagailu baten
informazio iraunkorra gordetzen duen
gailua. Disko gogorrek datu kopuru
handia gordetzeko gaitasuna izaten
dute eta azkarrak dira datuak bilatu,
ezabatu eta idazterakoan.
DISKETERA: disketeak irakurtzen
dituen gailua da.
-USB unitatea:Unibersal Serial
Bus-en siglak dira.Gailu digitalak
ordenagailura konektatzeko aukera
ematen duen bus serie interfaze bat
da.
-DVD: DigitalVersatile Disc-a 1995-aren
amaieran sortu zen informatiko eta ikus-
entzuteko 10 bat enpresen eskutik.
Funtionamendua ( CD-aren antzekoa ). Motak
( dvd-rom, dvd-bideoa ).
-Txartelak: informazioa
gordetzeko gailuak. Motak ( XD:
memoria flash-eko txartela da,
SD: memoria flash-eko txartela.
-CD: disko zirkular bat da, erdian zulo bat duena a.
Funtzionamendua ( laser argi bat jaurtitzen da
diskoaren gainazalaren aurkea eta diodo bat
arduratzen da erreflektatutako argia aztertzeaz.
Islatutako argia altua edo baxua izango da eta
irakurketa egin ondorenCPU-ari, zeroak eta batekoak
itzultzen dizkio ). Motak ( cd-rom, cd-r ).
M OTAK

22. 6.BILTEGIGAILUAK
•NOLA GORDETZEN DA INFORMAZIOA?
Konputagailuek informazioa gordetzeko Sistema Bitarra erabiltzen dute
eta oinarrizko unitatea bytea da.
Bit Binary digit-en akronimoa da (digitu bitarra). Bit bat sistema bitarreko
digitu bat da.
Zenbakitzeko sistema arruntean hamar digitu erabiltzen ditugun
bitartean, sistema bitarrean bi soilik erabiltzen dira, 0 eta 1. Hots, bit
batek 0 edo 1 balio har dezake. Bit bat errazago ulertzeko pentsatu
dezakegu bonbila bat dela, eta hau, piztuta (1) edo itzalita (0) egon
daitekeela.

23. 7.PROZESATZEKO
UNITATE ZENTRALA (PUZ)
• ZER DA?
PUZ-a edo CPU-a ingelesez, prozezadorea ere deitua da.
Konputagailu digital baten osagaia da eta ordenagailuaren
bihotza dela esan daiteke. Informazioa sarrerako gailuetatik
unitate zentralara doa eta honek emaitzak sortu eta irteerako
gailuetara bidaltzen ditu.
• ZERTARAKO DA?
Konputagailuaren programetan dauden aginduak
interpretatzeko eta datuak prozesatzeko da PUZ-a. Baita ere
beste konponente batzuei aginduak emateko da.

24. 7.PROZESATZEKO
UNITATE ZENTRALA (PUZ)

25. • PUZ MOTAK:
Gutxi-gora-behera PUZ guztiak antzerakoak dira. Denak
funtzio berdinak betetzen dituzte. Bakarrik produktuaren
kalitatea aldatzen da prosezadorearen markaren arabera.
Intel eta AMD dira ezagunenak.

26. ELIKADURA-ITURRIA
Ordenagailuan korronte elektrikoa
sartzea ahalbideratzen duen gailua
nada, hau da, korronte elektrikoak duen
korronte alternoa hainbat korronte
zuzen bihurtzen ditu ordenagaiuluak
behar dituen behar elektriko guztiak
asetzeko. Bi mota aurkitu ditzakegu;
Korronte zuzenekoak edo korronte
conmutatuakoak.
DISKO GOGORRA
Ordenagailuaren informazioa gordetzen
duen gailua da. Disko gogorrak informazio
asko gordetzeko ahalmena dute. Denbora
aurrera doan einean, disko gogorren
informazioaren edukiera haundituz doa.
OINARRIZKO PLAKA
Plaka basea edo ama plaka,
ordenagailuaren oinarrizko
elementua da,ordenagailuaren
gailu guztiak hona konektatuta
daude.
DISKETERA ETA DISKETEA
Disketea edo disko malgua disko unitate
bat da, banda magnetiko fin eta malgu
batez osatua. Disketera datuak
gordetzeko untitate bat da.
CD/DVD UNITATEA:
CD/DVD- a datuak
gordetzeko paratua da,
irakurtzeko eta idazteko
funtzioak egiten dituen
gailua da
MIKROPROZESADOREA:
Mikroprozesadorea ordenagailuko
prozesadore bat da, ordenagailuko
eginkizunak zirkuitu intregratu bakarrean
barne hartzen dituena.
Mikroprozesadorea eginkizun anitzeko
gailu programagarri bat da.
RAM MEMORIA:Oinarrizko
datuak gordetzen dituen
txartela da, adibidez, erabilera
sistema. Memoria fugaza du,
hau da, amatatzerakoan
informazioa galtzen du.
BIDEOTXARTEA
BideoTxartela edo txartel grafikoa,
ordenagailuak irudiak monitore batera
bidali ahal izateko beharrezkoa duen
osagaia da, txartelaren arabera,
errendimendua ezberdina izan daiteke. SOINUTXARTELA
Soinu-txartela programa
informatikoen bidez ordenagailu
baten soinu sarrera eta irteera
kontrolatzea ahalbidetzen duen
txartela da.
SARETXARTEA:
Sare-txartela edo NIC ,
ordenagailu bati sare baterako
sarbidea sartzera bideratzen
duen txarela da.
7.PROZESATZEKO UNITATE
ZENTRALA (PUZ)-RENATATAK

27. 1. Erabiltzaileak pizte-botoia sakatzen du.
2. Aurrekoaren ondorioz, ROM memorian dagoen
programatxo bat RAM memorian kopiatzen da.
(BIOSean sartu)
8.ORDENAGAILUAREN
ABIATZE PROZESUA
RAM memorian kopiatutako programen aginduak
irakurri eta exekutatzen hasten da prozesadorea.
Programa honen aginduek edo instrukzioek ondokoa
egiten dute:
3.

28. • Hardwarea (teklatua, sagua, monitorea, eta abar) ondo
konektatua dagoela eta ondo funtzionatzen duela agiaztatu.
Esaterako, teklatua konektatuta ez baldin badago hori
adierazten duen mezua ager daiteke pantailan.
• Disko gogorretik RAM memoriara beste programatxo bat
kopiatu; programatxo honek ordenagailuan instalatuta
daukagun Sistema Eragilea abiatuko du (MicrosoftWindows
XP, MicrosoftWindowsVista edo GNU/Linux).
• Programatxo honek,Windows XP edo 7,Windows
mahaigaina, eta horrekin batera, ataza--barra, “hasi” edo
“Inicio” botoia, ikonoak, eta abar erakutsiko ditu pantailan.
• Hemen bukatzen da abaitze-prozesua. RAM memorian
Sistema Erabilea (Windows XP, 7 edo GNU/Linux) dago
kargatuta erabiltzaileen aginduen zain (programak abiatu, eta
abar)

29. AMAIERA
EGILEA: MAIDER BAIGORRI ABERASTURI 1BTX B