Modelo e Plan de Futuro para a Economía Galega

qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty
uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd
fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx
cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
Modelo e Plan de Futuro para a
Economía Galega
wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui
Propostas e alternativas

opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg
20/09/2012

hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
Marcelino Fernández Mallo

vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
hjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbn
mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwert
yuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas

1. DIAGNÓSTICO ESTRUTURAL

1.1 Economía Xeral
Unicamente catro factores para entender a situación de calquera economía
dentro do mundo actual:

a) A globalización está desestabilizando o status quo económico das últimas
décadas. Economías como a chinesa, a brasileira, a india, a rusa, a
mexicana ou a sudafricana están a transformar os fluxos de relacións
comerciais e a xerar unha demanda que o mundo non está preparado
para enfrontar.

b) A “financiarización” da economía ó abeiro do elevado crecemento nas
décadas anteriores á crise actual. O crecemento prodúcese por tres vías
básicas: o resultado da xestión, a asunción dun maior nivel de risco e o
grao de endebedamento. A principal razón daquel período de bonanza
localízase perniciosamente no enorme incremento dos riscos asumidos e
o aumento exponencial do endebedamento das unidades produtivas e
familiares.

c) O consumo enerxético aumenta de maneira sostida. Distintas previsións
falan dun período de entre 25 e 50 anos para o esgotamento dos
combustibles fósiles. Este elemento capital obriga a fomentar o consumo
optimizado da enerxía e a desenvolver alternativas ós combustibles
fósiles, principais causantes, por outra banda, do quecemento da
atmosfera.

d) O crecemento español das décadas anteriores á crise sustentouse nunha
burbulla inmobiliaria de dimensións colosais. Resulta imprescindible
buscar canto antes as actividades que deben cubrir a porcentaxe no PIB
que desocupou o estoupido da burbulla. Ademais, por mor dos excesos
construtivos, España pasou en pouco máis de dez anos de ser o país da
Unión cunha fenda máis estreita entre ricos e pobres, a ser o cuarto
cunha diferenza maior. Hase recordar que canta meirande sexa esta
fenda, menos estabilidade terá a economía, pois os ciclos incidirán na
demanda interna con superior virulencia cá nos países de renda mellor
distribuída.

Xornadas Programáticas CxG Marcelino Fernández Mallo Página 2

1.2 Economía Galega

1.2.1 Factores estruturais

Estes son os elementos que caracterizan a Economía Galega na súa na súa
evolución das últimas décadas e os elementos estruturais, favorables e
desfavorables, da nosa economía:

Factores Favorables

a) Recursos Naturales: terra produtiva e notable tradición agrogandeira;
recursos hídricos, eólicos e mariñeiros.

b) Identificación pública de Galicia coa condición de “natureza”, “paisaxe” e
“saúde”.

c) Especialización sectorial en sectores industriais como a construción
naval, compoñentes de automoción ou conservas. Reputación do deseño
galego en moda téxtil.

d) Numerosos portos de dimensión media, Vigo como principal porto
pesqueiro e portos exterior en Coruña e Ferrol.

e) Fenómeno Inditex. Empresarios de éxito no exterior, tanto en España
como en América.

f) Destino da Ruta Xacobea.

Factores Desfavorables

g) Localización periférica e precarias rías de comunicación, tanto interior
coma cos principais eixos de desenvolvemento.

h) Avellentamento e despoboamento interior; agudo desaxuste entre zona
de litoral e interior. A perda de traballadores novos por mor da
emigración mantén a presión sobre a idade media da poboación, o que
xera unha pirámide demográfica invertida.

i) Falta de corporacións fortes en sectores básicos para o desenvolvemento
como a enerxía ou as telecomunicacións. Malia o crecemento da
dimensión media da empresa galega nos últimos anos, o tamaño segue
a ser un hándicap salientable, o que dificulta a competitividade e
aumenta o risco de absorcións foráneas.


j) Saldo comercial negativo nuns 7.000 millóns de euros (positivo en 3.000
co estranxeiro, negativo en 10.000 con España).

k) Nula capacidade de atracción de capital exterior. Cifras anecdóticas ano
tras ano.

Como consecuencia do desequilibrio negativo entre os factores anteriores, o
PIB galego amosa un devalo imparable ó longo dos séculos XX e XXI
respecto á economía española. Se en 1940, representaba un 7% do total
español, en 1960 era un 6% e na actualidade se sitúa no 5%. O caso de
poboación é máis extremo pois en 1940 Galicia representaba o 10% da
poboación española, un 8% en 1975 e un 8% e na actualidade se sitúa no
6%. É dicir, o censo galego está a perder 2 puntos de peso cada 35 anos
respecto do total español, unha tendencia que dirixe a economía galega
aceleradamente cara á insignificancia.

A pesar da perda de poboación, o PIB per cápita de Galicia mantense
alonxado da media española e de Comunidades Autónomas como Cataluña
ou o País Vasco. En 2011, era de 21.112 € en Galicia, 23.271 € en España,
27.430 en Cataluña e 31.288 € en Euskadi.

O motivo desta situación tan extremadamente desfavorable cabe atopala,
ademais de nos factores sinalados con anterioridade, nas políticas
económicas aplicadas, entre as cales cabe salientar tres liñas:

l) O primeiro motivo foi non ter implantado coa decisión debida a
innovación tecnolóxica nas empresas. Como dato, o esforzo galego de
I+D+I representa a penas unha cuarta parte do esforzo das empresas
vascas. Como se sabe, a innovación de procesos xera vantaxes de custo
e eficiencia mentres que a de produto fomenta a capacidade de competir
por diferenciación. Con excepcións sempre presentes, debemos afirmar
que Galicia non avanzou dabondo en ningunha das dúas liñas. Malia
presentar unha situación similar a Galicia hai vinte e cinco anos, o País
Vasco conseguiu colocar compañías punteiras na maioría dos sectores de
alta tecnificación e, polo tanto, de elevado valor engadido e potencial de
crecemento.

m) Un segundo factor implica á propia esencia da economía: a óptima
administración dos recursos públicos, que en Galicia resultou
especialmente lamentable dada a querencia de moitos dirixentes por
proxectos improdutivos de alto valor propagandístico.

n) O terceiro factor supón unha condición básica da competencia territorial:
o fortalecemento dos factores endóxenos, xa apuntados en parágrafos
anteriores. As políticas económicas aplicadas foron precisamente en
contra dos factores endóxenos, debilitando deste xeito o conxunto da


economía. A fertilidade da terra foi “combatida” co abandono do campo;
a produtividade das rías, con proxectos contaminantes; o valor
paisaxístico e medioambiental, co espallamento de especies alóctonas e
co desprezo de valores ecolóxicos; a cultura e lingua propias, co
desmantelamento da industria asociada e a persecución do idioma; a
capacidade de investimento foi desviada cara a outros territorios, etc.

1.2.2 A balanza comercial

Desenvolvemos brevemente este apartado dada a súa importancia capital.

Galicia presenta unha balanza comercial claramente deficitaria. Debe
matizarse esta afirmación: a balanza comercial exterior galega presenta un
aparente superávit (arredor de 3.000 millóns € en 2011) dado que se
calcula respecto ás importacións e exportacións co exterior de España.
Debido principalmente ó efecto de Citröen e Inditex, Galicia exporta a
países estranxeiros máis do que importa. Porén, esa tal avaliación carece de
sentido pois a realidade é que as compras exteriores de Galicia, incluíndo
naturalmente o conxunto de Comunidades Autónomas, superan
amplamente as vendas galegas fóra do noso mercado. O déficit con España
oscila en torno ós 10.000 millóns €. Esta eiva revélase de enorme
transcendencia para a economía galega pois lastra de xeito decisivo as súas
opcións de crecemento.

No capítulo 3 verase a incidencia deste factor na elección dun modelo
económico para o noso País.

1.2.3 A organización territorial

Inda que non sempre se considere un factor de natureza económica,
entendemos que a organización territorial xoga un papel decisivo na
economía do País.

Lembremos algúns datos esenciais: Galicia ten 315 concellos, dos cales
dous de cada tres contan con menos de 5.000 habitantes. Dende 1950, a
poboación española medrou un 64% por un 7% de crecemento demográfico
en Galicia. Nese período, só 80 concellos galegos aumentaron poboación. En
moitos dos concellos do interior, a recesión demográfica sobordou o 40% de
perda de habitantes. A gran maioría de municipios galegos non conseguen
xerar de seu nin sequera o 50% dos ingresos que precisan para cubrir os
seus orzamentos anuais.

Por riba destas cifras abondo significativas, as provincias carecen de
calquera xustificación social e económica e amósanse incapaces para


inverter a dinámica regresiva daquelas cun menor grao de dinamismo. De
feito, as deputacións revélanse coma un axente máis da vaga de
clientelismo e mesmo nepotismo que cubre tanto as actividades cotiás dos
concellos coma unha posíbel planificación cara ó seu desenvolvemento
futuro.

1.2.4 Mencións sectoriais: o sector primario e o enerxético

a) Malia contar Galicia cunhas condicións meteorolóxicas e edáficas
privilexiadas e unha secular tradición agraria e gandeira, a balanza
comercial do sector agroalimentario galego presenta un déficit
salientable, tanto considerando o comercio internacional coma o que se
deriva das transaccións co resto de comunidades autónomas.

Vexamos algún dato: agás a carne de vacún e de ave, que amosan
crecementos sostidos relevantes entre 1985 e 2007, o resto da
produción agrogandeira presenta unha situación de devalo continuo:
estancamento do sector lácteo dende 1995 lastrado pola cota láctea e o
prezo do litro en orixe; forte perda no peso do porco respecto ó total
español; drástico retroceso da pataca, das hortalizas e das froitas;
crecemento nulo dos cereais e do millo forraxeiro, etc.

Interesante os datos de agricultura ecolóxica. En 2009, Andalucía
contaba con 8.444 operadores deste ramo (produtores, elaboradores,
importadores e comercializadores), Castela - A Mancha con 4.896,
Extremadura con 3.743; Galicia con 528. Fixándonos na
comercialización, Andalucía tiña 95 comercializadoras de agricultura
ecolóxica por 112 de Cataluña. Galicia ningunha segundo o Ministerio de
Agricultura.

b) A explotación forestal derivou cara a unha perniciosa especialización en
especies arbóreas alóctonas de crecemento rápido como piñeiro e, sobre
todo, eucalipto, que está a producir un cambio radical da paisaxe así
como o empobrecemento da fauna e flora e a redución do valor engadido
da madeira. Hai que subliñar que este fenómeno de “eucaliptización” é
exclusivo de Galicia (e en menor medida de Asturias e Cantanbria) en
toda Europa.

c) Enerxía: segundo datos de UNESA, Galicia produciu a través de centrais
eléctricas instaladas nos leitos dos ríos, 27 mil qwh en 2009 para un
consumo de 18 mil qwh, o cal implica un 50% de excedente. Das 900
centrais españolas, 150 son galegas, e que mentres a porcentaxe do
PIB galego sobre o español é do 5, a proporción na produción eléctrica
acada o 9%.


Se tomamos a situación do Estado como valor neutral, podemos
consultar o ratio que compara o peso da produción e o consumo de cada
Comunidade sobre o total español, dato que para Galicia é dun 1,25 (9%
da produción sobre 7,2% do consumo). Excedentarias como Galicia
atopamos Estremadura, Castela - León, Castela - La Mancha ou Aragón;
encontramos a balanza equilibrada en CC.AA. como Cataluña, Andalucía
ou Navarra; e detectamos que Euskadi presenta un ratio do 0,27 e
Madrid do 0,01. Noutras palabras, toda a enerxía que a economía
madrileña precisa recíbea doutras Comunidades Autónomas mentres que
Euskadi recibiría 3/4 partes.


2. DIAGNÓSTICO CONXUNTURAL

Tendo en conta o valor de síntese das variables de poboación, resumiremos
a evolución económica de Galicia nos últimos tres anos (última lexislatura)
a partir dos datos de actividade e desemprego comparados con España e
que amosamos na táboa a seguir:

INCREMENTO
GALICIA ESPAÑA GALICIA ESPAÑA
T1 2009 T2 2012 T1 2009 T2 2012

POBOACIÓN 2.738.423 2.720.467 45.870.483 46.163.116 -0,7% 0,6%
POBOACIÓN > 16 ANOS 2.387.500 2.365.700 38.408.600 38.467.300 -0,9% 0,2%
POBOACIÓN ACTIVA 1.331.100 1.309.600 23.101.500 23.110.400 -1,6% 0,0%
POBOACIÓN OCUPADA 1.168.500 1.033.700 19.090.800 17.417.300 -11,5% -8,8%
DESEMPREGADOS 162.700 275.900 4.010.700 5.693.100 69,6% 41,9%

TASA ACTIVIDADE 55,8% 55,4% 60,1% 60,1% -0,4 -0,1
TASA PARO 12,2% 21,1% 17,4% 24,6% 8,8 7,3

Fonte: INE

A evolución da economía galega queda reflectida observando as tres
variables esenciais na táboa anterior as cales demostran que Galicia se
comportou peor cá economía española mesmo cando esta amosou un
comportamento extremadamente negativo. Así:

a) A taxa de actividade descendeu en Galicia 0,4 puntos mentres que se
mantivo en España
b) A taxa de paro, que estaba 8,8 puntos por debaixo da estatal, recorta
esa diferenza positiva ata 7,3 puntos.
c) O crecemento do número de desempregados é do 69,6% en Galicia por
un 41,9% en España.

A evolución do PIB confirma a tendencia negativa. No último exercicio, en
termos reais, o PIB do País Vasco medrou un 1,3%, en Cataluña un 0,8%,
un 0,7% en España e un exiguo 0,3% en Galicia.


3. UN MODELO PARA A ECONOMÍA GALEGA

Partindo das forzas motrices da economía global do século XXI, das
deficiencias estruturais da economía galega sinaladas nos apartados
anteriores e máis da negativa evolución dos últimos anos, cabe definir o
Modelo Económico polo que aposta o País para reverter esta situación de
extrema fraxilidade xeral. De cara ó futuro, en principio, caben dúas
grandes opcións:

a) Modelo “asiático” baseado en rendas baixas, captación de investimento
produtivo e exportación.

b) Modelo “occidental” baseado nun mercado interior desenvolvido e a
competitividade sobre os eixos da innovación e a diferenciación.

Para determinar o modelo acaído, habemos saber que o PIB galego destina,
de modo aproximado, un 35% ó mercado interior, outro 35% ó mercado
español e un 30% ós mercados exteriores, principalmente a Unión Europea.
A rebaixa dos custos salariais que supón o modelo a) implicaría a retracción
do mercado interior pola súa menor capacidade de consumo. O efecto desta
redución sobre os mercados español e europeo sería marxinal e non podería
compensar a retracción do mercado galego. Pensemos que, sendo
obviamente relevante, o factor custo non é o elemento crítico na
comercialización nos mercados desenvolvidos senón a calidade e a
diferenciación, así como a penetración nas canles de distribución. Aínda
máis, a maioría das importacións galegas proceden de rexións económicas
con custos salariais máis elevados cós galegos.

Para que o impacto da redución de custos fose importante, a rebaixa
habería ser de tal contía que achegase os prezos galegos ós niveis dos
países emerxentes. O cal provocaría a pobreza da poboación galega, a
segura emigración dos traballadores cualificados e unha rebaixa notable dos
ingresos públicos, co cal o investimento nos elementos de progreso como
I+D ou formación se vería negativamente afectada, creando un círculo
vicioso que conduciría o País cara a miseria.

Unha demostración da falacia que supoñen as recomendacións para reducir
os custos laborais co adaxo de facer fronte á globalización e á crise, está na
listaxe dos países cun maior saldo excedentario da balanza corrente.
Eliminando as exportacións enerxéticas, os líderes mundiais son China,
Alemaña, Xapón, Suíza e Holanda. Dentro de España, as Comunidades
Autónomas con maior saldo da balanza comercial (resto de España máis
comercio exterior) son Euskadi e Cataluña. En tódolos casos agás China,


falamos de economías con custos salariais notablemente por riba dos
galegos.

O modelo ten que conducir a superar as eivas descritas nos apartados
anteriores e a xerar unha dinámica produtiva sobre a base da innovación e
a tecnoloxía capaz de competir nos mercados da UE así como nos países
emerxentes, e de crear os 40.000 postos de traballo anuais que han manter
o índice de desemprego por debaixo do 10% ó tempo que detén a
persistente emigración que segue a sufrir a nosa economía.

Asemade debe compensar o déficit da balanza comercial con España, tanto
potenciando a penetración de produto galego no mercado interior como a
súa comercialización no resto de Comunidades Autónomas. Tendo en
consideración a atonía prevista no mercado peninsular durante os vindeiros
anos, debe tamén procurar a expansión da súa actividade
internacionalizadora entre os países da UE e igualmente entre os países
emerxentes.

A cuestión clave é como crearmos eses 40.000 postos de traballo que
necesitamos para manter un ritmo de crecemento similar ó tendencial
español? O sector privado en Galicia demostrou durante décadas a súa
insuficiencia para dinamizar a economía do País, a cal, como se viu, perde
peso ano tras ano no conxunto da economía española. Por este motivo,
faise indispensable a acción decidida e decisiva dos poderes públicos. Os
representantes da Xunta actual manifestaron repetidamente a falta de
ferramentas do goberno autonómico para facer fronte á crise. A seguir
propomos o conxunto de accións directoras para unha intervención da
administración pública galega na procura dun crecemento económico
suficiente e sostible.


4. PROPOSTAS DE MEDIDAS ECONÓMICAS DE ALCANCE

4.1 De ámbito estatal
A economía española está a ser xestionada sobre a base exclusiva do
control do déficit público. Non entraremos en recomendacións xerais pero si
brevemente nas que afectan ós ingresos fiscais pois deles dependen en boa
parte as contas públicas de Galicia e, así pois, a dispoñibilidade de fondos
para o estímulo da actividade.

Hai que subliñar que España no carece de capacidade recadatoria senón que
padece unha extrema redución do seu volume recadador por mor da falta
de actividade. Xa que logo, será preciso incidir nos ingresos públicos
mentres non se recupere a dinámica produtiva. Estas serían catro medidas
a propor ó goberno central.

a) Equiparar o tratamento das rendas do capital ás do traballo, de xeito que
se aplique a progresividade fiscal tamén a aquel concepto incrementando
notablemente a capacidade recadatoria.

b) Crear un tramo fiscal para constituír un Fondo investidor de modo que o
cidadán mantén a titularidade deses capitais (e recibiría os rendementos
dos mesmos) inda que a súa xestión pasa a ser competencia do Fondo.
Con esta medida, se liberarían capitais para a súa aplicación a proxectos
produtivos. Un exemplo: as rendas superiores a 500.000 euros
tributarían ó 50% máis un 25% que se destinaría ó Fondo.

c) Medida a aplicar sobre o imposto de sociedades. Desdobrar en dous
tramos o tipo impositivo en función da contribución das empresas á
recuperación. Súbanse 3 puntos, por exemplo, a aquelas que no cren
emprego e redúzase esa mesma contía ás empresas que si o cren. Desta
maneira, o 30% de tipo impositivo aplicable ás grandes empresas se
desdobraría en 33 e 27 mentres que o 25 das PEMES pasaría a 28 e 22.

d) Simultaneamente ó punto c) anterior, facilítese de forma notable a
contratación, introducindo a exención total da contribución á Seguridade
Social durante o primeiro ano (quizais tamén durante o segundo) e
achéguese un 40% da carga salarial dos novos empregos. Esíxanse o
5% de creación neta de emprego para acollerse ó tramo fiscal bonificado
e que os novos traballadores se dediquen maioritariamente a actividades
de Innovación, Internacionalización e Mellora da Produtividade.

Cun programa como o definido nos puntos anteriores, as empresas
verían incrementar o seu custo salarial en torno ao 1,5%, importe
similar ao beneficio fiscal que obterían. Para a Administración, as contas


tamén cadrarían, pois os ingresos tributarios non se resentirían mentres
que o efecto sobre o gasto social sería igualmente neutro. A gran
diferenza é que a Economía se reactivaría ao tempo que se melloraba a
competitividade das empresas.

4.2 De ámbito galego
Unha acción de goberno debe ser consciente das capacidades existentes
para emprender políticas públicas activas de promoción industrial con
potencial de transformación da economía galega. É preciso desenvolver un
programa continuo de dinamización con múltiples polas de actividade e
baseado na promoción / mobilización pública e na xestión privada.

Os obxectivos básicos dun programa desta natureza haberían ser:

a) Intelixencia de Mercado: profundar notablemente no coñecemento das
potencialidades das distintas cadeas produtivas galegas e nos seus
mercados de destino ó obxecto de gañar cota e penetración.

b) Recursos Especializados: canto maior sexa o grao de formación e
especialización dos traballadores galegos, maior será o valor engadido
que se poderá acadar en cada proxecto.

c) Canles de Comercialización: resulta capital reforzar notablemente a
capacidade de distribución dos produtos galegos, tanto por canles
tradicionais como a través das chamadas novas tecnoloxías.

d) Reforzo do Capital: o capital é un elemento clave no desenvolvemento
de proxectos empresariais, nas súas distintas formas de investimento
directo, financiamento ou garantía.

e) Optimización do Territorio e Solo industrial: os factores vencellados á
terra e ás comunicacións son outro elemento básico da produción onde
cómpre incidir en clave transformadora.

f) A Recuperación do Rural: tanto as tendencias dos mercados globais
como as propiedades xeomorfolóxicas de Galicia, inciden na necesidade
de recuperarmos o sector agrogandeiro.

g) Tecnoloxía, Enerxía e I + D: son os elementos clave da competitividade,
entendendo por tal non só a innovación de produto, senón tamén de
custo, en especial en ciclo recesivo. O factor enerxía entraría dentro
deste obxectivo.

h) Marca: fundamental en determinadas actividades e mercados.

i) Medidas sectoriais: con independencia das accións horizontais, cada
unha das cadeas produtivas básicas da economía galega debe ter o seu


plan de acción para incidir nas eivas principais que lastran a súa
continuidade e crecemento.

Velaquí o Plan de Actuación en detalle:

Intelixencia de Mercado

1) Estudo Proxectivo para determinar as cadeas produtivas (Anexo 1)
xeradoras de emprego a medio prazo. Galicia ten que saber sobre
que actividades económicas se vai sustentar tanto o seu PIB coma o
emprego no futuro. É preciso realizar unha análise das principais cadeas
produtivas de maneira que sirva de referencia para o conxunto das
políticas a aplicar. A actual estrutura produtiva amósase claramente
descompensada, cun peso da construción e sectores afíns que duplica a
media da Unión Europea. O novo modelo económico habería identificar
e promover os sectores que deben encher ese baleiro do 10% do PIB
que deixa o sector inmobiliario.

2) Estratexia de vendas ó exterior por sector e mercado de destino.
É preciso analizar as posibilidades de penetración do produto galego, de
consumo e industrial, nos mercados españois, europeos, USA, brasileiro,
mexicano, indio e chinés, entre outros, e deseñar de acordo con
consultores especializados a estratexia acaída a cada sector e mercado
para gañar cota de vendas.

3) Sistema de detección de alertas empresariais. A partir de arquivos
existentes de información financeira, é posible deseñar un sistema de
detección de crises empresariais; por exemplo, co estudo da evolución
da variable “distancia á quebra”. Desta maneira, habería a posibilidade
de adiantarse á posíbeis dificultades en empresas importantes para o
País.

Recursos especializados

4) Especialización formativa das Universidades galegas e busca da
excelencia internacional en cadanseu campo. P. ex: Santiago:
biotecnoloxía e enerxía. Vigo: enxeñerías. Coruña: tecnoloxías da
comunicación. Entrada das empresas punteiras en cada actividade nos
Consellos Reitores de I+D das Universidades. Liderado de I+D galego
por parte das empresas e dependente das necesidades de innovación do
tecido empresarial galego. Nun País pequeno, os recursos son
especialmente reducidos. Eis a necesidade de seleccionar os sectores e
proxectos ós que orientar o I+D.


5) Recuperación dunha parte importante dos traballadores especializados
galegos que están fóra de Galicia e amosan desexos de retorno. É
necesario crear unha base de datos destes traballadores para a súa
consideración a efectos dos proxectos que xere este Plan de Actividade.

6) Como caso expreso do punto 5) anterior, intento de recuperación para
Galicia das empresas ou departamentos especializados de compañías
galegas.

7) Emprendedores: Unha lei de emprendedores debe facilitar o labor de
lanzamento de proxectos empresariais, facilitando os trámites de
constitución e reducindo as cargas dos primeiros exercicios. A creación
dunha Unidade de Asesoramento ó Desempregado, dependente de
Traballo, tería un impacto positivo sobre a actividade emprendedora,
hoxe completamente desatendida pola Administración.

Canles de Comercialización

8) Faise imprescindible crear Unidades Comercializadoras,
probablemente de promoción pública e xestión privada, que potencien
de modo notable a penetración do produto galego no mercado español.

9) O fenómeno exportador estase espallando entre a empresa galega pero
nin ó ritmo necesario nin coa capacidade de distribución suficiente. É
necesario promover dende o sector público Consorcios de
Internacionalización multiproduto e profesionalizar a función
exportadora de xeito que se amplíen decididamente tanto o número de
empresas afectadas como os mercados de destino.

10) Internet representa unha canle comercializadora de primeiro
nivel, tanto en versión B2B como B2C. A empresa galega despreza este
feito de maneira incomprensible. Resulta clave introducir nas primeiras
500 empresas galegas o comercio electrónico con criterios profesionales
e dotalas de servizos cooperativos de difusión e soporte.

11) Mercados locais en itinerancia. A recuperación dos mercados locais
tería efectos positivos sobre o produto galego. A creación dun mercado
local en itinerancia, con exposición, venda e divulgación, que chegue ás
principais vilas galegas e españolas, permitiría un maior coñecemento
dos beneficios de cada artigo e un superior recoñecemento de marca.

Reforzo do Capital


12) Novo papel do IGAPE. O acceso ó financiamento será un factor
competitivo esencial no novo marco económico. O IGAPE debe
promover a súa actividade cara a captación de proxectos de
investimento e das fontes de financiamento.

13) Banca galega: Trala perda das Caixas galegas e do Banco Pastor, é
preciso garantir a propiedade pública de Novagalicia Banco e a súa
adscrición a Galicia. Mais tamén é preciso que os 4.000 millóns que leva
colocados o Estado, máis os outros 5.000 millóns que previsiblemente
recibirá, sexan destinados nunha proporción relevante ó financiamento
empresarial dentro de Galicia. Adicionalmente, non se pode permitir de
novo a xestión dolosa da etapa anterior así que deberán poñerse
medidas de control dos planes de dirección e dos seus resultados.

14) Reforzo das garantías públicas. Hai espazo para potenciar en maior
medida o recurso ós avais públicos. O reforzo de AFIGAL e SOGARPO e
a súa expansión con maiores dotacións e presenza no mercado sería
unha medida acaída a tempos de recesión.

15) Os grandes capitais galegos deben ser motivados a participar de
xeito importante nos planes de investimento do goberno galego.

16) A base de empresarios galegos no exterior tampouco non está a
ser aproveitada debidamente. Eles deben ser protagonistas tamén deste
Plan de Actuación pois son os empresarios exteriores que amosarán
unha maior receptividade cara ás propostas do goberno galego no eido
do investimento produtivo dentro do País.

17) Capacidade de atracción de investimento exterior (FDI: foreign
direct investment). Existe un mercado global de investimentos
exteriores no cal Galicia nunca participou. Velaí o seu raquítico 0,12%
de cota sobre os investimentos foráneos que se captaron en España en
2011 e que dá boa conta da pasividade galaica nesta liña de acción.
Galicia non está presente no organismo especializado neste eido, a
World Association of Investment Promotion Agencies, tal como están
España, Andalucía, Madrid ou Cataluña, que conta con dúas institucións
representadas. Galicia nunca recorreu ás ferramentas de captación de
FDIs como o FDI Promotion Center, o Investment Map ou o Investment
Gateway, entre outros, e tampouco nunca fixo achegamento ningún as
chamadas Outward Investment Agencies, institucións que participan de
maneira decisiva na localización dos proxectos internacionais.

Os factores máis tidos en conta á hora de determinar a localización para
un proxecto son as conexións exteriores, a facilidade de emprazamento
e o número e cualificación dos recursos humanos. Sería preciso abordar
xa a rede multimodal de transporte de mercadorías, dispoñer de solo


industrial a prezos competitivos e mellorar o noso ensino universitario
(cuestións abordadas noutros puntos).

Optimización do Territorio

18) A Estruturación Territorial de Galicia, nos seus dous ámbitos
(Organización e Ordenación), resulta absolutamente fundamental para
unha asignación eficiente dos recursos públicos e para unha maior
capacidade de captación de investimentos así como para o artellamento
de infraestruturas empresariais. A creación de Áreas Metropolitanas e a
agrupación económica de Concellos, ademais da ordenación do territorio
en función do seu uso, son factores elementais para un programa de
desenvolvemento. Deste xeito, se reforzaría a capacidade de
mobilización de recursos e de coordinación de servizos en torno ás
principais urbes de Galicia, nada para artellar unhas bisbarras ou
comarcas que, superando os caducos límites provinciais e as
inmobilistas fronteiras municipais, permitisen xerar políticas activas de
reconstrución social, nada para coaligar os infraconcellos que atrofian a
administración e empecen calquera estratexia territorial.

19) Deseño propio da rede de transporte de mercadorías, a partir dun
modelo integrador dos portos e o ferrocarril. Axilización da conexión
ferroviaria dos portos exteriores de Caneliñas e Punta Langosteira.

20) Deseño propio da rede de transporte de viaxeiros, a partir dun
modelo integrador dos aeroportos e o ferrocarril.

21) Polígonos industriais de última xeración. Superficies construídas con
criterios ecolóxicos e dotados de equipamento residencial, de lecer,
atención infantil, telecomunicacións, aulas formacións, heliportos. Custo
moi competitivo por m2, que multiplicará a capacidade de asentamento
de proxectos.

Recuperación do Rural

22) Plan integral de Recuperación do Rural: No rural reside unha das
chaves para o desenvolvemento de Galicia. Por unha banda, as
condicións dos mercados internacionais, coa demanda alimenticia
medrando a ritmo inalcanzable para a oferta; por outra banda, unhas
rendas laborais en devalo que provocarán o empeoramento da calidade
de vida ou o desprazamento cara a zonas co custo de vida inferior; e
finalmente, unha ampla dispoñibilidade de terreo en Galicia e uns
recursos naturais privilexiados. Todo apunta ó rural. Artellando un
programa de acción que contase coas cooperativas e principais firmas
agrogandeiras e industrias alimentarias galegas, e cos sindicatos
agrarios, e coas deputacións, mancomunidades e concellos, para poñer


en rendemento tanta superficie estéril e para recuperar tanto cultivo
irresponsablemente abandonado; captando asesores en materia técnica,
tecnolóxica, de mercados e de desenvolvemento e incorporándoos ó
programa; mellorando as redes de servizos tanto de transporte como de
infraestrutura tecnolóxica, educación e sanidade; fomentando a
rehabilitación de edificios e vivendas abandonadas e dotando de
condicións atractivas á residencia nas zonas rurais; diversificando as
accións cara a áreas económicas complementarias en especial aquelas
vinculadas ó medioambiente, á enerxía e ó I+D+i; e integrando o
coñecemento rural nos programas de ensino do País. Habemos crear un
“banco de proxectos agrarios” da man das Cooperativas e Empresas
agrogandeiras do País mailas empresas do sector alimentación para
facer produtivo o rural galego.

23) Rede de Centros de Demostración Rural (CEDROS). Unidades
estratexicamente situadas en distintas áreas do rural con funcións
innovadoras e de gran potencial de desenvolvemento. Terían múltiples
funcións de alto valor: apoio ó ensino no rural sobre o soporte das
novas tecnoloxías (videoconferencias, encerados electrónicos...);
obradoiros permanentes especializados en técnicas agrarias, gandeiras
e de oficios artesanais; granxa escola (p.ex. asistencia para o ensino en
Galicia dunha semana por curso e aula), asesoramento á poboación
rural, conexión Internet, demostración para o sector turístico, venda
produtos da zona, mantemento equipamento cultural, sinalética...

Tecnoloxía, enerxía e I+D

24) Mando único do I+D na Consellería de Industria, de modo que se
optimice a función innovadora e sexa liderado polo sector económico
(complementario do punto 4).

25) Pór en marcha unha Matriz de xeración de proxectos de I+D a
partir do cruzamento da táboa de cadeas produtivas (Anexo 1) e das
tecnoloxías con maior potencialidade innovadora (Anexos 2 e 3) para a
inspiración dos programas de I+D das distintas Consellerías, Centros
Tecnolóxicos, Empresas e Universidade (neste caso, de acordo co punto
5). Desta maneira se garantiría a transferencia tecnolóxica, auténtica
cuestión pendente na cadea do I+D. Ante a conxuntura actual de
recesión, énfase especial nas tecnoloxías de proceso (optimización de
custos e recursos). Anos importantes para aproveitar os Fondos
Comunitarios destinados a I+D.

26) Tan relevante como xerar proxectos de innovación baseados en novos
deseños, procesos e tecnoloxías, é realizar a adquisición tecnolóxica
axeitada a cada empresa que asegure a súa permanente adaptación á


contorna competitiva dentro do seu mercado. Unha entidade coma o
FEUGA ou a propia OPIDI haberían facilitar a adquisición tecnolóxica
mediante a transmisión dun coñecemento especializado dentro das
cadeas produtivas identificadas no anexo 1.

27) Resulta imprescindible renegociar as concesións das centrais
hidroeléctricas do País, pechar aquelas cunha maior incidencia nos
leitos, na auga, na fauna e na paisaxe, e aplicar unha taxa autonómica
polas externalidades que comportan os proxectos hidroeléctricos.

28) Galicia, País do Hidróxeno. O colapso previsible das principais fontes
de enerxía esixe avanzar ineludiblemente na eficiencia enerxética e isto
pódese conseguir a través da tecnoloxía do hidróxeno que permite
almacenar a enerxía non consumida. A captura e almacenamento de
enerxía a través do hidróxeno (p.ex. dos aeroxeradores) e a súa
aplicación mediante baterías a usos distintos (p.ex. buques) pode
constituír unha auténtica revolución. Galicia precisa un plan de acción
que garanta a súa presenza nos proxectos actuais máis avanzados e o
desenvolvemento de capacidades propias.

29) Programa de implantación do teletraballo na Administración e posible
extensión asesorada a institucións, organismos e empresas galegas.

Marca

30) Ecoloxía como forza motriz da política industrial de Galicia. Galicia ten
as condicións para explotar a tendencia á protección medioambiental
que existe en case que tódolos sectores de actividade. Crear a marca
“Galicia, Empresa Verde” como garantía de control ecolóxico e de
instalacións eficientes dende o punto de vista medioambiental pode
aumentar a capacidade de captación de investimentos, así como a
notoriedade exterior dos produtos galegos.

Medidas sectoriais (por cadea produtiva)

31) Busca dunha catarse transformadora dos principais sectores
produtivos para a súa adaptación competitiva á nova era post-crise.
Euskadi pode ser un exemplo digno de ter en conta: da man da
consultora Monitor, revolucionou a súa industria. Colaboración con
consultores internacionais (os mercados son internacionais) para
deseñar a mellor estratexia en cada caso. Exemplos:
 Compoñentes automóbil: diversificación e adquisición compañías
complementarias. Adaptación a esixencias ecolóxicas.
 Conservas: xeración de produtos de maior valor engadido, fusións e
ampliación de mercados.


 Carne de porco: profesionalización e tamaño
 Cereais: recuperación de superficie cultivada e integración vertical
 Hortalizas: recuperación de superficie e agricultura ecolóxica
 Moble: deseño, posibles sinerxías con sector téxtil

32) Como extensión e exemplo do punto 17. anterior, tomemos o sector
lácteo. Imaxinemos un gran proxecto galego liderado por Coren
(destinada a converterse na “Nestlé” galega) e a participación do
proxecto de explotacións agrupadas ata xuntar gandos dun mínimo de
vacas, para a xestión leiteira automatizada, integrando ademais terreos
ermos para a produción de cereal. Imaxinemos un distribuidor como
Gadisa integrado no proxecto: teríamos capacidade produtiva, proceso
automatizado, I+D para produción de valor engadido, e fórmula de
distribución. Un esquema similar habería de reproducirse no resto de
cadeas produtivas identificadas no anexo 1.

33) Unha das respostas á parálise do sector inmobiliario está a ser a
rehabilitación de vivendas. Sen embargo, é posible multiplicar
notablemente esta liña de actividade. Os cascos vellos da maioría das
cidades galegas están en mala situación e mesmo hai múltiples edificios
senlleiros en estado ruinoso. É preciso acelerar os programas de
colaboración coas empresas construtoras para un plan integral a 4-5
anos. Necesario igualmente introducir criterios ecolóxicos e de aforro de
enerxía.

34) Potenciación do Valor Turístico de Galicia. Galicia presenta un enorme
potencial para a captación de importantes fluxos turísticos alén do
Xacobeo. A través da multiplicación da oferta e a promoción
diferenciada pódese conseguir o aproveitamento desta oportunidade. A
proposta sería a creazóns dos sete espazos integrados de xestión e
promoción, que serían: Compostela, O Arco Ártabro, Galicia Natural
(Ancares e O Courel), Galicia romana, A Ribeira Sacra, A Costa da Morte
e As Rías Baixas. Desenvolver a industria de servizos turísticos: guías
especializados, contact center de asesoramento, relación con axencias e
tour operadores, artigos comerciais, sinalética urbana e en estradas,
merchandising…

35) A industria da cultura e a lingua galega. O noso idioma ten un
amplo potencial de desenvolvemento económico que se está a
desaproveitar. A música, a literatura, o teatro, o audiovisual… galegos
deben multiplicar a súa difusión a través de usos eficientes dos medios
de comunicación e o labor de apoio das institucións culturais principais
do País (exemplo: co orzamento dunha soa das grandes exposicións que
se adquiren nos mercados foráneos, poderíase financiar boa parte do
labor creativo musical de Galicia).


5. CONCLUSIÓNS

O Modelo económico aplicado secularmente en Galicia está a demostrar a
súa incapacidade para xerar valor engadido, para propiciar un crecemento
sostible e para reter os cidadáns galegos nas fronteiras do seu País. Como
consecuencia, Galicia encarréirase cara a marxinalidade económica e, xa
que logo, tamén institucional.

As propostas recollidas neste documento xustifican a necesidade
imprescindible dunha acción decidida e ambiciosa dos poderes públicos que
complementen a iniciativa privada, claramente insuficiente. O obxectivo é
marcar e manter unha senda de dinamismo no eido da economía sostible,
con innovación especialmente nos terreos da enerxía, a biotecnoloxía e o
sector agroalimentario, capaz de atraer proxectos de vangarda,
administrando con eficiencia os recursos, participando activamente do
comercio español e internacional, recuperando a paisaxe tanto rural coma
urbana e semiurbana e aprendendo a utilizar a súa cultura e idioma como
factores de diferenciación. Temos recursos e condicións para que así sexa.
Falta crer verdadeiramente nas nosas posibilidades, aplicar as capacidades
á nosa disposición e desterrar as prácticas do pasado que a ningures nos
conducirán.


ANEXO 1: Cadeas produtivas básicas no futuro económico de Galicia
1. Pesca, produtos conxelados e conserva
2. Mexillón fresco e conserva
3. Acuicultura intensiva
4. Marisqueo e conserva de marisco
5. Gando vacún e procesamento de carne
6. Leite e produtos derivados
7. Gando porcino e procesamento de porco
8. Aves e produtos derivados
9. Outras gandeirías
10. Alimentación animal
11. Cereais e produtos forraxeiros
12. Hortaliza fresca e produtos elaborados
13. Pataca e procesamento
14. Froita fresca e produtos elaborados
15. Industria do viño
16. Industria da auga
17. Textil e confección
18. Madeira, produtos derivados e tratamento de refugallos
19. Moble
20. Industria química
21. Metalurxia e maquinaria
22. Informática e Equipos electrónicos
23. Tecnoloxías da Información e as Comunicacións
24. Biotecnoloxía
25. Automóvil e empresa auxiliar
26. Construción naval
27. Industria da pedra e materiais de construción
28. Industria da pizarra
29. Xoiería, artesanía e precisión
30. Enerxía eléctrica
31. Enerxía eólica
32. Enerxía solar
33. Enerxía por biocombustibles
34. Industria medioambiental
35. Industrias de aforro enerxético
36. Rehabilitación de edificios
37. Xestión portuaria
38. Loxística e distribución
39. Publicidade e industria multimedia e audiovisual
40. Turismo e industria cultural


Anexo 2. Tendencias de innovación horizontal
1. Solucións empresariais baseadas na mobilidade tecnolóxica
2. Converxencia comunicación voz e datos
3. Sofware de xestión
4. Domótica
5. Tecnoloxías inalámbricas
6. Información e localización a distancia
7. Tratamento imaxes tridimensionais
8. Utilización de refugallos e subprodutos
9. Seguridade e normalización
10.Intelixencia artificial
11.Robótica
12.Nanotecnoloxía
13.Especialización infantil

Anexo 3. Tendencias de innovación sectorial
Enerxía
1. Produtividade parques eólicos e parques eólicos mariños
2. Enerxía fotovoltaica (células fotoeléctricas e tratamento silicio)
3. Enerxía por paneis solares
4. Biomasa a partir de residuos o cultivos enerxéticos
5. Biogás a partir de residuos biodegradables
6. Biocarburantes a partir de aceites vexetais e cereais
7. Sistemas de aforro enerxético
8. A economía do hidróxeno
9. Sistemas de minimización do impacto medioambiental das minicentrais
10.Desaladores solares
Industria
1. Eficiencia xeral dos procesos produtivos
2. Automatización procesos
3. Envasado
4. Deseño industrial
5. Materiais
6. Alimentación funcional
7. Industria dos videoxogos (especialización en xogos-nicho)
8. Tecnoloxía educativa
9. Biotecnoloxía e saúde
Medio ambiente
1. Detección, medición e eliminación de produtos tóxicos
2. Medidas antipolución do aire
3. Sistemas de conservación e preservación das augas
4. Produtos sustitutivos da auga en usos substituíbles
5. Reprodución e supervivencia animal
6. Reprodución e supervivencia vexetal
7. Protección dos bosques, prevención e extinción de incendios
8. Tratamento de residuos e reciclaxe
9. Aproveitamento silvopastoril
10. Edificios “verdes”


Modelo e Plan de Futuro para a Economía Galega

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Modelo e Plan de Futuro para a Economía Galega

Similar to Modelo e Plan de Futuro para a Economía Galega (20)

More from Marcelino Fernández Mallo

More from Marcelino Fernández Mallo (7)

Modelo e Plan de Futuro para a Economía Galega